Lehen Hezkuntzako 1. mailarako Arin-arin irakaslearen liburua oharrekin Zubia Editoriala, S.L.ren eta Santillana Educación, S. L.ren Hezkuntza Argitalpenetarako Sailean Joseba Santxo Uriarteren eta Teresa Grence Ruizen zuzendaritzapean sortu, taxutu eta gauzaturiko talde-lana da.

Liburu honen prestatze- eta argitaratze-lanean honako talde honek esku hartu du:

TESTUA Idoia Aranberri

IRUDIAK Alex Fernández Paul Caballero

EDIZIOA Ainhoa Basterretxea

PROIEKTUAREN ZUZENDARITZA Joseba SantxoMaite López-Sáez

1LEH

EN

HEZ

KU

NTZ

A

Euskara

Irakaslearen liburua oharrekin

Proiektuaren aurkezpena

Egiten Jakin proiektuak lau urte bete ditu. Proiektu arrakastatsua da, baina hezkuntzaren errealitatea etengabe aldatzen ari denez, iritsi zaio eguneratzeko unea. Hori dela eta sortu da Egiten Jakin Zurekin.

Egiten Jakin Zurekin proiektuak irakasleek beren hezkuntza-jardunerako eskatu dizkiguten berrikuntza metodologiko eta pedagogiko garrantzitsuak hartzen ditu barnean, eta hortik datorkio izena. Proiektuaren helburu nagusia da ikasleei laguntzea XXI. mendeko herritarrek ezinbesteko izango dituzten gaitasunak garatzen.

Komunikazio-trebetasunak

Komunikazioa funtsezko ardatza da proiektu honetan. Hori dela eta, arlo guztietan landuko dira komunikazio-trebetasunak, zenbait programaren bitartez:

– Hitz egiteko gogoz. Mintzamena.

– Irakurtzeko gogoz. Irakurmena.

– Idazteko gogoz. Idazmena.

Pentsamendu-abileziak

Pentsatzen ikastea eta arrazoibide logikoa garatzea dira Egiten Jakin Zurekin proiektuaren beste bi ardatz garrantzitsu. Horretarako, ikaskuntza autonomoa eta eraginkorra lortzeko behar diren estrategiak eta errutinak lantzen dira, eta horiei esker, ikasleek goi-mailako pentsamendua lortzeko trebetasunak eskuratuko dituzte:

– Ulermena indartzea eta ideia garrantzitsuenak laburbiltzea.

– Informazioa barneratzea eta gogoratzea.

– Ezagutzak elkarrekin lotzea.

Estrategia eta errutina horiek barneratzea lagungarria izango da pentsamendua kontrolatzeko eta ezagutza berriak eraginkortasun handiagoz aplikatzeko. Unitateetan, bada pentsamendua lantzeko atal bat, eta kapela urdin baten irudia erabili da atal hori nabarmentzeko.

Adimen emozionala

Emozioen hezkuntza ezinbestekoa da ikasleak osotasunean hezteko. Egiten Jakin Zurekin proiektuan proposatzen diren oinarrizko helburuetan, alderdi hauek jorratzen dira:

– Norberaren eta besteen emozioak identifikatzea.

– Emozioen autokudeaketa eta erregulazioa.

– Emozioak adieraztea.

– Gizarte-trebetasunak eta enpatia.

Proiektu honetan, kapela gorri baten irudia erabili da adimen emozionala berariaz garatzeko prestatu diren jarduerak eta proposamenak nabarmentzeko.

EGITEN JAKIN

zurekin

Sormena

Irudimen bizia izatea da sormena, gai izatea testuinguru desberdinetara egokitzeko, bai eta ezusteko egoeren eta arazoen aurrean erantzun originalak emateko ere. Sormena garatze aldera, gure liburuetan, funtsean, gaitasun hauek lantzen dira:

– Estrategia pertsonalak eta berritzaileak bilatzeko gaitasuna.

– Adierazpenerako molde sortzaileak erabiltzeko gaitasuna.

Proiektu honetako materialetan, kapela berde batez daude nabarmenduta bereziki sormena lantzera bideratuta dauden jarduerak.

Lan kooperatiboa

Proiektu honetan, zenbait jarduera proposatzen dira ikasleak lankidetzan aritu daitezen eta, helburu bera lortzeko asmoz, elkarrekin lan egiteko gaitasunak gara ditzaten. Jarduera horiek egiteko, zenbait talde mota osatu beharko dituzte ikasleek:

– Bikoteak.

