Download - Otxandioko berdintasun diagnosia...OTXANDIOKO BERDINTASUN DIAGNOSIA 4 0. SARRERA Otxandioko Udalak Euskal Herriko beste hainbat udaletxek bezala orain arte ezin izan du Berdintasun

OTXANDIOKO BERDINTASUN DIAGNOSIA

1


2

0- SARRERA 4.orria

0.1- Proiektua 6.orria

0.2- Metodologia 7.orria

0.3- Itzarri ikerketa taldeko kideak 10.orria

1- DIAGNOSIA 11.orria

A- HERRIALDEA 11.orria

A.1- Herriaren bilakaera 12.orria

A.2- Hezkuntza/formazio maila eta adinean

oinarritutako genero osaketa 14.orria

A.3- Migrazio mugimenduak 14.orria

A.4- Herriaren hizkuntza egoera 16.orria

B- MAPA SOZIAL EKONOMIKOA 17.orria

B.1- Egitura ekonomikoa 17.orria

B.2- Sail ekonomikoak 18.orria

B.3- Enplegu eta laneko merkatua 18.orria

C- ERAKUNDE PUBLIKOAK 23. orria

C.1- Udala 23.orria

C.1.1- Organigrama 24.orria

C.1.2- Udalean aritzen diren langileak 24.orria

C.1.3- Udal organoen eratzea 26.orria

C.1.4- Otxandioko Udalaren gizon eta

emakumeen arteko politika estrategi zehatzak 27.orria

D- HEZKUNTZA ZENTROAK 28.orria

E- KIROL ELKARTEAK 30.orria


3

F- ELKARTE KULTURALAK 35.orria

G- ELKARTEEI EGINDAKO INKESTEN

ONDORIOAK 41.orria

G.1- Genero parte hartzea 41.orria

G.2- Parte hartzearen eginkizunaren eragina 42.orria

G.3- Ekintza mota 43.orria

G.4- Elkarteetako karguak 43.orria

G.5- Elkarteen laburpena 44.orria

H- TAILERREN ONDORIOAK 45.orria

H.1- Egoera soziala 46.orria

H.2- Herriko egoera 48.orria

H.3- Udal politika eta errekurtso sozialak 50.orria

I- ONDORIO OROKORRAK 52.orria


4

0. SARRERA

Otxandioko Udalak Euskal Herriko beste hainbat udaletxek bezala orain arte

ezin izan du Berdintasun Plan organiko bat ezarri. Izan ere, biztanle gutxiko

herria denez, udaleko funtzionario kopurua murritza da eta arrazoi hau dela eta

ez da horrelako plan bat ezartzeko aukerarik egon.

Ideia hau gauzatzeko eman behar den lehenbiziko urratsa, herri honetan gaur

egun dagoen berdintasun alorreko Diagnosia egitea litzateke. Era honetan,

Euskal Herriko beste hainbat herrik bezala berdintasun planak ezartzeko

zerrendan izena eman ahal izango luke Otxandioko udalak (Emakunderen IV

Planak adierazten duen legez). Diagnostiko honek, berdintasun plan bat egiteko

edo eta Otxandioko udalak erabaki egokiak hartzeko balioko du.

Emakunderen EAEko emakume eta gizonen berdintasunerako IV planak “1.2.

Esku-hartze Estrategiak” atalean ezartzen duena kontutan hartuko dugu. Hau

da, ekimen instituzionalak planifikatzeko orduan, kontutan hartu beharko dira

berdintasun politikak eboluzionatzen joan diren heinean garatu diren estrategia

desberdinak.

Aipatutako dokumentuan bi estrategia nagusi zehazten dira: ekintza baikorra

eta genero ikuspegia barneratzea edo mainststreaminga:

- Ekintza baikorra : Ekonomiaren, politikaren, gizartearen eta

kulturaren arloko bizitzaren eremu guztietan dauden desorekak

murriztera edo desagerraraztera bideratutako neurri espezifikoak eta

behin behinekoak erabakitzea.


5

- Genero ikuspegia barneratzea : Emakumezkoen eta gizonezkoen

arteko desorekak desagerrarazteko eta berdintasuna sustatzeko

oinarrizko helburua txertatzea politika publikoetan.

Helburu hau gauzatzeko intentzioz, Itzarri aholkularitzak herri honetako Gizon

eta Emakumeen arteko Berdintasun Proiektuaren Diagnosia aurkezten du

Otxandioko Udalerrian. Bertan hainbat ikuspegi ezberdin nabarmentzen dira:

gizarte ikuspegia, ekonomikoa, politikoa eta kulturala, beraz, politika zehatzak

eratzeko aukera bermatu nahi du udaletxe honetan oraindik hauetako asko

garatzeke daudelako.

Aurkeztutako diagnosiaren ildoak azaltzen hasi aurretik, jakinarazi nahi dizuegu

EAEko parlamentuak adostutako Gizon eta Emakumeen arteko Berdintasuna

lortzeko 4/2005 legea kontuan izan duela, ahaztu barik Emakunderen Gizon eta

Emakumeen arteko Berdintasuna lortzeko IV plana.

Hauek dira 4 ardatz estrategikoak:

1. Mainstreaminga edo zeharkakotasuna: gizon eta emakumeen

beharrizanak, jomugak, baldintzak eta egoera ezberdinen esleipenen

definizio sistematikoa da. Helburuak jasoz, ezberdintasun joerak ekidinez,

maila guztietako berdintasun ekintza politiko guztiak jorratzen dituena,

edozein erako planifikatze, betetze eta ebaluaketa mailatan.

2. Emakumeen ahalduntzea eta gizartearen eta politi karen arloko parte

hartzea: emakumeek material baliabideen kudeaketan, zein baliabide

intelektualetan, nahiz pentsaeretan aritzeko hurbilketan oinarritzen da. Ildo

honetan, 4/2005 Lege Araudiaren esanetan, emakumeek boterea eta

baliabideak lantzeaz gain kontrolatzeko eskubidea ere arautzen du.

Gainera emakumeen irla gizarte politiketan aritzeko neurriak ezartzen ditu.


6

3. Bateragarritasuna eta erantzunkidetasuna gizarte eredu berriaren alde:

gizarte antolakuntza forma berrian definitzen da, lan jardueraren banaketa

orekatuan oinarrituta, gizon eta emakumeek etxeko lanetan zein etxetik

kanpo eginiko zereginen arteko oreka bermatuz.

4. Emakumeen aurkako indarkeria: emakumeen aurka egiten diren edozein

erako erasoak deskribatzen ditu definizio honek; min fisikoa, sexuala edota

psikologikoa barne. Gizarte mailako mehatxuak, zein askatasun pertsonala

murrizten dituen ekimenak ere kontutan hartzen direlarik.

0.1. Proiektua

Ikerketa proiektu honek eta diagnosiak berak, Otxandioko Udalak duen

errealitatearekin zein bertako emakumeen egoeraren errealitatearekin bat

egingo du. Gizon eta Emakumezkoen arteko berdintasuna jorratuko delarik,

herri honetako gazteriarekin izan behar dugun hurbiltasuna bermatu behar dela,

ahaztu gabe.

Diagnosi honen bidez, bertan bizi diren emakumeen arazoak identifikatuko dira,

baita, berdintasun alorrean lortu diren aurrera pausoak zein, hemendik aurrera

garrantzia izan dezaketen emakumeen inguruko esparruak ere kontuan izango

dira.

Konkretuki, teoriaren inguruko sarreraz gain (lurraldea, historia), ikerketa honek

beste erako esparru asko landuko ditu eta honetarako informazio guztia gure

esku izan beharko dugu, azkenik, Otxandioko Udalak duen helburu orokorra

bermatzeko moduan izango garelarik.


7

0.2. Metodologia

Jorratuko dugun metodologia gure enpresak aurrez erabilitako tresna batzuetan

oinarritzen da. Ikerketa honetan eskainiko den egituraketa bereganatutako

datuen bilketa eta datu hauen gurutzatze prozesutik lortzen dugu. Datu hauek,

lehen aipatutako arlo ezberdinen inguruko informazioa adieraziko dute:

a- Iturri Dokumentalen bilketa eta ikerketa eta Kua ntitatiboak diren

datuen bilketa.

Hasiera baten, azterketa dokumentala jasotzen da, era honetan,

ondorengo azterketarako datu hauek erabilgarriak izango diren

jakiteko.

Emakundek egindako plana egiteko gidan agertzen den bezala

“Udalerri txikienetan edo baliabide gutxiago daukatenek, datu bilketa

(datu kuantitatibo eta kualitatiboak) partzialki talde gidariak egin ahal

izango du. Bereziki, bigarren mailako iturriak erabiliz (Eustat,

Emakunde, Egailan, Udala…), lan taldeak edo elkarrizketak ere

antolatu daitezke lan hau egiteko orduan.

b- Elkarrizketak

Aurretik aipatutako, aztertu eta diagnostikatu beharreko esparruetako

taldeekin egingo dira elkarrizketa hauek: udaletxea, eskola, emakume

elkarteak, mugimendu feminista, etab.

Prozedura erraza izango da, elkarrizketak aurretik antolatuko dira

behar den denbora hartuz (telefonoz edo posta elektronikoz) eta

Otxandion bertan egingo lirateke. Gure helburua gauzatzeko

aipatutako talde ezberdinekin aritzea ezinbesteko jarduera bilakatzen

da, beraien parte hartzea proiektuaren oinarria delarik.


