Download - AZKEN HITZA 2102

Transcript
Page 1: AZKEN HITZA 2102

azkenhitza2012ko ekaina · 3. alea · TXINGUDI BHIko aldizkaria · 2011/12 ikasturtea

Prezio

a: Ika

sleee

k 50

xenti

mo ·

Iraka

sleek

euro

bat

Ezagutzen al dituzu gure erreportariak,txikitan?

azkenhitza

Page 2: AZKEN HITZA 2102

- 2 - azkenhitza · TXINGUDI BHI

02 Tiroketa / Parrandak gero eta goizago03 Plastika: ikasleen lan zoragarriak04 Julene Iraola: musikari lotutako neska05 Euskal Herrian ere etxeak kentzen06 Ttipi-ttapa aldizkaria eta Xorroxin irratia07 Ituren eta Zubietako inauteriak08 Madonna eta Kalakan09 Horoskopoa10 Denbora-pasak11 Freestyle12 Ekonologia13 Poema14 Toondoo15 Wertgüenza16 Xelebrekeriak17 Bi liburu eta idazle bat18 Errealitatea ala itxurakeria19 Eguzki ekaitza20 Black Metal norvegiarra21 Gran hermano ekologikoa22 Txingudi LHko ikasle etorkinekin23 Herri Urrats 201224 Zer gertatzen ari da WhatsApp-arekin?25 Nahikari Castaño eta balleta26 Krisialdia espainian27 Jörmundgand28 Bretainiara bidaia29 Zeharkako flauta30 Exchange proyect31 Gernika, duela 75 urte erasoaldia32 Coman Mitogo33 Amaren eguna34 Eskubaloi jokalaria gure artean35 Boxeoa36 2011. urtean gehien deskargatu diren kantak37 Photo funia - prentsa tailerra38 Lantzeko inauteriaren antzezpena39 4. milurtekoa (“Cuarto milenio”)40 Xorroxin irratira bisita

azkenhitza2012ko ekaina · 03. aleaTXINGUDI BHIko aldizkaria

2011/12 ikasturtea

ARGITARATZAILEATxingudi Ikastolako guraso elkarteaTXINGUDI IKASTOLAJaizubia auzoa, z/g Posta Kutxa 35 20300 IRUNTelefonoa 943667055

IRUNgo Udalaren dirulaguntzaz osatua

DISEINUA, MAKETAZIOA eta INPRIMAKETAantza Komunikazio Grafikoa

Azken berria; gizon zahar bat salbatu da, bere hortz-haginei esker.

Gaur egungo gazteek, gero eta goizagoateratzen dira festetara parranda egitera eta mozkortzera.

Larogehita hamar urteko Brasilgogizon zahar bat bere tabernanlan egiten ari zen, Alta Florestan

deituriko herrian; orduan, armatuta ze-goen gizon ezezagun bat sartu zen,eta ezer esan gabe, tiroka hasi zitzaiongizonari eta bere aurpegian jo zuentiro batek; zorionez tiro hori ez zenjoan burmuinera, begietara..., bere ge-zurrezko hortz-haginetara baizik etahoriek kolpea gelditu zuten.

Orain gizonari, ezingo diote bala bere-hala kendu, baina bere bizitza ezdago arriskuan, ahoan gelditu delakoeta kentzeko, ebaketa baten bidezegingo dute. Bai hortz gogorrak!

Ainhoa Mediavilla

Gaur egungo gazteek, ikustenahal dugunez, jaietara edodiskoteketara nahi dute joan,

ongi pasatzera, mozkortzera, dantza-tzera... Gainera, festa batera ateratzendirenean, edan egiten dute, kontrolikgabe eta mozkortuta bukatzen dute.Garagardo asko edaten dute, bere in-guruan gazteak edaten ikusten dute-

nez; orduan, beraiek ere gauza bera egin nahi dute. Ume horien gu-raso axolagabe batzuk, adibidez, garagardoak edo edarialkoholdunak uzten dituzte une batez umearen aulkian eta berrirohartzerakoan edalontzia hutsik dago eta umea lokartuta. Arretapixka bat, mesedez!

Arozena

Page 3: AZKEN HITZA 2102

TXINGUDI BHI · azkenhitza - 3 -

plastikaikasleek egindako lan zoragarriak

Page 4: AZKEN HITZA 2102

- 4 - azkenhitza · TXINGUDI BHI

julene iraolaMusikari lotutako neska

Julene Iraolak, 3. mailakoikasle bat, ia bere denboraguztia musikari eskeintzendio. Galdeketa bat egin diogubere afizioaren inguruan.

Kaixo Julene, ikastolatik kanpo, zer egiten duzu?Ikastolatik kanpo, pianoa, solfeo eta kantua egiten

dut, eta hurrengo urtean, armonia ikasten hasikonaiz.

Zergatik hasi zinen musika mundu horretan?Gehienbat musika oso gustuko dudalako.

Eta aipatu horietatik, zein duzu gustukoen?Zaila izando zen zuzen esatea, baina pianoa eta kantua

asko gustatzen zaizkit.

Noiz hasi zinen bakoitzarekin?Pianoa, 10 urte nituenean hasi nintzen, eta solfeo 9 urte

nituenean. Kantua berriz, orain dela urte bat, gutxi gorabehera.

Zenbat denbora eskaintzen diozu bakoitzari?Solfeoari, astean 2 ordu eskeintzen dizkiot, eta kantuari, as-

tean ordu bat; pianoa, ordea, egunean lau ordu praktikatubehar dut.

Hainbeste jotzen baduzu, leku askotara joan behar izangozara ezta?

Kantuarekin, Amaia Antzokira joan naiz, eta pianoarekin, Ando-ainera bitan, eta azkenekoan irabazi eta aipamen berezi bat

egin zidaten. Eta aurki, pianorekin Bartzelonara joango naiz.

Igor Moreiro

Page 5: AZKEN HITZA 2102

TXINGUDI BHI · azkenhitza - 5 -

Euskal Herrian ereetxeak kentzen

Euskal Herrian, pasa den urtean, 366 kasutan etxeakkendu dizkiete Gipuzkoan; azkeneko hiru hilabetetan74 izan dira ; gainera 2011ren hasieran beste 292

kasu agertu ziren baina oraindik Euskal Herria, Espainiare-kin alderatuta izan da kasu gutxien dituena.

Geroz eta jende gehiagoi ari dira botazen bere etxetik 2011an 366 familia bota zituzten

Azkeneko hiru hilabetetan, Euskadin, kaleraketak63%a jaitsi egin ziren ; kasu gehienak Bizkaian izanziren.

2011ko lehenengo hiru hilabetetan, urtarrilatik mar-txora, 567 kaleraketa, berriz apirilatik ekainera 627eta abuztutik irailera kopurua jaitsi egin zen 397ra.Guzti horietatik, 939 Bizkaian, 360 Araban eta be-rriz 292 Gipuzkoan.

Hau gertatzeko egon den arazoa izan da hipotekaoso altua dagoela eta familia askok ,krisiarengatik ezdute lanbiderik, orduan ezin dute hipoteka ordaindueta etxea kentzen diete. Familia askotan edo batekegiten du lana edo inork, eta noski, soldata batekinezin dute hipoteka, janaria eta beste zenbait gauzaordaindu ; horregatik familia batzuk ezin dute janariasko erosi hilabetean, bestela hipoteka etortzen de-nean arazo asko izaten dute.

Familia batzuei esan dietenean utzi behar dutelaetxea etxe barruan geratzen dira polizia agertu arte;prakatika horren adibide asko agertu dira telebistan;azkenean, gehienetan, etxerik gabe geratzen dirakale gorrian, banketxeek botatzen dituztelako.

Jende asko eta asko oso haserratuta dago hori delamedio; ari dira botatzen familia asko haur txikiekineta hori ezin da egin, beraz kaleratuak beste familia-koekin amonak etab... joaten dira bizitzera,eta etxeatxiki geratzen zaie. Ez gertatzeko horrelako gauzakari dira egiten manifestazio asko leku ugarietan, hauda, etxe bat izateko eskubidea defendatzeko.Orain-dik udalek ez dute kasu asko egiten, baina aurki zer-bait pentsatzen hasi beharko dira. Horrelako arazoakkopondu behar dira poliki-poliki bestela izugarrizkoarazoak egongo dira bizitzeko.

Irati Miranda

Page 6: AZKEN HITZA 2102

- 6 - azkenhitza · TXINGUDI BHI

ttipi-ttapa aldizkariaeta xorroxin irratia

3. ebaluazioan, bisita egin genien Etxalarren dagoen TTIPI-TTAPA aldizkariari eta Elizondondagoen XORROXIN irratiari. Modu horretan komunikabide lokalen garrantzia ezagutu zutenikasleek, protagonisten eskutik.

