2006/03 60. ALEA

AA ZZ KK EE NN EE AA NN !!Negua bukatu eta sartugara dagoeneko Udabe-rrian. Aurtengo negua be-netan luzea izan da, etaudaberria noiz etorrikoirrikatan nengoela esanbehar dizuet.Udaberrian, eguzkiaren iz-piak berotzen hasten dire-nerako, gorputza alaitu,aurpegia aldatu eta asmoak eta gogoak baikorragoak izaten dira. Arazoak ez dirahain arazo, bizitza kolorez betetzen da, … Neguko iluntasunari amaiera eman eta,hartzak bezala, esnatu eta gauzak egiteko gogoa etortzen zaigu.Udaberria leherketa garaia omen da, neguan ezkutuan izandako guztia lehertzekogaraia: naturarena, gogoena, asmoena, …Eta gogoetan eta asmoetan barneraturik, badirudi neguan gauza dezente izan ditu-gula ezkutuan Zestoan, garai hobeak etortzearen zain. Neguko azken egunetan hasidira horietako leherketa batzuk: Iraetako futbol zelaia, Ekaingo erreplika eta asmohorren inguruan egin beharreko guztiarena, etxebizitza plana, … Eta bidean ematendiren leherketa guztiak bezala, batzuen ustetan bide hori garbitu eta txukuntzekobalio duena, beste batzuentzat oztopoak eta arazoak bakarrik ekarriko ditu hasiera-tik gaizki egindako leherketa horrek. Batzuentzat leherketa garbia izan dena, bestebatzuentzat zikina izan da. Batzuentzat …, beste batzuentzat …Hainbeste batzuentzat eta besteentzat eta garbitasunetan eta zikinkerietan sartu ga-renez, non geratzen ari da gure herriak hain beharrezkoa duen leherketa nagusia?Non ari da geratzen Baketze Plana?Badirudi neguko hotzaren ezkutuan landu denaren lehenengo leherketa ema dela.Baita eman ere!Indar erakustaldi batean gaudela dirudi, eta leherketaren metxa eta martxa nolakoaizan behar den ez dagoela oso garbi oraindik (ala bai): batzuk metxa motza eta az-karra aldarrikatzen dute, beste batzuk luzea eta geldoa eta beste batzuk berriz, bienarteko nahasketa bat dela hoberena diote.Eta, noski, betikoak, ez metxa eta ez martxa nahi dutenak.Nik ez dakit nolakoa izan beharko duen, baina piztuta dagoen metxa horri ez diogu-la itzaltzen utzi behar iruditzen zait, eta bakoitzak ahal duen moduan putz egin be-har diogula, hain beharrezkoa dugun leherketa hori eman dadin.Besterik gabe, eta udaberrian sartuta izanik PUM! asko entzungo ditugulakoan, hu-rrengo arte.

arg i tara tza i l ea : Danbolin Zulo elkartea. Kultur Etxea. Gurutze z/g. 20740 Zestoa (Gipuzkoa) Telefonoa: 943 147 123 e-mail: danbolin@topagunea.com

danbo l in : Jone Bergara, Edurne Korta, Olaia Salegi, Manuel Arregi, Jon Artano, Nagore Telleria, Urko Canseco, Miguel Santamaría, Margari Eizagirre, Joxeba Larrañaga,

Onintza Irureta, Alazne Olaizola, Naiara Exposito, Maria Antonia Artano d ise inua e ta maketaz ioa : Eneko Aristi

i npr imateg ia : Gertu (Oñati). l ege gorda i lua : SS-1108/2000 ISSN : 1576-9429

dd aa nn bb oo ll ii nn E K E Z D U B E R E G A I N H A R T Z E N A L D I Z K A R I A N A D I E R A Z I TA KO E S A N E N E TA I R I T Z I E N E R A N T Z U K I Z U N A

Joxeba Larrañaga

34 610 1214 17 18 19 II NN KK EE SS TT AA EE NN BB II DD OO AA KK

NN II RR EE AA II TT AA RR EE NN EE TT XX EE AADD EE FF EE NN DD II TT UU KK OO DD UU TT ??

JJ AA RR DD UU NN II AA NNMM II AA RR II SS SS AA NN EE NN

AA GG EE NN DD AA

PP OO RR RR UU SS AA LL DD AA

AA DD II OO NN EE GG UU AA RR II AA

DD AA NN BB OO LL II NN ZZ UU LL OOKK AA LL EE // BB AA LL EE

UU DD AA LL EE KK OO BB EE RR RR II AA KK

enb idoa I .

gezurrak daude, gezur handiak... eta gero daudeestatistikak". Mark Twainen zita honekin egindut topo interneteko zokomira horietako bate-

an. Durexen urterokoarekin akordatu naiz, beti fran-tziarrak langileago ohean dioen hori. Erantzuna be-zain erabakigarria izaten da galdera egiteko moduabera. Niri behin egin zidaten inkesta. Komunikabi-deei buruzkoa zen. Nola nahiago duzu albiste haukontatzea? zioen galderak, bat-batean, etxeko tin-breari erantzuteagatik jaso nuen zigorra. Aukeretan,bata speaker amerikar estilo horian, hil egin da esanordez, behin bere buruaz beste egiten saiatu zenzioena. Izenburu malko-bilatzailea ere bazen. Hu-rrengoa psikoanalista estiloan, era guztietako espe-kulazioekin. Azken kontakizuna iritzi bat baino ezzen. Gorbata eta fokua jarri nizkion. Bat aukeratuezinda uztea erabaki nuen. Gerokotik hauxe daukatgogoan: bi inkesta bakarrik falta zaizkit eta inkesta-ko ordaintzen didate. Horrela entzun nahi nuen al-bistea, eta berak emandako izenburu aukeren azpianidatzi nuen nirea, eta joan zen gizona bere 7 euroakirabazita. Dena ‘prepezioz’, datu, egiaztapen etaprotokoloa betez.Inkestetan hautsa harrotu duen azkena, EGM, Estu-dio General de Medios deitzen zaiona. Aurtengo da-

tu interesgarriena, COPEobispoen kateak entzulekopuruaren gaineko da-tuak % 25 puzten zituela,inkestak egiten zituztenenartean komenientziazkoaktartean sartuta.Bada estatistika bat ordeaizugarri gustatu zaidana.Aparatu elektronikoei bu-ruzkoa. Erosi eta dendaraitzultzen diren aparatuenerdiek primeran funtzio-natzen dute. MP3, kable-rik gabeko entzungailuaketa beste. Jendeak bueltanematen ditu nola erabili ezdakielako! Herbeheretanizan dute ideia, froga or-dea Estatu Batuetan gau-zatu dute. Eta ondoren da-tuak estatistika bihurtu.Asteburuan etxerako par-

titu dizkiote jendeari era guztietako gailuak eta aste-lehenean, erdiek itzuli, bizitza zertan errazten dutenasmatu ez dutelako. Eta zertarako den jakinda ere,hona beste datua: hogei minutu behar ditu batazbeste bakoitzak instrukzioak eskuan hartuta txismeamartxan jartzeko. Nik horri froga deituko nioke, edosimulazioa akaso, estatistika ez, egia izateko motzgeratzen da eta!

