Download - GURASOENDAKO ALDIZKARIA - bergara.eus · legiatua dugu. Kalean egoteak izugarrizko garrantzia du gazteen bizitzan eta bereziki gure lanean. Gazteen sozializazio, hezkuntza eta ...

Transcript
Page 1: GURASOENDAKO ALDIZKARIA - bergara.eus · legiatua dugu. Kalean egoteak izugarrizko garrantzia du gazteen bizitzan eta bereziki gure lanean. Gazteen sozializazio, hezkuntza eta ...

12. A

LEA

2007

ko

Uzt

aila

Bergarako Udaleko Gizarte Ongizateko Prebentziorako Zerbitzua

GURASOENDAKOALDIZKARIAaurrera begira

Bergarako Udaletxea

Page 2: GURASOENDAKO ALDIZKARIA - bergara.eus · legiatua dugu. Kalean egoteak izugarrizko garrantzia du gazteen bizitzan eta bereziki gure lanean. Gazteen sozializazio, hezkuntza eta ...

22 // AAUURRRREERRAA BBEEGGIIRRAA

a u r k i b i d e a :

4-5 orrialdeak: 0-5 urtera TXIKITATIK DENETIK JATEN IKASTEA

Mireia AlberdiDietetika eta Giza Nutrizioan Diplomatua

6-7 orrialdeak: 6-11 urteraKIROLA: SEME-ALABEN

FORMAKUNTZARAKO OSAGAIALuis Mari Zulaika

EHUko irakaslea Jarduera Fisiko etaKiroletako. Zientzien Fakultatea.

Pedagogian Doktorea

8-9 orrialdeak: GURASOEN GALDERAKJose Ramon Fernandez

Psikologoa

10-11 orrialdeak: 12-18 urteraESKOLA PORROTA BIGARREN HEZKUNTZAN

Benjamin AtutxaEibarko Berritzeguneko Zuzendaria

Laguntzaileak:

• Bergarako Udal Euskara Zerbitzua

• Bergarako Udal Artxiboa

• Bergarako Udaleko Hezitzailea

• Bergarako Udal Kirol Zerbitzua

• Kale hezitzaileak

• Aranzadi ikastola

• Mariaren Lagundia ikastola

• San Martín ikastola

• Ipintza institutua

• Berrigara

• Lea Artibaiko Amankomunazgoa

• Jardun Euskera Elkartea

• Xipizaro Ludoteka

Maketazio eta inpresioa: KOH diseinu grafikoaeta inpresio digitala

Egilea: Bergarako Udala

Gizarte Ongizateko

Prebentziorako zerbitzua

San Martin Agirre plaza, 1

20570 Bergara

Tlf: 943779126 • Faxa: 943779182

E-maila: [email protected]

Babesleak:

GURASOENDAKO ALDIZKARIAaurrera begira

Bergarako Udala

Jardun

Page 3: GURASOENDAKO ALDIZKARIA - bergara.eus · legiatua dugu. Kalean egoteak izugarrizko garrantzia du gazteen bizitzan eta bereziki gure lanean. Gazteen sozializazio, hezkuntza eta ...

AAUURRRREERRAA BBEEGGIIRRAA // 33

GU

RASO

END

AK

O A

LDIZ

KA

RIA

Bergarako Udalak Gizarte-OngizateDepartamentuaren bidez Kale Heziketa pro-grama jarri zuen martxan 2005ko irailean.

Artikulu honetan Kale Heziketaren nondik nora-ko nagusiak eta Bergarako gazteen errealita-tea eskaini nahi dizkizuegu.

Gure lana 11-17 urte bitarteko gazteei zuzendu-ta dago. Adin tarte horretan gazteek denboraasko pasatzen dute etxetik kanpo. Kalea,beraz, gune hezitzaile garrantzitsu bezain pribi-legiatua dugu. Kalean egoteak izugarrizkogarrantzia du gazteen bizitzan eta bereziki gurelanean. Gazteen sozializazio, hezkuntza etagarapen prozesuan funtsezkoa dela uste dugu.

Gure lanean kalea, eta honek eskaintzendituen aukera guztiak, ahalik eta gehien apro-betxatu behar ditugu. Gazteekin harremanzuzena eta naturala edukitzen saiatzen gara,beraien espazio eta koadriletara hurbilduz.Gaztetxoak dira, beraz, beraien errealitateaezagutzeko aukera paregabea eskaintzendigutenak. Eta, horrela, gazteen, desio, porrot,hutsune eta haserreak ailegatzen zaizkigu gura-soekiko, gurekiko edo herriko baliabideekiko,adibidez.“Guretzat Bergaran ez dago ezer” aditzea ohi-koa da gazteen artean. Eta guraso askok eregauza bera esaten diguzue. Egia da adin tartebatentzat (13-16 urte) aukera ez dela handiaeta gure iritziz Udalak herriko gazteei ekipa-mendu eta gune aproposagoak eskaini ahaldizkie. Hala ere, Kale ekintzak antolatzen dire-nean gazteen partehartzea baxua, eskasa da.Herriko gazteek ez dute partehartzeko ohitura-rik eta, batez ere, 14 eta 16 urte bitartekoetanhautematen dugu jarrera hau. Eta bereziki nes-kengan.Zergatik ote?Gazteentzat erreferentzia gune bat falta dagure iritziz; gazteleku edo gaztetxoko bat, adi-

bidez. Horrelako baliabide bat herriko gaztetxoguztiei irekia egongo litzateke, beraien artekoharremana eta aisialdi hezitzailea bultzatuz.Akaso, ez litzateke gurasoak hainbeste ardura-tzen zaituzteten lokalentzat alternatiba posiblebat?

Badira kezkatzen gaituzten beste hainbat gai.Gazteek kontsumoarekiko duten jarrera, adibi-dez. Gaztetxoek egunero diru kopuru handiaerabiltzen dutela ikusten dugu. Merienda aitza-kitzat harturik, arratsaldero litxarkeria pila jatendute, etxean prestatutakoa gutxietsiz eta dirurikez dutenean inkonformismoa agertuz. Honetazgain, euroak osasungarriak ez diren produktue-tan gastatzen dituzte, gozokiak, tabakoa etabestelakoetan. Ohitura hauek bere horretandituzten arriskuekin.

Kontsumoaren gaiarekin jarraituz, mugikorreninguruan ere kezkatzeko jarrera antzematendugu. Hau ezinbesteko tresna bihurtu daberaien arteko harremanetarako eta alderdipositiboak dituela ezin dugu ukatu. Baina askokez dute horrela ulertzen eta hor dituzte motaguztietako pelikula eta argazkiak, mugikorraedukitzeak eskaintzen dien itxurakeria….etab.Mobilarekiko nolabaiteko menpekotasuna,informazioaren kontrol gabezia eta beste hain-bat arazo agertu daitezkeela uste dugu.

