Download - ERRUSIAKO IRAULTZA (4 DBH)

ERRUSIAKO IRAULTZAERRUSIAKO IRAULTZA

MentxuMentxu GandariasGandarias IpiñaIpiña

SESB, ESTATU EREDU BERRI BAT

DIKTADURA STALINISTA, 1929-1953

TSARISMOAREN ERORIALDIA 1905-1917

IRAULTZA BOLTXEBIKEA, 1917-1921

SESBren ERAKETA, 1921-1929

PROPAGANDA ETA MANIPULAZIOA

ERREPRESIOA

HAZKUNDE EKONOMIKOA

Hasteko: Denboraren lerroa

IRAULTZAREN AURREKARIAK

XIX.mendearen

bukaerako egoera1905eko Iraultza

Lehen Mundu Gerra

(1914-…)

XIX.MENDEAREN

AMAIERAKO EGOERA EUROPAKO HERRIALDEAK ERRUSIAKO INPERIOA

POLITIKA

GIZARTE ANTOLAMENDUA

EKONOMIA

XIX.mendea

•XIX.mendearen amaieran, lurralde oso zabalak osatzen zuen Errusia.

•XVIII.mende amaieran, Ukrania baretu zuen eta, XIX.mendearen erdialdean,

Polonia eta Finlandia.

•Lehen Mundu Gerraren atarian, Balkanetan eta Itsaso Beltzaren ertzean

zehar, Mediterraneoaren ekialderaino zabaltzeko asmoa zuen.

•1800an, Siberiako lurralde guztiak zituen kontrolpean. Hemendik Asiako

erdialderantz eta Ekialde Urrunerantz abiatu zen Japoniako itsasoraino.

XIX.mendeko Errusiako

egoera atzeratua

azalera handiko inperioa populazio herritarra

gizarte polarizatua, ez

dago erdiko klaserikIndustrializazio

berantiarra eta urria

monarkia absolutua: tsarra

mosaiko

etniko-kulturala

(nazionalitate ugari)

oinarriak: noblezia, Eliza

ortodoxoa, armada eta

burokrazia

Nekazaritza tradizionalean

oinarrituriko ekonomia

XIX.mendea

1861era arte joputza

indarrean egon zen

desberdintasun handiak Garraiobideen atzerapena

noblezia/goi-burgesak

nekazariak eta proletalgoa

Botere mugaturiko

parlamentua (DUMA)

Iraultza liberalik ez Erregimen tsaristaren

aurkako oposizioa

•Liberalak: Alderdi Konstituzional Demokratikoa (KD)

•Populistak: Alderdi Sozialista Iraultzailea (SI)

•Marxistak-leninistak: Langileen Alderdi Sozialdemokrata

(SD): boltxebikeak eta mentxebikeak

Errusiako usadio eta

hizkuntza derrigortu

zituzten lotura

lortzeko

Tsarismoaren kontrako alderdi politikoak

1905eko Iraultza

ARRAZOIAK

krisi ekonomikoa eta

zerga igoera

inmobilismo

politikoa:

askatasunik ez

gerra kolonialaren

porrota

Errusia VS Japonia

uzta txarrak eta

horiek eragindako

goseteak

Herriak manifestu

moderatua irakurri zion

tsarrari San Petersburgoko

manifestazio baketsu batean

Eskaera ekonomikoak

eta politikoak

ejertzitoaren

errepresioa

1905eko IGANDE

ODOLTSUA

“Jauna! Gu, San Petersburgoko langileak , geure emakumeak, seme-alabak eta zahar

elbarriak, zugana gatoz, oi, tsar handi hori!, justizia eta babesa eskatzeko. Miseria gorrian

bizi gara, zapalduta eta gehiegizko lana eginez; esklaboen antzean tratatzen gaituzte, eta

guk zorigaitza isil-isilik jasan beharra daukagu.

