xxx xxx · 2019-12-20 · xxxAzpeitiko herri aldizkaria xxx2019ko abendua xxx222. zenbakia xxxxxxxx...

40
xxx Azpeitiko herri aldizkaria xxx 2019ko abendua xxx 222. zenbakia xxxxxxxx MAKINEN GARUNEAN Gorka Azkune Informatikan doktorea eta adimen artifizialean aditua eta aritua da. Makinen barrunbeekin lan egiten du 20 x x x x x x

Transcript of xxx xxx · 2019-12-20 · xxxAzpeitiko herri aldizkaria xxx2019ko abendua xxx222. zenbakia xxxxxxxx...

Page 1: xxx xxx · 2019-12-20 · xxxAzpeitiko herri aldizkaria xxx2019ko abendua xxx222. zenbakia xxxxxxxx MAKINEN GARUNEAN Gorka Azkune Informatikan doktorea eta adimen artifizialean aditua

x x xAzpeitiko herri aldizkaria x x x2019ko abendua x x x222. zenbakia x x x x x x x x

MAKINEN GARUNEANGorka Azkune Informatikan doktorea etaadimen artifizialean aditua eta aritua da.Makinen barrunbeekin lan egiten du 20

x x xx x x

Page 2: xxx xxx · 2019-12-20 · xxxAzpeitiko herri aldizkaria xxx2019ko abendua xxx222. zenbakia xxxxxxxx MAKINEN GARUNEAN Gorka Azkune Informatikan doktorea eta adimen artifizialean aditua
Page 3: xxx xxx · 2019-12-20 · xxxAzpeitiko herri aldizkaria xxx2019ko abendua xxx222. zenbakia xxxxxxxx MAKINEN GARUNEAN Gorka Azkune Informatikan doktorea eta adimen artifizialean aditua

x x x x x x x x x sarrera 03

Argitaratzailea.Urolako

Komunikazio Taldea Koop. Elk.

Egoitza.Perez Arregi plaza 1, behea,

(Azpeitia, 20730)

Telefonoa eta faxa.943 15 03 58

Posta [email protected]

Posta kutxa. 227, Azpeitia

Lege gordailua. ISSN 1576-7337

Zenbakia.222.a (2019ko abendua)

Urtea.XX.a (1999ko azaroan sortua)

Maiztasuna.Hilabetekaria

Diseinua. Eregi Komunikazio eta

Euskara Zerbitzuak

Publizitatea.685780412 /

[email protected]

Bazkidetza.943 15 03 58

Tirada. 2.500 ale hilero

Inprimategia.Leitzaran Grafikak

Azaleko argazkia. I. Elustondo

Webgunea.www.uztarria.eus

Uztarria herri aldizkariarenlaguntzaileak

iritziaInkesta. Zer egitenduzu mugikorrekoargazkiekin? 13

mamiaElkarrizketa. MirenGurrutxagaboluntarioarekinsolasean 04Klik! Uztarriaaldizkariaren hogeiurteotakoprotagonistenaurpegiak,erakusketara 16Erreportajea. AzokaPlaza 2.0 egitasmoajarri dute martxan 24

jakitekoBestaldetik. NagoreAlkorta Azpeitikoalkatea ezagutzen 34

x x x2019KO ABENDUKO UZTARRIA ALDIZKARIAN ZER?x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x

16

Ba al dakizu Tokikom sarietako EdukiOnenaren finalista izan dela Uztarria,‘Heriotza parez pare’ lanagatik?. Uztarria

04

34

Izan uztarriaren bazkide1.060bazkidegara Uztarria Komunikazio

Taldean; eskerrik asko denei.

Herri aldizkariaz gain, Uztarriaren produktuakere eskuratuko dituzu.Uztarria Komunikazio Taldeak

orain arte 13 liburu, CD 1, DVD 1 eta biografiatxikiakatera ditu. Bazkideak baino ez ditu jasotzen.

t943 15 03 58

30eurodira urtean.

Liburuxka biografikoak, oraingoz. Julian Bereziartua, Leo Etxeberria, Valentina Agirre, Santi Lazkano, Amaia Garmendia,Enkarna Arregi, Iñaki Bergara, Bernardo Aizpitarte ‘Kabra’, Enrike Zurutuza, Maria Jesus Arregi eta Patxi Azkargorta.

Oharra.Uztarriak ez du bere gain hartzen

aldizkarian esandako iritzien erantzukizunik

Eusko JaurlaritzakoHezkuntza, Hizkuntza

Politika eta Kultura Sailak(Hizkuntza PolitikarakoSailburuordetzak) diruz

lagundua

Page 4: xxx xxx · 2019-12-20 · xxxAzpeitiko herri aldizkaria xxx2019ko abendua xxx222. zenbakia xxxxxxxx MAKINEN GARUNEAN Gorka Azkune Informatikan doktorea eta adimen artifizialean aditua

mamia x x x x x x x x x gizartea04

MIREN GURRUTXAGAboluntarioa

Boluntario izateaarduraz hartu behar da”Gaztetatik hainbat elkartetako boluntarioa izan daGurrutxaga, eta egindako lanak asko eman diola dio.Boluntariotza sustatzen dabil. .9Maialen Etxaniz

M irenGurrutxagak urteak daramatzajendeari laguntzen. Gaztetan lotuzen boluntariotzara, eta orduz ge-roztik ez da gelditu. Egun, Gizal-de Gipuzkoako boluntariotzaagentziako langilea eta Caritase-ko boluntarioa da. Lanean jarrai-tzeko grinarik ez zaio falta.Zer da boluntario izatea zu-retzat?Nire iritziz, gizartean parte hartze-ko era asko daude. Edozein per-tsonak parte har dezake era bate-ko edo besteko taldeetan nahizekimenetan, hala nola aurrekontuparte-hartzaileetan, auzo zeinkirol elkarteetan… Parte hartzehoriek guztiak positiboak, sustatubeharrekoak eta onak direla ustedut. Baina boluntariotza parte

“hartzeko beste modu bat da. Etazergatik da ezberdina? Araututadagoelako. Boluntariotza legebat dago, eta lege horrek esatendu zer den boluntariotza eta zerez. Boluntariotzaren ezaugarrie-tako bat da besteen alde egitenden lana dela, eta interes pertso-nalik gabekoa. Betiere, jarraikor-tasun batekin eta elkarte batenbarruan egiten den lana izanbehar du, diruz ordaindutako lan-posturik ordezkatzen ez duena. Nola hasi zinen mundu ho-rretan murgiltzen?Kontziente izan gabe iritsi nintzenboluntario izatera. Gaztea zare-nean gauza batek bestera erama-ten zaitu. Ni betitik izan naiz pixkabat lodia, eta gurasoek mendirajoatera animatu ninduten, mendi-

x x xDATUAKx x x x x x x x x x x x x x x x x x x x

x x xJaio. 1968ko uztailaren 4a.x x xHerria. Azpeitia.x x xBizitokia. Azpeitia.x x xLanbidea.GizaldeGipuzkoako boluntariotzaagentziako langilea.

Horri esker urritasun fisikodunpertsonekin hasi nintzen lanean,eta ondoren, Gizakia Helburukokideekin. Konpromiso handia es-katzen du horrek, Gizakia Helbu-ruko erabiltzaileek behar baituteboluntarioen laguntza hori. Den-bora luzez egin genuen lan haie-kin. Gauza batek bestera erama-ten zaituenez, horrela hasi nin-tzen Gizalden lanean. Caritasenboluntarioa ere banaiz gaur egun.Zein da Gizalde agentziarenzeregina? Herritarren artean boluntariotzaeta parte hartzea sustatzea daGizalderen helburu nagusia. Ho-rretarako, boluntario izan nahiduten pertsonei informazioa,orientazioa eta oinarrizko forma-kuntza eskaintzen die. Era bere-

zaleen elkartekoekin. Han lagu-nak egin nituen, eta gustura joa-ten nintzen antolatutako ekintze-tara. Handik gutxira hasi nintzenelkartean nire alea jartzen, 16urte ingururekin: bileretara joan,ekintzak prestatu, antolatutakojarduerak iragarri… Hura izan zennire aurreneko lan boluntarioa,eta konturatzerako, luzerako kon-promisoa bihurtu zen. Orduan eznintzen kontziente boluntarioanintzela. Parrokian ere ibiltzennintzen, eta gerora aisialdiko he-zitzaile izateko titulua atera nuen.

Page 5: xxx xxx · 2019-12-20 · xxxAzpeitiko herri aldizkaria xxx2019ko abendua xxx222. zenbakia xxxxxxxx MAKINEN GARUNEAN Gorka Azkune Informatikan doktorea eta adimen artifizialean aditua

gizartea x x x x x x x x x mamia 05

tatea eraldatzeko prozesuak sus-tatu nahi dituzte, eta jendea joan-etorrian ibiliz gero, zailagoa daeraldaketa prozesu horiek aurre-ra eramatea. Gainera, kasu asko-tan egoera hauskorrean daudenpertsonekin lan egin behar izatendute boluntarioek, eta pertsonahoriei ez die onik egiten beren bi-zitzetan joan-etorrian dabilen jen-dea sartzeak. Egonkortasunabehar dute. Buruko gaixotasunakdituzten pertsonek, bakardadeegoeran daudenek, lagunik ezdutenek… ondoan izango dutenpertsona bat behar dute. Beraz,boluntario izan nahi duten guztiekkontuan hartu behar duten gauzabat da hori. Izan zaitezke bolunta-rio curriculumerako ona delako,lagunak egin nahi dituzulako…Arrazoi horiek guztiak dira legiti-moak, baina kontuan hartu beharda beste aldean badagoela ekin-tza boluntario horien hartzailea

den pertsona bat, eta, gutxienez,gure erabakiek ez dutela haren-tzat kaltegarr iak izan behar.Beraz, bai; konpromisoa eta ja-rraikortasuna garrantzitsuak dira. Egungo testuinguruan,erraza al da boluntario egon-korrak topatzea? Gaur egun ez dugu ia egonkorta-sunik lan arloan, familian, harre-man afektiboetan… Hori delaeta, bakarren batentzat bolunta-riotzan jarraikortasuna eskatzeaarraroa izan daiteke, eta zenbaitpertsonak atzera egiten dute.Baina boluntario izatea ardurazhartu beharreko erabakia da.Gaur egungo gazteentzat ez daerraza egonkortasuna lortzea, etahorregatik egiten dute atzera zen-baitetan. Dena den, izan zaitezkeboluntario astean ordu bat laneginda, online egin dezakezuekarpena... Boluntario izatekoera asko daude. Denbora es-

an, aholkularitza eta baliabideakeskaintzen dizkio Gipuzkoako el-karte sareari. Zergatik animatzen da jen-dea boluntario izatera? Edozerk bultza zaitzake bolunta-rio izatera: konpromiso politikoak,sindikalak, fededuna izateak edo,besterik gabe, denbora librea iza-teak. Pertsona hainbete motiba-zio daude. Batzuek era kontzien-tean erabakitzen dute boluntarioizatea. Beste batzuek, aldiz, arra-zoi argirik edo zehatzik gabe har-tzen dute erabakia. Horrelakoe-tan, zenbait kasutan behintzat,kontraesanak agerian gelditzendira. Gizaldera etortzen den zen-bait jendek ez du Caritasekin lanegin nahi, Elizarekin lotura duela-ko. Baina ondoren Caritasek sus-tatzen duen jantoki batean lanegin dezakeen galdetzen dute.Horrek erakusten du pertsonahoriek modu batera edo bestea

ekarpena egin nahi diotela gizar-teari. Horregatik diot garrantzi-tsuena jendeak laguntzeko pres-tutasuna agertzea dela. Norbana-ko bakoitzak pixkanaka topatukodu bere lan esparrua.Zein da boluntarioen ohikoprofila? Lan ildoaren arabera aldatu egi-ten da profila. Kirol arloan, esate-rako, gizonezkoak emakumezko-ak baino gehiago dira. Arlo sozia-lean, berriz, emakume gehiagoaritzen da lanean. Dena den, adi-neko emakumeak dira boluntario-rik egonkorrenak. Horiek jarrai-kortasunez betetzen dute ardura.Gazteak ere animatzen dira bo-luntario izatera, baina gerora, fa-milia izatean eta, utzi egiten dute. Egonkortasuna eta jarrai-kortasuna aipatu dituzu.Zergatik dira garrantzi-tsuak? Boluntariotzako elkarteek erreali-

Page 6: xxx xxx · 2019-12-20 · xxxAzpeitiko herri aldizkaria xxx2019ko abendua xxx222. zenbakia xxxxxxxx MAKINEN GARUNEAN Gorka Azkune Informatikan doktorea eta adimen artifizialean aditua

mamia x x x x x x x x x gizartea06

gauzak ere badaudelako, bainahorren jakitun gara, eta gauzakgeroz eta hobeto egitea da erron-ka. Pertsona askok ez dute uler-tzen gure jarduna. ‘Zertarako egi-ten duzu lan ordaintzen ez badi-zute? Zergatik joan behar duzulaguntzera?’ bezalakoak entzuteaohikoa da. Horrelakoetan ohar-tzen zara zein garrantzitsuakdiren bizitzan zehar jasotzen ditu-gun balioak, familian, lagunarte-an, lantokian… Inoiz pertsona bo-luntariorik ezagutu ez duteneizaila egiten zaie haien jardunaulertzea. Ikastetxeetako progra-maren helburuetako bat da gaz-teei balio horiek transmititzea.Saiatzen gara ikasleei azaltzenbadagoela hirugarren sektore an-tolatu bat, eta horri esker bada-goela gaitasuna gizartean eragi-teko, izan GKEetan, arlo soziale-ko elkarteetan edo auzo nahiz he-rrietako elkarteetan lan eginda.Boluntariotzako zenbait el-kartek Sareginez sortu ze-nuten. Nondik dator saretze-ko behar hori? Elkarteek antzeko arazoak edokezkak izaten dituzte sarritan: bo-luntario falta, kudeaketa arazo-ak… Elkarren esperientziak eza-gutzeko beharretik sortu zen Sa-reginez, eta, era berean, elkarren-gandik ikasteko eta boluntariotzasustatzeko helburuarekin. Izanere, noren ardura da boluntario-tza sustatzea? Ez al da arraroa

erakunde publiko batek gu bolun-tario izatera animatzea? Erakun-deek boluntariotza sustatu edolagundu behar dute, haientzat ereonuragarria delako, baina gauzabat da laguntzea eta bestea ho-rren gaineko ardura hartzea. Sa-reginezi esker elkarteak saretzealortu dugu, eta modu horretanbaita elkarri laguntzea, egiten du-gunari zabalkunde gehiago ema-tea eta boluntarioen formazioa in-dartzea ere. Ba al dago gustuko duzunbaina jorratu ez duzun lanildorik? Txikitan misio elkartekoak etor-tzen ziren eskolara, eta horrek ko-operante izateko grina piztuzidan. Denborarekin, ordea, ikusidut norberaren etxean ere bada-goela zer egin eta zer ikasi. Beraz,oraingoz ez dut ezer berririk egi-teko asmorik. Ezin jakin zer etorri-ko den gero.6

kaintzea ez da erraza, baina le-hentasun kontua ere bada. Izan al du eboluziorik bolun-tariotzak?80ko hamarkada izan zen bolun-tar iotzaren boom-a. Orduansortu ziren gaur egun ezagunakdiren GKEak nahiz elkarteak, etaurteak aurrera joan diren heineanelkarte berri asko sortu dira, lanildo ezberdinetakoak. Desegindiren taldeak ere badaude. Garaibatean, aisialdiko elkarteak bo-luntarioz osatzen ziren, baina ge-rora, lanpostu bihurtu ziren, beharbat zegoelako. Gizarte sarea ad-ministrazioa baino lehenago an-tolatzen da. Boluntarioek egitendituzten gauza batzuk beti behar-ko dira. Horregatik pentsatzendut ez dela zerbait negatiboa el-karteak desegitea. Denborarekinbeste batzuk sortuko dira, besteproblematika batzuei erantzute-ko. Boluntario kopuruaren ehu-

nekoak gorabeheratsuak izandira azken hamarkadetan, etajoera horiekin batera, boluntario-en izaera nahiz konpromisoa erealdatu egin dira, oro har. Gizalde-ra gerturatzen diren herritarreibegiratuta, gordin ikusten dutegoera; batez ere, lehen aipatuta-ko jarraikortasunak atzera bota-tzen dituelako elkarteetara ani-matzen diren pertsonak. Gizarteaaldatu den heinean, boluntario-tzan ere izan dira aldaketak. Galdetzera edo informatze-ra joaten direnek zer eska-tzen dute gehien?Egia esan, denetarik entzun dutagentzian lanean hasi nintzenetik.Gauza bat da zerbait egin nahiizatea eta ez jakitea zer. Bainabeste gauza bat da Afrikara joannahi duzulako boluntario sartzeaedo animaliekin lan egin nahi du-zula azpimarratzea. Dena den,beti diot: ezin jakin pertsona ho-riek nola eboluzionatuko duten.Posible da gutxien espero duzu-na izatea boluntariorik finena etakonprometituena. Gustura lanegiteko eremua bilatzea da ga-rrantzitsuena.Eskertzen al da boluntario-en lana?Jende askorentzat inozo batzukgara. Dena den, badaude egitendugun lana aitortzen duten per-tsonak eta erakundeak. Era bere-an, kritikatu ere egiten da bolun-tarioen lana, hobetu daitezkeen

