Download - hik hasi 29 alea.pdf · tan LOGSEko batxilergo berriak eta Lanbide Heziketako heziketa ziklo berriak finantzatzeko modu bat propo-satzen zen, baina UPN eta PSNk ez dute onartu. CDNk

hik hasi19

98k

o E

KA

INA

Zart

DISEINUA:

400

peze

ta.

15 li

bera

Haur Eskoletako irakasleak

gaia

Manuel Alvarezelkarrizketa

Eskola EkoauditoriakGehigarria

Europako irakasleenlan baldintzak

Nazioartea

euskal heziketarako

aldizkaria 29

29. zenbakia. 1998ko Ekaina hik hasi • 3

5 editoriala6 kronika8 gaiaHAUR ESKOLA TXIKIETAKO IRAKASLEENEZAGUERA PRAKTIKOA

14 elkarrizketaManuel AlvarezEbaluazioaz

19 GehigarriaEskola EkoauditoriakIngurugiroarenganako kezka baino gehiago

26 hik hasi. Elkarrekin Topaketak

27 Berriak

32 EkarpenaHerri Eskolaren Mugimendu Kooperatiboaren 26. Kongresua

35 NazioarteaEuropako irakasleen ordutegiak eta ordainsariak

37 NazioarteaArgentinako irakasleak urtebetez barau greban

39 PraktikatzenArte Hezkuntzako baliabideak Interneten

Argitaratzailea:

XANGORINZirkuito Ibilbidea, 2. Pabilioia. 20.160 LASARTE-ORIAGIPUZKOA.Tel: 943/ 37.15.45 Fax: 943/ 36.10.48

Lege Gordailua: SS-1001/95ISSN: 1135-4690

Koordinatzailea:Jose Mari Auzmendi

Erredakzio burua:Ainhoa Azpiroz

Erredakzio batzordea:Itziar Barriola, Mikel Estonba,Arantxa Goiburu,Mari Karmen Irastorza,Kristina Mardaraz,Josi Oiarbide, Juanjo Otaño,Fito Rodriguez, Maite Saenz,Xabier Sarasua eta Arantxa Urbe.

Aholkulariak:Imanol Agirre, Begoña Bilbao,Mariam Bilbatua, Xabier Isasi,Irene Lopez-Goñi, Izaskun Madariaga, Kepa Perez Urraza, Lore Erriondo,Lontxo Oihartzabal eta Pruden Sudupe.

Diseinua:Zart

Maketazioa, fotomekanika:Xangorin.

Inprimategia:ANtzA S.A.L.

Azaleko argazkia:Ikor Kotx

Hezkuntza, Unibertsitate etaIkerketa Sailak Onetsia1.998/VI/2

Kopurua: 3.500 ale

hik hasik ez ditu bere gain hartzenlaguntzaileek plazaratutako iritziak

ezta bat etorri ere derrigorki haiekin.

COUNCIL OF EUROPE-CONSEIL DE L´EUROPE

Strasbourg1996ko maiatzaren 22

Aldizkari honek “aipamen berezia” jasodu Europako Kontseiluaren “lurraldeenarteko lankidetzarako sustapena” pro-gramaren barruan.

hik hasiren harpidedun izan nahi dut, urtean 10 ale eta atera daitezkeen ale bereziak etxean jasoaz

Izena..........................................1. Deitura................................

2. Deitura ...............................Tel.:............................................

Helbidea .....................................................Posta Kodea................

Herria....................................Herrialdea...........................

Ikastetxea...................................Herria......................................

IFZ ...........................................................................................

Aurrezki Kutxa edo Bankua

Entitatea Sukurtsala K.D. Zenbakia

Sinadura

HARPIDETZA SARIAK

(BEZ barne)

Hego Euskal Herria4.000 pezeta

Ipar Euskal Herria160 libera

hik hasiEuskal

heziketarako aldizkaria

Industrialdea, 2. Pabilioia20.160

LASARTE-ORIA. GIPUZKOA

Tel: 943/ 37 15 45Faxa: 943/ 36 10 48

hik hasiIrakasle

euskaldunon aldizkaria

4.000 pezeta ur4.000 pezeta urteantean10 aldizkari eta prezio bereziak topaketetan etaargitaratzen ditugun gainontzeko materialetan

Zure partehartzea ezinbestekoa zaigu

harpide zaitez!


Inkestak, jipoiak, egurra, itomen ekonomikoa... edozeinbide da baliagarria euskararen aurka

Euskal irakaskun-

tzarenausardia etatinkotasuna

eredu

E K A I N A

e d i t or i a l a

ena eta amorruzjaso dugu berria.Xirrixta eta Ko-meta aldizkariekez dute gehiagoargirik ikusiko.Iparraldeko la-gunen ahaleginakez du segidarikizango.

Ez, gure haur eta gazteak ez dira aldizka-riez aspertu. Iparraldeko lagunei ez zaizkieideiak agortu ezta lanerako gogo eta inda-rrak xahutu. Merkatua haur eta gazteeizuzenduriko euskal aldizkariz gainezka otedago? Ezta hori ere, ez. Hor, denok ahulendugun puntuan eman diete bete-betean.Laguntzarik gabe utzi dituzte eta noski,ezin denbora gehiagoz eutsi.

Ez da erraza Xirrixta eta Kometa bezala-ko proposamen interesgarri eta txukunakplazaratzea: kalitatezko lanari ekin, haur etagazteen interesei erantzun eta berez honela-ko lan batek inguruan sortzen dituen zailta-sun guztiei aurre egiteaz gain, itomen eko-nomikoa nozitzea. Eta honetaz guztiazaskotxo dakigu hik hasin ere. Pena eta amo-rruz jaso dugu berria. Nafarroako Sortzen-en D ereduaren aldeko eskaerari gogor etabortizki erantzun dio poliziak. Nafarroakolagunak egurtuak izan dira Iruñean euska-raz ikasteko duten eskubidea gauzatzeanahi dutelako.

Eta hala ere abentura gora-beheratsu bila-katu den euskara eta euskal kulturaren alde-ko honetan jarduteko kemena eta ausardiabadagoela berresten dute hainbat eta hain-

bat ekimenek. Egitasmoak berez atxikirikdakarren lan nekezari imajinatu ere ezinzitezkeen oztopoei aurre eman behar arren.

Ikastolen Elkarteak Iruñeko Planetariu-mean lau egunez aurkezturiko ebaluazioariburuzko lan mardul eta sakona da hauetakoadibide bat eta Donostian hik hasik balore-ei buruz burutu zituen topaketak beste bat.Eta hauekin batera, nola ez, Euskal Hez-kuntza Erkidegoan egunero batean eta bes-tean egin eta gauzatzen diren ahaleginak.

Herri batek belaunaldiz belaunaldi jaso-tako ondarerik preziatuenak iraunaraztekogrinak eta bere nortasun eta izaera milurte-ko berriak eskatuko duen prestakuntzare-kin uztartuko dituen eskola egitasmoaburutzea ez da txantxa. Gizartean sustraituaegongo den eskola nahi bada, gizartearenberezitasun eta beharrizanei erantzungodiena, aldarrikatzen den ereduei entzun etajaramon egin beharra dago.

Inkesta zaleei proposatuko genieke ilune-an arakatu eta ondorio zaharkitu eta hanka-motzak aurkitzen tematu beharrean zabaldiezaizkiotela begiak eta belarriak errealita-teari. Txundituta geratuko dira aurkitukodutenarekin. Eta gure iritzi apalean ez duguuste herri honi darion irauteko ilusioa etaduen potentziala gizaki elebidunaren bestegaitz bat denik.

Gure elkartasuna adierazi nahi dieguXirrixta, Kometa, Sortzen eta egunerokolanean modu batera zein bestera ito nahizaituzten guztiei. Berriro ere bidelagunizan zaitzategun lanean jarraituko dugubeste besteok.

P

6 • hik hasi 29. zenbakia. 1998ko Ekaina

k r o nEuskarazko irakaskuntzaren bidea oztopatzen dutenharriak ezagunak dira

Maiatzaren 21ean Nafarroako Parla-mentuan burutu zen plenoak ez zuenCDNren mozioa onartu. Mozio hone-tan LOGSEko batxilergo berriak etaLanbide Heziketako heziketa zikloberriak finantzatzeko modu bat propo-satzen zen, baina UPN eta PSNk ezdute onartu. CDNk kontzertuen siste-ma planteatzen du batxilergo eta hezi-keta ziklo berriak finantzatzeko. Siste-ma honek benetako hezkuntzaaskatasuna bermatuko omen du.

Bestalde, UPN eta PSN ez daudeados sistema honekin, baina beraienartean ere desberdintasunak daude.UPN kontzertuen sistema defenda-tzen du, baina momentuz batxilergo-ko lehen kurtsorako, maila ertainekoheziketa zikloetarako eta garantiasozialeko programetarako. Sozialistak,berriz, batxilergoan beka sistema ezar-tzearen alde daude. Eta Lanbide Hezi-ketari dagokionez, eskola pribatuekinkontzertuak egiteko aukera plantea-tzen dute.

Gauzak erabakitzeke dauden bitar-tean, ikasleak datorren ikasturterakoaurrematrikulazioak egiten ari dira.Oraingoz datu zehatzik ezagutzen ezbada ere, Lanbide Heziketako heziketaziklo berrietan uste baino ikasle gehia-gok eman dute izena. Aurrematrikula-zioak bikoiztu eta zenbait kasutanhirukoiztu egin dira. Guztira 20 pla-zako 113 ziklo eskaintzen ziren sarepublikoan eta pribatuan. LanbideHeziketaren birmoldaketa Erreforma-ren zutabetzat hartu da eta garrantziaeman zaio. Unibertsitatearen aurrekoalternatiba moduan aurkezten da etaerrealitate sozio-laboralarekin loturaestua duena bezala. Gizarteak ongierantzun du orain arte eta horren frogada aurrematrikulazio hauen kopurua.

Euskarazko irakaskuntza

publikoa eztabaidagaiNafarroan

Jakina denez, aurtengo aurrema-trikulazio kanpainan NafarroakoGobernuak ez du D ereduaren alde-ko kanpainarik egin aurten, etaelkarte askotatik salatu da jokaerahau. Honen aurrean Javier Markote-gi Nafarroako Gobernuko Hezkun-tza kontseilariak zera argudiatuzuen: D ereduaren aldeko kanpainaez dela desagertu, irakaskuntzapublikoaren aldeko kanpainarenbarruan sartu baizik. Horrekin bate-ra, D ereduari tratamendu berezirikez zaiola eman behar esan zuen.

Baina errealitatean ez da horrela-korik gertatzen. Nola ulertu bestela,G ereduko gela bat irekitzekogutxienez lauzpabost ikasle beharizatea eta D ereduko bat irekitzeko25 eskatzea? Honen ondorioz, gura-so batzuek ezin dute beraien seme-alabek euskarazko irakaskuntza jaso-tzea bermatu.

Horrelako arazoak gainditzekoasmoz Nafarroako Herri Batasunaksei proposamen aurkeztu zituen Par-lamentuan, baina UPN eta PSNkbanan-banan errefusatu zituztenproposamen guztiak.

Batxilergoarenfinantzaketa

oraindik aireanda Nafarroan


i k a“Gizaki modernoak sustraituta egon behar du eta aldi berean kosmopolitaizan”. (Robert LAFONT)

du oraingoz.Gurasoak haserre daude Poulouk

elkarrekin zerikusirik ez duten bi gainahastu dituelako: Herritarrak taldea-ren kereilak eta Urruñako ikastolareneraikuntza. Kereila horiek atzera bota-tzea baldintzatzat jarri du ikastolarenaldeko negoziaketak jarraitzeko.

Gauzak horrela, Urruñako ikastola-ren aldeko elkarteko kideak gauzakbirplanteatu beharrean aurkitzen dira.Izan ere, Herriko Etxeak agindutakolur eremurik gabe, oraingo proiektuakez du baliorik. Gainera, aipatu proiek-tuarekin aurrera jarraitzeko, udalarenagiri batzuk behar dituzte, eta nahizeta martxoan eskatu, oraindik ezdituzte eskuratu.

Egoera honen aurrean, ikastolakogurasoak protesta ekintza iraunkorraaurrera eramatea erabaki dute Poulou-ri 1997ko abenduko Herriko Etxekoakordioa bete dezan eskatzeko. Horre-tarako, gurasoak egunero informazioaeskaintzen daude Urruñako HerrikoEtxeko sarreran, arratsaldeko 4.00etik7.00etara astegunetan eta goizeko10.00etik 12.00etara igande eta jaiegunetan. Informazioa emateaz gain,ikastolaren aldeko sinadurak ere jaso-tzen dituzte Herriko Etxera bidaltze-ko. Beraz, oraindik ez dago esperantzagaltzeko motiborik, aurrera jarraitubeharra dago.

Urruñako ikastolaren aldeko kan-painaren ondoren harri ugari lortu diraikastola eraikitzeko, baina DanielPoulou auzapezak denak bota ditu.1997ko abenduan herriko kontseiluakikastolaren eraikuntzaren aldekobozka eman zuen, baina orain atzeraegin du. Horretarako aitzakia Herrita-rrak talde abertzaleak Urruñako Uda-laren aurka jarritako kereilak izandira. Poulou auzapezari ez zaizkiobatere gustatu Puttilenia izeneko etxe-bizitzaren proiektuaren aurkako kerei-la hauek. Bere ustetan etxebizitzaberri horiek ez egiteak ondorio sozialeta ekonomikoak izango ditu, etaberaz, ikastolari laguntzeko dirurik ez

Frankismo garaiko

andereñoen lana

Frankismo garaian ikastoletanlan egin zuten andereñoak isilpe-an lan egin beharrean aurkituziren, eta ondorioz, Gizarte Segu-rantzan kotizatu gabe. Hori delaeta, orain eskaera bat egin dioteGasteizko Parlamentuari etaLakuako Ogasun eta Herri Admi-nistrazio Sailari, aurretik Ararte-koarengana zuzendu direlarik.

Izan ere, 65 urte bete eta jubila-tzeko garaia iritsi zaien andereño-ak kotizatu gabeko urte haietakodirurik gabe gelditzen dira.Gizarte Segurantzak 35 urtekokotizaziora iristeko falta den urtebakoitzeko %2a murrizten die.Andereño hauei, ostera, legezkoairuditzen zaie jubilazio-pentsioalanean aritu ziren urteei egoki-tzea. Hori dela eta, Gizarte Segu-rantzaren pentsioarekiko aldeaLakuako Gobernuak ordaintzeaproposatu dute. Arartekoak egindituen kalkuluen arabera7.353.830 pezeta ordaindu behar-ko lituzke.

Momentuz 23 andereño diraeskaera hau egin dutenak; 22Gipuzkoakoak eta Bizkaiko bat.Dena dela, zerrendan, arazo hauduten andereñoak gehiago ereizan daitezke.

Urruñakoharriak kolokan

dira


Haur Eskola txiirakasleen “ezaguera

G A I A

Badira urtebatzuk HaurEskola Txi-

kietako (0-3) pro-fesionalak gureDonostiako Irakas-le Eskolako pano-raman agertu zire-la. Erreformarenondorioz profesio-nal hauen forma-zioan arduraberriak hartzekoerronkari aurreegin behar izangenion. Kolekti-boa, bere 'kulturaprofesionala', ezgenuen batere eza-gutzen gure Esko-lan. Hortik etorrizen bere egunero-ko lanaren azter-keta deskribatzai-le sakon batenpremia.


kietakopraktikoa”

Beasaingo eta Donostiako HaurEskoletako bi irakas-taldeekin baterabere ezaguera praktikoari buruz ikasi-tako hartatik guztitik kontu bat kon-tari nator: haur taldearen aurrean pre-sente daudela adierazteko irakaslehauek erakusten duten trebezia profe-sionala kontari hain zuzen ere.

Presente daudela erakutsiPresente daudela erakusteko hezi-

tzaileek egiten duten ahalegin etenga-bea da, nire ustez, Haur HezkuntzakoLehen Zikloko irakasleen 'patroi aka-demikoa' gehien eta ondoen definitzenduen ezaugarria.

Beren kokatzeko modua, beren ahal-men espresiboa, gorputzaren posibili-tate guztiak -tonua, jarrera, mugimen-duak-, ahotsa, begiratuak... erabiltzendituzte, iharduerako talde eta norba-nako bakoitzaren aurrean beren pre-sentzia eraginkorraren sentsazioa

modu jarraituan atxikitzen ahalegin-tzeko. Nire ustez oinarrizko bi arrazoidirela kausa egiten dute hori:

-Batetik, bezeroen profila dugu;adin horretako haurtxoek seguru dau-dela nabari behar dute gauzak azter-tzeko, harremanak izateko, aurrea har-tzeko, ikasteko, oreka bateanhazteko... eta, eskolan, sentimenduhorren gakoa hezitzailearen 'presen-tzia' da: bere jarrera abegitsua, harreraonekoa, irekia, aldi oro 'entzute akti-bo' egoeran egotea, haur bakoitzakazaltzen dituen beharrak eta eskaerakegokiro erantzuteko nahikoa lasaita-sun izatea da, besteak beste eta gureikuspuntuaren arabera, lanpostu hone-tarako gaitasun profesional garrantzi-

tsuenetakoa.-Bestetik, iharduera-guneen ugari-

tasun handia batera gertatzen da, etahorrek, aldi berean, erantzun-eskaerahandia sortzen du hezitzaileen aldetik.Beren artea erabili beharrean aurkitzendira hainbat planotan batera egoteko,aldi berean distantzia desberdinetarakomunikatzeko, iharduera-guneetaneta -periferietan arretari eustekomoduan kokatzeko eta mugitzeko, etaabar.

Egiten dakitena eta egotekoduten modua

Irakasleek norbanakoen eta taldeeniharduera behatzen dutenean, eta inte-resa erakusten dutenean bere presen-tzia adierazten dute. Haurtxoen eki-mena eta protagonismoa errespetatuz,segurtasuna eta elkarrizketa... eskain-tzeko. Hezitzaileak taldeari eta norba-nako bakoitzari helarazten dien sentsa-zioa da berak haurren segurtasunekooinarrizko beharrei erantzuten diela,beren 'eskura dagoela', beraientzakoprest, arretatsu... dagoela. Baina ihar-dueraren ekimena haurren eskuetanutziz; eta hezitzaileak zentzuzko biga-rren maila batean kokatzen dira, hau-rren ekintzaren laguntza eta euskarrigisa.