– Taldetxoak.

– Ikastalde osoa.

Jarduera horiek adierazteko, zenbait ikono erabili dira.

Horrez gain, hiruhileko bakoitzaren amaieran, proiektu txiki bat erantsi dugu, Elkarlanean izenekoa. Atal horretan, ikaskuntza kooperatiboko zenbait teknika baliatzen dira.

Ikaskuntzaren autorregulazioa

Egiten Jakin Zurekin proiektuan, ikasleek eginkizun aktiboa dute ikasteko prozesuan, eta horretarako, norberak ikasitakoari buruzko gogoeta sustatu nahi dugu; hala, nork bere burua hobeto ezagutuko du, eta bere indarguneak eta ahulguneak hautemango ditu.

Unitateetan, errubrika labur batzuk daude. Errubrika horien bitartez, ikasleak zer ikasi duten ohartuko dira, eta hori nola egin duten ebaluatuko dute.

Azkenik, neurozientziaren azken aurrerapenak kontuan hartuta, Egiten Jakin Zurekin proiektuan GAMIFIKAZIO-proposamen bat dago, ikasleen emozioa eta jakin-mina pizteko; izan ere, garrantzitsuak dira ikaskuntza indartzeko elementu horiek. Proiektuan, jolasaren berezko dinamikak eskaintzen dira, eta horiei esker, ikasgela eraldatuko dugu, giro estimulatzailea eta motibatzailea sortuko baitugu.

