EUSKARAREN AURREKONTU ETA BALIABIDE PUBLIKOEN ESTATISTIKA · EUSKARAREN AURREKONTU ETA BALIABIDE...

- 1

EUSKARAREN AURREKONTU ETA BALIABIDE PUBLIKOEN ESTATISTIKA

EAE 2014

EMAITZEN TXOSTENA

Donostia, 2015eko uztaila


2

AURKIBIDEA 1. IKERLANAREN HELBURUAK ETA METODOLOGIA ...................................................... 4

1.1. Ezaugarriak ...................................................................................................................... 5

1.2. Fitxa teknikoa .................................................................................................................. 6

2. HERRI‐ADMINISTRAZIOEN EUSKARA AURREKONTUAK .......................................... 9

2.1. EAEko euskara aurrekontu kontsolidatua, 2014 ........................................................... 10

2.2. Euskara aurrekontu kontsolidatuaren bilakaera, 2006‐2014 ....................................... 12

2.3. Herri‐administrazio ezberdinek euskarara bideratutako aurrekontu likidatuak, 2014 ............................................................................................................... 15

2.4. Aurrekontu likidatuen bilakaera, 2006‐2014 ................................................................. 16 2.4.1. Datu orokorrak eta erakunde‐motari jarraiki .................................................................... 16 2.4.2. Foru Aldundien euskara aurrekontu likidatuen bilakaera .................................................. 17 2.4.3. Udal eta hiriburuen euskara aurrekontu likidatuen bilakaera .......................................... 18 2.4.4. Euskara aurrekontu likidatuek herri‐administrazioen guztirako

aurrekontuen parean izandako bilakaera .......................................................................... 19

2.5. Herri‐administrazioen euskara aurrekontuen ratioak, 2014 ......................................... 23 2.5.1. Biztanle bakoitzeko euskara aurrekontua, 2014 ................................................................. 23 2.5.2. Euskarara bideratutako gastuaren pisu erlatiboa, 2014 ..................................................... 24

2.6. Euskara aurrekontuen ratioen bilakaera, 2006‐2014 ................................................... 26 2.6.1. Biztanle bakoitzeko euskara aurrekontuaren bilakaera ..................................................... 26 2.6.2. Euskarara bideratutako gastu erlatiboaren bilakaera ....................................................... 27

2.7. Euskararako diru‐laguntzen aurrekontuak, 2014 ......................................................... 29

2.8. Euskararako diru‐laguntzen bilakaera, 2012‐2014 ......................................................... 32

2.9. Herri‐administrazioen arteko euskara arloko transferentziak ..................................... 35

2.10. Eusko Jaurlaritzaren euskara arloko barne transferentziak ....................................... 37

2.11. Udal eta hiriburuen finantziazio‐iturriak ...................................................................... 39

2.12. Euskara gastuen izaera ekonomikoa ............................................................................ 41

2.13. Euskara gastuen izaera ekonomikoaren bilakaera, 2006‐2014 .................................. 44

3. NORMALIZAZIO EREMUAK ETA AURREKONTUAK .................................................. 52

3.1. Eremuen definizioa ........................................................................................................ 53

3.2. Eremuaren araberako analisia ...................................................................................... 56

3.3. Erakunde‐motaren araberako analisia ......................................................................... 63

3.4. Lurraldearen araberako analisia ................................................................................... 79


3

3.5. Udalerrien tamainaren araberako analisia ................................................................... 83

3.6. Gune soziolinguistikoaren arabera ............................................................................... 86

4. EUSKARA SUSTATZEKO DIRU‐LAGUNTZAK ............................................................. 89

4.1. Datu orokorrak .............................................................................................................. 89

4.2. Eusko Jaurlaritza ............................................................................................................ 93

4.3. Foru Aldundiak .............................................................................................................. 100

4.4. Hiriburuak ...................................................................................................................... 105

4.5. Udalak ............................................................................................................................ 110

4.6. Udalerrien biztanleriaren araberako azterketa ........................................................... 117

4.7. Gune soziolinguistikoaren arabera ............................................................................... 120

5. HIZKUNTZA NORMALIZAZIORAKO GIZA BALIABIDEAK ....................................... 123

5.1. Herri‐administrazioen euskara zerbitzuetako pertsonala ........................................... 124

5.2. Euskara ataletako lanpostuak ....................................................................................... 127

5.3. Euskara ataletako langileen kontratazio‐egoera ......................................................... 129

5.4. Euskara ataletako langileen lan‐kategoria edo kidegoa .............................................. 131

6. EMAITZA NAGUSIAK ................................................................................................. 132


4

1 IKERLANAREN EZAUGARRIAK ETA METODOLOGIA


5

1.1. EZAUGARRIAK Euskal Autonomia Erkidegoko herri‐administrazioen euskara aurrekontuen azken estatistika

da hau; bi urtez behin egiten du azterlan hau Eusko Jaurlaritzako Hizkuntza Politikarako

Sailburuordetzak eta 2015ean egindako ikerketa honetarako datuak, EAEko administrazio

publikoko erakundeek 2014an likidatutako aurrekontuetakoak dira.

Helburu nagusiak, EAEko administrazio publikoak euskararen sustapenerako egiten duen

ahaleginaren magnitude ekonomikoak ezagutu eta azken urteetako bilakaera aztertzea

dira.

Euskara aurrekontuez eginiko azterketa‐moduaren arabera, ikerlan honen emaitzek ondoko

atalen araberako egitura dute:

‐ Herri‐administrazioen euskara aurrekontuak: atal honetan jasotzen da, Euskadiko administrazio publikoko erakunde guztien euskara aurrekontu

bateratua edo kontsolidatua zenbatekoa den, eta 2006tik 2014ra zein bilakaera

izan duen; guztirako euskara aurrekontu bateratua edo kontsolidatua, herri‐

administrazio guztien euskara aurrekontu likidatuaren batura baino baxuagoa

da, aurrekontu kontsolidatua kalkulatzeko, herri‐administrazio ezberdinen

aurrekontu likidatuetan errepikatuak dauden zenbatekoak behin bakarrik

kontabilizatzen direlako; udalen, foru aldundien eta Eusko Jaurlaritzaren artean

guztira kudeatutako euskara aurrekontu likidatuari, foru aldundiek eta Eusko

Jaurlaritzak udaletara egindako transferentzien zenbatekoa kendu egiten zaio,

hiruen arteko euskara aurrekontu kontsolidatua edo bateratua zenbat den

jakiteko. Aurrekontu kontsolidatuak adierazten du beraz, EAEko herri‐

administrazio guztien artean hizkuntza normalizaziora zenbat diru destinatu

den, eta herri‐administrazio guztien euskara aurrekontu likidatuaren baturak

adierazten du berriz, erakunde publikoek guztira euskararako zenbat diru

kudeatu duten, haien arteko euskara transferentziak barne. Txostenaren “2.1”

eta “2.2” atalean jasotzen dira EAEko euskara aurrekontu kontsolidatuari

buruzko datuak. Bigarren ataleko gainerako azpi‐atal guztietako informazioa,

“2.3”tik hasi eta “2.13”ra artekoa, aurrekontu likidatuekin landua dago, datuen

azterketa, erakunde‐motaren araberako analisian oinarritua baitago.


6

‐ Normalizazio‐eremuen araberako euskara aurrekontu likidatuak: euskararen

jabekuntza, erabilera edota elikadura helburu duten programa eta gastu‐moten araberako azterketa eskaintzen du atal honek; 17 eremutan bereizi dira euskarara destinatutako diru‐baliabideak eta erakunde‐mota bakoitzean zein eremutara bideratzen den diru gehien ikus daiteke. Aurrekontu likidatuak dira.

‐ Euskara sustatzeko diru‐laguntzak: aurreko ataletan herri‐administrazioen

euskara aurrekontuak orotara zenbatekoak diren ezagutu ondoren, euskararako diru‐laguntzetara zenbat destinatzen den eta diru‐laguntza horiek zein bilakaera izan duten erakusten du atal honek.

‐ Euskara arloetako giza baliabideak: hizkuntza normalkuntza eta euskararen

sustapenari lotuak dauden EAEko herri‐administrazioetako giza baliabide eta enpleguari buruzko datuen analisia egiten da txostenaren azken atal orokor honetan.

1.2. FITXA TEKNIKOA Ikerketa honetarako datu bilketa, 5000 biztanlez gorako udal guztietara, hiru Foru

Aldundietara eta Eusko Jaurlaritzako sail guztietara zabaltzen da. Siadeco Ikerketa

Elkarteak egin du landa‐lana eta ikerketa honen lanerako unibertsoa osatzen duten

erakunde publiko guztien datuak eskuratu dira; partaidetza‐maila %100ekoa izan da, hau da,

entitate guztietako erantzunak eta datuak jasotzea lortu da. Estatistikaren fitxa teknikoa

eta prozedura metodologikoari buruzko argibideak honakoak:

► Estatistikaren erreferentzia urtea: 2014. urtea; herri‐administrazioen aurrekontuak, 2014. urteko aurrekontu likidatuak dira, onartutako obligazioen fasean kontabilizatutako kopuruak alegia.

► Datu bilketa egindako unea: 2015eko ekaina.

► Landa‐lana burutu duen entitatea: Siadeco Ikerketa Elkartea.

► Landa‐lanerako prozedura: datuak erakundeetatik zuzenean jasotakoak dira, datu bilketarako, galdetegi egituratua erabili da eta informazioa, erakundeetako kontu‐hartzaile eta euskara ataletako teknikariekin kontrastatu egin da.


7

► Ikerlanaren unibertsoa: Araba, Bizkaia eta Gipuzkoako 5.000 biztanlez gorako

udalerrietako udalak, hiru lurralde historikoetako foru aldundiak eta Eusko Jaurlaritza (sail ezberdinak eta menpeko erakunde autonomoak barne). Informazio unitateak guztira 92: 5000 biztanlez gorako udalerrietako 68 udal (hiriburuak kanpo), EAEko hiru hiriburuak, hiru foru aldundiak eta Eusko Jaurlaritzaren sail eta erakunde autonomo guztiak, hots, 18. 5000 biztanlez gorako udalerrien artean orain arte inoiz sartu gabeko bi udalerri berri erantsi dira oraingoan, Agurain eta Astigarraga, 5000 biztanleko marra gainditu duten udalerriak direlako.

1. Taula: Ikerlanaren unibertsoa

UNIBERTSOA

Entitate kop. %

Udalak (> 5000 biztanle) 68 73,9

Hiriburuak 3 3,3

Foru Aldundiak 3 3,3

Eusko Jaurlaritza (sailak eta erakunde autonomoak) 18 19,6

GUZTIRA 92 100,0 Iturria: Siadeco, 2015

► Erantzun‐maila: % 100; ikertu beharreko unibertsoko entitate guztietako informazioa jasotzea lortu da.

