ZUMAIAKO ESKOLA BIDEAK GARATZEKO DIAGNOSTIKOA

ZUMAIAKO ESKOLA BIDEAK

GARATZEKO DIAGNOSTIKOA

PROJEKTA URBES - Garagartza 22. 20850 Mendaro. Gipuzkoa - 943 033 597 - [email protected]

mailto:[email protected]

LUBAKI G.E. ZUMAIAKO ESKOLA BIDEAK GARATZEKO DIAGNOSTIKOA

AURKIBIDEA 2016 MAIATZA

BEZEROA

EGITASMOA

DOKUMENTUA

DATA

ZUMAIAKO ESKOLA BIDEAK GARATZEKO DIAGNOSTIKOA

SARRERA ETA AURREKARIAK

► Sarrera

► Aurrekariak

► Diagnostikoaren helburuak

► Lan taldea

► Metodologia

BEHAKETA

► Metodologia

► Emaitzak

▶ Maria eta Jose Ikastetxea

▶ Herri Eskola - Aita Mari eraikina

▶ Herri Eskola - Sagarbide eraikina

GALDETEGIAK

► Ikasleen galdetegia

► Familien galdetegia

► Galdetegien emaitzak

ONDORIOAK

► Behaketen ondorio nagusiak

► Maria eta Jose Ikastetxea

► Herri Eskola

► Galdeketen ondorio nagusiak

DIAGNOSTIKO PARTEKATUA

► Helburuak

► Gurasoekin bilera

LUBAKI G.E. ZUMAIAKO ESKOLA BIDEAK GARATZEKO DIAGNOSTIKOA

AURKIBIDEA 2016 MAIATZA

BEZEROA

EGITASMOA

DOKUMENTUA

DATA

HURRENGO PAUSOAK

► Eragileen heziketa, partehartzea eta erantzukizunak

► Helburu bakarra, hiru pauso

► Ekintzak: bakoitzak bere esparrutik asko egin dezake

ESKU-HARTZEAK

BIBLIOGRAFIA LABUR BAT

ERANSKINAK

► Eskola Bideak - Aurkezpena

► Eskola Bideak - Gurasoekin - Aurkezpena

► Mapak

► Galdetegiak

► Galdetegien datu baseak

LUBAKI G.E. ZUMAIAKO ESKOLA BIDEAK GARATZEKO

DIAGNOSTIKOA TXOSTENA

2016 MAIATZA 1 / 23

BEZEROA

EGITASMOA

DOKUMENTUA

DATA

ORR

ZUMAIAKO ESKOLA BIDEAK GARATZEKO DIAGNOSTIKOA

SARRERA ETA AURREKARIAK Sarrera

“Gure ipuinetako basoa bezalakoa bihurtu da hiria.”

“Garai batean basoaren beldur ginen. Basoa otsoarena zen, gaiztoarena, iluntasunarena. Galtzeko arriskua geneukan basoan. (...) Pertsonaia basoan barne murgiltzen zen heinean beldurra sartzen hasten zitzaigun, bagenekien zerbait gerta zitekeela, zerbait gertatuko zela. (...)

Eraikin artean seguru sentitzen ginen, hirian, auzoan. Bertan elkartzen ginen lagunekin, elkarrekin jolasten genuen. Hantxe zeuden gure txokoak, ezkutateko, koadrila antolatzeko, amatxotan jolasteko eta altxorra ezkutatzeko. (...)

Hamarkada gutxitan hau guztia aldatu da. (...)

Alde batetik, hiriak bere ezaugarriak galdu ditu, arriskutsua eta zitala bilakatu da. (...) Basoa toki ederra bilakatu da, toki argitsua, amets eta desioen tokia. Hiriburua toki itsusia bilakatu da, grisa, oldarkorra, arriskutsua, izugarria.”



2016 MAIATZA 2 / 23

BEZEROA

EGITASMOA

DOKUMENTUA

DATA

ORR

Francesco Tonucci psikopedagogoak Haurren Hiria liburuan erabiltzen duen argudio honek ederki azaltzen du egungo haur eta hirien arteko harremana. Gure herriek haurrak kaleetatik kanporatu dituzte. Ipuinetako baso bihurtu ditugu kaleak, ez zaizkigu seguruak iruditzen.

Eskola bideak diseinatzerakoan, haurren mugikortasun beharrei erantzuna emateaz gain, ondorengo helburu hauek ere gogoan izatea gomendatu ohi da:

- Segurua: ibilbide seguru sarekatu bat antolatzea, haurrak oinez edo bizikletaz ibil daitezen.

- Jasangarria: garraio pribatua murrizteak ondorio ukaezinak dakarzki airearen kalitatean eta trafiko segurtasunean.