Deporterikegin gabe ez ni-tzake gustorabiziko. Dane-tik, oinez, men-dia, bizikleta,eskia orain gu-txiago baina…v

Mikel Zunzunegi

40 urte

Zer da biziobat? Tabakoa?Hori dependen-tzia bat da… etatabako gabe erebiziko nintzate-ke… ez dakitba…

Sinesia Caballero

44 urte

Z e b i z i o g a b e e z i n g o z e n u k eb i z i ?

N agore Te l l er ia

ZKENurteetan herrian hiz-ketagai izan denZestoako "golf-ze-laia"ri buruz hitz ba-tzuk idaztea otuzait. Hainbat laguneta ezagunen lagun-

tzari esker lortu ditut idazki honetan agertuko diren ideiak. Lehenik eta behin, argitu beha-rra daukat kakotx artean agertzen den leku hori, Ertxinondo okindegia zeneko parean dago-en sarreratik Arozena hoteleraino luzatzen dela.

Lehen zuloa: sarreratik Lizentziadokoa etxearen artean dago, Santa Kutz eta ZesareoDiaz kaleen elkargunean; dituen ezaugarrien artean esan dezaket zuloa mendixka baten atze-an kokatzen dela, beraz, ia ez dela ikusten. Bigarren zuloa: Gurutze kalea oso osorik, bere"bunker" eta guzti (bunkerrak golfean zuloaren inguruan kokatzen diren hareazko tranpak di-ra, Zestoako kasuan horien lana batxe izugarri horiek betetzen dutelarik). Badirudi Zestoanetorkizuna duen lanbidea mekanikoarena dela, je,je,... Ibilbidearen bukaera ere antzeko-pare-zido, San Juan kalea hartuko lukeena, Esperantza elkartea eta Arozena hotelaren artean, az-ken zuloko itxura ere berdintsua delarik, baina oraingoan tranpak txikiagoak dira.

Azken aldian Zestoako herrigunea Beverly Hills antzeko zerbait bihurtu nahi dutelaematen du. Nire uste apalean egiten den guztia kanpokoari begira burutzen da, eta horrenazpian dago bunker hauek ez konpontzearen arrazoietako bat. Adituen ustez, ez omen dakomeni orain zulo horiek konpontzea etorkizunean eraikiko diren etxeak egiterakoan ibilgai-lu astunek, kamioiek eta garabiek, bereziki, berriro ere herri barneko bide hori xixko egindautziko dutelako.

Bukatzeko, gaiarekin zerikusia duen beste aspektu bat aipatu nahiko nuke, Zestoanaparkatzeko dauden arazoak: gaur egun jende guztia borrokan ibiltzen baldin bada aparka-tzeko, hemendik urte batzuetara zer esanik ez. 1996ko Zestoako Arau Ordezkatzaileen do-kumentutik jakin ahal izan dut Zestoan norbere ibilgailua kanpoan uztea utopia bihurtukodela. Baina hori beste egunen batean azalduko dizuet.

Beharrezko-ena musika.Ahal detengehienetan en-tzuten dut, askogustatzen zaida-lako. Geroz etagauza gehiagolortzera joatennaiz eta aittudezaketena bai-no gehiago lor-tzen det..

Iñigo Etxeberria

31 urte

Erretzearilaga nion, derri-gortuta azkene-rako. Jan taedan ta… hola-kotxe kapritxobatzuk. Neuzka-nak utzi eginbehar izan ni-tuen ta…

Jose M. Goikoetxea

50 urte

5Nik? Kafe

gabe. Hombre,eguzkia etahoiek danakonak ditun bañanik, kafe gabe...

Inmakulada Alkorta

49 urte

e nbidoa 2 . j on e txeberr ia

Nik etzaka-nat hola biziopartikularrik.Puntua egitea,nere bizioa hoi-xe den! Egunguztia puntuaegiten!

Soledad Sainz

78 urte AZ E S T O A K O " G O L F - Z E L A I A "

garri izaera baztertu zaien lur ere-muak gehituko bagenizkio, Zestoakolurretan 1.500 eta 1.600 etxebizitzabitartean eraikiko lirateke.

Arau subsidiarioak zer diren jaki-tea ez da erraza. Zestoan izen berezihorren atzean dagoenari “beste he-rrietan Plan Orokorra deitzen zaio”.Arau horiek Zestoan hurrengo 8 edo10 urteetan zer eta non eraikiko denesaten dute. Etxebizitzetara ez damugatzen. Argiteria, bideak edo par-keak non joango diren finkatzen di-tuzte arau subsidiarioek. Horrek ezdu esan nahi dena egingo denik. “Betidago zatikako aldaketa bat aurkezte-ko aukera. Arauetan agertzen ez denzerbait onartzeko”, argitzen du Una-nuek.

Udalak Zestoan hurrengo urteetan 1.200 etxebizi-tza eraikitzea ahalbideratuko lukeen Arau Subsidiarioberrien txostena onartu berri du udal plenoan. Horrekez du esan nahi behin betiko plana denik. “Oraindikprozesu luzea bete behar da Arauak behin betikoonarpena izan dezan. 2007aren amaieran edo 2008anonartua egongo dela uste dugu, beti ere ez badagoarazorik”, dio Gorka Unanuek. Indarrean dauden arausubsidiarioak 1996an onartu ziren eta azken urteetanUdalak aldaketa partzialak onartu ditu. Azken bi al-daketak “garrantzitsuak” izan dira eta GipuzkoakoForu Aldundiak “arau berriak onartzeko” agindu dioudalari. Onartutako Aurrerapenari momentuan eraiki-

NIRE AITARENETXEA

···

Gabriel Arestik 1963an idatzi zuen poema

famatuan, aitaren etxea defendatzen zuen otsoen

eta sikatearen aurka besorik gabeko arimarekin.

Arestik bere lanarekin Francoren aurkako

borrokaren alde egiten zuen. Gaur egun, Arestik ez

luke izango diktaduraren aurka defenditzeko

etxerik. Etxeen prezioek gora egin dute eta

gazteek, eta ez hain gazteek, etxe bat izateko

arazo ugari dute. Zestoa ez da salbuespena eta

hurrengo urteetan egoera zein izango den inork ez

daki argi.

DEFENDITUKO DUT?

7zestoa

·

BIDE NAGUSIRAKO SARRERA

UROLA IBAIA

ERREPIDEA

TRENBIDE BERRIA

EKIPAMENDUA. LILI JAUREGIA

ARAU SUBSIDIARIO BERRIETAN PROPOSATZEN DIREN ETXEBIZITZAK

ARTEAGA

GUZTIOK BAT

CARAVAN PARK

PORTALEKOA

15 etxe elkarri atxikiak

8 etxebizitza eta lokalak

18 etxebizitza gaurko eraikinaren gainean

5 eraikinetan 48 etxebizitza (12 babes ofizialeko)

27 etxebizitza gaur egungo eraikinaren altuera errespetatuz

32 etxbizitza. 480 m2-tako lokala anbulategi berria Zubimusu aldetik sarrerarekin

18 etxbizitza 3 pisuko altueran. Beheko lokalak udalarentzat

11.-GAZTAÑAGA

22.-IDIAZPI MENDEBALA

33.-IDIAZPI 3. JARRAIPENA ETA APARKALEKUA

44.-ELIZA ATZEA (ABSIDE)

55.-LIZARRAITZ

96KO ARAUETAN ONARTUAK ETA ARAU BERRIEN PROPOSAMENEAN MANTENTZEN DUTENAK

AZKEN ALDAKETA PARTZIALEAN ONARTUTAKO ETXE BIIZITZA BERRIAK

aa

bb

cc

dd

25 etxebizitza.