Xorroxin irratian, bi ikasle elkarrizketatu zituzten, Marc eta Aritz; hemen duzue irratsaioa entzuteko lotura:

http://www.xorroxinirratia.info/mp3/txingudi%20ikastola.mp3

Ttipi-ttapa aldizkarikoek ere, egun horretako edizioan, gure bisitaren berri eman zuten.

Page 7: AZKEN HITZA 2102

TXINGUDI BHI · azkenhitza - 7 -

Hurrengo lerro hauetan, Ituren eta Zubietakoinauteriei buruz informazioa emango dizuet;Euskal Herrian hoberenenetakoak dira, nireustez eta inauteriak aspaldi pasa badira ere,merezi du geure kulturaren atal hau ezagutzea.

Denbora da, Ituren eta Zubietako inauteriakEuskal Herri osoan zehar ezagunak direla.Herri horietako bereziak dira. Joaldunak dira

inauterietako protagonista nagusiak.

Ituren eta Zubietak elkarrekin ospatzen dituzte inau-teriak. Urtarrileko azkeneko igandearen hurrengoastelehenean eta asteartean eguerdi aldean ospa-tzen dira. Joaldunak bere desfilean, asteleheneanZubietatik Iturenera doaz eta bi herrietako joaldunakelkartzen dira. Guztira 40-50 joaldun dira, herriariitzulia ematen diote eta herriko plazan itzuli bat ema-nez amaitzen dute. Asteartean, kontrakoa egitendute, Iturendik Zubietara doaz eta bi herritako Joal-dunak elkartuz herriari itzuliaematen diote.

Joaldunek, bi lerro-tan desfi latzendute, mugimenduzehatz eta pausa-tu batekin zintza-rrien soinu batera-tua lortzeko. Lerroaurrean dagoen pertso-nak, adar bat darama etanoizbehinka jo egiten du erritmoa markatzeko. Zin-tzarrien soinu hori izpiritu gaiztoak uxatzeko etainguruan dauden lurrak esnatzeko direla diote.

Inauterietako beste protagonista batzuk, mozorroakdira; Iturengo eta Zubietako herritarrak mozorrotuegiten dira, herri horietako lanbide zaharrak edonekazaritzari lotutako tresnak eta materialak erabil-

tzen dituzte mozorroak egiteko eta herrikoekberaien karrozak egiten dituzte. Gaur egungo erre-alitateari barre egiteko mozorrotu egiten dira.

Ohitura zahar hau hainda garrantzitsua nonNafarroako gobernuakKultura Intereseko On-dare Ukiezin izendatuzuen 2009. urtean.

Iturengo eta Zubietako inauterietara jende asko jo-aten da Euskal Herri osotik eta baita kanpotik ere.

Ondorengo hauek, Ituren eta Zubietako herritarrenmozorroen argazki batzuk dira:

Jon Arozena

Page 8: AZKEN HITZA 2102

- 8 - azkenhitza · TXINGUDI BHI

Lapurdiko Kalakan taldeak Madonnaren datorren mundu-biran parte hartuko du. “Sagarra jo”(“Aldapeko, sagarraren...” klasikoa) abestia kantatuko dute, eta Madonnak dantzatu egingo du!

Thierry Biscary, Michel Bereau, eta Xan Errotabehere dira Kalakan taldeko partaideak.

Antza, Kalakaneko kideak Estatu Batuetan dira orain, Madonnaren bira berrirako prestatzen.Bira maiatzaren 29an abiatuko da Tel Aviv-en eta taldeak kantariaren "Open your Heart" abes-tiaren bertsio batean parte hartuko dute, euren "Sagarra Jo" kantuaren doinuak tartekatuz.

Aritz Aizpiolea

Madonna iazko udaran, abuztuan,Lapurdira etorri zen bere senarraBrahim Zaibatekin eta bere alabaLourdes Mariarekin eta bertanzegoela, Kalakan taldearenkontzertu bat entzun zuen.

Page 9: AZKEN HITZA 2102

TXINGUDI BHI · azkenhitza - 9 -

Aries

(martxoaren 21etik apirilaren 20ra) Zu ere aldaketak jasaten ari zara eta umore aldaketak ondoriotxarrak ekar diezazkizuke.zure edertasunak eta xarmak bizitzapositiboki eramatea ekidingo dizu

Taurus

(apirilaren 21etik maiatzaren 21era) Eguna ederki hasiko duzu zu ezagu-tzera eramateko. Aprobetxa ezazuzure ideia miresgarriak azaltzeko.Kontzentratu zaitez zugan besteenarazoetan murgil ez zaitezen.

Geminis

(maiatzaren 22tik ekainaren 22ra) Zure momentu txarra garaituko duzu,baikortasunez beteta. Aldaketa ga-rranzitsuak gertatzen ari dira, zure bi-zitzan eta izan ziur galdutako guztia-ren bikoitza berreskuratuko

Cancer

(ekainaren 23tik a uztailaren 22ra) Bidaiak eta lararekin loturiko gauzekgarranztia emango dizute. Belduurikgabe hitz egitea gustatuko litzaizuke.Zaindu sentimendu uholde hori, zora-keriak egitera eraman zaitzake eta.

Leo

(uztailaren 23tik abuztuaren 23ra) Izarrek sorpresa handiak dituzte zure-tzat. Akzio eta abentura bila joangozara. Gerturatu zaitez zure zaletasunberdinak dituzten jendearekin etaazal itzazu zure ideiea miresgarriak.

Virgo

(abuztuaren 24tik irailaren 23ra) Etxean hobekuntzak egiteko egunada. Etxeko dekorazioa eta zabalkun-tzarako erabili behar duzu gaurkoeguna. Ez egin egoera desatseginaksortuko dituen komentariorik eta baz-tertu esandako gauza txar guztiak.

Libra

(irailaren 24tik urriaren 23ra) Kirola egitea ondo dago baina gorpu-tzari astindu handirik eman gabe.Kontuz ibili, gehiegi nekatu gabe etasaiatu lesiori

Escorpius

(urriaren 24etik azaroaren 22ra) Batzuetan irudituko zaizu koadrila-koek begizkoa hartu dizutela, bainalasai denek bihotz-bihotzez maite zi-tuztete. Ez zitez errartu.

Sagitarius

(azaroaren 23tik abenduaren 22ra) Libururen bat irakurri nahi baduzu etaez badakizu zein aukeratu asko ira-kurtzenduen lagunen batengana jobehar zenuke.

Capricornius

(abenduaren 23tik urtarrilaren 20ra) Etxean egun osoa pasa ordez ez alzenuke lagunekin bueltatxo bat emanbehar kalean. Etxeko berotasuna onada baina ez duzu kaleko freskuragaldu behar.

Aquarius

(urtarrilaren 21etik otsailaren 19ra) Zure bihotzeko azukre koxkorra atejoka daukazu, eta zu ez zara kontu-ratu ere egin. Zabaldu begiak lasterezagutuko duzu eta.

Piscis

(otsailaren 20tik martxoaren 20ra) Itsasoa maite duzu zurehoroskopoa-ren marrazkiak dioen bezala. Egon alzara nohizbait urpean buzeatzen?Itsaspeko mundua zoragarria delajakin beharko zenuike.

Aritz Aizpiolea

Page 10: AZKEN HITZA 2102

- 10 - azkenhitza · TXINGUDI BHI

LETRA-ZOPAK SUDOKU

LABERINTO JEROGLIFIKO

Ipuin bateko pertsonai bat naiz, zein?

Aritz Aizpiolea

Page 11: AZKEN HITZA 2102

TXINGUDI BHI · azkenhitza - 11 -

Freestyle, motorrekin egiten den txapelketabati deitzen zaio non lehiakideek, beraienmotorrarekin malda batetik jauziak eginbehar dituzten eta airean daudenean akroba-ziak egin behar dituzten eta gero erori gabelurra hartu behar dute. Kirol hau, motocross-eko motorrekin egiten da. Freestyle-ko txa-pelketa nagusiak udako “X games” dira.

Kirol honek, hiru modu ditu lehiatzeko, saioetan non lehiakideak denbora finko batdaukaten eta denbora hori bukatu baino lehen hainbat jauziz betetako zirkuitu bateta akrobaziak egin behar dituzten. Gero, akrobaziarik onena. Horretan, lehiakidebakoitzak hiru jauzi egiten ditu eta epaimahaiak puntuazio bat ematen dio eta azke-nenean puntuazio hoberena daukana da garailea. Eta azkenik, bi lehiakide zirkuitubikoitz batean lehiatzen dira, baina zirkuitu batek jauziekin da eta beste zirkuitua,lasterketako zirkuitua da eta azkenik, bakoitzak egin duen akrobaziarik onenari, las-terketan egondako bien arteko denbora tartea gehitzen zaio eta puntuazio handienalortzen duena da irabazlea. Txapelketa hauek, bizpahiru ordu irauten dute.