"Hezitzaileak zoruan eserita jarrai-tzen du, lehentxeago lo hartzeko zail-tasun handienak izan dituzten bi hau-rrak laztandu eta masajeak emandizkien jarreran, eta orain, halako 'gar-biketa edo gainbegiratua egiten dubegiekin', gela osoan barrena"; "hezi-tzailea mahai inguruan puzzleekinlanean ari den haur-multzoaren ondo-

Luis Mari ElizaldeDidaktika eta Eskola

Antolakuntza Saila (EHU)

“Hezitzai-leak zentzuz-ko bigarrenmaila bateankokatzendira, haurrenekintzarenlaguntza etaeuskarrigisa”


an kokatu da, ondoan eseri eta arreta-tsu dago. Tarteka lana ikusi eta balora-tu egiten du..."; "handiek harraskaneskuak garbitzen dituzten bitartean,bera atzealdean kokatzen da 'plisti-plasta' abesten duen bitartean, etaargazki batzuk ateratzen dizkie"; "haurbat taldetik irten eta alde batetik bes-tera dabil gela nagusian barrena. Hezi-tzaileak eserita jarraitzen du, eta begi-ratuaren bidez segitzen dio".

Hezkuntza-elkarrekintzan haurrekazaltzen dituzten emozio, sentimendu,nahiak, beharrak... aipatzen ahalegin-tzen dira; horrela, interesa erakutsi etabehaketaz gain, eta sistematikoki era-kusten ari diren agerpenaren ondoriologiko gisa, hezitzaileak erantzun beha-rrean aurkitzen dira, eskaerak kontuanhartuz, haurren emaitzak baloratuz...Haurtxoen sentimenduen eta beharrenoihartzun-kaxaren antzeko zerbait bila-katzen direla iruditzen zait.

"Hezitzailea banku handian esertzenda eta leihotik kalera begiratzen du,beso bakoitzarekin bi haur gerritik(goxo) heltzen dituelarik. Haurrensudurrak eta esku-azpiak zabal zabalikkristalaren kontra. Lanera doan amabat agurtzen ari dira"; "txikien hezi-tzailea gela handiaren erdian dueladenbora bat alde batetik bestera dabi-len handi batekin gurutzatzen da(haurra eskolan duela egun gutxi sartuda), eta, gurutzatzean, oso eztiki esa-ten du honen izena";

Batzuetan, hezitzaileak 'pixka bat

urrutira dagoen elkartrukea' ezartzendu. Beste zenbaitetan, mugimenduanagertzen da, lekuz aldatzerakoan lor-tzen duen ikus-eremu edota gertura-tzearengatik. Maiz haurrekin zuzene-ko harreman-posizioetan (aurrez-aurreeta gorputzez-gorputz). Arreta indibi-dualizatutako egoeratan. Argi etagarbi erakutsiz gorputzarekiko bereprestutasuna eta abegitasuna, 'beharbanauzu... hemen naukazu', esangobalu bezala...

"...begiratu eta irribarre atseginezjarraitzen dionean beste gune batzue-tara arakatzera mugitzen den haurra-ri..."; "urrutitik, jolastokira ematenduen atetik, hezitzaileak mantala jan-tzi du eta kalean jolasean dabiltzanhaurrei banan-banan deitzen die, gar-bitzera eta jatera sar daitezen...";"urrutitik, (arriskutan) leihotik osogertu aulkira igo den haurrari deitzenzaio...". "Zentzuzko distantzia baterageratzen da erorketa bat nabaritu duenhezitzailea, eta segundo para batezitxaroten du, erori den pertsonarentza-ko bere presentzia beharrezkoa izangoden ala ez ikusteko...".

"Irten baino lehentxeago, hezitzaileagelan barrena dabil botila handi baturarekin eta plastikozko bi basorekin,eta, horrela, irten aurretik ura edatekoaukera eskaintzen du..."; "alfonbraondoan eserita dagoela, hesiaren bestealdean haur bat lagunarengana hurbil-tzen ari dela ikusten du, hozka egitekoasmoz. Hezitzailea, altxatu eta gertu-

ratu egiten da. Erasotzailea izan daite-keenaren izena esaten du, eta honekamore ematen du"; "sukaldetik bibe-roiarekin bueltatzean, txikietakobatek ahoan ez duela ezer sartu froga-tzen du".

"Lurrean eserita dago, zortzi haurrezinguraturik, metro karratu eskas okupa-tzen dute ipuin bat irakurtzen duene-an..."; "haurrari sukarra neurtzeko kope-ta masailarekin ukitzen dio..."; "edo,lurrean eserita dagoela, lo ezin eginikdabiltzan haurren bizkarrean edo garon-doan masajeak egitean edo laztantze-an..."; "lurrean etzaten denean bezala,non bi haur berehala txandakatzen direnbere gainean jartzeko...".

Begiratua eta ahotsa luzapengisa

'Begiratu' eta 'esan' jokabide uga-riak eta sarriak dira, eta, era berean,funtzio asko betetzen dituztela dirudi.Uste izan dut bai bata bai bestea, begi-ratzea eta esatea, 'klasean egoteko'moduak ere badirela; kokapen -etalekualdatze-moduak, haurtxoen ikas-keta-eszenatokietan barrena.

a) Badirudi hezitzailea 'kokatu' egi-ten dela, ikasgelan espazio bat mugatueta okupatzen duela haurrek garatzenduten iharduerari dagokionez, abestueta gauzak kontatzen dituenean. Hezi-tzailea, abestean eta kontatzean, esze-natokiko elementu garrantzitsu bila-katzen da; segurtasuna ematen duenelementua da, interesgarri diren infor-mazioen iturri dena, haurra iharduera-ra, gauzak aztertzera edo lasaitzerabultzatzen duena...; halaber, 'talde-sentsazioa' ematen duen elementua da,ahots horrek bere baitan mugatzen etaelkartzen duen espazio sozialaren par-taide izatearen sentsazioa ematenduena.

"Gauzak kontatzen dizkie, egunero-ko bizitza gertuenekoari buruz iruzki-nak egiten dituenean"; "ipuinak etabestelako fantasiazko historiak konta-tzen dizkienean"; "besterik gabe hau-rrekin hitz egiten duenean, jaten aridiren bitartean..."; "denek ezagutzenduten doinu bat kantatzen duenean


plastilina egiten edota margotzen aridiren bitartean..."; "gose direla abestenduenean... edo, besterik gabe, pozikdagoelako...".

b) Hitz egiterakoan, azterketa hone-tan ezagutu ahal izan ditudan hezitzai-leek sarri askotan esaten dute haurtxo-en izena; hainbat modutan esaten duteizena, helburu oso desberdinetarako.

"Taldearen aurrean falta direnakbanan-banan aipatuz"; "eta txiki batihaur-oihala aldatzen dion bitartean,bere atzealdean min hartu duen batenizena esanez..."; " edo haur bati arretadeitzeko, bere izena ere esanez -beste-ak beste, bihurrikeria bat egitekoprest dagoenean, edo arriskuan dagoe-nean, edo molestatzen ari denean...".

d) Badira, bestalde, elkarrizketarenbila dabiltzan hotsak eta begiratuak,horri hasiera emanez edo erantzunez;haurrek ere parte har dezaten lortunahi dute, bere ekintzari esanahiaemanez.

"Atsekabeturik negar egiten ari denhaurrari erantzuten dio"; "erasotuaizan den haurraren bozeramaile-lanabetetzen du, ´utzi ni bakean, bale,bale, utzi ni bakean...´ esaten duenbitartean".

e) Badirudi, halaber, hezitzailea'lekuz aldatzen' dela ikasgelan barre-na, nolabaiteko distantziara dagoenhaurrarengana edo taldearenganabegiratuaren edo ahotsaren bitartezzuzentzen denean; horrela, bada, 'aho-tsarekin zuzendu' eta han egotea, edo'begiratuarekin zuzendu' -edo keinutxiki batekin- eta han egotea klaseanduen kokapenari dagokion ohikopraktika da. Horrenbestez, hotsa etabegiratua eszenatokietan barrenamugitzeko lanabes bilakatzen dira,mezuak jaso eta bidali, eta komunika-zio-moduak sortuz.

"Arrain-ontzitik arraina hartzekotanden haur kuxkuxeroari arreta deitzekokeinu batez edota ahotsa dela medioegiten ditu gela handiko zortzi metro-ak"; "urruntxeago beste haur bat egi-ten ari den ihardueragatik interesnabarmena erakusten du haurrarenbegirada bilatuz".

f) Badira beste adibide batzuk ere,non badirudien hezitzaileak ia aldiberean artatzen dituela plano eta dis-tantzia ezberdinak... Horretarako gor-putzaren posizioa keinuekin, ahotse-kin konbinatzen du, aldi bereanhainbat iharduera-gunetatik datozeneskaerei kasu egitea ahalbidetzen dionkokapena lortzen duen arte.

"Gorputz-tonu egokia izan dezakebesoetan eztiki eta abegitasunez haurbati eusteko biberoia ematen dionbitartean, eta, aldi berean, beste bati'begiratu zorrotza', bizia eta aginduz-koa egin diezaioke, zortzi metro bainogehiagora, kuxinak dauden tokiangertatzekotan zen erasoa sahiestenduena...".

'Itxarotea eta berandutzea', hots,haurren beharren asebetetzea sarritandenboran ordezkatua izan daitekeelaonartzeko gaitasuna ez dago oraindikadin honetako haurren eskura; horrela,bada, hezitzaileek beren ahalmenespresibo eta komunikatzaile guztiaerabiltzen dute ekintzaren eszenato-

“Presentedaudelaerakustekohezitzaileekegiten dutenahaleginetengabea dapatroiakademikoaondoendefinitzen duenezaugarria”

G A I AHaur Eskola txiketako

irakasleen “ezaguera praktikoa”


kiaren plano desberdinetan gertatzendena artatuz.

"Goizetan lehenengo orduan gelanagusian txikienak artatzen dituenhezitzailea, zeinak haurren ikus-ere-mutik mugitu behar izaten duensukaldean biberoiak prestatzeko. Aho-tsaren bitartez ere presente jarraitzendu, bi minutuz aldendu den eszenato-kian".

Vicens Arnaizek aipatzen duen 'begi-ratu periferikoa' gaitasun honen moda-litate bat izan daiteke; haren bidez,hezitzailea kokatu egiten da iharduera-gune bat espezifikoki artatzeko; bainahalako moldez egiten du, non begiakjaso eta gainerako iharduera-gune iaguztiak goitik behera ikusi baititzake.Gainerako iharduera-guneez arduratudaiteke bere kokapena aldatu beharrikgabe, eta, berak une horretan zehazkiartatzen duen norbanako edo taldearen-tzako duen prestutasunerako jarreragaltzeko premiarik gabe; eta gainera,beste norbanako eta taldeei 'presentedagoela' erakusten die.

Koordinazioa ekintzan: irakas-le-bikotearen kokapenak

Tarteka, adin-talde bereko irakas-bikotea ikus daiteke BATERA, aldiberean eta modu partekatuan eskuhar-tze bakarra egiteko. Beste batzuetan,sarriago, BEREIZTU egiten dira,espazioan barreiatu eta zereginakbanatu egiten dituzte. Zereginakelkarbanatzen dituztenean oso maizelkarren artean OSAGARRIAK diren

eginkizun eta zereginak banatu dituz-tela dirudi.

"Bi hezitzaileek batera abestendute"; "biak plastikozko bi kaxetaneserita daude eta haurtxo bati eskuaeskaintzen diote, bi urrats ematendituelarik bataren eskutik bestearene-ra".

"Batek handiekin banku handianabestu eta salto egiten duen bitartean,beste hezitzaileak banan-banan erama-ten ditu garbitzera eta haur-oihalaknola dauden ikustera"; "bata jolastoki-ra irteten da talde erdiarekin, eta bes-tea geroxeago esnatzen den erdiarekingelditzen da".

"Batak ipuina kontatzen du, eta bes-tea taldera joaten da (kontalariarenparez pare), sukarra duen haurra beso-etan duela"; "hezitzaileetako batekhaurrak gauzak jasotzera bultzatzendituen bitartean, bestea jasotzen has-ten da astiro eta isilik"; "batak korroaedo biribila antolatu eta dantza egitenduen bitartean, besteak abestu eta txa-loak egiten ditu".

Hezitzaile-bikoteek beren mugi-menduak, kokapenak eta ekintzakkoordinatzen dituztela ikusi dugu,eguneroko zereginean bateratu, bana-tu eta osagarriak izan daitezen ikasle-taldearen aurrean. Horrela irakasleenpresentzia indartuz.

Patroi akademiko honenazpiko “ezaguera praktikoa”

Aurreko azpiatalean Haur Eskoleta-ko irakasleek bere presentzia erakuste-

ko 'egiten dakitena' eta 'egotekoduten modua' jasotzen saiatu naiz.Profesional hauek bere presentziabehatzen dutenean, interesa erakuste-an eta ondoren erantzuten dutenean...lortzen dute. Batzutan pixka bat urru-titik, beste batzuetan lekuz aldatzera-koan, maiz aurrez aurre. Abestu etagauzak kontatzean ere bai. Haurtxoenizenak esatean. Hotsa eta begiratuaeszenatokietan barrena mugitzeko era-biltzen dutenean. Irakas- bikoteakbere posizioa espazioan eta bere zeregi-nak behar den bezala antolatzen ditue-nean...

Azken azpiatal honetan deskribatuberri diren iharduera-ildoek berenikuspegi profesionaletik izan dezake-ten zentzua aurkitzera arriskatu naiz.Behaketak zuzenki jasotzen ez dueneremuan sartzen ausartu naiz. Egitekoeta egoteko moduaren azpitik egondaitezken usteak, ezaguerak, printzi-pioak esplizitu bihurtzen saiatukonaiz.

Zer oinarri edo erregela egin daitez-ke beren praktikak ikusirik edo berenpraktikarekin koherente izanik? Gal-dera hori erantzutean ez dut azterketaosatua, bukatua, koherentea, behin-betikoa... egin dela uste. Profesionalhorien irakaskuntza, eguneroko zere-gin eta profesionaltasunaren ulerkun-tzan sakontzeko ahalegin gehigarri batbesterik ez du izan nahi.

Hauek izango lirateke oinarrietakobatzuk hezitzaileen asmoa beharbadajasoko luketenak, segurtasuna emateneta pizgarria den beren presentzia era-kusteagatik:

1. Neurri handi batean, gure ikasle-ak ikasteko egoeran izango dira, gukproposatutako iharduera-eszenatokiekeskaintzen dizkieten aukerak aprobe-txatuz; betiere, aldez aurretik edotaaldi berean gaitasunik badugu segurueta onartuak senti daitezen beren oina-rrizko beharra ederki asebetetzeko. Etahorretara lagunduko du, bereziki, pre-sente gaudela erakusteko gure gaitasu-nak. Beren oinarrizko beharrak erre-gularki, sistematikoki eta egokiroasebetetzen badira bakarrik aterako


diote probetxua eskolako eszenatokie-tan dauden aukerei.

2. Hein handi batean, gure ikasleekhobeto aprobetxatuko dituzte propo-satutako eszenatokiek eskainitakoaukerak, baldin eta gai izaten bagaramodu egokian eta garaiz helaraztekohaurrei gure ahotsa, keinuak, begira-tuak... denak ere animozkoak, propo-samenezkoak, kontrol eta erregula-ziozkoak, baloraziozkoak, kontsignenazalpenezkoak eta abar.

Erregela batzuk formulatu beharbalira beren praktikan egiten ikusidiegunarekin koherente direnak,beharbada segidan datozen haueklabur-labur jasoko lukete duten gaita-sun profesionala "haurrek behar zai-tuzten lekuan eta garaian ere egon zai-tezen":

Zure gorputzak garrantzi handia du:utzi hitz egiten eta ikasi erabiltzen.Ikasi, halaber, haurtxoen gorputza osoadierazkorra, espresiboa dela ulertzen.Zaindu ezazu kokapena; hala eginezgero, 'begiratu periferikoak' eskain-tzen duen bistaz gozatu ahal izangoduzu; era berean, ia ezkutuan daudenhotsak entzun ahal izango dituzu'entzute periferiko'aren bitartez.

Nahitaezkoa den desplazamenduaegin ezazu, haurrek nonbait kokatuaegon zaitezen nahi dute. Desplazatuzaitez presarik gabe, eta mugimen-duan zaudenean ere izan zaitez abegi-tsu.

Neurtu itzazu hitzak, garrantzitsue-giak dira eta; horien bidez, haurrenizenak esaten dituzu, talde horretakokide zarelako sentsazioa sortzen duzu,eta horien (modulazioaren) bidez,beraiekin zaudela jakingo dute, bai etazu nola zauden ere. Kontrola itzazuhitzak, gehiegi edo altuegi hitz egitenbaduzu, eszenako benetako protago-nistak 'estali' ditzakezu, eta gainera,gutxiago eta okerrago ikusi etaentzungo duzu...

Zaindu zure erantzunaren intentsi-tatea eta azkartasuna; lasaitasun etaautokontrol pixka bat ongi etorrikozaizu behar baino gehiago ez esku har-tzeko. Ez zaitez ezgaraiko izan: esku

hartu behar da, ez, ordea, oztopatu;itxaron ezazu. Zure erantzunaren sor-tan badago bat 'ez esku hartzean'datzana; emaiezu aukera molda daite-zen, susta ezazu beren ekimena etaautonomia: saia zaitez zure beharrikhainbeste izan ez dezaten...

Halaber, saia zaitez gela partekatzenduzuneko lankideari arreta jartzen;bateratu itzazu zure mugimenduak,kokapenak, eskuhartzeak... harenekin,zuen eskuhartze-multzoa koherenteaizateko moduan, eta horrenbestez,haren eskuhartzeak zure eskuhartzee-kin (eta alderantziz) indartuak gera-tzeko moduan et abar.

Trebezia profesional konplexuegiada, printzipio eta erregelen bidez ego-kiro ez jasotzeko moduko ñabarduraeta zorroztasunez betea dagoena.Horra hor erakusgai gisa eman dire-nak, bai eta eskuhartzeen erabilerakonplexuaren adibide gisa ere.

