· Web viewHorretarako, nahitaezkoa da ulermen, adierazpen eta hausnarketa estrategiak ezagutzea...

Proiektua

1. SARRERA

2. ALDERDI METODOLOGIKOAK ETA DIDAKTIKOAK

3. GAITASUNETAN OINARRITUTAKO CURRICULUMA

4. HELBURU OROKORRAK

5. EDUKIAK OROKORRAK

6. EBALUAZIO IRIZPIDE OROKORRAK

7. MATERIALEN DESKRIBAPENA

© Ibaizabal argitaletxea 2010 2

1. SARRERA

Batxilergoko i.bai hi proiektuan biltzen diren materialekin Euskara eta Literatura arloan nagusiki bi helburu lortu nahi ditugu:

• Gazteei proposamen egokiak eta erakargarriak aurkeztea, Euskara eta Literatura arloko edukiak barnera ditzaten eta ikasteko prozesuari etekin onena atera diezaioten. • Irakasleei metodologia eta proposamen praktikoak, erakargarriak eta eraginkorrak eskaintzea, beti ere haien beharrak kontuan hartuta eta Curriculumetik abiatuta.

Bi helburu horiez gain, materialak prestatzeko orduan irizpide hauek izan ditugu gogoan:

—Hizkuntza pertsonak elkarrekin komunikatzeko tresna da. —Hizkuntza mundua irudikatzeko bitartekoa ere bada, eta horregatik, pentsamenduari eta ezagutzari lotuta dago.

Joseba Sarrionandiak zioen moduan, “Komunikazioa hogeitapiku letra konbinatzea baino zerbait gehiago da”1 Komunikazioak geure pentsamendua garatzeko aukera emateaz gain, besteena geureganatzeko eta errealitatea ulertzeko parada eskaintzen digu. Horregatik, Batxilergoan arlo honetan gure helburu nagusia da ikasleek euskaraz egoki komunikatzeko gaitasuna lor dezaten proposamenak eskaintzea. Eta gaitasun hori lortzeko trebetatsun batzuk lantzeko aukerak luzatuko ditugu: ulermen trebetatsunak, adierazpen trebetasunak eta hizkuntzaren hausnarketa.

2. ALDERDI METODOLOGIKOAK ETA DIDAKTIKOAK

—Ikasleen komunikazio gaitasuna garatzeko, hizkuntzaren ikaskuntza prozesuan oinarrizkoak diren lau trebetasunak garatzea beharrezkoa da: irakurri, entzun, mintzatu eta idatzi. Horretarako, nahitaezkoa da ulermen, adierazpen eta hausnarketa estrategiak ezagutzea eta horietan trebatzea. Ulermena Ahozko nahiz idatzizko testuen benetako ulermenerako, ezinbestekoa da testuinguruak duen garrantziaz jabetzea: jasotzen ari garenari buruz norberak zer dakien, testuaren aurrean zein helbururekin jarri garen, igorlea nor den, non eta zertarako idazten edo hitz egiten duen... Horrekin batera, Batxilergoko ikasleek igorleak erabilitako bitartekoak interpretatzeko gaitasuna lortu behar dute: erabili duen tonua (serioa, ironikoa, umoretsua...), lerro artean esan duena (esan duena eta esan nahi izan duena)... Ahozko nahiz idatzizko testuen edukia jasotzeaz gain, jasotako edukiei buruzko hausnarketa egiteko gai ere izan behar dute, horrela garatuko baitute edozein diskurtsoren aurrean izan beharreko jarrera kritikoa.

1 Joseba Sarrionandia, Bost idazle Hasier Etxeberriarekin berbetan, Alberdania.


Adierazpena Ikasleek komunikazio egoera erreal bakoitzari egokitutako testuak sortzeko gaitasuna garatu behar dute. Horretarako, ahoz nahiz idatziz zerbait adierazterakoan, nahitaezkoa da ikasleekin zuzen eta egoki, modu koherentean eta ondo kohesionatutako testuak sortzearen garrantziaz gogoeta egitea, eta horretarako gaitasuna lortzeko aukerak eskaintzea. Bestalde, ahozko nahiz idatzizko ekoizpenak egiteko prozesua barneratzea ere oso garrantzitsua da, ekoizpen zuzen eta egokiak egin ahal izateko (gidoia egin, zirriborroa idatzi, berrikusi eta zuzendu...). Hori ikusarazi eta horretarako bideak eskaini beharra dagoela uste dugu. Hausnarketa Hizkuntza gaitasuna eta haren erabilera hobetzea nahi baldin badugu, garrantzitsua da ikasleek hizkuntzari buruzko hausnarketa egitea. Hori lortzeko, nahitaezkoa da sistema ezagutzea, eta baita hori aztertzeko prozedurak ere. Horrek norberaren ekoizpenak, ahozkoak zein idatzizkoak eta, horrenbestez, komunikazio gaitasuna, hobetzen lagun diezaiekela konturatu behar dute. Eta, bide batez, zuzentasunak duen balioaz ere jabetu behar dute.—Informazioaren gizartean bizi garenez, geroz eta beharrezkoagoa da hedabideetatik iristen zaigun informazioa aukeratzen eta garrantziaren arabera sailkatzen jakitea, eta horren balioari buruzko gogoeta kritikoa egiteko gaitasuna izatea (jasotakoari buruz norberak zer dakien pentsatu, galderak egin...). Gazteek jakin egin behar dute komunikabideetatik heltzen zaien informazio guztia interpretatzen, eta ez, besterik gabe, jasotakoa onartzen. —Ezagutza beti eraikuntza prozesu baten emaitza denez, ikasleek dakitenetik edota dituzten gabezia edota zailtasunetatik abiatuz egingo dute lan. Egoera komunikatibo errealetatik abiatuta, horri buruz dakitenaz egingo dute gogoeta, eta, hori kontuan hartuta, ikaskuntza prozesuan aurrera egingo dute, informazio berriak bereganatuz. —Prozeduretan oinarritutako proiektua da, oro har, praktikan oinarritutako metodologiari jarraitu diogulako. Hori dela eta, ikasleak ikaskuntza prozesuan protagonista izan behar du, eta irakaslea ikaskuntza prozesuaren gidari izango da. Horrez gain, ikasgelan ikasleen eta irakaslearen arteko komunikazioan oinarritutako lana egingo da, eta irakaslearen eta ikasleen parte-hartze aktiboa nahitaezkoa izango da. Hala ere, zenbait eduki lantzeko, prozedura “tradizionalagoak” erabili ditugu, hausnarketa egiteko eta hizkuntzaren “mekanismoa” ikasleenganatzeko prozedura tradizionalak egokiak izan daitezkeelako. Beraz, esan daiteke proiektua metodologia aldetik malgua dela.—Bakarka nahiz taldeka egiteko jarduerak bildu ditugu. Horrez gain, ikasleei aukera ematen diegu elkarren lanak aztertzeko eta baloratzeko; horretarako, materialetan adierazitako eta irakaslearekin adostutako irizpideetan oinarrituko dira. Horrela, ezagutzak elkarren artean trukatuz, ikasleen jarrera aktiboa, kritikoa... garatu nahi dugu. —Beharrezkoa iruditu zaigu proposamen didaktikoen helburuak ikasleei adieraztea, hala eginda ikasleek hariari errazago jarraituko diotelako eta beren ahalegina helburu horren lorpenera bideratu ahal izango dutelako.