► Aztergai izan diren udalen irismen‐maila: 3 hiriburuetan eta azterlanean parte hartu duten gainerako 5000 biztanlez gorako 68 udalerrietan 1.947.921 biztanle bizi dira, EAEko biztanleria osoaren ia %90. Arabaren kasuan, Gasteiz eta beste hiru udalerri bakarrik dira 5000 biztanlez gorakoak (Agurain, Amurrio eta Laudio); biztanleria aldetik hala ere, lurralde osoko biztanleen %85 ordezkatzen dute Gasteizek eta 5 mila biztanlez gorako beste hiru udalerriek. Bizkaian eta Gipuzkoan (hiriburuak barne) 33 eta 34 udalerri dira, hurrenez hurren, 5.000 biztanlez gorakoak; udalerri horietan bizi den biztanleria, lurralde osokoaren %90 inguru.


8

2. Taula: Ikerlanean parte hartu duten udalerrien irismen‐maila

Unibertsoa Udalerriak guztira Irismen‐maila (%)

Entitate kop. Biztanleria



Arabako udalerriak (Gasteiz barne) 4 272.734 51 320.032 7,8 85,2

Bizkaiko udalerriak (Bilbo barne) 33 1.027.359 112 1.144.214 29,5 89,8

Gipuzkoako udalerriak (Donostia barne) 34 647.828 88 708.631 38,6 91,42

GUZTIRA 71 1.947.921 251 2.172.877 28,3 89,7

Iturria: Eustat, 2014‐ Siadecok landutako datuak


9


10

2.1. EAEKO EUSKARA AURREKONTU KONTSOLIDATUA, 2014

Euskal Autonomia Erkidegoko administrazio guztien 2014ko euskara aurrekontu bateratua

edo kontsolidatua 150 milioi eta 117 mila eurokoa da. Horixe da, 5 mila biztanlez gorako

EAEko udalerri guztietako udalen euskara aurrekontu likidatuari, hiru foru aldundiena eta

Eusko Jaurlaritzarena ere gehitu, eta jarraian, aldundietatik eta Eusko Jaurlaritzatik 5 mila

biztanlez gorako udalerrietako udaletara egin diren euskara arloko transferentziek sortzen

dituzten bikoizketak doitu ondoren kalkulatutako kopurua. Kopuru horrek adierazten du,

EAEko herri‐administrazio guztien artean euskarara egiazki zenbat diru destinatu den,

jakinik erakunde guzti horien artean kudeatutako euskara aurrekontu likidatuaren batura,

aurrekontu kontsolidatua baino altuagoa dela. Udalek foru aldundien eta Eusko

Jaurlaritzaren euskararako diru‐laguntzak jasotzen dituztenez, diru‐laguntza horiek kontuan

hartu beharra dago hiru erakunde‐moten euskara aurrekontu kontsolidatua

kuantifikatzeko. Herri‐administrazio ezberdinen arteko kontsolidazio hori, jatorrian egina

dago, hau da, erakunde arteko transferentziak direla‐eta, erakunde guztien euskara

aurrekontua batzerakoan bikoiztuak dauden kopuruak doitzerakoan, doiketa hori,

transferentzia jaso duen erakundeak likidatutako euskara aurrekontu likidatua baino

baxuagoa ipinita egina dago. Horrela, 3. taulako datuetan, EAEko euskara aurrekontu

kontsolidatua kalkulatzerakoan, udalen (30,5 miloi euro) eta hiriburuen (8,2 milioi euro)

kopuruetan, Eusko Jaurlaritzatik eta foru aldundietatik jasotako transferentziak sartu gabe

daude eta erakunde‐mota horiek kudeatzen duten euskara aurrekontu likidatua, aurreko

kopuru horiek baino altuagoa da, 32,7 miloi euro eta 8,6 miloi euro, hurrenez hurren (ikus 5.

taula).

Eusko Jaurlaritzaren euskara aurrekontua 95,8 milioi eurokoa da, EAEko guztirako euskara

aurrekontu kontsolidatuaren %63,8. Zenbateko hori, Jaurlaritzaren sail eta erakunde

autonomo guztiek 2014an egindako euskara gastua da, sailen artean edota sailetatik

Jaurlaritza beraren mendeko erakunde autonomoetara egindako diru transferentziak

bikoiztu gabe kalkulatutakoa; sail eta mendeko erakunde autonomo guztiek entitate bakar

bat osatuko balute bezala, Jaurlaritzak bere osotasunean hizkuntza normalizaziorako

egindako ahalegin ekonomikoa adierazten duen kopurua, alegia.


11

Hiru foru aldundien euskara aurrekontua guztira, 15,6 milioikoa da, EAEko euskara

aurrekontu kontsolidatuaren % 10,4.

5.000 biztanlez gorako udalerrietako udalek, 2014. urtean euskara sustatzeko egindako

gastua, 38,7 milioikoa da; horietatik 30,5 milioi, hiriburu ez diren 68 udalerriei dagokie

(%20,3), eta 8,2 milioi aldiz, 3 hiriburuei (%5,5). Aurrez adierazi bezala, aurrekontu hauek,

Jaurlaritzatik eta foru aldundietatik jasotako euskararako transferentziak kenduta

kalkulatutakoak dira; udalen funtsetatik finantzatutako euskara aurrekontu netoa izango

litzateke hori; beraz, euskararen sustapenerako udal eta hiriburuek likidatutako aurrekontu

gordina, kopuru hori baino altuagoa da; datu horiek aurrerago ageri dira, “2.3” atalean.

3. Taula: EAEko euskara aurrekontu kontsolidatua (2014)

Erakunde‐mota Aurrekontua 2014

€ %

Udalak (udal funtsetatik finantzatutako euskara aurrekontua) 30.497.349 20,3

Hiriburuak (udal funtsetatik finantzatutako euskara aurrekontua) 8.222.002 5,5

Foru Aldundiak 15.592.318 10,4

Eusko Jaurlaritza 95.805.937 63,8

Euskara aurrekontu kontsolidatua GUZTIRA

150.117.606 100,0

Iturria: Siadeco 2015.


12

2.2. EUSKARA AURREKONTU KONTSOLIDATUAREN BILAKAERA, 2006‐2014

Kopuru orokorrei erreparatuta, euskara aurrekontuek 2008tik 2012ra izandako beherazko

bilakaera geratu egin da eta 2012tik 2014rako bilakaera zertxobait positiboa izan da.

Zehazki, ondokoa izan da EAEko euskara aurrekontu kontsolidatuaren azken 8 urteetako

bilakaera:

• Lehen epealdian, 2006tik 2008ra, orotara EAEko euskara aurrekontu kontsolidatuak %12,9ko igoera izan zuen eta Jaurlaritzatik hasi eta udaletara, erakunde guztietan gehitu ziren euskararako baliabideak.

• Bigarrenean (2008tik 2010era), udal eta hiriburuek goranzko joerari eutsi zioten, ez ordea foru aldundiek eta Jaurlaritzak.

• Hirugarrenean berriz (2010etik 2012ra), erakunde‐mota guztietan egin zuten euskara aurrekontuek behera, jaitsierarik nabarmenenak, hiriburuetakoak (%14,9) eta Jaurlaritzarenak (% 12,8) izanik. Oro har, EAEko euskara aurrekontu kontsolidatuaren jaitsiera, %10,1ekoa izan zen, 162 milioitik 147ra.

• Laugarrenean (2012tik 2014ra), gora egin dute euskara aurrekontuek ia erakunde‐mota guztietan, baina nagusiki hiriburu (%13,8) eta udaletan (%7,2); Jaurlaritzarenak ere gora egin du (%2,9); aldiz, hiru foru aldundien batez besteko euskara aurrekontuetan %10,9ko jaitsiera gertatu da; hala ere aurrerago ikusi ahal izango dugu, hiru foru aldundiek bilakaera ezberdinak izan dituztela.


13


Euskara aurrekontuen azken bost ikerketetako emaitzen arabera, euskararako herri‐

administrazio ezberdinek ipinitako diru‐baliabideetan, Jaurlaritzak duen pisuak eta

finantziazioaren ehunekoak, 5 puntu egin du behera, %69,4tik %63,8ra. Hala ere azken bi

urtetan, 2012tik 2014ra, Jaurlaritzaren pisu erlatiboa mantendu ez ezik zertxobait igo ere

egin da %63,6tik 63,8ra.

Hurrengo koadroaren azken lerroko datuek erakusten dute EAEko euskara aurrekontu

kontsolidatuak 2006tik 2014ra izandako bilakaera zehatza. Gogoratu, herri‐administrazio

ezberdinen arteko kontsolidazioa egitean, udal eta hiriburuen lerroetan agertzen diren

kopuruak ez direla erakunde‐mota horien guztirako euskara aurrekontu likidatuak eta foru

aldundietatik eta Eusko Jaurlaritzatik erakunde horietara bideratutako diru‐laguntzak ez

daudela sartuak kopuru horietan. Hain zuzen ere, horrexegatik dira hurrengo ataleko 5.

koadroan ageri diren udalen (32,6 milioi € 2014. urtean) eta hiriburuen (8,6 milioi € 2014.

urtean) euskara aurrekontu likidatuak, atal honetako 4. koadroan ageri diren kopuruak

baino altuagoak, 30,5 eta 8,2 milioi euro, hurrenez hurren. Aldiz, eta kontsolidazioa jatorrian

egin denez, erakunde diru‐emaileen, hau da, Eusko Jaurlaritzaren eta foru aldundien 4. eta

5. taulako kopuruak berdinak dira, erakunde arteko transferentziek eragindako bikoizketa

ekiditeko, transferentziak jaso dituzten udal eta hiriburuen aurrekontuak murriztu baitira.

