2017KO URRIA
Jesus Tapia Sagarna Arkeologoa. Historiaurrea Saila
ELOSUA-PLAZENTZIAKO MEGALITOTEGIA IKERTZEKO, KONTSERBATZEKO ETA BALIOAN
JARTZEKO PROIEKTUA
“Dolmenen ibilbidea” 5. ekinaldia (2017)
MIAKETAK ETA KATAK (Iruiya eta Sabua)
TXOSTEN ARKEOLOGIKOA
28
7/20
01 D
. 20
01
-11
-13
an
ON
UR
AG
AR
RIA
del
a ai
tort
ua
- D
ecla
rada
de
UT
ILID
AD
A 0.- F 1.- E2.- E3.- LA4.- E5.- E
AURKIBID
ITXA TEKN
GITASMOALOSUA-PLANEREMUSKU-HARTMAITZAK
DEA
NIKOA
AREN HELLAZENTIAKUAREN KOKTZEAREN D
LBURUAKKO TESTUIKAPENADESKRIBA
[1]
INGURUA
APENA ETAA METODOOLOGIA
2
28
7/20
01 D
. 20
01
-11
-13
an
ON
UR
AG
AR
RIA
del
a ai
tort
ua
- D
ecla
rada
de
UT
ILID
AD
PROI
GARA
KRON
AZTA
BABE
INTE
IKERK
EGUT
DEIA
DEIA
ZUZE
ZENT
0.- FITXA
IEKTUA
AI HISTORIKO
NOLOGIA ERL
ARNATEGI‐MO
ES LEGALA
RBENTZIO MO
KETA KANPAI
TEGIA
ALDIA
ALDIAREN DAT
ENDARITZA
TROA
TEKNIKO
OA
LATIBOA
OTA
OTA
INA
TA
OA
pr
M
A2
Ku
[2]
Elosua‐Plaroiektua: iker
Miaketak eta k
Bizilekua
Elosua‐PMonumen
Sabua (Elgoirkeologia Gun25koa, EHAA
Balizko Arkirailare
Zundaketak,
ultur Ondareko
(3) I
zentziako estrtzeko, kontse
bal
katak Karakateeremu
N
5.
ak, hilobi guneabelt
Plazentziako entu Multzoa (1
EHA
ibar‐Soraluzenea (Erabakia,106 ZK. ekainkeologia Gunen 17koa, EHA
, ikusizko pro
2017
Gipuzk
Kultu
zuzendaritzak progr
ndusketak eta
ARANZADI
azio megalitikerbatzeko etaioa azpimarra
e‐Kurutzebakuan (Iruia eta S
eolito‐Brontz
000 – 1.000
eak, nekazaritzaintzarako g
estazio mega137/2003 DekAA 133 ZK, 20
): Elgoibarko , 1997ko maiaak 9) eta Soraea (Erabakia, 1A 208 ZK., urr
spekzioak eta
V
7ko udaberria
koako Foru Ald
ura eta Euskar
kudeatutako iamaren dirulag
ikerketa arkeo
2017ko m
Jesus
ZIENTZIA ELK
koaren a haren atzeko.
karreko Sabua)
ze Aroa
cal BC
tza eta guneak
litikoa: kretua, 03koa)
Balizko atzaren aluzeko 1997ko riak 30)
a katak
(2017)
a‐udara
dundia
ra saila
kerketa guntzak
ologikoa
martxoa
s Tapia
KARTEA
28
7/20
01 D
. 20
01
-11
-13
an
ON
UR
AG
AR
RIA
del
a ai
tort
ua
- D
ecla
rada
de
UT
ILID
AD
DEBhelbunaguhaien Hori dira 2da: 1.- Mgehia 2.- Ndira. bainada bi 137/2egotezituzartiku ArribkanpIIren 2016aurki Horrelekuagerozhori a
1.- EGITA
EGESA etaurua da Elusi horren bn inguruan e
dela eta, z2012tik aur
Megalitotegiaago aurkitze
Neolito eta Hain zuze
a ezer gutxizileku horie
2003 Dekreeko Estazitenen kokaulua, 13287
iribileta etapainetan trik
inguruan 26an Gizabuitu zen.