Orain arte, den-dena jasan dugu. Baina gero eta miseria handiagoa dugu, eta

despotismoaren arbitrariotasunaren ondoriozko eskubiderik eza eta ezjakintasuna gero eta

argiago nabaritzen ditugu. Nahiago dugu hil halako oinaze jasanezinak luzatu baino.

Jauna! Zuk ordezkatzen duzun jainkoaren legeen araberakoa ote da hori? (...) Ez ezazu

1905eko Iraultza

Jauna! Zuk ordezkatzen duzun jainkoaren legeen araberakoa ote da hori? (...) Ez ezazu

herria babesik gabe utzi. Atera ezazu arbitrariotasunaren, miseriaren, ezjakintasunaren

hilobitik (...)

Egin ezazu Errusiako herriko klase eta ordena guztietako ordezkariak biltzeko deialdia. Eta,

horretarako, beharrezkoa da Biltzar Konstituziogileko hauteskundeak sufragio unibertsal

sekretuaren eta berdintasunezkoaren arabera egitea. Horixe da gure eskabiderik

garrantzitsuena”.

San Petersburgoko langileen eskabidea tsarrari 1905eko urtarrilaren 8an egindakoa.

Tsarrari egindako eskaerak

O tsar! 300.000 gizaki baino gehiago gara, baina itxuraz baino ez gara gizaki, egiatan ez

baitugu inolako giza eskubiderik. Debekatua dugu hitz egitea, pentsatzea, gure beharrei

buruz eztabaidatzeko biltzea, bai eta gure egoera hobetzeko neurriak hartzea ere.

Langile-klasearen alde manifestatzen den gutako edozein espetxera edo erbestera bidal

dezakete. […]

Zu herria zoriontasunera bideratzeko bidalia izan zara. Baina zure funtzionarioek

lasaitasuna kentzen digute, guretzat oinazea eta irainak baino ez dituzte. […]

1905eko Iraultza

lasaitasuna kentzen digute, guretzat oinazea eta irainak baino ez dituzte. […]

Errusia oso handia da, eta behar gehiegi ditu, burokratez soilik osatutako gobernu batek

zuzendu ahal izan dezan. Ezinbestekoa da herriak gobernuan parte hartzea, herriak

baino ez baitu bere beharren berri. Ez ukatu laguntza zure herriari. […] Horretarako, utzi

Biltzar Konstituziogile bat aukeratzen, sufragio unibertsaleko erregimenaren bidez. […]

1905eko urtarrilak 10

1905eko Iraultza 1905eko IGANDE

ODOLTSUA

•Gertatuakoa salatzeko protestak ugaritu ziren.

•Greba orokorrak antolatu ziren industriguneetan.

•Potemkin korazatuan matxinada gertatu zen eta

Odesara abiatu zen grebalarien ekintzei

laguntzeko.

•Hiri nagusietan SD-ko langileek SOBIETAK edo

langile eta soldaduen batzarrak sortu zituzten

protesta antolatzeko.

•Landa munduan nekazariek aristokraziaren

lurrak indarrez hartu zituzten.

•Tsarrari irekitze demokratikoa eta konstituzionala egiteko aholkatu zioten.

•Tsarrak manifestu bat sinatu zuen:

•Oinarrizko askatasunak bermatu zituen.

•Sufragio unibertsalez hautatutako DUMA baten eraketa iragarri zuen.

ERRUSIA MONARKIA

PARLAMENTARIOA ????.

� Agindutakoa ez zuen bete izan. Teorian “estatu liberala”, praktikan ez.

� 1906an, DUMA aukeratzeko hausteskundeak egon ziren. BAINA oso sufragio mugatu

baten bidez.

� Tsarrak ESTATU KONTSEILU bat sortu zuen (erdibideko erakundea). Tsarrak izendatzen

zuen eta BETO ESKUBIDEA zuen Dumaren lan legegilearen aurrean.