“Irakasleak,haurtxoensentimendueneta beharrenoihartzun-kaxarenantzekozerbaitbilakatzendirelairuditzenzait”

G A I AHaur Eskola txiketako

irakasleen “ezaguera praktikoa”


Ikasketa prozesuenebaluazioa kalitatearenardatza da

MANUEL ALVAREZe l k a r r i z k e t a

““

Manuel ALVAREZ


Manuel Alvarez Madri-leko AutonomiElkarteko Irakasle-

riaren Formazio Sailarenburua da. Iruñean, Ikasto-len Elkarteak Ebaluazioariburuz antolatutako Jardu-naldi Pedagogikoetan Eba-luazioa “Europako Hezkun-tza Sistemetan” izenekoponentzia aurkeztu zuen.Egun, Curriculum zabaladuen aditu honen lana esko-la zuzendarien profilarendefinizioan eskola antola-kuntza eta zuzendaritzarenazterketan datza, eta batikbat bi ildoetan: irakasleria-ren gainbegiratze eta eba-luazioan eta aintzindaritzan.

Bere ustez, interesgarria da ebaluazio-aren arloan gure kultur ingurukoherriek zer egiten duten jakitea. Gauregun erreforma bidean dauden hezkun-tza sistema guztiek elkarri eragin die-zaiokete; hori horrela, Europar Batasu-neko mutur batean interesgarritzat joohi den praktika beste muturrean modanagusi bihur liteke eta jaso ondorenbaita egokitu ere.

Guregan eragina handiena dutenherrialdeetan zein dira nagusitzendiren modak?

Menpeko antolaketa eta administraziozuzendaritza buroprofesionala dutenherriak, Frantziaren eraginpeko herriakdira eta hauen artean daude Italia, Gre-zia, Portugal, Espainia eta beste mailabatean Alemania eta Austriako Hezkun-tza Sistemak. Herri hauetako Hezkun-tza Sistemak oso zentralizatuak daudeeta eskolak ez du ia autonomiarik.Curriculumari, testuliburuei, irakaslea-ren hautaketari eta finantza zioariburuzko erabaki garrantzitsuenaklurraldeedo zentral erakundeetan har-tzen dira. Eskolaren jardunbidea arau-tzen duten legeek eta Eskubide etaBetebeharren inguruko arautegia ereikastetxetik kanpo hartzen dira. Espai-niako kasuan eskola kontseiluek baduteazken arautegi honen zati bat eurengisara moldatzeko aukera .

Bigarren talde batean, antolaketa des-zentralizatua eta zuzendaritza eta jar-

dunbide beregaina duten herriak, eremueskandinaviarrekoak ditugu, Holanda,Suedia, Danimarka, Norvegia eta Fin-landia. Kultura anglosaxoia jaso baduteere parte hartze handiko kudeaketaeredu sozialetarantz garatu direnak.Hezkuntza arloko eragile guztiek, gura-so, ikasle eta irakasleak egitasmo batera-tu baten inguruan biltzen dira, Admi-nistrazio zentralak, lurraldekoak edotokikoak ikastetxearen eskura uztendituelarik helburu instituzionalak etahoriek garatzeko aurrekontua. Autono-mia dute metodoak eta estrategiakdiseinatzeko, irakasleak hautatzeko,baliabideak banatzeko eta curriculumahaien beharretara egokitzeko.

Eta hirugarrenik antolaketa deszen-tralizatua eta “manager” motako zuzen-daritza duten herriak leudeke, betidanikdeszentralizazioaren eredu izan denIngalaterra. Erresuma Batua urte asko-tan curriculumaren gaineko legeria zen-tralik izan ez duen herri bakarra izan da.

Baina azken urte hauetan alda-ketak eman dira...

Bai hala da. Ikastetxeak administrati-boki toki erakundeen menpe zeudenLocal Educational Autority (LEA) etaikasleen ezaugarri eta ikastetxeareningurunearen arabera euren curriculumaantolatu eta garatzeko autonomia etagaitasun osoa zuten. Estatu zentralaknoizbehinka hartzen zuen parte ordezkolanak eginez. Thatcher Erreformarenondoren, 1988an, eredu zentralista

baten aldera jo da zerbait eta horrekinbatera LEAn eskumenak murrizteazgain ikastetxeetan nagusiki gurasoek etajaun-andere gorenek osatu eskola kon-tseiluei autonomia zabalagoa emandiete. Nolabaiteko curriculum naziona-la prestatu da, ingeles ikasle guztienazterketa nazinalaren iturri izango denaeta “Self-government” finantzazio-for-mula berria sortu da, orain arteko diruabantailak eskaintzeaz gain, materiala-ren eta langileen arloetako kudeaketanikastetxeari autonomia zabalagoa ema-ten diona.

Antolaketa desberdin hauen ara-bera zuzendarien izaera eta egite-koak desberdinak al dira?

Lehen taldeko ereduetan eskolakozuzendaritza taldearen profila adminis-tratiboa da eta ikastetxeko administra-zioaren ordezkaria da, Frantzian adibi-dez zuzendaria ministroaren ordezkariada. Bere eginkizun garrantzitsuenak:Parlamentuak eta Gobernuak ematendituzten lege eta arauak bete eta betea-raztean daude. Ikastetxe mota honek ezdu autokontrolaren edo autoebaluazioa-ren kulturarik, ondorioz ezin dugu egi-tasmo edo egitasmoen jarraipen etagainbegiraketaz edo barne-egituretanhartzen diren erabakiez hitz egin. Barnekontrola aipatzen dugunean zuzendari-tzatik bakarrik egiten den kontrol hie-rarkiko eta bertikalaz hitz egiten arigarela diogu.

Antolaketa deszentralizatuetan zuzen-


daria ikastetxez kanpoko hautagaienartean aukeratzen da, ikastetxeko ordez-kari sozial eta profesionalen laguntzaz.Hautagai horrek hezkuntza proiektu batlankidetza mailan garatzeko eta ikaste-txeak berak egiten dituen aldian aldikoebaluazioetan diagnostikatutako arazo-ak konpontzeko gaitasun eta trebetasunonenak izan beharko ditu.

Zein paper jokatzen du Barneebaluazioan?

Curriculuma kudeatzen duten egitu-raketako arduradun zuzenekin bateraikastetxea barrutik kontrolatzen dute.Kontrol horren erreferenteak beti eskolaerkidegoak toki administrazioarekinnegoziatu dituen ikastetxeko egitasmoaeta aurrerapenaren eta kontrolaren era-gileak dira.

Ikastetxeak bere elkarbizitza eta jar-duna arautuko dituen barne-araudiaizan lezake. Zuzendaria litzateke barneebaluazio eta gainbegiraketaren azkenerantzulea.

Antolaketa deszentralizatuetan berriz,eta Thatcherren erreformaren ondorioz,zuzendariak “Manager” baten araberalan egiten du eta arrakastaren eta porro-taren araberako aurrekontua kudeatzendu, hau da, emaitza akademiko, ikaslekopuru eta kanpoanduen irudiaren ara-berakoa izango da jasoko duen aurre-kontua. Zuzendariak barne kontrolarenardura hartzen du eta helburuak zehaz-ten eta aurrekontu sailak finkatukodituen eskola kontseiluaren ordez aritu-ko da. Kontseiluak irakasle bakoitzare-kin hitzartutako adierazleen araberaebaluatuko ditu irakasleak aldianaldian. Irakasleei jarraipen lana egingodie eta horretarako diru-pizgarri edosariak eman. Urtero ikasketa buruarekinbilduko da irakaslea eta heldu den ikas-turteko helburuak ezarri eta negoziatu-ko dituzte eta helburu hauen lorpenmailaren arrakasta edo porrotak irakas-learen soldata eta lanaren iraupena bal-dintzatuko ditu.

Eta kanpo ebluazioak ere des-berdinak izango dira antolaketa-ren arabera ...

Lehenengo hezkuntza sistemarenardura duen estatuak eskola ikuskatzai-letza zerbitzuen bidez egiten dute.Hauek goragoko instantziei txostenak

bidaltzen dizkie arautegia betetzen oteden adieraziz. Ikastetxeek ez dute kanpoebaluazioaren bidez beren emaitzenberri ematen. Administrazio jardunbi-deek emaitzek baino garrantzi handia-goa dute. Azken urte hauetan ikuska-tzailetzaren zereginak aldatuz etabereiziz joan dira. Mailaz mailako ikus-kapenaz gain curriculumaren arautegiaeta programazioaren garapena begizta-tzen da ere.

Bigarren taldeko kanpo ebaluazioaHezkuntza eta kudeaketa arloak azter-tzen dituen kanpoko auditoretza batenbidez egiten da noizean behin eta lortu-tako helburuak ebaluatzen ditu. Lanhonetan ikastetxearen testuinguruarenarabera hitzartutako kalitate adierazleeta estandarrak hartzen ditu kontuan.Emaitzak ezezkoak badira edo ikaste-txea helburu nazionaletik gehiegiurrundu bada, ikuskatzailetzak tokiko-ak edo nazionalak, txosten bat egiten duegoera sakonago aztertzeko.

Eredu ingelesari dagokionean, berealderdi deigarriena izango da. ThatcherErreformaren Act-88tik aurrera,Accountability Kudeaketaren ereduabere gordintasunean ezarri zen. Bimetodo erabiltzen dira: urtero 7,9 12eta 15 urteko ikasleek azterketa nazio-naletan lortu dituzten emaitzen berrieman behar dute. Bestalde, ikastetxebakoitzak lau urtetik behin hezkuntzaeta kudeaketa arloetako auditoretza-etxebat kontratatu behar du, ikastetxearenjardunbidea eta haren emaitza osoakaztertzeko. Auditoretza-etxe honekprestatutako txostena tokiko hedabidee-tan argitaratzen da. Ebaluazio hauenemaitzek baldintzatuko dute ikastetxea-ren jarduna, ospea, ikasle eta aurrekontukopurua eta emaitzak ez hobetzearrenikastetxe beraren iraupena.

Beraz eskola erkidegoaren par-taideen papera eta kalitatearenkontzeptua desberdinak izangodira ...

Ball-ek (1997) dioenez, estatuekmonopolioa duten sistemetan heziketa-sistemaren protagonistak, hurrenezhurren: Administrazioa, erantzukizungehienak beregain hartzen dituena gai-nontzeko erabiltzaile guztiak adin txiki-koak bailiran eta irakasle funtzionarioakinteres eta balore gorporazio-talde beza-

MANUEL ALVAREZ

“Europakoebaluaziosistemak

anitzak dira,duten

hezkuntzasistematik

erato-rriak”

e


la diharduelarik. Honela, kontrolaadministrazio eta sindikatuen arteanbanatzen da, erabiltzaileak galtzaile ate-ratzen dira, kontrolerako sistema buro-kratiko batean guraso eta ikasleak ezbaitaude behar bezala antolaturik era-kunde profesional eta sindikal botere-tsuek defendatzen dituzten profesiona-len aurrean. Kalitateaz hartzen daarautegia eta legeria betetzea zehatz-mehatz. Ondorioz, eskola porrota hez-kuntza legeria gaizki ezartzearen ondo-rioa da. Eskola barnetik zuzendariak etakanpotik ikuskatzailetzak kontrolzorrotza egiten badute, Estatuak etakomunitateak nahi duten kalitate mailaerdietsiko da.

LODE, LOGSE eta LOPEGCElegeek eragina izango zuten Espai-nian ...

Autonomia txikia erakarri dute legehauek. Legegileen ustez, kalitateakberarekin baitakar nola edo halako auto-nomia, batez ere zuzendaritza taldeaaukeratzerakoan eta eskolako curriculu-ma eskariei eta ikastetxeko testuingu-ruari egokitzerakoan. Burokraziarenohitura eta funtzionarioen kulturakduen pisuak hor darrai: hezkuntza siste-ma espainola batez ere kanpo mailanikuskatzailetzak egiten duen kontrolzurrunean mugitzen da. Barneko mailanzuzendaritza profesional egonkorra ezegoteak eta dagoenaren aginte-jardunagorporazio-ereduek erlatibizatzen dute-nez, ez da behar bezalako kontrolik egi-ten. Ondorioz irakaskuntzaren kalitate-aren zama soilik irakasleen erantzukizunprofesionalaren baitan uzten da.

Bigarren motako antolaketaren era-biltzaile dira ikasle eta gurasoak. Azkenhauek interes berezia agertzen duteeuren seme-alaben hezkuntzan eraginaduen guztian, ikastetxeko erabakigarrantzitsu guztietan parte hartzendute normalean. Holandan eta Dani-markan gehiengoa dute eskola kontsei-luetan.

Sistema honetako kalitatea zuzenkierlazionaturik dago emaitzekin, hau da,zuzendaritza eta hezkuntza proiektuanaurrez hitzartutako aurrerapen eta kali-tatezko adierazleen bidez helburuakbete diren edo ez jakitearen arabera.

Ingalaterran gurasoak hezkuntzaeskaintzaren erabiltzaileak dira. Eskubi-

de osoa dute libreki inolako oztoporikgabe ikastetxea aukeratzeko dituzteninteresen eta eskaintzen zaizkien ikas-postuen arabera. Gehiengoa dira eskolakontseiluetan eta hauek hautatzen dutezuzendaria. Gurasoak dira hezkuntzarenbenetako parte hartzaileak.

Kalitatearen kontzeptua aurrekon-tuen etekinei eta emaitza akademikoeiloturik dago, estandar nazionalei, ikas-tetxe bakoitzaren testuingurua kontuanizan gabe.

Nork ipintzen ditu ebaluazioirizpideak sistema bakoitzeaneta nolakoak dira kalifikazioakedo famil ie i eman beharrekoargibideak?

Frantsez iraultzaren ondorengo hez-kuntza sistemetan estatu zentralak edoherrialdetako gobernuek ezartzen dituz-te irakaskuntzaren helburuak eta edu-kiak eta gutxieneko helburuak ebalua-tzeko irizpideak. Maila teorikoanEspainia da irakasleei ta ikastetxeari arlohonetan askatasun zabalena uzten dienbakarra. Aldiz, Frantzia eta Alemaniadira zentralistenak, Batzar Nazionalakemandako legeetan ezartzen dira eta ezdute testuliburuak aukeratzeko askata-sunik ere.

Kalifikazioei dagokionez, Italia salbu,ez dira egiten iraileko azterketa eztaerrekuperaziorik ere Espainian ulertzenden moduan. Beti eta automatikokiziklo batetik bestera igarotzen dira.Frantzian berriz, zenbait kasutan ikasle-ek Lehen Hezkuntzan behin eta Biga-rren Hezkuntzan beste behin errepikadezakete kurtsoa.

Denek bat egiten dute azterketakbeharrezkoak direla eta hiruhilekobakoitzaren amaieran egiten dira, kalifi-kazioaren oinarri direlarik. Espainia etaPortugalen izan ezik, azterketak ida-tziak eta ahozkoak izaten dira. FrantzianLHn ez da azterketarik egiten baina languztiei balioa ematen zaie. Gurasoei,Espainiako LHn gertatzen den antzera,estatuak helburu antzera zehazturikdituen ikaskuntza gaitasunen balorazioosoa ematen zaie. Gainontzeko herrietankalifikazioak ematen dira ikasturteanhiru aldiz.

Unibertsitatean sartzeko Espainianbakarrik egiten dira selektibitate fro-gak. Portugalen oso jende gutxik egiten

ditu ikasketa hauek eta Frantzia, Ale-mania eta Italian fakultate bakoitzakipintzen ditu numerus-clausus eta hau-taketa DOBHko bataz-besteko emaitza-ren arabera egiten da,

Hezkuntza sistema ingelesakalde handia azalduko du ...

XVIII eta XIX. mendeko IndustriIraultzatik ateratakoa da eta herri bakoi-tzeko Kultura eta garapen historikoadesberdina izan denez, desberdintasungarrantzitsuak erakarri ditu.

Ikasleek 6 urtetik 16 urte arte derri-gorrez egon behar dute eskolan. Bi eba-luazio mota izaten dituzte: batetik ikas-tetxeko irakasleek ipintzen dizkietenahozko eta idatzizko azterketak Hiz-kuntza, Matematika eta Zientzi arloe-tan. Estandar nazionalaren araberazuzentzen dira.

Bestetik Administrazio zentralekolangileek ipintzen dizkietenak, 7,11,14eta 16 urtekin. Irakasgai instrumentalakaztertzen dira idatziz eta atzerriko hiz-kuntza ahoz. Ikasketak ebaluatzekokontuan hartzen da emaitza hau.

16 urtetako azterketa errebalida da etaGeneral Certificate of Secundary tituluaeskuratzen du. Azterketa ahozkoa etaidatzizkoa da eta goi mailetako ikaske-tak egiteko aukera ematen du.

Orokorrean ikaslea ziklo batetik bes-tera igarotzen da automatikoki ordurar-te lortu duen emaitza kontuan izan


MANUEL ALVAREZ

“Eremueskandinavi-

arreko herriakoso sistema

deszentraliza-tuak dira,

curriculuma-ren, ekono-miaren eta

langileenarloetan

ikastetxeariautonomia

handia ematendiotenak”

egabe. Ohikoak ez diren kasuetan ikasle-ek kurtsoa errepika lezakete edo jauziaegin guraso, psikologo eta ikastetxeare-kin elkarrizketa izan ondoren.

Unibertsitatera sartzeko General Cer-tificate of Education titulua eta Batxi-lergo titulua behar du. Ondoren seikarrera aukera ditzake eta Unibertsita-teak aukeratzen ditu ikasleak eskaera etaikaslearen curriculum akademikoarenarabera.

Ingalaterran ez dago testuliburu ofi-zialik, irakaslearen esku dago liburuakerabiltzea eta kasu horretan zeintzu era-biltzea.

Ondorioz herri eskandinaviarre-ko ebaluazio sistema ere desber-dina izango da ...

Hala da, baina Thatcherren errefor-maren aurreko hezkuntza-eredu ingelesindartsu eta deszentralizatuaren eraginhandia du. Sistemaren maila eta zikloguztien amaieran ahozko zein idatzizkoazterketak egiten dira. Ez dute memoriasoilik kontuan hartzen eta lanei baliohandia ematen zaie.