66 etxebizitza.

24 etxebizitza.

28 etxebizitza

11 etxe bikoitz, elkarri atxikiak. Udalak Arau berrietan pisuak egitea proposatzen du zenbakia zehaztu barik.

a

c

b

d

41

3

5

2

LUR-AZPIKO SAIHESBIDEA

OORRAAIINNLLEEHHEENN

BIDE NAGUSITIK SARRERA

AROZENA HOTELA

ARTEAGA BASERRIA

LUR-AZPIKO SAIHESBIDEA

PROZESU LUZEA

Arau berriak behin betiko onarpena jaso aurretikprozesuak lau fase bete behar ditu. Lehenik, aurrerape-na aurkeztu dute. Aurrerapen hori dagoeneko plenoakonartu du eta jarraian, bi hilabeteko epean, nahi due-nak ikus dezake eta bere iritzia eta sujerentziak eman.Edizio hau ixterakoan aurrerapena oraindik jende au-rrean jarri gabe zegoen Udalak arauak idazterakoan“zenbait arazo” izan baititu. Bi hilabeteko epea amai-tzen denean udal plenoak Helburuak eztabaidatuko di-tu.

Ondoren, prozesua bigarren fase-an sartuko da. Aurrerapena eta suje-rentziak bilduko dituen txostena daHelburua. Idatzi hori jendearen eskuegongo da Udaletxean, hilabetez, etabertan Zestoako lur eremu bakoitze-an zer eraiki daitekeen esango da.Kopururik edo ezaugarririk zehaztugabe.

Hirugarren pausua hasiko da hila-beteko epea amaitzen denean. Uda-leko taldeak Hasierako Onarpena

eztabaidatuko dute. Momentu horretan zehaztuko daZestoako lur eremu bakoitzean zer eraikiko den (etxe-en kasuan zenbat etxebizitza eta zein motatakoakizango diren). Dokumentu hori ere jendaurrean jarrikoda nahi duenak alegazioak egin ditzan. Kexa eta suje-rentziak onartu edo baztertu ondoren, behin behinekoonarpena duen dokumentu berria osatuko da.

Tramitazioaren azken fasean, behin behineko onar-pena duen txostena Foru Aldundira bidaliko da harkbehin betiko onarpena eman dezan. Foru Aldundiaksei hilabeteko epea du arau subsidiarioak onartu edo

baztertzeko. Tramitazioaren fase ho-rretan arauak Eusko Jaurlaritzarenonarpena ere jaso behar du. Aldun-diak azken egunean erantzuten dunormalean eta hiru gauza gerta litez-ke: lehena, arauak Udalak bidali di-tuen bezala onartzea. Bigarrena, alda-ketak proposatzea, edo azkena, arauberriak idazteko agintzea. Ez da ohi-koa azken hau gertatzea.

ETXE BERRIAK NON?

Udalak azken urtean arauen alda-keta partzialeko bi txosten aurkeztuditu. Lehenengoa Arroabeko Rezolalur eremukoa izan da. Edizio hau itxidenean Foru Aldundiaren azkenonarpena falta zen. Bigarren aldake-tak Arteaga, Guztiok Bat, CaravanPark eta Portalekoa eremuak arautuditu. Bigarren txosten horrek Aldun-diaren onarpena jaso du. “Urteaamaitu aurretik eraikuntza lizentziakeman nahiko lituzke Udalak”, Una-nuek dioenaren arabera. Horrek ezdu esan nahi berehala hasiko direnikeraikitzen baina “interesa” dagoelaikusirik “laster” hasiko direla uste da.

Edizio hau itxi zenean ArroabekoRezola esparruko txostenak Foru Al-dundiaren onarpena falta zuen. Uda-ra aurretik jasotzea espero da eta ber-tan 353 etxebizitza eraikiko dira.Hauetatik 35 etxe tasatuak izango di-ra eta beste 35 babes ofizialekoak.Zozketaz Eusko Jaurlaritza arduratu-ko da.

Etxebizitza berriak erosi nahi di-tuenak oraindik ezin dezake inon ize-nik eman. Enpresa promotoreek be-raiek erabakiko dute noiz eta noneman izena. Udalak Arteagako lurre-tan zozketatuko dituen babes ofizia-leko etxeetan izena emateko bete be-har diren baldintzak oraindik ez dituerabaki baina Etxebidek eskatzen di-

···

aizarna

iraeta

7an Arroabeko kultur etxe-an izan zen eta bertan Gor-ka Unanue eta Txema Al-berdi udal arkitektoak azal-du zuten arau subsidiarioberriek Arroan izango du-ten eragina. Oraingoz, bile-ra gehiago ez da aurreikus-ten.

Odriozolarentzat arazoabeharren ezagutza eza da:“Herritarrek etxeak behardituzte baina ez da egoera-ren analisia egin eta ez da-kigu zenbat etxe behar di-ren eta ikerketa egin beha-rra dagoela uste dugu”.Zestoan eraiki diren azken78 etxetatik soilik 14 erosidituzte zestoarrrek. Udalakplanteatzen duen etxe ko-purua “gehiegizkoa” izandaiteke Odriozolaren iritzizeta herriak etorkizuneanizan dezakeen hazkundeabaldintzatu eta hazkundejasangarriaren aurka doa.

Zestoarrek etxebizitzaberriak proportzio bereanerosten badituzte 984 etxekanpotik etorritako jendeakerosiko ditu. Kontuan iza-nik etxe bakoitzean batazbeste hiru pertsona bizi di-rela ia 3000 “etorkin” iritsidaitezke herrira. Kanpotiketorri daitekeen jendearenintegrazioa erraztuko dutenneurriek ere eztabaida sortudute. Odriozolaren araberaetorkinek integrazioa erraz-teko eta herriaren izaeraeuskalduna ez dadin galduneurriak beharrezkoak izango dira. Neurri horiek arausubsidiarioetan edo aparteko txosten batean joan be-har duten aztertu beharra dagoela uste du Bagoaz-ek.

Gorka Unanueren esanetan, Udalak ez du inolakoneurririk aurreikusi. “Zestoak orain 40 urte 4500 he-rritar izan zituen eta integrazioa egon zen. Etorkizu-nean ez du zergatik desberdin izan”. Biztanleak bi-koizteak herriko ekipamenduak txiki gelditzea etaarazoak zor ditzake. Udalak egoerari aurre egitekoneurriak hartzea beharrezkoa izango dela uste du bai-na momentuan ez du ezer erabaki. Unanuek arazoazein den argi dauka: “Diruaren eta lurraren arazoa du-gu. Beharrak egongo direla badakigu baina behar dendirua falta dugu”.

arroagoia

arroabea

SAIHESBIDE BERRIA

9

U rko canseco

tuen baldintza ekonomiko eta pertso-naletan oinarrituko dira zerrendakosatzerakoan. Etxe horien zozketanparte hartzeko bi bide egongo dira:lehena, Udalean etorkizunean irekikoden zerrendan izena ematea; bigarre-na, Etxebideko zerrendetan egotea.