- Osasungarria: oinez ibiltzea sustatzean bizitza aktiboa bultzatzen dugu. - Bakarrik: haurraren autonomia eguneroko bizitzan sustatzeko modua da.

Aurrekariak

Zumaiako Herri Eskolako Lubaki Guraso Elkarteko kideek “Eskola Bideak garatzeko ekintzen diagnostikoa”-rako gure proposamena onartu eta gero egindako lanaren laburpen txostena da ondorengo hau.

Eusko Jaurlaritzak 2015eko Uztailaren 30ean aurkeztutako 3378 Aginduaren xedea da ikasleen mugikortasun aktiboa sustatzea, eta horretarako diru-laguntza deialdia luzatu zuen. Lubaki GE-k 2015-2016 ikasturtean zehar garatzeko diagnostiko bat egiteko proiektua aurkeztu zuen, ondorengo ekintza nagusiekin:

- Galdeketa: gaur egun ikasleek eskolarako bidea nola egiten duten jakiteko, eskolara nola etortzen diren eta zein bide erabiltzen duten zehaztuz.

- Azterketa: ikastetxera iristeko ibilbide nagusien bide-segurtasun azterketa teknikoa, ibilbide seguruak proposatuz.

- Diagnostiko partekatua: hezkuntza komunitate osoaren artean diagnostikoa eratu, ondorengo ekintzak zehaztuz.

Udalaren laguntzaz, Herri Eskolaz gain Maria eta Jose Ikastetxerako eskola bideak ere aztertu dira ekimen honetan.

http://www.jusap.ejgv.euskadi.eus/r47-bopvapps/eu/bopv2/datos/2015/07/1503378e.pdf



2016 MAIATZA 3 / 23

BEZEROA

EGITASMOA

DOKUMENTUA

DATA

ORR

Diagnostikoaren helburua

Diagnostikoaren helburua egungo egoeraz jabetzea izan da,

- aurreikusten diren ekintza posibleek izan dezaketen eragina neurtu ahal izateko

- haurren autonomia sustatu ahal izateko gaur egun dagoen segurtasun maila ezagutzeko

- aukera ezberdinak landu ahal izateko informazioa edukitzeko

Lan taldea

Prozesua Mahai Tekniko batek jarraitu du hurbiletik, erabaki bakoitza hartuz eta emaitzak aztertuz. Ezinbestekoa izan da erantzun azkarrak eta emaitza eraginkorrak lortzeko garaian.

Mahai Teknikoaren partaideak ondorengo hauek izan gara:

- Herri Eskolako zuzendaria, Idoia Agirrezabalaga - Herri Eskolako Guraso Elkarteko ordezkaria, Ane Zabaleta - Maria eta Jose ikastetxeko zuzendaria, Joxean Etxabe - Maria eta Jose ikastetxeko guraso elkarteko ordezkaria, Elene Lazkano - Zumaiako Udaleko arkitektoa, Gorka Arregi - Zumaiako Udaleko euskara eta hezkuntza teknikaria, Josune Herrarte - Zumaiako Udaltzainburua, Iban Barba - Projekta-ko arduradunak, Miren Vives eta Patxi Galarraga

Metodologia

Prozesua burutzeko hamar asteko kronograma prestatu genuen, lehen bileratik hasi eta Diagnostikoaren azken txostena prestatzeraino. Opor eta bestelako ustekabekeek epeak luzatu arazi dituzten arren, ikasturtea bukatzerako diagnostikoa izatera iritsi garela esateko moduan gara.

Ondorengo eskeman argiago ikus daiteke lanaren metodologia:



2016 MAIATZA 4 / 23

BEZEROA

EGITASMOA

DOKUMENTUA

DATA

ORR



2016 MAIATZA 5 / 23

BEZEROA

EGITASMOA

DOKUMENTUA

DATA

ORR

BEHAKETA Metodologia

Behaketa parte-hartzailearen teknikaren bitartez, ikasleen joan-etorrien jarraipena egin dugu, ibilbideak eta ikastetxeetako sarbide ezberdinak aztertuz.

Behaketa egiteko bideoa eta argazki kamara erabili ditugu. Ikastetxeetan galdetegiak banatzerakoan gurasoei egiten ari ginen lanaren berri ematean, bideo eta argazki hauek ez direla sare sozial edo webguneetan argitaratuko adierazi zitzaien.

Bideo eta argazkietaz gain, kontaketak ere egin ditugu egun ezberdinetan. Horrela eskolara etortzen diren umeak nola datozen jakingo dugu galdeketaren emaitzekin alderatu ahal izateko.