Ikastetxeek eta irakasleek autonomiazabala dute edukiak, ikasgai bakoitzekoezarriko diren orduak eta ebaluazio iriz-pideak finkatzeko. Hau azterketa nazio-nalik ez izatearen ondorioa da, testuli-buruak eta curriculum gaineko gaiakdohakoak dira eta estatuak finantzatuak.

Sistema bakoitzak dituen berezita-sunak ezagutu ondoren, zein ondorioazpimarratuko zenituzke?

1.- Kanpotik egindako ebaluazio ins-tituzionala ikastetxeko irakasle eta ikas-

leentzat bermea da.2.- Ikastetxeko prozesuen ebaluazioa

kalitatearen ardatza da.3.- Diagnostiko gisa egindako barru-

ko ebaluazioa, kalitatezko erabakiakhartzea ahalbideartuko duen datuakeskuratzeko oinarrizko abiapuntua da.

4.- Herri bakoitzak duen ebaluatzekomodua hezkuntza bere osotasunean har-tzearen ondorioa da.

5.- Ikastetxearen autonomia hezkun-tza eta proiektu curricularra elkarrenartean prestatzea eta testuingurukoadierazleen arabera aldian aldian ebalua-tzearen baitan dago.

6.- Gizarte eragileek (Kanpokoek,Udalekoek edo barnekoek, gurasoek)laguntzeaz gain, sistemaren eta ikaste-txearen kontrola beregain hartzen dute.

7.- Ia herrialde guztietako irakasleak,gatazkak gatazka, accountability edokanpoan kontuak ematearen metodoaonartzen joan dira. Prozesu hau erraza-goa da sistema deszentralizatu eta admi-nistratiboki Udalaren menpe daudenikastetxe beregainetan.

8.- Sailkatzeko dauden ohiko eredueibeste bide batzuk bilatzen saiatu arren,aztertu diren herri gehienetan, eta BHnbatik bat, zenbakizko kalifikazioak era-bili ohi dira. Lehiarako grina bultzatzenda eta arrakasta eta porrotaren artekodesberdintasunak areagotzen dira.

9.- Etorkin asko dauden herrialdeetanetorkinen artean ematen den eskolaporrota eta baztertutako pertsona talde-ak sortzeko arriskua da kezkarik nagu-sienetakoa, honek berarekin dakarrenindarkeriarekin.

hik hasi

EskolaekoauditoriakIngurugiroarenganako

kezka baino gehiagoZa

rtDISEINUA:

GEH

IGA

RR

IA

euskal heziketarako

aldizkaria 29


Zer da eskolaekoauditoria?Galdera honetan

eskola, ekologia etaauditoria kontzeptuekinegiten dugu topo. Gureikastetxearen egunerokojardunean presentdauden kontzeptuak,hain zuzen ere. Izan ere,eskola ekosistema batda, materiala etaenergia kontsumitzenditugu eta hondakinaksortu ere bai. Horretazkontziente bagara etaekologiaz kezkatutabagaude, gurekontsumoa, jokaerak etaohiturak zaindu beharditugu. Horixe da, hainzuzen ere, ekoauditoria.

Ekoauditoriaren helburua inguru-nea aztertu eta gure ekintzen eraginkaltegarriak gutxitzea da. Ekoaudito-riaren bidez eskolako ekintzek gureingurunean sortzen duten inpaktuaaztertzen da. Baina ez aztertu soilik,ondoren ekintzak burutzen dira egoe-ra hobetzeko asmoz. Izan ere, “aritu”gabe “ikuskatzea” ez litzateke inguru-giro heziketa izango. Ingurugiro hezi-keta inguruaz hezitzea, inguruarenbidez hezitzea eta inguruaren aldehezitzea da.

Ingurugiroaren alde hezitzea eko-nomia eta ekologiari buruzko ezagu-tza izateaz gain, konpromezua har-tzea da. Konpromezu hori egunerokoportaeran eta kontsumo indibidua-lean isladatu behar da.

Horregatik, irakaskuntza-ikas-kuntza prozesuak gure mugak zabal-tzeko bitartekoa izan behar du,

hausnarketa bultzatu behar du baimaila indibidualean eta baita eskolamailan ere. Horixe da ekoauditoria-ren zeregina.

Ekoauditoriaren helburuakEskola ekoauditoriaren helburu

nagusiak lau direla esan daiteke:- Irakasleriaren sentsibilizazioa eta

inplikazioa lortzea ingurugiro hezi-ketako ekintzetan.

- Heziketa arlo desberdinak lan-tzea: ezagutzak hartzea, ingurugiro-arekiko sentsibilizazioa lortzea etaingurugiroa babesteko eta hobetze-ko ekintzetan zuzenean parte har-tzea.

- Eskolako ingurugiro praktikahobetzea errekurtsoen kontsumoaeta hondakinen produkzioa gutxi-tuz.

- Eskolako heziketa egoera hobe-

Eskola EkoauditoriaIngurugiroarenganako kezka baino gehiago


tzea.Helburuok lortzeko ikastetxeko

kide guztiek hartu behar dute parte.Hobekuntzak lortzeko landu etaikuskatu behar diren elementuenartean hauek aipa daitezke:

- Kanpoko esparrua: baratzak etagune berdeak sortu, hesiak kendu,zuhaitzak landatu, hegaztientzakohabiak prestatu...

- Barneko esparrua: gelen aniz-tasuna, geletako dekorazioa, altza-rien eta materialen banaketa etaeskuragarritasuna...

- Garraioa: bizikletak erabili etahauek aparkatzeko leku egokiakjarri, motordun ibilgailuen errebi-sioa eta zein gasolina mota dutenikusi, autoak banatu hainbeste autoez erabiltzeko...

- Ur kontsumoa: zisternentzakoerreduktoreak erabili, zisterna etakomuneko egoera etengabe kontrola-tu, itoginak errebisatu, lorategiakneurriz ureztatu...

- Energia kontsumoa: argiakmodu egokian erabili, aireztapenaeta isolamendua, beroa kontserbatu,termostatoak erregulatu, ur beroa,tenperatura eta itoginak errebisatu...

- Material suntsigarrien kontsumoa:paper birziklatua erabili, toxikoak ezdiren garbitasuneko produktuak era-bili, gehiegizko enbalajeari muzinegin, aerosolak errefusatu, toxikoak ezdiren kola, zuzentzaile, pinturak etaabar erabili...

- Hondakin-murrizketa eta bir-ziklapena: paper gutxiago erabili,papera aprobetxatu, erabilitako papereta kartoiak bildu, papera birziklatu,kristala, plastikoa, pilak, latak etaabar bildu, erabili eta botatzeko plas-tikozko edalontziak ez erabili...

- Toki amakomunen erabilera:liburutegiko ordutegia zabaldumailegu zerbitzua bultzatzeko,ludoteka, musika gelak eta jolaste-ko beste aretoak elkarren arteanbanatu, komunitate mailan antola-

tzen diren ingurugiro kanpainetanparte hartu (zuhaitzaren eguna,uraren eguna...), korridoreak era-kusketak egiteko erabili, areto etagelak herriko beste taldeei utzi...

Arlo bakoitza ikuskatu ondorenarazoak zein diren ikusten da, etaaipatzen diren ekintza horiek eramanlitezke aurrera. Horretarako, arazoakkonpontzeko helburuak jarri beharditugu eta hobekuntza lortzeko ekin-tza-plan bat eratu behar da. Planhonen jarraipena eta ebaluaketaburutuko dira jarraian eta azkeneanhorren berri eman (1. taula)

Auditoriak erabilgarria, zehatzaeta berrikusteko eta hobetzekomodukoa izan behar du. Horregatik,hasieran ez da derrigorrezkoa arloguztiak lantzea. Hobe da aurreraeraman daitezkeen gauzekin hastea,eta horiek curriculumaren barneansartuz joatea.

Klabea: guztion parte hartzeaEskola ekoauditoriak bere egunero-

ko ekintza txikiekin eskolako partaideguztiak inplikatzea lor dezake. Esko-lan burutzen diren ekintzek (paperbilketa, eskolako baratza...) atezaina,gurasoak, udaletxeko teknikariak etaabar inplikatuko dituzte. Gero, ener-gia aurrezteko ohiturak etxean zabal-duko dira. Eta ondoren, ingurugirokalitateari buruzko kezka auzoan etaherrian zabalduko da.

Azken finean, eskolan burutzendiren ekintzak inguruko errealitatekultural, sozial eta naturalarekin lotubehar dira. Honek irakasleriari esfor-tzua eta aldaketa eskatzen dizkio.Hots, irakasleriak hausnarketa kon-tzientea egin behar du. Zehar-lerroeninguruko hausnarketa egitean, esate-rako, hauei ematen diegun garran-tziak eta tratamenduak ematen die-gun balorea isladatuko dute.Horregatik, garrantzitsua da irakaslebakoitzak bere kontsumo ohituren etabizimoduaren inguruko hausnarketa

“Ingurugiroheziketainguruazhezitzea,inguruarenbidezhezitzea etainguruarenaldehezitzea da”

“Eskolaekoaudi-toriak bereegunerokoekintzatxikiekineskolakopartaideguztiakinplikatzealor dezake”


egitea (ura, energia, materialak... nolaerabiltzen dituen, alegia). Horrela,gure erabakiek zein ondorio ekologi-ko dituzten ohartuko gara eta baitaingurugiro arazoetan zenbat partehartzen dugun ere. Hausnarketa haugeronek egin behar dugu lehenengo,eta gero egin arazi ikasleei.

Ikasleek ingurunea errespetatzenikasi behar dute eta hori lortzekozuzenean inplikatu behar dute ekoau-ditorian. Bere ingurunearen hobe-kuntzan parte hartu dutela ikustean,askoz ere inplikatuagoak sentitukodira eta egingo duten balorazioa ere

BaliabideakUra, energia...

HondakinakKanpokoesparrua

Barnekoesparrua

Praktika didaktikoa

Hobekuntz helburuak

Ekintza-plana

Ekintza eta jarraipena

Ebaluzazioa

Egoeraren analisia

ESKOLA EKOAUDITORIA

Hasierako datuakDokumentazioa

Txos

tena

1. taula

hobea izango da.Barneko esparruan (erakusketak,

landareak...) eta kanpoko esparruan(lorategiak, baratza...) egin izan direnesperientzien ostean ondorio hauekikusi dira:

- ikasleriaren portaera hobea.- hondakin kopuruaren gutxitzea.- ikasteko eta lan egiteko giro

hobea.- irakasle eta ikasleen arteko harre-

man hobea.- ikastetxearen irudi hobea.- curriculumeko helburuak lortzeko

aukera gehiago.

“Auditoriakerabilgarria,zehatza etaberrikustekoetahobetzekomodukoa izanbehar du”


CEIDAren zerbitzua

Eskola Ekologikoa eta ekoauditoriapraktikan jartzeko eta gauzatzeko lehenpausoak nola eman? Nori eskatu lagun-tza? Horretarako daude CEIDAren zer-bitzuak. Ingurugiro Sailordetza etaHezkuntza Sailaren artean 1989. urteansortutako Ingurugiro Heziketarako zen-troak dira. Helburu nagusia ingurugiro-ari dagokion heziketa Hezkuntza Siste-man zabaltzea da. Izan ere, ingurugiroarenarazoak gizartearen jokamoldu eta eredusozioekonomikoan sustraituta daude,eta horretan datza hezkuntzaren eran-tzukizuna, garapen eredu sustengarribaterako hezitzea.

Heziketa horretan laguntzeko zeregi-nean CEIDAk “Ihitza” buletina bidal-tzen du ikastetxe guztietara. Bertanhan-hemenka egindako esperientziakjasotzen dira eta zentroetan eskuragarridauden material didaktikoen eta hain-bat proiekturen berri eman ere bai.

Halaber, “Garatu plana” liburua ereikastetxe guztietara bidaltzen du eta ira-kasleen prestakuntzarako ikastaroak ereantolatzen ditu. Era berean, CEIDAkoegoitzetako dokumentazio zentroetanmaterial desberdina dago eskuragai:liburuak, unitate didaktikoak, bideoaketa abar. Guztiak ere ingurugiro hezike-ta aurrera eramateko prestaturik daude.

Gaur egun CEIDAk lau egoitza ditueta hauxek dira helbide eta telefonoak:

* BILBO 48004Txurdinaga auzoaOndarroa kalea, 2Tlf. (94) 411 49 99

* GASTEIZ 01013Vicente Manterola z/gTlf. (945) 27 51 00

* DONOSTIA 20015Intxaurrondo auzoaBaso-txiki kalea, 5Tlf. (943) 32 18 59

* LEGAZPI 20 220Brinkola auzoaTlf. (943) 73 16 97

Ekoauditoriak abantaila asko ema-ten ditu, beraz, baina horretarako ezda nahikoa batzuen gogoa soilik. Ikas-leria osoa inplikatu behar da. Guztiekkonprometitu behar dute egunekoordu askotan bizi diren lekua hobe-tzeko eta errekurtsoak hobeto ustia-tzeko.

Konpromezu hori benetakoa izandadin, irakasleria eta ikasleriaren arte-an banatu behar dira eskolako zeregi-nak, gelako gestioa eta gelako eta zen-

troko antolaketa eta funtzionamen-dua.

Garrantzitsua da, era berean, ikasle-ak komunitateko partaide sentiaraz-tea jarrera positiboak bultzatzeko etaingurugiroaz kezkatzeko. Horretara-ko, inguruko jendearekin eta zentroe-kin harremanak bultzatu behar dira,zentroa garbi mantentzeko bitarteko-ak eman eta ingurugiro arazoei buruz-ko informazio zabala eskaini.


plana burutuko du. Helburuak eta datakzehaztuko dira bertan ekintza berriakmartxan jartzeko eta burutzen diren ekin-tzak hobetzeko. Ekintza-plana ikastetxeosoan eramango da aurrera eta JarreraKodea ezarriko da ikasleentzat, irakasleen-tzat, gurasoentzat eta guztientzat.

4- Kontrola eta ebaluazioa: progra-maren kontrola eta ebaluzioa ekintza-planarekin batera burutu behar dira.Ikasleek kontrol honetan parte hartubeharko dute. Garrantzitsua da inguru-giro heziketa lan teorikoa soilik ez izatea.

5- Oinarrizko gaiak: proiektu honetanhiru dira azpimarratzen diren gaiak: ura,energia eta hondakin solidoak. Lehenengogai hauek lantzen dira eta ondoren ikaste-txe bakoitzak proposatzen dituenak.

6- Informazioa eta inplikazio maila:publizitate on batek eskolan landutakogaiak komunitate osoan ezagutzea era-gingo du.

7- Jarrera Kodea: guraso, ikasle etairakasleen artean negoziatuko da kodehau eta ekintza-planarekin eta zentroakhautatuko gaiarekin erlazionaturik egon-go da. Kode honetako puntu bakoitzakekintza zehatz bat eta helburuak betetze-ko erraza dena deskribatuko du. Ezinbaita erabaki papera bilduko dela errezi-klatzeko hori egiteko inor prest ez baldinbadago. Gai bakoitza landu ondorenkodea aldatu ahal izango da.

Hau da proiektu honek proposatzenduen antolaketa Eskola Ekologikoaaurrera eramateko.

Ekoauditoria ez daingurugiroa lantzeko,aztertzeko eta

hobetzeko egiten den lanbakarra eskolaren barnean.Ekoauditoria EskolaEkologikoaren barneankokatzen da, bigarren taulanikusten den bezala.

Ingurugiro heziketa lantzeko hiruzutabeak ekoauditoria, diziplinartekotratamendua eta ingurugiro tailerrakdira. Hirurak Ingurugiro Gutunekooinarriak betetzeko burutzen dira etaIngurugiro Batzordea arduratzen da guz-tia koordinatu eta kontrolatzeaz. Inguru-giro Gutuna batzorde honek egiten duarazoak identifikatzeko eta eman behardiren pausoak zehazteko.

Azken finean, Eskola Ekologikoaingurugiro heziketa bultzatu nahi duenproiektua da. Bere helburua zentrokopartaide guztiak (irakasleak, ikasleak,zuzendaritza, mantenimenduko langile-ak eta gurasoak) eta udalerriko agintariakinplikatzea da. Guztien artean eskolansortutako ideiak barruan zein kanpoanaurrera eramatea da gakoa.

Eskola Ekologikoak bultzatzeko “Eco-schools” izeneko Europa mailako proiek-tua dago. Bertan parte hartzen dutenikastetxe guztiek oinarrizko zazpi puntujarraitzen dituzte:

1- Ingurugiro batzordea: batzordehau ikastetxe bakoitzean autonomokihautatzen da, beti ere eskola partaideguztiak daudelarik: ikasleak, irakasleak,mantenimenduko langileak, gurasoaketa zuzendaritza. Batzorde honek planifi-katu, antolatu eta ebaluatuko du EskolaEkologikoa.

2- Ingurugiro auditoria: lana hasiera-ko egoera baloratuz hasten da. Hau da,eskolako eta herriko ingurugiroaren egoe-ra aztertzen da dauden beharrak ikusteko.

3- Ekintza-plana: auditorian lortuta-ko informazioarekin batzordeak ekintza-

Klaustroak eta OOGek ikastetxeareningurugiro-politika ezartzen dute

Ingurugiro Gutuna

Ingurugiro Batzordea

Gauzatzendute

Bitartekoak

Disziplinartekotratamendua

EskolaEkoauditoria

Ingurugirotailerrak

EBALUAZIOA

2. taula

Eskola ekologikoa


Laudioko Lateorro herriikastetxea azken urtehauetan eskola ekologikoa

bihurtu da. Ingurugiro heziketa-ri behar zaion garrantzia emandiote eta irakasle zein ikasleekserio hartu dute. Egiten aridiren lana emaitzak ematen aridira eta eskola osoa duguhorren testigu.

Noiz hasi zineten Lateorro herri ikas-tetxean ekoauditoria lantzen?

Proiektu honekin duela lau urte hasiginen.

Eta zein helburu edo asmorekin ekinzenioten?

Gure asmoa ingurugiro heziketa eskain-tzea zen eta batez ere ikasleak ingurugiroazaintzeak duen garrantziaz ohartzea. Horre-gatik hartu genuen bide hau eta ekoauditoriamartxan jarri.

Zein adinetako ikasleekin lantzenduzue?