� Bi hilabete beranduago tsarrak Duma desegin zuen eta bere botere autokratiko eta

zapaltzailea berrezarri zuen.

1905eko Iraultza EZ!!!

zapaltzailea berrezarri zuen.

� Buruzagi iraultzaileak kartzelaratu edo erbesteratu zituzten.

� Halere, Dumak 1917ra arte iraun zuen baina haserraldi ugari izan ziren batzar legegile mugatu

horren eta tsarrak ordezkatutako exekutiboaren artean.

� Erreformarako tsarrarren gogo falta agerian geratu zen.

� Tsarraren izena eta irudia zikinduz joan ziren (emakume

atzerritarra, Rasputin frailearen eragina)

Lehen Mundu Gerra

•Bake Armatuan, Errusia Entente Hirukoitza

aliantza militarrean egon zen sarturik.

•Balkanetako interesak zirela -eta, Errusia Serbiari

hurbildu zitzaion.

•Errusia ez zegoen ondo prestatuta gerrarako, halere, hasiera-hasieratik sartu zen.

•Aurreikuspenak ez ziren bete izan: gerra luzea, partaidetza handikoa eta geografikoki

oso eremu zabaletik hedatua izan zen.

•Armada errusiarraren horniketa eta prestakuntzan gabezia handiak egon ziren.

•Alemaniarren kontrako batailetan izandako porroten ondorioz,

soldadu asko hil ziren. Ejertzitoan desanimoa eta

etsipena orokortu ziren.

•Hirietako elikagai eta energiaren horniketan arazo larriak

sortu ziren.

•Zailtasun ekonomikoek zerga igoera eragin zuten

Gerraren eta gobernuaren kontrako iritzia handituz joan

zen etengabe: grebak eta manifestazioak

IRAULTZAREN AURREKARIAK

XIX.mendearen

bukaerako egoera1905eko Iraultza

Lehen Mundu Gerra

(1914-…)

1917ko IRAULTZA

ERRUSIAKO IRAULTZAREN AURREKARIAK

XIX.MENDEKO EGOERA 1905EKO IRAULTZA LEHEN MUNDU GERRA

1917ko Iraultza. Otsaileko Iraultza

Otsaileko Iraultza

Iraultza burgesa

1 •San Petersburgoko emakumeen manifestazioan (gure martxoaren 8an).

• “BAKEA eta OGIA” leloa. Aldarrikapen politikorik ez.

•Kontzentrazioak eta kexak ugaritu ziren.

•Kaleko manifestari eta langileei tiro egiteko agindua ez zuten soldadu

askok onartu = Armada zati baten laguntza.

•Greba orokorra egiteko deialdia zabaldu zen.

•Gobernuak ezin izan zuen egoera kontrolatu.

Petersburgoko Sobietak

(mentxebikeen kontrolpean) kale

mailan zuen indar handia.

•Behin-behineko gobernua osatu zuten Dumako diputatu

progresistek: LVOV printzea (KD) gobernu-buru.

•Europan bezala, sistema liberala ezartzeko asmoa

•Tsarrak abdikatu zuen = Errepublikaren jaiotza

•Familia inperialaren atxiloketa

•Errusiak gerran jarraitu zuen

Testua: Behin-behineko Gobernuaren deklarazioa

Behin-behineko Gobernuaren deklarazioa

Errusiar estatuko herritarrak:

[…] Errusiako herriaren bultzada boteretsuak Antzinako Erregimena bota du. Errusia aske

eta berri bat jaio da. […]

1905eko urriaren 17an promulgatutako aktan […] Errusiari askatasun konstituziogileak

agintzen zitzaizkion. Agindutakoa ez zen bete. […]

1907ko ekainaren 3ko aktaren bidez, gobernuak herriari legegintzan parte hartzeko 1907ko ekainaren 3ko aktaren bidez, gobernuak herriari legegintzan parte hartzeko

aurretik emandako eskubideetako batzuk kendu zizkion. Bederatzi urte luzeetan, aurretik

lortutako eskubideak kendu zizkioten pixkanaka herriari. […] Etsaiak aberria Mundu Gerra

handian parte hartzera bultzatu zuen. Aberrian, ordea, degradazio moral handia zegoen,

aberriaren etorkizunarekiko axolagabekeria, ustelkeria izugarria, eta herria ez zen

ezertarako aintzat hartzen.