Azken finean Bergarako gazteek gaur egungogaztetxoen artean arruntak diren kezka, arazoeta interesak dituzte . Eta gu hor gaude, onera-ko eta txarrerako, beraien ikuspuntua kontrajar-tzeko eta gure esperientziak beraiekin eta zue-kin elkarbanatzeko. Heziketa prozesua guztionerantzukizuna da. Azaldu dizkizuegun kezka,jarrera eta ilusioak aldatzea lan zail, gogor etapoliki egin beharreko dela badakigu eta alda-ketak epe luzean ematen direla gogorarazinahi dizuegu…Animo!!

SARRERA

Herriko gaztetxoak,

Kale Hezitzaileen ikuspuntutik

Jardun

au

rre

ra b

eg

ira

Kale Hezitzaileak

Page 4: GURASOENDAKO ALDIZKARIA - bergara.eus · legiatua dugu. Kalean egoteak izugarrizko garrantzia du gazteen bizitzan eta bereziki gure lanean. Gazteen sozializazio, hezkuntza eta ...

Dagoeneko nahiko frogatua dagogure osasuna, maila batean, gureelikadura motari lotua dagoela. Etanolako elikadura mota dugun (aka-tsak, gabeziak, gehiegikeriak, ...)epe luzera hainbat osasun arazo ereekar diezazkigukeela.

Horregatik, azken urteetan garrantzihandia eman zaio umeek txikitatikdenetik jaten ikasteari. Jakin bada-kigulako txikitako ohiturak betirakoohitura bilakatu ahal izango direla.Eta horiek gure bizitzako lehen urte-etan ohitura osasuntsuak badira,helduak garenean “bizi aseguru”bezala joka dezaketela gure alde,gaixotasun batzuk izateko aukerakgutxituz.

0-5 urte tartean garapen fisiko etaintelektuala oso handia da. Eta eli-kaduran aldaketa nabariak emanbeharko dira. Umea esnea soilik har-tzetik elikadura garatu eta osoaedukitzera pasa beharko litzateke,denetik jatera.Lehenengo hilabeteetan esneaizango da jaki bakarra, amarena

izango delarik hoberena. Ondoren, pixkanaka janari berriakprobatzen hasi beharko litzateke 1-3 urteko tarte horretan. Beharbada,gurasoentzako lasaigarria izan dai-teke jakitea denek ez dutela errit-mo berbera eta hori errespetatzenjakin beharra dagoela. Gainera,adin tarte honetan (1-3 urte)umeen hazkundea ez da horrenazkarra eta, ondorioz, beraien ape-titua murriztu egiten da, eta gosegutxi duten itxura ematen du.Baina ez da horrela, prozesu natu-ral bat da. Beraz, askotan kantita-teaz baino gehiago jaki eta testuradesberdinak emateaz arduratubehar gara, jatekoak ahalik etakalitate onenetakoak izateaz ardu-ratuz. Kalitatea kantitatea bainohobe.

Ondorengo urteetan (3-5 urte) jate-ko ohitura egokiak sendotu behardira.

Hala ere, hara hemen hainbatgomendio denetik probatzen edojaten lagunduko dutenak.

Lehen hilabeteetan umea soilikesnearen bidez elikatuko da.Ondoren, pixkanaka-pixkanakajaki berriak probatzera emangodiogu. Ahalik eta lasaitasun han-dienarekin. Nahiz eta askotan ezden erraza konparazioak (besteekbeti hobeto jaten dute) eta exi-gentzia maila (kantitate aldetik)direla medio.

Bestalde, gustuari dagokionez,jateko orduan, nahi gabe, umeeiexigentzia maila altua ipintzendiegu. Jakiren bat ez badu gustu-ko, desesperatu egiten gara,baina hilabete batzuen buruan“nahiko” ona dagoela esatendigunean, berehala uste duguguztiz bere gustukoa dela eta ezdugu onartzen hurrengoan umeakez duela nahi esatea. Beraz, gogo-ratu behar dugu pazientzia dela,beharbada, estrategiarik onena.Horregatik, ez dugu amore eman-go. Behin eta berriro jaki desberdi-nak eskainiko dizkiogu (gustukodituenak eta gorrotatzen dituenakere bai). Puntu honetan, interes-garria da azpimarratzea ulertze-koa dela umeek zerbait berria pro-batzera ematen diegunean ipin-tzen duten erresistentzia . Arrotzaegiten zaien zerbait ahoan sartubehar dute eta gainera irentsi. Ezda erraza. Beraz, akaso, beraientokian jarri gaitezke eta lasaitasunosoz eta konstantzia handiz behineta berriro jaki desberdinak eskai-ni.

Jaki berriak (fruta, adibidez) pro-batzera ematerakoan hasieranesnearekin nahastu eta pixka batberotzen badugu, agian erraza-goa egingo zaie. Bestela, beraien-tzat zapore berria da eta, gainera,hotza dago. Zapore eta tenpera-tura horren inguruan aurretik ezdute inongo erreferentziarik. Beraz,askotan, normala den moduan, ezdute nahi izaten hori jan.

44 // AAUURRRREERRAA BBEEGGIIRRAA

00ttiikk 55 uurrtteerraa

00ttiikk

55 uurrttee

rraa

TXIKITATIKDENETIK JATEN IKASTEA

Mireia AlberdiNutrizio eta giza elikaduran

diplomatua

Internet

Pazientziaeta konstantzia

Page 5: GURASOENDAKO ALDIZKARIA - bergara.eus · legiatua dugu. Kalean egoteak izugarrizko garrantzia du gazteen bizitzan eta bereziki gure lanean. Gazteen sozializazio, hezkuntza eta ...

AAUURRRREERRAA BBEEGGIIRRAA // 55

TTXXIIKK IITTAATTIIKK DDEENNEETTIIKK JJAATTEENN II KKAASSTTEEAA

00ttii

kk 55 uurrttee

rraa

Urtebetetik aurrera (beti ere, gutxigorabehera) umeak nagusiekinmahaian esertzeko gaitasuna lan-tzen hasi gaitezke. Familiako bestepartaide baten moduan. Eta beste-ek jaten dutena probatzera eman.Jatorduak lasai eta giro atsegineanegitea oso garrantzitsua da: familiaguztia mahai inguruan eserita etapatxadaz, eguneko jatordu garran-tzitsuenak egiteko. Hori dela eta,telebista aurrean jatorduak egitekoohitura ez da egokiena, familiarenbarneko komunikazioa eta lasaigiroa eteten duelako. Umeak, oso txikitatik, ikasteko prestazaltzen dira eta, gauza bakoitzarenzergatia adierazten badiegu, askozerrazago onartuko dituzte betebe-harrak.Era berean, gogoratu behar duguumeek imitazioaren bidez ikastendutela. Horregatik, berebizikoa daguraso, aiton-amona edo zaintzaile-ek emango dioten eredua.Askotan, zer ikusi hura ikasi.