Eskola osoak parte hartzen du, Haur Hez-kuntzatik hasten garelarik ingurugiroa lan-tzen. Hori bai, bakoitzak bere mailan etaahal duen neurrian lantzen ditu gaiak.

Zein da zuen proiektuaren muina,zer lantzen duzue?

Gure ekoauditoria kontsumoan zentratzenda. Honen barnean lau elementu lantzenditugu: elektrizitatea, uraren kontsumoa,gasoila eta papera. Gure inguruan eragingehien dutenak dira eta lantzeko interesga-rrienak direnak.

Zein pauso ematen dituzue, bada?Lehenengo, ikasturte hasieran aurreko

ikasturteko memoria begiratzen dugu zeinegoeratan gauden jakiteko. Horrekin bateradatu bilketa bat egiten dugu. Honekin, gurekontsumoa nolakoa eta zenbatekoa den ikus-tea lortzen dugu. Ondoren, landuko ditugunproiektuak zehazten ditugu, eta bakoitzeanburutuko ditugun ekintzak: grafikak,komentarioak, hilabeteroko ebaluazioa edokontrola, egonaldiak...

Horrez gain, irakasleentzat ingurugiroari

buruzko foro bat egin izan da Gasteizen etabertan parte hartzen dugu.

Ekintzok nola txertatzen dira esko-lako eguneroko jardunean?

Egia esan, guk ingurugiroa zeharlerrogisa lantzen dugu. Printzipioz EAEn ez daderrigorrezko zeharlerroa, baina guk eskolabezala garrantzitsua dela uste dugu eta sar-tuta daukagu. Ohitura onak arlo guztietarazabaltzen saiatzen gara.

Aipatu iezazkiguzu lortu dituzuenohitura aldaketa batzuk.

Adibidez, gela guztietan paperak bota-tzeko soilik den zakarrontzia dago. Txiki-tatik dakite zakarrontzi hori paperarentzatsoilik dela. Eskulanak egiteko, aurretikerabilitako materiala berrerabiltzen dugu.Pasabideetan ere landareak eta kartelakipintzen ditugu.

Urari dagokionez, txorrot automatikoakjarri ziren eta horrela ura aurrezten dugu.Fotokopiak ere orriaren bi aldetatik egitensaiatzen gara beti. Mendira joaten bagara,berriz, inori ez zaio bururatzen paperalurrera botatzea. Eta botatzen badu, bere-hala begiratzen dio norbaitek aurpegi txa-rrez.

Bestalde, eskolaz eskolako muntatzendiren tailer mugikorretan ere parte hartzendugu. Hauetan kontsumoarekin lotutakogai konkretu bat latzen da.

Ikastetxetik kanpo, herri mailanere zenbait ekintza burutzen dituzue.

Bai, egoera guztiak aprobetxatzen ditu-gu ingurugiroa lantzeko: zuhaitza eguna,ingurugiro eguna, uraren eguna...

Orain dela gutxi herri mailako kanpainabat egin zen ikastetxe guztientzat. Taldebatzuk zaborraren prozesuari buruzkobideo zuten. Herriko “Garbigune”ra erebisita egin genuen. Iaz inauguratu zutengunea da eta bertan produktu desberdinakbiltzen diren ontziak daude: papera, olioa,plastikoa, kristala... Kanpaina bukatzekojokoak eta rally bat egin ziren herrian.

Zenbateraino inplikatu dira ikasleak?Asko eta oso kontzientziatuta daude gai-

nera. Alde horretatik ezin gara kexatu.

Eta irakasleria? Zeren zuen paperaere garrantzitsua da, noski.

Bai, dudarik gabe. Haurrak inplikatzeanahi badugu, gu guztiok ere inplikatu behardugu. Horretarako, irakasleok elkartu egitengara eta adostasun minimo bat lortzen dugu:zein helburu lortu behar diren eta horretara-ko zer egin behar dugun (papera birziklatu,grafikoak jarri, produktu autoktonoak nolalantzen diren ikasi...).

Aldaketa hauek ikasturte hasieran finka-tzen dira eta irakasle guztiok inplikatutagaude. Denok aldatu behar ditugu ohiturak.

Gurasoei dagokienez, kontuan hartual dituzue euren etxeko ohiturak?

Alde horretatik, gurasoei batez ere infor-mazioa zabaltzen diegu. Ikasturte hasieranbilera egin ohi dugu eta zer lantzen dugunazaltzen diegu, zein diren gure ohiturak etazer lortu nahi dugun. Gure nahia etxeangauza bera egitea edo behintzat saiatzea da.

Lau urteotako lanaren inguruannolako balorazioa egiten duzue?

Balorazioa oso positiboa da, baina gu osoinkorformistak gara eta gehiago nahi dugu.Baina, bestela, oso gustura gaude. Haurrakasko inplikatu dira eta lehen aipatu bezala,oso kontzientziatuta daude.

Ohitura batzuk aldatzea lortu dugu etaadinaren arabera ere gauza desberdinak lortuditugu. Esaterako, txikiekin urtebetetzeetangoxokiak ez ditugu jaten eta botatzekoontziak ez ekartzea lortu dugu. Haur bakoi-tzak bere ontzia du eskolan eta hori erabil-tzen dute botatzeko ontzien ordez.

Egia esan, horrelako bitxikeri ugari aipadaitezke. Ez da ekoauditoriaz soilik hitz eginbehar, eguneroko aldaketa horiek dira bene-tako pisua hartzen dutenak. Gurea epe luze-rako proiektua da eta pauso hauek emateandatza.

Lan hau guztia aurrera eramatekonolako laguntza jaso duzue CEIDAtik?

Etengabeko harremana daukagu etaproiektua martxan jartzeko unean beraienga-na jo genuen. Informazioa, aholkuak etamateriala eskaintzen digute. Europako Eko-eskolen proiektuaren berri ere bertatik luza-tu ziguten eta parte hartzekoak gara.

“Ez da ekoauditoriaz soilik hitz egin behar,eguneroko aldaketak dira benetako pisua har-

tzen dutenak”


hik hasielkarrekin topaketak

Maiatzaren 22 eta 23an DonostiakoMiramar jauregian ”Baloreak irakas-kuntzan” izeneko Topaketak izanziren.

Arlo teorikoan, “mendebaldeko kul-turaren” edo modernitatearen krisiazhitz egin zuen Joxe Azurmendi filoso-foak. Euskal Herrian, krisi horretan,biolentziak nola eragiten duen, bote-reak nola erabiltzen duen eta eskolaknola jokatu beharko lukeen aztertuzuen.

Jarraian, Felix Placer sozio-pedago-goak baloreetan oinarritutako hezike-taren metodologiaz hitz egin zuen.Neoliberalismoak erakusten duenbaloreen galaxian dirua agertzen badanagusi bezala, eskolan zein baloretanhezi nahi dugun adostu behar da; per-tsona kritiko, sortzaile, aurkitzaile etaautoestimua duena sortu nahi badugu.

Arlo praktikoan, Ikastetxe bakoi-

tzak daraman prozesua azaldu zuen etaHezkuntza Proiektuan ezarritakobaloreen lanketak eskatzen duen kohe-rentzia azpimarratu zen.

Arlo honetan, Eskoriatzako Almenikastolako esperientziaren aurkezpene-an Txaro Iraeta eta Arantxa Etxeberriaaritu ziren, Errenteriako Iztieta ikaste-txekoan Maria Moreno eta BegoñaBerrueta, Kanboko XalbadorrekoanMaite Handizabal, Basauriko KareagaGoikoa ikastetxe publikokoan IsabelSan Juan eta Mercedes Revilla eta Gas-teizko Koldo Mitxelena institutukoesperientzian Beatriz Ugarte.

Bertan aurkeztutako lanak HIK HASI30 zenbakian argitaratuko dira, mono-grafiko formatoa izango duelarik.

Eskerrak eman nahi dizkiegu berentxostenak aurkeztu dituztenei eta,nola ez, topaketetan parte hartu duzuenguztioi.

E K A I N A

Bidal itzazu zure burutapenak irakasleeuskaldunon aldizkarira

B e r r i a k

GUTUNAK

Zuen kezkak,iritziak,desadostasunak,itxaropenak,...adieraztekolekua izan nahidu.


Be

rria

k

Xirrixta eta Kometa aldizka-riak desagertu egin dira

Maiatzaren azken aldean jaso genuenberri tamalgarri hau. Sei urteko ibilbidea-ren ondoren, Xirrixta eta Letrazopakelkarteek Xirrixta eta Kometa haur aldiz-kariak argitaratzeari utzi diote. Euskalhaur prentsako aldizkari hauek kalitatehandikoak ziren, ikuspegi pedagogikoarieta euskararen erabilerari ematen ziotenlehentasuna eta lau koloretan argitaratzenziren. Haurrentzat kalitatezko aldizkariakkaleratzeko helburuarekin ekin ziotenproiektu honi, baina oztopo ekonomikoekez dute helburua luzaroan betetzen lagun-du. 70 aldizkari argitaratu dituzte 1992.urtetik hona: 61 Xirrixta eta 9 Kometa.Duela bi urte zenbait erakunderen lagun-tza jaso zuten, baina azkenean ixteko era-bakia hartzera behartu dira.

Dena dela, arazo ekonomikoa soilik ezda izan Xirrixta eta Kometa egoera hone-tara bultzatu dituena. 3.500 harpide izanarren, kopuru hori handitzea beharrezkoazen, baina haur prentsa irakurtzeko ohi-tura faltak honetara eragotzi ditu.Xirrixtazaleak eta Letrazopak elkarteekez dute irakurle kopurua handitzeriklortu.

Maiatzaren amaieran LekarotzekoIrakasle Laguntza Zentruak Espe-rientzia Didaktikoen Aurkezpenaantolatu zuen. Bi egunetan Nafarro-ako ikastetxe ezberdinetako Leheneta Bigarren Hezkuntzako esperien-tzia didaktikoak aurkeztu ziren.

Hasteko, Iturengo eta MugairekoHaur Hezkuntzako irakasle bik“Xetela dela” bideoa aurkeztu zuten.Hizkuntza arloaren lanketa ahalbi-detzeko pentsatuta dagoen bideoada. Ondoren “Joku kooperatiboak”izeneko lana aurkeztu zuten beste biirakaslek. Hauek egindako laneanjokoak kooperatiboago eta integra-tzaileago bihurtzeko jarraitutakometodologia erakutsi zuten.

Hirugarren aurkezpenean Iraineskolakoek “Tele-eskola” proiektuaaurkeztu zuten. Proiektu honen hel-burua ikasleak ikusentzunezkokomunikabideetan murgiltzea izan

Ebaluazioa ebaluatzen

M a i a t z a r e n12tik 15era bitar-tean Euskal Herri-ko eta atzerrikoadituak elkartuziren NafarroakoIkastolen Elkarte-ak antolatutakojardunaldietan.Ebaluazioa izan daaurtengo V. jardunaldi hauen gaia etaantolatzaileak oso pozik gelditu dira.Euren helburua ikasteko, ikertzeko etaesperientziak trukatzeko gune bat sor-tzea zen eta hori lortu dute.

Jardunaldiak irekiak izan dira etabataz beste egunero 100 lagunek hartudute parte. Ponentziak aurkezten,berriz, 30 aditu izan dira, administrazio,unibertsitate, eskola zein ikastoletandabiltzanak.

Jardunaldien bukaeran egindakoinkesta baten arabera hurrengo urterakoaniztasunaren tratamendua eta euskara-ren erabilera proposatu dituzte partehar-tzaile gehienek.

Eskola eta herritxikiak bizirik

“Eskola txikiak bizirik, herritxikiak bizirik” lelopean ospatuzen Zizurkilen XI. GipuzkoakoEskola Txiki Eguna. Zizurkilgohaur, guraso eta ikasleak biltzeazgain, beste 24 eskolatakoak ereelkartu ziren ekitaldi ezberdinezbetetako eguna ospatzeko.

Aurtengo berrikuntzari naba-riena leloaren aldaketa izan da.Orain arte “Eskola txikiak bizi-rik” baldin bazen leloa, aurten“herri txikiak bizirik” gehituzaio. Izan ere, herri txiki haueta-ko biztanleek badakite eskola osogarrantzitsua dela herrian, eskoladesagertzen denean herriko giroaere desagertu egiten baita.

Jai egun honek behintzatZizurkil bizi-bizirik dagoela era-kusteko balio izan du, eta baitabeste 24 herriak ere.

da, eta baita irudiaren munduariburuzko iritzi kritikoaz jabetzea.

Hiru esperientzia hauek HaurHezkuntzakoak izan ziren, bainaBigarren Hezkuntzako beste lau ereezagutzeko aukera izan zen. “Kolorebiziak” eta “Calle Mayor” bideo-kli-pak eta “Giza eskubideei buruzkotxostenak” esaterako, Toki-OnaDBHko institutuak aurkeztu zituen.Biak Giza Eskubideen deklarazioaabiapuntutzat harturik landutakolanak izan dira. Lekarotzeko DBHkoinstitutuak”Artoaren ingurukolana” delako proiektua aurkeztuzuen. Interdiziplinaritatea eta gizar-tearen inplikazioa lortzeko burutu-tako lana izan da. Eta azkenik,Doneztebeko DBHko institutuak“Bideo konferentzia” aurkeztu zuen.Kolonbiako ikasleekin egindakobideo konferentzia bat da berau.

Esperientzia didaktikoak aurkeztuz


26. Udako ikastaroak

Udako Euskal Unibertsitateak aurtenantolatu dituen ikastaroen artean hauektopa daitezke:

Miarritzen, Lycée Hotelier-en,uztailaren 6tik 11ra

-Idazkera berreziketa edo grafote-rapia. PSIKOLOGIA Saila. (7/8)

- Historia eta fikzioa: KarlomagnoEuskal Herrian VIII-IX. mendeetan.HISTORIA Saila. (6/7)

- Basogintza (Oihangintza) EuskalHerrian. NATUR ZIENTZIAK Saila.(6/11)

- Laztana, aska gaitezen. PSIKO-LOGIA Saila. (6/10)

- Hizkuntz komunitateak: elka-rren arteko eraginek sortutako alda-keten azterketa. SOZIOLINGUISTI-KA Saila. (6/10)

- Programazio Neurolinguistikoa.PSIKOLOGIA Saila. (6/10)

Iruñan, Iturrama institutuan,uztailaren 20tik 31ra

Artea eta komunikazioa- Metodotik esperimentaziora. Sta-

nislawski metodoa oinarri hartuta, besteteknika garaikide batzuetara hurbiltzeada ikastaro honen helburua. ANTZER-KILARITZA Saila (20/31)

- Irudi-tailerra. Ideiatik produkto-ra. ARTEA Saila. (20/24)

- Bertsolaritza eta eskola. Dizipli-narteko saioa. BERTSOLARITZA eta

PEDAGOGIA Sailak. (20/24)- Musika-tailerra. Musika-tresnak

egin. Musika sortu. MUSIKA Saila.(27/31)

Giza eta gizarte zientziak- Euskal Herritik kanpo egindako

ikerketa antropologikoak. Berrikun-tza eta tradizioa. ANTROPOLOGIASaila. (21/23)

- Goi-urratsak: material desberdi-nen azterketa. GLOTODIDAKTIKASaila. (27/31)

- Literatura grekolatindarra etaEuskal Herria. KULTURA KLASI-KOAK Saila. (27/31)

- Oratoria euskaraz. ITZULPEN-GINTZA Saila. (20/24)

- Tradiziozko filologiatik hizkun-tzalaritzara kanpo-lana bitarte. HIZ-KUNTZALARITZA Saila. (27/31)

- Osasunaren Psikologia. Osasunfisikoa bultzatzeko, gaixotasunak pre-benitzeko eta errehabilitazio-prozesuaneragiteko aldagai psikologikoak. PSI-KOLOGIA Saila. (20/31)

- Noren sexualitatea, gizaki ororensexualitatea. PSIKOLOGIA Saila.(20/24)

- Komunikabideen eraginarenazterketa soziologiko eta politikora-ko lau aldagai: Ekologia, Ipar Irlan-da, Euskal Herriko bakegintza-pro-zesurantz eta Gizarte-kontrola.SOZIOLOGIA eta ZIENTZIA POLI-TIKOAK Saila. (20/24)

- Gaur egungo hainbat arazo juri-diko. ZUZENBIDE Saila. (27/31)

Izena emateko epea:

Miarritzen maiatzaren 25etik ekai-naren 19ra

Iruñan ekainaren 1etik 26ra.Argibideak:Baiona:11 J. Laffitte karrika.Tel. (07 33) 5 59 25 60 56

Bilbo:Concha Jenerala 25, 4Tel: 94 421 71 45 / 94 421 46 79

XXIX. Adierazpen,komunikazio etapsikomotrizitate

ikastaroakEkainaren 27tik uztailaren 10eraAntolatzailea: Escola d´Expressió i Psi-

comotricitat, BartzelonaAurtengo ikastaroak lau ardatz dituzte:

gorputz espresioa, hizkuntz espresioak,osasunaren prebentzioa eta talde lana.Ikastaro anitz antolatu dira gai haueninguruan.

Izena emateko epea: ekainaren27tik ikastaroa hasi arte.

Informazio gehiago:Escola Municipal d´Expressió de Psi-

comotricitatCisell, 15, 2. planta (esquina paseo de

la Zona Franca)08038 BartzelonaTel.: 93 223 24 76 / 93 223 07 57Fax: 93 223 26 38

IKASTAROAK

SARIAKCAF-Elhuyar

Zientzi Dibulgaziorako V. Sariak

Sari honetan euskaraz idatziriko zien-tzia eta teknologiaren dibulgaziorakolanak saritzen dira. Bi maila izangodira:

- A maila: idazle berriek idatziriko

zientzia eta teknologiaren dibulgazio-artikuluak.

- B maila: zientzia eta teknologiarendibulgazio-liburuak.

Lanak 1998ko azaroaren 15a bainolehen bidali beharko dira.

Informazio gehiago:Elhuyar Kultur ElkarteaAsteasuain 1420170 UsurbilTel.: 943 36 30 40

I. Noaua! Ikerketarakodirulaguntzen banaketaUsurbilgo herriari buruzko ikerlanak

egiteko 1.998rako ikerketarako Dirula-guntzak banatzeko deialdia.