Adineko

emakumeak dira

boluntariorik

egonkorrenak”“

Edozerk bultza

zaitzake

boluntario

izatera”“

Erakundeek

boluntariotza

lagundu behar

dute”“

Denbora

eskaintzea

lehentasun

kontua da”“

Page 7: xxx xxx · 2019-12-20 · xxxAzpeitiko herri aldizkaria xxx2019ko abendua xxx222. zenbakia xxxxxxxx MAKINEN GARUNEAN Gorka Azkune Informatikan doktorea eta adimen artifizialean aditua

A rmiarma bat agertu zaitetxeko sabaitik zintzilik. Jostari. Tamaina txiki-koak direnean ez dut menpean hartzekoarazo handiegirik izaten. Bera edo ni. Espa-zio berean ezin garela bizi negoziatzen saia-tzen naiz, alde egiteko aukera eskaini, oineta-ko zola erakutsi aurretik. Ez dakit psikoanalis-tek zer esango luketen gaiaz, baina niri ar-miarma hanken mugimenduak ezinegonasortzen dit; nire azalean gora irudikatzenditut, kontrolik gabe. Eta ikara.Denok izaten ditugu aurre egin beharreko

beldurrak, beharrezkoak omen iraun ahal iza-teko. Oraindik aurre egiteko prest ez gaudenegoeretatik alde egiteko balio digute, bainabatzuetan egoera horiek pilatu egiten zaizki-gu. Korapilatu.Aita hil berri zaion ikasleari besarkada bat

ematea, atzo zeure onetik atera zintuenari irri-barre bat eskaintzea, egun txarra izan duenakontsolatzea, hitzarekin jolas egiten saiatzea,ume izatetik ateratzen ari direnei babes gunebat luzatzea, gizarteak onartu nahi ez ditue-nei leku bat badutela sentiaraztea, edozeinizanagatik ezinbestekoak garela azpimarra-tzea. Horiek eta gehiago egun bakarrean bi-zitzea/egitea suertatu zaizkidanak. Eta hobeez pentsatu egiteke geratu direnetan. Zorio-nekoa naiz guzti honetan nire ekarpena egindezakedalako. Baina bidea aldapatsua da.

Beldurgarria, baina ederraEz da erraza jendearekin lan egitea. Norbereburua zalantzan jartzea eskatzen du, beldu-rrak onartu, bildu eta aurrera egiteko adoreabilatzea. Espero ez zenituen ateak zeure bo-rondatez irekitzea. Iritsi ezinaren sentsazioa-rekin aritzea. Egitera iristen zarenari balioaematen ikastea. Lanaldi osoan ez bazaude,hilaren bukaerara nola iritsiko zaren beldu-rrez egotea. Eta hala ere, zeinen ondo bizigaren irakasleak.Beldurra eragiten diguten egoeren aurre-

an atzerantz egiteko joera daukagu. Ostru-

Nork nahi du armiarma bat?

x x xDenok izaten ditugu aurreegin beharreko beldurrak,beharrezkoak omen iraunahal izateko

ken antzera nahiko genuke burua lurperatu,ez ikusiak izan. Edo behintzat guk ez ikustea.Baina ezin etengabe burua lurpean manten-du.Sentitzen dena onartzeari, adierazteari,

ohetik jaikitzeari, barkamena eskatzeari, des-berdina denari, aldaketari, iluntasunari, eze-zagunari, hutsuneari, bakardadeari edo gal-tzeari diogu beldurra. Korapiloak askatzekobalio duten hariak eten egiten zaizkigu. Egos-korkeriak irabazten digu batzuetan, arrazoiaedukitzearen edukitzeaz galtzeraino. Patxa-da eta sormena beharrezko zaizkigu edozeinegoerari aurre egiteko. Bizitzarengan nahiznorberarengan konfiantza izatea. Pausoaematera ausartzea, nahiz eta gorputz osoadardaraz nabaritu.Aurrera egiteko gaitasuna daukagu hala

ere. Edozertara ohitzen gara. Erosotasunaematen diguten guneak saretzen ditugu, etaondoren etor daitezkeen aldaketak oztopa-tzen saiatu, gure ongizatea eternitateraino lu-zatzeko asmoz. Etortzeko dagoena blokeatudaukagunari eutsi nahian. Joera gizatiarra da,kostatuta lortutakoa ez da galtzerik nahi iza-ten. Eta bizitza zerbait izatekotan ez ote alda-keta? Ezezagunari aurre egitea eta datorrenaonartzea?Neguak, euriak, hotzak ez digu gehiegi la-

guntzen gure erosotasunetik atera eta bideberriei ekiteko. Batzuetan, armiarmak zintzili-katzen zaizkigu etxe barreneko egur tarteeta-tik, eta ez deusa dirudienak nahi baino gehia-go aztoratzen gaitu, zerbait egitera bultzatu.“Adorea, beldurrari irabaztea zela ikasi nuen,ez beldurrik ez izatea”, zioen Nelson Mande-lak. “Ausartena ez da beldurrik sentitzen ezduena; ausartena beldur hori menderatzenduena da”.Armiarma inguratu, kristalezko potoren ba-

tean sartu eta beste nonbaiten aske uztea.Horra datozen egunetako nire zeregina. Bel-durgarria da, baina ederra aldi berean. Nor-baitek hartuko luke armiarma bat etxean?6

xxxx x x x x x x x x x xolatx arangurenx x x

x x x x x x x x x iritzia 07

Page 8: xxx xxx · 2019-12-20 · xxxAzpeitiko herri aldizkaria xxx2019ko abendua xxx222. zenbakia xxxxxxxx MAKINEN GARUNEAN Gorka Azkune Informatikan doktorea eta adimen artifizialean aditua

iritzia x x x x x x x x x08

Bebarrura ailegatu naize-nean, bateko eta besteko publizitate orriz be-teta ikusi dut gure buzoia. Umeentzako jos-tailu denda bi, supermerkatu kate bi, elektro-tresna denda bat eta ordenagailu konpainiaultraezaguna.Etxera sartu naizenean, banan-banan pa-

satu ditut propaganda orriak. Gauza batzukez dira inoiz aldatzen: jostailu, arropa, elek-trotresna zein ordenagailu, munduak neskeneta mutilen artean zatikatuta segitzen du,panpinak batzuentzat, autoak besteentzat;garbikariak niretzat, taladroa bikotekidea-rentzat... “Atzera ez dakit, baina aurreragi ezgoaz halakoekin”, pentsatu dut.Behin sukaldean, irratia piztu. Gaur egun-

go umeen salda amniotikotan plastikoa da-goela esaten entzun dut aditu bat; guremundu honetan, zaharrak direla plastikotanegosi gabe jaiotako bakarrak. Adituak hitzegiten bukatu duenean, iragarki bat sartudute. Ezdakit Zein aseguru etxek ziurtatu ditez daukadan bigarren etxean –lehena ere ezdaukat jabetzan, ezta zertan eduki ere–okupa bat sartzen bazait, edo errenta ordain-du nahi ez dudan norbait maizter badaukat,bizkor asko botako duela NIRE etxetik. Segi-dan, ez daukadan –sekula edukiko ez dudaneta ezta zertan eduki ere– oporretarako etxe-an alarma jartzea aholkatu dit gizon ahotstenplatu batek. “Idiotak garela uste al dutehauek?”, hasi naiz bakarrizketan.

Negarrez ala barrez hasiIrrati katez aldatu dut. Albisteak. Ondarearenzerga ezabatzeko eskatu duela patronalekoburu batek; Araba, Bizkai eta Gipuzkoan194.000 pertsona pobrezia larrian bizi dire-la; pentsiodunek eta adinean gora egindadaudenentzako erresidentzietako langileekmobilizizatzen segitzen dutela... Zerbitzu so-zialen gainbehera albiste; gehien daukate-nek gehiago izan dezateneko presioak erebai. Eta iragarkien txanda hor ere: pentsio

SPAM

x x xBeti da ‘prime time’eguneroko lupetza larrosausainez kamuflatzen digunpublizitatearen paradisuan

plan bat kontratatzeko aholkua etorri da lehe-nik; zure zaharra zaintzeko etxeko langileaaurkituko dizun enpresa ezin lehiakorragoa-ren gorazarrea segidan. 43 milioi pertsonaunibertsitatea ordaindu ezinean, 28 milioimediku zerbitzurik gabe eta 18,5 milioi po-brezia larrian dauzkan Ameriketako EstatuBatuetako eredua badator; inolako espantu-rik eta zurikeriarik gabe zaineratzen digute.“Hauxe bai, hauxe, zaintza iraultzea!”, esandiot inori. Postre moduan, gure egungo bizimartxari eusteko ez dauzkagun bi planeta etaerdi beharko genituzkeela ahantzarazi nahidigun jaurlaritzaren iragarkia: “Birziklapene-an oso ondo gabiltza, baina hobe dezakegu”.Negarrez ala barrez hasi, dona dona katonaegitekotan nago.Sakelako telefonoa hartu, eta hasi naiz

Twitterreko txioei begira. Hor ere, publizitatezaparrada: dela automobil marka batena,dela Hollywoodeko azken zinema ekoizpena-rena, dela banketxe ustelarena... Mutikoasartu da halako batean. “Iepa, telebista piztudezaket?”. Nik erantzun baino lehen piztu du.Irratia itzaltzeko esan diot, sikiera. Pantailan,apustu etxe bateko izena daukate jantzitasaskibaloi jokalari ezin osasuntsuagoek. Irra-tian, “jokatzeari ez uztea da garrantzitsuena”edo antzeko zerbait esaten ari zen itsuen lo-terariaren iragarkia. Prime time betean. Etabeti da prime time eguneroko lupetza larrosausainez kamuflatzen digun publizitatearenparadisu birtualean.Plastifikatutako salda amniotikotan egosi

ostean, SPAM honetara munduratuak gara,Salda Publizitario Antisozial Malapartatu ziki-nera.6

xxxx x x x x x x x x x x xamagoia gurrutxagax x x

Page 9: xxx xxx · 2019-12-20 · xxxAzpeitiko herri aldizkaria xxx2019ko abendua xxx222. zenbakia xxxxxxxx MAKINEN GARUNEAN Gorka Azkune Informatikan doktorea eta adimen artifizialean aditua
Page 10: xxx xxx · 2019-12-20 · xxxAzpeitiko herri aldizkaria xxx2019ko abendua xxx222. zenbakia xxxxxxxx MAKINEN GARUNEAN Gorka Azkune Informatikan doktorea eta adimen artifizialean aditua

x x xESANA DAGOx x x x x x x x x x

x x x“Biologikokiinteresgarria izandaitekeen molekulaorganiko jakin batprestatzekoestrategia berri batgaratu dugu”

x x x“Horrelako sariakjasota ohartzenzara egindakolanak merezi izanduela”IÑAKI BASTIDAEspainiako Kimika Elkarteak saritu duenzientzialaria

x x x“Lehen uste zutendena 'golferia' zela,bertsolaria izateaeta soinu joleaizatea”ANJEL LARRAÑAGAKupela musika taldekoabeslaria eta pandero-jotzailea

Iñaki Bastida.

x x xHIZKUNTZ ESKUBIDEAKx x x x x x x x x x x x x x x x x x x x

iritzia x x x x x x x x x10

Bekaren saria, AzpeitiraIñaki Arregi ikerketa beka irabazi du Enara Eizagirre azpeitiarrak. Harkudalerri euskaldunetan bizi diren Euskal Herritik kanpoko erdaldunekeuskararekin zer harreman duten jasoko du ikerlanean.. Julene Frantzesena

Iñaki Arregi ikerketa bekaren lehen deialdian sa-ritu dute Enara Eizagirre azpeitiarra. Hain zuzen ere,Uemako udalerrietako erdaldunek euskararen ingu-ruan dituzten gogoetak aztertuko ditu Eizagirrek,Edurne Urrestarazurekin eta Ekhi Zubiriarekin bate-ra. 2005az geroztik udalerri euskaldunetara iritsi

diren Euskal Herritik kanpoko erdaldunek euskara-rekin zer-nolako harremana duten, zer bizipen biziizan dituzten eta euskararekiko nahiz bizi diren he-rriarekiko zer iritzi duten aztertuko dute. Joan zen urriaren 21ean jaso zuten beka, eta lana

gauzatzeko bederatzi hilabeteko epea izango duteegileek. Gainera, 5.000 euroko dirulaguntza eskura-tuko dute horiek lana egin ahal izateko. Urtebete pa-satuta, 2020ko udazkenean, UEMAk antolatuko di-

tuen jardunaldien barruan aurkeztuko dute proiektuahiru lagunek.Udalerri euskaldunak garatzeko proposamen ze-

hatzak eta bideragarriak biltzeko xedez jarri zutenmartxan Iñaki Arregi bekaren deialdia. UEMAk sortudu beka, Eusko Jaurlaritzaren Hizkuntza Politikarakosailburuordetzaren babesarekin, eta GipuzkoakoForu Aldundiarekin, Kontseiluarekin eta UEUrekinelkarlanean. Aurten bi proiektuk jasoko dute beka: udalerri eus-

kaldunetako erdaldunek euskararen inguruan dituz-ten gogoetak jasotzeko azterlanak eta tokiko garapenekonomikorako estrategiak eraikitzeko marko kon-tzeptuala, arkitektura eta metodologiaren ingurukoikerketak. Azken lan hori Joseba Garmedia ekono-mian doktoreak eta EHUko irakasleak egingo du.6

Enara Arregi –ezkerretik hirugarrena–beka banatu zuten ekitaldian. x x xUema

Page 11: xxx xxx · 2019-12-20 · xxxAzpeitiko herri aldizkaria xxx2019ko abendua xxx222. zenbakia xxxxxxxx MAKINEN GARUNEAN Gorka Azkune Informatikan doktorea eta adimen artifizialean aditua

x x x x x x x x x iritzia 11

Zure bizitzan beti daude gorriz markatu-tako uneak. Zer pentsatua ematen dizutenmomentuak. Azken urteetan izokinaren parebizi naizela jakin badakit. Asteburutan lana,alkoholik ez, soziedadea zapaldu ere ez, etadenak Reala direnean, nik realzale eszeden-tzia eskatu. Hori guztia barneratuta etaonartuta daukat. Urbieta da hori.Baina bat-batean, kolpetik, beste mundu

paralelo batean bizi naizenaren sentipena.Ostiral iluntzean mostradorera arrimatu, la-gunei zer behar duten galdetu, eta nokiero-ko latza: "Corazon Loco”. Harrapazak! Ada-