etaz gain, ian. Barandztik ezin izaaztertzea pl
SMOAREN
a Aranzadilosua-Plaze
barruan, ezaegon daitez
zenbait monrrera garatu
ak denbora eko probabi
Brontze Aren ere, Gipuxi dakigu lehen bilaketa
etuak berak io Megalitialekua edo 7 orria).
a Keixetako kuharrien in2015ean egrua eta Iru
az trikuharriaranek egan da hura lanteatu du
N HELBUR
iren arteanentzia megagutzen dirzkeen beste
numenturen den lan-ild
luzez erabilitatea hand
ro bitartekouzkoan etahengo nekamegalitoen
adieraztenko horiek herri-gunea
hegiako mndusketak igindako miauiyaren ingu
ri bat izan zitura bat sberrio aurkgu Sabua iz
[3]
RUAK
n sustatutakalitotegia i
ren monumeelako aztarn
n ikerketa edoan. Bilake
ilitako gunedia da.
o aztarna iaa Erkidego azarien biziinguruan h
du “… probertan lu
a; gaur arte
onumentuanguruko maketa-kanpauruan egind
zitekeen koseinalatu zukitu. Hori dezeneko tum
ko “Dolmenkertzea etaentuak aztena-motak er
eta aztarnaeta hori bi p
eak dira, eta
a bakarrak osoan trikulekuei buruastea.
obabilitate hrperatuak e gutxi eza
ak aztertu oiaketekin kainan ez zedako miake
onkor bat ikuen leku hoela eta, aur
mulua al den
nen ibilbidea balioan jertzeaz gainre aurkitzea
a berrien bilplanteamend
a, horregatik
megalitoteuharri asko z. Horregat
handia dagoizateko as
agutu izan
ondoren, 20konbinatu den materialetetan suha
kusi genuenorretan 192rtengo kanpn egiaztatze
ea” proiektujartzea. Hen, funtsezko
a eta ikertze
laketa konbdutan oinar
k, bertan az
egietan aurkezagutzen
tik, komenig
oela toki horsmoarekin direnak.” (8
015etik aurrira. Atxolin ik aurkitu,
arrizko piez
n Sabua ize22an, eta
painarako keko.
uaren elburu oa da
ea.
binatu rritzen
ztarna
kitzen n dira, garria
rretan eratu
8. 2.a
erako Txiki
baina za bat
eneko orduz onkor
28
7/20
01 D
. 20
01
-11
-13
an
ON
UR
AG
AR
RIA
del
a ai
tort
ua
- D
ecla
rada
de
UT
ILID
AD
2 ElosuondoMegaTrekuosatuere a Mendgailu LehebitartOrduaurkiarte. Horreaurkizenbdira. 1.- Taurkiizenamate 2.- EBerabideaGipu 3.- Aurtebzatiaaurki 4.- Murteblepok 5.- K1920
2.- ELOSU
ua-Plazentzoren Agerrealitotegi houtz trikuharuta dago, baurki daitezk
dilerroak Drrak lotzen
enengo trikutean horieta
uz geroztik ikuntza ber
en ondorioikuntzetatik
bait monumeDenera, ha
TREKUTZ. Iitu zuen 19a jarri zion. erialik aurkit
EGIZABALKsateguik auak egiteko.zkoako Kar
AGERREBUbete geroagk eta giza itu zuen aza
MAURKETAbete geroagkoak eta giz
KEIXETAKO0an eta u
UA-PLAZE
zia estazio ebururaino
orretan ere rria. Karakabaina bere ke.
Deba eta Udituzten lep
uharriak J. ako gehienaElosua-Pla
rriak egin d
oz, megalitogaurdaino
entu eraitsiaauexek dira
Irimoko (An921ean, et1973an ia e
tu.
KO MUÑOAurkitutako t. Giza hezrta Arkeolog
URU. Bergago indusi zuhezurrak emalean.