3. GAITASUNETAN OINARRITUTAKO CURRICULUMA

2009. urtean argitaratutako Batxilergoko Curriculum berriaren helburua (09-02-27ko EHAAn argitaratua) Batxilergoko ikasleen komunikatzeko gaitasuna zabaltzea eta sendotzea da. Modu horretan, ikasle horiek hainbat gizarte esparrutan beharrezkoak izango dituzten jarrerak, erabilera prozedurak eta ezagutzak eskuratuko dituzte, eta Europako Erreferentzia Marko Bateratuak deskribatzen duen “erabiltzaile independente” izatetik “erabiltzaile gaitu” izatera pasatu ahal izango dira. Beraz, Curriculum berriaren arabera, Batxilergoan ikasleek geroago egingo dituzten goi mailako ikasketetarako, erreferentziako ardatz nagusi diren gaitasun orokorrak edota bizitza osoko ikaskuntzarako beharrezkoak dituzten trebetasunak, ezagutzak, balio etikoak eta jarrerak landu beharko dituzte. Hauek dira gaitasun orokorrak:

• Erantzukizunez bizitzen ikastea.• Ikasten eta pentsatzen ikastea.• Komunikatzen ikastea.• Elkarrekin bizitzen ikastea.• Pertsona bezala garatzen ikastea.• Egiten eta gauzei ekiten ikastea.

Bestalde, Oinarrizko Hezkuntzan zehaztutako oinarrizko gaitasunak ere Batxilergoan baliodunak dira oraindik. Izan ere, oinarrizko gaitasunek ikasleek lortu beharreko helburuak adierazten dituzte, eta, horrenbestez, ebaluaziorako erreferentzia dira. Batxilergoko Curriculumerako proposatzen diren oinarrizko gaitasunak honako hauek dira:

1. Zientzia, teknologia eta osasun kulturarako gaitasuna. 2. Ikasten ikasteko gaitasuna.3. Matematikarako gaitasuna4. Hizkuntza komunikaziorako gaitasuna.5. Informazioa tratatzeko eta teknologia digitala erabiltzeko gaitasuna6. Gizarterako eta herritartasunerako gaitasuna.7. Giza eta arte kulturarako gaitasuna.8. Norberaren autonomiarako eta ekimenerako gaitasuna

“Euskara eta Literatura” irakasgaiaren Curriculumak oinarrizko gaitasun guztiak garatzen laguntzen du, hizkuntza delako, hain zuzen ere, komunikatzeko, mundua irudikatzeko, pertsonak gizarteratzeko, sentimenduak adierazteko eta sormena bultzatzeko tresna garrantzitsuena.Oinarrizko gaitasun horiek honela eskura daitezke hizkuntzaren Curriculumaren bidez:

1. Zientzia, teknologia eta osasun kulturarako gaitasuna—Ezagutza alor ugariri buruzko diskurtso konplexu eta abstraktuak erabilita.—Pentsamendu zientifikoa eta teknikoa garatuta.


2. Ikasten ikasteko gaitasuna—Ezagutza sortzeko, eratzeko, metatzeko eta zabaltzeko bitartekoa den hizkuntza

erabilita.—Alor bakoitzeko diskurtsoak ondo erabilita.—Jakintza eta ezagutza hizkuntza bidez lortuta.3. Matematikarako gaitasuna—Informazioa, datuak eta arrazoibideak interpretatuta.—Gertakari anitzen kausa eta ondorioak modu arrazionalean argudiatuta.4. Hizkuntza komunikaziorako gaitasuna—Hizkuntza gizarteko esparru desberdinetan eraginkortasunez erabilita.—Hizkuntzaren erabilerarako trebetasunak eta estrategiak jaso eta hizkuntza horren

inguruko gogoeta prozesuak eginda.5. Informazioa tratatzeko eta teknologia digitala erabiltzeko gaitasuna.—Hainbat komunikazio beharretan erabiltzeko informazioa bilatuz, aukeratuz eta

landuz.—Ahozko testuak eta testu idatziak ekoiztean euskarri elektronikoak erabilita.—Teknologia berriek eskaintzen duten informazioaren aurrean jarrera kritikoa izanda.6. Gizarterako eta herritartasunerako gaitasuna.—Hainbat helburu dituzten gizarteko jar dueretan parte hartuta.—Giza harremanen oinarri-oinarrian dauden ekimenetan parte hartuta: esanahiak

negoziatzeko, jarrerak hurbiltzeko edota gatazkak konpontzeko ekimenetan.7. Giza eta arte kulturarako gaitasuna.—Literatura lanak irakurri, interpretatu eta balioetsita.—Literaturaren bidez espazioan eta denboran urrun dauden beste errealitate batzuk

ezagutzean eta kultura tradizioan barneratzean, gizakiaz hausnartu eta hizkuntzaren alderdi estetikoa ezagututa.

—XXI. mendean ikus-entzunezkoak eta teknologia berriak erabiliz sortutako arte molde berriak modu kritikoan ulertuta.

8. Norberaren autonomiarako eta ekimenerako gaitasuna—Ezagutza antolatzeko eta jarduerak planifikatzeko, norberaren eta besteen

esperientziez gogoeta eginda, eta arrazoitzerakoan erabilitako bideak aztertuta.—Arazoak aztertzeko eta konpontzeko, planak prestatzeko eta erabakiak hartzeko,

komunikazio egoera bakoitzerako egokiak diren estrategiak erabilita.—Norberaren ekimenak eta jarduerak gero eta modu autonomoagoan araututa.

4. HELBURU OROKORRAK

1. Hizkuntzaren hainbat erabilera eremutako ahozko eta idatzizko diskurtsoak ulertzea, bereziki hedabideetakoak eta esparru akademikokoak. Bakoitzaren komunikazio berezitasunak aintzat hartzea eta haien edukia kritikoki interpretatzea.


2. Ahoz eta idatziz, diskurtso koherenteak, zuzenak eta egokiak erabiltzea, komunikatzeko eta hainbat egoeratara egokitzeko, komunikazio beharrei modu eraginkorrean erantzun ahal izateko.

3. Erkidegoaren errealitate elebidunaz jabetzea, euskararen erabileraren eta hizkuntza normalkuntzaren aldeko jarrera aktiboa garatzeko.

4. Eleaniztasuna eta kultura aniztasunaz jabetzea, eleaniztasunak eta kultura aniztasunak dakarten aberastasunaren aurrean begirunea eta jarrera positiboa erakusteko.

5. Hizkuntzaren erabilera sozialak aztertzea, gogoeta eta kritika eginez, norberaren ekoizpenetan aurreiritziak adierazten dituzten hizkuntza estereotipoak saihesteko.

6. Hizkuntzen osagai soziolinguistiko, diskurtsibo eta gramatikalei buruz gogoeta egitea, kontzeptu eta prozedura egokiak erabilita, testuen ulermena, azterketa eta iruzkinak hobetzeko, eta testu mintzatu nahiz idatziak planifikatzeko, ekoizteko eta zuzentzeko.