Corazon Locox x x x x x x x x x x x x x x xtxetxu urbietax x x

x x xIKUSTEKOA!x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x

sGAIZKI APARKATU, ETA ORDAINETAN, MEZUAK.Autoa nahieran aparkatzea herri kirola da gurean, eta adibide horietako bat da irudikoa. Azoka Plazaren atzealdekoaparkalekuen ondoan, Azoka Plazarako sarbidean, utzi zuen herritar batek autoa. Denbora pixka bat pasatu zuen ibilgailuaksarrera oztopatzen antza, eta norbaitek mezu polit parea utzi zion gidariari autoaren leihoetan. . Uztarria9 Amaia San Vicente6

rra jotzen ari dela pentsatu, baina inguruko-en aurpegiak ikusita, mundu honetakoa eznaizenaren sentipen tristea. Iniestaren ardotxuria, Bihotz Eroa, erotu gaituk, nahikoadiagu, nora iritsi behar diagu!Hamarkada bat mostradore atzean pasa-

tu eta nork esan honaino iritsi behar genue-la. Eskailapekoa lehenbizi, Pitxonena gero,eta Manso beti. Hori zen txikiteroaren mamagozoa, mundu perfektua. Zer izango ote dahurrena? Santotomasetan txorizo urdina?Astigarragako Pasio Eroa? Don Manuelekaspaldi esan zuen bezala, asko izateak kalte

egiten du. Edo asko jakiteak kalte egiten duote zen? Antzeko parezido.PD: kalimotxoa aspaldi utzi nuen alde ba-

tera, baina gustura jakingo nuke nire gazta-roko lagun kuttunarengana arrimatzekoorain zer egin behar den. Patxi, zuzeneankalimotxoa eskatzea nahikoa duk ala “kolaz-ko freskagarria Corazon Locoz maridatuta-ko nahastea” hobetsi behar diagu? Gara-gardoak ez nau kezkatzen, baina esan dida-te garagar zukua eskatzeko Medikuntza ikas-teko baino nota hobea behar dela selektibita-tean.6

Page 12: xxx xxx · 2019-12-20 · xxxAzpeitiko herri aldizkaria xxx2019ko abendua xxx222. zenbakia xxxxxxxx MAKINEN GARUNEAN Gorka Azkune Informatikan doktorea eta adimen artifizialean aditua

iritzia x x x x x x x x x12

GIZARTEA. Joan zen egun potoloa. Hainbat familiak bat egin eta sendi handia-goa eratu da San Martin egoitzan. Egun bakarra izanik, baina, ospakizun hutsa delaaitortu behar. Izan ere, bada aldea egunerokoari begiratuz gero. Badu alde ilunik,hala nola bakardadea, isilik ematen diren egunak eta lan baldintzak. Oraingoan,ordea, alaitasuna izan da nagusi. Gora San Martin!

Adinekoen astea

x x xAZAROKO ARGAZKIEN OINAK. HIL HONETAN...x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x

GIZARTEA. Aniztasuna, inklusioa, zerbitzuak eta abaraipatu dira azaroan herrian; elkartasuna, hitz batean esa-teko. Eguraldia goibel, argi orduak motz, hotza... Epel an-tzean etxean gaudenean pizten al zaigu zirrara? Edo Ga-bonak ate joka direlako da? Izan bat edo bestea, ongi eto-rri. Izan ere, halako pauso txikiek egiten dute handi herribat, eta gurea handia eta eskuzabala da inklusioari dago-kionez.

Herri eskuzabala

GIZARTEA. Apustu etxeen aurkako mobilizazioak eta parte-hartzea-ri dagokionez urte zozketa handiena puri-purian. Esanguratsua irudi-tzen zait. Espainian horren famatua den jokoari ematen zaion garrantziaeta bonboa aipatzekoak dira: loteria tokatzen bada, badaezpada bole-

Apustu etxeak ez. Eta loteria?toa hartu, familiakoak ez bada lagunen batek ekarritakoa daukagu...Baina dakigunez, jokoa ez da errenta. Eta kontraesan ugari ditugulaezin dezakegu uka. Nik aurtengoan eutsiko diot, oraindik ez naizerori...6

xxxx x x x x x x x x x x x xjuan karlos arellanox x x

Page 13: xxx xxx · 2019-12-20 · xxxAzpeitiko herri aldizkaria xxx2019ko abendua xxx222. zenbakia xxxxxxxx MAKINEN GARUNEAN Gorka Azkune Informatikan doktorea eta adimen artifizialean aditua

2018ko irailean eta 2019ko otsailean, Azpeiti-ko, Azkoitiko, Legazpiko eta Donostiako institutupubliko banatan euskararen erabilerari buruzko in-kestak egin nizkien D ereduko ikasleei, honako hel-buru honekin: ikasleek non eta norekin egiten duteneuskaraz eta erdarakadak zenbateraino erabiltzendituzten jakitea. Erabilera sozialari dagokionez,emaitzak gutxi gorabehera espero nituenak izanziren: Azpeitiko eta Azkoitiko ikasleek ia beti eta iadenekin egiten dute euskaraz. Zehaztasunak zehaz-tasun, ondorio orokorra zera da: euskararen erabile-ran etxeak baino eragin hangiagoa du bizi-tokiak.Gramatikari dagokionez ere, espero nuen bezala,

Azpeitiko eta Azkoitiko oso gutxik egiten dituzteakatsak. Baina emaitza batzuk ustekabekoak izandira. Adibide bat: “Gure seme-alabak” esan beha-rrean “gure semeak” –erdaraz bezala– esaten alduten zen galderetako bat. Azkoitian ez nien galde-tu, eta espero nuen Azpeitian erdarakada hori ez

Gure semeak

zuela inork erabiliko. Baina emaitza bestelakoa izanda. “Gure semeak” esaten dute Donostian galdetu-tako 237 lagunetatik 58k (%24,5), Legazpin 35etik9k (%25,7) eta Azpeitian 128etik 27k (%21,1).Beraz, batetik bestera ez dago alde handirik. Bainabeste erdarakada bat: “El otro dia” euskaraz “besteegunean” esaten dute Donostian 242 lagunetik26k (%10,7), Legazpin 34tik 2k (%5,9) eta Azpei-tian eta Azkoitian inork ez.Beraz Azpeitian “gure semeak” sartzen ari da,

baina “beste egunean” batere ez. Antzeko adibideasko egongo dira, beraz; gauza batzuetan erdara-ren kalkoak darabiltzate, eta beste batzuetan ez.Normala da, eta horren zergatia aztertzea gai inte-resgarria izango da. Hizkuntzak etengabe ari dira al-datzen, baita euskara ere. Kasu honetan, “seme”hitzaren esanahia aldatzen ari dela esan liteke.Dena den, hizkuntza aldatuz badoa, hizkuntza horibizirik dagoenaren seinale ere bada.6

Galdetzen hasita,galtzen ari al daInuxente eguneko zirien ohitura? . Uztarria

Zer egiten duzumugikorrekoargazkiekin?. N. Uranga / I. Elustondo

BEATRIZ ISART47 urte

“Ez ditut argazkiasko ateratzen;gazteek gehiagoateratzen dituzte,

antzematen da belaunaldialdaketa. Ateratzen ditugunargazkiak, ordea, senarrakordenagailuan gordetzen ditu”.

IMANOL AMENABAR32 urte

“Disko gogorbatean gordetzenditut ateratzenditudan argazki

guztiak, horretan pixka batmaniatikoa naiz. Ez naiz argazkiasko ateratzekoa, bainabidaiaren bat egiten dudanean,gustatzen zait irudiak hartzea”.

RAMON ETXEBERRIA70 urte

“Mugikorrarekineta kamerarekinateratzen ditutargazkiak. Asko

gustatzen zait argazkilaritza, etaegindako argazki guztiakordenagailuan gordetzen ditut.Irudi gutxi errebelatzen ditut,lehen gehiago”.

AINARA LARRAÑAGA12 urte

“Argazkiapolita bada,Instagrameraigotzen dut.

Bestela, eskuko telefonokogalerian gordetzen ditutargazkiak. Ordenagailura erepasatzen ditut batzuetan”.6

xxxINKESTAx x x x x x x x x x x x x x x x x x x x

x x x x x x x x x iritzia 13

Ederra da sehaskaren epela, bizitzak errazadirudi bertatik at begiratzean. Baina barroteetatikateratzean handia da mundua, hotza eta arrotza. Niere goxo hazi eta hezia izan naiz Azpeitiko aire eus-kaldunaren magalean. San Inazioren sotanapetikatera ahala, ordea, airea kutsatuagoa dela jabetunintzen; ahoa lasai zabaltzea geroz eta zailagoazen. 18 urte betetzean, hiribururen batera joatea buru-

ratu zitzaidan ikasketekin jarraitzera. Bilboko Irakas-leen Unibertsitate Eskolara egin nuen bisita lehenik,Gasteizera gero. Bai bateko bai besteko korridore-etan belarriak gorritu zitzaizkidan hainbeste erdalhiztun entzutean. Beraz, hiriburu euskaldunenerajoateko nahia nuenez, Donostian egin nuen matriku-la.Usteak erdia ustela izaten duela entzuna nuen,

eta Donostiarako bidaietan izan nuen teoria prakti-kan ikusteko aukera. Hizkuntza erabileraren arazoa

Azpeititik Donostiara

lurraldearena izan ordez, geurea, erabiltzaileona,dela konturatu nintzen. Herri askotako jendea el-kartzen ginen; bakoitza Euskal Herriko punta bate-koa izanik, komunikatzeko erak era halakoxeakziren. Hura hala, erraza zen elkar kutsatzea. Nork ezditu ohi baino ateraldi eta txiste gehiago esan es-painolez unibertsitateko garaian? Nik, tamalez, bai!Egoeraz jabetzea da lehenengo urratsa, eta egos-korkerian nork bereari eustea bigarrena. Ateraldihaietaz ohartu nintzenez geroztik, kontzientziaz etainguruan eragiteko asmoarekin, euskaraz egitennien guztiei, Euskal Herriko Unibertsitatearen teila-tupean, logikaz, komunikazio bideak euskaraz iza-tea zelako euskal unibertsitatea ulertzeko modu ba-karra. Eta zu, donostiartu al zara inoiz? Igerilekuan zein

okindegian euskaraz hitz egiten duten hainbat az-peitiarrek hiriburura doan autobusean esertzeanhizkuntza aldatzen dute. Zergatik ote?6

xxxx x x x x x x x x x x x xhiromi yoshidax x x

x x x x x x x x x x x x x x x xirati arangurenx x x

Page 14: xxx xxx · 2019-12-20 · xxxAzpeitiko herri aldizkaria xxx2019ko abendua xxx222. zenbakia xxxxxxxx MAKINEN GARUNEAN Gorka Azkune Informatikan doktorea eta adimen artifizialean aditua

iritzia x x x x x x x x x14

x x xHAU HOLAXEENKx x x x x x x x x x x x x x x x x x x x

x x x x x x x x x x x x x x x xenok sudupex x x

Page 15: xxx xxx · 2019-12-20 · xxxAzpeitiko herri aldizkaria xxx2019ko abendua xxx222. zenbakia xxxxxxxx MAKINEN GARUNEAN Gorka Azkune Informatikan doktorea eta adimen artifizialean aditua

Ane etxetik atera da. Goizeko 7ak dira,eta lantokira doala, eguneroko auto-ilarak ha-rrapatu du. Madarikazioka doa, denak orduberean leku beretik pasatu beharraz kexu.Anderrek lantokian baimena eskatu behar

izan du tramite batzuk gauzatu ahal izateko.Presaka irten da, funtzionarioen ordutegiakritikatzen duen bitartean. Jendez gainezkadago itxarongela, eta bost leihatiletatik bi ba-karrik aurkitu ditu irekita. “Kaka zaharra!”,bota du. 165. zenbakia dauka. Bafadaka da-bilen artean, 135. zenbakia hasi da keinukapantailan.

Ilarakx x x x x x x x x x x x x x x x x xfelipe murillox x x

Ekhine kotxea erosteko mailegu eske doabankura. Hil hasierako jubilatu festa aurkitudu bulegoan. Zain egon beharko du giroa ba-retu arte. Erlojuari begira, Interneten garaianoraindik kartilla eskuan darabilten agure ma-lapartatuei buruz marmarrean dabil ahopean.Medikuarenerako txandarik ez dagoen

arren, anbulatorioko goiko pisura igo da Bi-xente. Bidaia bat dauka, eta erdi gaixo senti-tzen denez, berpiztuko duen zerbaiten bila jodu medikuaren atea, zain dagoen ilara ikusiduen arren. Bakeak gehiago balio duela-etasartzeko esan dio bata zuridunak.

Gu izan gaitezke Ane, Ander, Ekhine edoBixente. Gutako edozein eta gure pazientziaeza.Etxerako bidean, ordea, gure ‘arazoekin’

zerikusirik ez duen ilara ikusi dute. Loiola 91eraikin erraldoiaren alderdi batean pilatutadago jendea, euripean, ateren bat irekitzekozain. Gehienek erosketa orga daramate es-kuan. Baina gertatzen ari denaz arduratzekonahikoa denbora galdu dute jada gure prota-gonistek. Berandu da, eta supermerkatua -it-xiko dute, eta denok dakigu gehien luzatzenden kaxako ilaran jarri ohi garela beti.6

xxxx x x x x x iritzia 15

Azpeitiko Gaztelekuko hezi-tzailea da Ane Arenas, eta hariegokitu zaio hil honetan galdereierantzutea.Nola ikusten dituzu nerabe-ak sexualitatearen ere-muan?Jakiteko gogoz eta gaiari buruzhitz egiteko desiratzen.Zer daukagu beraiengandikikasteko?Ez dagoela denentzat balio duenerantzunik. Hezitzaileok erantzu-nak ematen baino galderak egi-ten jakin behar dugu.Zein da gaiarekin lotuta di-tuzten zalantzen artetikegiten duten ohiko galdere-tako bat?Denborarekin lotutakoak: ‘Zuknoiz egin zenuen lehen aldiz?’...Galdera hori denbora neurtzekomodu bat da beraientzat, eta ho-rregatik ez diet erantzuten. Den-bora norberarena da.Hezitzaile gisa, zer hobetunahiko zenuke sexu hez-kuntzan?Norbere gorputzarekin harrema-nak hobetzeko bideak. Horrela,

Erotikan Plax!x x xhaizea egiguren-edurne mendizabal (Arremanitzeko kideak)x x x

Globalizatzeak hori du; batzueibalio die, eta beste askori, ez.Askotan entzuten da gazte-txoek erotizatuko dutelagure lurraldea. Zer usteduzu?

Guztion ardura dela esangonuke: bakoitzak bere garaitik etabizipenetik egin behar du ekarpe-na. Hori litzateke benetan abera-tsa.Arreta eskatzen du hezitzai-le izateak. Zure bizitza ero-tikoan zertan jartzen duzuarreta?Detaile txikiak zaintzean, irudime-nean nahiz originaltasunean.Norbaiten azala laztantzekoudazkeneko elementurikbai?Mota ezberdinetako hosto leho-rrak.Orgasmo bat izan duzuna-ren itxurarik egin al duzuinoiz?Nahiago izan dut behar dudanaeskatzea.Zerk pizten dizkizu zentzu-menak?Jolasak.Abendu hotzerako kanta be-rorik?Janis Joplinen Summertime.6

xxxANE ARENASx x x

x x xErotikan Plax! Sexu eta bikote aholkularitza:Sindikatu Zaharra, 2. solairuawww.azpeitikoudala.eus/sexu 688897920Hitzorduak, hilabetea: abenduaren 18an (16:00-19:00) eta 14an (10:00-13:00).

besteak ulertzeko eta maitatzekobideak erraztuko genituzke.Maitasun erromantiko glo-balizatuaren burbuilan,erraz aurkitzen al dute gaz-tetxoek beren lekua?