Ondorengo aldagaiak neurtu ditugu:

- Eskolara hurbiltzen den kotxe kopurua: 1) umeekin eta 2) umerik gabe. Autonomia mailaz gain ikastetxe inguruan sortzen den arrisku maila neurtzeko erabiliko genituzke datu hauek.

- Eskolara hurbiltzen den heldu kopurua umeei lagunduz, umeen autonomia maila ebaluatzeko.

- Eskola inguruan dagoen trafikoa, kotxe kopurua zenbatuz.

Emaitzak

Maria eta Jose Ikastetxea

Behaketa eta kontaketak ikastetxerako bi sarbideetan egin ziren bi egun ezberdinetan. Emaitzak oso antzerakoak izan ziren bi egunetan.

[8:45 - 9:05]

Ibilgailuak umerik gabe 192

Ibilgailuak umeekin 69

Helduak umeekin 96



2016 MAIATZA 6 / 23

BEZEROA

EGITASMOA

DOKUMENTUA

DATA

ORR

Herri Eskola - Aita Mari eraikina

Behaketa eta kontaketa eraikineko hiru sarbideetan egin ziren bi egun ezberdinetan. Kasu honetan, B eta D ateetara hurbildu ziren ibilgailuak soilik kontatu genituen, hauek baitira segurtasun arazo larrienak sortzen dituztenak.

[9:15 - 9:35]

Ibilgailuak umerik gabe ---


Helduak umeekin 161



2016 MAIATZA 7 / 23

BEZEROA

EGITASMOA

DOKUMENTUA

DATA

ORR

Herri Eskola - Sagarbide eraikina

Behaketa eta kontaketa eraikineko bi sarbideetan egin ziren bi egun ezberdinetan. Kasu honetan, ibilgailuak E sarrerari dagozkio, F eta G (behaketa egin den garaian itxita egon da) sarreren inguruan zaila da konparatu ahal izateko moduko kontaketa egitea.

[8:45 - 9:05]

Ibilgailuak umerik gabe 75


Helduak umeekin 80



2016 MAIATZA 8 / 23

BEZEROA

EGITASMOA

DOKUMENTUA

DATA

ORR

GALDETEGIAK Egungo egoeraren azterketa zehatza egiteko oinarrizkoa da prozesua datu bilketa batekin abiatzea. Horretarako galdetegi bat adostu genuen Mahai Teknikoarekin.

Ikasleeen galdetegia

Ikasleen galdetegiak eguneroko esperientzia jasotzeko balio izan digu, txikienek ere bete ahal izateko moduko galdetegia prestatuz.

- Ikaslearen segmentazioa: Adina. Sexua. Ikastetxea. - Etxearen kokapena. Ikaslea zein kaletatik datorren jakiteko. - Anai-arreba zaharrago/gazteagorik? - Gustatuko al litzaizuke eskolara helduen laguntzarik gabe joatea? - Ze bide hartzen duzu etxetik eskolara joateko? (LH1etik aurrera) - Nola etorri ohi zara eguraldi ona denean / eguraldi txarra denean? Oinez /

Patinetean / Bizikletaz / Autobusez / Kotxez. - Norekin? Bakarrik / Anai-arrebarekin / Lagunekin / Heldu batekin



2016 MAIATZA 9 / 23

BEZEROA

EGITASMOA

DOKUMENTUA

DATA

ORR

Familien galdetegia

Familien galdetegian, egungo egoeraren berri izateaz gain, erabakien arrazoiak ezagutzera jo genuen. Beraz, ikasleei egindako galderetaz gain, aldagi hauek ere aztertu genituen:

- Zein arrazoik bultzatzen zaituzte ibilgailua hartzera? - Oztoporik aurkitzen al duzue ibilgailua ez den beste aukera bat egiterakoan? - Zuen kasuan, zeintzuk dira heldu batek lagunduta joatearen arrazoi

nagusiak? - Gustatuko al litzaizueke umea eskolara heldu baten laguntzarik gabe joatea? - Zuen kasurako, zein adin iruditzen zaizue horretarako gutxieneko adina? - Gai hau lantzea interesgarria/beharrezkoa iruditzen al zaizue?

Galdeketaren bitartez lortutako datuek mapak sortzeko erabili dira, emaitzak modu grafikoan ikusi ahal izatea lagungarria iruditzen bait zaigu eskolarako ibilbideen azterketan.

Galdetegien emaitzak

Bi galdetegietan lortutako emaitzekin datu-basea osatzeaz gain, GIS (Geographical Information System) erabiliz mapak osatu ditugu datu hauek hobeto kokatu eta ulertzeko. Atxikita daude eranskinean ondorengo mapa hauek:

- Mapa orokorrak - Ibilbide nagusiak eta puntu beltz aipatuenak


- Gurasoen galdetegia - Ibilbide eta puntu beltzak - Gurasoen galdetegia - Nola etortzen dira ikasleak? - Ikasleeen galdetegia - Nola etortzen gara?

