Download - LaTeX (Euskara)

Transcript
Page 1: LaTeX (Euskara)

LATEX:Dokumentuak sortzeko sistema

Ruth Sancho GutiérrezDigna María González Otero

Bilboko Ingeniarien Goi Eskola Teknikoa

2011ko maiatzaren 3an

Ruth Sancho, Digna González LATEX: Dokumentuak sortzeko sistema 1/28

Page 2: LaTeX (Euskara)

Aurkibidea I

1 HitzaurreaZer da LATEX?Ahoskera

2 Oinarrizko funtzionamenduaDokumentuak sortzeko prozesuaBeharrezko programak

3 Abantailak eta desabantailakDesabantailakAbantailak

Ruth Sancho, Digna González LATEX: Dokumentuak sortzeko sistema 2/28

Page 3: LaTeX (Euskara)

Aurkibidea II

4 Lengoaiaren oinarriakKomandoak eta inguruneakZuriuneakIruzkinakDokumentuaren banaketa

5 Dokumentu bat sortzenDokumentu baten osagaiakKapituluak, atalak eta azpiatalakAurkibideakErreferentzia gurutzatuakEkuazioak

6 LATEX Euskaraz7 Ondorioak

Ruth Sancho, Digna González LATEX: Dokumentuak sortzeko sistema 3/28

Page 4: LaTeX (Euskara)

HitzaurreaOinarrizko funtzionamendua

Abantailak eta desabantailakZer da LATEX?Ahoskera

Zer da LATEX?

Dokumentuak sortzeko sistema bat.Zehazki, TEX programarako makro-pakete bat.Testuak eta matematikako formulak kalitate tipografikohandiarekin publikatzeko diseinatuta dago.Asko erabiltzen da ikerkuntzaren arloan.WYSIWYM1 motatako editore bat da.

1What You See is What You MeanRuth Sancho, Digna González LATEX: Dokumentuak sortzeko sistema 4/28

Page 5: LaTeX (Euskara)

HitzaurreaOinarrizko funtzionamendua

Abantailak eta desabantailakZer da LATEX?Ahoskera

Nola ahoskatzen da?

Hobe da /látej/ ahoskatzea zeren eta azken letra ez da ixa, χ(khi) letra grekoa baizik.Leslie Lamportek (LATEX sortzailea) aitortzen du /láteks/ dengaztelaniaz ahoskatzeko era hedatuena.

Ruth Sancho, Digna González LATEX: Dokumentuak sortzeko sistema 5/28

Page 6: LaTeX (Euskara)

HitzaurreaOinarrizko funtzionamendua

Abantailak eta desabantailakDokumentuak sortzeko prozesuaBeharrezko programak

Funtzionamendu

1 Erabiltzaileak idazten du dokumentuaren edukia egituratuta,markatze-lengoaia erabiliz.

2 Konpilatzen da eta LATEX-ek testua formateatzen du lerrotan,paragrafotan eta orrialdetan, formatu egokia emanez(zenbakikuntza, letra-mota, eta abar.)

3 Pantailan bistaratzen da irteerako dokumentua.4 1. puntura bueltatzen da emaitza desiratua lortu arte.

Ruth Sancho, Digna González LATEX: Dokumentuak sortzeko sistema 6/28

Page 7: LaTeX (Euskara)

HitzaurreaOinarrizko funtzionamendua

Abantailak eta desabantailakDokumentuak sortzeko prozesuaBeharrezko programak

Beharrezko programak

Beharrezko programakTextu lauen editorea.LATEX konpilatzaileak.Formatu desberdinetarako bisoreak (.dvi, .ps, .pdf)

Ruth Sancho, Digna González LATEX: Dokumentuak sortzeko sistema 7/28

Page 8: LaTeX (Euskara)

HitzaurreaOinarrizko funtzionamendua

Abantailak eta desabantailakDokumentuak sortzeko prozesuaBeharrezko programak

LATEX konpilatzaileak

Zertarako balio dute?Markaketako lengoaiarekin testuko fitxategia interpretatzekoeta maketazioa egiteko, azkeneko dokumentua sortuz.

Zein dira?GNU/Linux: tex-live (repositorioetan).Windows: MiKTeX (http://miktex.org/).MacOS: MacTex (http://www.tug.org/mactex/2009/).