A. Bergarakgo indusi zza hezurrak
O EGIYA HEurtebete ge
ENTZIAKO
megalitikoaluzatzen sartzen da
ate-Irukurutmendebald
rolako isurpoetan triku
M. Baranak indusi zazentzian edira, baina
oen kopuruo: zalantzaak izan diraElosua-Pla
ntzuola) Gata Elosegikerabat hond
A. Bergaratumulua. Egzurrak azagikoan hond
rako Elosuauen Aranzadman zituen
ko Elosua zuen Aranzk aurkitu zire
EGO. Bergaeroago ind
[4]
O TESTUIN
a Karakateda. Nahiz a Gaztelu zeta-Agerre
deko muturr
ialdeak banuharri ugaria
diaranek aituen hark T
egin diren mez da ikerk
uak gora-bzko monum
a, eta galduazentzian ez
aztelu Gain k berriz aurdatua izan z
ako Elosua gitura erabaldu omen datuta beza
a auzoa. Bdi eta Egure, eta 2005e
auzoa. Barzadi eta Egen.
arako Elosudusi zuen
NGURUA
en hasten deta erem
Gainen (Ireburu mendrean kareha
natzen dituak aurkitu d
urkitu zitueT. Aranzadmiaketa etaketa-lan sis
behera batzmentu batzuta zeuden zagutzen di
muinoan arkitu zuenezen obra ba
auzoan 1at hondatuaziren, bain
ala agertzen
arandiaraneenekin bateean L. del B
randiaranekgurenekin b
ua auzoa. BAranzadi
da eta Irukmu horretatrimo, Antzudilerroa geharri tupatsu
u, eta 800-ira.
en 1920an,i eta E. Eg
a berrikustestematikorik
zuk jasan zuk baieztabeste batzuren megalit
aurkitzen daean, 1951naten ondori
980an I. Oa izan zen na ez diran da.
ek aurkitu zera. HistoriaBarriok harr
k aurkitu zubatera. Su
Barandiaraneta Egu
kurutzetatik ik kanpo
uola) aurkithienbat basuak eta tup
900 m ing
eta 1921-urenekin ba
e-lanen ondk planteatu
ditu lehenatuak izan uk berriro atoak:
a. Barandia, Irimo-Antoz. Bertan
Osinagak eondoko ba
a kontserba
zuen 1920aaurreko zerarizko aizkor
uen 1920auharrizko pi
nek aurkitu renekin ba
igaro egon, tutako saltoz arriak
uruko
-1922 atera. dorioz orain
nengo dira,
urkitu
ranek tzuola ez da
eta V. aserri-atzen.
an eta amika ra bat
n eta iezak,
zuen atera.
28
7/20
01 D
. 20
01
-11
-13
an
ON
UR
AG
AR
RIA
del
a ai
tort
ua
- D
ecla
rada
de
UT
ILID
AD
Histo2014 6.- K1920lepok 7.- Kurtebfauna 8.- FMercbatezdago 9.IRUinduszegopieza 10. K1920Histo 11. AzuenHisto 12. Ngeroa 13. Pgeroazen. 14. Aindus 15. Aindus 16. Azuen
oriaurreko z4an M. Cebe
KEIXETAKO0an eta urteko-ale bat a
KEIXETA. Abete geroaga hezurrak
FRANTSESBcaderrek, L.z osatutako
oena. Ez da
UKURUTZEsi zuen Ara
oen eta Fraa bat aurkitu
KUTZEBAK0an eta uoriaurreko g
AITZPURUKn 1920an eoriaurreko s
NAASIKO Gago indusi z
PAGOBEDEago indusi
AIZKOIN. Ssi zuen Aran
ATXOLIN Tsi zuen Aran
ATXOLIN. Sn Aranzadi e
zeramika zaeriok indusi
O EGIYA IPebete geroaaurkitu zuten
Azkoitian, Kgo indusi zuaurkitu zire
BASO. Ber. Millánek eo trikuharri materialik
ETA. Bergaanzadi eta antziako geu zuten Aro
KAAR. Soraurtebete gegatzarri bat e
KO ZABALeta urtebetuharriak eta
GOENA. Szuen Aranz
EINKATU. zuen Aran
Soraluze. Bnzadi eta E
TXIKI. Soranzadi eta E
Soraluze. Beta Egurene
tiak, harrizk zuen eta z
PAR. Bergago indusi zun, gaur gald
Keixetako Zuen Aranzan, material
rgarako Eloeta M. Tamaa. Argitaraaurkitu.
ra. BarandiEgurenekinerratan babo Garaikidek
aluze eta eroago indeta Aro Gar
LA. Soraluzte geroago a lepoko-al
Soraluze. Bzadi eta Egu
Soraluze. Bnzadi eta E
Barandiarangurenekin b
luze. Barangurenekin b
Barandiaranekin batera.