Rezolako eremuan eraikiko direnetxe babestuak eta tasatuak eraikitze-az eta zozketaz Eusko Jaurlaritza ar-duratuko da. Zozketa horretan partehartzeko modu bakarra Etxebidenizena ematea da. Horretarako, Do-nostiako Andia kaleko 13an eska dai-teke informazioa edo 943 02.28.10telefonora deituz. Eusko Jaurlaritza-ren web orrian ere informazioa aurkidaiteke. Eta, azkenik, Kutxako bule-goetan ere aholkatzen dute babes ofi-zialeko etxeen kontuan.

ADOSTASUN BAKARRA

Zurrumurru ugari sortu ditu he-rrian Arozena hotelaren etorkizunak:berean jarraituko duela, etxeak egin-go direla inguruan, edo bota eta guz-tia etxez beteko dutela. Udalak onar-tu duen aurrerapenean, Arozenatikaroztegira arteko lur eremuan etxeakegiteko aukera aztertzen du bainaEAJ-EAk eta Bagoaz-ek hotelaren bi-ziraupenaren aldeko apustua egitendutela adierazi diote erredakzio honi.Soilik puntu honetan ageri dira adosbi taldeak.

Bagoaz-ek ez dio aldeko botoaeman onartu den aurrerapenari. ArauSubsidiarioen aurrerapenak “ez dioherritarren beharrei erantzuten” IgorOdriozola Bagoaz-eko zinegotziarenesanetan. Hori da oposizioa aurkaagertzeko lehen arrazoia baina ez ba-karra. Oposizioa kexu da metodolo-giarekin. Bagoaz-en ustetan aurrera-pena ez da herriko talde desberdine-kin eztabaidatu eta soilik gobernutaldearen asmoak islatzen dira bertan.Danbolineko erredakzioak jakin due-naren arabera Bagoaz-eko ordezkaria-rekin hitz egin ostean egin zen arausubsidiarioen aurrerapena azaltzekobilera bakarra. Bilera hori martxoaren

MIA RISSANEN FINLANDIARRA DA, BAINA ARROA BEHEAN BIZI DA ASPALDI-KO URTEOTAN. EUSKALDUN BAT EZAGUTU ZUEN BEHIN HELSINKIN, ETA HAR-TAZ MAITEMINDU ZELAKO ETORRI ZEN GURERA.

HORI BAI, MIAK FALTAN BOTATZEN DU FIN-LANDIAKO FAMILIA –ERROAK–, ETA GUSTU-RA JOATEN DA HAIEI BISITA EGITERA. HAIN

ZUZEN ERE, AMARENEAN IZAN DA DUELA

GUTXI, ETA HANDIK BUELTAN HITZ EGIN DU

GUREKIN EUSKARA TXUKUN-TXUKUNEAN.

ZENBAT URTE DARAMATZAZU EUSKAL HE-RRIAN? Hamabost urte daramatzat hemen bizitzen;hamasei urte, datozen Gabonetan. Alabazaharrena izateko nengoela etorri nintzenlehenbiziko aldiz Euskal Herrira, eta he-mentxe bizi naiz orduz geroztik. Donostian

bizi izan ginen, lehenik; Zu-maian, ondoren; eta, orain,Arroa Behean bizi gara.

NOLA EZAGUTU ZENUEN SE-NARRA? Garai hartan, Traperos de

Emaús izeneko komunitatean egiten nuen lan, Hel-sinkin. Joseba, berriz, halako zenbait leku bisita-tzen ari zen Europan. Azkenean, Finlandiara helduzen. Hura zen, hasiera-hasieratik, Josebaren helmu-ga, bidaiaren bukaera. Hala, gure komunitatera hel-du zen, eta han ezagutu genuen elkar. Hasieran, in-gelesez hitz egiten genuen gure artean. Atzerritarasko etortzen ziren gure komunitatera, eta ingelesazen elkarren artean komunikatzeko erabiltzen ge-nuen hizkuntza. Gustura hartzen genituen bisitahaiek; lanean laguntzen zigutelako eta, bide batez,beste hizkuntzak pixka bat ezagutzen genituelako–ingelesa, frantsesa, alemana...–.

EZ AL ZIZUN BELDURRIK EMAN JAIOTERRITIK HAIN-BESTE URRUNTZEAK? Bai, noski. Nolanahi ere, pozik etorri nintzen. Jose-bak ez zeukan Finlandian gelditzeko asmorik, bai-na, elkar ezagutu genuenez, hiru urte egin zituenbertan. Suomiera ikasi zuen, nire familia eta lagu-nak ezagutu zituen eta hango bizimoduaren berri

izan zuen. Nik ere Jose-baren bizimoduaren berriizan nahi nuen… bioknahi genuen. Oro har,prest nengoen Finlandia-tik kanpo bizitzeko, bai-na urrats garrantzitsuazen eta ziur egon nahinuen.

ZENBAT DENBORA BEHAR

IZAN ZENUEN EUSKARA

IKASTEKO? Bi urte inguru. Eskolakhartu nituen AEKn, etahalaxe ikasi nuen euska-raz hitz egiten. Eskoletanikasitakoak asko lagunduzidan, baina garrantzi-tsuena falta zitzaidan, ka-leko mintzaira neurega-natzea.

OSO DESBERDINAK AL DI-RA FINLANDIA ETA EUS-KAL HERRIA?Baietz esango nuke. Gau-za bat nabarmena da hemen: eus-kaldunok nahiko harro zaudetezuen ondareaz, hizkuntzaz, kultu-raz eta ohiturez. Hori ona da, baina,batzuetan, gogorra ere bai kanpotikgatozenontzat. Hasiera batean, fal-tan botatzen nituen nire ohitureieta herriari buruzko galderak. “Zerjaten duzue han? Ea, prestatu hangozerbait”, inork ez zidan halakorikesaten. Denboraren poderioz, or-dea, bertakotu egin naiz, hemengoohiturak hartu ditut nik ere.

SEME-ALABEK BA AL DAKITE SUO-MIERAZ HITZ EGITEN? Bai, bai. Nik suomieraz hitz egitendiet beti, eta ez daukat ohitura horialdatzeko asmorik. Haiek, berriz,euskaraz erantzuten didate. Sena-rrak eta biok suomieraz hitz egitendugu beti elkarren artean. Inguruan,ordea, inork ez du suomiera hitzegiten, eta, beraz, hizkuntza pasibobihurtu dela iruditzen zait. “Uler-tzen ote dute esaten diedana?”,

"suomieraikastea euskara

ikastea baino

zailagoa da "

Jardunian

MiaRissanen

Orain, gainera, Skipe izeneko sistema jartzen ari gara, telefono deietan hainbeste diru gas-tatu beharrik ez izateko.

EZ AL DUZU INOIZ PENTSATU SUOMIERA ESKOLAK EMATERIK? Eskaera balego, emango nituzke eskolak. Gogoan dut behin eskatu zidatela suomiera ira-kasteko, baina seme-alabak txikiak ziren orduan eta ezin izan nuen.

ZEIN GUSTATZEN ZAIZU GEHIEN, EUSKARA ALA SUOMIERA? Suomiera, noski (irribarrez). Euskara ere izugarri gustatzen zait, ez pentsa. Hori bai, suo-miera ikastea euskara ikastea baino zailagoa dela esango nuke. Nire inguruko pertsona ba-kar batek lortu du gure doinua ongi hartzea. Aitzitik, euskara ongi bereganatu duten atze-rritar dezente ezagutzen ditut.