Ruth Sancho, Digna González LATEX: Dokumentuak sortzeko sistema 8/28

Page 9: LaTeX (Euskara)

HitzaurreaOinarrizko funtzionamendua

Abantailak eta desabantailakDokumentuak sortzeko prozesuaBeharrezko programak

Textu lauen editorea

Textu laua editoreaEdozein balio du, notepad eta guzti.Editore espezializatuek laguntza ematen dute; sintaxiazpimarratua, ikurren eta komandoen sortze azkarra...Etsenplua: TexStudioa. Software askea da, dohainekoa etamultiplataforma.

ahttp://texstudio.sourceforge.net/

Ruth Sancho, Digna González LATEX: Dokumentuak sortzeko sistema 9/28

Page 10: LaTeX (Euskara)

HitzaurreaOinarrizko funtzionamendua

Abantailak eta desabantailakDokumentuak sortzeko prozesuaBeharrezko programak

Dokumentuen bisoreak

Dokumentuen bisoreak*.pdf, *.dvi eta *.ps-tarako bisoreak, erabili ditugunformatuen arabera.

Ruth Sancho, Digna González LATEX: Dokumentuak sortzeko sistema 10/28

Page 11: LaTeX (Euskara)

HitzaurreaOinarrizko funtzionamendua

Abantailak eta desabantailakDesabantailakAbantailak

Desabantailak

DesabantailakKomando batzuk ikasi behar dira.Konpilazio-akatsak jazo ahal dira.

Maiz konpilatu.

Ruth Sancho, Digna González LATEX: Dokumentuak sortzeko sistema 11/28

Page 12: LaTeX (Euskara)

HitzaurreaOinarrizko funtzionamendua

Abantailak eta desabantailakDesabantailakAbantailak

Abantailak

AbantailakAurkezpenaren eta edukiaren artean abstrakzioa dago.

Egileak dokumentuaren egituran jartzen du arreta.Denbora-galerak kentzen ditu, dokumentuaren egitura eginbeharrezkoa ez delako.

Eredu profesionalak daude.

Ruth Sancho, Digna González LATEX: Dokumentuak sortzeko sistema 12/28

Page 13: LaTeX (Euskara)

HitzaurreaOinarrizko funtzionamendua

Abantailak eta desabantailakDesabantailakAbantailak

Abantailak

FormulakErraz sortzen ditu formula konplexuak.Etsenplua:

∆v = v2v1

= 1 V10 mV = 100

$\Delta v=\frac {v_2}{v_1}=\frac{1 \text{ V}}{10\text←↩

{ mV}}=100$

Ruth Sancho, Digna González LATEX: Dokumentuak sortzeko sistema 13/28

Page 14: LaTeX (Euskara)

HitzaurreaOinarrizko funtzionamendua

Abantailak eta desabantailakDesabantailakAbantailak

Abantailak

AbantailakEgitura konplexuak sor daitezke aise:

Aurkibideak (edukiak, taulak eta irudiak).Erreferentzia gurutzatuak (kapituluen, taulen... artean).Bibliografia.

Software askea, oso egonkorra eta garraiagarri.Lengoaia estandarra.Emaitza tipografikoak.. . .

Ruth Sancho, Digna González LATEX: Dokumentuak sortzeko sistema 14/28

Page 15: LaTeX (Euskara)

HitzaurreaOinarrizko funtzionamendua

Abantailak eta desabantailakDesabantailakAbantailak

Aurkibidea II

4 Lengoaiaren oinarriakKomandoak eta inguruneakZuriuneakIruzkinakDokumentuaren banaketa

5 Dokumentu bat sortzenDokumentu baten osagaiakKapituluak, atalak eta azpiatalakAurkibideakErreferentzia gurutzatuakEkuazioak

6 LATEX Euskaraz7 Ondorioak

Ruth Sancho, Digna González LATEX: Dokumentuak sortzeko sistema 15/28

Page 16: LaTeX (Euskara)

Lengoaiaren oinarriakDokumentu bat sortzen

LATEX EuskarazOndorioak

Komandoak eta inguruneakZuriuneakIruzkinakDokumentuaren banaketa

Lengoaiaren oinarriak

Komandoen formatua\komando[aukerak]{parametroak}

Etsenplua:\includegraphics[width=6cm]{LogoItsas.png}

InguruneakKodigo sekzio bati dagozkio.\begin{ingurunea} ... \end{ingurunea}

Etsenplua: \begin{center} Testu \end{center}

Ruth Sancho, Digna González LATEX: Dokumentuak sortzeko sistema 16/28

Page 17: LaTeX (Euskara)

Lengoaiaren oinarriakDokumentu bat sortzen

LATEX EuskarazOndorioak

Komandoak eta inguruneakZuriuneakIruzkinakDokumentuaren banaketa

Lengoaiaren oinarriak

Zuriuneen kudeaketaLATEXek ez ditu zuriune jarraitu batzuk kontuan hartzen.Paragrafoak lerro huts batekin banatzen dira.