Adina. 29 urte.Herria. Azpeitia.Bizitokia. Azpeitia.Lanbidea. Hezitzailea.

Page 16: xxx xxx · 2019-12-20 · xxxAzpeitiko herri aldizkaria xxx2019ko abendua xxx222. zenbakia xxxxxxxx MAKINEN GARUNEAN Gorka Azkune Informatikan doktorea eta adimen artifizialean aditua

Hogei urteen bisaiUztarria aldizkariak 20 urte bete dituela eta, urteotanpaperezko edizioan agertu diren hainbat herritarargazkietara ekarri ditu Xanti Rodriguezek..9 Uztarria

mamia x x x x x x x x x klik!16

sKULTURA ETA KIROLA .Uztarriak 20 urteotan aldizkariko protagonista izan direnherritarrekin hogei argazki egin ditu. Ezkerraldeko goikoargazkian, Ainara Garcia eta Juan Joxe Agirre argazkilariakageri dira; aldiz, Iago Azkue eta Julen Revuelta magoak ikusdaitezke ezkerreko irudian. Goiko irudiko emakumea AinaraTorvisco kickboxinglaria da.

s

Page 17: xxx xxx · 2019-12-20 · xxxAzpeitiko herri aldizkaria xxx2019ko abendua xxx222. zenbakia xxxxxxxx MAKINEN GARUNEAN Gorka Azkune Informatikan doktorea eta adimen artifizialean aditua

sEKONOMIA.Gazte izanagatik, lehen sektorearen aldeko apustua eginzuten Aiora Etxeberriak eta Ioritz Igarataundik. Sakonaetxalde ekologikoa jarri zuten martxan biek, eta baserriarenmunduan ari dira lanean azken urteetan.

klik! x x x x x x x x x mamia 17

s GIZARTEA ETA KIROLA.Kepa Susperregi Azpeitiko erretorea, Ujala Mehreen adinekopertsonen zaintzailea eta Oihana Orbegozo pilotaria ereelkartu ditu Uztarriak aldizkariaren 20. urtemugaren hariraosatu duen erakusketarako.

s

sKOMUNIKAZIOA.Iñaki Elorza ‘Txapas’ irrati esatari ohia etaTxetxu Urbieta Euskadi Irratiko ‘HiruErregeen Mahaia’ saioaren gidaria.’ .

Page 18: xxx xxx · 2019-12-20 · xxxAzpeitiko herri aldizkaria xxx2019ko abendua xxx222. zenbakia xxxxxxxx MAKINEN GARUNEAN Gorka Azkune Informatikan doktorea eta adimen artifizialean aditua

EFEFEFEFE.Testua.s

s KULTURA ETA KIROLA.Imanol Arregi ‘Iturbide’ pandero-jotzaile ezaguna etaEguzkiñe Peña nahiz Mikel Labaka futbol jokalari profesionalohiek ere parte hartu dute Uztarriaren argazkietan.

mamia x x x x x x x x x klik!18

POLITIKA, KULTURA ETA KIROLA.Lehen argazkian, Azpeitiko hogei urteotako bost alkateakageri dira, ezkerretik eskuinera: Nagore Alkorta, EnekoEtxeberria, Iñaki Errazkin, Julian Eizmendi eta Joxe MariBastida. Bigarren irudian, berriz, Imanol Lazkano eta LaxaroAzkune bertsolari eta bertso gai-jartzaile ohiak. Hirugarrenean,Maje Larrañaga eta Maier Lizaso Lagun Onak MendiBazkunako eta ISBko lehen emakume lehendakariak ikusdaitezke. Laugarren irudirako, berriz, Rafael Rezabal Ekaingokobaren aurkitzailea eta Andoni Albizuri arkeologoarenalargun Maria Jesus Arregi elkartu ditu Uztarriak.

s

s

Page 19: xxx xxx · 2019-12-20 · xxxAzpeitiko herri aldizkaria xxx2019ko abendua xxx222. zenbakia xxxxxxxx MAKINEN GARUNEAN Gorka Azkune Informatikan doktorea eta adimen artifizialean aditua

sEFEFEFEFE.Testua.6

klik! x x x x x x x x x mamia 19

s POLITIKA ETA GIZARTEA.Goian, ezkerretik eskubidera, Olatz Izagirre 26/11 sumariokoauziperatua, Mikel Azkune’ Egunkaria’ auzian epaitua etaMiren Odriozola ‘Udalbiltza’ auzian epaitua. Behean, XabiLozano mutil transexuala. Eta goian, eskuinean, Josean IdoetaAtzegiko presidentea eta Ander Idoeta Atzegiko erabiltzailea.

ss

s KULTURA ETA EKONOMIA.Goian, Erika Olaizola eta Gurutze Eizmendi ama-alabaaktoreak. Behean, Miren Larrea Orkestra lehiakortasuninstitutuko ekonomialaria eta Begoña Beobide IraurgiBerritzeneko presidentea.

s

HEZKUNTZA.Ezkerretik hasita, Mertxe Urrestilla, Karmen Arozena, Gema Larrañaga eta Maria Jesus Aranburulehengotariko andereñoak.

s

Page 20: xxx xxx · 2019-12-20 · xxxAzpeitiko herri aldizkaria xxx2019ko abendua xxx222. zenbakia xxxxxxxx MAKINEN GARUNEAN Gorka Azkune Informatikan doktorea eta adimen artifizialean aditua

GORKA AZKUNE ikerlaria

Gizakien adimenagaindi dezakete makinek”Informatikako irakaslea eta ikerlaria da EHUn. Adimenartifizialean espezialista, makinen barrunbeak asmatzenaritzen da, gizakien garuna eredu hartuta..9 Ihintza Elustondo

I nformatikan dok-torea da Gorka Azkune, eta adi-men artifizialean espezialista. Ma-kinek eta sistema informatikoekgero eta gauza gehiago egiten di-tuzten garai honetan, gizarteak zerbide hartuko du? Inork ez du eran-tzun garbirik, baina intuzio batzukbaditu ikerlari azpeitiarrak. Adimen artifizialaren ere-muan zara espezialista. Nolaazalduko zenuke zer den adi-men artifiziala?Adimen artifiziala eremu dezentehartzen dituen diziplina bat da: ma-tematika, informatika, logika... Adi-men artifizialaren asmoa da giza-kion adimenaren mailakoa den adi-men bat lortzea, edo haratago joa-tea, baina makinak erabilita. Gukezagutzen ditugun sistema adi-mentsuak biologikoak dira: giza-

“kiak, animaliak... Eta lortu nahi denada antzeko gaitasunak ematea ma-kinei. Hori da luzera begirako hel-burua, baina adimen artifizialaaskoz ere gauza txikiagoak edo xu-meagoak egiten hasi da. Gauregun, bi adimen artifizial mota be-reizten dira: adimen artifizial ahulaeta gogorra edo indartsua. Indar-tsua gizakion mailako adimen artifi-zial bat izango litzateke, egun exis-titzen ez dena; ahula, berriz, atazaespezifikoetan zentratzen den adi-men artifiziala da, eta horren adibi-de ugari ditugu: argazkietan per-tsonak bereizteko gai den progra-ma bat, esaterako. Guretzat horinahiko gauza normala da: GoogleArgazkiak aplikazioak badu gaita-sun hori, Facebookek ere bai... Adi-men artifizial gogorra oraindik iris-teko dago; askok, gainera, esaten

x x xDATUAKx x x x x x x x x x x x x x x x x x x x

x x xJaio. 1982ko martxoaren 17a.x x xHerria. Azpeitia. x x xBizitokia. Azpeitia. x x xLanbidea.EHUko irakaslea eta ikerlaria.

tifizialean espezializatuzinen. Zergatik murgilduzinen mundu horretan?Betidanik asko gustatu izan zaitadimen artifizialaren gaia. Askotari-ko interesak izan ditut nire bizitzan,gauza asko gustatu izan zaizkit: fisi-ka, biologia, psikologiaren zenbaitarlo... Eta informatika ere bai, noski.Informatika ikasten hasi nintzene-an, robotikaren munduan lan egite-ko aukera izan nuen. Robotikak erezerikusi handia du adimen artifizia-larekin, eta gustatzen zitzaidanbide hori. Adimen artifiziala ikertze-ak guk nola funtzionatzen dugunpentsatzera eramaten zaitu, zermuga ditugun konturatzera, sinple-ak diruditen gauzak zein konple-xuak diren jabetzera... Horrekdenak mundu hori gehiago ezagu-tzeko bultzada eman zidan.

dute hori ez dela posible izango,beste batzuek baietz... Hor dagoeztabaida. Adimen artifizialarena nahi-ko mundu berria da, ezta?Bai. Gaia aurrena planteatu zuenaAlan Turing izan zen, 1940-50kohamarkaden bueltan. Informatikabera nahiko gauza berria da, etahorren barruan, adimen artifizialaere bai. Hasierako urte haietan, al-derdi teorikotik gehiago lantzenzen gaia, eta teknologia garatzenjoan zen heinean, aplikazio prakti-koak garatzen hasi ziren. Zuk informatika ikasi ze-nuen, eta ondoren, adimen ar-

mamia x x x x x x x x x gizartea20

Page 21: xxx xxx · 2019-12-20 · xxxAzpeitiko herri aldizkaria xxx2019ko abendua xxx222. zenbakia xxxxxxxx MAKINEN GARUNEAN Gorka Azkune Informatikan doktorea eta adimen artifizialean aditua

Gizakia dirudiena baino kon-plexuagoa da, beraz.Askoz ere konplexuagoa. Guretza-ko hain sinpleak diruditen gauzaasko makina batean egiten hastenzarenean, zeregin horiek uste ge-nuena baino askoz ere konplexua-goak direla konturatzen zara.

asko horiekin ari gara ikerketak egi-ten.Zer dira neurona sare sako-nak?Neurona sare artifizialak dira: infor-matikoki, programa batzuen bidez,neurona baten portaera simula-tzen dute, baina sinplifikatuta. Nik

Egun, zertan aritzen zara ze-hazki?Erreminta gisa neurona sare sako-nak erabiltzen ditugu; hori izan daazken urteetan adimen artifiziala-ren esparruan egon den iraultzarikhandiena. Gaur egun, oso ondofuntzionatzen ari dira, eta jende

askotan zera esaten dut: neuronasareek gure garuna dute inspira-zio, baina ez dute gure garuna ko-piatzen, guk ez baitakigu oraindikgure garunak nola funtzionatzenduen. Oraindik ere ulertzen ezdugun konplexutasun pila batdago gure garunean. Neurona sin-ple batzuekin osatutako arkitekturakonplexuak dira neurona sareak.2012ra arte, neurona sare oso sin-pleak manipulatzeko gai ginen, tek-nologiak ez zuelako gehiagorakoematen. Baina ordutik aurrera,neurona sare askoz ere konplexua-goak erabiltzeko gai gara, neuronapila bat sortu eta horiek funtziona-tzen jar ditzakegu; salto handi bategin da horretan. Horren ondorioz,hizkuntzaren eta irudien munduakuztartzeko gai izan gara, adibidez.Orain, arlo horretan ari zaralanean. Hori da, horretara bideratzen arinaiz indarra une honetan. Irudiaketa hitzak uztartzen ari naiz; hau da,lengoaia naturalaren eta ikusmenartifizialaren arteko elkarrekintzakikertzen ari naiz. Gizakiok informa-zio pila bat lortzen dugu ikusmena-ren bidez, mundua ulertzeko erre-minta boteretsuenetako bat dagure ikusmena; eta bestalde, len-goaia naturala, hizkuntza, ere osoerreminta boteretsua da munduhori ulertzeko eta besteekin komu-nikatzeko. Mundu oso zabalak dira,eta beren arteko elkarrekintzak erehandiak dira. Elkarrekintza horiekikertzerakoan, atazak definitzendira. Ataza tipikoena zera izaten da:irudi bat eman eta testuz deskriba-tzea. Guretzat tontakeria bat dahori egitea, baina makina batentzatoso gauza konplexua da. Neuronasare sakonak eduki aurretik, bimundu guztiz bereiziak ziren irudie-na eta hitzena: lengoaiekin lan egi-ten zutenek ez zuten irudiei buruzezer jakin nahi, eta alderantziz. Osoerreminta ezberdinak erabiltzenziren lehen bi arlo horiek lantzeko,baina gaur egun, neurona sare sa-konekin lortu duguna da ni munduhoriek batzea. Adimen artifizialaren mun-duan, korronte ezberdinak

gizartea x x x x x x x x x mamia 21

Page 22: xxx xxx · 2019-12-20 · xxxAzpeitiko herri aldizkaria xxx2019ko abendua xxx222. zenbakia xxxxxxxx MAKINEN GARUNEAN Gorka Azkune Informatikan doktorea eta adimen artifizialean aditua

mamia x x x x x x x x x gizartea22

egon izan dira. Zuk ikasketansinesten duzu. Zer esan nahidu horrek?Pertsona guztiok ia-ia zerotik ikas-ten dugu dakigun dena. Adibidez,ume txiki batek ez daki zer den aur-pegi bat, mahai bat edo mugikorbat. Baina mahai, aurpegi eta per-tsona pila bat ikusita, haurraren ga-runa kontzeptu horiek ikasteko gaida. Inork ez du diseinatu haren bur-muina mahaiak eta pertsonak eza-gutzeko, ikasi egin du garunak horiegiten. Beraz, datuetatik ikasi du.Hori da ikasketa, guk gaur egunadimen artifizialean erabiltzendugun metodologia. Guk neuronasare bat egiten dugunean harenegitura osatzen dugu, baina egitu-ra hori gero datu pila batekin entre-natzen dugu, eta ikasi egiten dudatuetatik. Makinek ere ikas dezakete?Hori da gakoa. Neurona sareekikasten dutena da neuronak be-raien artean nola komunikatubehar diren guk esaten dioguneginbehar hori egiteko. Gaur egunhorrek askoz ere emaitza hobeakematen ditu, eta gizakiok dauzka-gun ezaugarrietara hobeto gertu-ratzen da. Baina gerturatzeaz arigara, oraindik oso urrun gaude. Zertarako gai dira makinak?Gauza askotarako. Kontua da adi-men artifizial ahulean gaudelaoraindik. Hau da, ataza pila bat egi-ten dituzte makinek, eta horietakoasko guk baino hobeto. Baina ger-

dik makinek ez dute egiten. Atazakonkretu ugari egiten dituzte,ordea: argazkietan pertsonak eza-gutu, itzulpen automatikoak egin,irudiak testuz deskribatu, irudieiburuzko galderak erantzun testuz,orban batek minbizi zelulak dituenedo ez detektatu... Datu pila batizanez eta entrenatuz gero, osooso ondo egiten dituzte zenbaitgauza makinek. Hori lortu dugu. Zertan hobetu da gizakien bi-zimodua makinei esker?Hainbeste gauza dira... Adibidez,Googlen edozein bilaketa egitenduzunean, adimen artifizialeko tek-nikak erabiltzen dira bilaketa horriahalik eta erantzunik onena emate-ko. Gure egunerokoan, pentsatzendugun baino askoz ere gauzagehiagotan dago adimen artifizia-la, bai gauza sinpleetan, baitagauza handiagoetan ere: oinarriz-ko zientzian material berriak disei-natzerakoan edo farmazian botikaberriak sortzerakoan, adimen artifi-zialeko teknikak erabiltzen dira.Medikuntzan ere gero eta gehiagoari da sartzen adimen artifiziala, etaez diagnostikoetan bakarrik. Erre-sonantzia magnetiko bat egitera-koan, adibidez, sortu diren irudipila horien berreraikuntza adimenartifizialeko teknikak erabilita egi-ten da. Horrez gain, gure mugiko-rretan ia dena da adimen artifiziala.Erosketaren bat egin nahi dugune-an egiten dizkiguten gomendiodenak ere adimen artifizialaren