7. Testuak ulertzeko eta ekoizteko prozeduretan, hizkuntzen osagaiei buruz hausnartzea, hizkuntza bakoitzean ikasitakoa beste hizkuntzetara aldatzen laguntzeko.

8. Literatura lanak interpretatzea eta kritikoki balioestea, haien arte izaera osatzen duten elementuak identifikatzea, eta kultura tradizioarekin eta sortzeko eta jasotzeko gizarte baldintzekin erlazionatzea.

9. Euskal literaturaren garai garrantzitsuenen ezaugarri orokorrez gainera, euskal literaturako egile eta lanik inportanteenak ezagutzea.

10. Literatura testuak modu autonomoan irakurriz gozatzea, beste mundu eta kultura batzuk ezagutzeko eta sentsibilitate estetikoa garatzeko.

11. Informazio iturriak eta teknologiak autonomiaz, espiritu kritikoz eta jarrera etikoz erabiltzea, informazioa bilatzeko, aukeratzeko eta lantzeko, hizkuntza mintzatua eta idatzia bizitza sozial eta kulturaleko testuinguruetan eraginkortasunez erabili ahal izateko.

12. Norberaren ikas prozesuari buruz gogoeta egitea, ikasteko autonomia garatzeko.

5. EDUKIAK OROKORRAK

1. multzoa. Diskurtsoen ugaritasuna: entzutea, hitz egitea eta solasean aritzea.

Prozedurak—Ahozko diskurtsoen komunikazio egoerako elementuak aztertu.—Hedabideetako testuak entzun, eta informazio garrantzitsuenak jaso.—Entzundako testuetako elementu ez-berbalen erabilera aztertu.—Ahozko testuen gaia eta egitura identifikatu.—Ahozko diskurtsoen formari eta edukiari buruzko hausnarketa egin.—Ahozko testuak ekoitzi (entzungaiko informazio garrantzitsuenen azalpena,

entzungaiko gaiari buruzko iritziak, gai baten inguruko azalpenak, ipuin baten kontaketa, elkarrizketak).

—Ahozko azalpenak baloratu.

Kontzeptuak—Ahozko testuen komunikazio egoera.—Ahozko testu moten ezaugarriak (azalpena, argudioa, narrazioa, elkarrizketa).


—Ahozko diskurtso formalak eta informalak.—Hedabideetako testu generoak: telebista, irratia, Internet, prentsa…—Ahozko testuen ulermena: eduki nagusiak, informazioaren antolaketa.—Ahozko testuen ekoizpena.

Jarrerak—Ahozko hizkuntza norberarentzat aberastasun gisa baloratzea.—Komunikazio egoera bakoitzari era bateko diskurtsoa dagokiola konturatzea.—Hedabideetako informazioa kritikoki interpretatzea.—Ahozko jardunean ahoskera eta intonazio egokiak erabiltzeko interesa izatea.—Ahozko hizkuntza ezagutzarako eta pentsamenduaren garapenerako tresna gisa

baloratzea.—Euskararen erabilerarako sentsibilitatea eta aldeko jarrera garatzea.

2. multzoa. Diskurtsoen ugaritasuna: irakurtzea eta idaztea.

Prozedurak—Diskurtso idatzien komunikazio egoerako elementuak aztertu.—Hedabideetako testuak irakurri eta informazio garrantzitsuenak jaso.—Testu idatzien gaia eta egitura identifikatu.—Testuen informazioaren antolaketa aztertu.—Diskurtsoaren formari eta edukiari buruzko hausnarketa egin.—Testu idatziak planifikatu.—Testu egokiak, koherenteak, kohesionatuak eta zuzenak idatzi (azalpen testuak, blog

baterako iritzi testuak, deskribapen testuak, telesail baterako gidoiak, monografiak…).

—Ekoizpen idatziak baloratu.Kontzeptuak—Testu idatzien komunikazio egoera.—Idatzizko testu moten ezaugarriak (azalpena, argudioa, narrazioa, deskripzioa).—Hedabideetako testu generoak: telebista, irratia, Internet, prentsa…—Testu genero formalen ezaugarriak.—Idatzizko testuen ulermena: eduki nagusiak, informazioaren antolaketa.—Idatzizko testuen ekoizpena (azalpen testuak, iritzi testuak, blogetarako testuak…).Jarrerak—Hizkuntza idatzia menderatzeak norberaren garapenerako duen garrantziaz jabetzea.—Hizkuntza ezagutzarako eta pentsamenduaren garapenerako tresna gisa baloratzea.—Idatzizko testuen ulermenean trebatzeko interesa izatea.—Hedabideetako testu idatzien informazioa kritikoki interpretatzea.—Irakurketa aberastasun iturri gisa baloratzea.—Testu idatziak paperean nahiz euskarri digitalean txukun aurkezteko interesa izatea.—Gramatika, ortografia eta ortotipografiako arauek gizartean duten garrantziaz

jabetzea.


3. multzoa. Literatura diskurtsoa

Prozedurak—Euskal literaturaren garai eta genero nagusietako lanak eta pasarte esanguratsuenak

irakurtzea eta entzutea.—Literatura testuak irakurtzean edo entzutean, literaturan behin eta berriz agertzen

diren gaiak identifikatzea.—Literatura testuen historia eta testuinguru soziokulturala eta linguistikoa zein den

jakitea.—Literatura testuak aztertzea, dagokion generoaren ezaugarriei erreparatuta eta

erabilitako adierazpen baliabideak kontuan hartuta.—Sorkuntza lanak egitea.Kontzeptuak—Euskal literaturaren historiako idazle eta lanik esanguratsuenak (XVI. mendetik hasi

eta azken urteotako prosagintza eta olerkigintzaraino).—Euskal literaturaren testuinguru soziokultural eta linguistikoa.—Literatura testuen ezaugarriak (testu narratiboak, poesia, antzerkia, bertsolaritza…).Jarrerak—Literatura diskurtsoa gertakari komunikatibo eta estetiko gisa baloratzea.—Ahozko literatura eta literatura idatzia kultura ondaretzat hartzea.—Literatura geure burua eta kultura aberasteko iturritzat hartzea.—Literatura errealitatea ulertzeko bitartekotzat hartzea.—Literatur lanetan norberaren irizpideak garatzeko jarrera kritikoa izatea.

4. multzoa. Hizkuntzari buruzko gogoeta.

Prozedurak—Hizkuntza unitateen forma eta funtzioa aztertu landutako testuetan.—Perpausetako elementuak bereizi, eta elementuen arteko erlazioak aztertu.—Testuetan eta norberaren ekoizpenetan deklinabide akatsak identifikatzeko eta

zuzentzeko jarduerak egin.—Testuetan eta norberaren ekoizpenetan aditz forma egokiak erabiltzen trebatzeko

jarduerak egin.—Hizkuntzari buruzko ezagutza erabili, testuak hobeto ulertzeko eta idazteko.—Hizkuntzen arteko kalko eta transferentzia okerrak identifikatu eta zuzendu.—Euskarak hitz berriak sortzeko dituen baliabideak ezagutu (hitz elkartuak, eratorriak,

maileguak).—Hitzen arteko erlazio semantikoak ezagutu (sinonimoak, antonimoak, hitz

polisemikoak…).—Testu idatzietan eta norberaren ekoizpenetan konbentzio ortografikoen arauak

aplikatu.—Testuetako kohesio elementuak identifikatu eta norberaren ekoizpenetan egoki erabili

(lokailuak, testu antolatzaileak, anaforak).Kontzeptuak—Perpausaren egitura sintaktikoa eta semantikoa.—Gramatika, ortografia eta ortotipografia arauak.