Has gaitezen! .......................................................... 9

1. unitatea. Lehen mailan ...................................... 17

2. unitatea. Kalean zehar ...................................... 31

3. unitatea. Gabonak ............................................. 45

Elkarlanean ............................................................. 58

4. unitatea. Gorputza mugitzen ............................. 61

5. unitatea. Lan eta lan ......................................... 75

6. unitatea. Eguzki ala euri? .................................. 89

Elkarlanean ........................................................... 102

7. unitatea. Animaliak lagun ............................... 105

8. unitatea. Landare artean ................................. 119

9. unitatea. Uda sasoian ...................................... 133

Elkarlanean ........................................................... 146

Aurkibidea

GaiakHitz egiteko gogoz

Irakurtzeko gogoz

Hiztegitxoa Egiten jakin

Has gaitezen! Oporretatik bueltan

1. Lehen mailan • Ongi etorri lehen mailara!

• Amaia eta Ibai

Lehoi bat eskolan Jolastokian Zerrendak

2. Kalean zehar • Plazan • Amaren zain

Ezusteko txangoa Dendan Oharrak

3. Gabonak • Gabonetako jaialdia • Agertokira!

Lagun berria Familia Olentzeroren gutuna

4. Gorputza mugitzen

• Zaku-lasterketa • Galtzaile txarra

Baratxuri Pertsonen ezaugarriak Egitaraua

5. Lan eta lan • Dentistarenera • Dentistaren lana

Raluk eta hartza Lanbideak eta tresnak Gonbidapena

6. Eguzki ala euri?

• Egun euritsua • Euripean

Euria eta igelak Urtaroak Tokien deskribapena

7. Animaliak lagun

• Animalen babeslekua

• Babeslekuko animaliak

Belea eta azeria Etxabereak Iragarkia

8. Landare artean • Aitonaren ortuan • Nekazarien lana

Filotea Zelaian Jarraibideak

9. Uda sasoian • Donostiako aquariumean

• Aquariumeko marrazoak

Erro olagarroa Udako jantziak Posta-txartela

Edukien mapa

6

GaiakHitz egiteko gogoz

Irakurtzeko gogoz

Hiztegitxoa Egiten jakin

Has gaitezen! Oporretatik bueltan

1. Lehen mailan • Ongi etorri lehen mailara!

• Amaia eta Ibai

Lehoi bat eskolan Jolastokian Zerrendak

2. Kalean zehar • Plazan • Amaren zain

Ezusteko txangoa Dendan Oharrak

3. Gabonak • Gabonetako jaialdia • Agertokira!

Lagun berria Familia Olentzeroren gutuna

4. Gorputza mugitzen

• Zaku-lasterketa • Galtzaile txarra

Baratxuri Pertsonen ezaugarriak Egitaraua

5. Lan eta lan • Dentistarenera • Dentistaren lana

Raluk eta hartza Lanbideak eta tresnak Gonbidapena

6. Eguzki ala euri?

• Egun euritsua • Euripean

Euria eta igelak Urtaroak Tokien deskribapena

7. Animaliak lagun

• Animalen babeslekua

• Babeslekuko animaliak

Belea eta azeria Etxabereak Iragarkia

8. Landare artean • Aitonaren ortuan • Nekazarien lana

Filotea Zelaian Jarraibideak

9. Uda sasoian • Donostiako aquariumean

• Aquariumeko marrazoak

Erro olagarroa Udako jantziak Posta-txartela

Idazteko gogoz

Entzuteko gogozIrakurtzen jarraitzeko gogoz

Aurrera noa! ENTZUNGAIA ABESTIA

Oporrei buruzko jarduerak

• Lotara • Agurtzeko erak

• Goizean goiz • Eskolako

autobusa

Ongi etorri ikastolara!

Testu errimatua: Akabo bakea!

• Kaixo, aspaldiko! • Autoebaluazioa

• Gozoki-dendan • Nahiak

adieraztea

• Ezusteko jaia • Jaia prestatzen

Bagoaz azokara Azalpen-testua: Peio mendian

• Erosketak egiten• Autoebaluazioa

• Zuhaitza apaintzen

• Gizalegez eskatzea

• Olentzeroren lanbidea

• Olentzeroren laguntzaileak

Olentzeroren ska Testu errimatua: Gabon-gauean

• Hitz magikoa • Autoebaluazioa

• Kaleko inkesta• Gustuak

adieraztea

• Auzoko jaietan • Kalejira

Munduko dantzak Testu errimatua: Sokasaltoan

• Sara alferra • Autoebaluazioa

• Informazio eske • Informazioa

eskatzea eta ematea

• Amaia handitan • Ibai handitan

Lanbideak Txistea: Idazlana

• Baietz igarri! • Autoebaluazioa

• Zuk zer uste duzu?

• Usteak adieraztea

• Trumoiak eta tximistak

• Ekaitzen sorlekua

Ekaitza Testu errimatua: Marigorringo, gona gorringo

• Urtaro onena • Autoebaluazioa

• Animalien lasterketa

• Konparazioak egitea

• Aitonaren erlauntza

• Zer ematen dute erleek?

Erleak Testu errimatuak: Igarkizunak

• Oiloa eta azeria • Autoebaluazioa

• Aitaren aginduak

• Aginduak ematea

• Kometa hegalaria • Arazo latza

Haize harroputz Olerkia: Sagarrarena

• Sagarrak lapurtzen

• Autoebaluazioa

• Zuk zer asmo duzu?

• Asmoak adieraztea

• Laster oporrak • Oporretarako

planak

Ondo ibili oporretan

Hitz-jokoa: Eguzki amandrea

• Maleta galdua • Autoebaluazioa

Idazteko gogoz

Entzuteko gogozIrakurtzen jarraitzeko gogoz

Aurrera noa! ENTZUNGAIA ABESTIA

Oporrei buruzko jarduerak

• Lotara • Agurtzeko erak

• Goizean goiz • Eskolako

autobusa

Ongi etorri ikastolara!

Testu errimatua: Akabo bakea!

• Kaixo, aspaldiko! • Autoebaluazioa

• Gozoki-dendan • Nahiak

adieraztea

• Ezusteko jaia • Jaia prestatzen

Bagoaz azokara Azalpen-testua: Peio mendian

• Erosketak egiten• Autoebaluazioa

• Zuhaitza apaintzen

• Gizalegez eskatzea

• Olentzeroren lanbidea

• Olentzeroren laguntzaileak

Olentzeroren ska Testu errimatua: Gabon-gauean

• Hitz magikoa • Autoebaluazioa

• Kaleko inkesta• Gustuak

adieraztea

• Auzoko jaietan • Kalejira

Munduko dantzak Testu errimatua: Sokasaltoan

• Sara alferra • Autoebaluazioa

• Informazio eske • Informazioa

eskatzea eta ematea

• Amaia handitan • Ibai handitan

Lanbideak Txistea: Idazlana

• Baietz igarri! • Autoebaluazioa

• Zuk zer uste duzu?

• Usteak adieraztea

• Trumoiak eta tximistak

• Ekaitzen sorlekua

Ekaitza Testu errimatua: Marigorringo, gona gorringo

• Urtaro onena • Autoebaluazioa

• Animalien lasterketa

• Konparazioak egitea

• Aitonaren erlauntza

• Zer ematen dute erleek?