[5]
ko aizkora bzeramika eta
arako Elosuuen Aranzaduta dago.
Zelaian. Badi eta Egurgaraikideek
sua auzoa.ayok aurkitutu gabea b
aranek aurkn batera. Babesleku bezko materiale
Bergarako dusi zuen raikideko m
ze eta Bergindusi zu
leak eman z
arandiaraneurenekin ba
Barandiarangurenekin
nek aurkitubatera. Suh
ndiaranek abatera. Ez z
nek aurkitu Ez zen ma
bat, eta suha suharri za
ua auzoa. Badi eta Egur
randiaranekrenekin batkin batera.
. 2001ean Bua. Tumulubaina Gipu
kitu zuen 19arandiaranezala erabiliekin batera.
mugan. BAranzadi
materialak.
garako mugen Aranzazituen.
ek aurkitu tera. Ez zen
nek aurkitu batera. Suh
zuen 192harrizko prin
aurkitu zuenzen materia
zuen 1921aterialik aurk
arrizko piezatiak aurkitu
Barandiaranrenekin bate
k aurkitu zera. Suhar
B. Barrerok txiki baten
uzkoako Ka
920an eta uen ustean, a izan zen
arandiaraneeta Egu
gan. Barandi eta Egu
zuen 1920n materialik
zuen 1920harrizko pri
20an eta untza bat aur
n 1921ean alik aurkitu.
ean eta urtkitu.
zak eman zu zituen.
nek aurkitu era. Hezur
uen 1920arrizko pieza
k, I. Gaztelu erdian har
atalogoan j
urtebete geraurretik ind
n. Historiau
ek aurkitu renekin ba
diaranek aurenekin ba
0an eta urtek aurkitu.
0an eta urteintza bat a
rtebete gerrkitu zen.
eta urte be
te berean i
ituen.
zuen rrezko
n eta ak eta
uk, G. rlauza asota
roago dusita urreko
zuen atera.
urkitu atera.
ebete
ebete urkitu
roago
erean
indusi
28
7/20
01 D
. 20
01
-11
-13
an
ON
UR
AG
AR
RIA
del
a ai
tort
ua
- D
ecla
rada
de
UT
ILID
AD
17. Abat edaite 18. IRzuenhezu 19. Azuenbezadela aurki 20. GEgituArkebat dgiza 21. Sez zutxikie Ikus zitueBaramonubesteorain
ATXOLIN Tedo har-ku
ezke, pago h
RUIYA. Sorn Aranzadi urrak eman
ARRIBIRIBn, baina muala kataloga
baieztatuzitu ziren.
GIZABURUAura hau hologikoetandela egiaztahezurrak em
SABUA. Souen indusi. en artean ez
daitekeenen duela iandiaranek umentuen ae biak (Gizn arte.
TXIKI II. Soutxa bat dehandi baten
raluze. Baraeta Egure
zituen.