tatzen dena da ez direla gai denakbatera egiteko. Adibide bat jarrikodut. Go Txinako aspaldiko jolas batda, hemengo dama jolasaren an-tzekoa eta Asian arrakasta handiaduena. Konbinazio pila bat egindaitezke Go jolasean, eta jokatzeaez da batere erraza; oso intuitiboada. 2016an, DeepMindek Alpha-Go programa informatikoa sortuzuen Gon jokatzeko, eta mundukojokalari onenari irabazi zion makinahark. Jende askok pentsatzen zuenhori ez zela posible, baina gertatuegin zen. Imajinatu makinak zerta-rako gai diren: kasu hartan, mun-duko pertsona onenari irabazi zionprograma batek. Baina gauza batkontuan hartzekoa da: partidaamaitzean, jokalari on hark bestegauza pila bat egingo zituen; autoahartu, ontziak garbitu, liburua iraku-rri, hitz egin, telebista ikusi... Etamakinak, berriz, Gon jokatzen ba-karrik daki. Makina hori guztiz es-pezialista da, eta horretan oso-osoona da, baina guk daukagun adi-men orokor hori, gauza pila bat egi-teko dugun gaitasun hori, ezdauka.Gauza zehatz batzuk egitekogai baino ez dira, beraz.Ari dira gauza ezberdinak egitekogai diren algoritmoak-eta sortzen,baina agian, lau ataza egiten dituz-ten makinak garatu dituzte, eta gai-nera, nahiko erdipurdi egiten dituz-te ataza horiek. Gizakiok gauza pilabat egiteko gai gara, eta hori orain-

bidez egiten dituzte, Netflixek adi-men artifiziala erabilita aukeratzenditu filmak zuretzat... Gomendioakegiten dituen sistema dena adi-men artifizialean oinarritzen da; ho-rren bidez ezagutzen dituzte guregustuak. Makinen beldur direnak ereizango dira: supermerkatue-tan gero eta langile gutxiagodago, zenbait ostatutan ha-rrerako langileak kendu di-tuzte... Arriskua ere izan de-zake adimen artifizialarenerabilerak?Bai, zalantzarik gabe. Gizartea al-datu egingo da adimen artifizialakaurrera egiten duen heinean.Baina nik askotan zera esaten dut:bere garaian, iraultza industrialaere gertatu zen, eta antzeko zerbaitizango da adimen artifizialak ekarri-ko duena. Industriaren aroan, lurru-nezko makinak asmatu zituzten,eta langile askok makina horiek

Zientifikoki

kultoak baldin

bagara, ez gaituzte

engainatuko”“

Adimen

artifizialaren

eraginez gizartea

eraldatuko da”“

Page 23: xxx xxx · 2019-12-20 · xxxAzpeitiko herri aldizkaria xxx2019ko abendua xxx222. zenbakia xxxxxxxx MAKINEN GARUNEAN Gorka Azkune Informatikan doktorea eta adimen artifizialean aditua

gizartea x x x x x x x x x mamia 23

suntsitu egin zituzten. Gogorraizan zen garai hura, jende asko bi-dean gelditu zen, baina ordutik au-rrera, lanpostu berriak sortu ziren,jendeak beste gauza batzuk ikasizituen, eta ez zen inor gelditu ezergabe, komatxo artean. Askok pen-tsatzen dute automatizazioak oina-rrizko lanari edo formazio gutxi es-katzen duten lanbideei kalte egin-go diela, baina esan behar da adi-men artifizialarekin horren bermerikez dagoela. Zergatik?Adibidez, gero eta gehiago ari garaikusten irakaskuntza makinek egindezaketen gauza bat izan daiteke-ela, agian. Gaur ez da posible,baina etorkizunean, adimen artifi-zialak egin ahal izango du, behar-bada. Eta ikerkuntzan ere gauzabera gertatzen da. Nik, lanean arinaizenean, arazo bat hartu eta horrizer neurona sare aplika diezaioke-gun pentsatzen dut, eta hori ja ma-kinek egiten dute. Oraindik askozgaizkiago, baina egiten dute. Maki-nak berak ikasten du neurona sare-ak egiten arazo bat askatzeko.Gauza konkretuetan, pertsonek di-seinatutako neurona sareek bainohobeto funtzionatzen dute maki-nek sortutakoek. Ez dago baiezta-tzerik horrek ez digula denoi era-sango. Baina pentsatu behar du-guna da eraldaketa hori nola kude-atu beharko dugun gizarte bezala,ahal den jende gutxiena lagatzekobidean. Eta bestalde, pentsatubehar duguna da makinak guk egi-ten dugun dena egiteko gai direneguna iristen bada –eta ez dakitiritsiko den – arazoa ez dela izangoaberastasuna sortzea, hori bana-tzea baizik. Aberastasun hori ba-natzea askoz ere gai politikoagoada. Gaur egun arazoak baldin ba-dauzkagu aberastasunak banatze-ko, etorkizunean ez dakit nola egin-go diogun aurre gai horri.Makinek gizakien adimenagainditzea ez dutela lortu ai-patu duzu. Uste duzu noizbaitirits daitekeela une hori?Zaila da esatea, konplexua da etor-kizuna iragartzea. Baina printzi-pioz, ez dago muga teorikorik ho-

publikoarekin ordaintzen da, etauste dut gure zergekin ordaintzenden hori zer den gizarteari kontatuegin behar zaiola. Bestetik, nik si-nesten dut gizarte kulto batek zien-tifikoki kultoa izan behar duela. Gi-zarte batek, zientifikoki kultoa etaorokorrean kultoa denean, askozere erabaki hobeak hartzen ditu.Gizarte demokratiko batean bizinahi badugu, gizarte horretako he-rritarrek ondo jakin behar dute zererabaki hartzen ari diren. Eta gauregun, gezurra ematen du, bainaerabaki pila batek oinarri zientifikoindartsuak dituzte atzean. Adibi-dez, hor dugu homeopatiarenkasua: zientifikoki frogatuta dagoez duela funtzionatzen. Telebistandenetarik esaten dute adituak ezdiren pertsonek, eta zer gertatzenda? Horiek zientzia gaietan oso in-kultoak direla eta askotan sartzendutela hanka. Nutrizioaren eta osa-sunaren kasuan ere berdin. Gauzaasko aztertuta daude, eta horitransmititu egin behar zaio gizarte-ari, jendeak erabaki onak har di-tzan. Zientifikoki kultoak baldin ba-gara, politikariek ez gaituzte engai-natuko. Klima aldaketarena dabeste adibide bat. Politikari askoari dira esaten klima aldaketa ezdela existitzen, baina komunitatezientifikoaren %90ek baino gehia-gok diote gertatzen ari dela, etagainera, gizakia dela horren erru-duna. Ez baditugu hartzen hartubehar diren neurriak, planeta piku-

rretan. Kontua da adimena beraere ez daukagula definituta, ez da-kigu benetan izaki bat adimentsuaden edo ez esaten. Adibidez, txa-kur bat adimentsua al da? Nikbaietz erantzungo dizut, bainajende askok ezetz esaten du, txa-kur batek dena instintu bidez egi-ten duela. Ez dago adostasunikadimena zer den esaterakoan. Etadefinizio hori gabe, guretzat osozaila da esatea zer den adimentsuaeta zer ez. 1996an, Deep Blue ma-kinak munduko jokalari onenari ira-bazi zion xakean, Gary Kasparovi,eta ordura arte, xakean jokatzekogaitasuna izatea pertsona adi-mentsu baten ezaugarritzat jotzenzuten. Baina Deep Bluek irabazizuenean, jende askok zera esanzuen: “Makina horrek egin duenada aukera guztiak esploratu etaonena aukeratu, eta hori ez da adi-mentsua izatea; Kasparovek ez duhori egiten”. Ez dakigu, agian bai,eta agian ez. Baina zer gertatzenda? Makinek adimentsutzat jotzenziren atazak egitea lortzen dutene-an, jende askok esaten du hori ja ezdela adimentsua izatea. Paradoxahorretan gaude. Beraz, makinek gi-zakien adimena gainditzea lortukoote duten? Galdera horri erantzu-tea zaila da, ez daukagulako defini-tuta zer den adimena. Baina nik ezdut ikusten inongo muga teoriko-rik. Nire iritzia galdetuz gero, zeraesango nuke: makinek gizakienadimena gaindi dezaketela. Noiz?Ez daukat arrastorik.Dibulgazio lan ugari eginda-koa zara, baita sari bat bainogehiago jasotakoa ere. Beste-ak beste, sei aldiz jaso duzuCAF-Elhuyar saria. Zientziagizarteratzea da dibulgaziolanen asmoa. Arlo hori jorra-tzea garrantzitsua dela usteal duzu?Niri beti gustatu izan zait idaztea,eta zientzia ere bai; beraz, osomodu naturalean hartu dut dibul-gazioaren bidea. Baina bestalde,iruditzen zait ikerlarion ardura erebadela dibulgazioa. Zergatik?Arrazoi batzuk badaude. Batetik,ikerkuntzaren zati handi bat diru

tara joango da. Eta gizartean jendeaskok ez daki hori. Zientzia herritarrengandikurrun dagoela iruditzen alzaizu?Bai, hala da. Baina jendea esfortzuhandia egiten ari da zientziaren ar-loan, eta Euskal Herrian, oso pribi-legiatuak gara zentzu horretan;gaiari lotutako askotariko egitas-moak antolatzen dituzte. Denaden, iruditzen zait beti publiko berajoaten dela ekitaldi horietara; zailada publiko orokorrarengana iristea.Baina ez dago besterik, saiatu eginbehar da, gauzak egiteko bestemodu batzuk pentsatu behar dira.Gakoetako bat da esparru oroko-rreko komunikabideetara iristea.Albistegietan zientziari buruzgehiago hitz egingo balitz, sekula-ko aurrerapausoa emango genu-ke. Zientziak ez dauka batere pro-tagonismorik egunero ikusten ditu-gun albistegietan. Kirola, politika,ekonomia, gizarte gaiak... lantzendituzte, eta horiek bilakatzen dirajendearentzat garrantzitsu. Eta ezdiot hala ez direnik, baina zientziazez da ia hitz egiten.Zer egin daiteke gizarteareneta zientziaren arteko mugahori lausotzeko?Egiten ari garenaz aparte, zaila dagauza gehiago martxan jartzea.Hori bai, benetan falta dena daerakundeen aldetik bultzada, ko-munikabideetan eta gure egunero-koan sartzeko zientzia.6

Page 24: xxx xxx · 2019-12-20 · xxxAzpeitiko herri aldizkaria xxx2019ko abendua xxx222. zenbakia xxxxxxxx MAKINEN GARUNEAN Gorka Azkune Informatikan doktorea eta adimen artifizialean aditua

Elikadura saretzenUrtebeteko bidea egin du bertan ekoiztutako elikagaiosasuntsuetan oinarritutako jangela ereduaksustatzeko Azoka Plaza 2.0 egitasmoak. .9Nerea Uranga

E kinez eta eginez, urtebe-teko ibilbidea egin du Azoka Plaza 2.0 egi-tasmo pilotuak. Elkarlanean oinarrituta, elika-dura osasuntsuaren eta jasangarriaren nahizbertako ekonomiaren sustapenean sareakehuntzen jardun du bide horretan; tokiko eli-kaduraren kateko katebegiak lotzen, alegia.Irailetik, Azpeitiko eta inguruko udalerrietakohamabost ekoizleren produktuak egitasmorabatu diren jangela kolektiboetara eramatenari dira: San Martin egoitzara, Azpeitiko Ikas-tola Ikasberrira, Iraurgi Ikastetxera, UztaroHaurreskolara eta Sanagustin kulturgunera.Azpeitiko Ikastola Karmelo Etxegarai ereproiektuaren parte da, baina egun ikastetxepublikoek dituzten mugak medio, ezinezkoaizan zaie jangela hornitzea. Azoka Plaza 2.0elkarlanean ereindako egitasmoa da, eta ho-rren parte dira Azpeitiko Udala, UrkomeUrola Kostako landa garapen elkartea, Artxa-ra kooperatiba (Elikagunea) eta EHUko Eko-nomia eta Enpresa Fakultatea (Mirene Begi-ristain eta Saioa Sese dira ordezkariak). As-kotariko eragileen kooperazioari esker,Eusko Jaurlaritzatik jasotako bi urterako diru-laguntzaren bidez heldu zioten egitasmoariurtarrilean.Azpeitiko Azoka Plaza eraberrituan du ja-

torria proiektuak, Aintzira Oñederra (Azkoitia,1984) Azoka Plaza 2.0 egitasmoaren dina-mizatzaileak azaldu duenez: “Eraikina erabe-rritzearekin batera, lehen sektorea sustatze- Azoka Plazan betetzen dituzte jangeletarako produktuen otarreak Elikaguneko kideek.

mamia x x x x x x x x x ekonomia24

Page 25: xxx xxx · 2019-12-20 · xxxAzpeitiko herri aldizkaria xxx2019ko abendua xxx222. zenbakia xxxxxxxx MAKINEN GARUNEAN Gorka Azkune Informatikan doktorea eta adimen artifizialean aditua

ko apustua egin zuen Azpeitiko Udalak,azoka egiteko beste modu batzuk bultzatuz.Esaterako, Elikagunea sortu zen; denda egi-tura dauka, baina izaeraz produktua ekoiztendenetik platerean eskaintzerainoko bideosoa jorratzeko helburu eta baliabideak ditu.Aldi berean, astearteetako eta ostiral arra-tsaldeetako azokak zaintzeko gogoa azalduzen; alabaina, ikusi zen Azoka Plazatik hara-tago beste bide batzuk ere jorra zitezkeelaherrian, hala nola bailarako baserrietan ekoiz-ten ziren produktuak herriko beste leku ba-tzuetan ere eskain zitezkeela, herriko jangelakolektiboetan edota jatetxeetan”.