Herri Eskola - Aita Mari Eraikina


Herri Eskola - Sagarbide Eraikina




2016 MAIATZA 10 / 23

BEZEROA

EGITASMOA

DOKUMENTUA

DATA

ORR

Ikusi, adibidez, mapa orokorra

Datu-baseekin Google-maps erabiliz beste mapa batzuk ere sortu ditugu, errazago ikusi eta eskura izan ditzazuen. Hona hemen estekak:

Gurasoen Galdetegia - Maria eta Jose https://goo.gl/ygbqvx

Gurasoen Galdetegia - Herri Eskola https://goo.gl/iFe243

Ikasleen Galdetegia - Maria eta Jose https://goo.gl/he61ud

Ikasleen Galdetegia - Herri Eskola https://goo.gl/WGGqLF

https://goo.gl/ygbqvx

https://goo.gl/iFe243

https://goo.gl/he61ud

https://goo.gl/WGGqLF



2016 MAIATZA 11 / 23

BEZEROA

EGITASMOA

DOKUMENTUA

DATA

ORR

ONDORIOAK Behaketen ondorio nagusiak


- Trafikoa da arrisku sortzaile A eta B sarreretan. - Maniobrak oinezkoen bideetan eta ikastetxe sarreran gertatzen

dira. - Ibilgailuen abiadura handia da. - Semaforoen denborak luzeak dira oinezkoentzat. - Herrigunetik datorren espaloia estuegia da. - Bidegorriak ez du jarraipenik Axular Hiribidean.

Herri Eskola

- Ez dago eskolara ibilbide nagusi bat. - Oinezkoen bide-sarea ibilgailuenaren arabera antolatuta dago. Ez

dator pertsonen ohiturekin bat. - Irisgarritasun oztopoak ugariak dira. - B eta D sarreretan asfaltoa da nagusi. Ibilgailua “gonbidatu” izango

den esparru bat definitu beharko litzateke. - Eskolaren mugak oso definituta daude formalki, hesien bidez. Bere

eraginak zabalagoa izan beharko luke urbanizazioan.

Galdeketen ondorio nagusiak

Eranskinean atxikita dagoen “Eskola Bideak - Zumaia” aurkezpenean datu ugari bildu eta konparatu ditugun arren, ondorengo irudietan laburbilduko dugu txostenerako aukeratu ditugun datu esanguratsuenak.

- Ikasleen galdetegiei kasu eginez gero, ikasleen gehiengoa oinez edo modu aktiboan eskolara joan ohi den arren, euria egiten duenean asko dira ibilgailuz hurbiltzen direnak.

- Oinez, patinetez edo bizikletaz doazen ikasleak (ikasle “aktiboak”) %80-84 inguru dira, eguraldi ona egiten duenean.

- Eguraldi txarrarekin, oinezko gehienek oinez joaten jarraitzen dute, baina bizikleta eta patinetez joaten direnak oinez edo kotxez joaten dira eskolara.

- Kotxea hartzearen arrazoi nagusiak, orden honetan, eguraldia, ondoren lanera joatea eta distantzia dira. Azken hau mapak baieztatzen digu.

- Ibilbidea modu aktiboan egitea eragozten duten oztopo nagusiak, ibilbidearen segurtasuna eta bizikleta edo patinetea uzteko leku egoki falta aipatu dira batipat.



2016 MAIATZA 12 / 23

BEZEROA

EGITASMOA

DOKUMENTUA

DATA

ORR

- Heldu batek lagunduta joateren arrazoi nagusiak, segurtasuna (segurtasuna + trafikoarekiko segurtasuna) eta haurraren adin txikia dira.

- Gurasoen gehiengoari (>%85) gaia interesgarria iruditzen zaio, eta umea heldu baten laguntza gabe eskolara joatea (MJ=%52 eta HE=%62) gustatuko litzaioke.

- Gurasoen ustez, eskolara helduen laguntza gabe joateko adin egokia, batezbeste 8,5 urte da (MJ=8,7 eta HE=8,3), LH3 alegia.



2016 MAIATZA 13 / 23

BEZEROA

EGITASMOA

DOKUMENTUA

DATA

ORR



2016 MAIATZA 14 / 23

BEZEROA

EGITASMOA

DOKUMENTUA

DATA

ORR



2016 MAIATZA 15 / 23

BEZEROA

EGITASMOA

DOKUMENTUA

DATA

ORR

DIAGNOSTIKO PARTEKATUA Helburuak

Eskolara oinez joatea oztopatzen duten faktoreak identifikatzeko ezinbestekoa da irakasle eta gurasoen iritzia, besteak beste.