8

c- Inkestak eta eztabaida taldeak

Emakume elkarteen eta mugimendu feministaren parte hartzearekin

egingo dira, edo emakume banakakoen parte hartzea ere onartuko da.

Bereziki diskriminazio aniztasuna daukaten emakumeen parte hartzea

sustatuko da.

Lan hau egiteko erabiliko diren kudeaketa tresnak honen inguruan

aritzen diren giza kapitalen parte hartzearen areagotzea bilatzen du,

gure bezeroek ezarri nahi dituzten politika estrategiak bermatuz.

Era honetan, AMIA sesioak ezartzen ditugu, udaletxeko agintariek

aurrez aukeratutako pertsona taldeei zuzenduz. Gainera, inkesta

gidatuak egiten dira.

Metodologia honek, (gizon eta emakumeen arteko berdintasuna)

proposamenaren inguruko pertsona inplikatuenen identifikatze

prozesua bilatzen du. Beraz, pertsona hauen hausnarketek proiektu

honetan parte har dezaten bultzatzen ditugu. Honela, emakumeen

parte hartzea bilatu eta erraztuko da orokorrean, eta bereziki

diskriminatutako emakumeena.

d- Informazio-lanketa

Informazioa zorroztasunez ebazteko, estatistikak eta informeak egingo

dira, dokumentu bakar batean bilduko direlarik.

e- Emaitzen kontrastaketa

Emaitzen kontrastaketa emakumeen elkarte mugimenduekin eta talde

feministekin egingo da. Aipatutako taldeengandik jasotako “feed-back”

edo erantzunaren arabera izandako emaitzak argitu daitezke. Bestalde

badago aspektu desberdinei berriro heltzeko aukera.


9

Nahiz eta ikerketa hau Itzarri aholkularitza enpresak beregan hartu, Otxandioko

Udaleko langileen parte hartzea eta koordinazioa bermatuko da zalantza izpirik

gabe. Politika hau erabiliz, ikerketak uneoro bat egingo du Otxandioko Udalak

ezarritako helburu orokorrekin.

Beraz, proposamen hau Itzarri aholkularitzak luzatu du, Emariren

elkarlanarekin. Helburua, Otxandioko udalak berdintasun politikak lantzea da.

Era honetan, guk gauzatzen ditugun lanen diagnosien arabera, Komite

Zientifiko bat izendatzen dugu, esparru ezberdinetan aritzen diren pertsonen

ibilbidea kontuan izanik eta beraien lan esparrutan duten abilezian oinarrituz.

Pertsona hauen funtzioa proiektuaren fase ezberdinak baieztatzea litzateke,

kontrola eta aholkularitza funtzioak betez.


10

0.3. Itzarri Ikerketa Taldeko Kideak

Hauek dira proiektu honetarako Itzarri enpresako kideen zerrenda:

Koordinatzailea

Jabier Lertxundi Barañano

Zientzia Polítikoan y Soziologian Lizentziatua

Zientzia Ekonomikoetan Doktorea

Euskarako Goi Zikloa

Ikerlaria

Amaia Herrero Oiarzabal

Filologian Lizentziatua

EHU-ko Gizon eta Emakumeen arteko

berdintasun masterduna

Itzultzaile Berezitasunean Diplomatua

Euskara: 2. Profil linguistikoa (administrazioa)

Ikerlaria

Cristina Cordeiro López

Ingeles Filologian Lizentziatua

EHU-ko Gizon eta Emakumeen arteko

berdintasun masterduna

Irakaskuntzarako Gaitasun Ziurtagiria (IGZ)

Euskara: 2. Profil linguistikoa (administrazioa)

Lan talde honek egin beharreko ikerketa prozesua erabat ziurtatzeko beste

aholkularitza enpresa batzuen laguntza izango du, ondorioz, ikerketaren

inguruko emaitza ezin hobea bermatzen duelarik.

Komite Zientifikoari dagokionez, oso zehatzak diren bi pertsonek osotuko dute,

pertsona hauek bai teoriko zein kudeaketa mailan sakonki ezagutzen dute

egoera hau:

Komite Zientifikoa

Mertxe Larrañaga Dra.

EHU-UPV BERDINTASUN ARLOKO

ZUZENDARIA

- EHU-UPV fakultatean Ekonomi eta Enpresen

irakaslea

Yolanda Jubeto Ruiz Dra.

- EHU-UPV fakultatean Ekonomi eta Enpresen

irakaslea

- Gizon eta Emakumeen berdintasuna alorrean

esperientzia handia duen pertsona

-Autonomia Elkartegoan Gizarte Kontseilu

Ekonomikoan kide izandakoa


11

1. DIAGNOSIA

A- HERRIALDEA

Otxandio Kantauri isurialdetik at dagoen Bizkaiko herri bakarrenetakoa dugu,

Atlantiko eta Mediterranear isurialdeko Anboto eta Gorbeia mendien artean

kokatuta dagoelarik. Beraz, herrialde honetan suertatzen diren erlazio motak

oso zabalak dira. Arratia-Nerbioi eskualdean kokatua dago, baina halaber,

Durangaldeko Mankomunitatearekin harreman estua du, hau dela eta,

Durangaldeko Udaltalde 21 erakundearen partaide delarik. Azkenik, osasun

zakarren zerbitzuak eta Irakaskuntza alorrak Arabatik kudeatzen dira, Bizkaia

eta Arabako mugan kokatzen delako.

Otxandio, Bizkaiko herrien artean zaharrenetarikoa da. Egun, hurbilean dagoen

Aramaio herriarekin lur sailen inguruko auzi batean murgilduta dagoelarik. 12,4

kilometro karratuko lur-azalera duen herria dugu, gehiena mendia da eta ongi

babestutako lur eremuak bere artean ditu. Ingurugiro aldetik Otxandioko

Udalerriak ez du arazo handirik, beraz, gai honen inguruko jarduerak ez dituzte

herriaren geroan eragiten.

2006.urtean 1.112 ziren bertan bizi ziren pertsona kopurua. 2.000.urtetik

aurrera bertaratutako pertsona kopuruaren joera handituz joan dela adierazten

duelarik.

Herrian bizi diren pertsonen kokapena bitan banatzen da, alde batetik herriaren

alde zaharrean bizi direnak daude (gehiengoa) eta bestetik herriaren alde

zaharretik at bizi direnak daude.


12

A.1- Herriaren bilakaera

2006.urteko biztanleen erroldaren arabera, Otxandion 1112 biztanle daude,

89,6 biztanle kilometro karratuko. Herrian enpresa industrialak finkatzean

biztanleriak gorakada izan zuen, 1981.urtean, 1287 biztanletara helduz.

1992.urtetik 2001.urtera biztanleriak era neurritsuan beherakada izan zuen.

Ondoren, 2006.urtera heldu arte gorakada txiki bat izanez, ziur aski etorkinak

herrira heltzearen ondorioz.

Hemen dugu azken urteetako biztanleria.

Urtea 2001 2002 2003 2004 2005 2006

Biztanleak 1.018 1.025 1.032 1.040 1.063 1.112

Informazio iturria: herriko datuak.

2006.urtean, Otxandioko egitura honelakoa zen: %13,9a, 19 urte baino

gutxiagokoak; %63,7a, 20 eta 64 urte arteko biztanleria; eta %22,4k, 65 urtetik

gora zuten. Herriaren egituraren eboluzioan, inguruko herri gehienetan bezala,

biztanleriaren zahartzea ikusten da, nahiz eta azken urteotan, herriaren

hazkundea jende gaztez mantentzen den.

Biztanleria, nazionalitate, adin taldeen arabera.

Adin taldeak

Etorkinak

Biztanleria

0-19 20-64 65+ UE Gainontzeko

%100 13,9 63,7 22,4 1,4 2,1

Informazio iturria: Eustat


13

Biztanleria, sexua eta dentsitatearen arabera.

Guztira Gizonezkoak Emakumezkoak Biztanleriaren

dentsitatea

1.214 638 576 97,9


Azken urteotako Otxandioko biztanleriaren azterketa eginez, (1986.urtetik

2004.urtera) 65 urtetik gorako pertsonen adin mailaren gorakada ikusi da.

Sexuaren araberako egituran, 2001.urteko desberdintasuna %7a izan zen

gizonen alde (%53,5-%46,5), hain esanguratsua ez den datua, alegia.

Biztanleria, adina, sexua eta urtearen arabera. 200 6

Adinak 1981 1986 1991 1996 2001 2006

Guztira 1288 1200 1112 1046 1017 1172

Gizonezkoak 675 632 584 546 541 610

Emakumezkoak 613 568 528 500 476 562

0 – 19 Guztira 415 330 259 191 156 163

Gizonezkoak 229 181 137 103 86 77

Emakumezkoak 186 149 122 88 70 86

20 – 64 Guztira 705 718 687 641 626 746

Gizonezkoak 379 388 374 345 340 409

Emakumezkoak 326 330 313 296 286 337

>= 65 Guztira 168 152 166 214 235 263

Gizonezkoak 67 63 73 98 115 124

Emakumezkoak 101 89 93 116 120 139



14

A.2- Hezkuntz/formazio maila eta adinean oinarritut ako genero

osaketa

Otxandioko heziketa maila, Durangaldeko Udaltalde 21, Bizkaia eta EAE-ko

bataz bestekoa baino baxuagoa da. Ikasketarik gabeko edo lehen mailako

ikasketak dituztenak, 2.mailako ikasketak eta goi mailakoak dituztenak baino

gehiago dira. Hala ere, azken urteotan (1996-2001) goi mailako ikasketak

dituzten biztanleria hazi da. Otxandion Mainondoko Eskola Publikoa besterik ez

dago, 12 urtera artekoa eta guztiz euskaraz dena.