24,0 29,1 29,3 28,4 30,56,8 8,0 8,5 7,2

8,216,019,9 18,1 17,5 15,6

106,1115,4 106,8

93,1 95,8

0

20

40

60

80

100

120

140

160

180

200

2006 2008 2010 2012 2014

1. Irudia: EAEko euskara aurrekontu kontsolidatuaren bilakaera 2006‐2014 erakunde motari jarraiki (milioi €)

Udalak Hiriburuak Foru Aldundiak Eusko Jaurlaritza


14

4. Taula: EAEko euskara aurrekontu kontsolidatuaren bilakaera 2006‐2014, erakunde motari jarraiki

Erakunde‐mota

2006 2008 2010 2012 2014

€ % € % 2006‐2008 bilakaera

(%) € %

2008‐2010 bilakaera

(%) € %


(%) € %


(%)

Udalak 23.988.332 15,7 29.149.944 16,9 21,5 29.340.118 18,0 0,7 28.444.988 19,5 ‐3,1 30.497.349 20,3 7,2

Hiriburuak 6.813.748 4,5 7.996.037 4,6 17,4 8.494.986 5,2 6,2 7.227.229 4,9 ‐14,9 8.222.002 5,5 13,8

Foru Aldundiak 15.961.175 10,4 19.926.465 11,6 24,8 18.131.469 11,1 ‐9,0 17.507.814 12,0 ‐3,4 15.592.318 10,4 ‐10,9

Eusko Jaurlaritza 106.074.632 69,4 115.404.359 66,9 8,8 106.785.965 65,6 ‐7,5 93.070.112 63,6 ‐12,8 95.805.937 63,8 2,9

EAEko EUSKARA AURREKONTU KONTSOLIDATUA

152.837.887 100,0 172.476.805 100,0 12,9 162.752.538 100,0 ‐5,6 146.250.143 100,0 ‐10,1 150.117.606 100,0 2,6

Iturria: Siadeco 2015

Oharra: Udal eta hiriburuetan, udal funtsetatik finantzatutako aurrekontua.


15

2.3. HERRI‐ADMINISTRAZIO EZBERDINEK EUSKARARA BIDERATUTAKO AURREKONTU LIKIDATUAK, 2014

Euskararako gastu, programa eta diru‐laguntzetarako EAEko herri‐administrazioek 2014an

guztira 152,7 milioi euro kudeatu dituzte; 5000 biztanlez gorako 68 udalerrietako udalek

32,7 milioi eta 3 hiriburuek 8,7 milioi; aurreko kopuruak udalen euskara aurrekontu

likidatuak dira eta euskararen sustapenerako foru aldundietatik eta Jaurlaritzatik 2014an

jasotako diru‐transferentziak sartuta daude.

Udalez aparte, foru aldundiek 15,6 milioi eta Jaurlaritzak beste 95,8 milioi euroko

aurrekontua likidatu dute euskararako.

5. Taula: Euskara aurrekontu likidatuak, erakunde‐motari jarraiki (2014)(1)

Erakunde‐mota Aurrekontua 2014

€ %

Udalak 32.663.087 21,4

Hiriburuak 8.638.960 5,7

Foru Aldundiak 15.592.318 10,2

Eusko Jaurlaritza 95.805.937 62,7

GUZTIRA 152.700.302 100,0



16

2.4. AURREKONTU LIKIDATUEN BILAKAERA, 2006‐2014

2.4.1. Datu orokorrak eta erakunde‐motari jarraiki

Euskadiko herri‐administrazioen euskara aurrekontuek 2008an jo zuten goia, ia 178 milioi

euro (erakunde guztien euskara aurrekontu likidatuaren batura); 2010 eta 2012an izandako

beheranzko joerari buelta eman zaio 2014ean eta berriro bilakaera zertxobait positiboa da,

3 milioiko igoera, 2012an 150 milioi euro izatetik 2014an 153 milioi euro izatera.

• Guztirako aurrekontu likidatuen bilakaeran, Eusko Jaurlaritzaren euskara aurrekontuak eragiten du gehien, eta 2010 eta 2012an izandako jaitsieren ondoren, gora egin dute 2014. urtean, 2,7 milioi euroko igoera hain zuzen ere.

• Foru aldundien kasuan, aldiz, euskara aurrekontu likidatuek behera egiten jarraitzen dute, 2006. urteaz geroztik izan den aurrekontu baxuenarekin; hala ere gogoratu, joera hori ez dela berdina hiru aldundien kasuan.

• Udal eta hiriburuen kasuan, kopuru absolutuetan aldea txikia bada ere, azken 2 neurketetako joera aldatu eta zertxobait gora egin dute euskara aurrekontu likidatuek.

27,7

7,116,0

106,1

156,8

33,6

8,519,9

115,4

177,5

31,7

9,018,1

106,8

165,7

31,5

7,617,5

93,1

149,7

32,7

8,615,6

95,8

152,7

0,0

20,0

40,0

60,0

80,0

100,0

120,0

140,0

160,0

180,0

200,0

Udalak Hiriburuak Foru Aldundiak Eusko Jaurlaritza GUZTIRA

2. Irudia: Euskara aurrekontu likidatuen bilakaera (2006‐2014), erakunde‐motari jarraiki (milioi €)

2006 2008 2010 2012 2014

Iturria: Siadeco


17

2.4.2. Foru Aldundien euskara aurrekontu likidatuen bilakaera

2006tik 2008ra ikaragarrizko igoera izan eta gero (ia % 25), 2008tik aurrera murriztuz joan

dira etengabe foru aldundietako euskara aurrekontu likidatuak, eta 2014. urteko euskara

aurrekontuak, 2012. urtekoak baino ia %11 baxuagoak dira.

Baina 2012tik 2014rako bilakaerari erreparatuta, foru aldundi bakoitzaren datuak ezberdinak

direla ikus daiteke: Arabako Foru Aldundiaren euskara aurrekontuak %14,3 egin du gora (1,6

milioi € izatetik 1,9 milioi € izatera), %20 murriztu du berea Bizkaiko Foru Aldundiak (10,4‐tik

8,2‐ra), eta Gipuzkoakoak aldiz ozta‐ozta mantendu egin du, %0,1eko jaitsierarekin zehazki

(5,4 milioi €‐ren bueltan).

Gorabeheratsua da foru aldundien bilakaera 2008tik 2014ra bitartean. Izan ere, urte tarte batean batzuek gora eta beste batzuek behera egin duten bitartean, hurrengo urte tartean alderantziz gertatzen da. Adibidez, 2012an igoera izan zuen foru aldundi bakarra Bizkaikoa izan zen (%8) eta beste biek behera egin zuten (Arabakoak %24,8 eta Gipuzkoakoak %11,8). Aldiz, 2014ean alderantziz gertatzen da: Bizkaikoak behera egiten du, eta lehen behera egindako bietan, Arabakoak gora egiten du eta Gipuzkoakoa ozta‐ozta mantendu egiten da.

67,3

15,1

32,3

24,8

14,4

‐10,6‐13,3

‐9,0

‐28,4

8,0

‐11,8

‐3,4

14,3

‐20,7

‐0,1

‐10,9

‐40

‐20

0

20

40

60

80

Arabako Foru AldundikoEUSKARA aurrekontua

Bizkaiko Foru aldundikoEUSKARA aurrekontua

Gipuzkoako ForuAldundiko EUSKARA

aurrekontua

Foru AldundietakoEUSKARA aurrekontua

3. Irudia: Foru Aldundietako aurrekontu likidatuen igoera‐jaitsiera indizearen (%) bilakaera, lurraldeari jarraiki (2006‐2014)

2006tik 2008ra

2008tik 2010era

2010etik 2012ra

2012tik 2014ra



18

2.4.3. Udal eta hiriburuen euskara aurrekontu likidatuen bilakaera

5.000 biztanlez gorako udalerrietako udalen euskara aurrekontu likidatuek igoera

nabarmena izan zuten 2006tik 2008ra, eta behera egin zuten berriz hurrengo bi neurketa‐

aldietan. Azken honetan, joera hori inbertitu egin da eta gora egin dute berriz (ia %4)

udalen euskara aurrekontuek.

Hiriburuak alde batera lagata, lurraldearen arabera salbuespena Arabako udalena da, azken

2 urteetan behera egin baitute (%6,2); edonola ere oso kontuan hartu behar da hiru udal

bakarrik direla Arabakoak bilakaera hori aztertzerakoan. Bizkaiko udalen euskara

aurrekontuetan batez beste %2,4ko igoera gertatu da eta Gipuzkoakoetan berriz %5,6koa.

Hiriburuetan, euskara aurrekontu likidatuek gora egin zuten 2006tik 2010era eta behera

2010etik 2012ra; azken neurketa‐aldi honetan berriro egin dute gora (%13,2). Hiriburuen

artean ere badira ordea aldeak: azken 2 urteetan %10 murriztu da Bilboko Udalaren euskara

aurrekontua, eta aldiz igo egin dira bai Donostiako Udalarena (%11,7) eta baita

Gasteizkoarena ere (%29,1).

‐13,3

14,4

30,0

21,4

17,9

‐6,2 ‐6,1 ‐5,7

‐2,0

6,0

‐6,6

‐0,8

‐6,2

2,4

5,63,8

‐20

‐15

‐10

‐5

0

5

10

15

20

25

30

35

Arabakoen EUSKARAaurrekontuak

Bizkaikoen EUSKARAaurrekontua

GipuzkoakoenEUSKARA aurrekontua

Udalen EUSKARAaurrekontua

4. Irudia: Udaletako euskara aurrekontu likidatuen igoera‐jaitsiera indizearen (%) bilakaera, lurraldeari jarraiki (2006‐2014)

2006tik 2008ra

2008tik 2010era

2010etik 2012ra

2012tik 2014ra



19

2.4.4. Euskara aurrekontu likidatuek herri‐administrazioen guztirako aurrekontuen parean izandako bilakaera

Herri‐administrazio guztien aurrekontu likidatuen baturak

Atal honetarako egindako analisiaren emaitzak ere, 2012ra arte ez bezala, positiboak dira

2012tik 2014ra. Herri‐administrazio guztien datuekin egindako azterketaren arabera,

euskara aurrekontu likidatuaren aurrekontu osoarekiko pisu erlatiboa gero eta baxuagoa

zen 2006tik 2012ra arteko bilakaeran eta joera hori irauli egin da 2012tik 2014ra:

• 2006tik 2008ra, aurrekontu osoan izandako igoera baino baxuagoa izan zen euskara aurrekontuaren igoera.

• 2008tik 2010era, euskara aurrekontuek behera egin zuten eta aldiz erakundeen aurrekontuek oraindik ere goranzko joera erakusten zuten.

• 2010etik 2012ra, euskara aurrekontuetako jaitsiera aurrekontu orokorrena baino handiagoa izan zen.

• 2012tik 2014ra ordea, euskara aurrekontuen bilakaera positiboa izan da (%2,0) herri‐administrazioen guztirako aurrekontuek zertxobait behera egin dutenean (%1,5eko jaitsiera).