—Lexiko sorkuntzarako bideak.—Hitzen arteko erlazio semantikoak.—Hitzen arteko transferentzia okerrak.—Testuen kohesioa.—Modalizazio prozedurak.Jarrerak—Hizkuntzaren inguruko hausnarketak norberaren ekoizpenak egoki eta zuzen egiteko

duen garrantziaz jabetzea.—Hizkuntzak hitz berriak sortzeko dituen bideak balioestea.—Hizkuntza arauek gizartean duten garrantziaz jabetzea, erabiltzaileen arteko

komunikazioa errazten dutelako.—Akatsak ikaskuntza prozesuaren barne daudela ulertzea.

5. multzoa. Hizkuntzaren dimentsio soziala.

Prozedurak—Gaur eguno hizkuntza eta kultura aniztasuna aztertu, eta horri buruz gogoeta egin.—Hizkuntzarekiko jarrerak eta gizarte harremanak identifikatu, eta horri buruz gogoeta

egin.—Hainbat egoera aztertuta, hizkuntzarekiko jarrerak identifikatu.—Hizkuntzen arteko ukipen fenomenoak aztertu.—Euskalki nagusiak identifikatu eta aztertu, ahozko testuak eta testu idatziak erabilita.Kontzeptuak—Hizkuntza eta kultura aniztasuna.—Elebitasuna. Gutxiengoen eta gehiengoek hizkuntzak.—Euskara batua, euskalkiak eta azpieuskalkiak. Ezaugarri nagusiak.—Ukipen fenomenoak.Jarrerak—Gizartearen hizkuntza eta kultura aniztasuna modu bakoirrean balioestea.—Hizkuntzak, pertsonak erlazionatzeko eta komunitateen nortasuna adierazteko

bitartekoak direla balioestea.—Etorkinen hizkuntzak eta hizkuntza horien hiztunak errespetatzea.—Euskara batuaren aldeko jarrera izatea, eta, ahal den neurrian, eskualde bakoitzeko

euskalkiak erabiltzen jarraitzea.—Hizkuntzari buruzko aurreiritzien aurrean, jarrera kritikoa izatea.

6. EBALUAZIO IRIZPIDE OROKORRAK

1. Ahozko eta idatzizko testuen komunikazio egoeraren ezaugarriak identifikatzen ditu (hedabideetako testuak, narrazio testuak, iritzi testuak, elkarrizketa testuak).

2. Ahozko eta idatzizko testuetako informazio garrantzitsuenak identifikatzeko gai da.3. Ahozko testuetan igorleak adierazkortasuna nola lortzen duen aztertzeko gai da,

elementu ez-berbalek ahozko komunikazioan duten garrantziaz jabetuta.4. Ahozko testuak garbi, ozen eta egoki ekoizteko gai da (iragarkiak, irrati elkarrizketak,

azalpen laburrak, iritzi testu laburrak, ipuinak…).


5. Testu idatziak ulertu eta horien edukia kritikoki interpretatzeko gai da (egunkariak, aldizkariak, web orriak, blogak…), testuetako komunikazio elementuak kontuan hartuta (igorlea, hartzailea…).

6. Testu idatziak ekoizteko gai da, ideiak argi, zehatz eta paragrafotan behar bezala egituratuta azaltzeko ahalegina eginda (telesailetako pertsonaien deskribapenak, telesailetako pasarte baten gidoia, iritzi testuak, blogei erantzuteko testuak, narrazio testuak, gai baten inguruko lan monografikoak…).

7. Perpausetako elementuak bereizten ditu, eta testuetan zuzen eta egoki erabiltzen ditu.8. Testuari koherentzia eta kohesioa ematen dioten elementuak ezagutu eta zuzen

erabiltzen ditu.9. Landutako testuetan hizkuntza unitateen forma eta funtzioa aztertzeko gai da.

10. Hizkuntza unitateekin zerikusia duten kontzeptu morfosintaktikoak sistematizatu ditu.11. Hizkuntzari buruzko ezagutza erabiltzeko gai da, testuak hobeto ulertzeko eta

idazteko.12. Hizkuntzen arteko kalko eta transferentzia okerrak identifikatu eta zuzentzeko gai da.13. Literatura lanak dagokien testuinguru historiko, sozial eta kulturalaren barruan

interpretatzeko gai da.14. Euskal literaturaren historiako egilerik eta lanik aipagarrienak ezagutzen ditu.15. Literatura genero nagusien ezaugarriak (olerkigintza, saiakera, bertsogintza,

antzerkigintza, narrazioak…) ezagutzen ditu; eta genero horiek historian zehar izan duten bilakaeraz gogoeta egiteko gai da.

16. Literaturan behin eta berriro agertzen diren gaiak identifikatzen ditu.17. Literatura testuen edukia eta forma balioesten ditu.18. Hedabideak modu autonomoan, eraginkortasunez eta espiritu kritikoarekin

erabiltzeko urratsak eman ditu, eta informazioa bilatzeko, aukeratzeko eta lantzeko gai dela erakutsi du.

19. Ikasprozesuaren gaineko gogoeta egin du, eta badaki akatsak prozesu horren zati direla.

7. MATERIALEN DESKRIBAPENA

IKASLEAREN MATERIALA

Hizkuntzan trebatzen I, Hizkuntza trebatzen II

Hizkuntzan trebatzen I liburuak hiru atal ditu. Lehen atalean, gramatitako edukiak lantzeko jarduerak biltzen dira; bigarren atalean, ikasleei jarduera horiek egiten lagunduko dieten azalpenak; hirugarrenean, aditz eta deklinabide taulak eta ortografia arauak. Atal horiek bereizita ageri dira, eta azalpenak kontsulta iturri gisa erabili ahal izango dituzte ikasleek.Hizkuntzan trebatzen II liburuak 5 sekuentzia didaktiko ditu eta, atzeko aldean, eranskinak. Sekuentzia didaktiko bakoitzean lexikoa, ortografia, sintaxia, aditza eta deklinabidea lantzeko jarduerak proposatzen dira, eta, sekuentzia amaitzeko, autoebaluaziorako proba bat eta hautaproba prestatzeko azterketa bat. Eranskinetan,


berriz, deklinabide eta aditz taulak, ortografiako arauak, autoebaluazioen erantzunak eta hautaprobak egiteko zenbait aholku.