Biztanleriaren eboluzioa heziketan.

1986 1991 1996 2001

Analfabetoak 1,04 2,25 1,53 1,15

Ikasketarik

gabekoak

60,36 4,02 3,27 2,40

Eskolaurre eta

lehen maila

15,89 64,12 58,98 51,67

Profesionalak 11,54 12,75 17,35 16,18

2.mailakoak 4,26 10,10 11,22 17,33

Erdi-goi maila 3,60 2,55 3,78 5,53

Goi maila 3,31 4,22 3,88 5,74

Informazio iturria: Diagnóstico de Sostenibilidad Municipal de Otxandio 2005-

2006


15

A.3- Migrazio mugimenduak

1996.urtetik 2003.urtera, jaiotzak hilketak baino gutxiago izan dira.

1999.urtetik, migrazioa baikorra izan da. Batez ere, bertako migrazioa, EAEko

herri batetik beste batetara joan direlako, kasu honetan, Otxandiora.

Azken urteotan, etorkin atzerritarrak hurbildu dira Otxandiora, industrial

prozesua zela eta. 2002.urtetik, Otxandion 28 etorkin daude hauetatik 12

herrian erroldatu ziren 2005.urtean. Gainera, etorrera hauen gehiengoa

gizonezkoa dela esan dezakegu (%65), etorkinen lehen fasean normala den

datua.

Migrazioa, sexu eta epeen arabera

2003 2004 2005 2006 2007 2008 Guztira 10 16 24 24 23 25 Gizonezkoak 8 5 10 13 14 16 Emakumezkoak 2 11 14 11 9 9



16

A.4- Herriaren hizkuntza egoera

Eustat datuen arabera, 2001.urtean biztanleriaren %86,2ak euskaldunak ziren

edo ia euskaldunak, %13,79a aldiz erdaldunak. Hala ere, Otxandioko Euskara

Komisioaren arabera, datu hau ez doa erabilerarekin bat. Umeek nahikoa

erabiltzen dute euskara %40ak, baina gazteetan ehuneko hau %6ra murrizten

da.

Euskararen eboluzioa 1986-2001

Eboluzioa

1986 1991 1996 2001

Euskaldunak 905 849 799 742

Ia euskaldunak 40 130 119 114

Erdaldunak 234 117 117 137

Guztira 1.179 1.096 1.035 993


Euskara maila orokorra, biztanleriaren arabera.

2006

Euskaldunak 800 Eusk. Eskolatuak 503 Eusk. partzialki eskolatuak 207 Eusk. ez eskolatuak 90 Ia euskaldunak 180 Ia-eusk. Eskolatuak 94 Ia eusk. ez eskolatuak 60 Ia-eusk. Pasiboak 26 Erdaldunak 159



17

B- MAPA SOZIAL-EKONOMIKOA

B.1- Egitura ekonomikoa

Industria, Otxandioko lehen jarduera da. Establezimenduen jarduerari

dagokienez, zerbitzuen arloak, lehenengo postua du, hauetan ostalaritza

bereizten delarik.

Herriko establezimenduetan, jarduera arloei egindako azterketan, %78,81

zerbitzu saila direla ikus dezakegu, azken urteotan gorakada egin duten

zerbitzuak alegia. Azpisail desberdinetan, “merkataritza, ostalaritza eta

garraioak” bereiz daitezke. 2008.urtean, %43ak aipatutako azpisail honi

erantzuten dio; %19,5 beste zerbitzuen jarduerei; %12k industria eta energiari;

%16,5ek banku, aseguru eta enpresetako zerbitzuei eta %9k eraikuntzari.

Establezimenduak jardueraren arabera. 2008.

Guztira Industria

eta

Energia

eraikuntza ostalaritza

eta

garraioa

Banku,

aseguru,

enpresa

zerbitzuak

Beste

zerbitzuak

67 8 6 29 11 13

100% 12% 9% 43% 16,5% 19,5%



18

Industria Otxandioko motore ekonomikoa da nahiz eta establezimenduen %12

izan. Baina, zerbitzuek ere jende askorengan eragina du, establezimendu

askorekin.

B.2- Sail ekonomikoak.

Otxandion, 2.sektorea dugu nagusi, metalezko elementuak ekoizten duen

industria bereiziz. Bertako herritik sortutako industria da, beraz, lurraldeari

fidela.

Bizkaiko beste toki batzuetan moduan, lehen sektorea beherakadan dago,

ustiapen familiarra murriztuz. Bere etorkizuna, produktuak era elkartuan

eskaintzean datza, jatorria eta kalitatea bermatua izatea baloratuko duten

kontsumitzaileak erakarriz. Udalak bere aldetik, guztien lurretan lan egiteko

aukera ematen du.

3.sektorearen garrantzia, 70.hamarkadaren ondoren, handitu egin zen, herri

nahiz ekonomikoki duen eraginen ondorioz. Batez ere ostalaritza, merkataritza

txikia murriztuz joan delako. Otxandiok aukera turistiko asko ditu, baina gaur

egun ez daude garatuak.

B.3- Enplegu eta laneko merkatua.

Herriaren laneko egoera jakitea garrantzitsua da, zehazki emakumezkoen

egoera ezagutzea, normalean zerbitzu sektoretan eta kolokako lanpostuak

baitituzte eta txarto ordainduak (aldikotasun handiarekin, jardunaldi erdiko

kontratuekin, batzuetan kontraturik gabe, etab.). Datu hauei Otxandio bezalako

herri txikietan garrantzi berezia eman behar zaie.


19

2001.urtean Otxandiok 460 pertsona lanean eta 557 jarduera ezean zituen,

lurralde osoaren %45,2 eta %54,8a bataz beste. Nahiz eta langabezia baxua

izan, aldikotasuna altua da, kontratu finkoak gutxi izanez.

Jarduera eza, aldatzen joan da sexu artean oreka mantenduz. Gutxitu den

taldea, etxeko lanak egiten zituzten emakumeena da, eta gehiagotu dena

jubilatuen taldea, Otxandioko zahartzea dela eta. Jubilatuen artean

desberdintasuna ikusten da emakumezkoen eta gizonezkoen artean.

16 urtetik gorako biztanleria, jarduera eza eta gen eroaren arabera. 2001

Jarduera

eza

ikaslea Etxeko

lanak

jubilatuak bestelakoak

Guztira 472 71 159 216 26

Gizonezkoak 200 35 12 136 17

Emakumezkoak 272 36 147 80 9


Aurreko taula begiratuz, jarduera eza duten pertsonen %45,7, jubilatuak dira,

talde honetan %37 emakumezkoak dira. Adina kontutan izanik, ezin dugu

baieztatu, emakume hauek dituzten pentsioek zein erlazio daukan Segurantza

Sozialari egin dizkieten ekarpenekin, ezta pentsioak alarguntasunagatik direla

ere.

Azpimarratu behar da, taula berdinean etxeko lanetan aritzen direnetatik %92,4

emakumezkoak direla. Datu honek emakumeek lan erreproduktiboaren jabe

direla ematen digu; sozialki ez du balorerik eta ez da ordaindua, beraz,

emakumezkoek ez dute pentsiorik.


20

Jarduera duen biztanleriak, gehienbat 2.mailako sektorea betetzen du, hau da,

industrial sektorea. Beraz, orokorrean biztanleria langilea dela esan daiteke eta

lan hau baserriko lanekin bateratzen dute.

Otxandioko errenta, aztertutako lurraldeetan baino baxuagoa da. Langabezia

eskasa dela kontutan izanik, arrazoi bi aurki ditzakegu. Batetik, pertsonek

jarduera eza dutelako edo soldatak beste lurraldeetan baino baxuagoak

direlako.

Langabeziaren azterketa eta eboluzioa

Otxandion, langabezia 2005.urtean lanean zegoen jendetik %4,4 igo zen eta

2007.urtean 4,7ra.

Biztanleriaren jarduera urte desberdinetan.

2005 2006 2007

Biztanleria 1017 1017 1107

Biztanleria jardunean 460 460 513

Langabeak 20 23 24

Langabezi tasa (%) 4,4 5 4,7

Sexu eta adinaren arabera langabezian dauden pertsonetan gizonezkoak dira

kaltetuak. 2005.urtean langabezian apuntatutako gizonezkoak 14 ziren (%70a),

emakumezkoak aldiz 6 (%·30a). Hala ere, 2007.urtean gizonezkoak 6ra

murriztu dira, emakumezkoak aldiz 18 dira. Nahiz eta langabezia ez den aldatu,

emakumezkoen presentzia hirukoiztu da, gizonezkoena %25era murriztuz.