18,9

8,6

‐6,4

‐1,5

13,2

‐6,7‐9,7

2,0

‐15

‐10

‐5

0

5

10

15

20

25

2006tik 2008ra 2008tik 2010era 2010etik 2012ra 2012tik 2014ra

5. Irudia: Herri administrazioen aurrekontu likidatu osoa eta euskara aurrekontu likidatuaren igoera‐jaitsiera indizearen (%) bilakaera (2006‐2014)

Herri administrazioaren aurrekontu OSOA

Herri administrazioaren EUSKARA aurrekontuakIturria: Siadeco 2015.


20

Eusko Jaurlaritza

Jaurlaritzan euskara aurrekontuaren pisu erlatiboak nabarmen egin zuen behera 2006tik

2012ra arte: aurrekontu osoak gora egin zuenean, euskara aurrekontuek, osoek baino

dezente maila apalagoan egin zuten gora (2006tik 2008ra), edo behera egin zuten (2008tik

2010era); eta guztirako aurrekontuek behera egindakoan, euskara aurrekontuen jaitsiera

handiagoa izan zen (2010etik 2012ra).

2012tik 2014rako aldian berriz, joera inbertitu egin da, eta Eusko Jaurlaritzaren aurrekontu

osoak behera egin arren, gora egin du euskara aurrekontuak.

19,9

10,8

‐0,8‐1,9

8,8

‐7,5

‐12,8

2,9

‐15

‐10

‐5

0

5

10

15

20

25

2006tik 2008ra 2008tik 2010era 2010etik 2012ra 2012tik 2014ra

6. Irudia: Eusko Jaurlaritzaren aurrekontu likidatu osoa eta euskara aurrekontu likidatuaren igoera‐jaitsiera indizearen (%) bilakaera (2006‐2014)

Eusko Jaurlaritzaren aurrekontu OSOA

Eusko Jaurlaritzaren EUSKARA aurrekontuakIturria: Siadeco 2015.


21

Foru Aldundiak

Euskara aurrekontuak aurrekontu osoaren parean izandako bilakaeraren datuak asko

aldatzen dira aldundi batetik bestera:

• 2012tik 2014ra, Arabako Foru Aldundian euskara aurrekontua erakundearen aurrekontu osoa baino gehiago igo da; Bizkaiko Foru Aldundian euskara aurrekontua, aurrekontu osoa baino gehiago murriztu; azkenik Gipuzkoako Aldundian, erakundearen guztirako aurrekontuak zertxobait gora egin du eta euskarakoa ozta‐ozta mantendu egin da.

• 2006tik 2014ra arteko epealdiari erreparatuta, 2014ko Arabako Foru Aldundiaren euskara aurrekontua 2006koa baino altuagoa da (1,2 milioitik 1,9ra arteko igoera), Bizkaikoarena baxuagoa da (9,4tik 8,3ra arteko jaitsiera) eta Gipuzkoakoarena zertxobait altuagoa da (5,37tik 5,42ra arteko igoera, 50.000 € eskas gehiago).

Udal eta hiriburuak

5.000 biztanlez gorako udalen kasuan (hiriburuak kanpo) 2008tik 2010erako tartean izan

ezik, 2006tik hona gainerako epealdi guztietan euskara aurrekontu likidatuen pisu

erlatiboaren bilakaera positiboa izan da, hau da, erakundeen aurrekontuek gora egin

dutenean euskara aurrekontuek gehiago egin dute gora eta aldiz erakundeen aurrekontuak

jaitsi direnean euskarakoak ez dira hainbeste jaitsi. 2014an adibidez, udalen guztirako

aurrekontuak 2012koak baino baxuagoak izanik euskara aurrekontu likidatuak altuagoak

dira.

Hiru hiriburuen artean badira aldeak, Gasteizkoak eta Donostiakoak bilakaera positiboa izan

dute, ez ordea Bilbokoak, 2008tik hona euskara aurrekontu likidatuak asko murriztu dira

eta euskararen pisu erlatiboak nabarmen egin du behera.


22

Aurrekontu osoa eta euskara aurrekontu likidatuaren datu zehatzen bilakaera, 2006‐2014

6. Taula: Erakundeen aurrekontu osoen eta euskara aurrekontu likidatuen bilakaera (2006‐2014), erakunde motari jarraiki

Erakunde‐mota Aurrekontu likidatua

2006 urtea 2008 urtea 2010 urtea 2012 urtea 2014 urtea

€ € 2006‐2008 bilakaera

(%) €


(%) €


(%) €


(%)

Udalak Guztira 1.464.583.886 1.630.816.711 11,4 1.669.049.133 2,3 1.385.048.698 ‐17,0 1.375.708.425 ‐0,7

Euskarakoa 27.712.865 33.644.477 21,4 31.725.090 ‐5,7 31.464.309 ‐0,8 32.663.087 3,8

Arabakoak Guztira 48.263.127 44.410.346 ‐8,0 46.680.959 5,1 33.258.893 ‐28,8 40.864.357 22,9

Euskarakoa 707.613 613.699 ‐13,3 723.318 17,9 708.885 ‐2,0 664.789 ‐6,2

Bizkaikoak Guztira 819.205.219 934.776.064 14,1 957.941.648 2,5 795.396.018 ‐17,0 757.504.924 ‐4,8

Euskarakoa 13.316.110 15.237.992 14,4 14.291.832 ‐6,2 15.147.026 6,0 15.512.271 2,4

Gipuzkoakoak Guztira 597.115.540 651.630.301 9,1 664.426.526 2,0 556.393.787 ‐16,3 577.339.144 3,8

Euskarakoa 13.689.142 17.792.786 30,0 16.709.940 ‐6,1 15.608.398 ‐6,6 16.486.027 5,6

Hiriburuak Guztira 1.023.269.625 1.222.722.235 19,5 1.361.333.120 11,3 1.048.409.231 ‐23,0 1.155.615.439 10,2

Euskarakoa 7.060.243 8.493.684 20,3 9.031.339 6,3 7.630.391 ‐15,5 8.638.960 13,2

Gasteizko Udala

Guztira 319.668.271 405.128.870 26,7 438.193.164 8,2 309.218.750 ‐29,4 346.186.397 12,0

Euskarakoa 2.602.848 2.946.925 13,2 3.454.521 17,2 3.075.233 ‐11,0 3.971.244 29,1

Bilboko Udala Guztira 474.718.244 543.300.000 14,5 589.418.636 8,5 472.200.000 ‐19,9 526.991.890 11,6

Euskarakoa 2.228.239 2.852.119 28,0 2.779.990 ‐2,5 1.928.969 ‐30,6 1.733.113 ‐10,2

Donostiako Udala

Guztira 228.883.110 274.293.365 19,8 333.721.320 21,7 266.990.481 ‐20,0 282.437.152 5,8

Euskarakoa 2.229.156 2.694.640 20,9 2.796.828 3,8 2.626.189 ‐6,1 2.934.603 11,7

Foru Aldundiak

Guztira 2.505.421.545 3.005.037.376 19,9 3.121.722.809 3,9 2.744.590.557 ‐12,1 2.616.316.872 ‐4,7

Euskarakoa 15.961.175 19.926.465 24,8 18.131.469 ‐9,0 17.507.814 ‐3,4 15.592.318 ‐10,9

Arabako F.A. Guztira 376.235.130 474.858.316 26,2 446.461.983 ‐6,0 394.996.501 ‐11,5 403.288.655 2,1

Euskarakoa 1.219.385 2.039.854 67,3 2.333.221 14,4 1.670.917 ‐28,4 1.910.409 14,3

Bizkaiko F.A. Guztira 1.368.591.426 1.730.768.708 26,5 1.764.609.826 2,0 1.602.611.726 ‐9,2 1.454.386.247 ‐9,3

Euskarakoa 9.374.277 10.785.052 15,1 9.641.826 ‐10,6 10.408.787 8,0 8.259.514 ‐20,7

Gipuzkoako F.A.

Guztira 760.594.989 799.410.352 5,1 910.651.000 13,9 746.982.329 ‐18,0 758.641.970 1,6

Euskarakoa 5.367.513 7.101.559 32,3 6.156.422 ‐13,3 5.428.110 ‐11,8 5.422.395 ‐0,1

Eusko Jaurlaritza

Guztira 7.770.938.413 9.317.300.321 19,9 10.327.556.416 10,8 10.246.437.704 ‐0,8 10.053.537.686 ‐1,9

Euskarakoa 106.074.632 115.404.359 8,8 106.785.965 ‐7,5 93.070.112 ‐12,8 95.805.937 2,9

GUZTIRA Guztira 12.764.213.469 15.175.876.643 18,9 16.479.661.478 8,6 15.424.486.189 ‐6,4 15.201.178.422 ‐1,5

Euskarakoa 156.808.915 177.468.985 13,2 165.673.863 ‐6,7 149.672.626 ‐9,7 152.700.302 2,0



23

2.5. HERRI‐ADMINISTRAZIOEN EUSKARA AURREKONTUEN RATIOAK, 2014

2.5.1. Biztanle bakoitzeko euskara aurrekontua,2014

EAEko herri‐administrazio guztien artean euskararako urtean biztanle bakoitzeko 70,3 euro

ipintzen dira (2014ko aurrekontu likidatuekin kalkulatutako ratioa).

• Jaurlaritzak 44,1 euro kudeatzen ditu biztanleko, guztirakoaren ia bi heren.

• Udalek, oro har, 27,6 euro kudeatzen dituzte biztanleko, baina lurralde bateko eta besteko udalen artean aldeak badira: Gipuzkoako udalerrietan biztanleko nabarmen diru gehiago eskaintzen zaio euskarari, 35,3 euro biztanle Gipuzkoan, 22,7 euro Bizkaikoetan eta 19,6 euro Arabakoetan.

• Foru aldundiak 6,0 eta 7,7 euro artean kokatzen dira, Arabakoak ia 6, Bizkaikoak 7,2 eta Gipuzkoakoak 7,7.

• Hiriburuen kasuan, euskara sustatzeari, 5 euro eskaintzen dizkio biztanleko Bilboko Udalak, eta 16 euro biztanleko berriz bai Gasteizkoak eta baita Donostiakoak ere.