Menu bakarrajatordu bakoitzekoFamilian gurasoek erabaki beharkolukete beraien seme-alabei zer dengehien komeni zaiena, eta ezumeek.Gaur egun etxe askotan bazkariaketa afariak jatetxe bateko menuakdirudite, plater desberdinak familia-ko bakoitzarentzat. Horrela, gauregungo umeek beraiei gehien gus-tatzen zaizkien jakiak bakarrik dituzteeuren dietan, beste elikagai eta jakiasko albo batera utzita. Horregatik,menu bakarra egoteak badu beregarrantzia. Gogoratu behar dugu

jatorduak une ahalik eta lasaienaizan behar duela. Eta janariak ezduela zertan izan “borrokarako” edo“istilutarako” gaia. Orduan, zer eginhaur batek jaki bat ez duela nahiesaten digunean? Beharbada,modu egoki bat, jatekoak eskaintze-an datza. Umeak argi eduki beharduena da denetik probatu beharduela, koilarakada bat, behintzat,jan beharko duela, nahiz eta platerguztia ez bukatu. Baina, era berean,oso garbi gelditu behar duena da,beste ezer ere ez duela izango, bes-teen moduan jan beharko duela(patologiak salbu, noski). Ez delaberarentzat beste ezer prestatuko.Eta hori umeari jaten ematen diotenpertsona heldu guztiek izan behardute argi. Bestela, umeak azkar ikas-ten du norekin jan eta norekin ez.

Plangintza:Ideia baliagarri izan daiteke menuakplanifikatzea. Horrela, bat-batekota-suna alde batera utzi eta denbora,dirua eta buruhausteak aurreztukoditugu.Saiatu gustuko dituzten jakiak proba-tu gabe dituztenekin konbinatzen.Horrela, beraiei ere errazagoa egin-go zaie. Askotan barazkiak etaentsaladak izaten dira arazo gehienematen dituztenak; beraz, plater osobat eskaini beharrean guarniziobezala eskaini daitezke, koilarakadatxiki bat.

Jatorduetatik kanpo jaten dena ereadostu daiteke. Lehenengo urteetanlitxarkeriak saihestu beharko genituz-ke, azukre, gatz eta aditibo kantitatehandiak dituztelako. Eta beraien osa-sunerako kaltegarriak izateaz aparte,jatordu garrantzitsuetarako goseagutxitu egiten diete.

Jardun

Esta comprobado que la ali-mentación de una persona estáestrechamente ligada a susalud. Por eso es importanteque desde pequeños aprenda-mos a comer lo más saludable,y para ello, variado posible. Hayque recordar que para que unniño/a coma sano, no es nece-sario que coma grandes canti-dades. Sino que tenga una ali-mentación variada.¿Pero como conseguir quecoman de todo? Una de lasgrandes claves es la más dificil,paciencia. Es importante ofre-cerle distintos alimentos, sabien-do que no siempre los va aaceptar. Por eso tenemos quetener la firmeza y la constanciade no tirar la toalla y seguir ofre-ciendo alimentos de todo tipo. A partir del año de edad, elniño/a se puede ir incorporan-do poco a poco a la mesa.Para que pueda ir probandodistintos tipos de alimentos. Lahora de la comidas principaleses importante hacerlas en fami-lia y en un ambiente agradable.Para que no se haga tan pesa-do podemos planificar losmenús semanales, así nos aho-rraremos tiempo, dinero y que-braderos de cabeza. Y si pone-mos en una misma comida ali-mentos que les gusten con otrosque “tragan”, a lo mejor se leshace más llevadero.

Imitazioa

Internet

Page 6: GURASOENDAKO ALDIZKARIA - bergara.eus · legiatua dugu. Kalean egoteak izugarrizko garrantzia du gazteen bizitzan eta bereziki gure lanean. Gazteen sozializazio, hezkuntza eta ...

66 // AAUURRRREERRAA BBEEGGIIRRAA

6tik 11 urtera

6tik

11 urtera

Udako oporrak gainean ditugu.Denok irrikaz desiratutako eta mere-zitako garaia, urtean zehar pilatuta-ko nekeak eta arazoak atzean uzte-ko une egokia. Baina indarberritzehori era askotakoa izan daiteke.Hemen zure seme-alabentzakoaisialdirako aukera merke, osasunga-rri, erakargarri eta hezitzailea aurkez-tera gatozkizu: KIROLA (eta oro harjarduera fisikoa).

Haurrak aspalditik daude oporrenzain, ikasturteko errutinatik ihes eginnahi dute eta denbora librea izanbehingoz, atsedena hartu, desko-nektatu, erlaxatu, bai fisikoki baitamentalki ere. Zenbait haurrentzatalferkeria, asperdura eta denboragaltzeko tartea bihurtu ohi da: tele-bista, joku elektronikoak, ohean gel-ditzea... (hain zuzen ere, gorputzakbiologikoki inoiz baino mugimendubehar handiagoa duen garaian).Garbi izan behar dugu ideia bat:“aisialdia ez da ezer egin gabe ego-tea, gustuko duguna egitea baizik”.

Bereziki adin hauetan garrantzitsuada bizi-estilo aktiboa izatea: hau da,kirola edo jarduera fisikoa egin; des-plazatzeko modu aktiboez baliatu

(oinez, bizikletaz...), eta jolas dinami-koak praktikatu (harrapaketa, ezku-taketa...). Izan ere, onura ugari eragi-ten ditu jarrera horrek. Besteak besteondorengoak:

Oro har, osasuna eta bizi-kalitateahobetzen du (gainera aparatu guz-tietan du eragina). Onura fisikoezgain (gorputzekoak) psikologikoakere nabarmenak dira (agresibitatea,estresa, afektibitatea...) bai etasozialak ere.

Hezurrak hazten laguntzen du, bailuzeran, bai eta sendotasunean ere,(mineralizazio prozesua eta dentsita-tea handituz). Ondorio hau osogarrantzitsua da, behin 30 urtezgeroztik parametro horiek hobetzeaezinezkoa baita. Horregatik esan ohida haurtzaroko kirol jarduera hezu-rrentzat aurrezte-plan baten antze-koa dela, kalitatezko geroa ziurta-tzen digula, alegia.

Gizentasuna saihesten laguntzen du,kaloriak erretzen dituztelako, gehie-gizko kiloak pilatzeko aukerak murriz-tuz. Garrantzitsua da adin hauetanarazo honi aurre egitea, izan ereorain gantza (koipea, grasa) pilatze-

ko zelula berriak sortzen dira; heldu-tasunean berriz, ez dira gehiago sor-tzen, daudenak gehiago gizendubaizik. Haurtzaroan gizena izan denhaurrak erraztasun handiagoa izan-go du helduaroan ere hala jarraitze-ko (zelula adiposo ugari dituelako).

Gorputza modu orekatuan haztenlaguntzen die gure seme-alabei.Jolastu eta mugitu egiten den hau-rrak muskuluak ere lantzen ditu.Giltzadurak babestuagoak izangodituzte edozein motatako istripuenaurrean (erorketak, bihurrituak, kol-peak...). Gorputzeko organoak eutsi,babestu eta pisuaren banaketarakoere ondorio positiboa du.