Lanak aurkezteko epea: 1998ko ekai-naren 20a

Informazio gehiago:Noaua! Kultur ElkarteaKale Nagusia20170 UsurbilTel.: 943 36 03 21


Be

rria

k1.- Deitutako kontzentrazioa

guztiz legala izan arren, 7 egunaurretik abisua Gobernu Zibileanentregatu ondoren kontrako oha-rrik edo debekurik jaso ez dugula-ko, poliziak bertantxe debekuarenberri eman digu eta kontzentrazioadeuseztatu.

2.- Nahiz eta SORTZENek, hanhaur asko zeudela ikusita eta jen-deari alde egiteko eskatu, aipatu-tako jarrera lotsagarria eta prepo-tentearen aurrean, GazteluEnparantzako bidean elkarrekinabiatu gara bildutakoak. Iristera-koan jipoi basatia jaso du taldeaketa batzu ospitaleratu behar izandira.

Honen aurrean SORTZENeksalatu nahi du:

1.- Euskararen kontra Marcote-guik, gaur ezabatu dira baleudekozalantzak, daraman politika.

2.- Marcotegui, Arellano etaUPNren beste garaiko galdu ezi-neko jarrera autoritarioa.

3.- Errotxapea eta San Frantzis-koko gelen bikoizketa; Donibane,Mendebaldea, Ermitagaña auzoe-tarako D lerro berria irekitzea etaBatxilergo Artistikoa euskarazegin ahal izateko eskaeren aurrean

erantzun moduan jasandako jipoike-taren arteko desoreka izugarria, tokizkanpokoa, ulergaitza.

Eta horrexegatik:1.- SORTZENek delako Javier

Marcotegui Ros, Santiago Arella-no Fernandez eta Balen IriberriBengoetxearen berehalako dimi-sioa esijitzen du.

2.- Parlamentuari eta alderdipolitikoei babesa eskatzen dieguadierazpen askatasunaren izenean.Erantzukizun politikoak eskatze-ko tenorea da gure ustez.

Eta helburutzat zuten SOR-TZEN eta Euskal Irakaskuntzareninguruan mugitzen garenon bel-durrez isilaraztea lortu ez dutelaadierazteko:

1.- SORTZENek salaketa judi-ziala jarriko du Ansuategui etapoliziaren jarduera errepresiboarenkontra.

2.- Hurrengo ekainaren 12an,ostirala, arratsaldeko 19,00etan,Iruñeko Udaletxeko Plazatik abia-tuko den manifestaldira deia egi-tea. Bertan euskal irakaskuntza etaNafarroako euskaltzale guztiakeuskaraz ikasteko eskubidea alda-rrikatzera gonbidatzen ditugu.

SORTZEN iritzi publikoari

Arantzazuko artzaingazteek diplomaeskuratu dute

HIK HASIren 27. zenbakianArantzazuko Artzain-eskola ezagu-tzeko parada izan genuen, eta baitabertan ikasten zebiltzan bederatziartzain gazteak ere. Bada, dagonekobukatu dute ikasturtea eta baitadiploma eskuratu ere. Maiatzaren21ean jaso zuten sei hilabeteko ikas-taro praktiko-teorikoaren ondoren.Bejondeizuela, eta orain ekin gogo-tsu lanari!

Gutunak:

EUSKARA MINTZATUAREN ERRONKAKGIZARTEAN ETA HEZKUNTZAN

EHU-Ibaetako Pedagogia Fakultatea160 orrialde

Egungo gizartean ahozkotasunaren tratamendua funtsezkoabilakatu da irrati eta telebistak duten eragina kontuan izanda.Horregatik, liburu honetan ahozkotasunaren inguruan adituezberdinen iritzi eta proposamenak bildu dira. Besteak beste,Pilartxo Etxeberria, Iñaki Gaminde, Imanol Esnaola, XabierAmuriza, Jon Sarasua, Joxerra Gartzia, Iñaki Martinez de Luna,Kike Amunarriz eta Xabier Urdangarinenak.

IRAULTZEN32. zenbakia

1998ko ekaina

LAB-Irakaskuntzak kaleratu dubere azken aldizkarian irakaskuntzaarloko azken gertakarien bildumaegiten da. Besteak beste, gai hauekbiltzen dira: Ipar Hegoa fundazioakantolatutako Euskal Eskolaren azken20 urteak, Seaska, Nafarroako Ikastolen Elkartea eta EAEkoPartaide elkartearen arteko mugaz gaineko lankidetza hitzar-mena, EHUko euskararen normalkuntza, irakasleriaren lanhitzarmen berrien negoziazioa...


ARGITALPENAK

Giltza argitaletxeak bi irakurgai-liburu kaleratu ditu. 15-20 ipuin biltzen dira bakoitzean eta denak gai jakin batzuklantzeko prestaturik daude: gorputza, eskola, udazkena,familia, negua, aisialdia, sentimenak, elikagaiak, etxea, uda-berria, kalea eta uda. Testugileak Patxi Zubizarreta eta JuanKruz Igerabide dira, eta marrazkilariak Jokin Mitxelena etaElena Odriozola. Liburuok Lehen Hezkuntzako lehen ziklo-koarentzat daude zuzenduta bereziki.

GILTZA IRAKURGAIAK

1. eta 2. zenbakiak

Giltza argitaletxea

FANTASIA BILDUMA

Unitate didaktikoa

Aizkorri argitaletxea

Fantasia unitate didaktikoa hau Haur Hezkuntzako 3 urtekohaurrei zuzendurik dago. Bederatzi unitate desberdin biltzendira karpeta batean, denak bertan bildu daitezkelarik. Unitatebakoitzean ipuin bat izateaz gain, irudi eta marrazkiak diranagusi. Marrazki bakoitzean helburu eta eduki batzuk zehaz-tuta daude gida moduan lagungarri suertadaitezkeelarik.Bederatzi gaiak urte osoan lantzeko dira,hiruhilabete bakoitzari hiru dagozkiolarik. Egileak CarmenCalvo, Ana Maria Díez Torío, Aurora Estébanez eta AmaliaRodríguez Espinilla dira.

1998-89 IKASTURTERAKO LIBURUAKDBH eta DOBH

Elhuyar

Elhuyarrek datorren ikasturterako sei liburu berri argitaratu ditu.DBH eta DOBH mailetarako dira eta gai desberdinak lantzen dituzte.Elektroteknia teknologia arloa lantzeko prestaturik dagoen liburua da.Geologia eta Biologia liburu parea Natur Zientziak eta Osasuna arlora-ko da, unibertsotik hasi eta zelularaino dauden kontzeptu desberdinakbiltzen dituztelarik.

Beste hiru liburuak material osagarri moduan erabiltzeko eginak dira:Hegaztien migrazioak, Folin markesa, marraskiloak eta euskaldu-nak uharte galduan eta Euskal Herriko kostaldea. Jon Larrañaga,Kepa Altonaga eta Mikel Estonba dira egileak hurrenez hurren.


Ekarpena

ELKAR LANEAN,hau izan zen oraindela hamabi urte,

Hernanin eratu zen Kon-gresuan izan genuen leloa.Hamabi urte askotxo izanarren, ekin eta ekin dihar-dugu bide beretik eta ezdugu errez etsiko, zereniraganean erroturik histo-ria gara baina aldi bereanetorkizuna jorratzen dugu.Hori dela eta XXVI. Kon-gresu horretarako ETENIKGABEKO SOKA aukeratudugu lema gisa. Lemahonek esangura asko sor-tarazten dizkigu, esanahidesberdineko esaldiabera.

"Bukatu gabeko eginkizuna" diobatek. Eta bai, zeren heziketak ez dumuga argirik edo beste era bateraesanda, eta orain dela hamabi urtekoleloarekin bat eginda, elkarlanean arigara eskolaren hobekuntzarako eta, ezbakarrik horren alde, ez baikara alfe-rrik izendatzen mugimendu soziope-dagogikoa gisa eta ez teknopedagogi-ko hutsa.

"Urrunetik datorren eta buka ezinaden marka" dio beste batek, zeren Eus-kal Eskolaren berrikuntzan Freinetenmugimendua hasieratik agertzenbaita:

60. hamarkadan, Jose Antonio Sis-

tiagak, "Taller de Expresión LibreInfantil" delakoa sortu zuen Donos-tian. Celestinen ekarpen teorikoekin.Ikastolen lehen urteetan ere bazirenandereño gipuzkoarrak "Ecole Moder-ne" delakoak antolatutako ikastaroanparte hartu zutenak (1967 urteanMontalban, Frantziako herrian).

Freineten mugimendutik, sokahonen beste tirakada bat hizkuntzaren-tzat izan zen: euskararen erabilera etabere aldarrikapena. Euskaratutako lehenliburu pedagogikoak Larresorok (Txillar-degik) itzulitakoak dira, Freinetenakhain zuzen ere ("Freinet teknikak lilite-gietan", "Berezko irakurpidea"). "EcoleModerne"ko liburutegikoak ere itzuliizan ziren "Ikastola liburutegia" bildu-marako hauek.

Gure herrian, Freineten pedagogia,eskolaren berrikuntzari eta kulturarendefentsari lotua dago, bereziki euskarari.

Jarrai dezagun soka honi tiraka,lehengo eta oraingo soka berbera,amaigabekoa.

Sokatira honetan bildu gaitezenUrnietan, udako Kongresuan.

Zer da Herri Eskolaren Mugi-mendu Kooperatiboa?

Hainbesteko bidea egin duen etahain konnotazio desberdinak dituenmugimendu pedagogiko bat deskriba-tzea gauzak motxitzea da inondik ere.Ideia osatuago bat lortuko da, segurue-nik, idazki hau irakurritakoan. Halaere, eta aurrerapen gisa esan daitekepertsona-talde bat dela -legez elkarte

Herri Eskolaren Mugimendu

Kooperatiboaren 26. Kongresua


bezala errekonozituta-, gizarte berri batlortzeko asmoz, lan kooperatibo, kriti-ko eta ikertzaile baten bidez, eskola etahezkuntza-sistema eraldatu nahi ditue-na. Eskola berri hauxe da herri-eskoladeitzen duguna.

MCEP.a (Herri Eskolaren Mugi-mendu kooperatiboa) ez da talde tek-nologiko hutsa (talde bera osatzenduten pertsonak berziklatzea, curricu-lum berriak esperimentatzea, materialberriak lantzea, etabar helburutzatduena); harremanezko talde hutsa ereez da (asmotzat taldea osatzen dutenkideen artean adiskidetasunak eta gizaharremanak lantzea lukeena...). Osterabaizik, mugimendu soziopedagogikobat bezala definitzen da, eta bere tra-dizioz eta egituraz bere baitan hartzenditu aurreko bi aukeren ikuspegiak;hala ere, funtsean, soziopedagogikoada, bada.

* Horren lana ez da pedagogistabakarrik

* Eskola eta bertan egiten denlana, bere sustraitua dagoen lekutikbanandu-ezinekotzat jotzen ditu

* Bertako kideek ez dute murriz-ten beren lana ikasgelara bakarrik

* Bere eskolan egiten duten lana,sozietate justu eta harmoniatsuago bateraikitzeko etengabeko ahalegin batbezala kontsideratzen dute.

Nork bere burua mugimendubezala kalifikatzeak suposatzen du,posible dela nork bere burua barne-berritzea eta aldatzea, irekitasuna lan-tzea eta zabaltzea, guztion artean subs-tratu pedagogiko komun bat egoteabertako kideen artean, baina desber-dintasuna egotea ere bai hori prakti-kan konkretatzeko orduan.

MCEP/HEMK-a beraz, mugimen-du soziopedagogiko bat da, osagaiokdituena:

* Ideal bat, "herri-eskola bat",zeina lortzera bideratzen dituen bereahaleginak.

* Pedagogia propio bat: "Herri-eskolaren pedagogia" edo "EskolaModernoaren pedagogia", Freinet-enoinarrizko planteamenduetatik jaria-tua.

* Espainiako Estatuko lurralde-zati-rik handienean inplantaturik egotea.

Antolamendu mailan, eskualdeautonomikoa duten taldeen konfede-razio bat da. MCEP desberdinak,txandakako izaera duen Idazkaritza

Estatal batek koordinatzen ditu. Tal-deak autonomoak izaten dira berenantolamenduan eta funtzionamen-duan. Urtean kongresu edo jardunaldipedagogiko bat egiten da, ekintzanikerketa eginez, bere planteamenduakeguneratzen dituena, bai alor pedago-gikoan eta bai sozialen, eta elkarrenarteko topaketa-leku eta esperientziakbiltzeko leku izateko balio duena.

Gainera urtean zehar, beren lan-topaketak antolatzen dituzte tailerdesberdinek.

Nazioarte mailan, FIMENen(Eskola Modernoaren MugimenduenNazioarteko Federazioan) sartua dago,organizaio hori izaki, munduko hain-bat herrialdeetan antzeko mugimenduugari biltzen dituena.

Jardunaldi pedagogikoen hel-buru orokorrak

Kontuan izanik Herri-EskolarenMugimendu Kooperatiboaren (MCE-Paren) antolamendua konfederazioz-koa dela eta bertako presta-jarduerana-gusienak txandakakoak direla, aur-ten Euskadiko MCEP.ari egokitu zaio"Udako XXVI. Jardunaldi Pedagogi-koak" antolatzea.

Kooperazioaren bidez eta esperien-tziak trukatuz, gure hezkuntza-prak-tiketan sakondu nahi dugu, etaberauen partehartzaile beste irakaslebatzuk egin nahi ditugu, Eskola-ereduKooperatibo eta Herrikoi/Popularbatean aurreratzeko asmoz.

Gure antolamenduak, hots Estatu-mailako Tailerretan eta Lurraldemurritzagoko Talde eta Mintegietan

antolaturik egoteak, bide emangodigu ikerketa eta prestakuntza lana bimailatan egiteko; bata konkretuagoaizango da eta eskolako errealitate des-berdinak begiztatuko ditu, bestean,errealitate honetatik aurrera joan nahi-ko du, baina hori beste errealitatebatzuekin trukatu eta kontrastatzean,aurrerapen kreatiboa eta kritikoa sortunahi izango du. Tailer desberdinek,beharrezkoa den autonomi gradu bate-kin, proposamen berriak lantzendituzte Ikastaro desberdinen eran etahauek bide emango dute ikerketa egi-teko taldearen beraren interesen arabe-ra, baina berebat emango dute bide,beren esperientziak eta ikerlanak bestetalde eta irakasle batzuei, oro har, era-kusteko, hauek haien lan-edukinetaninteresaturik daudenean.

Hainbat praktika metodologikolantzen ditugu, berauek berrikusi etaaberasteko; proposamen berriak bil-tzen ditugu eta zeharkako gaiak plan-teatu eta mailaz maila tartekatu nahiizaten ditugu hala nola HezkuntzaSentimentala eta Morala.

Urteoro antolatzen ditugun jardu-naldi hauen helburua da, beraz, kolek-tibo hau osatzen duten irakasleen arte-an urtean zehar kezkarik edoikertu-beharrik handiena sortu dutenbloke tematikoak edo alorrak lantzea.Beraz, jardunaldi hauek, tailer bakoi-tzaren topaleku izateaz gainera etahorietako bakoitzak autonomia bakoi-tzean daukan funtzionamenduaz gai-nera, heziketa iraunkor baten zutabeizango dira.


Lehen aroa: Freineten mugi-mendua 1.939 arte

Oraindik bizi den haietako bateklaburtzen digu: Josep Alcobé-k, “LaEscuela Moderna en España” izenekoidazlanean.

Jesus Sanz-Freinet. Jesus SanzHerminio Amendros-”Batec”-Redondo-Tapia-Alcobé. H. Almen-dros-ek “La imprenta en la escuela”itzuli zuen 1.932an eta Revista dePedagogía-n argitaratu zuen. Inpren-ta Eskolan delakoaren KooperatibaEspainiarraren I. Kongresua, Llei-dan. “Kolaborazioa”. II. KongresuaHuescan. 1.934an Freinet-ek Escolad´Estiu-n hartzen du parte. III. Kon-gresua 1.936ko uztailean Manresanegitekoa zen, baina ezin izan zen.Heriotza eta Desterrua. Maisi Fran-tsesek elkartasuna erakutsi zutenEspainiako gerra bitartean.

Bigarren aroa: 1.964-1.975eko urria

-1.964-1.966: Valentzia, Katalu-nia eta Euskal Herriko maisu-taldebatek, harremanak egiten ditu HegoFrantziako Eskola Modernoko maisubatzuekin.

-1.969: Penintsulako I. TopaketaFreinet-en Teknikei buruz. 50 maisubildu ziren Santanderren, Katalunia,Euskal Herri eta Valentziakoak batezere, Santander, Asturias eta Madrile-koak gutxiago zirela. Frantziatik eto-rritako talde bat ere agertu zen, Arra-sateko Kooperatibetako gurasobatzuk, eta Josep Alcobé erbestetikitzulita. Elise Freinet-ek, bere senarrahil eta gero, karta bat bidali zuenFrantzian bizi ziren lagun guztienagur on bat bezala, klandestinitateanegin zen lehenengo topaketa hartara.Urte bereko abenduan Koordinazio-ko I. “stage”a egin zen Valentzian.

-1.970: II. Topaketa Penintsula-rra Valentzian. 80 maisuk hartuzuten parte, horien artean Frantziako

eta Algeriako ICEM-eko batzuk. Ezta-baidatuenak eta argituenak izan zirenpuntuak: laizismoa, eskola ez-konfe-sionala eta umearen izpiritu kritikoa.

-1.971: II. Koordinazioko “Stage”aBartzelonan. FIMEMeko jardueretanparte hartzea erabaki zen; Laia argita-letxeak Freinet-en obrak gazteleraraeta katalenera itzultzeko proposamenaegin zuen; gutxieneko arau batzuksortu ziren talde bakoitzean hainbeste-ko dispertsiorik izan ez zedin.

-1.971: III. Topaketa PenintsularraOviedon. Topaketa honek, jendea egi-ten ari zen dibulgazio-lana azalduzuen, bada klandestinitatean izanarren, hirurehun maisu bildu zituenKatalunia, P. Valentziano, Santander,Madril eta Asturiastik etorrita. Taldefrantses eta italianoko maisuek erehartu zuten parte, eta dezente lagunduzuten posturak argitzen. “Eskolakoarau edo irizpideak” izeneko programabat aurkeztu zen, hainbat ikuspegiukitzen zituena, hauek izaki metodonaturala, agintekeriazko eta dizipli-nazko irizpideak, umearen espresioa,psikologia eskolan, eskola erakundebezala, Eskolaurreko, OHOko etaLanbide Heziketako etapak, doakota-suna eta Hezkuntzako Legea.