Hau froga batda zuriuneek nola funtzionatzenduten ikusteko .

Hau paragrafo berri bat da .

Hau froga bat da zuriuneek nola funtzionatzen duten ikusteko.

Hau paragrafo berri bat da.

Ruth Sancho, Digna González LATEX: Dokumentuak sortzeko sistema 17/28

Page 18: LaTeX (Euskara)

Lengoaiaren oinarriakDokumentu bat sortzen

LATEX EuskarazOndorioak

Komandoak eta inguruneakZuriuneakIruzkinakDokumentuaren banaketa

Lengoaiaren oinarriak

IruzkinakIruzkinak idatzi ahal ditugu dokumentuan, eta ez dira fitxategikonpilatutan agertuko.Horretarako % karakterea erabiltzen da.

Hau etsenplu bat da % ( oso l a b u r r a )iruzkinak nola idatzi ahal ditugun ikusteko .

Hau etsenplu bat da iruzkinak nola idatzi ahal ditugun ikusteko.

Ruth Sancho, Digna González LATEX: Dokumentuak sortzeko sistema 18/28

Page 19: LaTeX (Euskara)

Lengoaiaren oinarriakDokumentu bat sortzen

LATEX EuskarazOndorioak

Komandoak eta inguruneakZuriuneakIruzkinakDokumentuaren banaketa

Lengoaiaren oinarriak

Dokumentuaren banaketaDokumentua banatu ahal dugu fitxategi batzuetan.

Hau oso erabilgarri da dokumentu handiak idazteko.Honekin errazago da elkarlaneko dokumentuak idaztea.

input komandoa.\input{dokumentu}.

Ruth Sancho, Digna González LATEX: Dokumentuak sortzeko sistema 19/28

Page 20: LaTeX (Euskara)

Lengoaiaren oinarriakDokumentu bat sortzen

LATEX EuskarazOndorioak

Komandoak eta inguruneakZuriuneakIruzkinakDokumentuaren banaketa

Lengoaiaren oinarriak

\ documentclass [ 10 pt , a4 paper ] { article }% H i t z a u r r e :\ usepackage [ utf 8 ]{ inputenc }\ author {Ruth Sancho , Digna Gonz \ ’ alez}% Dokumentua :\ begin { document }% Dokumentuaren eduk i a :\ input { hitzaurre . tex}\ input { soluzioarenDeskripzio . tex}\ input { konklusioak . tex}\end{ document }

Ruth Sancho, Digna González LATEX: Dokumentuak sortzeko sistema 20/28

Page 21: LaTeX (Euskara)

Lengoaiaren oinarriakDokumentu bat sortzen

LATEX EuskarazOndorioak

Dokumentu baten osagaiakKapituluak, atalak eta azpiatalakAurkibideakErreferentzia gurutzatuakEkuazioak

Dokumentu baten osagaiak: fitxategi-egitura

Fitxategi-egituraKarpeta batean ipiniko ditugu dokumentuaren fitxategiguztiak: eduki-fitxategiak, irudiak, estilo-fitxategiak, e.a.Konpilatzen dugunean, fitxategi gehiago agertuko dira.

Ruth Sancho, Digna González LATEX: Dokumentuak sortzeko sistema 21/28

Page 22: LaTeX (Euskara)

Lengoaiaren oinarriakDokumentu bat sortzen

LATEX EuskarazOndorioak

Dokumentu baten osagaiakKapituluak, atalak eta azpiatalakAurkibideakErreferentzia gurutzatuakEkuazioak

Kapituluak, atalak eta azpiatalak

Kapituluak, atalak eta azpiatalakDokumentuak banatzeko erabiltzen dira.

\chapter{}.\section{}, \subsection{}, \subsubsection{}.\paragraph{}, \subparagraph{}.