Zirkulazio aparatua nabarmen hobe-tzen du: bihotza sendoagoa dugu,arteriak eta benak zabalagoak etamalguagoak, kapilarizazioa garatua-goa, odola “meheagoa” eta abera-tsagoa, oxigeno gehiago garraiatzendute, muskuluek errazago jasotzendute oxigenoa,... Kontuan izan mul-tzo honetako arazoak direla ugarie-nak aurreratutako gizarteetan etaaurrikuspena gorantz doala hurrengohamarkadetarako. Gainera, neurriakhartzen haurtzaroan hasi behar da.

Arnasa hartzeko ahalmena hobe-tzen du. Izan ere, besteak beste, biri-ketako bolumena handitzen da, baieta albeolo kopurua ere eta toraxe-ko (bularreko) muskuluak garatu ere.Ondorioz bihotza eta hainbat orga-nok lana neke gutxiagoz egingodute.

Immunologi sistema garatuagoaizango duenez, gaixotasunei aurreegiteko gaitasun hobea izango du.Digestioa errazago egingo du. Loeta, oro har atsedena, errazago har-tuko du.

Era berean, onuragarri izango dulagun berriak egiteko eta besteekinhobeto konpontzen ikasteko, harre-manetarako beharrezkoak diren tre-betasun sozialak garatuz eta beresozializazioa erraztuz. Gogoratu

KIROLA: SEME-ALABENFORMAKUNTZARAKO OSAGAIA

Luis Mari Zulaika IsastiEHU-UPVko irakaslea

Jarduera Fisiko eta KiroletakoZientzien Fakultatea

Pedagogian doktorea

Jardun

Page 7: GURASOENDAKO ALDIZKARIA - bergara.eus · legiatua dugu. Kalean egoteak izugarrizko garrantzia du gazteen bizitzan eta bereziki gure lanean. Gazteen sozializazio, hezkuntza eta ...

AAUURRRREERRAA BBEEGGIIRRAA // 77

KIROLA: SEME-ALABEN FORMAKUNTZARAKO OSAGAIA

6tik

11 urtera

eremu soziala osasunaren barneanulertzen dela gaur egun. Bere heziketa-prozesuan lagundukodio, pertsona zuzen gisa hazten.Kiroltasunean gizalegezko portaerakikasiko ditu; talde-lanerako etaelkarlanerako gaitasuna hobetukodu; arauak, kideak, arduradunakerrespetatzen ikasiko du; hartutakokonpromisoak erantzukizunez bete-tzen; eta oro har bizitzarako baliaga-rriak izango dituen balio positibougari eskuratuko ditu.

Onura horiek guztiak jasotzekoordea, kirol-jarduera horrek ezauga-rri batzuk izan beharko ditu. Hau da,kirolak, berez, edozein modutaraburututa ez ditu beti lortzen aipatu-tako ondorio positiboak.Haurtzaroko kirolak onura fisiko etahezitzaile hauek parte hartzaile guz-tiengan ziurtatzeko izan beharrekobaldintzen artean 2 nabarmendukoditugu:

Antolaketak duen ikuspegia edohelburua. Garai batean haurtzarokokirola gaitasun apartekoak detekta-tzeko baliabide gisa ulertzen zen,gerora gutxi horiek goi-mailara iritsizitezen. XXI. mendean hiritar guztien-gan bizi-estilo aktiboak sustatzekotresna moduan ikusten da, ordea,beraien bizi-kalitatea hobetze alde-ra. Era berean, antolaketa honekahalbidetzen du gerora maila gore-na dutenek goi errendimenduanjarrai dezaten.

Haurtzaroan haurraren garapen psi-komotorea bere osotasunean jorra-tu beharko da. Kirol eta jardueradesberdin ugari landu beharko dituhasiera batean. Oinarrizko trebeta-sun motore guztiak ondo landutaizateak oinarri sendoa emango dieetorkizunerako. Modu honetangarapen orekaturako zutabeak ber-matzen dizkiogu etorkizunari begira.Kirolari hori gai izango da aurreran-tzean edozein jarduerara egokitze-ko. Beranduago bakoitzak aukeratu-ko du zein espezialitate jorratu nahiduen.

Jakin behar dugu helduaroan ohitu-rak aldatzea oso zaila dela, horrega-tik da garrantzitsua haurtzaroan has-tea bizi-estilo eta usadio egokiaklantzen. Ikusita,bada, zein aukeraduten gure seme-alabek osasunahobetzeko, harremanak hobetzeko,hezteko eta ohitura positiboak esku-ratzeko, lagun diezaiegun moduarduratsuan. Denborak eskertukodigu.

BIBLIOGRAFIAZulaika, Luis Mari eta Muñoa, Maite(editoreak) (2002).30 ARRAZOI KIROLA EGITEKO.Ariketa fisikoaren onurak osasunean.

Zulaika, Luis Mari (editorea) (2004). 25 ARRAZOI KIROLA EGITEKO.Onura psikologikoak, sozialak etabalio hezitzaileak.

Jardun

Es muy importante que incul-quemos hábitos de ocio y estilosde vida activos a nuestroshijos/as de estas edades. Sobretodo por tres motivos: es muydifícil modificar patrones deconducta en la edad adulta,muchos problemas de saludque afloran en la edad adultavienen desarrollándose desdeestas edades y hay procesosdel organismo que solo puedendesarrollarse de ese modoespecífico en estas edades. Se enumeran algunos de losnumerosos beneficios que origi-na la práctica deportiva a nivelfísico, psíquico y social: mejorala salud y funcionamiento detodos los aparatos del organis-mo, el desarrollo de los huesos,previene la obesidad y todos losproblemas derivados, mejora lacirculación sanguínea evitandosus riesgos asociados, mejora larespiración y el sistema inmuno-lógico. Además le ayuda amejorar sus habilidades socialesy desarrollar valores positivos yeducativos. Pero para ello será importanteque la actividad se plantee conobjetivos educativos para todossus participantes (y no sólocompetitivos y de rendimientopara los mejores dotados), yque incluya actividades varia-das sin limitarse a una únicaespecialidad deportiva concre-ta en estas edades.

Page 8: GURASOENDAKO ALDIZKARIA - bergara.eus · legiatua dugu. Kalean egoteak izugarrizko garrantzia du gazteen bizitzan eta bereziki gure lanean. Gazteen sozializazio, hezkuntza eta ...

88 // AAUURRRREERRAA BBEEGGIIRRAA88 // AAUURRRREERRAA BBEEGGIIRRAA

1) Gure semea lehen hezkuntzakolehen mailara igaro da aurten.

Irakaslearekin hitz egin dut, eta esandit semeak ez duela arazorik izango,baina txikia zenetik, ikasketakgarrantzitsuak direla eta ikasi eginbehar duela irakatsi nahi izan diogu.Nola indartu dezakegu ikasketa,gehiegizkoa izan gabe?

Egunero-egunero pixka bat lan egi-teak ikasteko ohitura sortzen lagun-tzen du, eta horrez gain, oinarrizkoada haur eta ikasle arduratsu izandadin. Haurrei txikitatik eskatu beharzaizkie zenbait erantzukizun –esatera-ko, beren jostailuak eta arropa bil-tzea–, eta erantzukizunak, pixkana-ka, eskola-eremuan orokortu.