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

Arab

akoa

k19,6

Bizk

aiko

ak22

,7

Gipuz

koak

oak

35,3

Uda

lak

27,6

Gasteizko Uda

la16,6

Bilbok

o Uda

la5,0

Don

ostia

ko Uda

la16,3

Hiribur

uak

11,3

Arab

ako FA

6,0

Bizk

aiko FA

7,2

Gipuz

koak

o FA

7,7

Foru Aldun

diak

7,7

Eusk

o Jaur

laritza

44,1

7. Irudia: Biztanle bakoitzeko euskara aurrekontua 2014, erakunde‐motari jarraiki (€ biztanleko)


Udalak Hiriburuak Foru Aldundiak Eusko

Jaurlaritza


24

2.5.2. Euskarara bideratutako gastuaren pisu erlatiboa, 2014 EAEko herri‐administrazio guztien kopuru likidatuekin kalkulatutako euskarari eskainitako

ehunekoaren batez bestekoa, %1,0 da 2014. urtean. Erakunde‐motaren arabera, udaletan du

pisurik gehien euskara aurrekontuak, aurrekontu osoaren %2,4 euskara sustatzeari

eskaintzen baitiote udalek. Eusko Jaurlaritzak, aurrekontuaren %1,0 eskaintzen dio

euskarari, eta ehuneko horiek batez beste baxuagoak dira hiriburu (%0,8) eta foru

aldundietan (%0,6).

Lurraldearen arabera, Gipuzkoako udaletan du euskarara bideratutako gastuak pisu

erlatiborik altuena (%2,9), eta Arabakoetan aldiz, txikiena (%1,6); Bizkaikoak erdibidean

geratzen dira (%2,1).

Hiriburuen kasuan, Gasteizko eta Donostiako Udaletan, euskara aurrekontua, aurrekontu

osoaren %1aren inguruan dabil, Bilbokoan berriz, nabarmen baxuagoa da, %0,3.

7. Taula: Aurrekontu likidatu osoa, euskara aurrekontua eta euskara aurrekontuaren pisu

erlatiboa (2014)

Erakunde‐mota

Aurrekontua 2014 Euskara aurrekontuaren

PISU ERLATIBOA 2014 (%)

Aurrekontu likidatua GUZTIRA

EUSKARA aurrekontu likidatua

Udalak 1.375.708.425 32.663.087 2,4

Hiriburuak 1.155.615.439 8.638.960 0,8

Foru Aldundiak 2.616.316.872 15.592.318 0,6

Eusko Jaurlaritza* 10.053.537.686 95.805.937 1,0

GUZTIRA 15.201.178.422 152.700.302 1,0


*EJ aurrekontu likidatua: EAEko Administrazio Orokorreko aitortutako obligazioak


25

0

0,5

1

1,5

2

2,5

3

Arab

akoa

k1,6

Bizk

aiko

ak2,1

Gipuz

koak

oak

2,9

Uda

lak

2,4

Gasteizko Uda

la1,2

Bilbok

o Uda

la0,3

Don

ostia

ko Uda

la1,0

Hiribur

uak

0,8

Arab

ako FA

0,5

Bizk

aiko FA

0,6

Gipuz

koak

o FA

0,7

Foru Aldun

diak

0,6

Eusk

o Jaur

laritza

1,0

8. Irudia: Euskara aurrekontu likidatuaren aurrekontu osoarekiko pisu erlatiboa 2014, erakunde‐motari jarraiki (%)


Udalak Hiriburuak Foru Aldundiak Eusko

Jaurlaritza


26

2.6. EUSKARA AURREKONTUEN RATIOEN BILAKAERA, 2006‐2014

2.6.1. Biztanle bakoitzeko euskara aurrekontuaren bilakaera Lehenago aipatu bezala, herri‐administrazio guztien artean 70,28 euro biztanleko

destinatzen dira hizkuntza normalizaziora (aurrekontu likidatuekin kalkulatutako ratioa).

Kopuru hau urrun geratzen da 2008. urteko 88,04 eurotatik, baina azken 2 neurketa‐aldien

beheranzko joera hautsi, eta 2012an kudeatutakoa baino zertxobait gehiago da; 2012an 68

euro biztanleko eta 2014an 70 euro biztanleko.

Jaurlaritzak, biztanleko 44,1 euroko euskara aurrekontua du 2014an, 2012an baino

zertxobait altuagoa (42 euro biztanleko 2012an).

Udalen biztanle bakoitzeko batez besteko euskara aurrekontuak zertxobait gora egin du

2012tik 2014ra, hein handi batean Gipuzkoako udaletan izandako igoerak eraginda.

Foru aldundietan berriz, biztanleko euskarari destinatutako batez besteko aurrekontua

2012tik 2014ra zertxobait jaitsi egin bada ere, Bizkaikoarena jaitsi da, Arabakoarena igo eta

Gipuzkoakoarena zertxobait igo.

Hiriburuetan, Gasteizko eta Donostiakoek 2006tik ona 2012tik 2014ra bilakaera positiboa

izan dute, ez ordea Bilbokoak.


27

8. Taula: Biztanle bakoitzeko euskara aurrekontu likidatuaren 2006‐2014 bilakaera,

erakunde‐motari jarraiki

Erakunde‐mota Euskara aurrekontua biztanleko

2006 2008 2010 2012 2014

Udalak 23,7 29,5 27,1 26,7 27,6

Arabakoak 25,0 21,7 25,4 24,8 19,6

Bizkaikoak 19,0 22,5 20,9 22,0 22,7

Gipuzkoakoak 31,6 40,9 36,6 33,9 35,3

Hiriburuak 9,3 11,5 11,6 9,8 11,3

Gasteizko Udala 11,4 12,8 14,5 12,7 16,6

Bilboko Udala 6,2 8,3 7,9 5,5 5,0

Donostiako Udala 12,4 14,9 15,1 14,1 16,3

Foru Aldundiak 7,6 9,4 8,4 8,0 7,7

Arabako F.A. 4,0 6,6 7,4 5,2 6,0

Bizkaiko F.A. 8,3 9,6 8,4 9,0 7,2

Gipuzkoako F.A. 8,0 10,5 8,8 7,6 7,7

Eusko Jaurlaritza 49,8 61,3 46,4 42,4 44,1

GUZTIRA 71,8 88,0 72,2 68,3 70,3


2.6.2. Euskarara bideratutako gastu erlatiboaren bilakaera Herri‐administrazio guztien euskara aurrekontu likidatuak aurrekontu osoarekiko duen pisu

erlatiboa %1 da eta ehuneko hori mantendu egin da 2010etik aurrera; euskararen pisu

erlatiboa %1,2koa zen 2006 eta 2008an.

Halere, azken bi urteetan, 2012tik 2014ra, euskarak zertxobait irabazi egin du pisu

erlatiboan Eusko Jaurlaritzan, 5.000 biztanlez gorako udalerrietako udaletan eta

hiriburuetan. Foru aldundietan mantendu egin da euskara aurrekontuaren pisu erlatiboa.


28

9. Taula: Euskararako aurrekontu likidatuaren ehunekoa (2006‐2014 bilakaera), erakunde‐motari jarraiki

Erakunde‐mota Euskara aurrekontu likidatuaren aurrekontu osoarekiko pisu erlatiboa

(%)

2006 2008 2010 2012 2014

Udalak 1,9 2,1 1,9 2,3 2,4

Arabakoak 1,5 1,4 1,6 2,1 1,6

Bizkaikoak 1,6 1,6 1,5 1,9 2,1

Gipuzkoakoak 2,3 2,7 2,5 2,8 2,9

Hiriburuak 0,7 0,7 0,7 0,7 0,8

Gasteizko Udala 0,8 0,7 0,8 1,0 1,2

Bilboko Udala 0,5 0,5 0,5 0,4 0,3

Donostiako Udala 1,0 1,0 0,8 1,0 1,0

Foru Aldundiak 0,6 0,7 0,6 0,6 0,6

Arabako F.A. 0,3 0,4 0,5 0,4 0,5

Bizkaiko F.A. 0,7 0,6 0,6 0,7 0,6

Gipuzkoako F.A. 0,7 0,9 0,7 0,7 0,7

Eusko Jaurlaritza 1,4 1,2 1,0 0,9 1,0

GUZTIRA 1,2 1,2 1,0 1,0 1,0


1,9

0,70,6

1,41,2

2,1

0,7 0,7

1,2 1,2

1,9

0,70,6

1,0 1,0

2,3

0,70,6

0,91,0

2,4

0,80,6

1,0 1,0

0,0

0,5

1,0

1,5

2,0

2,5

3,0


9. Irudia: Euskara aurrekontu likidatuaren pisu erlatiboaren (%) bilakaera, erakunde‐motari jarraiki (2006‐2014)

2006 2008 2010 2012 2014

Iturria: Siadeco, 2015.


29

2.7.‐ EUSKARARAKO DIRU‐LAGUNTZEN AURREKONTUAK, 2014

Euskararen sustapen, ekimen, programa eta plangintzetarako herri erakunde guztien

artean 2014an likidatutako diru‐laguntzen aurrekontua 74,2 milioi eurokoa da. Kopuru hori,

euskara aurrekontu osoaren ia erdia da (%48,6), eta biztanleko 34,17 euro.

Eusko Jaurlaritza

Horietatik bi heren, 49,7 milioi euro alegia, Jaurlaritzak emandakoak dira; 49,4 milioi ohiko

transferentziak (IV. kap. ekonomikoa) eta 272 mila euro kapital transferentziak (VII. kap.

ekonomikoa). Guztira, Eusko Jaurlaritzak kudeatutako euskara aurrekontuaren erdia

pasatxo diru‐laguntzetara bideratzen da (%51,9), biztanleko 22,89 euro.

Foru Aldundiak

Hiru aldundien artean, 9,5 milioi destinatzen dituzte euskararako diru‐laguntzetara, erkidegoan emandako diru‐laguntza guztien %12,8. Foru aldundien euskara aurrekontutik %60,9 da diru‐laguntzetara bideratzen dena, 4,37 euro biztanleko. Edonola ere, 3 aldundien artean alde nabarmenak daude: Gipuzkoako eta Bizkaiko Foru Aldundiek, bere euskara aurrekontuaren %60 baino gehiago erabiltzen dute diru‐laguntzetarako, biztanleko 5,11 eta 4,42 euro hurrenez hurren. Arabakoak, aldiz %43,1 bideratzen du diru‐laguntzetara, biztanleko 2,57 euro.

Udalak

5.000 biztanlez gorako udalerrietako udalek, 13 milioi euro eskaintzen dituzte diru‐laguntzatan (%17,6), beraiek kudeatutako aurrekontuaren %40,0, eta biztanleko 11,02 euro. Gipuzkoako udaletan gehixeago da diru‐laguntzetara biztanleko eskainitakoa (13,76 euro), gutxiago Bizkaikoetan (9,52 euro), eta nabarmen gutxiago Arabakoetan (3,49 euro).


