0. Unitatea: Errepasoa
HISTORIAURREA
ANTZINAROA (k.A 3500- K.0 476)
HISTORIAURREA Orain dela 4 milioi urteLehen gizakia agertu zen
K.a 3500Idazkera asmatu
ANTZINAROA K.a 3500Idazkera asmatu zen
K.o 476Erromatar inperioa bukatu
ERDI AROA K.o 476Erromatar inperioa bukatu
1453. Bizantzio erori1492. Amerikara iritsi
ARO MODERNOA 1453. Bizantzio erori1492. Amerikara iritsi
1789 Frantziako Iraultza
ARO GARAIKIDEA 1789 Frantziako Iraultza
Oraindik hemen gaude...
Paleolitoa 🏹🎨⛰ Neolitoa🐄🌾🏺 Metal Aroa⚔⛵👑
MESOPOTAMIA (Tigris eta Eufrates)
-Idazkera kuneiformea. Idazkera ekonomiarekin loturik.
-Erregea eta gerrak, esklaboak-Ziguratak, ateak, lorategiak.-Politeistak
EGIPTO (Nilo)
- Idazkera hieroglifikoa. - Faraoia. Gizartea mailakatua.- Artea (albora begira, baina gorputza aurrera). - Hilobiak: piramidea, mastaba, hipogeoa. - Politeistak.
GREZIA-Arkaikoa, klasikoa eta helenistikoa. -Polis eta koloniak. -Atenas eta Esparta. -Artea: ordenak, eskultura, eraikinak.-Gizartea: herritarrak eta ez herritarrak (atzerritar, esklabo eta emakume).
ERROMA-Monarkia, Errepublika, Inperioa-Erromaren hedapena.- Gerra Punikoak eta gerra zibiliak (Julio Zesar). Oktabio Augusto=1. enperadore.- Gizarte mailakatua. Herritarrak eta ez herritarrak.- Artea: tenplu, foro, anfiteatroak, garaipen arkuak….
Erroma. Laburpena- Teoria osoa Kronologia
Geografia MONARKIA■Errege batek agindu. ■Patrizioen (familia garrantzitsuak)
laguntza zuen.■Etruriarrek (ondoko herri bat)
Erromatarrak inbaditu eta bere erregea jarri zuten, erromatar hauek haserre, errege etruriarra tronutik bota zuten eta ERREPUBLIKA hasi zen.
ERREPUBLIKA■Errepublikan ez dago erregerik, gehienbat SENATUAK agintzen du.■Bi ARAZO egon ziren. -Patrizio eta plebeioen borrokak. Plebeioek eskubideak nahi zituzten. -Gerra Punikoak. Kartago vs. Erroma. Azkenean Erromak irabazi eta Mediterraneo osoa kontrolatu zuen.
■Nola bukatzen da Errepublika? Korrupzio eta krisian zegoen eta gerra zibila egon zen Pompeyo eta Julio Zesarren artean. Zesarrek irabazi eta botere asko lortu zuen, Senatuko batzuei ez zitzaien gustatu eta hil zuten. Oktabio eta Marko Antoniok mendekua hartu zuten eta gero beraien artean borrokatu zuten Oktabiok irabazi zuen eta enperadore bihurtu zen.
INPERIOA■Lehenengo enperadorea Oktabio Augusto izan zen.■Senatuak ez zuen botererik eta inperioko lehen 2 mendeetan bakealdia zegoen: PAX
ROMANA. ■Limes-etan (mugetan) zeuden herriak erromako mugak inbaditzen saiatu. ■K.o 395. urtean Teodosio enperadoreak inperioa 2 zatitan banatu zuen: Mendebaldeko
Erromatar Inperioa eta Ekialdeko Erromatar Inperioa; beraz bi inperio zeudenez, bi enperadore zeuden eta bi hiriburu: mendebaldean Erroma eta ekialdean Konstantinopla.
AMAIERA: MENDEBALDEKO inperioak ez zuen lortu herri germaniarrak gelditzea eta inperiaoaren barnera sartu ziren eta K.o 476. urtean azkeneko erromatar enperadorea tronutik kendu zuten. Horrela bukatuz Antzinaroa. EKIALDEKO inperioak jarraitu zuen, INPERIO BIZANTZIAR izenarekin.
Zer gogoratzen duzu?
https://docs.google.com/presentation/d/1FxIdguubB9NVUYjRrXPHJLRB-GdiZencrvZFut5FI9Y/edit?usp=sharinghttps://view.genial.ly/5f3bdc3fe41d380d86e9c352/learning-experience-challenges-dbh-2-errepaso1
GIZARTEA ERLIJIOA
- Politeistak. Jainko askorengan sinestu.
- Kristautasuna. Jesus Nazaretekoak K.o I.mendean erlijio berri bat sortu zuen: kristautasuna. Monoteista zen (jainko bakarra zeukan) eta hil ondoren bizia zegoela esaten zuen.
ARTEA: praktikoa. Elementu guztiek funtzio bat dute. Eraikin sendoak ziren, harriz eginak.
Anfiteatroa Akueduktua
Tenplua
Zirkua
Termak
Garaipen arkuaBasilika=epaitegiak
Mosaikoak
Galtzada erromatarrak
Etxeak=Domus
https://www.youtube.com/watch?v=svNdQPhpsBg
Erromatarrak gure artean
ERROMATARREN ONDAREA: Latinetik hizkantza asko eratorri dira (gaztelera, frantsesa, italiera, portugesa…), artea, bizimodua (aisiaren garrantzia), janaria (olioa, ardoa…), kultura, ingenieritza lanak...
Gerra Punikoen ondorioz, erromatarrak Iberiar Penintsulan sartu ziren, beraiek Hispania deitzen zioten. 200 urte behar izan zituzten penintsula osoa konkistatzeko. Erromatarrak etorri aurretik bertan tribu batzuk bizi ziren: bakzeoak, Lusitaniarrak, kantabriarrak… Euskal Herriako lurraldeetan 6 tribu bizi ziren, hedatuenak, baskoiak ziren. Baskoiak eta erromatarrak lankidetzan aritu ziren.
Hiri berriak eraiki zituzten: Pompaelo (Iruñea). Oiassoko hiria, gaur egungo Irunen kokatua, oso garrantzitsua izan zen erromatarrentzat eta beraien merkataritzarako. Beste herri batzuetan ere erromatar aztarnak daude: Iruña-Veleia (Araba), Forua (Bizkaia), Menosca (Getaria, Gipuzkoan)...
Erromatarrak eraikitzaile bikainak ziren eta Hispania guztia galtzadaz josi zuten hobeto komunikatzeko eta merkataritzako lana errazteko.
Top Related