Eskolako lehen urteetan, hezitzaileekhau proposatzen dute: gurasoekseme-alabei laguntzea lana planifi-katzen, lana nola egin aurreikusteneta lana baloratzen. Haurrak hazizdoazen heinean, bakarrik utzi behardituzte beren gelan, baina lan egitenduten bitartean, haiek bisitatu etahaien zailtasun eta lorpenei buruzhitz egin. Hau da, gurasoek haurrakkontrolatu behar dituzte, bainanekarazi gabe.Seme-alabek motibatzen ikasteko,ondo egiten dutena goretsi behardute gurasoek, txarto egiten dutenakritikatu beharrean. Horrez gain,seme-alabei errendimendu onaeskatzean, errealista eta ulerkor joka-tu behar dute (seme-alaben ahal-menak aintzat hartuta eta konpara-ziorik egin gabe), beharrezkoa ezden laguntza ez eman, ikuspuntuainposatu gabe aholku eman etaondo egindako lana sustatu.Agerikoa da elementu nagusietakobat lan-bolumena haurren adinaren

arabera neurtzea dela, beraiek etxe-an egin ahal izateko, alegia. Azkenbatean, haurrak dira, eta denerakoizan behar dute denbora. Lehen hez-kuntzako lehen urteetan, etxean egi-ten duten lanak gelan ikasitakoaberrikusten lagunduko die. Hori bai,gehienez ordu erdi bat.

Zenbait faktorek eragina dute hau-rren motibazioan, besteak bestehaien jarrerak eta besteek haienlanari esaten dutenak. Gurasoek,eskuarki, gai horri buruz kezka erakus-ten badute (betiere, gehiegizkoa ezbada eta notekiko obsesio bihurtzenez bada), haurra ikasteko motibatu-ta egongo da.

kasteko motibaziorik onenetako batikasten jakitea da. Ikasten dakitenekerantzunak ateratzen dituzte liburue-tako edukietatik, aldez aurretik egi-ten dituen galderei erantzuteko.Ikasten jakiteko, modu ulerkorragoanirakurtzen irakatsi behar diegu, irakur-tzen dutenaz jabetu daitezen. Horidela eta, oso lagungarria da galde-rak egitea, irakurri dutena ulertu oteduten jakiteko eta datuak gogoratubesterik egiten ez dutela egiaztatze-ko. Ulermenezko irakurketa erraza-goa izango da, lexikoa aberastuzgero. Horrenbestez, hiztegien erabi-lera sustatzea komeni da eta, beraz,haiek erabiltzen irakastea.Funtsezkoa da paragrafo bakoitzekoideia nagusia aurkitzen eta azpima-rratzen irakastea, bai eta azpimarra-tutakoarekin eskemak egiten ere.

Ikasteko ohitura sortzeko, etxekolanak egiteko eta ikasteko ordutegiaezarri eta leku egokia eta erosoaprestatu behar zaie.Arrakasta lortuko bada, garaipen txi-

kiak lortu behar dira, egunez egunahalegin txikiak baina konstanteakeginez.

2) 16 urteko alaba daukat, etaduela gutxi, mutil batekin hasi da.

Ordutik hona, bien eskola-errendi-mendua asko murriztu da. Ez dut ustealabak bigarren hezkuntza amaitukoduenik. Zer gomendatzen didazu?Bien arteko harremana hausten saia-tu beharko nuke?

Maitasuna adinik gabeko sentimen-dua da. Bat-batean pizten da, etaparadisura eramaten gaitu, edo ilun-petan hondoratzen. Zortea edo gai-xotasuna izan daiteke, baina kontuada bizipen normal-normala dela, etazure alabaren emozio- eta afektibita-te-garapenerako beharrezkoa.Hortaz, behar-beharrezkoa da lagun-tzea eta ulertzea, nerabeak horrela-ko egoeran orientatzeko.zzzNerabeei kostatu egiten zaie guraso-ekin lehen maitasunaz hitz egitea,oro har, errieten, galderen eta uler-menik ezaren beldur direlako etagurasoek laguna ikustea debekatukoote dieten beldur direlako. Beraz,seme-alaben intimitatearekiko jarre-rak irekia eta errespetuzkoa izanbehar du.

Lehenengo eta behin, zeure buruaaztertu behar duzu, eta zure emozio-ak zintzotasun osoz onartu.Batzuetan, seme-alabei zerbait ger-tatzeko beldurrez, haientzat espe-rientzia liluragarria dela ahaztu ohidugu. Alabarengandik hurbil egonbehar duzu, eta lagundu, baina une-oro errespetatuz. Orain, beste egoe-ra guztietan bezala, elkarrizketa dafuntsezkoena. Alabak mutil-lagunare-kiko dituen emozioak kontatzenbadizkizu, entzun egin behar diozu,asaldatu gabe eta adinaren zorake-riak direlakoan barrez hartu gabe.Harentzat, bere sentimenduak dira,eta hori oso sakona da, oihuekin etazigorrekin aldatu ezin duzuna, eztamutil-laguna gustuko ez baduzu ere.Kasu horretan –hain zuzen, mutil-laguna gustatzen ez bazaizu–, arra-zoiak eman behar dizkiozu alabari,ulertu eta haiei buruz zurekin hitz egindezan.

Jose Ramon Fernandez (Psikologoa, Psikologia konduktualeko kabinetea)

c/ Ramon Maria Lili 2 BERGARA. Tlf: 943765939

GURASOEN GALDERAK

GURASOEN GALDERAK

Jardun

Page 9: GURASOENDAKO ALDIZKARIA - bergara.eus · legiatua dugu. Kalean egoteak izugarrizko garrantzia du gazteen bizitzan eta bereziki gure lanean. Gazteen sozializazio, hezkuntza eta ...

AAUURRRREERRAA BBEEGGIIRRAA // 99

Halaber, litekeena da alaba etamutil-laguna elkarren baitan ixtea.Logikoa da elkarrekin egon nahi iza-tea beti, baina erakutsi behar diozuharremanaz bestelako gauzak erebadaudela, gaztea dela eta oraindikere gauza asko bizi behar dituela, ezdiola lagunekin irteteari utzi behar,eta beste jarduera batzuk –esatera-ko, ikastea eta etxean laguntzea–alde batera uzten ez dituen bitarteanez dela inolako arazorik egongo.Naturaltasunez hitz egiten baduzue,errazagoa izango da bientzat.Behartu gabe, bere sentimenduekikointeresa agertu eta mutil-lagunazgaldetu diezaiokezu. Izan ere, alabakongi baderitzo, mutil-laguna etxeragonbidatu dezakezu.Elkarrizketa horretan, garrantzitsua danahi gabeko haurdunaldiak etasexu-transmisiozko gaixotasunak era-gozteko neurriez ere hitz egitea.Antisorgailuei eta sexu seguruariburuzko informazioa eman behardiozu, alderdi fisikotik eta afektibita-tekotik, itzulinguruka ibili gabe, geureerantzukizuna delako.