ILETA. Beugarritzat hatu zuten. 2. 2013an z
A. Soraluzhistoriaurrekn. 2016 eta atu zuten. man ditu.
oraluze eta Gipuzkoak
zin baitzen
ez, Barandiaa 100 urtez zuen asartean, bi ezaburua eta
oraluze. 201ela. Tumulun azpian. Ez
andiaranekenekin bat
rgara eta Ehartu zuen. 2012an M. zutik jarri ze
e. Barandiako izatea 2017an J. Historiaurre
Elgoibar mko Karta Arkbereizi Bara
aranek 17 mte. Hala esmatu eta
erabat suntsa Sabua) z
[6]
15ean M. Cu txiki batez zen mater
aurkitu zuetera. Histor
Elgoibar m2002an LCeberiok e
en bere jat
aranek aurkzalantzan
Tapiak eta eko zeramik
mugan. Barakeologikoetaandiaranek
monumentueta guztiz mugarritzasituta daudezalantzazko
Ceberiok baen erdian rialik aurkitu
en 1920an eriaurreko z
mugan. 1920. del Barrioeta J. Tapiatorrizko jarl
kitu zuen 19 jarri izaM. Ceberiokak, metala
andiaranek an galdutzaaipatu zue
aurkitu zitere, nahiz
at hartu zue (Trekutz
otzat hartuta
aieztatu zueganbarako
u.
eta urtebetezeramika za
0an Barandok eta J. Aak indusi zlekuan. Suh
920an bainan da Gip
ok indusi zuak, suharria
aurkitu zueat eman zenna.
tuen eta hoz eta Arrien egitura eta Egizaba edota ga
en trikuharr harlauzak
e geroago iatiak eta f
diaranek aAltunak trikuzuten, zutarharri zati b
a ez zuen inpuzkoako ten eta triku
ak, lepokoa
en 1920an n, lekuko k
orietatik 15 ibiribileta inhori. Gain
alko Muñoaalduta egon
ri txiki k ikus
ndusi fauna
urkitu uharri rri bat batzuk
ndusi. Karta uharri
ak eta
baina onkor
indusi ndusi, erako a) eta n dira
28
7/20
01 D
. 20
01
-11
-13
an
ON
UR
AG
AR
RIA
del
a ai
tort
ua
- D
ecla
rada
de
UT
ILID
AD
3
3.- LANER
2.
REMUARE
Irudia: Kat
EN KOKAP
1. Irudia
ten bidezko
[7]
PENA
a: Ikerketa-
o miaketa-e
-eremua.
eremuarenn xehetasun
na.
28
7/20
01 D
. 20
01
-11
-13
an
ON
UR
AG
AR
RIA
del
a ai
tort
ua
- D
ecla
rada
de
UT
ILID
AD
4 Aurtemiak 4.1.- Miaknabalepoatokieaprop Ikusibidezazalekoka
Besteeta e Lursahorre 4.2.- 137/2mega
4.- ESKU-
engo kanpaketaz, eta ka
Azaleko m
keta-eremuaarmentzen dak tartekatztan aurkitzposenak.
zko miakezidorretan eean egon dpena mapa
e aldetik, merliebean na
ailen ikusgegatik miake
Megalitoen
2003 Dekrealitoen garb
-HARTZEA
ainan Karakatak Sabua
miaketa.
an Karakatedira, 800 mzen dira; hzen dira, e
etak lur-azaeta basurdedaitekeen
a topografiko
monumentu abarmendu
aitasunak etak errepik
n garbiketa
etuak agintzbiketa egite
AREN DES
katetik Irukuizeneko tok
e, Kortazar,m-tik gorakain zuzen ta horiek d
ala agerianeek zotala irmaterial aroetan seina
3. Irudia
edo eraikindaitezkeen
baldintzatzekatu dira ha
aren segim
zen duen bean segimen
[8]
SKRIBAPE
urutzetarainokian egin di
, Atxolin, Ko altuerekiere, ezagudira Histori
n gelditu rauli duten lrkeologikoaalatu egin da
a: azaleko m
n berriak au formak ere
en ditu bi ainbat saiota
mendua.
bezala, Debndu arkeolo
ENA ETA M
o doan menra.
utzebakar en, eta hori
utzen diren iaurreko bi
den lekueekuetan. Ja
a bilatzea da.
miaketak
rkitzeko auke arakatu di
jarduera han udaran e
bemen ageogiko bat e
METODOL
ndilerroa az
eta Irukuruten tartean trikuharri g
zilekuak ko
tan zentraarduera honda, eta au
kerak ez dirra.
orien erageta udazken
entziak Elosgin da. Gar
LOGIA
ztertu da az
tzetako gaiinteres ha
gehienak hokatzeko le
atu da, benen helbururkitutako p
ra erabat ag
inkortasunanean.