ZER SENTITZEN ZARA, HANGOA ALA HEMENGOA? Euskalduna gehiago finlandiarra baino. Orain, ausartzen naiz finlandiar euskalduna edoeuskaldun finlandiarra naizela esaten, euskalduna naizela, hizkuntzaren jabe. Telefonozhitz egitean, ia inork ez du antzematen atzerritarra naizenik, aurrez aurre ikusten nautene-an konturatzen dira inguru honetakoa ez naizela. Erabat bertakotu naiz, beno, egia esan, iaerabat. Izan ere, ez naiz gai euskal dantzak behar bezala dantzatzeko. Behin baino gehia-gotan ahalegindu naiz dantza horiek ikasten, baina...

HONA HELDU ZINENEAN, ZERK HARRITU ZINTUEN GEHIEN? Janariak, agian. Kalitate oneko janaria prestatzen duzue hemen, baina nahiko mugatua. Be-ti bertakoa. Gainera, haragi asko jaten duzue. Nik uste nuen, Finlandian eta Europako gai-nerako herrialdeetan bezala, hemen ere haragi gutxi jaten zenutela. Asko harritu ninduenhorrek.

DAMUTU AL ZARA INOIZ HONA ETORRI IZANAZ?Ez, ez. Inolaz ere ez. Oso pozik bizi naiz Euskal Herrian.

O laia Sa leg i

pentsatzen nuen le-hen. Orain, lasai na-go alde horretatik,bistakoa baita ederkiasko ulertzen dutelaesandako guztia.Finlandiara joatengarenean, egun ba-tzuk behar izaten di-tuzte suomieraz hitzegiten hasteko, bai-na ederki moldatzendira gero.

SARRITAN JOATEN AL

ZARETE FINLANDIA-RA?Urtean behin joatengara. Batzuetan, ne-guan; beste batzue-tan, udan. Udan,gehienetan. Duelagutxi, ordea, astebe-te igaro dut han. Se-me-alabak koskortudira, eta orain lasaijoan naiteke baka-rrik. Faltan botatzendut ama. Bestalde,Finlandian ez daarraroa familia osoaurtean bitan soilikelkartzea. Aurtenudan joango gara.Sasoi horretan, egu-na luzea izaten da,eta tenperaturaknahiko atseginak.Bestalde, Euskal He-rrian zer-nolako egu-raldia egiten duenikusi nuenean, para-disura etorri nintzelairuditu zitzaidan.Zoragarria da egunosoan kanpoan ibiliahal izatea, urte oso-an eguzkia ikustea...Dena den, hangoklima hemengoa bai-no lehorragoa da,eta errazago erama-ten da hotza.

NOLA KOMUNIKA-TZEN ZARA FINLAN-DIAKO FAMILIARE-KIN? Oraingoz, telefonozeta Internetez.

11

a l e / b a l eK A L E . GURUTZE KALEKO ZULOAK ESTALI ZI-TUZTEN, BAINA PETATXU BATZUK BESTERIK EZ ZITUZTEN

JARRI ETA, ONDORIOZ, BERRIRO ERE AUTOAREKIN PASA-TZEAN, BADIRUDI HEGAN IRTEN BEHAR DUZULA.

B A L E . ZINEMA, EDO ZENTROKO ETXAURREA

MARGOTU EGIN DUTE, ORAIN BAI DOTORE! LEIHOAK

ERE ALDATU DITUZTE ETA TEILATUA ERE KONPONDU

EGIN DUTE.

kM e n d i n e t e r a k u s k e t a i z a n d a K u l t u r E t x e a n i k u s g a i .

Mendinet erakusketa izan da Kultur Etxean ikusgai.Erakusketa horren helburua landa inguruneetan tek-nologia berrien inguruko informazioa zabaltzea da.Erakusketa Aizarnako eskolan jartzekoa baziren ere,azkenean Zestoako Kultur Etxean jartzea erabaki zu-ten.

X X V I I I . H e r r i K r o s e a n 150partehartzaile izan ziren eta giro pa-regabea izan zen San Jose egunez he-rrian. Maila bakoitzean, lehenengohirurek izan zuten saria, baita herrikolehenengoek ere. Eskolaumeek berriz,domina bana jaso zuten parte hartuzuten guztiek. Azkenik, korrikalariguztientzat hamaiketakoa izan zenplazan.

B a i e s k o l a k e u s k a l d u n t z e a r i ! kanpainarako sinadurak bildu zi-tuzten Euskalgintzakoek San Jose egunean, plazan. Ekimen hori Euskal He-

rri osoan beste hainbattalde egiten ari direnhizkuntza eskubideenaldeko aldarrikapenenbarruan kokatzen da.

E l k a r t a s u n b a r r i k o t e a egin zenmartxoaren 10ean herriko plazan. Bertan bil-dutako dirua Margari Eizagirre herritarrari ezarritako 20.000 eurotako diru kopurua ordaintzekoerabiliko da. 80 lagun inguru bildu ziren eguraldi txarrai eta haizeari aurre eginez.

G r e b a d e i a l d i a e g i n z u e n L A Bsindikatuak eta ezker abertzaleak mar-txoaren 9an, Igor Angulo eta RobertoSainz euskal presoen heriotzen harira.Zestoan taberna eta komertzioetan gel-dialdiak egin ziren eta eguerdi, zein ilun-tzean kontzentrazioak egin ziren plazan.

31

Martxoa-ren 5ean

1 7 . L i l a t o i aospatuzen Do-nostianemakume-aren na-zioartekoeguna zela

eta. Herriko hainbat emakume ere animatu zen herri lasterketako 5 kilo-metroak egitera. Ondoren, sagardotegira joan ziren bazkaltzera. Hurren-go urtean jende gehiago animatzea nahi dute.

B e r t s o s a i o a r r a k a s t a t s u a izan zen Potzualde base-rriaren alde antolatutakoa. 300 bat sarrera saldu omen ziren etaantolatzaileak, Potzualde baserriaren aldeko taldea alegia, osogustura azaldu da. Saioa amaitu zenean zozketa egin zuten: otar

bat eta asteburubat Endoiako Oi-lur nekazalturis-moan.

danbolinzulo

I d a z j i r a tailerra izan da Kultur Etxean. Danbolinek eta Udale-ko Euskara Zerbitzuak antolatutako ikastaroa Lorea Agirre Berria-

ko kazetariak eman du eta bertan izan direnek kazetaritza idaz-keran trebatzeko aukera izan dute.

Txangoa Zestoako herrigunean hasi-ko dugu. Zubimusu baserri ondoan

zubia igaro eta eskuinera hartuko dugu.Urolako trenbide zaharraren zubi azpi-tik pasa eta Lili jauregiarekin egingo du-gu topo. Ezkerreko bideari jarraitu eta

Sastarrain haran ederrean murgilduko gara.