Komunikazioa I, Komunikazioa II

Liburu hauek bi atal dauzkate: lehen atala, teorikoa da, eta, bigarrena, praktikoa da. Alde teorikoan, hainbat eduki aztertzen dira: hizkuntza trebetasunak, komunikazio egoera, testuen ezaugarriak, teknikak…; alde praktikoan, berriz, liburu bakoitzean 4 sekuentzia didaktiko proposatzen dira, eta sekuentzia horietan honako ibilbidea proposatzen egiten da: —IRAKURRI. Helburu jakin baten arabera testu bat irakurri, eta, jarraian, hainbat jarduera egin. Helburuak era honetakoak dira: arreta eta oroimena lantzea, zer pentsatzen duten deskubritzea, galderak egiten ikastea…—ENTZUN. Ahozko testu baten ulermenetik abiatuta, ahozko adierazpena lantzeko ekoizpena egin (sekuentzia bakoitzean bina proposamen). Ahozko testuak ikaslearen liburuan bertan datoz, CD batean bilduta.—IDATZI. Idatzizko testu batetik abiatuta, horren inguruko lanketa egin, eta, amaitzeko, testu bat sortu. Sekuentzia bakoitzean bereziki zer balioetsiko den azaltzen zaie ikasleei, arreta batez ere aipaturiko alderdi horretan jar dezaten.

Literatura

Liburu honen bidez euskal literaturaren historiaren berri eman nahi diegu ikasleei, hasi XVI. mendean eta XXI. mendera arte. Ikuspegi historikotik landu dugun arren, teoria hutsean ez gelditzeko, testuak eta adibideak txertatu ditugu; baita autoreen lanak musikatuta entzuteko erreferentziak ere. Era berean, teknologia berrien aroan bizi garenez gero, helbide ugari sartu ditugu materialaren osagarri gisa.Honako ezaugarri hauek nabarmenduko genituzke:—16 unitate dauzka.—Mendez mende antolatu dugu.—Atal guztietan alderdi teorikoa dator lehenik, eta ariketak ondoren.—Euskarazko literatura ekoizpenaren erakusgarri moduan, unitate guztietan daude

autoreen testuak.—Testuak hautatzerakoan, euskal literaturako idazle, genero eta garairik

esanguratsuenak hautatu ditugu, ahal izan den heinean gazteen mundu ikuskerarekin eta testuinguruarekin lotuz.

—Jarduera osagarriak eta testu interesgarri mordoa erantsi dizkiogu materialari, ikasleei gaia dinamikoagoa gerta dakien.

Euskalkiak

Liburu honetan euskalkiak zer diren eta historian zehar zer sailkapen egin diren azalduko zaie ikasleei, eta euskalkien ezaugarri nagusien berri ere emango zaie. Modu horretan, euskalki nahiz azpieuskalki jakin batean sorturiko ahozko nahiz idatzizko testuak ulertzeko gaitasuna garatu ahal izango dute. Bide batez, ikasleek euskara batuaren eta euskalkien funtzioaz eta erabileraz ere hausnarketa egiteko parada izango dute.


Liburuaren lehen atalean, sarrera orokor bat izango dute, eta, ondoren, euskalkiak aztertuko dituzte: nafar-lapurtarra, zuberotarra, nafarra, mendebalekoa eta erdialdekoa.

IRAKASLEAREN MATERIALA Liburu bakoitzak erantzunen liburuxka dauka. Horrez gain, irakasleak liburu bakoitzari dagokion proiektua eta programazioa CD batean izango du, eta baita Ibaizabalen web gunean ere.


Programazioa

OINARRIZKO GAITASUNAK

HELBURUAK

EDUKIAK

EBALUAZIO IRIZPIDEAK


1. SEKUENTZIA


2. Ikasten ikasteko gaitasuna—Euskarak hitz berriak sortzeko dituen baliabideei buruzko gogoeta egitea.—Gramatika kontzeptuei buruzko hausnarketa egitea.—Hizkuntzari buruz gogoeta egitea, norberaren ekoizpenak arautzeko eta ikasteko

autonomia areagotzeko.—Hizkuntzaren erabilera arauak balioestea.

4. Hizkuntza komunikaziorako gaitasuna—Euskararen arau morfosintaktikoak zein diren jakitea, eta norberaren

ekoizpenetan kontuan hartzea.—Lexikogintzari buruzko oinarrizko kontzeptuak zein diren jakitea, eta

norberaren ekoizpenetan erdarakadak eta kalko okerrak ekiditea.—Hizkuntza idatzia zuzen erabiltzeko trebetasunak jaso ondoren, norberaren

ekoizpenak zuzentzea.—Hizkuntzari buruzko ezagutza erabiltzea, testuak hobeto ulertzeko eta idazteko.

HELBURUAK

—Hitzen arteko erlazio semantikoak ezagutzea.—Euskaraz erabiltzen diren esamoldeak ezagutzea eta egoki erabiltzen jakitea.—Hizkuntzen arteko kalko eta transferentzia okerrak identifikatzea eta zuzentzea.—Oinarrizko itzulpen lanak egiten trebatzea.—Ortografia arauak ezagutzea, eta ekoizpenetan erabiltzea.—Hiztegi Batuko forma zuzenak ezagutzea.—Deklinabidearen funtzionamendua ezagutzea, eta testu idatzietan egoki eta

zuzen erabiltzea.—Indikatibozko eta baldintzazko aditzak identifikatzea, eta testu idatzietan egoki

eta zuzen erabiltzea.—Esaldiak zuzen eta egoki lotzen ikastea. —Kohesio elementuak zuzen erabiltzea (testu antolatzaileak eta lokailu egokiak,

anaforak…).—Testu idatziak zuzentzeko eta hobetzeko, hizkera abstraktuaren ordez hizkera

konkretua erabiltzea.—Modalizatzaileak zertarako diren jakitea, eta horiek testuetan egoki erabiltzea.—Testu idatzien komunikazio egoera kontuan hartuta, hizkuntza erregistroak

egoki erabiltzea.—Autoebaluazioa eginez, norberak sekuentzian ikasitakoa balioestea eta horri

buruz hausnartzea.—Hautaprobarako prestatzea.


EDUKIAK

Prozedurak—Testu zatien esanahia norberaren hitzekin azaldu.—Hitzen arteko erlazio semantikoak identifikatu (sinonimoak).—Zenbait esamolde ezagutu, eta horietariko batzuen esanahia aztertu.—Hiztegi Batuko forma zuzenak identifikatu.—Erdarakadak identifikatu, eta zuzenduta berridatzi.—Ortografia arauak kontuan hartuta, akatsak identifikatu eta zuzendu

(maiuskulak, datak, siglak, puntuazioa…).—Deklinabide akatsak zuzentzen trebatzeko jarduera sistematikoak egin (testuak

osatu, mugagabea eta mugatua bereizi, deklinabide markak aztertu…).—Indikatiboko eta baldintzako aditzak identifikatu, aztertu eta erabili.—Euskalkietan idatzitako indikatiboko aditzak euskara batuan eman.—Esaldiak berridatzi eta osatu, egitura sintaktiko egokiak erabilita.—Joskera aldetik zuzenak diren esaldiak identifikatu.—Testuak osatu, antolatzaileak, lokailuak, modalizatzaileak edota anaforak

erabilita.—Esaldiak berridatzi, hitz abstraktuen ordez hitz zehatzak erabilita.—Testuak berridatzi, komunikazio egoerara egokituta.—Sekuentzian landutako edukien inguruko autoebaluazioa egin.—Hautaproba egin (ulermen ariketak, gaia eta laburpena, idatzizko ekoizpena).