30

Hiriburuak Hiru hiriburuen artean euskararako diru‐laguntzak 1,9 milioi euro dira urtean, 650 mila euroren bueltan hiriburuetako bakoitzak. Guztira, euskara aurrekontuaren %22,7 erabiltzen da diru‐laguntzetarako, 2,57 euro biztanleko. Batez besteko horren gainetik geratzen da Donostian biztanleko eskainitakoa (3,80 euro biztanleko), parean Gasteizen eskainitakoa (2,70 euro), eta azpitik aldiz Bilbon eskainitakoa (1,83 euro biztanleko).

10. Taula: Euskararako diru‐laguntzen aurrekontuak, erakunde‐motari jarraiki (2014)

Erakunde‐mota

Diru‐laguntzen aurrekontua 2014 € biztanleko

Euskara aurrekontu likidatu

osoarekiko % € %

Eusko Jaurlaritza Guztira 49.738.086 67,0 22,89 51,9

Eusko Jaurlaritza (IV kap.) 49.465.435 66,6 22,76 51,6

Eusko Jaurlaritza (VII kap.) 272.651 0,4 0,13 0,3

Foru Aldundiak 9.501.821 12,8 4,37 60,9

Arabako F.A. 823.000 1,1 2,57 43,1

Bizkaiko F.A. 5.060.071 6,8 4,42 61,3

Gipuzkoako F.A. 3.618.750 4,9 5,11 66,7

Udalak 13.053.843 17,6 11,02 40,0

Arabakoak 118.074 0,2 3,49 17,8

Bizkaikoak 6.503.431 8,8 9,52 41,9

Gipuzkoakoak 6.432.338 8,7 13,76 39,0

Hiriburuak 1.962.460 2,6 2,57 22,7

Gasteizko Udala 645.857 0,9 2,7 16,3

Bilboko Udala 631.750 0,9 1,83 36,5

Donostiako Udala 684.853 0,9 3,8 23,3

GUZTIRA 74.256.210 100,0 34,17 48,6



31

0

5

10

15

20

25

Arab

akoa

k3,5

Bizk

aiko

ak9,5

Gipuz

koak

oak

13,8

Uda

lak

11,0

Gasteizko Uda

la2,7

Bilbok

o Uda

la1,8

Don

ostia

ko Uda

la3,8

Hiribur

uak

2,6

Arab

ako FA

2,6

Bizk

aiko FA

4,4

Gipuz

koak

o FA

5,1

Foru Aldun

diak

4,4

Eusk

o Jaur

laritza

22,9

10. Irudia: Euskararako diru‐laguntzak 2014, erakunde motari jarraiki (€ biztanleko)


Udalak Hiriburuak Foru Aldundiak Eusko Jaurlaritza


32

2.8.‐ EUSKARARAKO DIRU‐LAGUNTZEN BILAKAERA, 2012‐2014

2014. urtean diru‐laguntzetara destinatutako aurrekontua bi urte lehenagokoa baino %3,6 gutxiago izan da; euskara aurrekontuarekiko diru‐laguntzek pisu erlatiboa galdu baitute (ia 3 puntu, %51,5etik, %48,6ra). Biztanleko ere apur bat jaitsi egin da diru‐laguntzatan emandakoa (35,11 eurotik, 34,17ra). Eusko Jaurlaritzaren kasuan jaitsiera zertxobait handiagoa izan da (%4,8), diru‐laguntzen pisu erlatiboa 4 puntuz jaitsi delako (%56,1etik %51,9ra). Biztanleko ere 1 euro jaitsi da diru‐laguntzatan emandakoa (23,82tik 22,89ra). Foru aldundietan ere, oro har, jaitsi da diru‐laguntzen aurrekontua (%7,6), baina 3 foru aldundien bilakaera oso desberdina izan da. Arabako FAren diru‐laguntzetarako aurrekontuek nabarmen gora egin duten bitartean (%21,2), behera egin dute nabarmen Bizkaiko Foru Aldundikoek (%18.6). Gipuzkoakoak ere gora egin du (%6,8). Udalen kasuan igo egin da diru‐laguntzen aurrekontua (%4,3), baina datuak lurraldeka begiratuz gero, egoera asko aldatzen da batetik bestera: gora egin dute Gipuzkoako udalek emandako diru‐laguntzek (%10,1), baina %45ean murriztu dira Arabakoek emandakoak; hala ere egin kontu Arabako 5 mila biztanlez gorako hiru udalerriren datuekin bakarrik ari garela. Bizkaiko udalen euskararako aurrekontuak 2012tik 2014ra mantendu direla esan daiteke. Hiru hiriburuak batera hartuta ere, diru‐laguntzak mantendu direla esan daiteke, baina banaka aztertuta egoera oso bestelakoa da: igoera dago Donostiako eta Gasteizko udalek emandako diru‐laguntzetan (%12 gutxi gorabehera), baina jaitsiera, ia %19koa Bilboko Udalak emandakoetan.


33

2012 2014 2012 2014 2012 2014 2012 2014 2012 2014 2012 2014 2012 2014 2012 2014 2012 2014 2012 2014 2012 2014 2012 2014 2012 2014

Arabakoak Bizkaikoak Gipuzkoa-koak Udalak Guztira

Gasteizko Udala

Bilboko Udala

Donostiako Udala

Hiriburuak Guztira

Arabako FA

Bizkaiko FA

Gipuzkoako FA

Foru Aldundiak Guztira

Eusko Jaurlarita

7,5

9,4

12,7

10,6

2,4 2,23,3

2,5 2,1

5,44,8 4,7

23,8

3,5

9,5

13,8

11,0

2,71,8

3,82,6 2,6

4,45,1

4,4

22,9

0

5

10

15

20

25

11. Irudia: Biztanle bakoitzeko emandako diru‐laguntzen bilakaera 2012‐ 2014, erakunde‐motari jarraiki (€ biztanleko)


Udalak Hiriburuak Foru Aldundiak

Eusko Jaurlaritza


34

11. Taula: Euskararako diru‐laguntzen bilakaera (2012‐2014), erakunde‐motari jarraiki

Erakunde‐mota

2012 2014 Euskararako diru‐lagun‐tzen igoera‐jaitsiera

indizea (%)

Aurrekontua (€)

Aurrekon‐tua biz‐tanleko

Euskara aurrekon‐tuarekiko

%

Aurrekontua (€)

Aurrekon‐tua biz‐tanleko

Euskara aurrekon‐tuarekiko %

Udalak 12.518.176 10,62 39,8 13.053.843 11,02 40 4,3

Arabakoak 214.759 7,51 30,3 118.074 3,49 17,8 ‐45

Bizkaikoak 6.459.279 9,37 42,6 6.503.431 9,52 41,9 0,7

Gipuzkoakoak 5.844.138 12,7 37,4 6.432.338 13,76 39 10,1

Hiriburuak 1.963.775 2,52 25,7 1.962.460 2,57 22,7 ‐0,1

Gasteizko Udala 578.230 2,39 18,8 645.857 2,7 16,3 11,7

Bilboko Udala 776.485 2,21 40,3 631.750 1,83 36,5 ‐18,6

Donostiako Udala 609.060 3,27 23,2 684.853 3,8 23,3 12,4

Foru Aldundiak 10.286.547 4,69 58,8 9.501.821 4,37 60,9 ‐7,6

Arabako F.A. 679.200 2,11 40,7 823.000 2,57 43,1 21,2

Bizkaiko F.A. 6.219.555 5,37 59,8 5.060.071 4,42 61,3 ‐18,6

Gipuzkoako F.A. 3.387.792 4,76 62,4 3.618.750 5,11 66,7 6,8

Eusko Jaurlaritza 52.236.331 23,82 56,1 49.738.086 22,89 51,9 ‐4,8

GUZTIRA 77.004.829 35,11 51,5 74.256.210 34,17 48,6 ‐3,6



35

2.9. HERRI‐ADMINISTRAZIOEN ARTEKO EUSKARA ARLOKO TRANSFERENTZIAK

Jaurlaritzak udal eta hiriburuetara zuzendutako diru‐laguntzak

Euskara sustatzeko ekimen eta programetarako Eusko Jaurlaritzak 5.000 biztanlez gorako

erkidegoko 68 udalerrietara 2014an egindako diru‐transferentzien batura 905,5 mila euro

da; Jaurlaritzatik hiru hiriburuetara berriz, 305,2 mila euroko transferitu ziren.

Aurreko kopuruari gehitu behar zaizkio gainera, Eusko Jaurlaritzak HABEren bitartez udalen

edo udal erakundeen menpeko euskaltegi publikoei emandako diru laguntzak, 10,5 milioi.

Kopuru hori txosten honetan, Eusko Jaurlaritzaren aurrekontu gisa dago jasoa, eta ez dago

beraz udalek kudeatutako aurrekontu likidatuan sartua. Udal edo udal erakundeen

menpeko euskaltegiak dituzten udalen kasuan, udalaren aurrekontu likidatuan dagoena,

udalak udal euskaltegiari egindako ekarpena da soilik, udalak HABEtik eta matrikula

sarreretatik lortutako diru‐sarrerez aparte udal euskaltegiaren finantziaziorako ipintzen

duena alegia.

Foru aldundiek udal eta hiriburuetara zuzendutako diru‐laguntzak

5.000 biztanlez gorako udalek euskararen sustapenerako 1,2 milioi euro inguru jaso zituzten

aldundietatik eta 111 mila euro hiriburuek.


36


12. Irudia: Erakunde‐mota ezberdinen arteko euskararako diru‐transferentziak (2014)

Foru Aldundiak

AURREKONTUA 15.592.318

Udalak (>5000 biztanle, hiriburuak salbu)

Aurrekontu likidatua 32.633.087

Eusko Jaurlaritzatik jasotako transferentziak (HABErenak salbu)

905.496

Foru Aldundietatik jasotakoak 1.242.092

Beste erakundeetatik (mankomunitateko udalak) 18.150

Transferentziak guztira 2.165.738

EUSKARA AURREKONTU PROPIOA 30.497.349

Hiriburuak Aurrekontu likidatua 8.638.960

Eusko Jaurlaritzatik jasotako transferentziak 305.185

Foru Aldundietatik jasotakoak 111.773

Transferentziak guztira 416.958

EUSKARA AURREKONTU PROPIOA 8.222.002

Eusko Jaurlaritza

AURREKONTUA 95.805.937


37

2.10. EUSKO JAURLARITZAREN EUSKARA ARLOKO

BARNE TRANSFERENTZIAK

Eusko Jaurlaritzaren kasuan ere Sailen eta Erakunde Autonomoen artean emandako diru‐transferentzia guztiak zein izan diren azaltzen da jarraian, horien arteko bikoizketen eragina ere kontuan izateko. Kasu honetan, azken kudeatzaile diren sail edo erakundean kontsolidatzen dira kopuruak, hau da, bikoiztutako aurrekontuen doiketarako, transferentzia jasotzen duenaren aurrekontuan ez baino transferentzia egilearen aurrekontuan egin dira kenketak.