21

Langabezia, generoaren arabera

2005 % 2006 2007

Guztira 20 23 24

Gizonezkoak 14 70% 5 21,7% 6 25%

Emakumezkoak 6 30% 18 78,3% 18 75%


Langabezian dagoen biztanleria adin eta generoaren arabera.

2005 2006 2007

< 20 Gizonezkoak 0 0 0

Emakumezkoak 0 1 0

20 - 24 Gizonezkoak 3 1 0

Emakumezkoak 0 1 2


Emakumezkoak 0 2 1


Emakumezkoak 0 6 6


Emakumezkoak 0 2 2


Emakumezkoak 1 0 1


Emakumezkoak 2 2 1


Emakumezkoak 0 1 1


Emakumezkoak 2 2 3

> 59 Gizonekoak 1 1 0

Emakumezkoak 1 1 1

Emakumezkoen langabezian, bereizi behar da gehiengoaren adin tartea 30-34

urte direla, normalean seme alabak dituzten garaia alegia. Kontutan izan behar

da emakumezko asko haurdun gelditzean, lanetik botatzen dituztela. Nahiz eta

arrazoia hau dela ezin daiteke jakin, hurbiletik jarraitu behar da emakume

hauen langabezia.


22

Produkzio sektorearen arabera dagoen langabeziaren gehiengoa, industriak eta

zerbitzuek duten lana sortzeko pisua dela eta gertatzen da.

Langabezian dagoen biztanleria sektore ekonomikoare n arabera.

2005 2006 2007

Guztira 20 23 24

Nekazaritza, abeltzaintza eta

arrantza

0 0 0

Energia, gasa eta ura 0 0 0

Erauzteko industriak 0 0 0

Industria manufakturatuak 9 8 5

Eraikuntza 0 1 2

Merkataritza eta ostalaritza 2 6 4

Garraioak eta komunikazioa 1 0 0

Aseguruak eta finantzak 1 0 1

Beste zerbitzuak 6 7 10

Aurreko lanik gabe 1 1 2


Enplegu kalitatea

2005.urteko 3.hiruilabetean, 95 kontratu sortu ziren, hauetatik %71 gizonezkoei

eta %28a emakumezkoei eginak. %82a zerbitzu edo obretan izan da, lanordu

osoarekin edo iraunkorrekin, eta %18a erdizkako jardunaldia. 2005.urteko

4.hiruilabetean 92 kontratu sortu ziren, kasu honetan 71 (%77) gizonezkoei eta

21 (%23) emakumezkoei eginak. Talde honetan 4 izan ziren kontratu

iraunkorrak.

Kontratuak gehienbat, 30 urtetik gorako pertsonei egin zaizkie %90a eta 20-30

urte arteko gazteei %10a. Gainera, ikasketa maila txikia zutenei egin zaizkie

kontratu hauek (%70).


23

C- ERAKUNDE PUBLIKOAK

C.1- Udala

Egitura politikoa

Otxandioko Udaleko gobernu eta erabaki organoak Alkatetza eta Udalaren

Osoko Bilkura dira.

Gai gehienak hilero biltzen diren udalaren osoko bilkuran edo plenoan

erabakitzen dira. Noiz behinka aparteko plenoak egiten dira. Herritarrei

zabalduak izaten dira.

Alkatetzak, arlo desberdinen funtzionamendua zuzentzen du, kontu

ekonomikoen kudeaketa, finantzarioa, lankideena…

Berri emateko batzordea

Beraien eremuko gaiak aztertzen dituzten organoak dira. Aukeraketarako

beraien proposamenak landu eta plenoetan erakusten dituzte. Beharrizanak eta

kasuak direla eta biltzen dira, astero edo hamabostero. Herritarrei zabalduak

dira.

Otxandioko Udaleko berri emateko batzorde edo eremuak hauek dira:

• Euskara

• Hirigintza, obrak eta zerbitzuak

• Kultura, kirola, heziketa eta ongizate soziala

• Ogasuna, pertsonala eta ondarea

• Presoak


24

C.1.1- Organigrama

Alkatea Aritz Otxandiano Batia

1. Alkateordea Txomin Bengoa Batia

2. Alkateordea Idurre Alonso Batia

3. Alkateordea Alberto Llona Batia

Zinegotzia Santiago Uribe Batia

Zinegotzia Ignacio Maria Urigoitia Batia

Zinegotzia Maria Isabel Ingunza E.A.J./P.N.V.

Zinegotzia Ramon Intxausti E.A.J./P.N.V.

Zinegotzia Elixabete Etxanobe E.A.J./P.N.V.

Udaletxeko kargu politikoetan gehienak gizonezkoak dira, alkatetik hasita.

Bederatzi kargutik, bakarrik hirutan emakumezkoak daudelarik. Emakumeen

presentzia kargu politikoetan garrantzitsua da emakumeen beharrei erantzuteko

eta Udaletxean genero ikuspegia bultzatzeko.

C.1.2- Udaleko langileak

Administrazioa: 2 administrari laguntzaile, emakumezkoak , lanaldi osoa.

Idazkari–Kontuhartzailea: 1,lanaldi osoa, gizonezkoa da,

Liburutegia : liburuzain 1, emakumezkoa da, lanaldi erdia.

Eraikinen garbiketa : 2 garbitzaile, emakumeak dira, 5 edo 4 orduko lanaldia.

Lanbide eta mantentze-lanak : 2 mantentze teknikari, gizonak, lanaldi osoa


25

Udaletxeko langileak, gehienak emakumezkoak dira (62,5%) eta genero rolen

presentzia nabaria da lan postuetan, adibide moduan; emakumezkoak

garbitzaile lanetan eta gizonezkoak mantentze-lanetan aritzen dira. Genero rol

hauek sistema patriarkalaren ondorio dira eta jendartea haien arabera

antolatuta dago; emakumeen lanbideak garbiketa edo zaintza lanetara lotuta

eta gizonezkoenak lanbide teknikonetara.

Udaleko Langileak sexuaren arabera

Aipatutako antolaketa sozial honek eragin kaltegarria du emakumeen bizitzan

eta Otxandion ere ikus daiteke. Ia emakume guztiek lanaldi erdia dute, baina

gizonek osoa lan egiten dute, emakumeen soldata, beraz, txikiagoa izango da.

Horrela gauzak, emakumeek zailago dute independenteak izateko, beste

pertsonaren soldata beharko dute bizitzeko daukaten soldatarekin ezinezkoa

baita.

Udaleko langileak sexu eta lanaldiren arabera

62,50%

40%

60%

37,50%

100%

00,0%

20,0%

40,0%

60,0%

80,0%

100,0%

Emakumeak Gizonak

guztira

lanaldi osoa

lanaldi erdia


26

C.1.3- Udal organoen eratzea (genero arabera)

Batzordea Lehendakaria Zinegotziak

OGASUN, LANGILERIA ETA ONDARE

BATZORDEA

Aritz Otxandiano

Iñaki Urigoitia eta Ramon

Intxausti

HIRIGINTZA BATZORDEA

Aritz Otxandiano

Txomin Bengoa eta Elixabete

Etxanobe

KULTURA BATZORDEA

Txomin Bengoa

Idurre Alonso eta Mª Isabel

Ingunza

EUSKERA BATZORDEA

Idurre Alonso Txomin Bengoa eta Mª Isabel

Ingunza

PRESO BATZORDEA

Idurre Alonso Santiago Uribe eta Mª Isabel

Ingunza

LANDA GARAPEN ETA INGURUGIRO

BATZORDEA

Alberto Llona

Santiago Uribe eta Mª Isabel

Ingunza

ZERBITZU, KIROL, HEZKUNTZA,

OSASUN ETA ONGIZATE BATZORDEA

Santiago Uribe

Alberto Llona eta Ramon Iturregi

GARAPEN EKONOMIKORAKO

BATZORDEA

Iñaki Urigoitia

Aritz Otxandiano eta Elixabete

Etxanobe

BATZORDETAKO LEHENDAKARITZA:

Datuen arabera, zortzi batzordetik, bakarrik bitan lehendakaria emakumea da:

EUSKERA eta PRESO batzordetan.

BATZORDETAKO ZINEGOTZIAK:

Bost batzordetako zinegotziak emakumezkoak eta gizonezkoak dira.

KULTURA batzordeko zinegotziak emakumeak dira eta ZERBITZU, KIROL,

HEZKUNTZA, OSASUN ETA ONGIZATE BATZORDE eta OGASUN,

LANGILERIA ETA ONDARE batzordetako zinegotziak gizonak dira.


27

Batzordeetako osaketan genero rolak agertzen dira; gizonak gehienbat

lehendakariak dira, emakumeak kulturarekin lotuta izaten dira beti eta gizonak

kirol, ogasun, … eta horrelako arloekin lotuta. Hala ere, Hirigintzan eta Garapen

ekonomikorako batzordeetan emakumeek parte hartzen dute arlo hauek,

normalean gizonezkoenak izan arren.

C.1.4- Otxandioko Udalaren gizon eta emakumeen art eko

berdintasunaren inguruko politika estrategi zehatzak, gazteriaren

ingurukoak ahaztu barik (aurrekariak, egungo planak , ekintzak,

aurrekontuaren irteerak)

Otxandioko Udalak ez du gizon eta emakumeen arteko berdintasunaren

inguruko politika estrategi zehatzik, baina “Plan para la Sostenibilidad de

Otxandio” dokumentuan, bai agertzen dira ekintza batzuk emakumeen

egoerarekin zerikusia dituztenak.