Kontzeptuak—Hitzen arteko erlazio semantikoak (sinonimia).—Esamoldeak.—Hizkuntzen arteko kalko eta transferentzia okerrak.—Ortografia arauak (puntuazio markak, datak, hitz elkartuen erabilera…).—Hiztegi Batuko proposamenak eta forma zuzenak.—Euskal deklinabidearen funtzionamendua.—Deklinabideko kasu mugatua eta mugagabea.—Aditza: indikatiboa eta baldintza.—Euskal joskera.—Kohesio elementuak (testu antolatzaileak eta lokailuak, anaforak…).—Hizkera abstraktua eta konkretua.—Modalizatzaileak.—Hizkuntza erregistroak.—Hautaproba.

Jarrerak—Gramatika arauek gizartean duten garrantziaz jabetzea.—Hizkuntza batek hitz berriak sortzeko dituen bideak balioestea.—Hizkuntzari buruz gogoeta egitearen garrantzia balioestea, norberaren

ekoizpenak arautzeko, eta ikasteko autonomia areagotzeko.—Testu idatziak zuzen eta egoki ekoiztearen garrantziaz jabetzea.—Akatsak ikaskuntza prozesuaren barne daudela ulertzea.



—Aztertutako esamoldeak egoki erabiltzen ditu.—Hizkuntzen arteko kalko eta transferentzia okerrak identifikatzen ditu.—Ortografia arauak ezagutzen ditu, eta arau horiek ekoizpen idatzietan kontuan

hartzen ditu. —Hiztegi Batuko forma zuzenak ezagutzen ditu.—Deklinabidearen funtzionamendua ezagutzen du, eta atzizkiak egoki eta zuzen

erabiltzen ditu.—Deklinabideko kasu mugatua eta mugagabea bereizten badaki.—Indikatibozko eta baldintzazko aditzak ezagutzen ditu, eta testu idatzietan egoki

eta zuzen erabiltzen ditu.—Esaldiak zuzen eta egoki lotzeko gai da.—Testu idatzietan kohesio elementuak zuzen erabiltzen ditu (testu antolatzaileak

eta lokailu egokiak, anaforak…).—Badaki hizkera abstraktuaren ordez hizkera konkretua erabiltzen.—Modalizatzaileak zertarako diren badaki, eta egoki erabiltzeko gai da.—Badaki hizkuntza erregistroak aukeratzen, komunikazio egoeraren arabera.—Autoebaluazioa eginez, sekuentzian norberak ikasitakoari buruz hausnartu du.—Ezagutzen ditu hautaprobaren nondik norakoak, eta proposatutako proba egin

du.


2. SEKUENTZIA


2. Ikasten ikasteko gaitasuna—Euskarak hitz berriak sortzeko dituen baliabideei buruzko gogoeta egitea.—Gramatika kontzeptuei buruzko hausnarketa egitea.—Hizkuntzari buruz gogoeta egitea, norberaren ekoizpenak arautzeko eta ikasteko

autonomia areagotzeko.—Hizkuntzaren erabilera arauak balioestea.

4. Hizkuntza komunikaziorako gaitasuna—Euskararen arau morfosintaktikoak zein diren jakitea, eta norberaren

ekoizpenetan kontuan hartzea.—Lexikogintzari buruzko oinarrizko kontzeptuak zein diren jakitea, eta

norberaren ekoizpenetan erdarakadak eta kalko okerrak ekiditea.—Hizkuntza idatzia zuzen erabiltzeko trebetasunak jaso ondoren, norberaren

ekoizpenak zuzentzea.—Hizkuntzari buruzko ezagutza erabiltzea, testuak hobeto ulertzeko eta idazteko.

HELBURUAK

—Hitzen arteko erlazio semantikoak ezagutzea.—Euskaraz erabiltzen diren onomatopeiak eta esamoldeak ezagutzea, eta egoki

erabiltzen jakitea.—Hizkuntzen arteko kalko eta transferentzia okerrak identifikatzea, eta zuzentzea.—Hiztegi Batuko forma zuzenak ezagutzea.—Ortografia arauak ezagutzea, eta ekoizpenetan erabiltzea.—Deklinabidearen funtzionamendua ezagutzea, eta testu idatzietan egoki eta

zuzen erabiltzea.—Baldintzazko eta ahalerako aditzak identifikatzea, eta testu idatzietan egoki eta

zuzen erabiltzea.—Esaldiak zuzen josten ikastea. —Testu idatzietan kohesio elementuak zuzen erabiltzea (testu antolatzaileak,

anaforak…).—Autoebaluazioa eginez, norberak sekuentzian ikasitakoa balioestea eta horri


EDUKIAK

Prozedurak—Testu zatien esanahia norberaren hitzekin azaldu.—Hitzen arteko erlazio semantikoak identifikatu (sinonimoak).—Onomatopeia eta esamolde batzuen esanahia aztertu.—Hiztegi Batuko forma zuzenak identifikatu.—Erdarakadak identifikatu.


—Ortografia arauak kontuan hartuta, akatsak identifikatu eta zuzendu (hitz elkartuak, maiuskulak, siglak, puntuazioa, datak eta orduak…).

—Deklinabide akatsak zuzentzen trebatzeko jarduera sistematikoak egin (bizidunak eta bizigabeak bereizi, izen berezien eta "-a" itsatsidunen deklinabidea aztertu, akatsak zuzendu…).

—Baldintzako eta ahalerako aditzak identifikatu, aztertu eta erabili.—Esaldiak berridatzi eta osatu, egitura sintaktiko egokiak erabilita.—Testuak osatu eta berridatzi, antolatzaile egokiak eta anaforak erabilita.—Sekuentzian landutako edukien inguruko autoebaluazio proba egin.—Hautaproba egin (ulermen ariketak, gaia eta laburpena, idatzizko ekoizpena).

Kontzeptuak—Hitzen arteko erlazio semantikoak (sinonimia).—Onomatopeiak eta esamoldeak.—Hiztegi Batuko proposamenak eta forma zuzenak.—Hizkuntzen arteko kalko eta transferentzia okerrak.—Ortografia arauak (letra larriak, hitz elkartuak, puntuazio markak, datak,

orduak…).—Euskal deklinabidea:

–Partitiboa.–Prolatiboa.–Bizidunak/bizigabeak.–Diptongoak.–Izen bereziak.– "-a" itsatsia.

—Aditza: baldintza eta ahalera.—Euskal joskera.—Kohesio elementuak (testu antolatzaileak eta anaforak).—Hautaproba.

Jarrerak—Gramatika arauek gizartean duten garrantziaz jabetzea.—Hizkuntza batek hitz berriak sortzeko dituen bideak balioestea.—Norberaren ekoizpenetako lexikoa aberastearen garrantziaz jabetzea.—Hizkuntzari buruz gogoeta egitearen garrantzia balioestea, norberaren



—Hitzen arteko erlazio semantikoak ezagutzen ditu.—Euskal esamoldeen eta onomatopeien esanahia antzematen badaki.—Hizkuntzen arteko kalko eta transferentzia okerrak identifikatzen ditu.—Hiztegi Batuko forma zuzenak ezagutzen ditu eta kontuan hartzen ditu.—Ortografia arauak ezagutzen ditu, eta ekoizpenetan zuzen erabiltzen ditu.—Deklinabidearen funtzionamendua ezagutzen du, eta atzizkiak egoki eta zuzen

erabiltzen ditu.