Motorrek ez dituzte motor berezirik beharjauziak egiteko, garrantzitsuagoa da eseki-dura on bat prestatzea, jauzitik, 25metrogutxi gorabehera, lurrera ongi iristeko etaez kolperik hartzeko. Pilotuentzat, eskule-kua ere oso garrantzitsua da , akrobaziabatzutan beraien hankak eskulekuan jartzen dituztelako eta eskulekuaren aurreanplastikozko paleta batzuk daude, pilotuak babesteko. Adibidez, akrobazia bat egitera-koan eta gorputza airean motorrari eutsi gabe uzten dutenean, motorra hainbeste ezurruntzeko balio dute.

Hasiera batean, freestyle, jauzia egiten zutenean eta airean zeudenean, besoak etahankak mugitzera mugatzen zen, baina gutxinaka bmx-eko akrobazia batzuk, moto-rrarekin lortu zituzten. 1993. urtean, Bon Khol-ek atzeraka bira bat eman zuen “backflip” deitutakoa; hori izan zen egindako lehena. Caleb Wyatt, lehena izan zenbackflip bat egin zuena lurreratze perfektuarekin, 2002ko apirilean. 2006.urtean,Travis Pastrana pilotu amerikarrak, bi bira atzeraka jarraian egin zituen “backflipbikoitza” deitutakoa eta 2008an, Jim Dechamp aurrerako bira bat ematen “ front-flip” lortu zuen; bera izan zen hori egin zuen lehena. 2009ko abenduaren 20an,Cameron Sinclair australiarrak, Travis Pastranak bezala, lortu zuen “backflip bikoitza”egitea, Donostiako zezen plazan hain zuzen.

Hauek dira, freestyleko pilotu batzuen izenak: Dany Torres, Travis Pastrana, EdgarTorronteras, Nate Adams...

Gaur egun, lau gurpileko motorrekin ere hasi dira kirol hau egiten eta hauek dirapilotu batzuen izenak: Hugo Arriazu , Rafa Muñoz, Moore anaiak...

Freestyle-ko motorrak, motoziklismoko motorrekin alderatuta bestelakoak dira,hots,freestyleko motorrak, motocross-eko motorrak dira, hau da, mendiko motorrak etamotoziklimo-ko motorrak, askoz potentzia gehiago daukate eta asfaltoko zirkuituetanibiltzen dira. Horregatik gurpilak lisoak dira eta motocross-eko gurpilak, tako batzukbezala ditu lokatzari, harriei ... hobeto eusteko.

Hemen ikus dezakegu, Cameron Sinclair Donostian egindako Akrobazia “backflipbikoitza”.

Jon Arozena

Page 12: AZKEN HITZA 2102

- 12 - azkenhitza · TXINGUDI BHI

Sinesten al duzu munduarenbukaeran? Ez baduzu sinesten2012ko 12aren 12an munduabukatuko denik, ni zure alde nago,baina, ez da berdina mito horietansinestea edo munduaren bukaeran.Munduaren bukaera, urte batzuetangainean izango dugu, horrelajarraituz gero ekonomia etaekologiarekin.

Geroz eta jende gutxiago pentsatzen du eko-logian; zeini inporta zaio landare edo zuhaitzbat dirua izanik? Edo nork pentsatzen du

ekologian diru arazoak izanik? Gaur egun, ekono-miaren menpe bizi gara, diruaren menpe eta nahiduten bezala kontrolatzen gaituzte. Enpresaburuak,beraien dirua, negozioak.. besterik ez dute buruan;ez zaie inporta horiek lortzeko ekologiarekin amai-tzea, mundua kutsatzea.Garraio publikoa, txirrinda..erabili beharko genuke maizago.

Baina nork ematen digu guri balio gehien duena, oxi-genoa? Bai, landare, zuhaitz eta basoek; horrela ja-rraituz gero,enpresaburuek, beraiek bakarrik, mun-duaren amaiera lortu dezakete eta baita gizakiarendesagertzea ere. Hori bai izan daitekeela mundua-ren amaiera. Horregatik, hemendik aurrera, ondopentsatu zer erosten duzun eta zer egiten duzun na-turaren aurka.

Julen Sánchez

Page 13: AZKEN HITZA 2102

TXINGUDI BHI · azkenhitza - 13 -

Page 14: AZKEN HITZA 2102

- 14 - azkenhitza · TXINGUDI BHI

KOMIKIAK EGITEKO PROGRAMA

Page 15: AZKEN HITZA 2102

TXINGUDI BHI · azkenhitza - 15 -

Murrizketa hauek, 2500-3000 irakaslerenkaleratzea suposatzen dute, nahiz eta ikas-leen kopurua areagotzen ari den. Beharrez-ko irakasle kopurua asko nabarituko da,batez ere 2500 irakasle inguru langabeziangeldituko direlako eta hezkuntzaren behera-kada handia izango delako:

1.- Irakasleei lan ordu gehiago ezarri, soldatabera mantenduz.

2.- Ikasle kopuruaren igoera ( LH, 25-30 bitarteeta DBH, 30-35).

3.- Batxilergoko institutuek, karrera egitekobide bakarra aukeratu behar dute, hau da,zientziak, gizarte zientziak edo artistikoa, batbakarrik.

4.- Unibertsitateko tasen igoera %70.5.- Bajak lehenengo hamar egunetan ez dira

beteko..6.- Beken murrizketa.7.- 4. DBH, batxilergoa bihurtuko dute.

Mariano Rajoyk dioenez, ez dago dirurik zerbi-tzu publikoei erantzuteko eta herriak ahaleginakegin beharko ditu aurrera ateratzeko, urte haue-tan gehiegi gastatu dugulako, bere hitzetan.

Nafarroako Gobernuaren neurri hauen aplika-zioaren aurka, hilaren 22rako, 29rako eta31rako egin du deialdia sindikatuen gehiengo-ak. Ez dute baztertu greba mugagbea ere egi-tea, Nafarroako Gobernuak neurriak atzera botaezean.

2011-2012ko ikasturtea manifestazio askorekinhasi zen Espainia osoan. 40.000 pertsona ingu-ru bildu ziren Madrilen murrizketen aurka, etaGalizian berriz, 15.000 pertsona inguru.

Malen Arzak

WERTgüenza

Madrilgo Gobernuak, hezkuntzan murrizketakegingo dituela adierazi du eta horrek bereziki,kalte handiak eragingo ditu sektore publikoan.

Page 16: AZKEN HITZA 2102

- 16 - azkenhitza · TXINGUDI BHI

Badaude munduan xelebrekeri asko eta ondorengoak dira gutxien aipatzen direnak:

xelebrekeriarikxelebreenak

Animaliak:

• Munduko narrasti txikiena, kamaleoi hau da:

• Arrainek ez dute betazalik ez zaizkielako le-hortzen begiak inoiz; irekita dituzte lotandauden bitartean.

• Olagarroen odola urdina da.• Hipopotamoen izerdia gorria da.• Felino handi guztiek bere atzaparrak atze-

rantz sartu ditzakete, gepardoa izan ezik.• Txoriek zenbat eta zarata gehiago egon, or-

duan eta zarata gehiago egiten dute.• Gameluek hiru betazal dituzte. • Arkakusoek, beren tamainaren halako 200,

salto egin dezakete.• Marrazoak daltonikoak dira eta ez dituzte

koloreak bereizten.• Mihi luzeena duen animalia, “Longirostro

andino” saguzar mota bat da.• Txerriaren begiak, pertsonarenak bezala-

koak dira .• Igel txikiena, 50xentimoko txanpon baten

erdia da.• Txori guztien mokoak magnetrometo bat

bezala funtzionatzen du eta horrek orienta-tzen laguntzen die.

• Enara batek egindako migrazio-bidaiak,ilargira 3 aldiz joan-etorri bat egitearen ba-liokidea da.

Beste batzuk:

• 100 urteko gerrak, 116 urte iraun zituen.• Gorputzean badaude 90.000 Km (mun-

duari bi buelta eta erdi emateko adina) zaineta horietan odolak bira oso bat egiteko,30 segundu besterik ez ditu behar.

Mikel de Pablos

Page 17: AZKEN HITZA 2102

TXINGUDI BHI · azkenhitza - 17 -

1.- Zenbat liburu idatzi dituzu?Bi liburu idatzi ditut.

2.- Zeri buruz idatzi duzu?Kultura aniztasuna eta magiari buruz.