- “Genero Diagnostiko” hau egitea

- Haurtzaindegi berri bat eraikitzea

- Ekintza 3.5.2an, “Herrian lan iraunkorra eta kalitatezkoa sortzeko

garapen ekonomikoa bultzatzea”, emakumeen egoera espezifikoki

aipatzen da.

Emakundek estrategikoki ezarritako arloak:

- Kultura

- Hezkuntza

- Lana

- Gizarte mailakoa

- Osasuna

- Hirigintza, Garraio Publikoa eta Ingurugiroa


28

Genero ikuspuntua barneratzen den ekintzarik ez da egiten. Indarkeriari

buruzko daturik, ezta familietan bateragarritasuna eta erantzunkidetasuna

hobetzen duen proiekturik ere. Hala ere, herriko bizitza soziokulturalean

emakumezkoen parte hartzea handia da.

D- HEZKUNTZA ZENTROAK

Otxandio Herri Ikastetxearen irakasle kopurua 21ekoa da; 18 emakumezko

eta 3 gizonezkoz osatua.

Lan jardunaldiari dagokionez, 21 pertsonetatik 15ek lanaldi osoa dute,

%71,48k, eta 5 pertsonek lanaldi erdia dute %23,8k. emakumezkoen artean,

%72,22k lanaldi osoa dute eta %27,78k lanaldi erdia. Gizonezkoen artean,

%66,66k lanaldi osoa dute eta %33,34ak lanaldi erdia. Grafikoan ikusten

denez, desberdintasunak ez dira handiak. Hau normalean gertatzen ez den

datua da, normalean emakumezkoak dira lanaldi erdia izaten dutenak eta ez

gizonezkoak.


29

Ikaslegoaren arabera, 129 neska-mutil daude. Datu hauetan ez dugu kontutan

izango generoa, ez baitira garrantzitsuak berdintasun planaren akzioak

ezartzeko.

Ikastetxean ez da gizon eta emakumezkoen arteko berdintasunarekin

zerikusia duten ekintza berezirik egiten. Hala ere, aipatu beharra dago gai

hauen inguruan sentsibilizazioa eta ahaleginak egiten direla neska eta mutilen

arteko desberdintasunik ez egoteko. Adibide moduan, zentruko zuzendariak

dio, jolastordua barruan denean, irakaslegoak, neskak bazterturik ez

sentitzeko tokiari erabilera desberdina ematen diotela, baloiaren erabilera

debekatuz.


30

E- KIROL ELKARTEAK

ELKARTEA: VULCANO (Futbol Elkartea) Elkartearen jarduera: Futbol Taldea Datu orokorrak Emakumeak Gizonak Guztira Elkartearen bazkide kopurua

100 (25%) 300(75%) 400

Adinak (orokorrean) 10etik 30 urtera 10etik 65

urtera

Familia ardurak (orokorrean) Ez daki Ez daki

Arduradunak Eginkizunak Nola izendatzen da?

Zenbatera aldatzen da?

emakumea da?

Lehendakaria Bete beharreko paper guztiak kudeatu

Bilera baten bitartez

4 urte

89-90 denboraldian bazen emakume bat lehendakari, gaur ez

Idazkaria Fitxen kudeaketa eta ordutegiaren aldaketak bermatu

Bilera baten bitartez 4 urte Ez

Diruzaina Dirua kudeatzen dute

Bilera baten bitartez

4 urte Ez

Beste batzuk:…………..….

Bokalak Bilera baten bitartez

4 urte Ez

Parte-hartzea (markatu X batekin) Emakumeak Gizonak

Oso ona Ez daude egun Ona X Gutxi Oso gutxi Iraunkortasuna elkartean (markatu X batekin)

Emakumeak Gizonak

Luzea X X Motza Aldizkako Bilerak

Zenbatera egiten dira? Hilean behin

Zein ordutan egiten dira? Arratsalde partera, arratsaldeko 8etan

Zenbat irauten dute? Ordu bete


31

ELKARTEA: Koikili Peña Elkartearen jarduera: Koikiren irudia goraipatu elkartearen bitartez

Datu orokorrak Emakumeak Gizonak Guztira Elkartearen bazkide kopurua

30% 70% 80

Adinak (orokorrean) 5 urtetatik 65era 5 urtetatik 65era

Familia ardurak (orokorrean)

ez daki Ez daki



emakumea da?

Lehendakaria (TOMI) Junta eta egutegia kudeatu Batzar orokor

baten bidez 2 urte Ez

Idazkaria (MªTere) Idazkiak prestatu ordenagailuetan trebatua

Batzar orokor baten bidez 2 urte Ez

Diruzaina (MªTere) Diruaren egitekoak kudeatzen ditu Batzar orokor

baten bidez 2 urte Ez


Bokalak 2 urte

Bai


Oso ona X Ona X Gutxi Oso gutxi

Iraunkortasuna elkartean (markatu X batekin)

Emakumeak Gizonak

oso berria denez erakunde hau ez du erantzun

Luzea Motza Aldizkako Bilerak

Zenbatera egiten dira? Astero

Zein ordutan egiten dira? Arratsaldeko 19:30-etan



32

ELKARTEA: MIRUGAIN (Mendigoizale Elkartea) Elkartearen jarduera: Mendi irteerak antolatu


40% 60% 330

Adinak (orokorrean) 25etik 50 urtetara 20tik 60 urtetara


1etik 5urtera 1etik 5urtera



emakumea da?

Lehendakaria (TOMI) Junta eta egutegia kudeatu

Juntak lehendakaria izendatzen du

Ez dago mugarik

Ez gizona da

Idazkaria (MªTere) Idazkiak prestatu ordenagailuetan trebatua

Juntak izendatu Ez dago mugarik

Bai emakumea da

Diruzaina (MªTere) Diruaren egitekoak kudeatzen ditu

Juntak izendatzen du

Ez dago epe mugarik

Bai emakumea da


Bokalak Juntak izendatzen du

Ez dago epe mugarik

3-tik 1 emakumea da


Oso ona X Ona Gutxi X Oso gutxi Iraunkortasuna elkartean (markatu X batekin)

Emakumeak Gizonak


Zenbatera egiten dira? Astean behin

Zein ordutan egiten dira? Arratsaldeko 8etan

Zenbat irauten dute? ordu bete eta erdi edo bi orduko bilerak egiten dituzte

Haurren eskasia salatzen dute, emakume eta gizonen parte-hartze maila nahikoa da hala ere, bi estamentu hauetako parte-hartze maila areagotzea ere gustuko lukete. Elkartearen helburu nagusia elkartea gaztetzea litzateke, honek elkartea indartuko lukeelako.


33

ELKARTEA: Iluntxo pilota-kirol elkartea Elkartearen jarduera:


1 14 15 ez dago bazkiderik

Adinak (orokorrean) 8 8tik 22ra




emakumea da?

Lehendakaria entrenatzailea batzar orokorra

Idazkaria batzar orokorra Bai

Diruzaina

pertsona bera

batzar orokorra Bai


Delegatu 1 batzar orokorra Ez


Oso ona X X Ona Gutxi Oso gutxi Iraunkortasuna elkartean (markatu X batekin)

Emakumeak Gizonak



Zein ordutan egiten dira? 20:00tan

Zenbat irauten dute? Ordu 1


34

Gustatuko litzaieke neska gehiago joatea


35

F- ELKARTE KULTURALAK

ELKARTEA: Kementsu elkartea Elkartearen jarduera: Arlo kulturala jorratzea Datu orokorrak Emakumeak Gizonak Guztira Elkartearen bazkide kopurua

40% 60% 20-30

Adinak (orokorrean) 20tik 70 urtera 20tik 70 urtera


bat 1 1



emakumea da?

Lehendakaria elkartearen ordezkaria bilera orokorra 4 urte Ez

Idazkaria bilerak prestatu eta aktak jaso bilera orokorra 4 urte Bai

Diruzaina diru kontuak eraman

bilera orokorra 4 urte Ez

Beste batzuk:…………..…. 3 bokal bilera orokorra 4 urte Bai 3rak


Oso ona Ona X X Gutxi Oso gutxi Iraunkortasuna elkartean (markatu X batekin)

Emakumeak Gizonak

Luzea X X Motza

Bilerak


Zein ordutan egiten dira?

Arratsaldeko 20:00-etan


Emakumeen parte-hartze maila indartu beharko litzateke antolatutako ekintzetan


36

ELKARTEA: SOINUBIL (Kantarien Elkartea) Elkartearen jarduera: Euskaldunon eta Otxandiarren kanten kudeaketa


40% 60% 20-30

Adinak (orokorrean) 30etik 60 urtera 40tik 60 urtera


1 - 5 1 - 5



emakumea da?

