ELORRIOKO HISTORIAREN LABURPENA

Elorrioko zenbait baserriren

konponketa lanen ondorioz aurkitu

diren aztarnagatik badakigu , Elorrion

VII. mendean bazegola bertan bizi zen

jendea. Asentamentu hauek Hegoaldera

begira dauden auzunetan kokaturik

zeuden, batez ere, eguzkiagatik eta

herriaren eremu zabal hauetako lurren

kalitate onagatik kokatu ziren bertan.

Auzune hauetan ,gaur egun

Gazeta,Aldape,Berrio,Zenita, Mendraka; Miota,

Leiz, izenagatik ezagutzen ditugunak oso ondo

antolatutako komunitate txikiak ziren.Beraien

bazeliza,hilerria eta erritualetarako zein beste

ekintza batzuetarako lekuak zituzten, toki

hauetan baserriak lurrez , lastoz eta zurez

eginikoak ziren.Baserrietan obrak egiterakoan aurkitu diren aztarnagatik, badakigu

ere, garai horretako baserri gehienetan sagardoa

egiten zutela, beraz pentsatsekoa da Elorrion

sagarrondo ugari izango zela hasierako mende

hauetan.Sagardo hau oso ondo zetorkien batez ere ur

manantialak euriagatik edo zikin zetoztenerako.

Baina Elorrio ez zen bakarrik sagarrondoez bizi eta Zerealak ere

(garia,oloa,garagarra) ereiten zituzten , kondairak dioenez Guipuzkoa aldetik zereala

lapurtzen sartzen zirenez Diego Lopez De Arok (Bizkaiako jauna bera) Don TELLO

jaunari Elorrio sortzeko agindua ematen dio 1356. urtean.Hortaz, esan genezake

Elorrio urte horretan fundatzen dela nahiz eta badakigun lehenegotik ere bizitzarik

bazegoela. Hasiera baten Elorrio harresi batez inguraturiko hiribildua baino ez zen, bi

kale izango zituen: Erreka kalea eta Kanpo kalea.

Etxe hauek hasiera batean egurrezkoak ziren .Beheko solairua abereentzako

zen, bigarren solairuan bizitza egiteko lekua eta azkeneko pisuan edo ganbaran

hortuariak eta fruituak gordetzeko

lekua zuten.

Hiribilduak sei ate omen zeuzkan,

hauetako bat errekara ematen

zuena,gainontzekoak hirigunetik leku

desberdinetara irteerak

ahalbideratuko zituztenak lirateke.

Baina ,Nafarroako eta

Gaztelako koroien eraginez

garai horretako Elorrion ere 2 bando edo leinu osatu ziren :Oinaztarrak eta

Ganboarrak.Biak borrokatuko ziren Elorrioren kontrola izateagatik eta burruka

hauetako batean 1468 . urtean 185 pertsona hil ziren.Elorrioko historiaren puntu

beltz honetan erabili ei ziren lehen aldiz lonbardak edo suzko bolak.

.

Historian aurrera eginez aipatuko dugu Elorrio San Agustineko

elizatearen lurretan sortu zela, nahiz eta 1630.artean San Agustineko

elizatea Elorriori atxikituko zitzaion, hasiera batean behintzat hiribilduak

berak ez zeukala elizarik eta jendea San Agustineko eleizara joan

beharrean aurkitzen zela, bide horretan lapurren erasoak zirela eta gaur

egunean ezagutzen dugun “Sortzez Garbiaren” elizaren

eraikuntzari ekin zioten, hau guztia 1459 .urtean erabaki

zuten ,50 urte baino gehiago emango zuten lan

honetan.Azkenik eta etenik gabeko aldaketen ondorioz

gaur egun duen itxura hartu arte.

Behin eliza bukatuta, beste kale batzuren sorkuntza etorriko zen,Orduan

“arrabalak” deiturikoak eta gaur egun Berriotxoa , Elizburu, Buskantz izenekin

ezagutzen ditugunak, denboraren joan etorriaz orain dugun alde zaharra guztiz osatu

den arte.