3.- Noiz hasi zinen idazten eta zergatik ?8 urte nituenean hasi nintzen. Asko gustatzen zitzai-dan eta hori izan zen arrazoi nagusiena.

4.- Dakigunez antzerkigintza ere egiten duzu ,ezta? Bai. Orain dela hiru urte hasi nintzen, eta gaur artejarraitzen dut.

5.- Emanaldiak izan dituzue antzerkigintzan?Oraingoz ez ditugu emanaldirik izan, baina agianirailean baten bat emango dugu.

6.- Non egiten duzu antzerkia?Amaia antzokian egiten dut astean bi aldiz.

7.- Antzerkigintza gustukoa izanda, horretara dedi-katzea gustatuko litzaizuke?Ez. Antzerkigintza polita izango da, baina ez ditu irte-era askorik, oso ona izan behar duzu bizitza hortikateratzeko.

8.- Libururik publikatu al duzu, edo publikatzekoideiarik al duzu?Ez, hasieran asmoa izan nuen, baina idazten hasi etabertan behera utzi nuen, dena den, nire amak idaz-ten jarraitzeko esaten zidan.

Aritz Aizpiolea eta Erika Tola

Txingudi ikastolako Beñat Larrukert-eri inkesta egin diogu, bere idazle zaletasunaren berri izan genuenean.

Page 18: AZKEN HITZA 2102

- 18 - azkenhitza · TXINGUDI BHI

errealitatea alaitxurakeriaArtikulu honen bidez azalduko dut gaur

egungo gizartearen pentsamentu orokorra.

Gure artean ulertzeko lehenengo azalduko dizuet zer esanahi duen termino bakoitzak:

Zer da errealista izatea?

Errealista izatearean esanahiapertsona errealitatearekin lotutadagoenari deritzo, hau da, senpraktikoa duen pertsona da.

Zer dira itxurakeriak?

Itxurakeriak dira gauza errealak beste gauzen itxurahartzea, hots, gozokien bilgarria bezalakoa adibidez,kanpotik plastikozko bilgarri dotorea dute eta barruanez dira horrela.

Gero eta gehiago, gizartea itxurakerietan oi-narritzen da. Egunero pertsonen janzkera,izaera, etb.. moldatzen dira besteen molde-

etara, gure benetako nortasuna izkutatuz gezurrekin.Bestalde, ez gara zintzoak geure buruarekin eta be-esteei saltzen diegu gure itxura “hoberena”, haiengustukoa izan dadin.

Eta gu zer? Zergatik ezin dugu guk nahi dugun mo-dukoak izan ?

Orokorrean, pertsonak behartuta gaude gizarteakguk berak nahi duen modura egokitzeko eta beste-lako jarrerak, itxurak izatean, lotsagarriak, harriga-rriak, arraroak, nazkagarriak, gaiztoak garela irudi-tzen zaigu. Agian, gure ikuspuntua okerra da etabestelako horiek gu bezala izatera behartzen ditugunahita edo nahi gabe.

Txikitatik ohituratu gaituzte itxurakerietan bizitzera,gure nortasunaren askatasuna murriztuz. Horrek ezdu esan nahi anarkia batean bizi edo bakoitzak nahiduena egin behar duela. Beti lege etikoak eta legejudizialak egon behar dira. Baina ari gara debeka-tzen etikoki txarrak ez diren gauzak, adibidez : Goti-koa izatea.

Pertsona batzuk bere nortasuna bakarrik erakustendiote bere familiari, baina gehienetan lagunekin ereitxurakerietan aritzen dira. Oso pertsona gutxi azal-tzen dira besteen aurrean benetan diren bezala.

Myriam Hortelano Hernández

Page 19: AZKEN HITZA 2102

TXINGUDI BHI · azkenhitza - 19 -

2012-tik 2015-era iraungo du. Nasa agentzia-koek esaten dutenez, Amerikan ez daude horrenaurrean zerbait egiteko, irtenbide bat bilatzeko,prestaturik.

Ekaitza honek, gauza elektriko gehienetan zerbaitegin eta apur ditzake.

Ekaitza horrekin, eguzkiak erradiazio elektromagneti-koa handitu eta makinetan interferentziak sortukoditu.

Eguzki ekaitzak ez du bakarrik makinetan eraginaizango, baita ere uretan, elektrizitatean eta abar.

Maya kulturaren eskuizkribuetan, esaten zuten horiizango dela munduaren amaiera. Eguzkiak, gauzaasko ematen digu (beroa, argia, elektrizitatea..) bainaeguzki ekaitzarekin hori handitu eta arriskutsua bilakadaiteke. Horrela gera gintezke norbait guri lupa bate-kin apuntatuz gero egun eguzkitsu batean:

Hau da Txingudiko ikasleek esaten dutena:

Galdeketa:

1- Zer eragin izango duela uste duzu?2- 2000-ko makinen eromena 2012-ra pasa dela

uste duzu?3- 2 edo 3 urtez iraungo dela esaten dute; horrek

eguzkiaren magnetismoa aldatuko duela usteduzu?

Laburbilduz:

1. Bero gehiago egingo du eta tresna elektrikoeizerbait gertatuko zaiela uste dute.

2 Bai, izan daiteke.3. Bai, seguruenik honel izango da.

Mikel De Pablos

Eguzki ekaitza Izango al da, 2012an makinetan, eromena sortuko duen fenomenoa?

Page 20: AZKEN HITZA 2102

Telebistan ez den agertzen Metal estilo bat.

Gaur egun, Metal musika ez da ezaguna, baino denok entzun dugu “Metallica” “Motörhead” etab...Baino kamaren eta propagandaren oso urrun, badaude beste estilo batzuk, eta ni, zentratuko naizbatean, Black Metal Norbegiarrean, hain zuzen.

Black Metal Norbegiarra, 90. hamarkadan hasi zen hedatzen “Mayhem” tal-dearekin, eta gero, Burzum, Marduk, Dimmu Borgir, Immortal, Nargarothetab... ekin jarraitu zuen. Baina Black Metala ez zen bakarrik musikangeratu, geroago, jendea beltzez hasi zen janzten, botakin, eta tatxe-takin. Ere bai, mugimendu honetan, hilketak, elizen erreketaketab... 1992-1998 arte 52 eliza erre ziren 15.000 hilobi profa-natu zituzten eta hilerriak ikur satanikoekin marraztu ziren.

Black Metal-a, bukatzen hasi zen, Varg Vikernes (Burzum-enpartaide bakarra) Euronymus (Mayhem bandaren gitarrista) hilegin zuenean, dirudienez, Euronymus, Varg nahi zuen hil, etaVarg, konturatzean aurreratu egin zen eta Euronymus hil zuen,Varg 21 urteko kartzelara bidali zuten. Geroago jakin zen Viker-nes hiru eliza erre zituela.

Gaur egun, oraindik daude Black Metal-a egiten duten ban-dak, Watain, Immortal, I, Dimmu Borgir etab... emen EuskalHerrian, Akerbeltz banda dago.

Marc Berasategi Clotas 4.C

- 20 - azkenhitza · TXINGUDI BHI

Page 21: AZKEN HITZA 2102

TXINGUDI BHI · azkenhitza - 21 -

Gran hermanoekologikoa

Zabor mota bakoitzerako zabor ontzi desberdinaeduki arren, Aitorri asko kostatzen zaio, gauza bakoi-tza nora bota behar den jakitea. Atzo arratsaldeanOlaiari galdetu omen zion “ Zergatik molestatu beharnahiz ni birziklatzen?” Olaiak hau erantzuten zion: “ ez da horrenbesterako, eta gainera zabor hori zureardura da zuk kontsumitzen duzulako ” . Hau edozeinpisutan gerta liteke. Horretaz ikasi nahi duten gazteasko Gipuzkoa plazara hurbiltzen ari dira.

Apartamentuak 30metro ditu eta egongela, logela,sukaldea eta komuna ditu. Bi gazte hauek martxoa-ren 11 arte egongo dira Donostian, goizeko hamarre-tatik, arratsaldeko zortziak arte. Donostian egon on-doren, Pasai Antxora joango dira Olaia eta Aitor, nonmartxoaren 14tik 18ra egongo diren. Gero, Lasarte-Oriara joango dira martxoaren 21etik 25era eta azke-nekoz, Errenteriara iritsiko dira martxoaren 28tik apiri-laren 1era.

Helburu nagusia, “ gaur egungo jendeari eta batezere gazteei, birziklatzearen garrantzia transmititzeada”. Olaiak bere pisu-kideari birziklatzen erakusteare-kin batera, herritarrei erakutsi nahi die birziklatzekoegin beharreko gauza bakarra, ohiturak aldatzeadela. Olaiak egiten duena, denon ardura da.” Adierazizuen atzo San Markoseko lehendakariak, Ainhoa In-txaurrandietak, proiektuaren aurkezpenean.