HABE

Hezkuntza, Hizkuntza Politika eta Kultura Sailetik eta zehatzago Euskara Sustatzeko Zuzendaritzatik, 29,2 milioi euro jasotzen ditu HABEk (2014ko aurrekontu likidatua).

Aurrekoaz aparte, Jaurlaritza bertako edo menpeko erakundeei ondoko zenbatekoak ere fakturatzen dizkie HABEk: 6,5 milioi euro HAEE/IVAPi, 239 mila euro Hezkuntza Sailburuordetzari (IRALE) eta 288 mila euro Herri Administrazioa eta Justizia Sailari. Horiez gain, 65.618 euro fakturatu zizkion HABEk Osakidetzari eta 92.817 euro bestelako erakundeei. Azken bi kopuru horiek hurrengo koadroan ez dira ageri, Jaurlaritzaren euskara aurrekontu kontsolidatua kalkulatzerakoan ez direlako kontuan hartu behar.

HAEE/IVAP

Barne transferentziak kalkulatzerakoan eragina izan du IZO‐Itzulpen Zerbitzu Ofizialak 2012an izandako berrantolaketak. Ordura arte Eusko Jaurlaritzako Sailek euren itzultzaile propioak zituzten eta beraz, euskara aurrekontuetan langile horien pertsonal gastuak zeuden jasoak. 2013az geroztik, ordea, sailetako itzultzaileak IZOn zentralizatu dira eta ondorioz, itzulpen eta berrikusketa lanengatik, Jaurlaritzaren sailek faktura bidezko ordainketak egiten dituzte HAEE/IVAPera. Kontzeptu horri dagozkion zenbatekoak hurrengo taulan jasoak daude.

Herri Administrazioa eta Justizia Sailaren kasuan berriz, 13.102.756 euro jaso zituen HAEE/IVAPek 2014an eta horietatik ia 60.000 euro dira IZOk eginiko itzulpen eta berrikusketa lanengatik ordaindutakoak; gainontzekoa, 13 milioi euro inguru, erakunde autonomoaren funtzionamendurako Herri Administrazioa eta Justizia Sailak eginiko transferentziarenak dira.

Hizkuntza Politikarako Sailburuordetza

Eusko Jaurlaritzako sail ezberdinei eskainitako hizkuntza aholkularitza zerbitzuaren ordainetan HPSri egindako ordainketei dagokiena da hurrengo taulan azaltzen den 171 mila euroak.


38

12. Taula: Eusko Jaurlaritzaren sail eta erakunde autonomoen arteko euskara arloko barne transferentziak (diru‐laguntzak eta fakturatutako zerbitzuak)(2014)

Erakunde‐mota

Erakundea Euskara

aurrekontu likidatua

Jaurlaritzako beste sail edo erakunde autonomoei egindako ordainketak 2014

Kontsoli‐daziorako

aurrekontua HABEra

HAEE/ IVAPera

Hizkuntza Politikarako Sailburuor‐detzara

Barne transferen‐

tziak GUZTIRA

Saila

Hezkuntza, Hizkuntza Politika eta Kultura Saila

Hizkuntza Politikarako Sailburuordetza eta Kultura Sustatzeko Zuzendaritza

46.978.674,59 29.198.438,00

125.498,82

‐

29.563.173,82 50.464.443,07

Hezkuntza Sailburuordetza

33.048.942,30 239.237,00 ‐

Lehendakaritza 172.179,86 ‐ 33.722,91 ‐ 33.722,91 138.456,95

Segurtasun Saila 82.177,24 ‐ 41.145,45 ‐ 41.145,45 41.031,79

Ekonomiaren Garapen eta Lehiakortasun Saila 144.786,99 ‐ 91.495,08 ‐ 91.495,08 53.291,91

Osasun Saila 256.254,40 ‐ 35.290,69 ‐ 35.290,69 220.963,71

Ogasun eta Finantza Saila 48.098,27 ‐ 29.737,92 ‐ 29.737,92 18.360,35

Ingurumena eta Lurralde Politika Saila 184.834,00 ‐ 49.752,66 ‐ 49.752,66 135.081,34

Herri Administrazioa eta Justizia Saila 13.637.715,42 288.207,00 13.102.756,35 ‐ 13.390.963,35 246.752,07

Enplegu eta Gizarte Politika Saila 127.570,33 ‐ 111.372,96 ‐ 111.372,96 16.197,37

GUZTIRA 94.681.233,40 29.725.882,00 13.620.772,84 171.429,00 43.518.083,84 51.163.149,56

Erakunde autono‐moak

HABE 37.658.065,00 ‐ 1.081,64 ‐ 1.081,64 37.656.983,36

HAEE/IVAP 12.698.660,86 6.496.795,00 ‐ ‐ 6.496.795,00 6.201.865,86

EUSTAT 58.637,56 ‐ 8.888,61 ‐ 8.888,61 49.748,95

EMAKUNDE 30.893,59 ‐ 26.403,02 ‐ 26.403,02 4.490,57

OSALAN 12.098,02 ‐ 11.389,43 ‐ 11.389,43 708,59

Polizia eta Larrialdietako Euskal Akademia 702.088,90 ‐ 18.723,34 ‐ 18.723,34 683.365,56

Lanbide 78.053,00 ‐ 35.248,40 ‐ 35.248,40 42.804,60

Kontsumobide ‐ Kontsumoko Euskal Institutua

6.098,21 ‐ 5.314,18 ‐ 5.314,18 784,03

Lehiaren Euskal Agintaritza 8.691,49 ‐ 6.655,60 ‐ 6.655,60 2.035,89

GUZTIRA 51.253.286,63 6.496.795,00 113.704,22 ‐ 6.610.499,22 44.642.787,41

EUSKO JAURLARITZAREN ADMINISTRAZIO OROKORRA ETA ERAKUNDE AUTONOMOAK GUZTIRA 95.805.936,97



39

2.11. UDAL ETA HIRIBURUEN FINANTZIAZIO‐ITURRIAK

Udal eta hiriburuek euskararako ipinitako aurrekontuaren %3,3 foru aldundien diru‐

laguntzekin finantzatzen da, beste %2,9 Jaurlaritzatik jasotakoekin, tasa eta matrikula

bidezko diru‐sarrerekin euskara aurrekontuaren %3,2 finantzatzen da eta gainerakoa

(%90,5), udalek egindako ekarpen propioa izango litzateke.

Udalak 5.000 biztanlez gorako udalerrietako udalei dagokionez, %91,5 da udal funtsetatik

finantzatutakoa, eta %1,8 sarrera propioen bidez (matrikulak, tasak…). Erakundeen diru‐

laguntza bidez, euskara aurrekontu likidatuen %6,6 jasotzen dute; %3,8 foru aldundietatik

eta %2,8 Eusko Jaurlaritzatik.

Bizkaiko udalen finantziazioan, Bizkaiko Foru Aldundiak pisu gehiago du (%4,9) Araba edo

Gipuzkoako udaletan, bertako foru aldundiek dutena baino (%2,4 eta %2,9 hurrenez hurren),

non proportzionalki Eusko Jaurlaritzaren ekarpena altuxeagoa den.

%3,3%2,9%3,2

%90,6

%0,1

13. Irudia: Udalen finantzaketa‐maila propioa (hiriburuak barne) (%)

Foru Aldundiaren diru‐laguntzak Eusko Jaurlaritzaren diru‐laguntzak Euskara arloko sarrera propioak Udalaren ekarpena Beste erakundeen diru‐laguntzak



40

Hiriburuak Hiriburuen kasuan, %86,8 da udal funtsetatik finantzatutakoa eta %8,3 euskara arloko diru‐

sarrera propioen bidez. Honela, erakundeen diru‐laguntza bidez, likidatutako euskara

aurrekontuaren %5 baino gutxixeago finantzatzen da.

Gasteizko eta Donostiako Udalek, euskara arloko diru‐sarrera propioekin finantziazio‐maila

altuagoa lortzen dute (% 11,5 eta %9,0 hurrenez hurren); baina Bilbok, aldiz, ez du euskara

arloko inolako diru‐sarrera propiorik.

Hiru hiriburuen kasuan, Eusko Jaurlaritzaren diru‐laguntzek pisu handiagoa dute (%3,5

inguru), foru aldundikoek baino (%1,3 inguru).

13. Taula: Udaletako euskara aurrekontuen finantziazio‐modua (2014)

Erakundeen diru‐laguntzak Euskara arloko diru‐

sarrera propioak (tasak,

matrikulak…)

Udal funtsetatik finantzatu‐

takoa

Euskara aurrekontu likidatua GUZTIRA

Erakunde‐mota

Foru Aldundiko

diru‐laguntzak

Eusko Jaurlaritzaren diru‐laguntzak

Beste erakundeen

diru‐laguntzak

Jasotako diru‐

laguntzak GUZTIRA

€ % € % € % € % € % € % € %

Udalak 1.242.092 3,8 905.496 2,8 18.150 0,1 2.165.738 6,6 602.064 1,8 29.895.285 91,5 32.663.087 100,0

Arabakoak 16.229 2,4 27.074 4,1 ‐ ‐ 43.303 6,5 26.188 3,9 595.298 89,6 664.789 100,0

Bizkaikoak 751.621 4,9 311.785 2,0 ‐ ‐ 1.063.406 6,9 257.595 1,7 14.191.270 91,5 15.512.271 100,0

Gipuzkoakoak 474.241 2,9 566.637 3,4 18.150 0,1 1.059.028 6,4 318.282 1,9 15.108.717 91,7 16.486.027 100,0

Hiriburuak 111.773 1,3 305.185 3,5 ‐ ‐ 416.958 4,8 720.742 8,3 7.501.259 86,8 8.638.960 100,0

Gasteizko Udala 40.000 1,0 155.218 3,9 ‐ ‐ 195.218 4,9 456.814 11,5 3.319.212 83,6 3.971.244 100,0

Bilboko Udala 21.773 1,3 56.552 3,3 ‐ ‐ 78.325 4,5 ‐ ‐ 1.654.788 95,5 1.733.113 100,0

Donostiako Udala 50.000 1,7 93.415 3,2 ‐ ‐ 143.415 4,9 263.928 9,0 2.527.260 86,1 2.934.603 100,0

GUZTIRA 1.353.865 3,3 1.210.681 2,9 18.150 0,1 2.582.696 6,3 1.322.807 3,2 37.396.544 90,5 41.302.047 100,0



41

2.12. EUSKARA GASTUEN IZAERA EKONOMIKOA

Orokorrean Guztirako euskara aurrekontu likidatuen %81,2, transferentzia arruntek (IV. kapitulua ‐ %47,7)

eta langileria gastuek (I. kapitulua ‐ %33,5) osatzen dute. Bi kapitulu hauei ondasun eta

zerbitzuetako gastu arruntak (II. kapitulua) batuz gero (%17,4) ia euskara aurrekontu osoa

genuke (%98,6).