Zuzeneko harremana oinarrianUrtarrilean hasi ziren Azoka Plaza 2.0 egita-asmoaren lehen urratsak egiten. Ordutik, to-kiko elikadura kateko hainbat eragileren arte-ko harremanak estutzeko lanean ari dira, “ha-rreman zuzena” katebegi guztietan ardatzhartuta, Oñederraren arabera. “Azoka Plaza-ra erostera joaten garenean, baserritarrekindugun zuzeneko harreman hori sareko eragi-

lanketa baserritarren taldean egin genuen.Izan ere, ekoizle txikiak dira, eta orain arte ba-koitzak bere erara jardun du. Prezioak batera-tu eta eskaintza kolektiboa osatu dugu”.Baserrian sortutako produktu hori jangela-

ko sukaldera iritsi arteko erdibideko lana, lo-gistika lana edo, Elikaguneak egin ohi du.Hau da, ekoizleek hara eramaten dituzte pro-duktuak, bertan erabiltzaileen eskariak koor-dinatzen, jangeletarako eskaera prestatzeneta garraiatzen dute. Astean hiru egunetanegiten dute banaketa.Baratzeetatik eta baserrietatik ateratako

elikagaiak hurrengo egunean jasotzen dituz-te jangeletan. “Gertu erein, hazi eta landuta-ko produktu freskoa, nutritiboa eta osasun-garria” iristen da erabiltzaileengana, Oñede-rraren arabera. “Erabiltzaile diren jangeleta-ko arduradunen aldetik interes handia ikus-ten dugu bertako eta kalitatezko produktuenaldeko apustua egiteko”. Horretan bat datorManolo Aizbitarte San Martin egoitzako zu-zendaria ere: “Gure egoiliarrak kontuan har-tuta animatu ginen proiektuan parte hartzera.Alde batetik, egoiliarrek estimatuko zutelakobetiko jateko hori: baserrikoa, sasoikoa etafreskoa. Beste aldetik, haien osasunerakoere onuragarria izango delako elikadura hori”.Egoitzan catering zerbitzua dute, eta irailetikhark eskaintzen dizkien produktu batzukAzoka Plaza 2.0koekin ordezkatu dituzteegoitzan. “Jangelako zerbitzuaz hitz egitekoegoiliarrekin biltzen gara urtean pare bataldiz, eta haien iritzia jasotzen dugu. Saio ho-rietan gustuko duten jatekoaz eta menuazaritzen gara hizketan. Bertako produktuaketa betiko jatekoa gustuko dituztela azalduohi dute”.Elikadura kateko katebegiak lotu ditu

Azoka Plaza 2.0 egitasmoak, tokiko elikagaiosasuntsuetan oinarritutako jangela susta-tzeko ahaleginean. Arantzarik gabeko bideaez da izan, ordea. Dena den, aurrerapausoakeman ahala, sortutako oztopoak gainditzekoelkarlanean jarduteko konpromisoari heldudiote proiektuko kideek.Egitasmo pilotu gisako izaera 2020ko

abendura artekoa du Azoka Plaza 2.0k. Bitar-te horretan, sarea sendotzeko zer egin badu-tela azaldu du Oñederrak: “Jangeletako me-nuak bertako eta garaiko produktuetara ego-kitzen, ikerketan, formakuntzan eta produktuberriak eskaintzen, oraindik badaukagu zere-gina”. Urtarrilean erein zituzten asmoak, eta

dagoeneko ernatu da bertako elikadurakatea.6

Oñederra, Azoka Plaza 2.0-ren dinamizatzailea.

ekonomia x x x x x x x x x mamia 25

le guztiekin izatea dugu helburu. Horregatik,bilerak eta informazio saioak egiten ari garaekoizleekin, jangeletako arduradunekin etaikastetxeetako zuzendariekin, jangeletakoerabiltzaileak diren gurasoekin, elikaduranadituekin... Uste dugu elkarren arteko harre-manak ezin duela komertziala izan, gure arte-ko komunikazioak eta elkar ezagutzak eman-korra izan behar duela”.Hamabost dira ekoizleen taldea osatzen

duten baserritarrak, eta askotarikoak es-kaintzen dituzten produktuak, konbentziona-lak nahiz ekologikoak: barazkiak, fruituak,arrautzak, esnekiak, ogia eta produktu elabo-ratuak. Loiolako Etxearreta baserriko KristinaMurillo (Ibarra, Gipuzkoa,1974) baratzezainada ekoizle taldeko kideetako bat, eta gusturadago esperientzia berriarekin: “Pozgarria da,guk baserrian ekoizten ditugun barazkiak es-kaintzeko beste bide bat delako. Taldelaneanari gara, eta elkarrekin jardutea ona da.Azoka Plaza 2.0 hasi aurretik ere barazkiakeramaten genituen Uztaro Haurreskolara.Orain, egitasmoaren bidez bideratzen dugugure produktua hara eta jangela batzuetara”. Ekoizleen sarea ehuntzeko prozesuan lan

mardula egin dute hilabeteotan. Oñederrakazaldu duenez, eskaintza jangeletara bidera-tu aurretik, katalogo bateratua eta planifika-zio kolektiboa jorratzen jardun dute. “Lehe-nik, bertako produktua sartzeko zer intereszegoen jakiteko, jangeletako arduradunekineta sukaldariekin hitz egin genuen. Segidan,

Page 26: xxx xxx · 2019-12-20 · xxxAzpeitiko herri aldizkaria xxx2019ko abendua xxx222. zenbakia xxxxxxxx MAKINEN GARUNEAN Gorka Azkune Informatikan doktorea eta adimen artifizialean aditua

iritzia x x x x x x x x x26

Ez,ez dut idatziko hain eza-gun eta topikoz jositako, askok eta askokikusi genuen filmaz. Zortzi abizen euskaldundituen emakume argentinar xarmantaz, Mi-rentxutaz, ariko natzaizue. Beno, zortzi, bede-ratzi, hamar... abizen euskaldun dituen ema-kumeaz.Kasualitate xelebreak badira gero... Agian

batzuek beste izen bat erabiliko dute: patua.Duela hogeiren bat urte, Inauteri igandea.Boni laguna Tolosara doa jai arratsaldez,Urrakin barrena. Eguraldi petrala, negu-ne-gukoa. Elur lapatxa bide ertzetan. Mendatetikgertu, auto bat bide ondoan, kieto, ez aurre-ra, ez atzera. Gure lagunak, samaritar on be-zala, gelditu eta laguntza eskaintzen die. Au-toko gidaria euskalduna, beasaindarra. Be-rehala jabetzen da, ordea, bidaideetako batargentinarra dela, haren hizketaren doinua-gatik. Eta, a ze kasualitatea: Boniren familiar-tekoa bizi den herriko maistra da emakumea,Glewkoa, Buenos Aires ondokoa. Gainera,andereak ezagutu egiten du Boniren senitar-tekoa. “Oh, sí. Ignacio el Vasco. Ya le conoz-co”.

Mirentxuri eskerBeno bada, halabeharrezko topaketa huramedio, ondorio aberats eta ugari jaso dugunik eta kuadrillak. Argentina ezagutzeko pa-rada ezin estimarriagoa izan dugu, Mirentxuriesker. Argentinara egindako bidaietan, aire-portuan zintzo zain egoten zen; eta goizekozazpietatik gertu hoteleko sarrerako gelan,presto hiria erakusteko. Ez geografía baka-rrik, Argentinako historiaz ere asko ikasidugu. Birraitonak eta aitonak nafarrak etaBeasaingoak zituen. Batzuk bizitza berribaten bila joan ziren Argentinara; eta beste-ak, bere aitona Alejandro beaisandarra beza-la, polizonte, ihesi, Marokoko gerra saiheste-agatik.“Zenbat ahalegin, esfortzu eta neke... eta

zenbat lortu zuten! Oi, asko zor diegu euskal-

Zortzi abizen euskaldun

x x xMaria Ignacia Larumbe,Iturriaga, Iceta, Aramburu,Apesteguia, Elustondo...Mirentxu, emakume xarmanta

dun migratzaileei”, dio Mirentxuk. Gaur egunjubilatuta dago. “Guernica izeneko herrianhasi nintzen lanean. 05:30ean jaiki, trenaedo busa hartu, eta zuzendaria zain izatengenuen erregelarekin eta tinta gorriarekin...Berandu iritsiz gero, deskontua. Inoiz ez nin-tzen berandu ailegatu”, kontatu du, harro.“Sei urte igaro nituen herri horretan, urtetikurtera eskola berriak ezagutuz. Euria egitenzuenean, katiuska luzeekin joan behar, asfal-torik apenas baitzegoen. Eta beste 32 urteegin nituen beste eskola batean, Glewn”.Hona etorritako bidaietako batean ikastolaraeraman nuen, eraikina ezagutu zezan, eta ha-rrigarria egin zitzaidan haren komentarioa:“Jesus, leihoetako kristal guztiak osorikdaude! Eta hormetan ez dago idatzirik...”.Politikaz ere mintzatu izan zaigu anderea,

nahiz eta lazgarria egiten zaion. Samindutadu arima eta benetako sufrikarioa adieraztendu politikoen jokabidea aztertzean. Bera ar-gentinarra sentitzen da, baina begira zerdioen: “Zuk badakizu Euskal Herria maite du-dala. Nire sustrai guztiak hangoak dira, eus-kaldunak.Han etxean bezala sentitzen naiz,eta nire birraiton-amonez eta aiton-amonezsarri pentsatzen aritzen naiz. Nola ihesi etorriziren lur oparo bila. Topatu zuten, eta jakinezazu, ni argentinar peto-petoa izan arren,eurek erakutsita aunitz maite dudala EuskalHerria”.Maria Ignacia Larumbe, Iturriaga, Iceta,

Aramburu, Apesteguia ,Elustondo... Miren-txu, emakume xarmanta. Zorioneko gu, eza-gutu zaitugulako eta hainbat une jori zurekinpartekatzeagatik. Eta zorionekoa Paulinorenautoaren matxura hura. Kasualitatea, patua,destinoa, zoria, adurra... ze inporta?6

xxxx x x x x x x x x x x x xluis gurrutxagax x x

Page 27: xxx xxx · 2019-12-20 · xxxAzpeitiko herri aldizkaria xxx2019ko abendua xxx222. zenbakia xxxxxxxx MAKINEN GARUNEAN Gorka Azkune Informatikan doktorea eta adimen artifizialean aditua
Page 28: xxx xxx · 2019-12-20 · xxxAzpeitiko herri aldizkaria xxx2019ko abendua xxx222. zenbakia xxxxxxxx MAKINEN GARUNEAN Gorka Azkune Informatikan doktorea eta adimen artifizialean aditua

jakiteko x x x x x x x x x abenduari begiratua28

Kasu bat eta ertz asko‘Nik sinesten dizut. Bortxaketaren kultura eta sanferminetakokasua’ liburua aurkeztuko du Azpeitian egileak, Samara Veltekazetariak, Emakumeen Txokoaren eskutik. .Mailo Oiarzabal

Nik sinesten dizut. Lelo ho-rrek indarra hartu zuen 2016kosanferminetako talde bortxaketakasu ezagunaren biktimari babe-sa erakusteko. Eraso hura etahark eragindako erreakzioak,haren epaiketak eta epaiak utzita-koak abiapuntu hartuta idatzi duSamara Veltek (Zarautz, 1991)Nik sinesten dizut. Bortxaketa-ren kultura eta sanferminetakokasua liburua.Maiatzean aurkeztu zuen lana.

Aleka bildumaren zortzigarren li-burua da kazetari zarauztarrare-na, eta Berriak, Elkarrek, Jakineketa Txalapartak elkarlanean argi-taratu dute. Liburua irakurri dute-

x x xDATUAKx x x x x x x x x x x x x x x x x x x x

x x xZer. ‘Nik sinesten dizut’liburuaren aurkezpena,Samara Velteren eskutik.x x xEguna. Abenduak 11(asteazkena). x x xOrdua.18:30 x x xTokia. EmakumeenTxokoa. x x xAntolatzailea.Emakumeen Txokoa.

nek zein irakurri ez dutenek izan-go dute han jasotzen denaz zer-bait gehiago ikasteko aukera Az-peitian, abenduaren 11n Emaku-meen Txokoan izango baita Velte,egin duen lana aurkezteko.“Nahiko ohikoa den gertakari

bat –festagune batean gertatuta-ko eraso sexista bat– horren iko-niko zerk” bihurtu zuen aztertzenahalegindu da Velte, eta horrenemaitza da liburua.

x x xALEKA BILDUMAx x x x x x x x x x x x x x x x x x x x

x x x x x x x x x x x x x x x x x x

8.alea. Jakin aldizkariaren, Berria egunkariaren eta Elkar etaTxalaparta argitaletxeen bildumako orain arteko azkena da Velterena.

1Egunean Behinjokoaren finalaSakelakoen mundu birtualetikaurrez aurreko fisikora igarota,Egunean Behin galdera-erantzunen jokoaren denboraldihonetan emaitza onenak lortudituztenak Azpeitian elkartukodira.x x xEguna. Abenduak 14(zapatua). x x xOrdua. 12:00x x xTokia. Sanagustinkulturgunean. x x xAntolatzailea.Codesyntax.

2Green Valley,zuzeneanReggae eta dancehall taldeakkontzertua emango duSanagustinen.x x xEguna. Abenduak 14(zapatua). x x xOrdua. 22:30x x xTokia. Sanagustinkulturgunea. x x xAntolatzailea.Kulturaz kooperatiba.

3Santo TomasegunaAsteburuarekin dator aurtenherriko festa egitarauarenurteko azken hitzordua..x x xEguna. Abenduak 21(zapatua). x x xOrdua. Egun osoanx x xAntolatzailea. AzpeitikoUdala.6

xxxBESTERIKx x x x x x x x x x x x x x x x x x x x

x x xAzpeitiko ekimenez informaziogehiago: uztarria.eus/agenda Samara Velte. x x xAmaia Urbieta Arruti (Urola Kostako Hitza)

Page 29: xxx xxx · 2019-12-20 · xxxAzpeitiko herri aldizkaria xxx2019ko abendua xxx222. zenbakia xxxxxxxx MAKINEN GARUNEAN Gorka Azkune Informatikan doktorea eta adimen artifizialean aditua

x x x x x x x x x publierreportajea 09

Page 30: xxx xxx · 2019-12-20 · xxxAzpeitiko herri aldizkaria xxx2019ko abendua xxx222. zenbakia xxxxxxxx MAKINEN GARUNEAN Gorka Azkune Informatikan doktorea eta adimen artifizialean aditua

x x xHITZ GEZIDUNAKx x x x x x x x x x x x x x x x x x x x

.Egilea:Luma

x x xSUDOKUAx x x x x x x x x x x x x x x x x x x x

jakiteko x x x x x x x x x denbora-pasa30

Biolon-txelo

Txoritxikiak

Erantsi

Pl., sexuemea

Pozik

Baliotsu

Babes

*Izena

Egunarenzati

Lausengua

Toka, luke

Urlehortarmota

Juzgatua

Modua

*DeituraInterjek-zioa

Zabor

Zuberera

Pl., tropikoetakozuhaitza

Enborrarenmami

Ugariasko

Kontso.bikoitza

Sutegikohaizebidea

Sudurrekojarioa

Bizkaieraz,zuen

... egin,enpo egin

Zakar

Kezbete

Tirriasentitu

Kontso-nantea

Potasioa

Su

Katalanez,deus

Baita

* Igerilari azpeitiarra

Nekazarienlanabesa Erbioa

Page 31: xxx xxx · 2019-12-20 · xxxAzpeitiko herri aldizkaria xxx2019ko abendua xxx222. zenbakia xxxxxxxx MAKINEN GARUNEAN Gorka Azkune Informatikan doktorea eta adimen artifizialean aditua

lehiaketa x x x x x x x x x jakiteko 31

HITZ GURUTZATUAK

1. Amaierarik ez dutenak. 2. AzpeitikoKultur Mahaiaren Kooperatiba. Uranioabalio du. 3. Utik, ospa! Zerbait osatzenduten zatietako edo gaietako bakoitza. 4.Metatua. Kontsonante bikoitza. 5. Uka-pen, ukazio. Alderantziz, txistu, listu.Sagu, hitz elkartzeetan. 6. Zer pertsonari?... baterako, adibidez. 7. Jatorria adieraz-teko atzizkia. Kontsonante errepikatua.Musika nota. 8. Ipar Euskal Herrian, esku-muturrak. Bokala. 9. Kontsonantea. Tiroegilea. 10. Auzotegia. Hodeietatik malutaedo pikor zurietan erortzen den ur.

Ezker-eskuin1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

12345678910Goitik behera

1. Gorputzean orratz meheak sartzean datzan sendabidea. 2. Mutilak. bokala. 3. Aluminioa balio du.Aztarna, arrasto. 4. Arnas ezak hila. Bokal mehea. ... de Janeiro, Brasilgo hiria. 5. Atsegin. EuskalHerriko egunkaria. 6. Araudia, arau multzoa. 7. Olatua, uhina, uhaina. Sufrearen ikur kimikoa. Ne-kazarien lanabes. 8. Gabezia. Bizkaieraz, arlote, narras. 9. Lehenengo bokala. Itoarazi. Metal bikai-nenaren ikur kimikoa, hauxe da, urrearena. 10. Soldadu taldeen egonleku edo bizileku den eraikina,kaserna. Kontsonantea.

x x xHITZ GURUTZATUEN SOLUZIOAK

BIDALTZEKO EPEA. Abenduak 23

(astelehena) x x xNORA BIDALI ZURE

ERANTZUNA. Perez Arregi plaza 1,

behea (Azpeitia) edo

[email protected] e-

postara x x x IRABAZLEARI SARIA.