Harremana hausten ez saiatzea etamutil-lagunarekin egotea ez debeka-tzea gomendatuko nizuke; izan ere,kaltegarria izan daiteke, adin horre-tan maitasun debekatuak oso mor-bosoak dira eta. Heldua balitz bezalatratatu behar duzu, eta horrela joka-tzen hasiko da.

3) 4 urteko semea dugu, eta egu-nero kalera irteten gara jostailuren

batekin: patinetearekin, baloiare-kin… Kontua da, beste haur batzue-kin elkartzen denean, haien jostai-luak nahi dituela beti, eta horrezgain, ez dizkiela bere jostailuak bestehaurrei uzten. Ez dakit zergatik duenjokaera hori. Guk elkarbanatu eginbehar duela irakasten diogu, eta ezduela zekena izan behar.

Haurra ez da berekoi jaiotzen.Sentimendu hori geroago garatzenda, eta horrenbestez, oso garrantzi-tsua da haurrei elkarbanatzen lagun-tzea. Sei urte dituzten arte, gutxi gora-behera, egozentrismoaren garaia iga-rotzen dute haurrek, eta hori ez da

desoreka bat edo jarrera negatibobat. Aitzitik, haien autoestimua indar-tzeko balio du, hau da, nork bereburuaz duen iritzia eta besteek ustezgutaz pentsatzen dutena indartzeko.Haurrek ez dituzte beren gauzak utzieta elkarbanatu nahi; izan ere, zerbaitberaiena dela ulertzen eta sentitzenhasiak dira, eta jabetzaren zentzuaoso berria da, eta oinarrizkoa, auto-kontzeptua garatzen jarraituko badu-te. Zerbait elkarbanatzen ez dutene-an, beren lurraldea markatzen ari dira.Beren gauzak direla ulertu eta berenburua garrantzitsutzat hartzen ari dira,eta munduaren zilborra bailiran senti-tzen dira. Haurrek ez dute ulertzengauzak beraienak izango direla, nahizeta besteei utzi eta elkarbanatu; aitzi-tik, beste haur bati zerbait uzten badio-te betiko galduko dutela uste dute. Elkarbanatzea ez da berez ikastenduten zerbait, eta beraz, seme-ala-bei elkarbanatzen irakastea da gura-soen lana, kontuan hartuta berenjokaera oso eredu garrantzitsua dela,haurrek etorkizunean izango dutenjokabidea moldatzen baitu.Ingurukoek (gurasoek, anai-arre-bek…) elkarbanatu egiten dutelaikusi behar dute. Oinarrizko jarraibidegisa, honako hauek proposatzenditut:

• Haurrak jakin behar du objektubatzuk besteenak direla, eta bestebatzuk bereak eta ez beste inorenak.Hori dela eta, mugak jarri behar diz-kiogu: “hau neurea da, hau zeureada” esan behar diogu, bereizten ikasieta gauza guztiak bereak ez direlaulertu dezan, baina den-dena elkar-banatu daitekeela, eta elkarbanatuegin behar dela. Hori dela eta, ez daideia ona jostailu bera anai-arrebaguztiei erostea. Halaber, ez emanbere jostailuak inori, galdetu gabe;zalantzati sentiaraziko duzu, etahorren ondorioz, litekeena da gerobere gauzak uztea kostatzea.

• Lankidetza zer den erakutsi behardiogu, zenbait egoeratan elkarrekinlan egiteak eta elkarbanatzeak aldeonak dituela ikusarazteko. Jarduerabat egiten hasten den bakoitzean,elkarbanatu egin behar duela esan

eta txandak errespetatzen irakatsibehar diogu. Horretarako, galdetudiezaiokegu zer jostailu nahi dituenelkarbanatu eta zein ez, eta elkarba-natu nahi ez dituenak gorde egingoditugu. Zer jostailu elkarbanatukodituen galdetzen diogunean bat ereez duela elkarbanatu nahi erantzu-ten badu, jakinaraziko diogu berakere ezingo duela horrekin jolastu.Komeni da haurrak elkarbanatzekobereziak diren jostailuak izatea;orduan, ondo-ondo azaldu beharkodiogu jostailu horiek zertarako diren.Haurren artean eztabaidarik piztenbada, haien artean konpontzenlagunduko diegu. Laguntzeko modubat txandak eta denborak ezartzeada, edo jostailu batekin lehenengonork jolastuko duen zozketatzea.Garrantzitsua da haurren jolasakgainbegiratzea; izan ere, hiru eta lauurteko haurrek ez dute denborarenzentzua barneratuta, eta zain ego-tea kostatu egiten zaie. Txandakerrespetatzen irakasteko, beste haurbatzuekin egiteko eta jostailuak etaegoerak elkarbanatzeko moduko jar-duerak antolatu ditzakegu. Honahemen adibide batzuk: puzzleak etaantzekoak egitea, mozorrotzea etataldetan irudiak margotzea egitea.Marrazkietan, dagokion koloreazmargotu behar dute gauza bakoitza(hau da, ez da onartuko zerua ber-dea eta itsasoa horia izatea, adibi-dez). Haur bakoitzak kolore jakinbatzuk izango ditu. Ezin izango ditutrukatu, eta helburua denon arteanirudia osatzea izango da. Elkarrekineta elkarbanatuz jolastu daitekeelaikustea laguntza handia da haurra-rentzat, bera lehenengoa eta baka-rra ez dela ulertuz joango delako.

• Elkarbanatzeak ahalegin handiaeskatzen duenez, eta berebiziko lor-pena denez, elkarbanatu, txandaerrespetatu edo besteei laguntzendien bakoitzean, goraipatu eginbehar dugu haurra, eta bere ahale-ginak aintzat hartzen ditugula era-kutsi.

Laburbilduz, elkarbanatzea ez elkar-banatzea baino atsegingarriagoaizatea lortu behar da.

AAUURRRREERRAA BBEEGGIIRRAA // 99

GURASOEN GALDERAK

GURASOEN GALDERAK

Oharra: zure zalantzak erantzunak izatea nahi baduzu, ondoko eran egin dezakezu:Prebentziorako Zerbitzura telefonoz deituta edota E-maila idatzi eta erantzuna hurrengoatalean argitaratuko dugu. • Telf.: 943 77 91 26 • E-maila: [email protected].

Page 10: GURASOENDAKO ALDIZKARIA - bergara.eus · legiatua dugu. Kalean egoteak izugarrizko garrantzia du gazteen bizitzan eta bereziki gure lanean. Gazteen sozializazio, hezkuntza eta ...