Izvestia egunkarian, 1917ko martxoak 7

Apirileko tesiak

2


Lenin

boltxebikeen

buruzagi nagusia

•Alemaniarekin bakea sinatzearen aldeko mugimendua zabalduz joan zen.

•Aldaketa sozio-ekonomikoak aldarrikatu ziren: lurren banaketa,…

•Kalean tentsio-egoerak sortu zituzten boltxebikeek gobernuaren kontra.

•Krisia gobernuan: LVOVen dimisioa

•KERENSKI sozialista-iraultzaile moderatuak ordeztu zuen

•Kanpo arazo nagusia gerra zen.

•Boltxebikeak kalean gerratik ateratzea eskatzen zuten etengabe.


3

•Boltxebikeak kalean gerratik ateratzea eskatzen zuten etengabe.

•Bitartean, Lenin indar gehiago lortzen saiatzen zen.

•Gobernua aliatuekiko konpromezuak betetzen saiatu zen baina

ejertzitoaren egoera tamalgarria zen.

•Kornilov jeneralak estatu-kolpe

kontserbadorea ematen saiatu zen

GOBERNUAREN

KONTRAKO

SAIAKERAK4

•Leninen jarraitzaileen herri-matxinadak

porrot egin zuen

KERENSKIREN

GOBERNUA

•Uztailean, epaiketarik gabe, familia inperiala exekukatua izan zen

•Kornilov jeneralak estatu-kolpea ematen saiatu zenean

•Kerenski sobiet eta boltxebikeei armak banatu zizkien hiria babesteko.

Boltxebikeek

40.000 soldadu

armaturik zituzten:

Kerenskik Armadaren

konfidantza galdu zuen


5

armaturik zituzten:

“Goardia Gorria”

1917ko Iraultza. Urriko Iraultza

•Korniloven kolpeak huts egin ondoren boltxebikeek eraso armatua prestatu zuten.

•San Petersburgo kontrolatzea nahikoa zela aztertu zuten

•Urriko 24tik 25era bitarteko gauean kolpea eman zuten boltxebikeek.

•SAN PETERSBURGOKO SOBIET BOLTXEBIKEAK hiriko gune nagusiak kontrolatu zituen.

•Urriaren 25eko goizean, Neguko Jauregiari eraso eta gero, Kerenskiren behin-

behineko gobernuak amore eman zuen.

Errusiako sobiet guztien II.Kongresua osatu zen

Behin behineko gobernua

Lenin presidentea

•Kalte-ordainik gabeko lur jabetza handien desjabetza

eta horren banaketa lurrik gabeko nekazarien artean

•Gutxiengo nazionalei

autodeterminazio eskubidea

aitortu zitzaien.

•Gerraren amaiera aldarrikatu zen

URRIKO DEKRETUAK

Alderdi boltxebidea %25


Dumak Urriko

Dekretuak ez

zituen onartu

Hauteskundeetarako deia Duma osatzeko

Behin-behineko gobernuak Duma

desegin zuen

ALDAKETA SOZIO-POLITIKO-EKONOMIKOABEHIN-BETIKO GOBERNUA

Herri-Komisarien Kontseilua

PROLETALGOAREN

DIKTADURA

1918. ERRUSIAR ERREPUBLIKA FEDERAL

SOZIALISTA ETA SOBIETARRA

alderdi eta sindikatuen debekua 1921. ALDERDI KOMUNISTAREN DIKTADURA

Proletalgoaren diktadura

Gizarte kapitalistaren eta gizarte komunistaren arteko trantsizioa ezinezkoa da, baldin eta

ez bada trantsiziozko aldi politiko bat egiten. Aldi horretako estatuak, nahitaez,

proletalgoaren diktadura izan behar du. […]

[…] Gizarte kapitalistan demokrazia mugatua, zekena eta faltsua dugu, aberatsentzat,

gutxiengoarentzat, esplotatzaileentzat baino ez den demokrazia. Komunismoak

soilik ekar dezake benetako demokrazia.