Lehendakaria Bilerak prestatu eta idazkaritza lanak

Batzar baten bitartez

Irauten duen ez dago denbora eperik

Ez

Idazkaria Lehendakaria lagundu

Batzar baten bitartez


Bai

Diruzaina Batzar baten bitartez


Bai


Ez daude


Oso ona Ona X X Gutxi Oso gutxi Iraunkortasuna elkartean (markatu X batekin)

Emakumeak Gizonak

Luzea Motza Aldizkako X X Bilerak


Zein ordutan egiten dira? Gaueko 22:00etan

Zenbat irauten dute? 1-2 orduko iraupena

Elkarte honetan bazkidetutako pertsonen parte-hartze eta inplikazio maila erdizkakoa da,

emakume eta gizonen arteko parte-hartze eta inplikazio maila alderatzekotan, aipatu beharra

dago, emakumezkoen jarduera askoz hobeagoa dela.


37

ELKARTEA: Gurasoen elkartea Elkartearen jardueara: Bertako gauzak kudeatu


3 3 6

Adinak (orokorrean) 35etik 40 urtera 35etik 45 urtera

Familia ardurak "cargas familiares". (orokorrean)

ez ez



emakumea da?

Lehendakaria Bertakoa kudeatu Batzar orokor bat 2 urtero ez

Idazkaria Administrazioa Batzar orokor bat 2 urtero bai

Diruzaina Diru kontuak Batzar orokor bat 2 urtero bai



Oso ona X X Ona Gutxi Oso gutxi Iraunkortasuna elkartean (markatu X batekin)

Emakumeak Gizonak

Luzea Motza Aldizkako X X Bilerak

Zenbatera egiten dira? 15 egunero

Zein ordutan egiten dira? 21:30tan

Zenbat irauten dute? Ordu terdi


38

ELKARTEA: Ohiandi abesbatza

Elkartearen jarduera: herriko korua Datu orokorrak Emakumeak Gizonak Guztira

Elkartearen bazkide kopurua

19 16 35

Adinak (orokorrean) 54 52


X X

Arduradunak Eginkizunak Nola

izendatzen da? Zenbatera

aldatzen da? emakumea

da?

Lehendakaria entsaiuak prestatu eta erabakiak hartu

Bilera orokor batean

irauten duena

bai

Idazkaria administrazioa Bilera orokor

batean irauten duena bai

Diruzaina diru kontuak Bilera orokor

batean irauten duena

bai


ordezkariak Bilera orokor

batean irauten duena

ez

Parte-hartzea (markatu X batekin)

Emakumeak Gizonak

Oso ona X X Ona Gutxi

Oso gutxi

Iraunkortasuna elkartean (markatu

X batekin) Emakumeak Gizonak

Luzea X X Motza

Aldizkako

Bilerak

Zenbatera egiten dira? Urtean hiru

Zein ordutan egiten dira? 20:00 - 21:00 Zenbat irauten dute? 2 Ordu


39

ELKARTEA: PASEALEKU Elkartea Elkartearen jarduera: Adin aurreratuentzako taberna eta ibilaldiak kudeatzen dituzte


80% 20% 194

Adinak (orokorrean) 60-90 70-90


Ez 1ek badu familia ardura



emakumea da?

Lehendakaria Mankomunitatearekin harremanak bete eta taberna kudeatu

Batzar Orokorrak izendatzen du

2 urtearen buruan

Bai

Idazkaria Juntakideei transmisio funtzioak betetzen ditu


2 urtearen buruan

Ez

Diruzaina Elkarteko diruak kudeatu: taberna, bazkideei informatu..


2 urtearen buruan

Bai

Beste batzuk:…………..…. bokalak eta hiru lehendakari orde


2 urtearen buruan

Bai


Oso ona X Ona Gutxi Oso gutxi X

Iraunkortasuna elkartean (markatu X batekin) Emakumeak Gizonak



Zein ordutan egiten dira? Gaueko 9etan egiten dira bilerak

Zenbat irauten dute? Ordu bete eta ordu eta erdi beste batzuetan

Antolatzen diren txangoetan gizonen parte-hartzea oso murritza izan ohi da, joaten diren

gutxiengoa bere emazteek tiraka egiten dietelako joaten dira. Antolatzen diren hitzaldietara zein

ikastaroetara ere parte-hartze maila eskasa erakusten dute gizonek. Argi dago erakunde

honetan emakumeak direla kudeaketa orokorra lantzen dutenak eta gizonen presentzia garesti

dago egun.


40

ELKARTEA: URDURI DANTZA TALDEA Elkartearen jarduera: Herriko dantza talde ezberdinek kudeatu


60% 40% 55

Adinak (orokorrean) 4tik 16 urtera 4tik 12 urtera


Ez Ez



emakumea da?

Lehendakaria Ardura orokorra Urtean eginiko

batzar orokorrean Irauten duen denbora

Bai

Idazkaria Lehendakaria lagundu

Urtean eginiko batzar orokorrean

Irauten duen denbora

Ez

Diruzaina Diru kontuak kudeatu Urtean eginiko

batzar orokorrean Irauten duen denbora Bai

Beste batzuk:…………..…. Lehendakari ordea eta hiru bokal

Urtean eginiko batzar orokorrean

Irauten duen denbora

Lehendakari ordea emakumea da


Oso ona X Ona X Gutxi Oso gutxi

Iraunkortasuna elkartean (markatu X batekin) Emakumeak Gizonak

Luzea X Motza Aldizkako X Bilerak

Zenbatera egiten dira? Era formalean ez dira egiten haur txikiak direlako eta beraien arduradunek antolatzen dutelako ekimena bere artean

Zein ordutan egiten dira? Ez

Zenbat irauten dute? Ez

Elkarte honetan nesken ardurak eta inplikazio maila oso nabarmena da. Bertan aritzen diren

emakumeen osotasunak herriko mutilen inplikazio maila areagotzea nahiko lukete, era honetan,

dantzek sortutako ingurugiroa asko indartuko zelakoan.


41

G- ELKARTEEI EGINDAKO INKESTEN ONDORIOAK

G.1- Genero parte hartzea

Otxandion lan egiten duten elkarteen osaera aztertzean, gizonezkoen parte

hartzea gehienezkoa dela egiaztatzen da. Hau egia izan arren, elkarteetan

emakumezkoen parte hartzea eta inplikazioa balioztatzen da, nahiz eta

emakumezkoak umeak izan. (Pasealeku Elkartea, Urduri Dantza Taldea).

Hala ere, badaude parte hartze paritarioa eta berdintasunezkoa ematen diren

kasuak, lehen esan bezala, gehienez gizonezkoez osaturikoak edo argi eta

garbi emakumezkoak direnak.

Elkartea Jarduera Adinak Osaketa Bilerak

Kementsu kultura 20-70 paritarioa 20.00etan

Soinubil kantak 30-60 paritarioa 22.00etan

Miru-gain mendizaleak 20-60 paritarioa 20.00etan

Gurasoen

elkartea

35-45 Berdintasunezko

osaketa

21.30etan

Ohiandi abesbatza 54 Gehienak

emakumezkoak

20.00/21.0

0etan

Pasealeku jubilatuak 60-90 Gehienak

emakumezkoak

21.00etan

Gazte

Asanblada

Gazteak 19-25 Gehienak

emakumezkoak

22.00etan


42

G.2- Parte hartzearen eginkizunen eragina

Emakumezkoen parte hartzea esparru sozioekonomikoan, adinean eta honekin

harreman estua duen, familiaren erantzukizunarekin, hau da lan

erreproduktiboarekin baldintzatuta daude.

Horrela Pasealeku Jubilatuen Elkartea edo Ohiandi Abesbatza bezalako

elkarteetan emakumeak gehienezkoak dira, beraien adina 55 eta 90 urte artean

dagoelarik. Emakumezkoentzat, adin tarte hau, familia erantzukizunak baretu

diren garaia da, ez dutelako 24 ordutan umerik zaindu behar. Nahiz eta bilobak

zaindu, ez diete hainbeste lan ematen, aisialdi eta jarduera sozialetan parte

hartzeko denbora gehiago dutelarik.

Hala ere, 27 eta 40 urteko emakumeek, seme-alabak dituzte, gainera baliteke

etxean eta etxetik kanpo lan egitea, honek parte hartzearen aukerak murriztuz.

Emakume hauentzat, ekintza edo elkarteen bilerak zein ordutan eta zein

aldikotasunarekin egiten diren erabakiorra izan daiteke. Kasu batzuetan, bilerak

21:30 edo 22:00etan izaten dira, lan erreproduktiboarekin ezin egokituz. Baina

ekintza hauek, eskola orduan egingo balira edo haurtzaindegi zerbitzua

emango balitz, beraien presentzia izatea errazagoa litzateke.

Zailtasun hauek izanda ere, parte hartze parekidea dagoela ikusten da, 20-30

eta 60 urte arteko jendearen artean.

Elkarteek emakume eta gazte gehiagok parte hartu dezaten interesa dute,

baina parte hartzea eragiteko edo bultzatzeko ekintzak egiten direnik

informaziorik ez dugu.


43

G.3- Ekintza mota

Elkarteen jardueraren arabera, emakumezkoen eta gizonezkoen parte hartzea

aztertzeko adierazgarria da genero rolen eragina. Adibidez, futbolarekin

zerikusia duten elkarteetan, karguetan gizonezkoen presentzia erabatekoa da

eta parte hartzean emakumezkoena %25-30ekoa eta gizonezkoena %70-

75koa.

Emakumezkoak, kultur jarduerarekin zerikusia duten elkarteetan parte hartzen

dute baina ez hainbeste kirol elkarteetan.