Erleak Testu errimatuak: Igarkizunak

• Oiloa eta azeria • Autoebaluazioa

• Aitaren aginduak

• Aginduak ematea

• Kometa hegalaria • Arazo latza

Haize harroputz Olerkia: Sagarrarena

• Sagarrak lapurtzen

• Autoebaluazioa

• Zuk zer asmo duzu?

• Asmoak adieraztea

• Laster oporrak • Oporretarako

planak

Ondo ibili oporretan

Hitz-jokoa: Eguzki amandrea

• Maleta galdua • Autoebaluazioa

7

Liburuan erabili diren ikurrak

Koloretako kapelak

Ikur honek adierazten du jarduera horiek ikaskidearekin egin beharko dituzula.

Jarduera horiek egiteko, talde-lanean jardun beharko duzu.

Jarduera egin aurretik, entzungaia aditu behar duzula adierazten du ikur honek.

Pentsamenduaren kapela da. Hausnartzeko eta ondorioak ateratzeko jantziko duzu.

Sormenaren kapela da. Kapela horrekin zure irudimena baliatuko duzu, ideia originalak proposatzeko.

Emozioen kapela da. Zer sentitzen duzun adierazteko eta besteen lekuan jartzeko erabiliko duzu.

PENTSAMENDUA

SORMENA

EMOZIOAK

Eman konponbidea

E¬z ditut nire ikaskide guztiak ezagutzen. Z¬er egingo dut?

Gainidatzi

1 Lehen mailan

EGITEN JAKIN

Z¬errendak idazten ikasiko dut.

ONGI ETORRI!

E. L.

17

MedialiburuaJarduera interaktiboa: Eskolako jarduerak identifikatzea.

Hitz egiteko gogoz

Orain, erantzun

Z¬ertan ari dira ikasleak eta andereñoa?

I¬kasgela horrek ba al du zurearen antzik?

PENTSAMENDUA

Z¬er galdetzen diot neure buruari?

Z¬er pentsatzen dut?

Z¬er ikusten dut?

E. L.

18

Ikasgelarako materialakHorma-irudia.

MedialiburuaJarduera interaktiboa: Hiztegia.

1

4 A¬zaldu.

Gogoko al dituzue ipuinak?

Z¬er -nolako ipuinak gustatzen zaizkizue?

3 A¬urkeztu zeure burua ikaskideei.

Nola duzu izena? Non bizi zara? Z¬er duzu gustuko?

2 E¬ntzun eta lotu. Z¬er dute gustuko?

1 E¬ntzun eta inguratu. Z¬er egingo dute eskolan A¬maiak eta I¬baik?

mahaia

umea

atea

bat

batuketa

ebaki

E. L.

E. L.

19

1 CDa2. pista

1CDa3. pista

MedialiburuaJarduera interaktiboa: Ulermen-ariketa.

MedialiburuaJarduera interaktiboa: Ulermen-ariketa.

Lehoi bat eskolan

Irakurtzeko gogoz

E¬z, ez, eskolara ez!

A¬i, ama! A zer beldurra!

Orain bai pozik eskolan!

H¬ara, lehoia! Bƒazatoz eskolara?

H¬asieran, I ¬rati… E¬gun batean…

E¬skolan… A¬zkenean…

1 2

3 4

20

1 CDa4. pista

MedialiburuaIpuin-kontalaria: Lehoi bat eskolan.

MedialiburuaIpuin interaktiboa.

1

2 I¬datzi 1, 2 eta 3. A¬zaldu. Z¬er gertatu zen?

1 M¬argotu. Non topatu zuen lehoia I¬ratik?

3 I¬nguratu. Nor zen gaiztoa ipuin honetan?

1 23

21

MedialiburuaJarduera interaktiboa: Ulermen-ariketa

IradokIzunakAprobetxatu eskolako indarkeria-egoerei buruz hausnartzeko.

Hiztegitxoa

1 I¬tsatsi eranskailuak irudi egokietan.

3 A¬zaldu. Z¬ein joko edo jolas egiten dituzue jolastokian?

Jolastokian

saskibaloian jolasteko da.Z¬abua kulunkan ibiltzeko da.

bertatik jaisteko da. golak sartzeko da.