Haurren autonomia mugatzen duten oztopoak identifikatzerakoan, hiru ardatz hauek hartu ditugu kontuan:

1. Eskola-bidea: ingurune fisikoa bera (herriak ibilbide horietan dituen ezaugarriak, irisgarritasuna, ikusgarritasuna eta segurtasuna batipat) eta trafikoa (abiapuntuan, bidean eta helmugan).

2. Eskolan aurki ditzakegun oztopoak: fisikoak (aterpean itxaroteko lekua), ekipamenduarekin lotuak (txamarra eta aterki bustiak gordetzeko lekua), funtzionamenduarekin zerikusirik dutenak (sarrerako ordutegien malgutasuna, oinetako bustiak aldatzeko aukera), etab.

3. Gurasoen oztopo pertsonal eta sozialak: zerk eragozten die gurasoei haurra eskolara oinez bidaltzea? Zein adinetik aurrera iruditzen zaie segurua? Haurrek eskolara oinez joan nahi al dute?

Azken honi heltzeko asmoz antolatu zen gurasoekin bilera eta lanketa saio bat.

Gurasoekin bilera

Apirilaren 26rako egin genuen gurasoen bilerarako deialdia. Horretarako, lanketa saio bat prestatu genuen hiru helburu hauekin:

- Ekimenaren helburu nagusiak azaltzea - Galdeketa eta behaketen emaitzen berri ematea - Gurasoen ekarpena jasotzea, hurrengo pausoak zehazteko asmoz.

Proiektuaren azalpenean bi ardatz bereiztu eta nagusitu ziren: - Segurtasuna: trafikoarekiko dugun segurtasun pertzepzioa. - Autonomia: ikasleak helduen laguntza gabe eskolara bidea egiteko

ahalmena.



2016 MAIATZA 16 / 23

BEZEROA

EGITASMOA

DOKUMENTUA

DATA

ORR

Bi ardatz nagusi hauek izan dira gure behaketa eta galdetegien oinarriak. Izan ere, ibilgailu eta heldu-laguntzaile kopuruak zenbatzeak eman bait digu segurtasuna eta autonomiarekiko informazio zuzena. Kontaketen arabera, umeak daramatzaten 136 ibilgailu inguratzen dira ikastetxeetara goizero. Trafikoak sortzen dituen arriskuetaz erabat jabetuta zeuden arren, heldu-laguntzaile kopurua jakiteak harridura sortu zuen guraso batzuengan. Izan ere, goizero 337 bat heldu (gure zenbaketen arabera, noski) mobilizatzen bait dira Zumaian umeak eskolara laguntzera.

Beste herri batzuetan Eskola Bideen inguruan egiten ari diren esperientziak laburki partekatu ondoren gaiari heldu genion, zenbait oinarri finkatu eta gero:

1. Eskola Bidea herri proiektu bat da, Udalak, Ikastetxeek eta familiek elkarlanean aurrera eraman beharrekoa.

2. Talde lan horretan, eragile bakoitzak bere ardurak hartu behar ditu, ekimenak arrakasta izatea nahi baldin badugu.

3. Gurasoei konpromisoa eskatuko zaie, erabakitzen diren helburuetan atal garrantzitsua bait da familien ikuspuntu eta konpromiso maila.

Gurasoen aldetik oso modu onean jaso ziren irizpide hauek: eskola bidea trafiko eta irisgarritasun kontuak konpontzea baino gai zabalago eta aberatsagoa dela ikustea oso interesgarria iruditu zitzaien. Bileraren norabideak gurasoen eta herritarren konpromisoa lortze aldera jo zuen. Hauek dira aipatu genituen zenbait gai:



2016 MAIATZA 17 / 23

BEZEROA

EGITASMOA

DOKUMENTUA

DATA

ORR

Azpiegiturak:

- Oinezkoen ibilbideak definitu eta hobetu, ohiko ibilbide erabilienak abiapuntu hartuta. Adibidez Aita Mari kalean hainbat ibilbidek, kaleetako espaloiei jarraitu ordez, etxe-blokeen artean diagonalak egiten dituzte.