—Baldintzazko eta ahalerako aditzak ezagutzen ditu, eta testu idatzietan egoki eta zuzen erabiltzen ditu.

—Esaldiak zuzen eta egoki lotzeko gai da.—Testu idatzietan kohesio elementuak zuzen erabiltzen ditu (testu antolatzaileak,

anaforak…).—Norberak sekuentzian ikasitakoa balioetsi du, eta horri buruzko hausnarketa

egin du.—Ezagutzen ditu hautaprobaren nondik norakoak, eta proposatutako proba egin

du.


3. SEKUENTZIA


2. Ikasten ikasteko gaitasuna—Euskarak hitz berriak sortzeko dituen baliabideei buruzko gogoeta egitea.—Gramatika kontzeptuei buruzko hausnarketa egitea.—Hizkuntzaren erabilera arauak balioestea.—Hizkuntzari buruz gogoeta egitea, norberaren ekoizpenak arautzeko eta ikasteko

autonomia areagotzeko.4. Hizkuntza komunikaziorako gaitasuna

—Euskararen arau morfosintaktikoak zein diren jakitea, eta norberaren ekoizpenetan kontuan hartzea.

—Lexikogintzari buruzko oinarrizko kontzeptuak zein diren jakitea, eta norberaren ekoizpenetan erdarakadak eta kalko okerrak ekiditea.

—Hizkuntza idatzia zuzen erabiltzeko trebetasunak jaso ondoren, norberaren ekoizpenak zuzentzea.

—Hizkuntzari buruzko ezagutza erabiltzea, testuak hobeto ulertzeko eta idazteko.

HELBURUAK

—Hitzen arteko erlazio semantikoak ezagutzea.—Hizkuntzen arteko kalko eta transferentzia okerrak identifikatzea eta zuzentzea.—Hitz eratorriak eta elkartuak zuzen idaztea.—Euskaraz erabiltzen diren esamoldeak ezagutzea, eta egoki erabiltzen jakitea.—Hiztegi Batuko forma zuzenak ezagutzea.—Ortografia arauak ezagutzea, eta ekoizpenetan zuzen erabiltzea.—Deklinabidearen funtzionamendua ezagutzea, eta testu idatzietan egoki eta

zuzen erabiltzea.—Ahalerako eta subjuntiboko aditzak identifikatzea, eta testu idatzietan egoki eta

zuzen erabiltzea.—Esaldiak zuzen josten ikastea. —Testu idatzietan kohesio elementuak zuzen erabiltzea (testu antolatzaile

egokiak, anaforak…).—Autoebaluazioa eginez, norberak sekuentzian ikasitakoa balioestea eta horri


EDUKIAK

Prozedurak—Testu zatien esanahia eta hainbat esamolderena norberaren hitzekin azaldu.—Hitzen arteko erlazio semantikoak identifikatu (sinonimoak).—Erdarakadak eta kalko okerrak identifikatu ondoren, euskarazko esaldi egokiak

hautatu.


—Hitz eratorriak eta elkartuak erabilita, esaldiak berridatzi.—Hiztegi Batuko forma zuzenak identifikatu.—Hitzak eta horien definizioak erlazionatu.—Ortografia arauak kontuan hartuta, akatsak identifikatu eta zuzendu (letra

larriak, siglak, laburdurak, ehunekoak, paronimoak, orduak eta datak…).—Deklinabide akatsak zuzentzen trebatzeko jarduera sistematikoak egin ("-a"

itsatsidunen deklinabidea aztertu, akatsak zuzendu, testuak osatu…).—Ahalerako eta subjuntiboko aditzak identifikatu, eta testuetan erabili.—Esaldiak berridatzi eta osatu, egitura sintaktiko egokiak erabilita.—Testuak osatu eta berridatzi, antolatzaileak eta anaforak erabilita.—Aditzaren aspektua kontuan hartuta, esaldiak euskaraz zuzen eta egoki eman.—Erdal gerundioa adierazteko euskarak dituen moduak kontuan hartuta, esaldiak

zuzen eta egoki eman.—Sekuentzian landutako edukien inguruko autoebaluazio proba egin.—Hautaproba egin (ulermen ariketak, gaia eta laburpena, idatzizko ekoizpena).

Kontzeptuak—Hitzen arteko erlazio semantikoak (sinonimia).—Hizkuntzen arteko kalko eta transferentzia okerrak.—Esamoldeak.—Hiztegi Batuko proposamenak eta forma zuzenak.—Ortografia arauak (letra larriak, hitz eratorriak, hitz elkartuak, siglak,

laburdurak, ehunekoak, orduak, datak…).—Paronimoak eta homofonoak.—Euskal deklinabidea:

–"-a" itsatsia duten hitzak.–Zenbakien deklinabidea.–Orduak.–Datak.

—Aditza: ahalera eta subjuntiboa.—Euskal joskera.—Kohesio elementuak (testu antolatzaileak eta anaforak).—Aditzaren aspektua zuzen adierazteko irizpideak.—Euskarak erdal gerundioa adierazteko dituen moduak.—Hautaproba.





—Hitzen arteko erlazio semantikoak ezagutzen ditu.—Hizkuntzen arteko kalko eta transferentzia okerrak identifikatzen ditu.—Euskaraz erabiltzen diren esamoldeak ezagutzen ditu.—Hiztegi Batuko forma zuzenak kontuan hartzen ditu.—Ortografia arauak ezagutzen ditu, eta zuzen erabiltzen ditu.—Deklinabidearen funtzionamendua ezagutzen du, eta deklinabide atzizkiak

egoki eta zuzen erabiltzen ditu.—Ahalera eta subjuntibo erako aditzak ezagutzen ditu, eta testu idatzietan egoki

eta zuzen erabiltzen ditu.—Esaldiak zuzen eta egoki lotzeko gai da.—Testu idatzietan kohesio elementuak zuzen erabiltzen ditu (testu antolatzaileak,

anaforak…).—Autoebaluazioa eginez, sekuentzian norberak ikasitakoari buruz hausnartu du.—Ezagutzen ditu hautaprobaren nondik norakoak, eta proposatutako proba egin

du.


4. SEKUENTZIA








HELBURUAK

—Hitzen arteko erlazio semantikoak ezagutzea.—Onomatopeiak eta esamoldeak ezagutzea.—Hiztegi Batuko forma zuzenak ezagutzea.—Ortografia arauak ezagutzea, eta ekoizpenetan erabiltzea.—Deklinabidearen funtzionamendua ezagutzea, eta testu idatzietan egoki eta

zuzen erabiltzea.—Subjuntiboko eta aginterako aditzak identifikatzea, eta testu idatzietan egoki eta

zuzen erabiltzea.—NOR eta NOR-NORI erako aditz trinkoak identifikatzea, eta zuzen erabiltzea.—Esaldiak zuzen josten ikastea. —Testu idatzietan kohesio elementuak zuzen erabiltzea (testu antolatzaile

egokiak, anaforak…).—Norberaren idatziak hobetzeko zenbait aholku kontuan hartzea (alferrikako

hitzik ez erabili, perpausen ordena zaindu…).—Testuetan modalizatzaile egokiak erabiltzea.—Autoebaluazioa eginez, norberak sekuentzian ikasitakoa balioestea eta horri


EDUKIAK

Prozedurak—Testu zati eta hitz batzuen esanahia norberaren hitzekin azaldu.—Onomatopeia eta esamolde batzuen esanahia aztertu.—Hitzen arteko erlazio semantikoak identifikatu (sinonimoak, antonimoak).