Testu-estiloak eta numerazioa automatikoki aplikatzen dirakonpilatzen dugunean.

Ruth Sancho, Digna González LATEX: Dokumentuak sortzeko sistema 22/28

Page 23: LaTeX (Euskara)

Lengoaiaren oinarriakDokumentu bat sortzen

LATEX EuskarazOndorioak

Dokumentu baten osagaiakKapituluak, atalak eta azpiatalakAurkibideakErreferentzia gurutzatuakEkuazioak

Aurkibideak

AurkibideakAurkibideak sortzea oso erraza da:

\tableofcontents.\listoftables.\listoffigures.

Automatikoki aldatuko dira dokumentua aldatuz gero.Aurkibidearen elementuak estekak izango dira.

Ruth Sancho, Digna González LATEX: Dokumentuak sortzeko sistema 23/28

Page 24: LaTeX (Euskara)

Lengoaiaren oinarriakDokumentu bat sortzen

LATEX EuskarazOndorioak

Dokumentu baten osagaiakKapituluak, atalak eta azpiatalakAurkibideakErreferentzia gurutzatuakEkuazioak

Erreferentzia gurutzatuak

Erreferentzia gurutzatuakDokumentuaren elementuei erreferentzia egiteko balio dute.

\label{etiketa}, \ref{etiketa}.\nameref{etiketa}, \pageref{etiketa}.

Edozer aldatzen badugu, automatikoki eguneratuko da.

\ subsection { Erreferentzia gurutzatuak }\ label { subsec : ErrefGurutzatuak }\ref{ subsec : ErrefGurutzatuak } . azpiatalan ,\ emph {\ nameref { subsec : ErrefGurutzatuak }}(\ pageref { subsec : ErrefGurutzatuak } orrialdean ) ,ikusi dugun bezala . . .

4. azpiatalan, Erreferentzia gurutzatuak (24 orrialdean), ikusi dugun bezala...

Ruth Sancho, Digna González LATEX: Dokumentuak sortzeko sistema 24/28

Page 25: LaTeX (Euskara)

Lengoaiaren oinarriakDokumentu bat sortzen

LATEX EuskarazOndorioak

Dokumentu baten osagaiakKapituluak, atalak eta azpiatalakAurkibideakErreferentzia gurutzatuakEkuazioak

Ekuazioak

EkuazioakEkuazioak testu-moduan idazten dira.Komando batzuk ikasi behar dira, baina gero oso azkarra da.Kalitate tipografikoa oso handia da.

\ begin { equation }\ omega = \ sqrt {\ omega_0^2−\gamma ^2}

\end{ equation }

\ begin { displaymath }\ sigma = \ frac F {2l}

\end{ displaymath }

ω =√ω2

0 − γ2 (1)

σ =F2l

Ruth Sancho, Digna González LATEX: Dokumentuak sortzeko sistema 25/28

Page 26: LaTeX (Euskara)

Lengoaiaren oinarriakDokumentu bat sortzen

LATEX EuskarazOndorioak

LaTeX Euskaraz

LATEXekin dokumentuak euskaraz idazteko informazioa:http://itsas.ehu.es/eu/workgroups/latex/euskera

Ruth Sancho, Digna González LATEX: Dokumentuak sortzeko sistema 26/28

Page 27: LaTeX (Euskara)

Lengoaiaren oinarriakDokumentu bat sortzen

LATEX EuskarazOndorioak

Ondorioak

LATEX sistema oso indartsua da testuak konposatzeko.LATEX erabiltzeko, komando batzuk ikasi behar dira.Txantiloi asko daude erabilgarri.Aipatu ditugun gauzez gain, beste gauza askotarako balio du:

Bibliografiazko erreferentziak kudeatzeko.Aurkezpenak egiteko.Irudiak egiteko.

Ruth Sancho, Digna González LATEX: Dokumentuak sortzeko sistema 27/28

Page 28: LaTeX (Euskara)

Lengoaiaren oinarriakDokumentu bat sortzen

LATEX EuskarazOndorioak

LATEX:Dokumentuak sortzeko sistema

Ruth Sancho GutiérrezDigna María González Otero

Bilboko Ingeniarien Goi Eskola Teknikoa

2011ko maiatzaren 3an

Ruth Sancho, Digna González LATEX: Dokumentuak sortzeko sistema 28/28