Zentzu honetan, genero rolak birsortzen direla baiezta daiteke: Gizonezko ume

eta helduak, jarduera fisikoa, indarra, lehiakortasuna etab. Emakumezko ume

eta helduak aldiz, jarduera artistikoetan, indar fisikoa eta lehiakortasuna lantzen

ez den horietan alegia.

G.4- Elkarteetako karguak

Parte hartzea parekidea den elkarteetan (%40-60), karguak emakume

eta gizonezkoen artean banatuak daude, nahiz eta gehienetan lehendakaritza

gizonezko batek eduki. Emakumezkoek diruzaintza eta idazkaritzako lanak

hartzen dituzte, lehendakaritzarekin alderatuz, hain publikoak ez diren karguak

alegia.

Horregatik, kasu honetan ere genero rolek eta estereotipoek

emakumezkoek eta gizonezkoek dauzkaten eginbeharrak baldintzatze dituztela

baiezta daiteke.


44

G.5- Elkarteen laburpena

Pasealeku: Jubilatuen elkartea. Gehiengoa emakumezkoak dira bai karguetan

baita bazkideetan ere.

Urduri Dantza Taldea: Parekidea da (%60 emakumeak-%40 gizonak). Kasu

honetan lehendakaria emakumea da, diruzaintza arduraduna gizona eta

idazkaria emakumea. Gizonezkoen iraunkortasuna aldizkakoa da,

emakumezkoena aldiz, ez.

Vulcano Futbol taldea: Bere jarduera futbolaren inguruan garatzen du. Parte

hartzearen gehiengoa gizonezkoena da. Bai barne karguetan nahiz

bazkideetan. (%25 emakumeak-%75 gizonak).

Koikili Peña: Parte hartzearen gehiengoa gizonezkoa da, bai barne karguetan

nahiz bazkideetan. (%30 emakumeak-%70 gizonak).

Kementsu: Jarduera kulturalak. Parte hartze parekidea (%40

emakumezkoena-%60 gizonezkoena), nahiz eta antolatutako ekintzetan

emakumezkoen parte hartzea areagotu nahi dute.

Mainondo: ( Ikasleen guraso elkartea). Berdintasunezkoa, baina 6 pertsonek

parte hartzen dute bakarrik. Bilerak 15 egunero antolatzen dira, oso berandu,

21:30etan. Emakume eta gizonezkoen parte hartzea aldizkakoa da.

Soinubil: bere jarduera, Euskal Herriko eta Otxandioko herri abestiak

erakustea datza. Parte hartzea parekidea da (%40a emakumezkoak-%60a

gizonezkoak). Lehendakaria gizonezkoa da eta diruzaintza arduraduna eta

idazkaria emakumeak dira. Hilero biltzen dira 22:00etan.


45

Ohiandi abesbatsa: Gutxigatik bada ere, gehiengoa emakumezkoak dira.

Kasu honetan, lehendakaritza diruzaintza eta idazkaritza emakumezkoen

eskuetan daude. Jarduera eta duten adinarengatik (54) izan daiteke.

Miru-gain: mendira irteerak antolatzen dituzte. Elkarte parekidea da,

lehendakaria gizonezkoa da eta diruzaintza eta idazkaria aldiz emakumezkoa.

Iluntxo pilota elkartea: Neska bakarra dago. Gehiagok parte hartzea

gustatuko litzaieke, baina ez dute ekintza zehatzik egin neskak erakartzeko.

Barne karguetan, diruzaintza eta idazkaritza emakumezkoak darama,

lehendakaritza aldiz, gizonezkoa de entrenatzaileak.

Gazte asanblada: Parte hartzearen gehiengoa emakumezkoena da, %66,6,

%33,4a aldiz gizonezkoena. Neskek diruzaintzan eta komunikazioan dute

kargua, mutilek aldiz kultura eta mantenimenduan. Normalean kultur arloan

emakumezkoak aritzen dira, beraz esan dezakegu genero rolak kasu honetan

aldatu direla.

H- TAILERREN ONDORIOAK Hiru tailer antolatu dira adin ezberdinetako emakumeekin.

1. 30 urtetik beherako emakumeak

2. 30-50 urteko emakumeak

3. 50 urtetik gorako emakumeak

Alde batetik, tailer hauen helburuak , emakumeek nola ikusten duten haien

egoera gizonezkoekin alderatuz eta, beste batetik, zer iritzi duten

Otxandioko Udaletxetik berdintasun arloan egiten de n politikaz izan dira.


46

H.1- Egoera soziala

Emakume eta gizonen desberdintasunei buruzko iritziak ezberdinak izan dira

emakumeen artean eta honek oso lotura estua du beraien adinarekin .

Gazteek oraindik ez dute desberdintasun asko nabaritzen berdintasun

formala onartuta daukatelako. Momentuz, bere bizitzan berdintasun erreala

eta formalaren artean gabezia ez dute ikusten . “Berdintasun faltsua ” da

hori, hedabideetatik eta askotan instituzioetatik bultzatzen dena.

“Orain askeagoak gara emakumeak.”

“Gazteen artean gauzak aldatzen doaz, baina adibidez orain arte pertsona

nagusiak zaintzea beti izan da emakumeen gauza bat.”

“Mugak sentitzen dituzte batzuetan diren modukoak edo izan nahi duten

modukoak izateko eta erakusteko. “

Gazteen artean kontraesan asko agertzen dira, oraindik ez dutelako oso argi

emakume eta gizonen artean gertatzen dena. Alde batetik, haien bizitzan

berdintasuna errealitate bat dela esaten dute eta, beste batetik, honako

baieztapena egin dute:

“Emakumeek ez dugu beste emakume erreferenterik normalean.”

Emakume helduagoek (50 urtetik gorakoek) berriz, badakite emakumeen eta

gizonen egoera jendartean ez dela berdina bere bizitzan ezberdintasuna

presente egon delako. “Genero berdintasunaren aldeko kontzientzia gutxi

dago”.


47

30-50 urteko emakumeek gizonen inplikazioa lan erreproduktiboan lehen

baino handiagoa dela diote, baina hala eta gutiz ere, haiek ardura gehiago edo

astunagoa izaten dutela onartzen dute. “ Etxeko karga emakumearena da”.

Haurren adinak, haien aisialdia eta parte-hartze soziopolitikoa asko

mugatzen duela esan dute, denboraldi batetako gauza bezala kokatzearren.

50 urtetik gorakoek erraztasun gehiago dute parte-hartzeko, seme-alabak hazi

direlako. “ Gauden adinean, bizitza publikoan gehiago parte hartzen dugu,

baina alde pribatuak gure ardura izaten jarraitzen du.”

Etxeko eta familiaren arduraz aparte, lan-arloan , emakume helduek

diskriminatuak daudela ikusten dute . Adibide moduan jarri daiteke haurdun

izatea oraindik arazoa dela lana bilatzeko edo lan-postuan jarraitzeko.

“Haurdun geratu eta kaleratzearen beldurra badago”

“Lana bilatzeko orduan ere, emakumeek bere zereginekin (haurrak)

bateragarriak izango diren ordutegiak bilatzen dituzte. Gizonek ez diote horri

begiratzen.”

“Kontziliaziorako ez dago inolako erraztasunik ez gizon ez emakumeentzat ere,

lanpostuetan ere ez da erraztasunik ematen.”

“Emakumeek zailtasun handiagoa dute bilera baten parte hartzeko eta horren

adibide da gaur 5 emakume baino ez egotea. Etxe guztietan ez delako egoten

ume bi aitarekin uzteko aukerarik”

30 urtetik gorako emakumeek argi dute genero rolak eta estereotipoak

bizirik egoten direla jendartean eta horrek eragina handia duela emakume

eta gizonen bizitzan.


48

“Hazi ahala rol gehiago hartuz doaz neska zein mutilak eta haien bizitzetan

eragin gehiago dute.”

“Askotan, haurrak ikusita, pentsatzen dugu, gutxi aurreratu dugula. Rolak,

neska eta mutilen koloreak, ezkontzeko neska mutila baino gazteagoa izan

behar dela…badirudi orain dela mende erdi moduan gaudela.”

“Baten ilobak, 5 urtekoak, orain dela gutxi esan zion oraintxe konturatu zela

neska batzuk gidatzen zekitela eta batzuk etxetik kanpo lan egiten zutela. Bere

erreferentzia bere ama da, etxekoandrea eta gidabaimena poltsikoan duena

erabili gabe.”

“Semea baduzu galdetuko diozu, nahi duzu hasi futbolean; baina zenbat alabari

galdetzen zaie hori?”

H.2- Herriko egoera

“Bizitza handia dago herrian”

“Otxandion genero berdintasun kontzientzia oso gutxi dago eta gehienbat

emakumeen partetik”

Parte hartze sozial eta politikoa:

Emakumeen parte hartzea oso baldintzatuta dago lan erreproduktibo eta

genero rolengatik . Egoera hau ez da Otxandioko gertakizun espezifikoa baizik

eta jendarte patriarkalaren ondorio bat.

“Zailtasun nagusia: lana eta haurrak direla lehentasun nagusiak.”


49

“Gurasoen elkarteak antolatutako haurtzaindegia behin bakarrik egin zen

eskolako batzar garrantzitsu bat egon zenean, baina normalean ez da egiten

horrelakorik.”