- Bideez gain, hiri-altzariak eta beste hainbat elementuren kokapena aldatu. - Oinezko mugikortasuna lehenetsi semaforoen denboratan, eta baita hauen

arteko koordinazioan ere. - Bidegorri sarea osatu eta dauden tarteak ondo lotu, etenik gabeko sare

jarraia helburu. - Ikastetxeetan bizikleta edo patinetea gordetzeko leku egokiak jarri beharko

lirateke. - Herrian bizikleta edo patinetea uztea: bizikleta eta patinetez eskolara joatea

sustatuz gero, herrian zehar ere horiek gordetzeko leku aproposak jarri beharko dira (herri proiektua, berriz ere). Kontuan hartu behar dela alegia arratsaldean ikasleak herriko beste lekuetara joaten direla eta beraz hainbat lekutan (musika eskola, kiroldegia, etab.) ere beharko dituztela ingurune egokiak.

Proiektu hezitzailea ikastetxeetan:

- Osasun, mugikortasun jasangarri eta trafiko segurtasunetik haratago, hezkuntza proiektu bat da hau. Horretarako ikastetxean bertan indarra hartu beharko lukeen proiektu bezala ulertzen dugu.

- Helburua LH1eko ikasleak eskolara oinez lagunekin joatea baldin bada, ikastetxeetan “unitate didaktiko” bat edo “eskola bidea” proiektua lantzearen beharra.

Familien konpromisoa:

- Familiak proiektuan inplikatzea ezinbestekoa da, haurren autonomia beraien esku baitago.

- Familiak kontzientziatzeko ekimen zehatzak egin beharko direla aurreikusten da, ikastetxean egiten direnekin batera.

- Begirada positiboa lantzeko beharra: Udalarekin harremana ez dugu akatsak aurkitzera edo eskakizunk egitera mugatu behar, aukerak landu eta indartzera baizik.

Herri-proiektua:

- Herritar guztien parte-hartzea garrantzitsua da. Adibidez, eskola bideen inguruan dauden merkatariak proiektuan inplikatzea, auzo-bizitza kalean antzematea, adinduak ere herri-hezitzaile ekimeneko parte sentiaraztea...



2016 MAIATZA 18 / 23

BEZEROA

EGITASMOA

DOKUMENTUA

DATA

ORR

Hurrengo pausoak Mahai Teknikoaren azken bileraren helburu nagusia hurrengo pausoak zehaztea izan zen. Egitasmo honek diagnostiko bat osatzea zuen helburu eta diagnostiko horrek eragile eta lan-taldeko partaide bakoitzari erantzun batzuk emateaz gain galdera asko ere sortarazi zizkigun. Helburuen inguruko hausnarketa ere aurreratu zen nolabait.

Eragileen heziketa, partehartzea eta erantzukizunak

Eskola Bideen inguruko arazo eta konponbideetan, beste hainbatetan bezala, osagaiak anitzak izan ohi dira:

- Ezinbesteko mugatzaileak (orografia, distantziak, eguraldia,...). - Hezkuntza Komunitatearen muinean ez dauden eragileek kudeatu

ditzaketen baldintzak (ingurune eraikia, zerbitzu publikoak, eskumen eta erantzukizun banaketa-sistema…).

- Hezkuntza Komunitateko partaideek (ikastetxe eta irasleak, gurasoak, ikasleak) kudeatu ditzaketen baldintzak (funtzionamendu-arauak eta ordutegiak, ohiturak, motibazioa…).

Egitasmoa partehartzailegoa izan edo ez, oztopoen (eta beraz, konponbideen) giltza duten eragileen partaidetza beharrezkoa da hemendik aurrera. Prozesuaren hasieran egokituko da gainera eragile edo taldeen heziketa beharra edo partehartze neurria zehaztea, eta bide batez, egitasmoan zehar eragileei eskatuko zaizkien erantzukizun mailak finkatzea:

1. Heziketa, eragile bakoitzari moldatua: sentsibilizatzeaz gain, formazioa eskaini beharko zaie, bai edukiak eta baita kanalak ere hartzaileari egokitzen zaizkiola zainduz. Ez dago esan beharrik zein ezberdina behar duen irakasleekin edo gurasoekin jarduteak, adibidez.

2. Partehartze plana: heziketa prozesuan zehar miatu beharko da zer eskatu nahi zaien eragileei eta baita ere zer espero daitekeen hauengandik une bakoitzean: informazio eta onespenaz gain inplikaziora, konpromisora edo elkarlan harreman batetara hel gaitezkeen alegia.

Udalak, ikastetxeek eta familiek osatzen dituzten hiru hankako egitasmo honetan, gurasoena antzeman da giltzarri modura, eta beraz batez ere honengan eragitea adostu genuen Mahai Teknikoaren azken bileran. Erabaki honen arabera:

- Proiektuaren gidaritza edo lidergoa Guraso Elkarteetan mantentzea erabaki zen. Modu horretara, hartzaile izango diren gurasoek prozesua “landu



2016 MAIATZA 19 / 23

BEZEROA

EGITASMOA

DOKUMENTUA

DATA

ORR

beharreko gai” bezala hartzea espero da, “udalari zuzendutako eskaera zerrenda” bezala baino.