LENIN, El Estado y la Revolución, 1917


Leninen garaia (1917-1924)ALDAKETA SOZIO-POLITIKO-EKONOMIKOA

ARMADA

ZURIA

ARMADA

GORRIA

BREST LITOVS-ko

Ituna

GERRA ZIBILA

(1918-21)

GERRA-

KOMUNISMOA

Estatuaren erabateko kontrola •Armadaren sektore nagusiak

•Tsaristak

•Barruko nazionalismo batzuk

TRAIZIOA

•Mendebaldeko potentziak

(Frantzia, Britainia Handia,

Japonia)

•Laguntza diplomatikoa eta finantzaria

•Tapoi-estatuak 1MGren ostean

•Iraultza isolatzeko asmoa

Gerra zibilaren garapena

Leninen garaia (1917-1924)

� Ekimen pribatu guztien desagerpena: produkzio-baliabide eta zerbitzu guztien

nazionalizazioa (meategiak, industria handiak, garraioak, bankuak, lursailak,…).

� Estatuarentzat lan egiteko derrigorrezko lan-zerbitzua.

� Estatua zen produktore, inbertsore eta banatzaile bakarra. Estatuaren eskuhartzea

sektore guztietan.

� Nekazaritzaren erabateko kontrola. Jabetza handien desjabetza eta nekazarien

GERRA-

KOMUNISMOAESTATUAREN ERABATEKO KONTROLA


�

sobieten arteko banaketa. KOLKHOZ (lurraren ustiapen kolektiboa). Nekazaritza-

produkziorako derrigorrezko kuotak ezarri ziren.

� Herrialde atzerritarrekiko merkataritzaren deuseztapena. Errusiak bere burua

hornitzeko gai izan behar zuen. AUTARKIA

� Zentralismo zorrotza.

� Grebak debekatu egin ziren (iraultzaren kontrako mugimenduak, traizioa)

GERRA-

KOMUNISMOA


•Autarkia (gerra, atzerritarren blokeoa).

•Estatua zen ekoizle eta banatzaile bakarra.

•Produkzioaren beherakada.

ONDORIOAK

•Produkzioaren beherakada.

•Trukea nagusitu zen merkatal harremanetan eta horrek ia

eragin zuen merkataritzaren desagerpena.

•Hornidurarik eza eta gose eta gaixotasunen hedapena.

PORROTA

Kronshtadteko marinelen deklarazioa

Langile-klaseak Urriko Iraultzaren bidez emantzipazioa lortuko zuela uste zuen. Emaitza,

ordea, aurrekoa baino esklabotza handiagoa izan da […]

[…] Nekazarien protestei […] eta langileen protestei […] aurre egiteko, exekuzio

masiboak egin dituzte. Odol asko isuri da, tsarraren jeneralek isurarazitakoa baino

gehiago. Langileen Errusia […] odolez bustita dago.

1921eko martxoak 8



LENINEN EKONOMIA

POLITIKA ALDAKETA

Sistema mistoa

elementu kapitalistak

eta komunistak

• Derrigorrezko lan-zerbitzuaren desagerpena.

• Enpresa pribatu txikiak (-20 langile) onartu ziren.

• Soldatak errendimentuaren araberakoak izango ziren.

• Atzerriko enpresen inbertsioak onartu ziren.

• Barne-merkataritzako trukeen askatasuna.