sua-Plazentrbiketa eka
zaleko
lurrak andiko halako ekurik
ereziki ua lur-piezen
gortu,
a, eta
tziako inean
28
7/20
01 D
. 20
01
-11
-13
an
ON
UR
AG
AR
RIA
del
a ai
tort
ua
- D
ecla
rada
de
UT
ILID
AD
egin azale GarbPagoindusjabea Arribzotaloinar
da arkeoloeko geruzar
bitu diren mobedeinkatusketa abianaren baimen
iribiletari da kenduta rria zotalaz
ogo baten zri kalterik eg
megalitoak u, Naasikon zegoenezna ez izatea
agokionez, zeuden, eestaltzea.
4. Iru
zaintzapeangiten ez zaie
hauek dirao Goena, z garbiketaagatik.
zutarriareneta beharre
dia. Arribir
[9]
n. Arkeologela egiaztat
a: Atxolin, AArribiribile
a ez da be
n oinarriko ezkoa izan
ribileta zuta
oaren ardutzea izan da
Atxolin Txiketa eta Ireharrezkoa
morteroa da goma
arriaren oi
ura megalitoa.
ki, Atxolin Trukurutzetaizan. Iruiya
babesten dberriz jartz
narria
oen egitura
Txiki II, Aiz. Gizaburua ez da g
duten gomzea eta ond
ari eta
zkoin, uaren arbitu
a eta doren
28
7/20
01 D
. 20
01
-11
-13
an
ON
UR
AG
AR
RIA
del
a ai
tort
ua
- D
ecla
rada
de
UT
ILID
AD
4.3.- Kataustezbadeegitualder Horreindus
Konkerabazaba Indusgalba Lanaateranorbaudaz
Katen bide
k Sabua izzko tokian. en ala ez egura hori Barratzea.
etarako konsketa hasi d
korra eraikinaki da. Lan
altzea eraba
sketa eskuahean azter
ak bukatzeatako lur etaaitek kend
zkeneko mia
ezko miake
zeneko lekJarduera
giaztatzea izrandiaranen
nkor gainekda.
5. Irudia. S
n megalitikoak hastean
aki da ikusp
z egin da, rtu da.
ean, induska zotalareku eta nahaaketan indu
etak.
kuan egin honen helbzan da, etan deskribap
ko sasiak,
Sabuako ko
oa al den ekataren za
egi fidagarr
geruzak a
keta-eremukin estali daastu dituelasketa-erem
[10]
dira, Baranburua iaz a indusketa
penekin (ko
otea eta g
onkorra, sa
egiaztatzekoabalera 3 x 4riagoa lortze
azalez azal
a geotextia. Aipatu bea guk jarr
mua berriz e
ndiaranek taurkitutako hasi baino kapena eta
garoa garbit
asiak garbi
o zabalera h4 m-koa zeeko.
kendu dir
il-ehunez behar dugu gitako zotalastali behar
trikuharri bkonkorra Slehen, beha
a monumen
tu dira, eta
itu aurretik
handiko katn, eta ondo
ra, eta lur
babestu dgure lanak a eta geotizan dugula
bat aurkitu Sabua trikuharrezkoa iza
ntuaren neu
a ondoren
k
ta bakarra eoren 4 x 5 m
guztia 2 m
a eta ondbukatu ond
textil-ehunaa.
zuen harria an da
urriak)
katen
egitea m-rora
mm-ko
doren doren
a, eta
28
7/20
01 D
. 20
01
-11
-13
an
ON
UR
AG
AR
RIA
del
a ai
tort
ua
- D
ecla
rada
de
UT
ILID
AD
7. Iru
6. Irudia. S
dia. Sabua
Sabuako ko
ako tumulu
[11]
onkorra, sa
a, zotala et
asiak garbit
ta geotexti
tu ondoren
l-ehuna ke
n
enduta
28
7/20
01 D
. 20
01
-11
-13
an
ON
UR
AG
AR
RIA
del
a ai
tort
ua
- D
ecla
rada
de
UT
ILID
AD
5.1.-
Ikusimenlekua
-Gizaazaletipolomota -Atxom-raezauberd -Irukbatesuha
5.- EMAIT
Material ar
izko miakedilerroak aren poten
aburuagareratzen dogikoki ada berdina d
olinen, Atxa suharrizkugarri tipoldinekoa da
kurutzetan,an: berune
arri.