Baserri, etxe-abere, larre eta pinudi arte-an errekatxoak bere bidea egiten du;

erreka xumea, ertzean zuhaitz lerro xa-loa duena. Zuhaitz batek bestea

lerrokatzen du txanda eska-tuz: “Orain ni”, dio haltzak,“ba orain ni” lizarrak, “eta ninoiz?” zumarrak. Eta bat-ba-tean, platanoek beteko dutepresa ingurua, basopean hu-rritz, haltz eta arantza zurieta beltzei leku eginez.Zuhaitz eta landareei be-

gira gaudela, adar muturedo kimuz beteta etalehertzeko zorian na-baritu ditugu horiek.Badator loraldia etalandareak dagoenekolozorrotik atera dira,nahiz eta itxuraz ez

mugitu. Ekaingo erre-plikak berriz, lozorroan

dirau eta ez dakigu uda-berrirako edo noizko lora-

tuko zaigun, baina lore ederra izango alda! Bideari segi eta Sastarrain baserrira iri-tsi aurretik ezkerreko bidea hartuko dugu.Sanjose loreak, basoetako mingotsak, txi-kori belarrak eta loretxoz loretxo dabil-tzan tximeleta horiak ere berehala agertu-ko zaizkigu.

Aurreraxeago bidegurutze batekin topoegin eta eskuineko maldari ekingo

diogu. Aldapan gora goazela, ardi txabolaedo borda polit bat ikusi eta bertaratu ga-ra, baina gu gerturatu orduko hor doazbeldurtuta ardiak eta ahariak, bata bestea-ren babes bila. Animalia horien deskriba-pena mila modutakoa izan daiteke: ba-tzuentzat tontoa, izutia, beldurtia da; bes-teentzat polita, goxoa, xarmanta.Norbaitek esango luke ederra dela labeaneginda, besteren batek nahiago izango dugisatua, niri izugarri gustatzen zait gazta.Baina bihotz gogorrenak ere samurtzenditu zelaian saltoka jolasean dabilen arku-me beltzak. Eta hala ikusten dira Olaza-bal inguruan. Lehenengo baserria, Olaza-

H E R R I K O B A Z T E R R E T A N

Adioneguari

iibbiillbbiiddeeaarreenn hhaassiieerraaeettaa bbuukkaaeerraa

NEGUARI AGUR ESATEKO SASTARRAINETIK ENDOIARA JOANGO GARA

HILABETE HONETAKO TXANGOAN. ERREPIDE ETA BASERRI BIDEETATIK

EGITEN DA TXANGOAREN ZATIRIK HANDIENA, OLAZABAL ETA BELIOSORO

ARTEKO TARTEA BERRIZ, PISTA EDO ASFALTATU GABEKO BIDEAREKIN LOTZEN

DA. OINEZ EGIN BADUGU ERE, MENDIKO EDO GURPIL LODIKO BIZIKLETAREKIN

GOZATZEKO BIDEA ERE BADA.

Olazaball azpikoa

digute etxabereek: lehenengo baserrian, zerri lodimotza eta, bigarrenean, zaldia edo behorra leihotikbegira. Etxe inguruan mimosak loratuta, hori bizizjantziak. Gainez gain Lasturrera doan bidegurutze-ra helduko gara. Hango zutoinean baserri izenaketa bidearen azalpenak daude. Eskuinera jarraituz,Ziolar, Akain, Oilur eta Uztapide baserriak daude,besteak beste. Berezia da Oilur baserria, bertarakanpotarrak inguratzen baitira sendatzeko asmoa-rekin edota bake bila. Berehala Endoia dugu: ha-rrizko eraikuntzak, eliza, elkarte edo soziedadea…Hamaiketakoa egin dezakegu lasai, elkartean pres-tatutakotik zein geuk eramandakotik. Errepidearigainez gain jarraituz, Torretxiki, Barrensoro, Paga-dibeltz, Txankarta eta Lakiola baserriak igaroko di-tugu. Bisusbide baserrira iritsi aurretik eskuinekobidea hartu behar dugu. Irakurri, mesedez, aipatuberri ditugun baserrien izenak eta Bisusbidera iris-ten zaretenean nabarituko duzue hotzikara. Gainederra da eta eguraldi ederrarekin zoragarria. Itsa-sotik Izarraitzera arte ikus daiteke. Paregabea inon-dik ere, baina, hori bai, eguraldi onarekin. Eguralditxarrarekin edonor kizkurtzeko moduko bisutsa,haizea eta hotza egiten du.

Eskuinera jarraitu eta Potzualde baserria –duelagutxi erre zen baserriarenarrastoak ikus daitezke–eta autoan txakurra. Etaerrepidea jarraituz, baserrizbaserri, ezer berririk topa-tuko ez dugun irudipenare-kin, maldan behera egingodugu. Zeinek jakin bideakzer eskainiko duen. Guriardien triskantza eskainidigu: goiko zelaitik ihesbi-dea aurkitu eta hor nonikusten ditugun ardiak, ba-nan-banan errepidea guru-tzatu eta, barazki bila soro-ra sartzen. Etxe-abereek ezdiote jaiegunik opa artzai-nari, eta hor doa txakurreideiadarka artaldea biltzera.

Lili jauregira jaitsi etaetxera itzultzea besterik

ez zaigu gelditzen, aldapangora eta behera ibili arren,pozik eta gustura.

L iern i Arr ie ta , On in tza I rure ta

balazpikoa, baserri dotorea, gure historian zehar eginden arkitekturaren erakusgarri da: haritzezko edo gaz-tainazko egitura malgua harrizko horma lodiez babes-tua. Ondoren datoz Olazabalzar, gazta paregabeakegiten dituzten baserria, eta Olazabalberri.

Ez da burla egitekoa malda hau eta bizikletarekinausartu denari gutxi geratzen zaiola esan beharko

diogu. Merezi du gain horretara igo eta paisaiari begi-ra gelditzea. Gure iritziz, aldehonetatik ikusten da gure herriabere izenari dagokion moduan,otarrean edo zestoan bildutakoetxe multzo moduan.

Berehala porlanezko bideaamaitu eta pistan gora egin-

go dugu, gainez gain ezkerrekopista jarraituz, mendiarekin topoegin arte. Bidean, hainbat atakaedo ate igaroko ditugu. Enborberetik ateratako oholez eginda-ko ate txukunera iristen garene-an hartu beharko dugu eskuine-ko pista.

Pistari segi eta Beliosorora iri-tsiko gara. Beliosorogoikoa,

Beliosorobekoa eta Beliosoroer-dikoa batzen dituen errepiderairitsiko gara. Ongietorria eman

51

AA rrll lluu zzee mmoonnnnoo ll ii tt ooaa

Endoia auzora doan errepide ertzean, Artzabaleta baserrira-ko pista irteten den bidegurutzean, ezkerretara dago Arluzeizeneko monolitoa. Kareharrizko monolitoa da, harlauzaformakoa. Lur gainean 1,35 metroko altuera du eta oinean1,75 metro. Gailurrean 0,20 metro arteko zabalera du eta0,30 metroko lodiera. 1982. urtean aurkitu zuten eta orain-dik ez da indusketarik egin bertan.Arluze Izarraitzmegalito gune-ko monumen-tuetako bat da.Megalito gunehorretan hirumegalito biltzendira: Marikutx Ieta Marikutx IItumuluak etaArluze menhi-rra. Deba, Az-koitia eta Zestoaartean daudehirurak eta600-700 me-troko altuerandaude.