• Langileen autogestioa indartu zen.

1921. PEB (NEP)

(Politika Ekonomiko Berria)

•Nekazal eta industriaren produkzioak gora egin zuen

•Biztanleek bizimodu hobea izan zuten.

•Kapital urritasuna.

•Burgesiaren agerpena (nekazal

ertainak (kulakak), industria- eta

merkataritza-jabeak)

KAPITALISMOAREN BERRERAIKETA MOTELA???

ONDORIOAK


1913tik 1928ra arteko ekoizpena

Industria-enpresak 1923an


III. Internazionala edo Internatzional Komunista

•Iraultzak sorturiko sistema berriak nazioartean

isolaturik egon zen, ordezkaritza diplomatikorik

gabe.

•1 Mundu Gerrak eta iraultza boltxebikeak

nazioarteko mugimendu sozialista erabat zatitu

zuten.

•Enbor sozialistatik zenbait alderdi komunistabereizi ziren Europan.


bereizi ziren Europan.

•1919an, Moskun III.Internatzionala izan zen

(Komintern) ideologia komunista zuten alderdiak

batzeko.

•Errusiar komunistak internatzionalistak ziren,

iraultza mundu osoan zabaltzeko ideia

defendatzen zuten.

•Jarraitzeko eredua SBAK-k finkatu zuen:

zentralizatzailea eta ez-demokratikoa.

Iraultzaren aldeko kartelak

Testuak dio: “Lenin burkideakmunduko


munduko zaborra garbitzen du”.

Leninen garaia (1917-1924) BILAKAERA

POLITIKOA

1922. SOBIETAR ERREPUBLIKA SOZIALISTEN BATASUNA (SESB)

1918. ERRUSIAR ERREPUBLIKA FEDERAL SOZIALISTA ETA SOBIETARRA

Leninen garaia (1917-1924) BILAKAERA

POLITIKOA

•1922an, Sobietar Errepublika Sozialisten Batasunaren jaiotza.

•1923ko Konstituzioan estatu berriaren politika-sistema zehazten zen:

•Errepubliken federazioan errepublikek autonomia zuten:

•Antolaketa judizialean

•Hezkuntzan

•Osasungintzan

•Hizkuntza eta bertako ohituren erabileran

•Batasuna uzteko eskubidea ere bazuten.

•Botere banaketa:•Botere banaketa:

•Legegilea: Sobiet Gorena (errepubliketako sobietek aukeratua)

•Exekutiboa:

•Presidium (Sobiet Gorenak aukeratua). Presidium-ko presidentea estatu

burua zen.

•Herri-Komisarioen Kontseilua (ministroen kontseilua bezalakoa) ere

Sobiet Gorenak aukeratzen zuen.

•Alderdi bakarra: Alderdi Komunistak (SBAK=PCUS) kontrolatzen zuen politika

sobietarra. SBK-ren Kongresuak Batzorde Zentrala izendatzen zuen eta honek

Politburoa edo alderdiaren organo gorena.

Politika-sistemaren organigrama 1923ko Konstituzioaren arabera


BOTERE

LEGEGILEA

BOTERE

BETEARAZLEA


•Leninek kide anitzeko zuzendaritza aurreikusita zuen bera ordezkatzeko.

•Formakuntza handiko buruzagi boltxebikeak zeuden (Trotski, Stalin, Zinoviev,

Bukharin, Kamenev,…)

•Lenin ez zen Stalinez fidatzen baina….

•1922an, Stalin Alderdiko Idazkari Nagusi izendatu zuten.

•Leninen gaixotasunaren ondorioz, partido barneko borrokak

zabaldu ziren boterearen kontrola eskuratzeko.zabaldu ziren boterearen kontrola eskuratzeko.

•Troika: Stalin, Kamenev, Zinoviev

•Lenin 1924an hil zen.

•Stalinek ez zuen berehala Estatuaren eta Alderdiaren boterea

kontrolatu.