Eskola porrotak hezkuntza mailakohelburuak lortu ez dituen ikasle kopu-rua adierazten du. Eskola komunitate-aren kezkarik handiena izan da etabada, oraindik ere, eskola porrotajasaten duten ikasleek zailtasun gehia-go izango dituztelako gizarte sustape-nerako.Espainiako estatuko DerrigorrezkoBigarren Hezkuntzako ikastetxeetan,eskola porrota % 26koa da, ELGAko(Ekonomia Lankidetza etaGarapenerako Antolakundea) herrial-deetako batez bestekoa (%20) bainozertxobait handiagoa; hain zuzen,%20koa da Bergarako DerrigorrezkoBigarren Hezkuntzako ikastetxeetakoeskola porrota. Horrez gain, aintzathartzen badugu Batxilergoa egitenhasten diren ikasleen %10ek gutxienezez duela amaitzen, gazteen % 30ek ezduela Batxiler titulua ondoriozta deza-kegu, alegia, unibertsitatean edoLanbide Heziketako goi mailako ziklo-etan hasteko aukera ematen duentitulua falta dutela.

Bestalde, ELGAk sustatzen duenPISA proiektuak –herrialde garatue-tan ospe handikoak– ezagutza, tre-betasun eta gaitasunen profilaematen duen oinarrizko adierazlemultzoa lortzea du helburu. Orainarte, honako gaitasun hauek neur-tu dira: irakurtzeko gaitasuna(2000), matematika gaitasuna(2003) eta zientzia gaitasuna(2006). Horrez gain, ondorioztatudenez, “15 urteko ikasleen % 26k ezdaki eguneroko gaiei lotutakooinarrizko problemak ebazten”,besteak beste. Aurrekari familiarreketa faktore sozioekonomikoek duteeraginik handiena ikasleen errendi-menduan.

Mutilen eta nesken arteko aldeeidagokienez, egindako ikerketekagerian jartzen dute nesken eskolaporrota mutilena baino txikiagoadela, ikasten denbora gehiagoematen dutelako eta diziplinatua-goak direlako.

Azken belaunaldietan, hainbat gizar-te aldaketa jazo dira, eta garai bate-an gizarteko oinarriak ziren erakun-deak ez dira orain hain garrantzi-tsuak. Gaur egun, gauza gehiegieskatzen zaizkio eskolari, eta irakasle-ek ezin diete gizarte-eskaera guztieierantzun, gainezka daudelako.Eskola porrota zenbait faktorekzehaztutako arazoa da. Honahemen:• Eskola-testuingurua.• Familia. Ukaezina da emaitza onaketa gizarte-jatorria –hau da, familiakgai soziokulturalarekiko duen intere-sa– hertsiki lotuta daudela.• Hezkuntza sistemaren funtziona-mendua.• Administrazioaren jarrera, baliabi-deei eta arazoak dituzten ikasleakherriko ikastetxe guztien arteanbanatzeari dagokienez.

1100 // AAUURRRREERRAA BBEEGGIIRRAA1100 // AAUURRRREERRAA BBEEGGIIRRAA

12tik - 18 urtera

12TIK

-18

URTERA

ESKOLA PORROTA BIGARREN HEZKUNTZAN

Benjamin AtutxaEibarko Berritzeguneko zuzendaria

Kale Hezitzaileak

ESKOLA PORROTARENKAUSAK

Page 11: GURASOENDAKO ALDIZKARIA - bergara.eus · legiatua dugu. Kalean egoteak izugarrizko garrantzia du gazteen bizitzan eta bereziki gure lanean. Gazteen sozializazio, hezkuntza eta ...

• Irakasle bakoitzaren lana.• Ikaslearen beraren jarrera.Alvaro Marchesiren iritziz, eskolaporrota ikaslearen erantzukizuna da,alde batetik, ikastetxearen eta ira-kasleen erantzukizuna, bestetik.Alabaina, erantzukizunik handienaikaslearen inguruko gizarte eta kultu-ra baldintzena eta hezkuntza siste-maren funtzionamenduarena da.

ZENBAIT KONPONBIDE:Eskola porrotari aurre egin ahal izate-ko, programa globalak eta integra-tuak jarri behar dira martxan, etaplan horiek aintzat hartu behar dituz-te hezkuntza, familia eta gizartealderdiak. Neurri isolatuak edo par-tzialak ez dira orain arte eraginkorrakizan.

Hezkuntza-administrazioaren aldetik,baliabideez hornitu behar ditu ikaste-txeak, ikasleen aniztasunari (kulturak,gustuak, interesak, familia motak…)erantzuteko, eta ikasteko zailtasunakdituzten ikasleentzat talde txikiago-ak, banaketa-gelak eta errefortzuakahalbidetzeko.

Familiaren aldetik, beharrezkoa dalan-bizitza eta bizitza familiarra uztar-tzea, gurasoek eskola bizitzan hobe-to parte hartu eta falta duten autori-tatea ikastetxeen esku ez uzteko.Beharrezkoa da:• Hezitzaileengan konfiantza izatea,haien autoritatea zaintzea eta edo-zein informazio garrantzitsu ematea.• Gurasoen eta ikastetxearen arteankoordinazio handiagoa izatea,aldian behingo harremanen bidez.• Zailtasunik hauteman bezain lasterneurriak hartzea.• Seme-alabak lehen bizi-esperien-tzietatik motibatzea eta haien lorpe-nak aintzat hartzea.

Irakasleen eskutik, beharrezkoa dairakaskuntza egituratzea, berrikun-tzak sartzea, ikasgela kudeatzekotrebetasunak garatzea, hezkuntza-politika errendimendua eta helbu-ruak lortzera bideratzea, malgutasu-na ikasleen bilakaeraren araberahanditzea eta tutoretza lana gehia-go sustatzea. Eskola-giro ona lortubehar da ikastetxe bakoitzean.Horretarako, oinarrizkoa da irakasle-ak heztea, besteak beste, gatazkaknola konpondu eta ikasleak nolamotibatu jakiteko, pedagogia-balia-

bideak izateko eta arazo berriei(anorexia, ludopatia, hiperaktibota-suna…) aurre egiteko moduak eza-gutzeko. Ikasleak desberdinak badira, moti-batuta egon daitezen, irakaskuntza-estiloak aurrera egin behar du, haienbeharrekin konektatu arte. Eskola-giro ona lortu behar da ikastetxebakoitzean; izan ere, eskola-giroakikastetxean sortzen diren harrema-nen maila adierazten du. Zuzenekoeragina du ikasleen errendimen-duan, eta guztiek ikastea lortzen du.Bigarren hezkuntza aldi zaila eta kon-plexua da Mendebaldeko herrialdeguztietan, eta pasa den mendeko90eko hamarkadatik aurrera (16 urtearteko ikasle guztiak eskolatzea derri-gorrezkoa izan zenetik), hainbat inte-grazio arazo sortu dizkie erantzunikgabeko interesak dituzten ikasleei.Baina ikastetxeek, berez, ezin dietehezkuntza-erantzunik eman ikasleengizarte premia guztiei. Beharrezkoada familien, Udalaren (gizarte etahezkuntza zerbitzuak) eta beste era-kunde batzuen (Osakidetza,Aldundia…) arteko esku-hartze koor-dinatua, unean uneko esku-hartzeenbidez edo, hobeto, profesionalekkoordinatutako ekintza baten bidez,ikastetxeei lagun diezaieten jarreradisruptiboak konpontzen.