hh ee mm ee nn zz uu rr ee

pp uu bb ll ii zz ii tt aa tt ee aad e i t u

9 4 3 1 4 7 1 2 3

71

••HURRENGO URTEAN ZABALDUKO DUTE ERREPLIKA

Badira urte batzuk Ekain haitzuloaren erreplikarenlanak hasi zirela. Azkenaldian, lanak geldi samar badaudeere, badirudi azkenean datorren urtean estreinatuko dela.Hala esan zutenEkain Berri fun-dazioko partaide-ek otsailean eginzuten prentsau-rrekoan eta han-txe aurkeztu zu-ten baita funda-zioarenlogotipoa. Pren-tsaurrekoa Do-nostian izan zeneta bertan, Mi-guel Gonzalez deSan Roman (lo-gotipoaren egilea), Jesus Altuna (Aranzadiko Historiaurrekodepartamentuko zuzendaria), Joxe Joan Gonzalez Txabarri(Gipuzkoako ahaldun nagusia), Miren Azkarate (EuskoJaurlaritzako Kultura sailburua) eta Gorka Unanue (Zestoa-ko alkatea) izan ziren. Lanak amaitu bitarteko aurrekontua 8.000.000 eurokoa da.Erreplikaren maketa dagoeneko amaituta dago eta gauregun proiektua bigarren fasean sartu da. Ekain Berrin, jato-rrizko haitzuloaren %95a bildu da, eta bisitaldia jatorrizkoabezala egituratu da. Ekain Berriren logotipoan, zaldi bat ageri da; izan ereEkaingo irudirik ederrena zaldien panela iruditu omen zi-tzaion egileari eta horregatik erabaki omen zuen zaldi batirudikatzea. Ekain islatzeko logotiporik egokiena bertandauden margolanak dira; horregatik, eta gehien gustatu zi-tzaion margolana zaldiena izan zelako, aukeratu omenzuen zaldia. Bestalde, logotipoan hizkiak ere agertzen dira,horren bidez errazago ulertzen baita bere esanahia.Erreplika zabaltzeko urtebete inguru geratzen da. Altuna-ren hitzetan, «oraindik asko falta da proiektua bukatzeko,baina azken urtean asko aurreratu da, Fundazioa sortu ze-netik diru asko etorri baita». Altunak adierazi zuenez, fun-dazioa sortu denetik «ziztu bizian doa proiektua», eta «pozhandia ematen du horrek, aspaldiko proiektua baita, eta az-kenean egutegia betetzen ari dela ikusten dugu». Hasierandiru arazoak zeuden, eta proiektuaren lanak nahiko motel-duta egon ziren.Erreplikaren bitartez, «gizadiaren lehen artearen agerpenederrenetako bat ezagutuko» dela dio Aranzadiko kideaketa artelan gehienek bezala, bertako margolanek «bisitariahunkitzeko ahalmena» izango dutela. Erreplikan ura egon-go da bisitariari bidaia guztian lagunduz. Gune didaktikoanbideo bat ikusiko dute bisitariek uretan islatuta, eta horriesker bidaian zehar ohartu ez den hainbat xehetasunez ja-betuko da. Bisitariak Ekainen bezala ibili beharko du, hain-bat tokitan makurtuta eta eserita.

u d a l e k o b e r r i a k

••ORDAINAGIRIAK ORDAINTZEKO EPEA ZA-BALIK DAGO. Otsailaren 25etik martxoa-

ren 25era bitartean 2005eko laugarren hiruhilabete-ko zaborra, ura eta estolderiari dagozkion ordaina-giriak ordaintzeko borondatezko epea izango da.Borondatez ordaintzeko epea amaitzen denean,premiazko prozedura exekutiboa hasiko dute Uda-letik, ordaindu ez dituzten ordainagiriak dagokionerrekarguarekin kobratu ahal izateko.

Ekain Berri proiektuaren barnean, erreplikaz gainLili jauregian eraikiko den museoa ere sartzen da,baita Sastarrain bailara bera ere. Miren Azkaratek adierazi zuenez, «Eusko Jaurlari-tzak zalantza gutxi izan zituen proiektu honetansartzeko». Kultura Sailaren ikuspegitik, «proiektuakizaera nazionala izatea ezinbestekoa da. Hau da,Euskal Herri osoari begira bakarra izango denproiektua izatea, eta ez han eta hemen errepikatu-ko den proiektua». «Argi dago harribitxi bat dugula esku artean, biikuspegitatik: alde batetik Ekain labarretako artea-ren adierazle handienetako bat delako eta adierazlehandienetako bat izateaz gain, ia ukitu gabe iritsidelako XXI. mendera», esan zuen Azkaratek. Ekainhaitzuloa aurkitu zuten egunetik jendearentzat itxi-ta egon da, eta horri esker mantendu ahal izan dira«hain ondo» bertako margolanak. Jatorrizkoa berehorretan gordeko dela adierazi zuen Kultura Sailbu-ruak, eta erreplikari esker ezagutzera emango delamundu mailan.Ekaingo haitzuloaren inguruko proiektua kulturazabaltzeko eta turismoa sustatzeko garrantzitsuadela esan zuen Miren Azkaratek, eta legegintzaldihonetako proiektu garrantzitsuenetako bat izan de-la ere nabarmendu zuen, bai Gipuzkoa mailan etabaita Euskal Herri mailan ere, «ezbairik gabe,proiektu esanguratsua delako».

26 IIGGAANNDDEEAA

Mendi bizikletan ir-teera egun osorako, Agiromendi taldeak antolatuta.•Elkartasun eguna.

apIIRRIILLAA

20 OOSSTTEEGGUUNNAA

Santurtzira egun pa-sa irteera Gurutze JubilatuElkarteak antolatuta.

21 OOSSTTIIRRAALLAA

Traste handiak bil-duko dira ohiko lekuetan.

24 TTIIKK 22 77RR AA

Agiro mendi talde-koek Mendi Astea antolatudute. Emanaldi ezberdinakizango dira urtero bezalakultur etxean.

28 OOSSTTIIRRAALLAA

Olio erabilia jasokoda plazan goizeko 11:00eta-tik 13:00ak bitartean.

29 --3300 AASSTTEEBBUURRUUAA

Pirineotara irteera Agiro Mendi taldekoen eskutik.

maIIAATTZZAA

07 IIGGAANNDDEEAA

Egun pasa Herri Urratsera Agiro Mendi Taldeakantolatuta. Askainetik atera eta Larrunetik Senperera oinez-ko ibilbidea nahi duenak eta autobusez gainontzekoak.

20 --2211 AASSTTEEBBUURRUUAA

Picos de Europara irteera Agiro Mendi taldeakanto-latuta.

20 LLAARRUUNNBBAATTAA

Lagos de Covadongara irteera Zestoako Txirrindu-lari elkarteak antolatuta.

••Danborrada ensaioak: Lau Iturri elkarteak: apirilak,26, 27 eta 28 arratsaldeko 19:30 etatik 20:30etara.

deIIAALLDDIIAAKK::

••Villabonako amo-diozko gutunen

lehiaketa. Idazlanek gu-tun forma izan behar du-te. Apirilaren 28a baino le-hen aurkeztu behar dira.A4 formatuan, ezin du 2orrialdeko luzera bainogehiago izan. Lehen saria300 euro eta lore bat. Biga-rren saria 200 euro eta lorebat. Idazle gazteenari 125euro eta lore bat. Informa-zio gehiagorako zuzenduVillabonako euskara zerbi-

tzura.