Pisuan sartu ezin bada ere, kalean dauden pertsonekentzuteko aukera dute, Olaia eta Aitorrek mikrofo-noak dituztelako eta etxearen kanpoko aldean boz-gorailuak daudelako.

Etxeak kanpoko aldean QR kodigo bat dauka, etabertan mugikorra erabiliz eskaneatzen baduzu, Olaia-ren erronkari buruz informatzeko aukera izan deza-kezu. Norbaitek harremanetan jarri nahi badu beraie-kin, sare sozialen bidez egin dezake edota Facebooketa baita Twitter bidez.

Proiektu hau zuzenean jarraitu nahi baduzu, ez da be-harrezkoa Donostiara mugitzea. Etxean kamerak ko-katuta daude eta www.olaiarenerronka.net sartu ezgero, zuzenean jarraitzeko aukera izango duzu. Ho-netaz gain, San Markoseko Mankomunitateak lehia-keta bat jarri du martxan jendeak nola birziklatzenduen erakusteko argazki bidez. Argazkiak, [email protected] bidali behardira eta irabazleak afari bat irabaziko du bi pertso-nentzat.

Malen Arzak

Bi gazte,kalean kokatutako kristalezko etxebatean biziko dira.Proiektu honen helburua,ondo birziklatzen erakustea da.

Olaiak bere pazientzia guztiaz Ai-torri birziklatzeko modurik ego-kiena zein den erakusten dio;

esan duenez: “Aitor oso mutil jatorra dabaina ez du ezer zakarrontzi horira bota-tzen, ez daki ezer birziklatzeaz ”.

Page 22: AZKEN HITZA 2102

- 22 - azkenhitza · TXINGUDI BHI

2. mailako irrati tailerreko ikasleak irratsaio bat grabatu zuten Lhko ikasle etorkinekin.Esperientzia berritzaile horretan ikasleez gain, Edu Zabalak eta Rosa Mari Arano irakas-leek parte hartu zuten.

Mikrofonoen alde batean irrati esatariak zeuden eta bestetik Lehen Hezkuntzakoak. Hitz jarioa ez bazenoso handia izan ere, 6 urtekoek bere izen-abizenak, jaioterria eta esaldi bat esan ziguten; 7 eta 8 urte-koak , ordea, gehiago zuten kontatzeko eta alde batetik hainbat prozeduren berri eman ziguten eta

gero, elkarrizketa librean jardun ziren.

Atzekaldean, irrati tailerreko beste ikasle guztiek arretaz entzuten eta ikusten zuten, irratsaioaren martxa. Elkarezagutu eta agurtu ondoren, talde bakoitza bere gelara itzuli zen eta gerora, irrati tailerrekoak grabatutako ma-teriala txukuntzen eta editatzen arituko dira interneten jartzeko. Datorren ikasturtean indarberrituta, berriroekingo diogu komunikazioari.

Erredakzioa

Txingudi LHko ikasle etorkinekin2. MAILAKO IRRATI TAILERREKOAK,

Page 23: AZKEN HITZA 2102

TXINGUDI BHI · azkenhitza - 23 -

Herri urrats besta 1984.urtean ospatu zen le-henengo aldiz, beti, maiatzaren bigarrenigandean ospatzen da, toki bereann . Bertan

ateratako irabaziak, Ipar Euskal Herriko eskolak la-guntzeko erabiltzen dira. Besta hau sortu zenean,jende gutxi joaten zen, 5.000 bat pertsona inguru,baina urtetik urtera arrakasta hartzen joan denez,gero eta jende gehiago hurbiltzen da bertara. Gauregun, 70.000 pertsona bataz beste, urtero.

Besta hau, dirua biltzeko antolatzen da eta diru hori ,iparraldeko eskolak, eraikinak... konpontzeko erabil-tzen da. Aurten ateratako diruarekin, “Kanboko Xal-badorren kolegioko lanen finantziazioa ” konpon-tzeko erabiliko da.

Herri Urrats, euskararen alde eta ikastolen alde egi-teko antolatzen den besta bat da. 28 urte daramatebesta hau Senpereko aintziran ospatzen. Gazteakalaitzeko, aintziraren hainbat txokotan, musika edodantza taldeak egoten dira.

Senpereko aintzira, 5 sektore desberdinetan bana-tuta dago: Lapurdi, Nafarroa, Araba, Gipuzkoa etahaurren xokoa, eta sektore bakoitzean, hainbat ekin-tza daude antolaturik.

Aurten, hainbat musika talde parte hartuko dute (Gose, Obrint Pas, Su Ta Gar ...). Baina eguna has-teko, txoko bakoitzean ekintza desberdinak egongodira (Bertsolariak, Batukada...).

2012an aukeratutako kanta eta bideoklipa “ Latroba kung fu” taldeak sortu du eta kantua, “elkartuzzabaldu ” izena du.

Jon Arozena. 4.A

Aurten, Herri Urratseko besta, urtero bezala, Senpereko aintziran

ospatuko da, maiatzaren 13an.

Page 24: AZKEN HITZA 2102

- 24 - azkenhitza · TXINGUDI BHI

zer gertatzen ari daGaur egun, nork ez du Smartphone, edo Blackebrry

bat? Hamalau urtetik hogeita lau urtera bitarte,

gazteen %92,39ak mobila dauka, eta horien %70ak,

gainera, Internetekin.

Zer da WhatsApp-a?

WhatsApp-a berehalako mezularitza sistema bat da,non bere kideek mobilean dauzkaten bere WhatsAppkontaktuekin doanik hitz egin dezaketen. Horregatikmugikorrek gehien deskargatzen dituzten aplikazioakdira; guztira 1.6 milioi pertsona gutxi gora behera dute.Ez da beharrezkoa WhatsAp-ean lagunik eranstea; zuremugikorreko agendan apuntatzearekin nahikoa da.

WhatsApp mota asko daude.

Iphone-arentzat, Nokiarentzat, BlackBerry-entzat etaAndroid mugikorrentzat ere, aukeran duzu.

Zer gertatu daiteke laster?

Mugikorretako konpainiek dirua galtzealeporatzen diote WahtsApp-eko sortzai-leari (Jan Koum), zeren WhatsApp-enurte bat daraman pertsonari 2€ kobra-tuko dizkiote eta. Movistarrek, Vodafo-nek, Orangek... uste dute eraso horigaindituko dutela, baina azkenean ezdute ezer lortuko zeren WhatsApp-a do-anekoa izaten jarraituko du.

Igor Moreiro 4.D

WhatsApp-arekin?

Page 25: AZKEN HITZA 2102

TXINGUDI BHI · azkenhitza - 25 -

Nahikari Castañoeta balleta

Nahikari , Txingudi Ikastolako ikaslea da, eta beste

hainbat bezala, ikasteaz gain, beste zaletasun bat

du eta gogotik prestatzen da egun batean dantzari

aparta izateko, nork daki?

Zenbat egun joaten zara astero?Hiru egun astero joaten naiz.

Zenbat ordu astero praktikatzenduzu?

Astelehenean ordu bat, azteazkeneanordu eta erdi eta ostiralean ordu eta erdi.

Zenbat urtekin hasi zinen balleta egiten?7 urtekin hasi nintzen ballet egiten.

Urte batzuk pasata balleta egiten jarraitukoduzula uste al duzu?Gustatuko litzaidake urte batzuk pasa ondo-ren dantzan jarraitzea, nola ez!

Norbaitek animatu zintuen? Nire amak animatu ninduen balletan sartzen,berari esker izan zen.

Non izaten duzu aktuazioak?Kurtso amaieran Amaia antzokian dantzatzendugu eta apirilatik aurrera, “ Kontxako barandi-lan ” dantzatzen dugu.

Irati Miranda

Page 26: AZKEN HITZA 2102

- 26 - azkenhitza · TXINGUDI BHI

Ikertzaileek ari dira irtenbideak bilatzen orain-dik, baina ez dakite noiz aterako garen kri-sialdi honetatik eta nola. Geroz eta konple-

xuagoa da, ez baitakite nolako egoeran bizikogaren urte batzuk pasata. Familia batzuk egoeraoso txarrean bizi dira, hainbestaraino non bizi-tzeko laguntza eskatu behar dute. Gero eta per-tsona gehiago lan gabe geratzen ari dira etagauzak nabarmen gaiztotzen ari dira.

2011 oso gaizki bukatu zen eta ari dira bilatzen solu-zioak 2012 hobeto joan dadin; uste dute 2012 zer-bait hobeto joango dela baina oraindik ez da ikustennola. 2012ko maiatzean gaude eta oraindik langa-bezia igotzen ari da; jendeak pentsatzen du udan jai-tsiko dela, ostalaritzari esker eta lan gehiagoegongo dela, vaina espejismo bat izan daiteke.