- Bi kanal aurreikusten ditugu sentsibilizazio eta heziketarako: guraso elkartea bera alde batetik, ikastetxea bestetik (zuzenean batzutan, eta seme-alaben bitartez beste batzutan). Ez lirateke ahaztu behar balizko aliatuak: adibidez, laguntza handia litzateke Lehen Arretako sendagile edo erizainak, neurri eta pisu azterketarekin batera jan-ohiturei buruz galdetzen duen bezalaxe, mugikortasun ohiturei buruz galdetuko balu, mugikortasun aktiboaren aldeko gomendioa eginez bide batez.

- Komunikaziorako inguruneak eta tresnak: bai espazio fisikoan (hitzaldiak, ikusentzutekoen emanaldiak, world cafe topaketak…) eta hedatuen dauden topagune digitaletan (Facebook, WhatsApp…) egin beharko litzateke sentsibilizazio eta heziketa, ekimena ahalik eta gehien zabaltze aldera.

- Komunikazioaren tonoa ere bereziki zaindu beharko da, gurasoen artean gaitzespenean edo erruduntasunean oinarritutako harremanak piztea ekidinez.

Ikastetxeei dagokionez, irakasleen formazioa ere sustatu nahi da, unitate didaktikoak sortzen edo proiektuak diseinatzen hasi aurretik. Izan ere, ikastetxeek eskolara modu aktiboan joatea bultzatu beharko lukete, osasunaren eta ongizatearen gain dituen onurez gain, emaitza akademikoak hobetzen dituela frogatua dagoelako eta berdinen arteko heziketarako ingurune oso egokia 1 2

eskaintzen duelako (peer learning environment).

Helburu bakarra, hiru pauso

Helburu nagusia ahalik eta ume gehien eskolara modu aktiboan eta autonomoan joatea dela izanik, bide horretan hiru maila aurreikusten dira:

1. Ikastetxeen perimetrora ahalik eta kotxe gutxien hurbiltzea. Azken finean, hori egiten duen gurasoak ingurune horren arrisku-maila igotzen baitu.

2. Ahalik eta ikasle gehien modu aktiboan joatea eskolara. 3. Eta azkenik, ahalik eta ikasle gehien modu autonomoan joatea eskolara.

“Ahalik eta ikasle gehien” horrek adinari dagokion irizpide bat izango luke bere baitan: ekimena hedatu ahala, eskolara modu aktibo eta autonomoan joaten diren ikasleen adinean jeitsiera ematea litzateke ondoriozta daitekeen helburu “ezkutua”.

1 Active Education: Growing Evidence on Physical Activity and Academic Performance http://goo.gl/hHy3nj 2 The Link Between Kids Who Walk or Bike to School and Concentration http://goo.gl/ZxJef5

http://goo.gl/hHy3nj

http://goo.gl/ZxJef5



2016 MAIATZA 20 / 23

BEZEROA

EGITASMOA

DOKUMENTUA

DATA

ORR

Bada bestalde azken helburu bat, aldi berean tresna bezala erabiliko litzatekena: lagunarteko taldea. Ikasle txikienei babesa emateko (eta hauen gurasoei lasaitasuna emateko) balio duen heinean, tresna bat da taldea. Baina honetaz gain haurrak pertsona heldurik gabeko taldean ibiltzea, erabakiak hartzea, harremanak kudeatzea helburu hezitzailea da bere baitan.

Ekintzak: bakoitzak bere esparrutik asko egin dezake

Herri-proiektu hezitzaile bat izanik, eragile guztiek eman ditzakete pausoak, batzutan bakoitzak bere aldetik, bestetan binaka elkarlanean eta noiz edo noiz hiru eragileak elkar hartuta. Edozein kasutan, egitasmo baten baitan modu koordinatuan eman beharreko pausoak beharko dute izan. Ekintza hauetan bereziki zaindu beharko da, besteak beste:

- Ekintza horri laguntzen dion mezua koherentea izatea prozesuan finkatuko diren helburuekin, kontraesanetan jausi gabe.

- Ahaleginen, protagonismoen eta abarren banaketa orekatua egitea. - Eragile batek antolatzen duen ekintzatan besteak ere kontuan izatea:

komunikatzea, diseinuan edo gauzatzean parte hartzera gonbidatzea... - Era berean, eragile baten ekintza bakoitza besteentzat pizgarri bilakatzea,

prozesua elikatuz eta indartuz.