••Egonaldiak familia euskaldunetan 2006: Eus-kara ikasi edo hobetu nahiz bertako euskalkia

ezagutzeko asmotan dabilen pertsonari familia eus-kaldun batean hilabete bat edo bi pasatzeko aukeraemango zaio (uztailean, abuztuan edo irailean). Fa-milientzako baldintzak: Biztanleriaren % 70etik go-ra euskalduna duten udalerrikoa izatea. gutxienezhiru kide bizi izatea. Kide guztien arteko ohiko ko-munikazio-hizkuntza euskara izatea. Ikasleari loge-la pribatua emango zaio. Ikasleentzako baldintzak:18 urtetik gorakoa izatea. 8. urratsa gainditua iza-tea, edo horren baliokidea. Epeak: familientzat, api-rilaren 25era arte. Ikasleentzat maiatzaren 2tik 31ra.Prezioak: familiak hilabeteko 600 € jasoko ditu etaikasleak 300 € ordainduko ditu. Informazioa: fami-lientzat 943 47 44 47 (Olga) eta ikasleentzat: 94 41624 72 (Saioa) edo www.egonaldiak.net. Antolatzai-leak: Ulibarri Euskaltegia (Bilbo) eta Urrats Euskal-tegia (Donostia). Sustatzailea: HABE

a g e n -d a

Ez nuen bela pentsatuko, gure garaian aitaren egin etajaten genituen loreek horrenbeste on egiten zigutenik. Pri-mula vulgaris lorea, guk Sanjose lorea bezala ezagutzenduguna, ikusiko zenuten honezkero Bentapeligron, bidego-rrian edo Sastarrain inguruetan. Gure garaian horixkakbakarrik ziren, gaur ordea, kolore askotako barietateakaurkitzen ditugu lorategietan.

Horren ezaguna iruditzen zaigun loreaz ordea, oso gutxidakigula konturatu naiz. Jakin banekien, “esperientziaz”,lore hori janez gero, ez zela (printzipioz) ezer gertatzen.Hori oinarri hartuta ideia polit batzuk bururatu zaizkit:mendian bazkaldu behar badugu, eta entsalada jatekotanbagara, kolore pixka bat gehituko dioten Sanjose lore ba-tzuk zergatik ez gehitu? Hostoek ere balio dute baina au-rrez 10-15 bat minutu egostea gomendatzen da. Eta tartabati loretxo batzuk apaingarri modura jartzea? Inguruanhaurrak baditugu ziur gustatuko zaiela ideia.

Sanjose lorea, ordea, beste baliabide batzuetarako ereerabili izan da historian zehar:

LLOORREEEENN IINNFFUUSSIIOOAA:: Lasaigarriakdira eta ondorioz insomnioa dute-nentzat gomendagarriak. Burukominarentzat ere balio dute. Odolagarbitzeko ere erabil daitezke,diuretikoak direlako, baina emai-tza hobeak ematen ditu beste sen-dabelar batzuekin nahastuta.

SSUUSSTTRRAAIIAAKK:: Bronkioak, asma, eta eztula dugunerako.Pertsona helduen eztula goxatzeko erabiltzen dira asko.Azido azetil salizilikoa edo aspiri-naren antzeko sustantziak dituztesustraiek eta ondorioz handidurakjaisteko, erreumarentzako, musku-luetako minetarako… erabiltzendira. Sustraiak, lore alditik kanpojaso, ondo garbitu eta eguzkitanuzten dira lehortzen.

Ni txikia nintzenean, beti nueninguruan lagun ausarten bat San-jose lore bat jan eta “ez da ezergertatzen e!” esaten zuena. Minezberdinen aurrean froga egiteko aukera franko ezagutzendugu orain. Gogoan izan, belarrak hartzerako orduan kon-tu handiz ibili behar dela egunean kopuru handiegia hartugabe. Eta errepide ondoko loreak baino, zelaiko landaregarbiak biltzea egokiagoa dela.

porrusalda

AA SS PP II RR II NN AA LL OO RR EE AA PP rr ii mm uu ll aa vv uu ll gg aa rr ii ss

B U R U K O M I N A R E N T Z A T : b a s o b a t u r b e r o t z e n j a r r i e t ai r a k i t e n h a s t e n d e n e a n , l o r e p e t a l o k o i l a r a k a d a t x ob a t b o t a ; 1 5 m i n u t u u t z i h o z t e n e t a e z t i a r e k i ng o z a t u t a h a r t u . 2 k a t i l u k a d a e g u n e a n . L o r e p e t a l o a kf r e s k o a k e d o l e h o r t u a k i z a n d a i t e z k e ( h o r r e t a r a k oi t z a l e t a n e t a l e k u a i r e z t a t u a n e d u k i ) . E t a g o r d e t z e k oo n t z i i t x i a e t a h e z e t a s u n i k g a b e k o l e k u a e r a b i l i .

A R N A S K E T A A R A Z O E N T Z A T : Ta z a b a t u r e t a k o i l a r a k a d ab a t s u s t r a i t x i k i t u j a r r i i r a k i t e n h i r u m i n u t u a n . G e r o ,h o z t e n u t z i . E g u n e a n h i r u t a z a h a r t u .

E R R E U M A M I N E N T Z A T : L i t r o b a t u r i 1 0 0 g s u s t r a ib i r r i n d u g e h i t u . U r a r e n h i r u t i k b a t a g o r t u a r t ei r a k i t e n u t z i . U r h o r r e t a n b u s t i t a k o k o n p r e s a k j a r r im i n a d u g u n l e k u a n .

A Z A L G A R B I T Z A I L E A : a n t z i n a , l o r e l e h o r r a k t x i k i t u e t ai r i n a r e k i n n a h a s t u z e g i n d a k o o r e a e r a b i l t z e n z u t e na z a l g a r b i t z a i l e m o d u r a .

91

ZZ EE SS TT OO AA KK OO UU DD AA LL LL II BB UU RR UU TT EE GG II AA ZZ EE SS TT OO AA KK OO UU DD AA LL AA ZZ EE SS TT OO AA KK OO EE UU SS KK AA RR AA ZZ EE RR BB II TT ZZ UU AA

O P O R R E T A R A K OGOMENDIOAK 22 00 00 66 KK OO AA SS TT EE SS AA NN TT UU AA

BBAAKKEEZZAALLEE GGEERRLLAARRII HHOORRIIEEKK.. BB.. SSeerrrraannoo IIzzkkoo.. pamiela

GGUUTTII.. KK.. UUrriibbee//AA.. OOllaarriiaaggaa.. elkar

LLAAUU IIPPUUIINN MMAATTTTEEOOMMIIGGLLIIAARR.. KK.. LLiinnaazzaassoorroo.. elkar

EEGGIIZZUU LLOO.. LLOOTTAARRAAKKOO IIPPUUIINNAAKK.. elkar

LLEEKKUUAAKK.. BB.. AAttxxaaggaa.. pamiela

SSUUAA NNAAHHII,, MMRR.. CCHHUURRCCHHIILLLL?? KK.. IIzzaaggiirrrree.. susa

RRIIOOMMUUNNDDOO.. JJ.. MMaaiiaa.. txalaparta

AAMMAARREENN EESSKKUUAAKK.. KK.. JJaaiioo.. elkar

LLIILLEE.. PP.. MMaaggddaalleennaa.. elkar

AAMMOORRRRUUAA.. IIkkeerr GGooeennaaggaa.. elkar

PPUUZZZZLLEETTEEKK.. elhuyar

UURRRREEZZKKOO GGIILLTTZZAA.. PP.. ZZuubbiizzaarrrreettaa.. erein

UURRPPEEKKOO EERRRREEIINNUUAAKK.. elhuyar