Langabezian dagoen jendea lana bilatzeko prestdago baina gero eta lan gutxiago dagoenez, dendaasko ixten ari dira eta lehengo lepotik burua.

Azkeneko balada honetan, telebistan ikusten aridira hainbat arazo banketxeekin; esaten dutena dabanku batzuk oso gaizki daudela zenbaki gorrietandaudelako eta itxi egiten ari dira, baina bankuan ze-goen dirua ez dute itzultzen eta dirua sartu duen jen-dea oso haserre dago, arrazoi guztiz. Jendeak es-pero duena da egoera lasaitzea eta beraien bizitza,

lehen zegoen bezala jartzea. Zenbat denbora behardu dena zegoen bezala gelditzeko? Oraindik ikerke-tek ez dakite esaten zenbat behar den; Rajoy esa-ten du 2013an aldaketak etorriko direla baina ezdago oso seguru. Dena den, duela asko ere esatenzuten hobera joango zela, baina gertatu dena alde-rantzizkoa da. Ea noiz amaitzen den!

Irati miranda

Krisialdia espainian

Krisia geroz eta gehiego eragitendu Espainian eta ez bada zerbaitegiten, azkenean jendeak ez duizango dirurik bizitzeko

Page 27: AZKEN HITZA 2102

TXINGUDI BHI · azkenhitza - 27 -

Nola du izena zure taldeak? Jörmundgand deitzen da, Jörmundgand, mitologia nordikoan suge erraldoi batzen, Ragnarök-ean Thorrek hil egin zuena.

Zer musika mota jotzen duzue?Viking Black Metal jotzen dugu. Erritmo azkarrak eta batzuetan baita melodiko-ak ere.

Noiztik jotzen duzue?Taldeak denbora dexente darama, baina ez dira bi urte egiten ni sartu nintzela.

Talde batean jotzearena, betidanik egin nahi izan duzun gauza bat da edobat-batean sortutako ideia?Beti egin nahi izan dudan gauza bat da. Egun batean deitu egin ninduten, baze-kitelako nik musika mota hori gustoko nuela eta gitarra jotzen nuela. Pixkatpentsatu ondoren (ez negoen oso ziur) baietz esan nuen, eta ez naiz bateredamutzen.

Kontzerturen bat egin al duzute? Gehiaho egingo al dituzute?Oraindik ez dugu kontzerturik egin, baina seguruenik udan hasiko gara kontzer-tuak ematen.

Zure ustez taldeak ba al dauka etorkizunik?Nire ustez bai, etorkizuna ba dauka. Nahiko abesti onak ditugu eta entsaioeta-ra datorren jendea beti esaten du oso onak garela eta batzuetan hori esatendutenak ez dira “Metalhead”zale batzuk, pop, rap etab... entzuten duen jendeabaizik.

Josu Goñi

Page 28: AZKEN HITZA 2102

- 28 - azkenhitza · TXINGUDI BHI

Aurten, nora joan zarete? Urte honetan, Bretainiara joan gara.

Eta han zer egin zenuten?Lehenengo egunean, Saint Malora iritsi ginen etahan herriari buelta bat eman genion harresiaren gai-netik. Egun horretan, arratsaldean, denbora libreaizan genuen, hondartzan, itsasontzian etabar ibiliahal izateko. Gau horretan, Saint Maloko ostatu ba-tean lo egin genuen.

Hurrengo egunean, Saint Michelera joan ginen etahan entzuteko kaskoekin, gazteluari bisita egin ge-nion. Ondoren, bazkaldu genuen eta arratsaldeanLandibisaura joan ginen eta hondartzan ibili ginen.Gau horretan, hirugarren adineko egoitza baten on-doan zegoen ostatu batean lo egin genuen.

Hirugarren egunean, hango ikastola batera joanginen; bertako ikasleekin bisita bat egin genuen.Gelak, areto nagusia, patioa eta ezagutu genituen.Ikastolan , bertan, bazkaldu genuen eta arratsaldeanMorlainera joan ginen. Supermekatu batera sartueta erosketak egin genituen. Azkeneko egunean,itzulera bidaia egin genuen; oso astuna suertatu zen.

Hango jendea eta paisaia nolakoa zen?Oso desberdina, etxeen forma beste klima bateramoldatua zegoen eta txikiagoak ziren; jendea osoalaia zen, ongi tratatu gintuzten..

Bukatzeko, ongi pasa zenuten han?Bai, oso ongi pasa genuen denok. Esperientziaahaztezina izan da, benetan.

Igor Moreiro eta Julen Sánchez

Urtero bezala, bigarren mailako Comenius etaEnglish Whorkshop-eko ikasleak, bidai batera jo-aten dira. Horren arira, Maialen, Iraila, Iñigo etaAitorri galdeketa egin diegu.

Page 29: AZKEN HITZA 2102

TXINGUDI BHI · azkenhitza - 29 -

Zeharkako flauta

4.B gelako Garazi Sistiagari

elkarrizketa bat egin diot

musikari buruz.

Zenbat urte daramatzazu musika ikasten?5 urterekin Koro Ametsan hasi nintzen eta 6 urte nituelarikkontserbatorioan sartu nintzen zeharkako flauta ikasten.

Zer instrumentu jotzen dituzu?Bi instrumentu jotzen ditut. Zeharkako flauta aukeratu nuenhasi nintzenean eta pianoa Gradu Profesionalean (logsen)sartzean hartu beharreko musika tresna izan zen,

Zenbatgarren mailan zaude?Gradu Profesionaleko (logse) 4. mailan nago.

Zenbat klase ematen dituzu? 5 klase ematen ditut astean: armonia, pianoa, flauta,banda eta laguntzaile lana.

Musika ikasten jarraitzeko asmoaduzu titulua atera arte?Musikako titulua ateratzekoasmoa daukat, baina Logsebakarrik.

Malen Arzak

Page 30: AZKEN HITZA 2102

- 30 - azkenhitza · TXINGUDI BHI

Zer egiten duzute tailer honetan kurtsoanzehar?Lan asko egiten dugu, gero Holandarrei aurkezteko.

Atzerrikoekin, zer moduz moldatu zineten?Bikain, benetan. Oso ondo egon ginen beraiekin.

Hara joan zinetenean, zer izan zen arreta gehieneman zizuena?Gehienbat klima eta paisaia, han oso laua zen guz-tia, oso lasaia eta etxeak nahiko txikiak.

Eta beraiek hona etorri zirenean, zer deitu zienatentzioa?Eguraldia asko deitu zien arreta. Hemen etxeak zeu-dela eta ez txalet txikiak, eta leku guztietara joatekoaldaparen bat igo edo jeitsi behar zutela.

Eguraldiak, zuen planak asko hautsi zituen?Bai asko. Nire mugikorra hautsi zuen, adibidez.

Han ondo pasa zenuten?Oso ongi, bueltatzeko modukoa. Bikaina.

Bueltatuko zarete noizbait?Bai, hori espero dugu. Udan

bueltatzea.

Marc Berasategi eta Igor Moreiro.

Denok dakigunez, urtero, 4.mailako ikaslebatzuk, “Exchange Project” izeneko tailerreansartzen dira. Tailer honetan, atzerriko eskolabatekin komunikatzen dira, eta kurtsoarenbukaera aldean, elkar ezagutzen dute. AritzLandart eta Ander Olaziregi aukeratu ditugutailerraren berri emateko.

Page 31: AZKEN HITZA 2102

TXINGUDI BHI · azkenhitza - 31 -

Hauxe da gertatu zena:

Gernikari erasoaldi oso bortitz bat egin ziotenfrankistek bonbardaketa baten bidez. Honenondorioz, gauza asko erre zituzten zeren 3000

su-bonba bota zituzten alemaniarren Legion-Condorrre-ko hegazkinek. Hau dena azoka egun batean eginzuten, ahalik eta jende gehiago harrapatzeko. Populaziozibilaren aurkako masakrea izan zen.

Erre ziren gauzak hurrengoak izan ziren:

• Gernikako herria, bera• Juntas deituriko etxe historikoa, non euskaldunei

buruzko informazioa zegoen• Parlamentu zaharra• 600 urteko zuhaitz sakratua

Erasoaldia gertatu zenean, jendeak mendirantz joan zenbaina hegazkinetatik, ametrailadoreak erabiliz, erahilzituzten.

Bizirik atera zirenak Gernikatik Bilborantz joan zirenoinez edo gurdietan.