2 Osatu esaldiak goiko hitzekin.

•

•

•

•

Saskia

Saskia

Atea

AteaZabua

Txirrista

Txirrista

E. L.

22

MedialiburuaJarduera interaktiboa: Hiztegia.

1EGITEN JAKIN

1 I¬nguratu eskolako tresnak eta idatzi beheko zerrendan.

borragoma arkatza

pilota koadernoa

kromoak panpina

margoak liburua

karpeta ziba

Zerrendak

borragomamargoakkarpetaarkatza

koadernoaliburua

23

MedialiburuaJarduera interaktiboa: Zerrendak osatzea.

1 E¬ntzun eta idatzi. Z¬er dio bakoitzak?

2 K¬opiatu leku egokian.

Idazteko gogoz

Bƒihar arte.Ondo lo egin.

Gau on! E¬gun on!A¬rratsalde on!

Bihar arte.

Ondo lo egin.

Egun on!

Arratsalde on!

Gau on!

24

MedialiburuaEntzungai animatua

1 CDa5. pista

13 K¬opiatu elkarrizketa.

4 I¬datzi. Z¬er esango zenuke zuk?

K¬aixo, A¬iora! Z¬er moduz zaude?

K¬aixo, Unai. Ni ondo, eta zu?

Ni ere bai. Tira, banoa. A¬gur!

A¬gur. H¬urrengora arte!

Goizean, eskolara heltzean…

E¬skolatik irtetean…

K¬aixo!

Egun on!

Agur. Bihar arte!

Kaixo, Aiora! Zer moduz zaude?

Kaixo, Unai. Ni ondo, eta zu?

Ni ere bai. Tira, banoa. Agur!

Agur. Hurrengora arte!

E. E.

25

IradokIzunakHau erantzun eredua da, ikasleek antzeko zerbait erantzun behar dute.

MedialiburuaJarduera interaktiboa: Agurtzeko erak.

1 E¬ntzun.

Entzuteko gogoz

Goizean goiz joaten gara eskolara.

M¬arkatu. Nor ari da aharrausika?

2 E¬ntzun eta inguratu. Nola joaten dira A¬maia eta I¬bai eskolara?

3 A¬zaldu. Nola joaten zara zu eskolara? E. L.

26

Entzuteko gogoz

MedialiburuaEntzungaia.

1 CDa6. pista

1 CDa7. pista

14 Entzun abestia.

A¬ukeratu eta osatu irudia. Nola joaten naiz eskolara?

Ongi etorri ikastolara!

K¬aixo, egun on, A¬maia eta I¬bai. K¬aixo, M¬aialen eta Unai. K¬aixo, egun on, andereño eta maisu, denontzat dakartzat mila musu.

27

MedialiburuaAbestia.

1 CDa8. pista

IradokIzunakMintzatu ikasleen esperientziei buruz.

Irakurtzen jarraitzeko gogoz

Akabo bakea!

K¬atuak, miau! Bƒehiak, muuu! A¬hateak, kua-kua! K¬ukuak, ku-ku! E¬ta aitak oihu: «akabo bakea!».

1 I¬datzi animalien hotsak irudian. Nola egiten du animalia bakoitzak?

2 I¬datzi testutxoan aipatzen diren animalien izenak.

Ku-ku!

Muuu!

Miau!

Kua-kua!

behia

katua

kukua

ahatea

28

MedialiburuaJarduera interaktiboa: Baliabide askotarikoa.

MedialiburuaOlerkia: Akabo bakea!

MedialiburuaJarduera interaktiboa: Animalien hotsak.

1

ama aita

3 A¬ukeratu. Familiako nor aipatzen da testuan?

4 A¬ukeratu eta idatzi. Z¬er oihukatu du aitak?

Bƒiba bakea!

A¬kabo bakea!

PENTSAMENDUAM¬argotu. Z¬ein da zuzena? Z¬ergatik?

Akabo bakea!

29

IradokIzunakSortu eztabaida, erantzunak baliatuta.

1 E¬ntzun eta margotu irudi zuzena. Z¬er egingo du Nahiak?

2 M¬arkatu eskolako tresnak eta idatzi zerrendan.

IKASITAKOA. M¬argotu , edo .

E¬ntzungaiak ulertu ditut.

Z¬errendak ongi eta txukun idatzi ditut.

AURRERA NOA!

borragoma arkatza panpina liburua ziba

borragomaarkatzaliburua

30

1 CDa9. pista

MedialiburuaEntzungaia.