TZAK
rkeologiko
etei esker Historian
ntzial arkeo
ren ondoairen lekua
dierazgarriada.
xolin Txikirko xafla zatlogikorik, b.
trikuharritezko bala
oa
pieza bazehar iza
ologikoa eg
8. Irudia. A
an, bidezan suharra, baina G
ra jaisten dti bat aurkitbaina hau
tik 20 m ebat, Aro M
[12]
tzuk aurkian duen ggiaztatzen
Azaleko au
zidorretik izko printzGizaburuag
den bidezitu da. Lehe ere Giza
ekialdera, bModernoko
tu dira. Agarrantzia dute.
urkikuntzak
50 m eza bat augan aurkit
idorrean eengo pieza
aburuagako
basurdeek zeramika
Aurkikuntzaazpimarra
k
ekialdera urkitu da. tutako Neo
eta Atxolin a bezala, ho Neolitok
zotala kezati bat et
a isolatu hatzen dute
eta basaPieza ez
olitoko suh
trikuharrithonek ez dko suharri-
ndutako eta fusileria
hauek e eta
altoak z da harri-
ik 40 dauka mota
remu ako bi
28
7/20
01 D
. 20
01
-11
-13
an
ON
UR
AG
AR
RIA
del
a ai
tort
ua
- D
ecla
rada
de
UT
ILID
AD
9
1
9. Irudia. G
10. Irud
1. Irudia. Ir
Gizaburuag
dia. Atxolin
rukurutzeta
[13]
aren ingur
n inguruan
aren inguru
ruan aurkitu
aurkitutak
uan aurkitu
utako pieza
ko pieza
utako pieza
a
ak
28
7/20
01 D
. 20
01
-11
-13
an
ON
UR
AG
AR
RIA
del
a ai
tort
ua
- D
ecla
rada
de
UT
ILID
AD
5.2.- Garbdago
5.3.- -UsteKonk
Garbiketar
biketak ez dokionez, oin
12. Ir
Aurkitutak
ezko tumukorrak ebak
ren segime
du inolako karriko morte
rudia. Arrib
ko egiturak
lu berria. Irkidura erdizi
13. Irud
endua eta z
kalterik erageroa babes
biribiletaren
k.
ruiyako zelarkularra eta
ia. Iruiyan
[14]
zaharberrit
gin monumsteko goma
n oinarria,
aian, borda a diametroa
aurkitutak
tze lanak
mentuen koeta zotalez
konponket
baten ondon 6 m-ko oi
o ustezko
ntserbazioazko geruza j
ta egin ond
oan konkor inplano boro
tumulua
an. Arribiribjarri dugu.
doren
bat ikus daobila dauka
biletari
aiteke. a.
28
7/20
01 D
. 20
01
-11
-13
an
ON
UR
AG
AR
RIA
del
a ai
tort
ua
- D
ecla
rada
de
UT
ILID
AD
Erdianabaezin -SabegitukokaSabuMIranesate Noralogikindus
d 2 3
an ez daukarmentzen dda egiaztat
bua. Leku hura Barandipena ez z
ua trikuharrntz 200 baten zuen.
abide eta disotzat har sketaren em
1)- Aurkitudiametroan
2)- Konkorr
3)- Sabuan
ka kraterrik da eta ez dtu beste edo
horretan egaranek aip
zen guztiz ria ez litzat metrora za
stantziazko daiteke. H
maitzetatik d
u dugun kon 11 m eta a
rean harrizk
ikus daitez
eta ganbarirudi azaleronolako egi
indako katapatu zuenazehatza, e
ateke mendabaltzen ha
zuzenketakHala eta gdatoz:
onkorra Baltueran 0,5
ko egitura b
zkeen gaino
14. Irud
[15]
ra-lauzarik ratze bat deturaren bat
aren emaitzdela baiez
ta hark esdi-lepoan easten da, eta
k egin ondoguztiz ere,
Barandiaran m.