-1.972: III. Koordinazioko “stage”aMadrilen. MCE italiarreko lagunekinbatera antolatua. Formazio zientifikobaten gaiari ekin zitzaion eta eskola-lanaulertzeko modu berri bat mamitu zen;hipotesi batzuk eraiki ziren umearenformazio intelektualari buruz.

Freinet-en teknikei buruzko IV.Topaketa Penintsularra, Mollet-en(Bartzelonan). Klandestinitateak ezzuen utzi taldeak instituzionalizatzen,eta erabaki zen, Valentziako taldeakpresta zitzala elkarte-estatutu batzuk,dauden taldeei legezko irudi bat ema-teko balioko luketenak. Mollet-enkarta (Eskola Modernoaren Kartarenmoldaketa da).

-1.974: Legezkotzat errekonozitu

zen ACIES (Korrespondentzia etaInprenta Eskolarrreko Elkartea).

-1.975: Urtarrilean, topaketabitartean, Batzar Nagusia egin zeneta bertan ACIES-eko barne-araudiaeta lan-metodoa onestu ziren.

Hirugarren aroa: Kongre-suak

-1.975eko Uztaila: EskolaModernoaren II. Kongresua Bartzelo-nan, honako ponentziak garatzen dirabertan: Ingurunearen ikerketa etadokumentazioa, Egunkari eskolarra,OHOko 6.mailako matematika-ikas-turte bateko Esperientzia, Psikomo-trizitatea, Osasun Eskolarra, Histo-riaren Irakaskuntza, IrakaskuntzaProgramatua eta Testu Librea 1. eta2. Etapan. Tailerretan honako gaiokeztabaidatu ziren: Ikasleen taldeduraeta errekuperazio-saialdia eskola esta-talean, Korrespondentzia eskolarra,Eskola-porrota, Kalkulu bizia etaInpresio-Teknikak. Ondorioekin dos-sier bat argitaratzea erabaki zen.

-1.976: MCEParen III. Kongre-sua Salamancan. Salamancako dekla-razioa; argi eta garbi azaldu zen ber-tan, ACIESen estatutuen bidez,ordurarte modu labur eta nahasko-rrean adierazi izan zen linea ideologi-koa (ACIES zen orduan, lehenMCEP zena). Herri-HezkuntzakoProiektuan lan egiten hasi ziren.

-1.977: Eskola Modernoaren IV.Kongresua Granadan. Herri-Hez-kuntzako Proiektuaren Estudioa.Legezko izena hartu zen: MCEP(Herri-Eskolaren Mugimendu Koo-peratiboa).

-1.978: Eskola Modernoaren V.Kongresua Santiagon. “Colaboración”aldizkariaren Erredakzio-Kontseilua.Mugimendu Pedagogiko eta Sindikaldesberdinekiko Harremanak.

Kongresuek jarraitu egin dute;azkenekoa 1.997an egin zen,Malagan.

Eskola Modernoa Espainiako Estatuan

Informazioa: Langile Ikastola (Hernani) Tnoa.: 943 55 54 23


Nazioartea

Europako irakasleenordutegiak eta ordainsariak

Frantziako HezkuntzaMinisteritzak Euro-par Batasuneko 4,5

milioi irakasleren lanor-duak eta ordainsariakkonparatzeko ikerketabat burutu du. Eta ateraduten ondoriorik nagusie-na zera izan da: frantse-sak ez direla ez pribilegia-tuenak eta eztakaltetuenak ere.

Egindako ikerketaren arabera,Europan bi estatus mota bereiz dai-tezke Hezkuntza Sistemari dagokio-nez:

1- Alde batetik, lan kontratuanirakaskuntza denbora soilik dutenakfinkaturik. Estatu gehienak egoerahonetan aurkitzen dira: Frantzia,Alemania, Irlanda, Luxenburgo...)

2- Bestetik, lan kontratuan irakas-kuntza denboraz gain beste jarduere-tarako (klaseen prestakuntza, azter-keta eta lanen zuzenketa,gurasoekiko bilerak...) denbora erearautua dutenak. Estatu gutxibatzuk dira egoera honetan daude-nak (Grezia, Espainia, Italia, Holan-da). Ikerketa honen arabera, aipatujarduera hauetarako araututako den-bora %33-40 ingurukoa da LehenHezkuntzan eta %40-50 ingurukoa

Bigarren Hezkuntzan. BritainiaHandian, berriz, irakaskuntza etabeste jardueretarako orduen banake-ta zuzendariaren esku dago.

Frantzia lehenengo taldeko esta-tuen artean dago, hots, irakaskuntzaorduak soilik hartzen dira kontuan.Hala ere, Bigarren Hezkuntzako ira-kaskuntza ordu bakoitzeko bestelanetarako beste ordu bat behar delaestimatu dute. Beraz, astean 36 orduinguruko lana egin behar dute, nahizeta 18 soilik egon arauturik.

Lehen Hezkuntzako orduakLehen Hezkuntzari dagokionez,

Frantzia da irakaskuntza ordu gehieneskaintzen duen estatua: 910 orduurteko. Grezian 656 ordu dira, Dani-markan 750 eta Italian 748.

Lan ordutegi osoa kontuan hartzenbada, ordu gehien lan egiten dituz-ten estatuak hauek lirateke: Dani-marka (1680 ordu), Holanda (1520)eta Espainia (1537). Azken bi haue-tan asteko 37-38 ordu izango lirate-ke.

Ordainsariei dagokienez, laneanhasi berriak diren irakasleen eta 15urte edo gehiago daramatenen artekoordainsarien arteko desberdintasunaleku batzutan handiagoa da. Fran-tzian, esaterako, %87ko diferentziadago lehenengoen eta bigarrengoen

artean. Austrian, berriz, %100koa.Hasi berriak direnen artean, Alema-niakoak dira gehien irabazten dute-nak; 134.000 libera (3.350.000 pta).

Bigarren HezkuntzaBigarren Hezkuntzan irakaskuntza

orduak jeisten diren bitartean,ordainsariak igo egiten dira. Honenarrazoia irakasleek prestaketarako etazuzenketarako behar duten ordukopuru handian bilatu behar da.Orokorrean, beraz, Lehen eta Biga-rren Hezkuntzaren artean irakaskun-tza orduen jeitsiera atzematen da,baina salbuespenak badaude. Dani-marka, Holanda eta Britania Handia,esaterako.

Danimarkan, adibidez, irakasleek1680 ordu egin behar dute lan, etahauetatik 750 dira irakaskuntzaorduak. Frantzian, ordea, azkenhauek 630 dira eta Italian 612.

Alemania, Grezia, Italia eta Portu-galen irakasleriaren adina kontuanhartzen dute ordu kopuruen banake-ta egiterakoan. Hau da, adina handi-tu ahala lanorduak gutxitu egitendira. Horrela, Portugalen jubilatzeardagoen irakasle batek hasieran baino%40 ordu gutxiago egiten du lan.

Ordainsariei dagokienez, ia estatugehienetan Bigarren Hezkuntzakoirakasleei Lehen Hezkuntzakoei


Ital

ia

Fran

tzia

Bel

gika

Espa

inia

Dan

imar

ka

Ale

man

ia

Brita

inia

Han

dia

32 o

rdu.

Ban

aket

a zu

zend

aria

ren

esku

23-2

7 o

rdu

198.4

50lb

/4.9

61.2

50pz

t

25 o

rdu

186.6

50lb

/4.6

66.2

50pz

t

18 o

rdu

37 o

rdu

161.4

50lb

/4.0

36.2

50pz

t

20-2

2 o

rdu

181.7

50lb

/4.5

43.7

50pz

t

15-1

8 o

rdu

141.

050l

b/3.

526.

250p

zt

18 o

rdu

120.

450l

b/3.

011.

250p

zt

13-1

6 o

rdu

30 o

rdu

82.1

00lb

/2.0

52.5

00 p

ztG

rezi

a

22 o

rdu

?

BIGARREN HEZKUNTZA

(1)

(1)

(1)

Ital

ia

Fran

tzia

Bel

gika

Espa

inia

Dan

imar

ka

Ale

man

ia

Brita

inia

Han

dia

32 o

rdu.

Ban

aket

a zu

zend

aria

ren

esku

26-2

8 o

rdu

170.3

50lb

/4.2

58.7

50pz

t

25 o

rdu

144.9

50lb

/3.6

23.7

50pz

t

25 o

rdu

37 o

rdu

140.1

00lb

/3.5

02.5

00pz

t

23 o

rdu

133.0

00lb

/3.3

25.0

00pz

t

26 o

rdu

127.

700l

b/3.

192.

500p

zt

18 o

rdu

106.

400

b/2.

660.

000p

zt

19 o

rdu

27 o

rdu

82.1

00lb

/2.0

52.5

00 p

ztG

rezi

a

26 o

rdu

27 o

rdu

22 o

rdu

?

LEHEN HEZKUNTZA

(1)

Irakaskuntzaorduak

Prestaskuntza-rako orduak

Urtekoordainsaria15 urtekolana eginondoren

baino gehiago ordaintzen zaie. Sal-buespenak Grezia, Portugal eta Bri-tainia Handia dira, hauetan berdinordaintzen baitzaie.

FormakuntzaEuropako irakasleria kopurua

neurtzen hasita, Europar Batasunekopopulazio aktiboaren %2,6a osatzenduela esan behar da. Irakasle izatekotitulua lortzeko egin behar direnikasketak antzekoak dira estatu guz-tietan. Selektibitatea edota lekuanlekuko frogak gainditu ondoren, ira-kasle eskoletan ikasten dute.

Frantzian ordea ikasketak konple-xuagoak edo luzeagoak irakaskuntza-rako karrerak prestatzeko institutuakdaude, baina hauetan ikasi ahal izate-ko, lehenengo hiru urteko ikasketaunibertsitarioak egin behar dira.

Bestalde, Alemania da irakasle itze-ko ikasketa mailarik altuena eskatzenduen estatua. Baina era berean, berada ordainsaririk eta estatusik hobere-nak eskaintzen dituena ere.

Gainontzeko estatu gehienetanikasketak egin ondoren lortzenduten titulazioa diplomatura maila-ko da (Britania Handian, Danimar-kan eta Holandan ezik).

Dena dela, irakasle titulua lortzea-rekin ez da bukatzen ikasteko beha-rra. Denok dakigu irakasle lanaketengabeko prestakuntza eta berri-tzea eskatzen duela. Hori dela eta,estatu batzutan derrigorrezko eten-gabeko formakuntza ezarri dute:

- Finlandian eta Suedian hiru etabost egun arteko prestakuntza eska-tzen dute urteko.

- Grezian bost edo sei urtero ikas-taroak egitea eskatzen da.

- Eskozian 50 ordu eskatzen zaieikasturteko eta bost egun lan egute-gitik at.

Hala ere, estatu gehienetan presta-kuntza ikastaroak borondatezkoakdira. Normalean lanorduen barruanbaina irakaskuntza orduetatik kanpoizan ohi dira. (1) Prestakuntzarako orduak zehaztu gabe daude


Nazioartea

Argentinako irakasleakurtebetez barau greban

In-fan-cia aldizkariakHego Ameriketako HaurEskolak ikusteko bidaia

prestatu zuen maiatzarenhasieran. Argentina,Uruguay eta Brasil bisitatudituzte. Hik Hasikopartaide eta OiartzungoHaur Eskolako irakasleaden Izaskun Madariagakbertara joateko aukeraizan du OiartzungoUdalaren laguntzaz.Bidaiaren itzulerarekinbatera ezagutu dituenlekuak, eskolak, giroa,arazoak eta esperientziakkontatzera dator orain.

Buenos Aires hirian, Mayo plazare-kin batera, Kongresuko plazan ezarriden Irakasleen Karparekin borrokagu-ne berria sortu da. Iazko apirilaren12az geroztik Argentina osoko irakas-leak etengabeko baraualdi txandaka-tuan daude.

Zer gertatu da? Zer eskatzen dute?Nork koordinatzen ditu? Beraiekinegon berriak gara eta hara hemen,CTERAko1 partaide den Roberto Dia-zek kontatu diguna.

Istiluaren hasiera 1990. urteankokatu behar da. Gobernuaren aldake-tarekin batera politika osoa aldatzenhasten da, maila guztietan neurriakhartuz.

Hezkuntza arloan birmoldaketagarrantzitsua ematen da, hau da,nazioko eskola guztiak, Haur Hezkun-tzatik hasi eta Bigarren Hezkuntzaraarte, probintzietara transferitzendituzte, baina dirulaguntzarik gabe.Hezkuntza legea hustutzen hasten da

eta gero eta haustura eta neurri zorro-tzagoak jasaten dituzte. Probintziabatetik besterako aldeak gero eta han-diagoak dira bai eskolatze mailan etabaita soldata eta lan baldintzen mailanere. Adibidez, probintzien arabera ira-kasle batek 200, 300 edota 500$ ira-bazi dezake.

1993. urtean ateratzen den LegeFederalak arazoa konpondu ez ezikareagotu egin du eta hezkuntza alorre-ko lehen borroka zorrotzak piztu dira.

1 Confederación de Trabajadores de la Educación de la República Argentina


Borroka arrazoiak funtsean berdinakdira eta borroka horiek indartu etabatera eramateko beharra ikusten da.Honela sortzen da, bada, Karpa Txuri-ko Barau Ekimena.

Ekimena CTERAko Idazkari Nagu-sien osoko bilkura batean sortzen da1997ko martxoan. Helburu nagusiahezkuntzako finantzaketa legea eska-tzea da, kalitatezko hezkuntza, doakoaeta librea bermatuko duen legea. Bai-na honekin batera, Hezkuntzako LegeFederalaren kritika sakona egitea.

1997ko apirilaren 12an bada, karpaeraikitzen da. Baraualdiari hasieraematen zaio CTERAko erakundegehienetako irakasleen ordezkariekin.Ekintzaren muga, luze jota 30 egune-tarako planteatzen bada ere, gaur egunbaraualdiarekin jarraitzen dute. Urtesasoiaren arabera, txandak 20 edo 10egunekoak izaten dira.

Zer gertatu da urtebeteko borrokahonetan? Hasteko, Argentina osokohezkuntza egoera ezagutzera iritsi diraeta honekin batera lurralde osora era-man dute hezkuntzaren ingurukoeztabaida sakona. Gaur egun finantza-

keta legearen diseinu adostua aldarri-katzeko gai dira, bere horretan irmokimantentzen direlarik gobernutik eginasmo dituzten mugimendu ezkuta-tzaileei mozorroa kenduz. Ez dira alfe-rrik galdu elkarren arteko eztabaidairaunkorrak, hainbeste aktore bizienekarpenak eta etengabeko elkarjartze-ak taldearekiko partaidetza eta kideta-suna lortzeko.

Bestalde, “Karpa”, “Karpa Zuria”edota “Irakasleen Karpa” izenez ezagu-na dena, “Duintasunaren Karpa” izenahartzera iritsi da. Ez da kasualitatezedo besterik gabe aldatu, gainera. Izanere, irakasle alorreko borroka izatenhasi zena, gaur egun Argentina osokoborroka asko biltzen dituen ekimenabilakatu da. Edozein gatazka sindika-len, inpunitatea beraren, hilketen,Maiatza plazako ama-amonen, jubila-tuen, gatilo erraza deritzanaren etaabar luze baten durundi edo oihartzu-na izatera iritsi da. 1997ko urriaren26ko hauteskundeetan Menemekjasandako porrotarekin zerikusia dute-la diote borrokalariek. Bistan da ezdela borroka isildua. Komunikabideen

babesa badute herritar asko eta asko-ren laguntzarekin batera. Horrenlekuko dira gai ezberdinen aurreanlortzen dituzten mobilizazio handiak.

Finantzaketa legearen eskakizunakaldarrikapen sektoriala baino gehiagodela erakutsi du. Planteamendu osoak,hau da, diru fondoak lortzeko proposa-menak eta berauen banaketa eta kon-trol moduak, muinean ukitzen dugaur egun dagoen eredu neoliberala.Karpa Zurian, “beste Argentina” dagoParlamentu berriari eskaerak egiten.Horretan daude maisu-maistra borro-kalariak eta horretan jarraituko dutelege berria lortu arte.

Beraiekin harremanetan jarri nahibaduzue, hona hemen helbidea:

CTERAAvda. Rivadavia 3619/23 C.P. (1204)

Capital Federal - Buenos Aires -ARGENTINA

Tel.: 865-0347/0351/0360Fax.: 865-3588e-mail: mmaffei ª ctera.cci.org.ar


raingo honetangaur egungosare ospetsuan( internetean ,alegia) ArteHezkuntzarakoaurki daitezke-en zenbait balia-

bideren berri emango dizuet.Gehienbat "web" deituriko inter-net atal horri dagozkie, beraubaita esperientzia handirik gabe-ko "marinelentzat" sarean zeharnabigatzeko parajerik samurrre-na. Hortaz, ordenadoreaz gain,"Netscape" edo "Explorer" bezala-ko programaren bat beharkoduzue eskainitako informazioaeskuratu ahal izateko.

Hemen aurkezten dena abiapuntu batbesterik ez da, gero norberak nahi duenbidea har dezan. Horregatik, alde batera

utzi ditugu hezkuntzaz orokorreaninformazioa biltzen duten helbideakedota hainbat unibertsitate, ikastetxeeta arte instituzioek dituzten orrialdeak.Eskainitako hau nahikoa izango danabigatzen hasteko.