Aurten, 75 urte pasa dira sarraski hura burutu zutenetik,eta mementuz, Alemaniako gobernuak bakarrik eskatudu barkamena; noizko Espainiak, Italiak eta Vaticanok?

Mikel de Pablos4.A

Gernika duela 75 urte erasoaldia

Page 32: AZKEN HITZA 2102

- 32 - azkenhitza · TXINGUDI BHI

Duela gutxi, Irunen, zelebritate berri bat eza-gun egin da. Bere izena Coman Mitogo da, etabere “Tropical Boy” abestiarengatik famatuaegin da.

M. Noiz egin zera ezaguna hemen? Inoiz ez genuenzutaz ezer entzun eta orain ez da besterik entzuten.Zure abestirik ezagunena Tropikal Boy da... Ezta?C. Bai, abesti ezagunena da, baina ez da hoberena. Sin-gle berriak entzuten dituzuenean ikusiko duzue askozhobea dela. Ikusiko duzue. Baina ezagunena Tropical Boyda, eta ez dakit zergatik, jendea gustoko duen.

M. Agian gustoko dute alaia delako, erritmo horienga-tik;gainera bideoclip bat dauka, eta bisualagoa da.Agian beste ak “Don’t be stop my dream” hobeoakdira, baina ez daukate bideorik.C. Bai, kontzertu bat dirudi, baina hala da, bideoclip berribat prestatzen ari gara Frantzian, Espainiako hegoaldean;leku askotan grabatuko dira. “Tropical boy antzekoa”kolpe handiago bat egiteko . Ez dakit horiek direnhitzak,baina “Tropical Boy”-en nire estiloa markatzen da.Orain egin dena zera da, abesti zaharrak hartu ditugu,haiek ondo landu eta “Tropical Boy” baino askoz hobeaizango da. Lehengo abestiak hoberenak dira, zeren gerooso erraza da zerbait txukunagoa egitea.

M. Adibidez, Youtuben, “Don’t Be Stop My Dream”-enbidoean, jendeak animatzen zaitu “Tropical Boy” bai-non askoz hobea dela esanez. Berriz, “Tropical Boy”-en jendeak iraintzen zaitu, zutaz barre egiten du.C. Bai, arraroa da, azkenean egoera ulertezina da, ba-tzuentzat, “Don’t be stop my dream” hoberena da, abestiserioak nahiago dituztelako, beste batzuentzat, ordea,“Tropikal Boy” gustuko dute, baina “Tropical Boy”k arazobat dauka, neskak erakartzen ditu, eta “Don’t Be Stop MyDream” berriz mutilak. “Tropical Boy” en komentario ezkorgehienak mutilek egin dituzte, uste dutelako abestia nes-kentzat dela, baina ez da horrela, mundu guztiarentzat da.

M. “Tropical Boy”-ren letrak zu idatzi al dituzu?C. Bai, letrak ni konposatzen ditut, nire estiloa delako.Nola esan… Ni kontzertuetan ez dut bakarrik abestiakkantatzen, dantzatu egiten ditut ere. Nik nire abestiak sen-titzen ditut, batzutan pianoa jotzen dut, beste batzuetantimbalak. Espektakulo bat da. Taldeko pertsonak sartzen

eta ateratzen dira etengabe ; kontzertu guztiak ezberdinakdira.

M. Eta musika, zuk egiten duzu er, edo beste batzuk?C. Musika... Nola esan? Abesti batzuetan musikariek sor-tzen dute, beste batzuetan niri gustatzen zait. Estilo ezber-dinak dira, eta estilo hau nik bakarrik jo dezaket. Nik kon-posatzen ditut letrak, konposatzen dut musika, eta geromusikariek interpretatu egiten dute.

M. Oduan, lehen esan dugun bezela, kontzertu guz-tiak ezberdinak dira ?C. Bai, dudarik gabe. Maiatzaren hogeita zazpian “Aqua”diskotekaren “urtebetetzea” da. Eta nik bakarrik joatea es-katu dute. Abesti ofiziala nik egin dut, eta oso ElechtroPop estilokoa da, beraz, ni bakarrik eta “Gogo”-akegongo gara.

M. Etortzen ari ginen bitartean esan duzu Espainiamailan ezagunagoa zinela. Hori zergatik da?C. marketingagatik, gure promozioa Euskal Herritik kanpoenfokatu egin da. “Tropical Boy” agertu zenean kanpainaIrunen enfokatu egin zen. Diskografikaren estrategia egi-ten gaitu ezagunagoak.

M. Bueno, ba mila esker zure atentzioagatik. C. Aldizkariaren zain egongo naiz.

Marc Berasategi eta Erika Tola

Page 33: AZKEN HITZA 2102

TXINGUDI BHI · azkenhitza - 33 -

Artikulu honen bidez ikusiko dugu nondik datorren “amaren eguna”eta noiz ospatzen den munduan zehar.

Lehen ospakizunak antzinako Greziatikdatozkigu. Rea titeanideari ohoreaeskaintzen zitzaion, hau da, Demeter,

Hades, Hera, Hestia, Poseidon eta Zeusenamari; bestalde, erromatarrek hilaria izenaeman zioten jaiegunari.

Urtero, Martxoaren 15ean, Zibelesen tem-pluan, hiru egunetan zehar, eskaintzak egi-ten zizkioten. Berriz, kristauek, ospakizunaAmabirjinaren ohorez ospatzen hasi ziren.

Oraindik Panama eta beste herri askotan,santutegi katolikoan ospatzen da, aben-duaren 8an.

Hori jakinda, munduko leku askotan maiatzan ospa-tzen da; adibidez: Espainian, Portugalen, Hungrian,Hegoafrikan eta Lituanian, maiatzaren lehen igande-an; Alemanian, Australia, Austrian... eta beste lekubatzuetan, maiatzaren bigarren igandean.

Dena den otsailaren bigarren igandean ere egitendute ondorengo herrialdeetan: Norvegian, Irlandaneta Erresuma batuetan,...

Myriam Hortelano Hernández

amaren eguna

Page 34: AZKEN HITZA 2102

- 34 - azkenhitza · TXINGUDI BHI

Ion Silvo 4.A-ko ikasle on,alai eta jatorra da, eskuba-

loia egiten du “La bacala-dera Hondarribia” talde-an, eta galdetegi bategin diot bere hasieraeta bere ibilbidearenberri izateko.

Julen: Lehendabizi, egunonSilvo

Ion: Bai, egunon.

Non hasi zinen zure afizio honetara jolasten?Ion: Hemen, gure Txingudi ikastolako taldean jolasten hasi nintzen, lehenengo mailan

eta bigarren mailan.

Julen: Eta gero, jarraitzea erabaki zenuen, baina zein taldetan jarraitu zenuen?Ion: “Irungo gazteak” taldean jarraitu nuen; ez da oso talde ona baina partida entretenigarriak jolastu nituen.

Eta nola iritsi zara orain jolasten duzun taldera, La baca-laderara?Ion: Erraz, ni abantaila bat daukat, ezkertia naiz eta ez daudeezkerti asko, orduan, posizio zehatz batean jolastu dezaket,eskuin hegalean.

Julen: Bueno zerbaiterako ona da ezkertia izatea orduanezta?Ion: bai, zerbaiterako, niri balio izan zait, behintzat.

Zenbat egunetan entrenatzen duzu astean, eta non ?Ion: Astearteak, arratsaldeko zazpietatik, gaueko bederatziakarte. Ostegunetan, astearteko ordutegi berdinean eta ostira-lean, arratsaldedo zazpi terdietatik, bederatzietara. Hondarri-biko polikiroldegian entrenatzen dugu beti.

Zer moduz egin duzue liga aurten?Ion: Lehenengoak gelditu gara aurten, Guipuzkoako txapel-dunak izan gara gure kategorian eta ia ia, Espainiako txapel-ketara iritsi gara.

Julen: Bueno Silvo ba hau izan da guztia, eskerrik askozure denboragatik.Ion: Ez horregatik, asko gustatzen zait nire ibilbidea konta-tzea.

Page 35: AZKEN HITZA 2102

TXINGUDI BHI · azkenhitza - 35 -

Hiru minutu irauten du asalto edo eraso bakoitzak,eta hamabi dira denera. Hasiera batean, hamabostegiten ziren, baina errendimendu handia eskatzenzuen eta azkenean ezin zuten ezta ukabilkada bat jonekea zela medio. Orain dela urte batzuk, bakarrikgizonezkoak egin zezaketen kirol hau, baina gauregun, emakumezkoak ere parte hartzen dute.

Boxeoa, kirol zaharrenetariko bat da, Afrikan dauka jatorria eta gaur egungoEtiopia dagoen tokian hasi zen. Egiptora iritsi zen eta gero Indiara. Hasieran,ukondoraino iristen ziren eskularruak erabiltzen zituzten, baina gero besokoantzerakoa zen. Boxeoa, antzinako XXIII jokoetan sartu zen, 688 k.a, hain zuzen.Antzinako Erroman ere praktikatzen zen.