Kutxillo urdaitegiaren produktu

sorta x x xPARTE HARTZEKO

BALDINTZA.Uztarria Komunikazio

Taldean bazkide izan behar da. Hitz

gurutzatuak zuzen osatu ondoren,

moztu denborapasa eta gutunazal

batean bidali, edo atera argazkia

eta posta elektronikoz bidali.

nTnEnEJZJ

TXEPETXAK

nERATXIKI

nMnALAInEBAN

PABLOnTOBERA

JnGAUnMUKERnK

BALAKUAnRESn

nLIKEKnERRUZ

APOnTIRRIATU

nESKUAREAnER

x x xUZTARRIAREN LEHIAKETA: HITZ GURUTZATUAKx x x x x x x x x x x x x x x x x

SUDOKUA

x x xUZTARRIAREN AZAROKO LEHIAKETAx x x x x x x x

IRABAZLEA

Maixol Muguruza

Uztarria Komunikazio

Taldearen bazkidea da

aldizkariko 221.

lehiaketaren irabazlea.

Kutxillo urdaitegiak

emandako produktu

sorta irabazi du sari

gisa. Argazkian,

lehiaketaren irabazlea

Kutxilloren oparia

eskuetan duela.

x x xSOLUZIOAKx x x x x x x x

HITZ GEZIDUNAK

Page 32: xxx xxx · 2019-12-20 · xxxAzpeitiko herri aldizkaria xxx2019ko abendua xxx222. zenbakia xxxxxxxx MAKINEN GARUNEAN Gorka Azkune Informatikan doktorea eta adimen artifizialean aditua

jakiteko x x x x x x x x x uztarria.eus32

xxxELKARRIZKETAxxxxxx Maria Angeles Amenabar (Korta Saria jaso du)

Bizkorrak izan ginen Zubiola Kooperatibarenenpresa proiektua aldatzen”xxxJoxe Mari Kortaren Bidetik funda-zioak proposatuta, aurtengo Kortasarietako bat jaso du Maria Ange-les Amenabarrek (Azpeitia, 1946).Pertsonen bizitza eta enpresa ibil-bidea saritzea dute xede sari ho-riek. Amenabarrek bere ibilbideprofesional nabarmenena Zubiolakooperatiban egin zuen; jubilazioahartu aurreko azken hemezortzi ur-teetan kudeatzailea izan zen.Nola jaso duzu Korta Sarieta-rako izendapena?Harriduraz. Ohore bat da Joxe MariKortaren Bidetik fundazioak ni pro-posatu izana saritzeko. Zubiola kooperatiban hasi au-rretik zer ibilbide profesio-nal izan zenuen?16 urterekin hasi nintzen laneanAzpeitiko udaletxeko bulegoan, az-terketa bat gainditu ondoren. Den-bora gutxira, ordea, lege berri batjarri zuten indarrean, eta haren ara-bera, 18 urte baino gutxiagokoekudalean ezin zuten lanean jardun.Ondorioz, bi neska kaleratu egingintuzten. Segidan, 17 urterekin,Euskalduna kooperatiban hasinintzen kontabilitatean eta admi-nistrazioan. 21 urterekin ezkondueta lanari utzi egin nion, garai harta-

ko kooperatibetan ezkondutakoemakumeek ez zutelako lanean ja-rraitzeko aukerarik.Hurrengo urtean gure alaba jaio

zen, eta 23 urterekin, semea izate-ko nengoela, istripu larria izan ge-nuen: gizona eta semea galdu ni-tuen, eta neu txikituta gelditu nin-tzen. 24 hilabete behar izan nituenosasunez neure onera etortzeko.

Orduan, nire jaiotetxera itzuli nin-tzen bizitzera, Etxebeltzera. Familiaguztiari esker, alabak eta biok au-rrera egin genuen. 25 urterekin berriro hasizinen lanean, Zubiola koope-ratiban.Bai. Garai hartan Zubiolak bi dibi-sio zituen: makinarena eta erremin-tarena; biak egurraren esparruko- x x xElkarrizketa osoa uztarria.eus-en

“ak. Une gogorrak ziren haiek nire-tzat eta, lana egiteaz gain, nire kon-petentzia profesionalak egunera-tzeari ekin nion. Bost urtez, Bartze-lonako Unibertsitate AutonomokoCESEAk eskaintzen zituen urruti-ko Enpresagintza Teknikak etaEkonomia eta Finantza Zuzendari-tza ikasketak egin nituen. Arlo pro-fesionaletik aparte, Azpeitiko Uda-leko zinegotzi aukeratu ninduten,eta lehenengo udal demokratikoanlau urtez aritu nintzen, alabaren he-ziketaz ahaztu gabe. Hori guztiaoso ondo etorri zitzaidan nire bizi-tza pixkanaka berriro ere orekanjartzen hasteko.Zubiolan kudeatzaile izanzinen 1989tik 2007ra. Nola-koak izan ziren urte haiek?Zubiola enpresa txikia zen, eta ma-kinak egiten zituen dibisioa galdutazuen ordurako; berriro ere kolokanzegoen enpresa, inoiz baino egoe-ra larriagoan. Errektore Kontsei-luak gerentzia hartzeko eskatuzidan, eta onartu egin nuen. Erron-ka bikaina eskaini zidaten.Beste hainbat enpresaren gisa-

ra, lehiakortasun gutxiko produktuheldu batekin gelditu ginen. Garaitxarrak ziren, eta horri guztiari, glo-balizazioa erantsi behar, gainera.Ingurua okertzen hasi zitzaigun: ha-sieran, produkzio handiko Europa-ko multinazionalak sartu zirenlehian, eta Asiakoak ondoren.6

Page 33: xxx xxx · 2019-12-20 · xxxAzpeitiko herri aldizkaria xxx2019ko abendua xxx222. zenbakia xxxxxxxx MAKINEN GARUNEAN Gorka Azkune Informatikan doktorea eta adimen artifizialean aditua

IÑIGO AGIRRE Gabonetako apaingarrien saltzailea

1.Erakusleihoaprestatzen, zenbat urte?1977tik; aurretik osabakere jartzen zuen.2.Gero eta lehenagoprestatzen duzu...Azken sei-zortzi urteanazaroko hirugarren asterako.3. Jaiotza ala pinua?Pinua.

4.Gehien saltzen denGabon apaingarria?Jaiotza ez bestelakoak etaeuskal ukitua dutenak.5. Joerak aldatu dira?Bai, azken hamarkadan,batez ere. Lehen jaiotzaksaltzen ziren gehien.6.Aita Noelik eskatual dizute?

Bai, baina herritarrekbadakite irudi hori ezdagoela gure dendan.7.Argiak, nolakoak?Kolore bakarrekoak. 8.Erakusleihoainoizko zikinen...Bai, baina ni pozik umeenaurpegiak ikusita.6

. Nerea Uranga

x x x x x x x x x jakiteko 33

Bertako elikagai osasuntsuetan oinarritutakojangela ereduak sustatzeko plana da Azoka Plaza 2.0.Herriko proiektu pilotu horren berri eman zidatenean,nire buruari galdera potolo bat egin nion. Jangelanbehin ere jan ez duten hiru seme-alaben ama gisa ba-tetik, eta nutrizionista gisa bestetik, erantzun bat nahinuen: nire seme-alabentzako nolako jangela gustatu-ko litzaidake? Etxekoa bezalakoa! Konfiantzazkoa,orekatua, osasuntsua, nahikoa eta kalitatezkoa. Ustedut aurreko esaldian edozein gurasok bere seme-ala-bentzat nahiko lukeen jangela deskribatu dudala.Lehengaiak eta animaliak non, nork eta nola landa-

tu dituen edota hazi dituen jakiteak zer jaten ari garenerakusten digu. Bertako eta garaiko produktuek balioerantsi hori dute, konfiantza ematen digute. Aberatsa-goak dira, bitamina eta mineral gehiago baitituzte.Heldutako lehengaiak dira, beren puntu onenean ja-sotakoak. Ezin ditugu alderatu kanpotik ekarritako ba-razkiekin, gure mahaira ondo heldu gabe jaso, biltegi-ratu eta garraiatu ondoren iristen direnekin. Jaten du-gunak elikatu egin behar gaitu!Familia, eskola eta herria nutrizio heziketaren eremu

naturalak dira. Gure umeek ondo jateko eskubideadute, eta guk haiek ondo elika-tzeko betebeharra. Erronkari eutsidiozuenoi, zorionak!6

xxxx x x x x x x x x x xaitziber aizpurux x x

Azoka Plaza 2.0

Page 34: xxx xxx · 2019-12-20 · xxxAzpeitiko herri aldizkaria xxx2019ko abendua xxx222. zenbakia xxxxxxxx MAKINEN GARUNEAN Gorka Azkune Informatikan doktorea eta adimen artifizialean aditua

Oroitzapenkutxa irekitaAlkate karguak bizitza antolatzea eskatzen duela dio. Bidaiatzea “beharrezkoa” du egunerokotik ihes egiteko..9 Elena Margüello

A zken hilabeteetan askoaldatu da Nagore Alkortaren (Azpeitia, 1978)bizimodua. Hamalau urtez Urnietako Udale-an lanean aritu ostean, orain dela bi urte etaerdi itzuli zen Alkorta jaioterrira lanera. Azpei-tiko udal teknikari lanetan aritu da joan zenmaiatzean alkate izendatu zuten arte. Ordu-tik, denbora librea eta lana “ondo kudeatzensaiatzen” ari dela azaldu du. “Jende artean” hazitako haurra izan zen Al-

korta. Aitona-amonak, osaba, ama, aita etaahizpa bikiarekin bizi izan zituen haurtzaroko

katzen zuten diziplina oso handia zen: egune-ro errezatzen genuen eta hilean behin konfe-satzera joaten ginen. Institutuan, berriz, inorkez zigun ezer exijitzen. Irakasleekin genituenharremanak ere desberdinak ziren, azkoitia-rrak ere bagenituen ikasgelan, kalera gehia-go ateratzen ginen... Esperientzia oso des-berdina eta aberasgarria izan zen”. Garai hartako oroitzapen ederrak ditu Al-

kortak, tartean Lagun Onak futbol taldeanigarotako uneak. Eskola garaian futboleanibiltzen zirela gogoratzen da: “Nahiz eta txa-

urteak. “Garai batean txakurra ere izan ge-nuen: Xarpi. Etxean beti zegoen giroa”, gogo-ratu du azpeitiarrak. Mojetan egin zituenhaurtzaroko ikasketak, eta urte haiek “gogo-rrak” baziren ere, ikastetxean zein handikkanpo “jolas askoko haurtzaroa zoriontsua”bizi izan zuela oroitzen du. 14 urtera arte Miserikordian ikasi zuen:

“Garai hartan, ordea, institutu publikora pa-satzea erabaki genuen neska talde batek.Kristau eskolatik institutura joatea ikuspegialdaketa izan zen. Izan ere, Miserikordian es-

jakiteko x x x x x x x x x bestaldetik: nagore alkorta34

Page 35: xxx xxx · 2019-12-20 · xxxAzpeitiko herri aldizkaria xxx2019ko abendua xxx222. zenbakia xxxxxxxx MAKINEN GARUNEAN Gorka Azkune Informatikan doktorea eta adimen artifizialean aditua

rrak izan, oso giro ona izaten genuen talde-an”. 14 urte bete zituztenean, ordea, federatubeste aukerarik ez zuten futbolean jokatuahal izateko, eta egunkarian irakurri zutenLagun Onak nesken talde bat osatzeko as-motan zebilela. “Hitzordu bat jarri ziguten,eta futbol zelaian batu ginen guztiok. Horrelaosatu genuen Lagun Onakeko nesken lehe-nengo taldea”. Samurtasunez gogoratzen dutaldearekin aritu zen urtebete hura: “Garaihartan, agian, ez ginen ohartzen emakumeenlehenengo taldeko kide ginela, baina orainatzera begiratu eta oroitzapen oso politakdatozkit gogora”. Institutuko garaiak pasatuta, Zuzenbide

ikasketak egin zituen azpeitiarrak. Egunerojoan-etorrian ibiltzen zen Azpeitia eta Donos-tia artean. “Unibertsitateko lehen urte erdiaoso gogorra egin zitzaidan. Ama gaixotu eginzen, gurasoen tabernan hasi nintzen lanean,eta gainera, ikasketetan beti izan naiz osoperfekzionista”. Egoera berriak heldutasune-rako bidea “azkar” erakutsi ziola adierazi duAlkortak. Lanean lehen soldata irabazi ordu-ko Donostiara joan zen bizitzera kuadrillakolagun batekin eta lankide batekin. Donostianhiru urtez bizi izan zen, eta ondoren Astiga-rraga eta Hernani (Gipuzkoa) ere izan zituenbizileku. “Bost urteren ostean nire bizitza Az-peitian eraikitzea erabaki nuen. Herriminasentitu nuen berriro”.

Zaletasunak abaroAlkate izateak “ondo” antolatzea eskatzenduela adierazi du Alkortak, eta esan du “be-harrezkoak diren ardurak onartzen” saiatzendela, etxean nortzuk dituen ahaztu gabe. Ho-rregatik, egunerokotasunean alabarekin etasenarrarekin egoteko denbora hartzea gus-tatzen zaio azpeitiarrari: “Asteburuetan, tartebat izaten dudanean, alabarekin igerilekurajoateak deskonektatzen laguntzen dit”. Zapa-tuetan, berriz, lagunekin edo senarrarekin ka-lera atera eta zerbait hartzea ere atsegin duAlkortak. “Kale zalea naiz, eta jendearekinegotea gustatzen zait. Kalera irteten naizene-an, laneko gauzak alde batera laga eta nirebetiko jendearekin egotea gustatzen zait.

tara joatea. “Ihesaldi handiak egiteko denbo-rarik ez dudanez, bidaia txikiak eginez disfru-tatzen dut”. Dena den, Alkortak badu errepikatu nahi

duen esperientzia bat. 30 urterekin, bizitzeraAzpeitira itzuli zenean, beste lau lagunekin etaahizpa bikiarekin Namibiara (Afrika) hiru aste-ko bidaia egin zuen. Bidaia antolatu bat eginzuten orduko hartan, eta bidaia hasi eta bere-hala, Londresko aireportuan, Madrilgo, Kata-luniako eta Murtziako (Espainia) beste hama-bost lagunekin elkartu ziren azpeitiarrak. “Ka-rabana batean zeharkatu genuen Namibia,3.000 kilometrotik gora egin genituen”. Bi-daia hark “asko” lagundu ziola azaldu du; izanere, “kezka batzuekin” joan bazen ere, abiatuzenean baino “askoz ere lasaiago” itzuli zelasentitu zuen. “Nire bizitzako bidaia izan zen”.Alkortak badu bizitzarako esaldi bat: “Beti

esaten dut bizitza honetan hobe dela egin di-tuzun gauzengatik damutzea, egin ez dituzu-nengatik damutzea baino”. Pentsatzen jarri-ta, atzera begiratu eta “gauza desberdinak”egin dituela sentitzen du Alkortak: “Horreksatisfazioa sentiarazten dit”.6

1. Alkorta Namibiara (Afrika) eginzuen bidaian. 2. Alkorta eta bere alabaelurretan. 3. Alkorta, beheko ilaranerdi-erdian, txikitako lagun taldearekinmerienda batean.