•Pixkanaka arerio politikoak desagertarazi zituen: baztertuta,

erbesteratuta, hilda,…

•1929an, DIKTADURA STALINISTA hasi zen.

Stalinen garaia (1929-1953)

•Sistema politiko totalitarioa, diktadura pertsonala.

•Politika errusiartzaile eta zentralista itxia.

•Oposizioaren garbiketa/desagerpena (hilketak, erbesteraketak). Moskuko epaiketak (1936-38)

•Errepresioak sorturiko IZUA (polizia politikoa, salaketak, kartzelak, exekuzioak, kontzentrazio-

esparruak (gulag-a),….).

•Alderdi Komunistaren kontrola eta botere sendoa.

•Komunikabide eta propagandaren erabilpena.

•Stalinen figura laudatu eta gurtu egin zen.

•Kultura erabat kontrolatu zen.

STALINEN DIKTADURA

Eskuinetara Kamenev eta Trotsky daude, Batzorde Zentraleko bi kide.

Stalin goratzen duen kartela

Stalinek argazkia aldarazi zuen eta biak desagertu ziren.Lehenengoa Moskuko epaiketen ondoren exekutatu egin zuten, eta bigarrena Stalinen agente batek erail zuen Mexikoko erbesteratuta zegoela.

Leninen hitzaldia 1920an

•Sistema komunista herrialdean zabaldu eta babestu behar zen.

•Mundu-iraultza bazterturik utzi zuen.

PCUSren XVII. Kongresuko kartela, 1934


Errepresio estalinistari buruzko Memorial elkartearen txostena

1937an, Stalinek Terrore Handia zabaldu zuen: 1.700.000 atxiloketa eta erbesteratze

baino gehiago kontzentrazio-esparruetara eta 700.000 hilketa bi urtetan soilik. Giza

eskubideak defendatzen dituen Memorial elkartearen duela gutxiko txosten batek esaten

du purga erraldoi haren aztarna oraindik bizirik jarraitzen duela Errusian, eta

nazionalismoaren eta xenofobiaren jaiotzan, konformismo intelektualean eta era askean

eta independentean pentsatzeko ohitura faltan nabari daitekeela.

Estigma hau gainditzeko arma egia berreskuratzea da: egitateak ikertzetik artxiboak guztiz

irekitzera edo liburuak argitaratzera eskoletan errealitate historiko hura erakusteko.


irekitzera edo liburuak argitaratzera eskoletan errealitate historiko hura erakusteko.

EL PAÍS, 2007ko maiatzaren 20an

Errealismo sozialista


Langilea eta kolkhozeko emakumea

Uzta ospatzeko garaiko festa kolkhoz batean


STALINEN POLITIKA

EKONOMIKO BERRIA

•Atzerapen ekonomikotik ateratzea

•Nekazaritzan autosufizienteak izateak

•Industriaren garapena lortzea

•Armagintzan autosufizienteak izatea

HELBURUAK

BOST URTEKO

PLANAK

•Armagintzan autosufizienteak izatea

•Planifikaturiko ekonomia

•Estatuaren kontrolpean geratu ziren jarduera ekonomiko guztiak

•Jabetza pribatua desagertu egin zen


BOST URTEKO PLANAK

1.BOST URTEKO PLANAK

•Industria astunaren garapena

(siderometalurgia eta kimiko

astuna)

•Garraio, kontsumo eta

etxebizitzen industrien garapena

•Inbertsio handiak

•Goi mailako langileen

formakuntza



astuna)

•Nekazaritzaren berrantolaketa

•Nekazaritzaren kolektibizazioa

•KOLKHOZ

•SOVKHOZ

•Lur jabetzaren desagerpena•Kulaken desadostasuna

•Errepresio gogorra

etxebizitzen industrien garapenaformakuntza

•Armagintza, industria elektrikoa

eta kimikoa.