Lan honen amaiera aldera jakin dugu Zumaiako udalak denbora gutxi baino lehen Mugikortasun Planaren proiektua abian jarriko duela: zalantzarik gabe, aukera paregabea izango da eskolara eta eskolatik egiten diren joan-etorrietan mugikortasun aktiboa, eta honekin batera Eskola Bideak, babesteko eta sustatzeko.



2016 MAIATZA 21 / 23

BEZEROA

EGITASMOA

DOKUMENTUA

DATA

ORR

Esku-hartze fitxak Udalak eskatuta, aztertutako ingurunean antzeman ditugun puntu eztabaidagarriekin fitxa batzuk prestatu ditugu. Hauek ere mapa batean seinalatu ditugu, hauxe iruditu bait zaigu lanerako tresna egokia, modu errazean puntuak kokatu eta bakoitzaren ezaugarriak laburki ikusteko.

Puntu bakoitzean arazoa deskribatu dugu, baina ez konponbidea, sarritan puntu zehatz hori testuinguru zabalago baten ikuspegiarekin konponduko baita. Mugikortasun eta Irisgarritasun Planei arazo horren konponbidea dagokien ere jarri dugu. Irisgarritasun Planean sartuta baldin badago arazo puntual hori konpontzeko diru-laguntzak lor ditzake Udalak. Bestalde, Mugikortasun Plan berria Plan Estrategikoaren arabera sortuko denez, arazoa kontuan hartzea bermatu nahi da.

Bide batez, gurasoen galdetegietan azaldu ziren puntu beltz nagusiak ere bertan seinalatu ditugu.

https://goo.gl/w8RaU9

https://goo.gl/w8RaU9



2016 MAIATZA 22 / 23

BEZEROA

EGITASMOA

DOKUMENTUA

DATA

ORR

Bibliografia labur bat Gidak

Eskola Bidea. Gida Teknikoa. Eskola bidea, mugikortasun iraunkorrerako eta segururako neurria.

Eusko Jaurlaritzak argitaratutako “Eskola Bidea. Gida Teknikoa”-k argibide asko ematen ditu. Ikuspuntua trafikoarena eta irisgarritasunarena da, batipat, baina kontzientziazioari buruzko gogoetak ere egiten dira bertan. https://goo.gl/OLOHXx

Camino Escolar. Pasos hacia la autonomía infantil. http://www.fomento.gob.es/mfom/lang_castellano/_especiales/camino_escolar/

Videoak

De Pijp, Amsterdam, 1972

De Pijp, Amsterdam-eko auzo honetako haurrek kotxerik gabeko kaleetan jolasteko eskubidea aldarrikatu zuten 1972. urtean. Gaur egun De Pijp auzo turistikoa da, jendea erakartzen duena. https://youtu.be/YY6PQAI4TZE

Camino Escolar - pasos hacia la autonomía infantil. https://youtu.be/wOxAFy-R1No

Camino a la Escuela http://www.caminoalaescuela.com/

Antzeko ekimenak

Bide onetik goaz, Gernika-Lumo https://www.facebook.com/GernikaEskolaBidea/

Egia Segurua https://goo.gl/ixTyOC

Ciudades que caminan http://www.ciudadesquecaminan.org/camino-escolar/

https://goo.gl/OLOHXx

http://www.fomento.gob.es/mfom/lang_castellano/_especiales/camino_escolar/

http://www.fomento.gob.es/mfom/lang_castellano/_especiales/camino_escolar/

https://youtu.be/YY6PQAI4TZE

https://youtu.be/wOxAFy-R1No

http://www.caminoalaescuela.com/

https://www.facebook.com/GernikaEskolaBidea/

https://goo.gl/ixTyOC



2016 MAIATZA 23 / 23

BEZEROA

EGITASMOA

DOKUMENTUA

DATA

ORR

Artikuluak

Zergatik doaz haur japoniarrak eskolara bakarrik? http://www.theatlantic.com/technology/archive/2015/10/why-japanese-kids-can-walk-to-school-alone/408475/

¿Por qué hemos prohibido a los niños poder disfrutar las calles solos? http://goo.gl/1e82gM

Haurren neurriko hiriak. Francesco Tonucci, Leioa http://goo.gl/0mqqCk

http://www.theatlantic.com/technology/archive/2015/10/why-japanese-kids-can-walk-to-school-alone/408475/

http://www.theatlantic.com/technology/archive/2015/10/why-japanese-kids-can-walk-to-school-alone/408475/

http://goo.gl/1e82gM

ZUMAIAKO ESKOLA BIDEAK GARATZEKO DIAGNOSTIKOA

Documents

Transcript of ZUMAIAKO ESKOLA BIDEAK GARATZEKO DIAGNOSTIKOA