“Gizonezkoek, nahiz eta haurrak izan, ibiltzen dira aisialdian bizikletan edo

kirolak praktikatzen…”

“Jarduerak denei zuzentzen zaizkie baina rolak hartuta dituztenez batzuetara

gizonak eta beste batzuetara emakumeak baino ez doaz. Adibidez, gizonak ez

doaz esku lanetara, ezta gimnasia edo “Pilates” egitera ere ez.”

“Futbolean eta pilotan mutil gehiago, Mirugainen antzera, eta politikan (ezker

abertzalean) mutilak alde handiarekin”

“Eskaintzen dena oso tradizionala da. Boluntario izateak badauka bere parte

oso ona baina ez dago inolako kontzientziarik nesken parte-hartzerako”.

Gazteen ustez ez da berdin bultzatzen nesken parte hartzea eta mu tilen

parte hartzea.

“Vulcano futbol taldean ez dago emakumerik”, baina lehen, “neskak jokatzen

zutenean ez zeuden ezta kirol batzordean. Neskak beraiek izan ziren futbol

taldera joan eta talde bat zutela esan zutenak, haiena izan zen iniziatiba eta ez

ekipoarena.”

Hala ere, Udaletxeak emakume eta gizonak kontutan hartzen dituen bere

eskaintzak egiteko galdetzean “ez dela sexu kontua” “Udaletxeak planteatzen

duena herriaren iniziatibatik sortzen da” Ez dute oso argi neskentzako

eskaintza berezirik egin behar denik, “neska zein mutilentzako izan behar dira

eskaintzak” diote. Erantzun honek genero perspektibaren garrantzia ez

dutela ezagutzen adierazten du, zerbait susmatzen dute baina ez dute argi.


50

Lehen aipatu dugun zailtasuna berdintasun formala eta errealaren artean

dagoen distantzia ikusteko, hemen berriro agertzen da.

Emakumeek , oro har, ez dute ezer berezirik faltan botatzen eta herrian

elkarte berririk ez dutela behar diote.

H.3- Udal politika eta errekurtso sozialak

Udaletxearen aldetik faltan botatzen dute bai genero ikuspegia, bai

etorkinen integrazioa lantzeko baliabideak eskaintz ea.

“Eskolaz kanpoko eskaintza adibidez; lehen futbola eta pilota zeuden eta

gehienak mutilak. Lan handia egin zen eta orain multikirolak eskaintzen hasi

dira eta gehienak neskak dira. Estrukturalki ez dago interesik neskak hor parte

hartzeko”

Gazteen esanetan “Futbolean, adibidez, diru laguntzak ematen zaizkio

elkarteari, baina gero Udaletxeak ez dio eskatzen berdintasuna bultzatu behar

duenik. Vulcanok ez du ahaleginik egingo neska taldeagatik baina Udaletxeak

exijitu diezaioke Vulcanori.”

Kultur ekitaldiak faltan botatzen dituzte, baina Otxandio herri txikia izanik

badakite ezin dela horrenbeste eskaintzarik ere egin.

Genero estereotipoek, parte-hartzean ere eragina dutela ikusten da esaldi

hauetan.

“Udal eskaintzak, adibidez, Kultura aldetik emakumezko zein gizonezkoentzat

dira”


51

“Euskara batzordean emakume gehiago daude baina batzuk utzi egin dute eta

hirigintzan edo “memoria historikoan” gizon gehiago,…” “Asanblada gehienetan

gizonen parte hartzea handiagoa da, haurrekin zerikusia duten gauzekin

emakume gehiago doaz”

Dena den, 50 urtetik gorako emakumeek hauxe esan dute: “Parte hartu dugu

eta ez dugu trabarik izan, ezta hainbeste gizonen artean emakume bakarra

ginenean ere”.

Beraz, herriko emakumeek ondo baloratzen dute Genero Diagnostiko bat

egitea. “Udaletxeak diagnostiko hau eskatzea seinale ona da”

Herrian faltan botatzen dituzte:

Pediatra

Zinea

Igerileku estalia

Liburutegian umeen gunea

Kirol eskaintza zabalagoa

Bidegorriak paseatzeko zein bizikletan ibiltzeko eta patinatzeko bideak.

Talde handian elkartzeko lekuak, estaliak ( bazkari bat egiteko edo antzerki bat

egiteko…)

Herriaren zerbitzura egoteko sukalde bat


52

I- ONDORIO OROKORRAK

Herriko politikan, genero ikuspuntua barneratzea ezinbestekoa ikusten dugu.

Hauek eraginkorrak izan daitezen, pertsona guztiek parte hartzea garrantzitsua

da. Gainera, herri bateko emakumeek, bertako garapeneko ekarpena baloratua

izatea nahi dute, baina beraien interesak eta beharrak kontutan izateko premia

dute.

Azkenik, gaur egun, gai honek politikan lehentasuna du; herri, estatu eta

Europa mailan. Horregatik proiektu eta programa hauekin dabiltzanei trebeak

izatea eskatzen zaie.

Genero ikuspuntuak suposatzen du:

a) Genero artean ematen diren erlazioak ezagutu, gehienetan

gizonezkoentzat lagungarriak eta emakumezkoak baztertuak

diren erlazioak.

b) Erlazio hauek sozial eta historikoki sortuak izan direla.

c) Erlazio hauek, beste erlazio sozialekin harremana dute.

Genero ikuspegiak, genero roletara eta bere erlazioetara hurbiltzea eragiten

digu. Desberdintasun erlazioak genero alorrean, esparru guztietan ematen

diren diskriminazioetan eragina du: lana, familia, politika, erakundeak, artea,

enpresak, osasuna, zientzia, sexualitatea, historia.

Genero begirada ez da emakumeei zuzendua egon behar; gizonezko eta

emakumezkoen berdintasunerako politika zehatzak ezartzean baizik.

Horretarako, “binako estrategia” ezartzen da, (1995.urteko Europa kontseiluko

mainstreaming adituek xedatua) alde batetik politika zehatzak eta bestetik

zeharkako generoa begiztatzen dena.


53

Zeharkako generoa edo mainstreaming, herriko politikaren pausu guztietan

genero ikuspegia zeharkako erara ezartzea da; erabakiak hartzetik,

planifikazioa, politika hauek martxan jartzea edo ebaluazioa. Esparru, sektore

edo esku hartzen duten ekintzetatik pasatuz, aurrekontuak generoarekin

sentikorrak direla ahaztu gabe.

Adibidez, emakumeen kontrako indarkeriari aurka egiteko herri egitasmoa,

politika zehatzaren adibide ona da. Egitasmo honen barruan indarkeria jaso

duten emakumeei etxebizitza sozialetan erreserbak egitea ekintza baikorra da.

Otxandioko herrian, zehazki herri politikan, berdintasunarekin zerikusia duten

gabeziak daude. Dagoen dokumentazioa aztertu ondoren, (Otxandio herrirako

iraunkortasunerako plan eta diagnosia) dokumentu hauek genero ikuspegirik ez

dutela egiaztatzen da.

Beharrezkoa da emakumezkoen eta gizonezkoen errealitatea isladatzen

dituzten datuak argitaratzea, modu egokian ulertzeko eta erakunde kudeatzaile

politikoek haietan eragina izan dezaten.

Dokumentu hauen edukiei dagokienez, parte hartze sozialak interes handia

dauka, “Otxandioko iraunkortasun planeko” lehenengo esaldiak “ezaugarri

integrala parte hartze eredu moduan garatzea, planaren egitea era

eragingarrian koordinatzeko” dio eta.

Udaletik ezarri nahi den kudeaketa eredu honek benetan parte hartze ona izan

dezan, kontutan izan behar du herriko jendeak dituen zailtasunak, batez ere

emakumeek dituztenak.


54

Historikoki, diagnosian agertzen den ekintza bat, elkartetasuna bultzatzea bada,

kontutan izan behar da zama familiarra duten emakumeek ez dutela hauetan

parte hartzeko aukerarik, denbora falta eta ordutegiak direla eta; normalean

emakumeak baitira lan erreproduktiboaz jabetzen direnak.

Genero diagnosi bat egiteak, udalaren partetik, gabezia hauek konpontzeko

interesa adierazten du, nahiz eta sentsibilizazio eta formazioa beharrezkoak

diren, udaleko pertsonengan eta herriari zuzenduak ere izan behar dute.

Alde batetik, programak diseiniatzen lan egiten duten pertsonek errekurtsoak

beharrezkoak dituzte genero ikuspegitik lan egin dezaten. Udaleko arlo

ezberdinek erantzukizuna hartu behar dute lan honetan. Bakoitzak

desberdintasunak atzean uzteko ekarpenak egin behar dituzte, herriaren

konpromisorako.

Beste alde batetik, herritarrek kontutan izan behar dute, libre izateko eta

herritarren beharrizanak exijitzeko aukera dutela. Sentsibilizazioa beharrezkoa

da, desabantailak dituzten emakumezkoek batzuetan egoera hauek

identifikatzeko zailtasuna dutelako.

Berdintasunerako bidea luzea da, baina Otxandion lehenengo urratsak eman

dira eta diagnosi hau horretan laguntzeko tresna egokia da.