•Industri langile kopurua bikoiztu egin zen.

•SESB-ko industrializazioa lortu zen eta industria-potentzia bihurtu zen.

•Produktibitatea ere handitu zen (propaganda)

•Ikatzaren eta burdinaren produkzioak gorakada izan zuen.

•Petrolioaren eta elektrizitatearen ekoizpena berehala bikoiztu zen.

Stalinen garaia (1929-1953)BOST URTEKO PLANAK

ONDORIOAK

•Arazoak:

•Nekazaritzan izandako istiluak kulaken oposizioagatik.

•Industria astuna eta ekipo-ondasunen industrien lehentasuna

kontsumo-ondasunen industriaren kalterako.

•Populazioaren bizi-kalitateak baxu jarraitzen zuen izaten.

Testua: Kolektibizazioa, eta zer arazo zituen

Kolektibizazioa, eta zer arazo zituen

1928. urtean, kulak gizarte-klasea deuseztea eta nekazari pobreak kolektibizatzea

erabaki zuen Stalinek.

Kulakek aurre egin zioten, eta borroka basatia hasi zen. 1929tik 1930era arteko neguan,

mundu ezagunaren seirenean benetako gerra zibila izan zen. Ehunka mila familiari beren

ondasunak kendu zizkioten, eta iparraldera desterratu zituzten. Herrietan, bertan

geratutakoak denak batera koljosetako kide egiten ziren, baina lehenbizi, haien animaliak


geratutakoak denak batera koljosetako kide egiten ziren, baina lehenbizi, haien animaliak

hiltzen zituzten, landetxe kolektiboei ez emateko. Esperientzia komunista horrek ez zuen

ia ezertarako balio, ekonomia eta administrazio-presio handik batek behartuta eta

derrigortuta baino ez baitzuten izena ematen koljosetan.

Zalantzak izaten zituzten tokietara, tropak bidaltzen zituzten, agitatzaileekin batera.

Ehunka matxinada txiki izan ziren; larrienak, Kaukason eta Siberian.

G. LUCIANI, Six ans áMoscu, 1937

Alfabetatzearen aurrerapena


Atzean industriak antzeman daitezke.

Propagandaren erabilpena produktibitatea hobetzeari begira

Stakhanovismoa

Doneko arroan, Ukraniako ekialdean, urte hartako abuztuan, Alexei Stakhanov meatzaria

sei orduko txanda bakar batean 120 tona ikatz ateratzeko gai izan zen, bere enpresak

ezarritako kopurua baino hamalau aldiz gehiago ateratzea suposatzen zuen balentria.

Berria Moskura iritsi zenean, Stalin eta Molotov konturatu ziren industria-langile orori

Stakhanov bezala jokatzeko deialdi bat eginez gero, horrek gerenteek, teknikoek eta

langileek Politburoaren politikarekiko zuten erresistentzia apurtzen lagunduko zuela.


langileek Politburoaren politikarekiko zuten erresistentzia apurtzen lagunduko zuela.

Stakhanov langileriaren heroi gisa aurkeztu zuten eta mugimendu stakhanovista bat sortu

zen. Bat-batean, ia industria-makina guztiak askoz ere azkarrago funtzionarazi ahal zirela

ikusi zen… Enpresetan stakhanovismoa kritikatzen zutenek ez zuten errieta sinple bat

jasotzen, baizik eta atxilotu zituztela probokatzaileak izateagatik.

R. SERVICE, Errusiaren Historia XX. mendean, 2000

POLITIKA EKONOMIKOAK ERRUSIAN

GERRA-KOMUNISMOA POLITIKA EKONOMIKO BERRIA STALINEN POLITIKA EKONOMIKOA

GARAI HISTORIKOA

HELBURUAK

NEURRIAK

ONDORIOAK

ERRUSIAKO IRAULTZAERRUSIAKO IRAULTZA

MentxuMentxu GandariasGandarias IpiñaIpiña