1

2

3

bestaldetik: nagore alkorta x x x x x x x x x jakiteko 35

Hori da egunerokotasunetik deskonektatze-ko daukadan modua”.Zinemara joatea ere “gustuko” duela azal-

du du Alkortak, nahiz eta umeen filmak baka-rrik ikusten dituen aspaldian. Zinema etakontzertuak biak gustatzen zaizkio, nahiz etabeti izan duen zinemarako zaletasun handia-goa. Gogoan du Donostian bizi izan zen ga-raian “sarri” joaten zela zinemara: “Orain, be-rriz, gustuko filmak eta kontzertuak ikustekotartea hartzen saiatzen naiz”.

Ihesaldiak arnasguneBidaiatzea zaletasuna du Alkortak, eta zale-tasun hori “beharrezkotzat” dauka. Neguan,Frantziako Pirinioetara eskiatzera joatea gus-tatzen zaio, eta bidaia hori Urtezaharra iga-rotzeko tradizio bilakatu dute Alkortak, harensenarrak eta haien haurrak. “Batzuetan, dis-tantzia fisikoa jartzea ondo dago. Urtezahareguna kanpoan igarota benetan deskonek-tatzea lortzen dugu”. Noizean behin “ihesalditxikiak” egiten ere saiatzen da alkatea, egu-nerokotasunean “ondo” moldatzen bada ere,“eskertzen” baitu ezagutzen ez dituen lekue-

Page 36: xxx xxx · 2019-12-20 · xxxAzpeitiko herri aldizkaria xxx2019ko abendua xxx222. zenbakia xxxxxxxx MAKINEN GARUNEAN Gorka Azkune Informatikan doktorea eta adimen artifizialean aditua

x x xTELEFONO ZENBAKIAKx x x x x x x x x x x x x x x x x x x xUDALETXEA x x xAsteguna: 08:30-14:00 x x xLarunbata: 09:00-12:30 UDALTZAINGOA x x xEgun osoz

irekita egoten da ANBULATORIOAx x xEgun osoz irekita egoten da IGERILEKUAx x xAstelehena:

14:00-21:00 x x xBeste egunak:07:00-21:00 x x xLarunbata: 10:00-13:00 eta 16:00-20:00 x x xIgandea eta jai

egunak: 09:00-13:00 xxxKanpokoa: ekaina arte itxita KIROLDEGIA xxxAstegunak: 10:00-13:00, 15:00-21:00

x x xLarunbata: 10:00-13:00, 16:00-20:00 LIBURUTEGIA x x xAstegunak: 09:00-13:00, 15:30-20:00

xxxLarunbata: 09:00-13:00 xxxEkaineko azken astean, uztailean, abuztuan: 08:30-14:00. Abuztuko lehen

hamabostaldian itxita. GAZTELEKUA x x xAsteartea-ostirala: 17:00-20:30 x x xLarunbata: 16:00-20:30

x x xFARMAZIAK (abendua)x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x

LARRIALDIAK

112

s’ZIRRIKITOTIK’, KALERA.Emakumeen Mahaiak ‘Zirrikitotik’fanzinearen 0 zenbakia kaleratu du.Herriko hainbat txokotan eskura daiteke,hala nola Emakumeen Txokoan,Gaztelekuan, anbulatorioan nahiz GIBen.

ODOL-EMAILEAK

Abenduaren 11n eta 23an,

17:00etatik 21:00etara,

anbulatorioan.

x x xGARRAIOAx x x x x x x x x x x x x x x x x x x

ALDALUR 943 85 2587

EUSKO TREN 902 54 32 10

GUIPUZCOANA 943 85 11 59

PESA 943 21 26 99

PIPER ELKARTEA 943 85 25 87

TAXIAK 943 81 13 07

x x xautobusen ordutegi osoa:

www.uztarria.eus/azpeitia/

autobusak

x x xORDUTEGIAKx x x x x x x x x x x x x x x x x x x x

x x xERABILGARRIx x x x x x x x x x x x x x x x x x x x

jakiteko x x x x x x x x x zerbitzua36

TOKI PUBLIKOAK

Udaletxea 15 72 00

Udaltzaingoa 15 13 13

Suhiltzaileak 112

Azpeitia Lantzen 15 71 83

Iraurgi Berritzen 026069

Nekazal Bulegoa 81 24 85

Iturritxiki Ludoteka 15 11 79

Txiki-Txoko Ludoteka 15 05 16

Gaztelekua / GIB 15 71 61

Lanbide 15 04 02

Kiroldegia 81 30 69

KIUB 15 72 01

Igerilekua 81 41 21

Emakumeen Txokoa 15 70 55

Ertzaintza-Azkoitia 0837 80

Baigera I 81 51 71

Baigera II 81 23 89

Epaitegia 02 51 91

Ekoetxea 81 24 48

OSASUNA

Anbulatorioa 0254 00

Anbulator. larrialdiak 02 54 01

Eguneko zentroa 15 74 96

Asepeyo 8144 00

Gurutze Gorria 85 32 97

DYA-Donostia 46 46 22

KOMUNIKABIDEAK

Uztarria 15 03 58

Hitza (Azpeitia) 81 38 41

Hitza (Zarautz) 8900 17

Azpeitian Zer? 080688

Erlo Telebista (Azpeitia) 81 53 35

Berria 943 30 40 30

Gara 943 31 69 99

Noticias (berriemailea) 687 60 50 06

DV (berriemailea) 610 81 29 12

Argia 943 37 15 45

Arrate Irratia 943 12 01 73

Euskadi Irratia 943 01 23 00

ETB 943 01 17 05

ALDERDI POLITIKOAK

Bildu 15 72 00

EAJ 81 55 70

Sortu 15 72 00

EA 81 00 11

Aralar 647 42 59 95

SINDIKATUAK

ELA 81 34 46

LAB 15 13 56

EHNE 81 39 28

KULTURA-EUSKARA

Sanagustin 10 52 20

Kultur Mahaia 674 16 56 84

Euskara Patronatua 81 45 18

Natul euskara taldea661 10 44 46

Udal Euskaltegia 81 19 47

Udal Liburutegia 15 71 95

Loiolako Liburutegia 8165 08

Kontseilua 943 59 12 00

Bai Euskarari 902 43 00 26

IKASTETXEAK

Iraurgi (Betharram) 81 16 68

Iraurgi (Milagrosa) 8163 80

Iraurgi (Jesuitinak) 81 22 49

Ikasberri 15 12 46

Karmelo Etxegarai 81 26 97

Urola BHI 15 02 28

Uztaro 81 31 90

BESTERIK

Xoxoteko aterpea 58 10 07

Eregi 943 08 06 88

1-2-9-16-24-27-28-29Aranburu (Azpeitia).943811350

3-12-14-15-17-25-30Alberdi (Azpeitia).943815974

4-11-18-21-22-26Jacome (Azpeitia).943080258

5-13-19-23-31Beristain (Azpeitia).943 811949

6-7-8-10-20Arrieta (Azpeitia).943811274

Arrieta (Azpeitia).943811274

GAUEZ, URTE OSOAN

Page 37: xxx xxx · 2019-12-20 · xxxAzpeitiko herri aldizkaria xxx2019ko abendua xxx222. zenbakia xxxxxxxx MAKINEN GARUNEAN Gorka Azkune Informatikan doktorea eta adimen artifizialean aditua

MAMADOU TOULADIO DIALLIOGuinea Conakry

Hiru ardatz ditut:pertsona, etika etazoriontasuna”

2001ean Guineatik irten zenetik, hainbatherrialde igaro du Dialliok, eta egunAzpeitian bizi da, Ainhoa Alberdirekin.Etxean hartu du hark.. Ihintza Elustondo

Zergatik utzi zenuen Guinea? 18 urterekin alde egin nuen, ikastea nahinuelako. Leku asko pasatu nituen Azpeitirairitsi aurretik: Paris, Guadalajara [Espainia],Madril, Bilbo eta Oñati. Lanaren bidez eza-gutu nuen Ainhoa, eta berarekin Garoan ta-bernari hasi nintzen gero. Gainera, etxeanhartu ninduen, eta berarekin bizi naiz ordutik.Urtebete daramat Azpeitian.Egun, zertan aritzen zara? Tabernako lana amaitu zitzaidan, eta lan bilaari naiz orain. Oñatin bizi nintzenean, LidergoEkintzailea eta Berrikuntza gradua ikasi nuenMondragon unibertsitatean, eta horrela, nirehelburua betetzea lortu nuen. Ikasketa ho-riek garestiak izanagatik, unibertsitateak ezzidan inolako oztoporik jarri, eta orain, arlohorri lotutako lan bat aurkitzea da nire helbu-rua. Bitartean, ikastaro bat egiten ari naiz. Beste hainbat gauza ere egiten duzu. Tabernan jende asko ezagutu nuen, eta haie-kin planak egiten ditut. Gaztetxeko kideekinEsklabetako proiektuan murgilduta nabil,esaterako. Gainera, asko gustatzen zaitmendira joatea, paseatzea eta lagunekin zer-

bait hartzea. Ondo hartu naute hemen, etxe-an bezala sentitzen naiz. Jendeak asko la-gundu dit, arlo askotan. Zure emaztea eta seme-alabak Belgi-kan bizi dira. Gogorra izango da hori.Bai, oso gogorra. Elkarrekin egon nahi dugu,baina kontu administratiboak oso poliki joa-ten dira. Urteak daramatzagu tramiteetan,baina oraindik ez dugu lortu elkarrekin ego-tea. Halere, borrokan segituko dugu. Udanetorri zen nire familia Azpeitira, eta asko gus-tatu zitzaien leku hau. Gustura biziko ginate-ke guztiok hemen. Zer gustatzen zaizu Azpeititik? Jendeaz aparte, paisaia: mendia eta lekuberdeak. Guinean herri txiki batean bizi nin-tzen, naturaz inguraturiko leku batean, etaharen antza hartzen diot gune honi. Nola ikusten duzu etorkizuna? Etorkizunera begira, hiru ardatz ditut: pertso-na, etika eta zoriontasuna. Jende asko ikusidut diruaren atzetik korrika zoriontasun bila,baina zoriontsu ez dena. Uste dut pertsonabaloratu behar dela, eta etika kontuan izandaegin behar direla proiektu guztiak. 6

1.Diallio emaztearekin, seme-alabekin etaAinhoa Alberdirekin, udan, Aittolan.2.Herniomendian. 3.Urrestillako Txikuri pilotalekuan.

3.763kilometrora dago Guinea Conakry.

1

2

3

hementxe bertan x x x x x x x x x jakiteko 37

Page 38: xxx xxx · 2019-12-20 · xxxAzpeitiko herri aldizkaria xxx2019ko abendua xxx222. zenbakia xxxxxxxx MAKINEN GARUNEAN Gorka Azkune Informatikan doktorea eta adimen artifizialean aditua

Elias Kerejetari elkarrizketaegitera joan behar Madrilera eta, sarean ze-bilen grabazio batean aditu nion, “Saint-Exu-peryk esaten zuenez, haurtzaroa da norbera-ren aberria. Nire haurtzaroa Hernani da, Her-nani da nire aberria”. Eta, gero, txikitako lagunaspaldiko bati eskaini zion eman berri ziotensaria. Donostiako Espainiako Zinemaldian,inondik ere. Aditu nionetik josita daramat bu-rutzar gaztandi honetan: “Haurtzaroa da nor-beraren aberria”.Eta autoa garai batean perretxiko ikastola-

ren jolasleku izandakoan utzi eta plaza alderajo dut Artetxeneko paretik. Poetaren anaiapozik saludatu, hari lan fina eragin, eta asto-tegi parera jo dut arkupeetan barrena. EtaJoxe Luixen poesia, geure hura: “Ene herrikoplazak arku asko ditu / eta hala ere / berebegi goibeletan ez da inor galdu / arku askoditu / eta behin ere / ez dute aurkitu / zibagaztearen buruko txintxeta / Babelgo dorre-aren behea / ene herriko plazak arku askoditu / bere habe artean haurren jolasa gor-detzen du”. Ederragorik, nekez.

Emozio gehiegiEta nire herriko plazako arkupeetatik irtee-ran, han non datorren baten bat, ezagutzekourruti, baina ez, hala ere, haren ibilera ez eza-gutzeko behar bezain urruti. “Ibilera hori...!”.Eta, hurreratu, eta Miren. Eta Miren esanda,da Lurdes, gure Lantziegoko Lurdes, eta daJosu, eta da Itsaso, eta da Unai, eta da... bi-zitza bat eta bizitza asko aldi berean. Mun-dualdi bat, nahi izanez gero. Eta da emoziomordoa. “Ardoa Ameriketara saltzen ari diraorain!”.Eta segi, bihotza zimur-zimur, Azoka Plaza-

ko zubia pasatu eta Artzubi aldera, eta, han,kontrako espaloian, beste bihotz bat. Mirenda hau ere, baina Miren hau Arantxaren amaMiren da. Ikastolan ikasle ibilitako Arantxa,ikastolan zuzendari ezagututako Arantxa. Etabetiko irribarrea begi sorginetan, eta konpli-

Zahartzarotik haurtzarora

x x xHau itomena, arnasa estua.Tratu hau pasatzekotan,haurtzarora batereez joanda hobe

x x x x x x x x x x x x x x x xmiel a. elustondox x x

zitatea, eta Garmendipeko haizeak jotako e-txepearen istorioa, nik zeharo ahaztuta neu-kana. “Letzen dizkizut, bai!”. “Letu, bada, hu-rrengoa ere, hantxe erretratatuko zaitut!”.“Aizu, niri ez zait protagonismorik gusta-tzen!”. Mirenek.Eta aurrera, hitzordua dugu eta. Eta lanak

egin eta izkinako irish pub edo dena delako-ra. Eta han ere baten bat hoska ertzetik: “Hi,zer?! Herrira?”. Mikel da, garai bateko irakas-le laguna, makina bat korrika saio elkarrekinegindakoak, Behobia, eta Donostiako mara-toia. Biboteari tira eta esaten zuenean: “Hi,afari koxkorren bat egin beharko diagu, ba!”.Eta eskribitzen dituenak, eta ondoan duen la-gunak, Irixarrek, eskribitzen dituenak. Bereburuarentzat eskribitzen duena. Horiexekidazlerik onenak.Eta hainbeste haurtzaro eta hainbeste Az-

peitia eta hainbeste kontu... onena alde egi-tea izango dela erabaki dudanean, herriariazkeneko buelta ematerakoan... aurpegi eza-gun bat, oso ezaguna, baina 40 urte gehiagodituena. Isabel. “Isabel!”. Eta zer moduz eta“Igual-igual zaude!”. “Bai, zu ez zaude igual-igual, eta nola egongo naiz ni, bada, igual-igual!”. Eta gurasoak, eta “akordatzen alzara?” eta poza, biona poza, eta telefonoahartu eta...Hau itomena, arnasa estua. Tratu hau pa-

satzekotan, haurtzarora batere ez joandahobe. Hobe zahartzarora joan. Nik ez daukatkulparik, zahartzaroa ere haurtzaroan azalduzait niri. Erabaki dut: puskatean ez naute niAzpeitian ikusiko. Emozio gehiegi.6

iritzia x x x x x x x x x38

Page 39: xxx xxx · 2019-12-20 · xxxAzpeitiko herri aldizkaria xxx2019ko abendua xxx222. zenbakia xxxxxxxx MAKINEN GARUNEAN Gorka Azkune Informatikan doktorea eta adimen artifizialean aditua
Page 40: xxx xxx · 2019-12-20 · xxxAzpeitiko herri aldizkaria xxx2019ko abendua xxx222. zenbakia xxxxxxxx MAKINEN GARUNEAN Gorka Azkune Informatikan doktorea eta adimen artifizialean aditua