at dago: lur
ontzeko kon
dia. Sabua t
ez da ikusenik. Alabaiez denik.
zak positiboztatu dugu.sandako negongo. Haa Barandiar
oren, iaz iku iritzi hor
nek emand
rrazalaren g
nkorrak basa
tumulua
sten, baina ina, azaleko
oak dira, et Barandiar
eurriak literain zuzen, ranek 150 m
usitako konkri indartzen
dako neurr
gainean era
altozko aza
tokiko erlieo miaketaz
ta aurkitu dranek emanalki hartuz lepoa Atxom I-IMra ze
korra Sabuan duten d
iekin bat d
ikitako tumu
leratzeak d
ebean soilik
dugun ndako
gero olindik goela
a dela atuak
dator:
ulua.
ira.
28
7/20
01 D
. 20
01
-11
-13
an
ON
UR
AG
AR
RIA
del
a ai
tort
ua
- D
ecla
rada
de
UT
ILID
AD
Egituzueneraik Tumuikusthumuegitu
Tumuneurr Indusere, jardubehaegindetork
ura harriz ena baino txiki zen, eta h
ulua basalten da estraus geruza
ura antolake
uluak oinpriak ditu: dia
sketan ez deraikinaren
ueraren helbartuta gauddako lanak kizunerako p
egindako tuikiagoa dela
horrek itxura
to-azaleratzatigrafia etabat osatu z
eta zentrokid
lano borobametroan 6
da material n erdian haburua monue emaitza nahikoak i
proposatu d
mulu bat da. Hain zuz
a handiagoa
zea estaltza tumuluarezen tumulude bat jarra
15. Irud
bila eta zir m inguru, e
arkeologikorriak kenduumentua kaarkeologiko
izan dira edaiteke mon
[16]
da, baina ozen ere, tua ematen di
zen duen len harriak aua eraiki auaituz.
dia. Sabua t
kuluerdi-foreta altueran
orik azalduuak izan diraten bidez oak azalduraikin hau numentu ho
nartu behamulua harro eraikinari
urrazalarenaztertuz geurretik, eta
tumulua
rmako eban 0,5 m.
, eta hileta-ra krater badetektatzea
u bezain prSabua tum
orretan azte
r da Baranri-azaleratze.
n gainean ro. Azaleraondoren eg
kidura dau
-ganbararik at eginez. Za zen, eta hronto. Hala
mulua dela brketa sakon
ndiaranek ee baten ga
eraiki zelaatzearen gagin zen ha
uka, eta ho
aurkitu ez Zentzu horrhoriek geld eta guztizbaieztatzeknagoak egit
saten inean
a argi inean rrizko
onako
bada retan, itzera
z ere, ko eta tea.
28
7/20
01 D
. 20
01
-11
-13
an
ON
UR
AG
AR
RIA
del
a ai
tort
ua
- D
ecla
rada
de
UT
ILID
AD
Labuhelbu -Azanekro -Baramonu -Megauke -Aita “Dolmorain
urbilduz, auuruak bete e
leko materiopoliaz gain
andiaranen umentua au
galitoen koerak ez dira
Barandiaramenen ibilbndik irekita j
rtengo miakegin dira:
al berriak an bestelako
aurkikuntzurkitu dugu.
purua geroagortu.
anen lan zidea” izenaarraitzen du
keta-kanpai
aurkitu dira aztarnak e
zak baiezta
o eta hand
zientifikoa aa ezarri zuenu.
J
HistoriaurAranza
[17]
inaren ema
Karakate-Iregon daitezk
atu dira et
diagoa da,
aldarrikatu netik laster
Jesus Tapia
rreko Arkeodi Zientzia E
aitzak positi
rukurutzetankeen hipote
ta urtetan
eta monu
nahi dugubeteko dira
a
logia SailaElkartea
boak dira e
n, eta, beraesia indartu
galduta e
umentu geh
da emaitza ehun urte
eta planteat
z, Historiauegiten da.
gon den a
hiago aurki
a hauekin: , eta bere
tutako
urreko
azken
itzeko
hark bidea
Top Related