XVI. mendean, Boxeoa Europara iritsi zen, Frantziara eta batez ere Ingalaterrara,non orain daukan Boxing edo Boxeo izena eman zioten.

Mende honen hasieran, boxeoa ukabilekin egiten zen, eskularrurik gabe eta nor-malean pugilak oso kaltetuak edo, kasu batzuetan, baita hilda ere bukatzenzuten. Ez zeuden gaur egun dauden arauak ezta gaur egun borrokarako presta-tutako kuadrilateroak, eta jendeak, borobil bat eginez borroka-tokia sortzenzuen.

Gaur egun, boxeoa mundu guztian egiten da, baina hainbat boxeo mota daude:Boxeo tailandarra ( Muay thai ), Boxeo Japoniarra ( Kick Boxing ), Boxeo Fran-tsesa ( Savate ) baina deneik ez dituzte arau berdinak; horietan, ostikadak baliodute eta boxeoan ez. Ostikoak tibiarekin jotzen dituzte eta tibiarekin gelditzendituzte ere bai.

1867 urtean, boxeoa gaur egun ezagutzen ditugun eskularruekin hasi zen Inga-laterran eta urte horretan boxeoko lehenengo lehiaketa egin zen. Hiru pisumotako borrokak sortu ziren, gaur egun indarrean jarraitzen dutenak, alegia:Pisu arina, pisu ertaina eta pisu astuna. Queensberry izan zen arauak ezarrizituena. XIX.menderaren bukaeratik, boxeoa mundu mailako kirola bihurtu zen,eta gaur egun lehiaketa asko egiten dira. Dena den, boxeoa ez da kirol magusie-na ia inon.

Julen Sánchez 4.D

Boxeoa edo Ingeles Boxeoa ere bai deitutakoa,kontaktuko kirol famatuenetariko bat da. Kirolhonetan, bi boxeadoreak, bere eskuetan eskularruakeraman behar dituzte eta arau batzuk errespetatu,baita ere, joko garbia eta polita egiteko.

Page 36: AZKEN HITZA 2102

fni

a- 36 - azkenhitza · TXINGUDI BHI

1 Jennifer López & pitbull – On the floor

2 Adele – Rolling in the Deep

3 Rihanna – Only Girl (in the World)

4 Pitbull (feat. Net-yo, Afroja) - Give me Everything

5 The Black Eyed Peas ( Dirty Bit ) – The Time

6 Feat, Ludacris & Enrique Iglesias - Tonight( I´m Lovin´You)

7 Alexandra Stan – Mr.Saxobeat (Extended Version)

8 Don Omar – Danza Kuduro

9 Pablo Alborán – Solamente tú

10 Carlos Jean – lead the way

Irati Miranda

Page 37: AZKEN HITZA 2102

funi

aph

oto

funi

a pr

ents

a ta

ilerra

pho

to fu

nia

pren

tsa

taile

rra p

hoto

funi

TXINGUDI BHI · azkenhitza - 37 -

PHOTO FUNIA • PRENTSA TAILERRA

AURKITU GURE PRENTSAKO IKASLEAK eta bestelako pertsonaia famatuak

Page 38: AZKEN HITZA 2102

- 38 - azkenhitza · TXINGUDI BHI

1.- TXATXOAK builaka ateratzen dira kalera, lekua eginez erra-tzekin MIEL OTXIN eta ZIRIPOT pasa daitezen.

2.- ZALDIKOA saltoka, jauzika doa txatxoen artean, jendarteanerdi erotuta, ZIRIPOTen bila, eta noizean behin, beti aurrez-aurre,lurrera botatzen du.

3.- TXATXOEK ZIRIPOTi lurretik altxatzen laguntzen diote, etakalejirak jarraitzen du TXISTULARIEN doinuen artean.

4.- MIEL OTXIN dantzari doa txatxoen artean, jira eta bira, musi-karen erritmoari jarraituz.

5.- FERRATZAILEAK txatxo batzuen laguntzaz, bere kasa doazkonpartsaren ondotik, pertz, lapiko handietan kea eta kiratsa boteazeta sardeak eta mailuak eskuan, jendea izutuz.

6.- Txatxoek, halako batean ZALDIKO harrapatu eta arotzenganaeramaten dute, hauek ferra dezaten. Ferratu ondoren askatu egitendute, zaldi zoroa.

7.- Zaldikoak jarraitzen du Ziripot lurrera botatzen, haserre.

8.- Plazara iritsi eta Miel Otxinek bere azken dantza egiten du. Or-duan Txatxo eskopetadunak hurbildu eta tiro egiten diote. Segidan,tripak atera eta sua eman ondoren dantza egiten dute borobileansua amaitu artean.

Lantzeko inauteriarenantzezpena

Page 39: AZKEN HITZA 2102

TXINGUDI BHI · azkenhitza - 39 -

Laugarren milurtekoa, igandero gaueko hamabit’erdietatik aurrera ikus dezakegu “La cuatro”telebista katean. Berrehun eta berrogeita zor-

tzi programa baino gehiago egin ditu. Normalean,600.000 ikusle inguru izaten ditu, oporretan, berriz,nabarmen igotzen da, 800.000 ikusle izateraino.Biaurkezle ditu: Iker Jiménez eta Carmen Porter.

Telebista saio honetan hainbat gairi buruz hitz egitenda: konspirazioa, okultismoa, kriminologia, astrono-mia, ufologia, psikologia, parapsikologia, demonolo-gia, arkeologia, historia, zoologia eta fisika.

Katedratikoak, kriminologoak, astronomoak, naturalis-tak, kazetariak, idazleak, fisikariak etb.. -en laguntzare-kin osatzen ditu saioak.

Guztira zazpi denboraldi bete ditu, zazpigarrenaoraindik hor dugu da astero.

Zer dakigu Iker Jiménezeri buruz?

39 urteko kazetari espainiarra da, baina Arabazo hiri-buruan, Gaizteizen, jaio zen. Madrilgo unibertsitatekomplutensean eta Europako Madrilgo unibertsita-tean ikasi zuen “Ikerketaren zientziak”, hau da, kazeta-ritza mota bat. Carmen Porterren senarra da. “CadenaSER” irratian lan egin zuen.

17 urtekin Alamedako irratian lan egiten zuen “La otradimensión” irrati saioan. Geroago, “Radio enlace”irratian “Al filo de lo imposible” saioa aurkezten zuen.Urte bat geroago, irrati saio hori “al final de la esca-lera” deitu zion. Baita ere idazlea da. Adibidez: Enig-mas sin resolver liburua argitaratu zuen 1999an. Bes-talde “Antena 3” kateko zuzendari eta aurkezlea izanda , eta ere beste hainbat irratitan lan egin du. Adibi-dez: Radio 80, Radio 16, RKR radio, radio voz, etb.

Milenio 3 irratian aurkezten zuen irrati saioarekin arra-kasta handia zuenez, Cuato milenio telebistako pro-grama ematea lortu zuen, gaur egun arte.

Eta zer dakigu bere emaztea eta aurkezlea denCarmen Porterrez?

Bere izen osoa, Carmen María Porter Ucha da. 37 ur-teko kazetaria da eta Madrilen jaio zen 1974an. Ikerbezala, ikerketaren zientziak ikasi zuen (kazetaritza)Madrileko komplutense unibertsitatean eta EuropakoMadrilgo unibertsitatean.

Bere bizitzan ere, irratian parte hartu du, eta oraindikCadena SER irratian lan egiten du. Bestalde, “Másallá” eta “Enigmas del hombre y del universo” aldizka-rietako zuzendari izan zen bolada batean. Gainera,idazlea da, Misterios de la Iglesia liburua adibidez ida-tzi du, beste batzuen artean. Beste programa batzue-tan ere parte hartu du: “Las mañanas de cuatro” eta“La noche del fin del mundo”.

Orain, blog bat zuzentzen du: La nave de la moda ize-nekoa.

Myriam Hortelano Hernández

4. milurtekoa (cuarto milenio)“Cuarto milenio”, euskeraz laugarren milurtekoa, igandero

izoztuta uzten gaituen “La cuatro”-ko telebista saioa da

Page 40: AZKEN HITZA 2102

Xorroxin irratia bisitatu ondoren,

Elizondoko frontoian,prentsa tailerreko batzuk.

Behean, gaztetxea.

azke

nhitz

a20

12ko

eka

ina

·3.

ale

TXIN

GU

DI B

HIk

o al

dizk

aria

·20

11/1

2 ik

astu

rtea