Kontuan hartu behar da, hala ere,sarean plazaratutako informazioa egune-tik egunera aldatu egiten dela. Gauzaasko desagertu egiten dira, eta besteberri asko sortzen dira. Beste batzuk,berriz, beraien edukiak eta helbideakaldatzen dituzte. Ezinezkoa da guztienjarraipena egitea eta agian hemen eman-dako informazioa ez da guztiz zuzenaizango kasu batzuetan. Hortaz, emanda-ko helbideak irekitzea zaila edo ezinez-koa egiten bazaizue, hona hemen aholkubat: saia zaitezte berrirekitzen helbidealaburtuz. Adibidez http://www.kodak.com/about Kodak/bu/ci/edu-cation/lessonPlans/pinholeCamera/

helbidea irekitzen saiatu ondoren zerbi-tzariak arbuiatu egiten badu, froga eza-zue azken atalal kenduz: http://www.kodak.com/aboutKodak/bu/ci/edu-cation/lessonPlans. Horrela ere ezinez-koa balitz, jarraitu azken atalak kentzenzerbait lortu arte: http: //www.kodak.com/aboutKodak/bu/ci/education etaabar.

Erabat galduta aurkitzen bazarete"Yahoo" (http://www.yahoo.com) edo"Altavista" (http://www.altavista.com) bezalako bilatzaileen bitartez ari-tzeko aurkera duzue. Sarritan berau iza-ten da helbide zehatz bat aurkitzeko edoorrialde ezezagunen berri jasotzekobiderik egokiena.

Arte hezkuntzako baliabideorokorrak

National Art Education Associationhttp://www.naea-restore.org/

p r a k t i k a t z e n

Imanol Agirre ArriagaNafarroako Unibertsitate Publikoko Irakaslea

Psikologia eta Pedagogia Departamentua

Arte Hezkuntzarakobaliabideak Interneten

O


Oso ospetsua den elkarte honen orrial-de ofiziala da. Arte Hezkuntzari buruzdenetarik aurki daiteke.

Eric Clearinghouse on Elemen-tary and Early Childhood Educa-tion (EECE)

http://ericps.ed.uiuc.edu/ericeece.html

ERIC/EECEk ERIC datu bildumaorokorrean ezartzen du Haur Hezkun-tzari buruzko informazioa. Reggio Emi-liako eskoletako proiektuari (L. Mala-guzzirena, alegia) atal berezi eta zabalaeskaintzen dio.

Cedarnethttp://www.cedarnet.org/emig/adv

ocacy.htmlOso interesgarria da Arte eta Arte

Hezkuntzari buruzko helbide elektroni-koen zerrendak ugaltzeko.

Americans for the Artshttp://www.artsuasa.org/Azaletik ezagutzen dut nik. Artea eta

hezkuntzari buruzko politikari dagoz-kion edukiak aurki daitezke hemen.Baliabideei buruzko informazioa ereeskuragai jartzen digu.

prak

tika

tzen

National Pta Arts in EducationResource Library

http://www.pta.org/issues/artslibr.htm

Helbide honetan artearen hobekuntzaneurtzeko frogen eta EEBBtan erabil-tzen diren "standard"en informazioa bil-tzen da.

"Icotec-Internet and EducationalResource Directory” eta “Educatio-nal Products and Service”

http://www.icotec.com/Disted.htmlIrakaskuntzarako baliabidez osaturiko

lotura anitz aurki daitezke helbidehonetan. Besteak beste honako hauek:

- "Artea" eta "espazioa" gaitzat duene-tako bat.

- "Canada´s SchoolNet" eta "GlobalSchool Net". Hauen bitartez websitezprestatuko ikasgeletara ailegatzekopasartea lor daiteke.

- Urruneko irakaskuntzari buruzkohelbideen zerrenda bat.

- Web orriak sortzeko argibideak etaikonoak.

Gelarako baliabideak etaikasgaiak

Artedsnet. The Getty Center forEducation in the Arts

http://www.artsednet.getty.edu/Baliabidez betetako orrialdeak eskain-

tzen ditu. Getty Institution da gaur egunIpar Ameriketan hain ezaguna den DBAE(Discipline Basek Art Education) progra-ma aurrera daramana. Arte Hezkuntzaridagokionez, denetarik aurki daiteke.Elkarrizketarako eta Arte Hezkuntzariburuzko berrien zabalkuntzarako "Artsd-net" topagunean eskaintzen du. Bezeroizateko ez da ezer ordaindu behar eta ber-tan aurkituko dituzue argibide gehiago.

Artsedgeh t t p : / / a r t s e d g e . k e n n e d y -

center.org/"John F. Kennedy Center for the Per-

forming Arts" eta "National Endow-ment for the Arts"en artean sortutakoproiektu bat da orrialde hauetan eskain-tzen dena. Beste orrialdeekin loturaugari eskaintzen du. Horrez gain, ArteHezkuntzako curriculumari buruzkoideiak eta arlo honetako hezitzaileekinegindako elkarrizketak topa daitezke.

Artlexhttp://www.aristotle.com/sskysto-

rage/Art/ArtLex.htmlEdozein museo elektroniko baino

hobea da web orri hau. Oso lagungarriada artelan zehatzak sarean duten koka-pena aurkitzeko. Izatez, arte hitzen hiz-tegia da. Kontzeptu askotatik loturaksortzen dira beste orrialdeekin. Osointeresgarria da ikasleekin aritzeko.

Ikasleen mugimenduak kontrolatunahi badituzue, "go-between" erabildezakezue. Honen bitartez eskola,mugimendu, teknika edo estilo zehatze-tara mugatu ahal izango duzue. Adibi-dez, "Renaissance" hitza aukeratuz gero,bere definizioa eta beste 20 web-ekikolotura eskaintzen du, ingeleraz, noski.Aukera anitz eskaintzen ditu. Saia zai-tezte edozein hitzekin (mask, Chillidaeta abar) eta ea zer gertatzen den.

North Texas Institute for Educa-tors on the Visual Arts (Universityof North Texas)

http://www.art.unt.edu/ntieva/Institutu honen orrialdean Asiako

arte eta kulturari buruzko materialaaurki daiteke. Begira ezazue "Art Curri-culum" atalean ere.

Craig Roland (Floridako Uniber-tsitatea)

http://grove.ufl.edu/~rolandc/homepage.html

Floridako unibertsitateko irakaslehonek oso orrialde interesgarria dauka.Besteak beste, Forum aldizkari elektro-nikoa eskaintzen du.

Brainstorms. Minnesota Mu-seum of American Art (MMAA)

http://www.mtn.org/MMAA/Museo honen eskaintza curricularra

biltzen du. Ikasgaiak eskaintzeaz gain,badauka irakasleentzat berezia den besteatal bat ere.

The Incredible Art Departmenthttp://artnet.nde.state.ne.us/iad/Izenak dioen bezala, oso interesgarria

eta erabilgarria da helbide hau. Arte Hez-kuntzari buruzko beste helbideen berriakjasotzeko aukera ematez gain, ikasgaiaketa informazio anitz aurki daiteke.

The Art Teacher Connectionhttp://www.primenet.com/~artedIrudi elektronikoak egiten nola iraka-

tsi azaltzen du eta ikasle gazteen lanenadibideak ere biltzen ditu.


Freeyellowhttp://www.freeyellow.com/mem

bers/littlered/Duela gutxi eraikitako "website"

berria da. Interes erdigunetan oinarritu-tako irakaskuntzaz edo harreman inter-diziplinarioez interesaturik baldinbazaudete egokia da. Gai zehatzeiburuzko baliabideen bibliografia etabeste zenbait material eskura daiteke.Gaia hilero aldatzen omen da.

Antzerkia eta Arte Hezkuntzahttp://www.ETASSOC.ORGhttp://www.AAAE.ORGAntzerkia Arte Hezkuntzan erabiltzeko

ideiak eskaintzen dituzte bi helbide hauek.

Kubismoaren historiari buruzhttp://www.kn.pacbell.com/wired/

art/styles.cubist.htmlhttp://www.tamu.edu/mocl/pica

sso/art1.htmlhttp://www.tamu.edu/mocl/pica

sso/what_cub.htmlhttp://www.art.unt.edu/ntieva/ne

ws/vol_6/issue2/95sprp05.htmhttp://watt.emf.net/wm/paint/auth

/cezanne/style.htmlhttp://www.artsednet.getty.edu/Art

sEdNet/Resources/Sampler/ea2.html

ICA (Institute of Contemporary Art)http://www.illumi.co.uk/icaLondresen dagoen instituzio honen

orrialdea hiru ataletan banaturik dago:- Gertakizunak (beraien ekimenen

egitaraua)- Baliabideak (beti arte garaikideari

buruz)- Webspace (www sarean egindako

azken lanei buruz)Arte eta zientziaren arteko harrema-

nei buruzko galderei erantzuteko atalberri bat ere badute, eta baita arteariburuzko solasaldi elektronikorako (chat)kanal bat ere.

Institutu honen hezkuntza sailak"Interaction" du izena eta honen gora-beherak http://www.illumin.co.uk./ica/INTERACTION orrialdean aurkidaitezke. Besteak beste, garaikidea den"arte kontzeptuala" nola begiratu era-kusteko "ideas" izeneko propsamenaluzatzen du Lehen Hezkuntza bukatzenari diren haurrentzat.

Kodakhttp://www.kodak.com/custo-

mers/education/lessonPlans/lessonPlans.shtml

Helbide honek argazkigintzari buruz-ko ikasgaiak eskaintzen ditu.

http://www.kodak.com/aboutKo-dak/bu/ci/education/lessonPlans/pinholeCamera/. Honek, berriz, "pin hole"(kutxa zulatu bat duten) argazki kamaranola egin eta erabili azaltzen du.

Crayolahttp://www.crayola.com/art_edu

cationCrayola eskolarako materialen etxe

komertzialak jarritako orrialde elektro-nikoa da. Edonon aurki daitezke beraienproduktuak erosteko deigarriak, bainabeste baliabideak ere bai:

- Arte Hezkuntzarako baliabideaeskaintzen dituzten "link"en zerrenda bat.

- Ikasgaietarako ideien orrialdeak.

Animation World Networkhttp://www.awn.comAnimazio munduan hasteko helbide-

rik hoberena da. On line aldizkari batenformatoa dauka: artikuluak eta bideo-klipak eskaintzen ditu.

American Society for Testingand Materials (ASTM)

http://www.astm.org/pub.htmlElkarte honek eskoletan erabilitako

materialen ziurtasuna neurtzeko "standa-rrak" edo ereduak eskaintzen ditu. IparAmeriketako materialak izan ohi dira, etasarritan ez ditugu ezagutzen. Hala ere,informazio baliagarria izan liteke.

Ikasgelarako Irudiakhttp://www.utsystem.edu/OGC/In

tellectualProperty/imagguid.htmIrudien erabilpenaren eskubide inte-

lektualei buruzko gida da.

Art Images for Collegehttp://www.mcad.edu/AICT/index

.html

Jocondehttp://www.culture.fr/culture/spic

.htmlFrantziako ondare kulturaleko infor-

mazio zerbitzua da. Frantziako museota-ko 120.000 dokumentu -margogintzaeta eskulangintza- eskaintzen ditu.

Save Outdoor Sculpturehttp://www.nic.org/sos/sos.html

Teacher Net. Fine Art Museumof San Francisco

http://www.thinker.org/60.000 irudiz gorako bilduma eskain-

tzen da orrialde honetan. Bilduma osoa120.000 iruditakoa da. Hezkuntza ata-lean Afrika eta Ameriketako arteariburuzko batasun didaktikoren bat aurkidaiteke.

Web Museumhttp://sunsite.unc.edu/wm/http://www.oir.ucf.edu/wm/paint/

authThe Louvre izena badu ere, ez du zeri-

kusirik Parisko museo famatuarekin.Sarean aurki daitekeen arte irudi bildu-marik garrantzitsuenetarikoa eta erabil-garrienetarikoa da. Bide askotatik aile-gatu daiteke bertara.

Womens Studiesftp://ftp.cascade.net/pub/Womens

_Studies/Art/FTP da artxiboak lortzeko bideri k

samurrena. Orrialde honetan emakume-en artelanen irudiak ikus daitezke.

Emakumea eta Arteari buruzkoIrudiak

Bi hauetan eskaitzen da informaziohau:

1.- Portraits of Women (Emaku-meen erretratuak)

http://www.magma.ca/~alexxi/klimt/women.htm

2.- Diotoma: Women and genderin the Ancient World (Emakumeaeta generoa antzinean)

http://www.uky.edu/artssciences/classics/gender.hatml

Ami (Archives and MuseumInformatics)

http://www.archimuse.comIrudiaz gain eskaintzen ditu beste

antzeko helbideei buruzko informazioa.

Haurren lanen erakusketaeta elkartrukeak

The Children´s Art Galleryhttp://redfrog.norconnect.no/~cag/Proiektu honen dohaineko lekua

eskaintzen du munduko edozein lekuta-ko 3 eta 17 urte bitarteko haurrenmarrazkiak bertan plazaratzeko. Beraz,erakusketa elektroniko hau ikusteazgain, marrazkiak ere bidal daitezke.Adinez, herriz edo beste irizpideren


prak

tika

tzen

batez baliatuz ikus daiteke bildumahau.

Lanak bidali ahal izateko "gif" edota"jpeg" formatoetan egin behar dira.Hala ere, bidali aurretik argibideakeskatzea komeni da aukera ugari eskain-tzen dituztelako. Izan ere, beraien asmo-en artean hauxek daude:

- Internet sarean "edozein hiritarren-tzat" gune irekia eskaintzea. Beraz, hau-rren lanetarako erakustoki bat zabaltzea.

- Kultura eta herri ezberdinetako hau-rrak, gurasoak, irakasleak edo ikastetxe-ak harremanetan jartzea.

- Proiektu edo ekimen desberdinenerkaketarako edo elkarlanerako topagu-ne bat eskaintzea.

The kid´s Portrait Galleryhttp://www.arts.ufl.edu/art/por-

trait/tkpg_home.htmlErakusketa areto elektroniko honek

4-12 urte bitarteko haurrek egindakoerretratuak aurkezten ditu. Helbideajaso nuenean, Gainesville-ko (Florida)haurren lanak besterik ez ziren azaltzen,baina beste lurraldeetako haurren erre-tratuak aurkezteko asmoa ere bazuten.

Erretratuak eskaintzeaz gain, bisita-riak ere aurkituko ditugu: Arte Hez-kuntzako ikasgaiak, erakusketarako ira-dokizunak eta antzeko erakusketa aretoelektronikoetarako loturak.

Art Studio Website (UniversityPark Elementary)

http://www.highlandpark.k12.tx.us/HTML/Schools/Elementary/UP/Art.html

Honek lehen eta laugarren mailabitarteko haurren lanen erakustokia dueta "Art Adventures" izeneko loturakere bai.

Haurrak eta MuseoakNational Museum of American Arthttp://www.nmaa.si.edu/kscope/c

hildrenlesserlg.html

Metropolitan Museum of Arthttp://www.metmuseum.org/html

file/education/edu.htmlNew Yorkeko museo famatu honen

orrialdeak haurrentzako baliabidedidaktikoak eskaintzeaz gain, jokobatzuk ere baditu.

National Museum of AmericanArt (Smithsonian)

http://www.nmaa.si.eduWashington-eko Smithsonian institu-

zio ospetsuak ere baditu hezkuntzarakooso probetxugarriak diren baliabideak.

Orlando Museum of Arthttp://www.ucf.edu/~omaTxinatar inperioaren hilobiei buruz

antolatutako erakusketan zehar bidaiabirtual bat eskaintzen zuen museohonek bere orri elektronikoaren bitar-tez. Agian orain aldatu egingo zuten,baina aipatutako honetan erakusgaiakezezik, hauei buruzko ikasgaiak presta-tzeko informazioa eta elkarrizketarakotalde baten antolakuntza ere eskaintzenzuen. Hortaz, ondorengo erakusketetanere antzeko ekimenak antolatuak izangodituzte. Merezi du noizean behin helbi-de honi bisitatxo bat egitea.

Web orrialdeak sortzekohttp://www.kn.pacbell.com/wired/

filamentality/Hezkuntzarako web orriak eraikitze-

ko pausoz pauso gidatzen duen orrialdeelkarregailea da.

Gif Animation on the Webhttp://member.aol.com/royalef/gifa

nim.htm/Gif da sarean normalean erabiltzen

den irudien formatoa. Irudi hauek, gai-nera, sarean lortu daitekeen "Gif Buil-der" aplikazioaren bitartez mugi araziegin daitezke. Helbide honetan honenguztiaren berri jaso dezakezue.

Helbide bitxiakArkitektura Irakaskuntzanhttp://whyy.org/aie/aie.htmlArkitekturaren erabilpena irakaskun-

tzan lagungarri delakoan sortu zutenorrialde hau.

Koadrilakhttp://gangid.ucdavis.edu/dept/ga

ngID/default1.htmlHirietako koadrilen gaia jorratzen

baduzue zuen gelatan, hona hemen ego-kia suertatuko zaizuen helbidea. IparAmeriketako hirietako koadrilak ager-tzen dira, baina haien sinboloz, janzke-rez eta antzeko zehaztasunez aritzendenez (batzuetan hemen bertan erabil-tzen diren berberak), helbide honetaneskaintzen den informazioa eta ikuspun-tuak baliagarriak izan daitezke.

Tipografia sortzaile bat asmatze-ko proiektua

http://schools.sys.uea.ac.uk/schoolnet/bradfield/oldart/chronic3.htm

http://schools.sys.uea.ac.uk/deepspace/jn/

Paperezko hegazkinakhttp://pchelp.inc.net/paper_ac.htm

Fraktalakhttp://reality.sgi.com/employees/rc

k/hydra/archive/index:htmlMandelbrot-en fraktaletan oinarritu-

tako irudiei buruzko helbidea da hono-ko hau. Konexioa motel xamarra izandaiteke, beraz, denbora lasai hartzekoprest egon behar duzue.

DBH-ko Bigarren Zikloa

Euskara eta Literatura 3 eta 4Matematika 3 eta 4Gizarte Zientziak 3 eta 4Natur Zientziak 3 eta 4Lengua y Literatura 3

Euskal Literaturaren antologia

URTXINTXA 3urteURTXINTXA 3urte1.hiruhilabetea

ikaslearenkarpeta

Haur Hezkuntzarakomaterial berria“ U r t x i n t x a ”proiektua (3 urte)

Ikaslearen karpeta:IpuinakLan-koadernoak

Irakaslearen karpeta:Ipuinak laminatanHormirudiakHiztegi mutuaKasetaAlfabetoaZenbakiakAzalpen testuak

Hiruhilabete bakoitzerako

Ikaslearen liburua

Irakaslearen gidaliburua