Euskara aurrekontuaren kapituluen araberako banaketa, ez dator bat erakunde publikoen

aurrekontu osoaren kapituluen araberako banaketarekin, eta euskara aurrekontuetan,

nabarmen pisu gehiago dute bai IV. kapituluak (transferentzia arruntak), baita I. kapituluak

ere (langileria gastuak); eta pisu txikiagoa berriz II. Kapituluak (ondasun eta zerbitzuetako

gastu arruntak) eta bereziki gainerako guztiek: inbertsio errealak (VI. kap.), kapital

transferentziak (VII. kap.), eta VIII eta IX. Kapituluak (finantza aktiboak eta pasiboak).

Finantza gastuak (III. Kapitulua) desagertu egiten dira euskara aurrekontuetan.

Erakunde‐mota batetik bestera, alde esanguratsuak daude euskara aurrekontuen kapitulu

ekonomikoen araberako banaketan:

Eusko Jaurlaritza 95,8 milioiko euskara aurrekontuaren erdia baino gehixeago (% 51,6), IV. kapitulu

ekonomikoan kontabilizatutako ohiko diru‐transferentziei dagokie, euskara arlo eta

zerbitzuetako langileen pertsonal gastuen aurrekontua 35,7 milioikoa da (% 37,3) eta

bigarren kapituluko zerbitzu kontratazioena 9,6 milioi (% 10,0).

Foru aldundiak Foru Aldundietan, gehixeago da IV. kapituluari dagokiona (%53,5), eta Eusko Jaurlaritzan

baino baxuagoa aldiz I. kapituluari dagokiona (%24,1). Ondasun eta zerbitzuetako gastu

arrunten (II. Kapitulua) pisua altuagoa da Eusko Jaurlaritzan baino (%14,7), eta kapital

transferentziak (VII. Kapitulua), euskara aurrekontuen %7,5 dira.


42

Udalak Diru‐laguntzen pisu erlatiboa (IV. kap. ekonomikoa) baxuagoa da (%40,0) eta bigarren

kapitulutik finantzatutako zerbitzu kontratazio eta funtzionamendu gastuek aldiz,

garrantzia handiagoa dute (%33,0). Bestalde, euskararako ipinitako baliabideen %26,9,

pertsonal gastuak finantzatzeko erabiltzen da.

Hiriburuak Orain artekoetan ez bezala, hiriburuetan, kapitulurik garrantzitsuena bigarrena da (ondasun

eta zerbitzuetako gastu arruntak), euskara aurrekontuen %44,6 baita; langileria gastuak

finantzatzeko erabiltzen da euskara aurrekontuaren %32,2 eta transferentzia arruntetarako,

aldiz ehuneko baxuagoa, %22,7.

19,7

30,9 29,3

20,0

33,5

17,4

47,7

1,5

0

10

20

30

40

50

60

I. kap. Langileria gastuak II. Kap. Ondasun etazerbitzuetako gastu arruntak

IV. Kap. Transferentziaarruntak

Gainerako kap. Ekonomikoak(III, VI, VII, VIII eta IX)

14. Irudia: Eusko Jaurlaritza, Foru Aldundi eta udalen aurrekontu likidatu osoa eta euskara aurrekontu likidatuaren kapitulukako banaketa (%) (2014)

Aurrekontu likidatu OSOA EUSKARA aurrekontu likidatua



43

14. Taula: Erakundeen aurrekontu osoa eta euskararako likidatua, kapitulu ekonomikoei jarraiki (2014)

Gastu‐mota Aurre‐kontu

likidatua


€ % € % € % € % € %

I. kap. Langileria‐gastuak

Guztira 423.827.663 30,8 341.360.314 29,5 349.364.065 13,4 1.884.605.177 18,8 2.999.157.219 19,7

Euskarakoa 8.770.013 26,9 2.779.652 32,2 3.761.638 24,1 35.772.942 37,3 51.084.245 33,5

II. kap. Ondasun eta

zerbitzuetako gastu arruntak

Guztira 524.050.941 38,1 379.075.442 32,8 513.821.996 19,6 3.285.697.962 32,7 4.702.646.341 30,9

Euskarakoa 10.787.827 33,0 3.848.971 44,6 2.288.859 14,7 9.597.284 10,0 26.522.941 17,4

III. kap. Finantza‐gastuak

Guztira 5.336.526 0,4 3.695.347 0,3 77.573.430 3,0 251.774.044 2,5 338.379.347 2,2

Euskarakoa ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐

IV. kap. Transferentzia

arruntak

Guztira 197.338.417 14,3 214.183.944 18,5 906.793.580 34,7 3.133.802.766 31,2 4.452.118.707 29,3

Euskarakoa 13.053.844 40,0 1.962.460 22,7 8.339.852 53,5 49.465.435 51,6 72.821.591 47,7

GASTU ARRUNTAK

Guztira 1.150.553.547 83,6 938.315.047 81,2 1.847.553.071 70,6 8.555.879.949 85,1 12.492.301.614 82,2

Euskarakoa 32.611.684 99,8 8.591.083 99,5 14.390.349 92,3 94.835.661 99,0 150.428.777 98,5

VI. kap. Inbertsio errealak

Guztira 158.211.493 11,5 156.790.227 13,6 180.039.175 6,9 332.039.983 3,3 827.080.878 5,4

Euskarakoa 42.911 0,1 47.877 0,6 40.000 0,3 697.625 0,7 828.413 0,5

VII. kap. Kapital‐transferentziak

Guztira 12.426.010 0,9 32.534.519 2,8 192.572.554 7,4 600.792.889 6,0 838.325.972 5,5

Euskarakoa ‐ ‐ ‐ ‐ 1.161.969 7,5 272.651 0,3 1.434.620 0,9

VIII. eta IX. kap. Finantza

aktiboak eta pasiboak

Guztira 54.517.375 4,0 27.975.646 2,4 396.152.071 15,1 564.824.867 5,6 1.043.469.959 6,9

Euskarakoa 8.493 ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ 8.493 ‐

KAPITAL GASTUAK

Guztira 225.154.878 16,4 217.300.392 18,8 768.763.800 29,4 1.497.657.739 14,9 2.708.876.809 17,8

Euskarakoa 51.404 0,2 47.877 0,6 1.201.969 7,7 970.276 1,0 2.271.526 1,5

GUZTIRA Guztira 1.375.708.425 100,0 1.155.615.439 100,0 2.616.316.871 100,0 10.053.537.688 100,0 15.201.178.423 100,0

Euskarakoa 32.663.088 100,0 8.638.960 100,0 15.592.318 100,0 95.805.937 100,0 152.700.303 100,0



44

2.13. EUSKARA GASTUEN IZAERA EKONOMIKOAREN BILAKAERA, 2006‐2014

Guztirako aurrekontuak

2006tik 2008ra bitartean igoera nabarmena izan ondoren, EAEko herri administrazioaren

euskara aurrekontu likidatuek behera egin zuten 2008‐2010 eta 2010‐2012 bitartean, eta

zertxobait errekuperatu dira azken neurketa‐aldi honetan, 2014ko datuen arabera alegia.

Kapitulu ekonomikoen arabera, esan 2008‐2012 bitartean, beheranzko joera izan dutela hiru

kapitulu nagusiek: 4 urte horien artean, 9 milioi murriztu ziren transferentzia arruntak (IV.

kapitulua), 12 milioi inguru ondasun eta zerbitzuen gastuak (II. kapitulua) eta 5 milioi inguru

pertsonal gastuak (I. kapitulua).

Azken 2 urteetan izandako igoera, berriz, pertsonal gastuetan izandako igoerari zor zaio

(5,2 milioi euro); aldiz diru‐laguntza edo transferentzia arruntek behera egin dute (2,7 milioi

euro), eta ondasun eta zerbitzuen gastuak (II. kap. ekonomikoa) mantendu egin dira.

47,141,0

67,8

0,9

156,8

51,138,2

86,1

2,0

177,5

47,840,2

76,3

1,4

165,7

45,9

26,3

77,0

0,6

149,7

51,1

26,5

74,3

0,8

152,7

0,0

20,0

40,0

60,0

80,0

100,0

120,0

140,0

160,0

180,0

200,0

I. Kap. Pertsonal gastuak II. Kap. Ondasun etazerbitzuen gastuak

IV. Kap. Transferentziaarruntak

Gainerakoak ‐ III, VI, VII,VIII eta IX kap.

GUZTIRA

15. Irudia. EAEko herri administrazio guztien euskara aurrekontuaren kapitulukako gastuaren bilakaera, 2006‐2014 (milioi €)

2006 2008 2010 2012 214

Iturria: Siadeco,2015.


45

Eusko Jaurlaritza

Jaurlaritzaren euskara aurrekontu likidatuek behera egin zuten 2008tik 2012ra arteko

epealdian eta zertxobait errekuperatu dira azken neurketa‐aldi honetan, 93,1 milioi eurotik

95,8ra arteko igoera 2012tik 2014ra.

Kapitulu ekonomikoen arabera, esan 2008az geroztik jaisten joan direla, bai transferentzia

arruntak (IV. kapitulua), baita pertsonal gastuak ere (I. kapitulua); ondasun eta zerbitzuen

gastuak (II. kapitulua) gora egin zuen 2008‐2010 artean, baina behera oso nabarmen 2010‐

2012 artean.

2012tik 2014ra, Eusko Jaurlaritzaren euskara aurrekontuetan izandako igoera, pertsonal

gastuei lotua dago nagusiki; II. kapituluan apenas baitago diferentziarik, eta IV. kapituluak

behera egin baitu. Pertsonal gastuen igoeraren atzean IRALEko ikasketarien ordezkoen

kostua dago nagusiki, 2012. urtean 8,4 milioi izatetik, 12,6 milioi izatera pasa delarik 2014.

urtean.

EUSKARAREN AURREKONTU ETA BALIABIDE PUBLIKOEN ESTATISTIKA · EUSKARAREN AURREKONTU ETA BALIABIDE...

Documents

Transcript of EUSKARAREN AURREKONTU ETA BALIABIDE PUBLIKOEN ESTATISTIKA · EUSKARAREN AURREKONTU ETA BALIABIDE...