Azken urteetan, irakasleen presta-kuntzako alderdirik garrantzitsuene-tako bat motibazioa da. Gaur egun,ikasi nahi ez eta jakin-minik ez dutenhaurrak eta nerabeak dira erronkanagusia, Marina filosofoak hau esa-ten du: “Ez zaudete aspertuta gau-zak aspergarriak direlako, gauzakaspergarriak dira aspertuta zaudete-lako”. Horretarako, ezinbestekoa dairakasleek grina berreskuratzea; halanola, Informazio eta KomunikazioTeknologiei eta metodologia aktibo-ei esker ikasleen jakinmina eta intere-sa piztuz eta komunikazioa norabideguztietan hobetuz, aniztasunari eta,aldi berean, indibidualtasunari eran-tzungo dien metodologia batenbidez.Ahaleginaren pedagogia sustatubehar da. Ikasleak ohartu behardira, ikasteko, funtsezkoa dela estu-diatzea. Denon artean, lortu behardugu ikastetxeak hezkuntza-komu-nitate osoak maitatutako, ezagutu-tako eta erabilitako lekuak izatea,irekiak eta ingurunean integratuakizatea.

Por fracaso escolar se entiendecomo el número de alumnosque no ha alcanzado los objeti-vos del curso en el que estáescolarizado. El los centros deSecundaria de Bergara es dealrededor del 20% y la evalua-ción PISA detecta que el 26%de los chicos y chicas de 15años no sabe resolver proble-mas básicos.

Las causas son variadas comoel contexto escolar, la preocu-pación de la familia por losociocultural, el trabajo del pro-fesorado y la disposición delpropio alumno /a en esforzarse.

Entre las soluciones laAdministración educativadebe de dotar a los centros demás recursos para atender ladiversidad. La familia tiene queparticipar más en la vida delcentro motivando al hijo /a yconfiando en los /as educado-res /as. Por último el profesora-do debe de formarse paraatender nuevas demandassociales y desarrollar innova-ciones para motivar al alumna-do y conseguir que el centroescolar sea un lugar querido yutilizado por toda la comuni-dad educativa.

AAUURRRREERRAA BBEEGGIIRRAA // 1111AAUURRRREERRAA BBEEGGIIRRAA // 1111

12tik

-18

urtera

eskola porrota bigarren hezkuntzan

Jardun

Page 12: GURASOENDAKO ALDIZKARIA - bergara.eus · legiatua dugu. Kalean egoteak izugarrizko garrantzia du gazteen bizitzan eta bereziki gure lanean. Gazteen sozializazio, hezkuntza eta ...

aurrera begira

aurrera begira

Orain gutxi kaleratu dugu Zorionak:ama izango zara euskarazko mate-riala, ama izango direnei zuzenduta.Material hau Debagoieneko euskarateknikariok egin dugu elkarlanean.Proiektu honi heltzea erabaki genueneuskararen normalizazioan familiabidezko transmisioak garrantzia han-dia duelako ( izan ere, familia hizkun-tza transmititzeko gune naturala da) .Familia transmisioaren inguruanlehen ere urrats batzuk emanak geni-tuen (“Zorionak” haur jaioberriengurasoentzako materiala, “Kantu etaJolasen DVD eta liburuxka”, 4 eta 8urte bitarteko haurrentzako eta gura-soentzako materiala…). Oraingoanguraso izango direnentzako materia-la sortu dugu, haurra izatea familiasortzeko prozesuaren hasiera delako,eta lehendik transmisioaren inguruanegindako lanak osatuago geratzendirelako egitasmo honekin.

Material honen helburu nagusia dahaurdunen eta emaginen eskura jar-tzea euskaraz landutako materiala.Liburuan adituek aukeratutako eta

landutako gaiak garatzen dira, etaDVDan berriz, liburuxkan azaltzen direnatal praktikoen azalpenak daude. Lan honekin hasi ginenean garbigeneukan baldintza batzuk betebeharko zituela:

• Irakurtzeko gogoa sortu beharzuela, eta horregatik jokatu dugudiseinu erakargarriarekin, koloree-kin… arintasuna emateko.• Irakurtzeko erraza izan behar zuela,eta irakurketa errazteko asmoarekinhiztegia eta testu aipamenak jarriditugu orrien aldamenetan.• Praktikoa izatea.

Orain artean emaginek ez dutehorrelako materialik izan, euskarahutsean dagoen lehenengo lanadelako. Hutsune hori betetzera dator,beraz, lan hau eta horretarako baila-rako emaginek hainbat urtetan pila-tutako informazioa eta ezagutzapilatu ditugu, euskaratu eta txukunjarri ahal izateko.

Bildumaren atalak:Bildumak liburuxka eta DVDa ditu.Liburuxkak 87 orrialde ditu eta bertanbost gai nagusi eta informazio gehi-garria aurkitzen dira:

1.-Haurdunaldiko zainketa: haurdu-naldi osasuntsua izateko eta umea-ren garapena egokia izateko hartubeharreko neurriak agertzen dira(oinarrizko aholkuak, higienea, elika-dura, ariketak…)

2.-Erditze osteko zainketa: amarenbizimodua erabat aldatzen denmomentu honetan amak jarraitubeharreko gomendioak jasotzen dira(errekuperazioa, sexu harremanak,pelbis zorua…)

3.-Edoskitzea: jaioberriaren premiafisiko eta afektiboak asetzea dagarrantzitsuena. Hori dela eta, atalhonetan lantzen dira bularra emate-aren onurak, esnearen igoera, ama-ren esnea atera eta gordetzea….

4.-Masajea: teknika goxo eta atseginhonen onurak eta masajeak nolaeman azaltzen da.

5.-Haurraren zainketa: jaioberriakbere garapen fisiko eta emozionale-rako behar dituen oinarrizko zainke-tak jasotzen dira (garbitasuna, bai-nua, loa, segurtasuna….)

* Informazio gehigarria hainbat gai-ren inguruan: haurdunaldiko frogak,egin beharreko zenbait tramite, diru-laguntzak…

DVDak liburuan azaltzen diren gaipraktikoen azalpenak eskaintzen ditueta gai hauek lantzen dira:

• Haurdunaldiko ariketak: luzaketak,postura egokiak…

• Haurrari nola eman masajea sabe-lean, aurpegian, bizkarrean…

• Edoskitzea: bularraren garbiketa,bularra emateko posturak…

Bildumako protagonistak bertakogurasoak eta haurrak dira, eta horrekzalantza barik balio erantsia ematendio produktuari. Gertuko produktuada, ibarreko protagonistekin.

Banaketari dagokionez, 1.500 aleargitaratu ditu DebagoienekoMankomunitateak eta datozen hila-beteotan bailarako emaginekbanatuko dituzte doan euren kon-tsultetan.

“Zorionak: ama izango zara” liburu eta bilduma

AINTZANE LASAArrasateko Udaleko

Euskara Teknikaria