Laguntza gela

1

Airea eta

eguraldia

BASAMORTU LORETSUA

Munduko basamorturik lehorrena Hego Amerikan dago.

9

Bertan 5, 20 eta 400 urte ere igaro izan dira euririk egin gabe!

Horregatik ia-ia ezinezkoa da animaliarik edo landarerik bizitzea.

Baina tartean euria egiten du. Eta orduan ,basamortua lorez estaltzen da,gainean alfonbra bat balu bezala.

Laguntza gela

2

Airea

1- Zer-nolakoa da airea?

Lurraren inguruan airea dago. Airean zenbait gas daude nahastuta.

NITROGENOA OXIGENOA

KARBONO DIOXIDOA UR-LURRUNA

Ugariena da. 2. ugariena da. Landareek sortzen dute.

Arnasa botatzean sortzen da. Kean ere badago.

Ura da.

Laguntza gela

3

2- Zertarako balio du aireak?

Arnasteko

Landareek oxigenoa sortzen dute, eta guk beharrezkoa

dugu oxigenoa, arnasteko.

Hotsak entzuteko

Hotsak airean zehar ibiltzen dira.

Hegan egiteko

Aireari esker, animalia batzuk hegan egiten dute. Eta hegazkinek ere.

Sua egiteko

Poxpoloek, kandelek … aireko oxigenoari esker hartzen dute su.

Zertarako da beharrezkoa airea?

Laguntza gela

4

3- Zer ezaugarri ditu aireak?

ez du kolorerik

ez du zaporerik

pisua du

Bi puxika ditugu: bata hutsik; bestea puztuta

Hutsik dagoenak pisu gutxiago du, airerik ez duelako.

Beraz, aireak pisua du.

lekua hartzen du

Puxika bat puzten badugu, forma aldatuko zaio.

Aireak barrukoa beteko du.

Beraz, aireak lekua hartzen du.

Aireak ezaugarri hauek ditu

Laguntza gela

5

4- Zer-nolakoa da atmosfera?

Lurrarren inguruan dagoen aire-geruza da atmosfera.

Atmosferaren behealdean: guk arnasten dugun airea dago.

haizea eta euria hantxe sortzen dira.

Atmosferaren goiko aldean: ez dago ia oxigenorik.

Kosta egiten da arnasa hartzea.

Laguntza gela

6

Eguraldia eta klima

1- Eguraldia

TENPERATURA PREZIPITAZIOAK HAIZEA

EGURALDI HOTZA

Airearen tenperatura baxua denean.

EGURALDI BEROA

Airearen tenperatura altua denean.

EURIA ELURRA

TXINGORRA

HAIZE KIRRIA Suabe-suabea da.

HAIZETEA Gogor jotzen du. Zuhaitzen adarrak mugitzen ditu.

URAKANA Oso gogor jotzen du. Zuhaitzak, etxeak… botatzen ditu.

Leku bateko eguraldia nolakoa den esateko begiratu behar da:

Laguntza gela

7

2- Klima

MENDIKO klima KOSTALDEKO klima BARRUKO klima

TENPERATURA baxuak

PREZIPITAZIOAK elur asko

TENPERATURA suabeak urte osoan

TENPERATURA altuak baxuak udan neguan.

PREZIPITAZIOAK euri gutxi

Leku bateko KLIMA nolakoa den JAKITEKO

eguraldia urte batzuetan

KLIMA MOTAK

Laguntza gela

8

Eguraldia eta urtaroak

Laguntza gela

9

Nolakoak dira urtaroak?

NEGUA UDABERRIA

UDA UDAZKENA

TENPERATURAK hotzak.

PREZIPITAZIOAK Batzuetan elurra.

Egunak laburrak eta gauak luzeak.

Zuhaitz batzuk hostorik gabe

geratzen dira.

TENPERATURAK suabeak.

PREZIPITAZIOAK Sarritan euria.

Egunak gero eta luzeagoak.

Landareak loratzen dira.

TENPERATURAK beroak.

PREZIPITAZIOAK euri gutxi.

Egunak eta gauak berdinak.

Belarra lehortu egiten da .

TENPERATURAK gero eta hotz handiago.

PREZIPITAZIOAK sarritan euria.

Gaua luzatzen eta eguna laburtzen hasten da.

Zuhaitz batzuk hostoak galtzen dituzte.

Laguntza gela

10

Ariketak

1- Objetu hauetatik zein ibiltzen dira aireari esker?

Idatzi izenak.

2- Erantzun .

Zer da airea?

Zer gas ditu aireak?

3- Erantzun galderei .

Zer sortzen dute landareek?

Zertarako behar dugu oxigenoa?

Laguntza gela

11

4- Osatu testu hau.

5- Erantzun.

Zer gertatzen zaio suari edalontzi barruan sartzen dugunean?

Zergatik gertatzen da hori?

6- Zertarako balio du aireak adibide hauetan? Idatzi.

haizea oxigenoa airea atmosfera gasen

sua egiteko

Laguntza gela

12

7- Idatzi E egia bada edo G gezurra bada.

Aireak ez du kolorerik. Aireak beti-beti forma berdina du. Puztutako puxika batek pisu gehiago du. Aireak ez du zaporerik.

8- Erantzun.

Zer da atmosfera?

Nolakoa da atmosferaren alde bakoitza?

9- Osatu zure herriko informazioa idatziz.

Behealdea

Goiko aldea

Laguntza gela

13

10- Erreparatu irudiari eta erantzun.

Zure ustez, nolako eguraldia izaten dute leku horretan?

Erantzun galdera hauei.

a-

b-

c-

Laguntza gela

14

11- Osatu eskema.

12- Nolakoa da mendiko klima? Eta kostaldekoa? Eta barrukoa?

Mendiko klima Kostaldeko klima Barruko klima

13- Nola aldatzen dira zuhaitzak urtaroetan zehar? Marraztu.

EGURALDIA nolakoa den esateko begiratu behar da

Laguntza gela

15

14- Zein urtarotan egingo zenituzke kirol hauek?

15- Lotu.

Gaua motzena NEGUA

Gaua luzeena UDA

16- Nolakoak dira urtaroak? Koadroa bete

Udaberria

Uda

Udazkena

Negua

Laguntza gela

16

17- Osatu zure herriko informazioa idatziz.

18- Osatu eskema hau.

Laguntza gela

17

19-

Laguntza gela

18

20-