—Hitz eratorriak zuzen idazteko arauak kontuan hartuta, esaldiak berridatzi.—Hiztegi Batuko forma zuzenak identifikatu.—Ortografia arauak kontuan hartuta, akatsak identifikatu eta zuzendu (letra

larriak, siglak, laburdurak, ehunekoak, paronimoak, orduak eta datak…).—Deklinabide akatsak zuzentzen trebatzeko jarduera sistematikoak egin (testuak

osatu, okerrak identifikatu eta zuzendu, datak eta orduak deklinatu…).—Subjuntiboko eta aginterako aditzak identifikatu, eta testuetan erabili.—NOR eta NOR-NORI erako aditz trinkoak erabilita, esaldiak osatu.—Esaldiak berridatzi eta osatu, egitura sintaktiko egokiak erabilita.—Testu baterako antolatzaile eta anafora egokiak aukeratu.—Idazmena hobetzeko, esaldietako alferrikako hitzak ekidin.—Hitzen ordena kontuan hartuta, esaldiak zuzen eta egoki berridatzi.—Modalizatzaile egokiak erabilita, esaldiak osatu.—Sekuentzian landutako edukien inguruko autoebaluazio proba egin.—Hautaproba egin (ulermen ariketak, gaia eta laburpena, idatzizko ekoizpena).

Kontzeptuak—Onomatopeiak eta esamoldeak.—Hitzen arteko erlazio semantikoak (sinonimia, antonimia).—Hiztegi Batuaren proposamenak.—Ortografia arauak (letra larriak, hitz eratorriak, siglak, orduak, datak,

laburdurak, puntuazio markak…).—Paronimoak eta homofonoak.—Euskal deklinabidea:

–NOREKIN, ZEREZ/ZERTAZ–Aposizioak.–Zenbakiak, orduak eta datak.–NON, NORENGAN, NONDIK, NORENGANDIK, NORENGATIK.

—Aditza:–Aditz laguntzailea: subjuntiboa eta agintera.–Aditz trinkoa: NOR, NOR-NORI.

—Euskal joskera.—Kohesio elementuak (testu antolatzaileak eta anaforak).—Gaztelaniazko hitz multzoak zuzen adierazteko irizpideak.—Hitzen ordena esaldian.—Modalizazioa.—Hautaproba.





—Hitzen arteko erlazio semantikoak ezagutzen ditu.—Euskarazko onomatopeia eta esamolde batzuk ezagutzen ditu.—Hiztegi Batuko forma zuzenak kontuan hartzen ditu.—Ortografia arauak ezagutzen ditu, eta zuzen erabiltzen ditu.—Deklinabidearen funtzionamendua ezagutzen du, eta atzizkiak egoki eta zuzen

erabiltzen ditu.—Subjuntiboko eta aginterako aditzak ezagutzen ditu, eta testu idatzietan egoki

eta zuzen erabiltzen ditu.—NOR eta NOR-NORI erako aditz trinkoak egoki erabiltzen ditu.—Esaldiak zuzen eta egoki lotzeko gai da.—Kohesio elementuak zuzen erabiltzen ditu (testu antolatzaileak, anafora…).—Norberaren idazmenak hobetzeko aholkuak kontuan hartzen ditu (alferrikako

hitzik ez erabili, perpausen ordena zaindu…).—Autoebaluazioa eginez, sekuentzian norberak ikasitakoari buruz hausnartu du.—Ezagutzen ditu hautaprobaren nondik norakoak, eta proposatutako proba egin

du.


5. SEKUENTZIA








HELBURUAK

—Hitzen arteko erlazio semantikoak ezagutzea.—Euskal esamoldeak ezagutzea.—Hizkuntzen arteko kalko eta transferentzia okerrak identifikatzea eta zuzentzea.—Hiztegi Batuko forma zuzenak ezagutzea.—Ortografia arauak ezagutzea (zenbakiak, letra larriak…).—Deklinabidearen funtzionamendua ezagutzea, eta testu idatzietan egoki eta

zuzen erabiltzea.—NOR-NORK erako aditz trinkoak ezagutzea, eta zuzen erabiltzea.—Adizki alokutiboen erabilera ezagutzea.—Esaldiak zuzen josten ikastea. —Kohesio elementuak zuzen erabiltzea (testu antolatzaileak…).—Norberaren idatziak hobetzeko zenbait aholku kontuan hartzea (alferrikako

hitzik ez erabili, perpausen ordena zaindu…).—Autoebaluazioa eginez, norberak sekuentzian ikasitakoa balioestea eta horri


EDUKIAK

Prozedurak—Testu zati eta esamolde batzuen esanahia norberaren hitzekin azaldu.—Hitzen arteko erlazio semantikoak identifikatu (sinonimoak).—Erdarakadak eta kalko okerrak identifikatu ondoren, euskarazko esaldi egokiak

hautatu.—Hiztegi Batuko forma zuzenak identifikatu.


—Ortografia arauak kontuan hartuta, akatsak identifikatu eta zuzendu (letra larriak, zenbakiak, hitz elkartuak…).

—Deklinabide akatsak zuzentzen trebatzeko jarduera sistematikoak egin (testuak osatu, forma zuzenak hautatu…).

—NOR-NORK erako aditz trinkoak erabilita, esaldiak osatu.—Adizki alokutiboak erabilita, esaldiak osatu.—Esaldiak berridatzi eta osatu, egitura sintaktiko egokiak erabilita.—Testu baterako antolatzaile egokiak aukeratu.—Esaldiak gaztelaniatik itzuli, mendeko perpaus faltsuak saihestuta.—Nominalizazioak saihestu, eta esaldiak zuzen eta egoki berridatzi.—Euskaraz idaztean pasiboaren ordez aktiboa erabili.—Sekuentzian landutako edukien inguruko autoebaluazio proba egin.—Hautaproba egin (ulermen ariketak, gaia eta laburpena, idatzizko ekoizpena).

Kontzeptuak—Hitzen arteko erlazio semantikoak (sinonimia).—Esamoldeak.—Hizkuntzen arteko kalko eta transferentzia okerrak.—Hiztegi Batuaren proposamenak.—Ortografia arauak (letra larriak, zenbakiak…).—Euskal deklinabidea:

–NORA, NORENGANA, NORAKOA, NORANTZ.–Postposizioak.–NORAINO, NORENGANAINO, noiz arte.

—Aditza:–Aditz laguntzailea: subjuntiboa eta agintera; alokutiboa.–Aditz trinkoa: NOR-NORK.

—Euskal joskera.—Kohesio elementuak (testu antolatzaileak).—Mendeko perpaus faltsuak.—Saihestu beharreko nominalizazioak.—Pasiboaren ordez aktiboa.—Hautaproba.




—Hitzen arteko erlazio semantikoak ezagutzen ditu.—Euskaraz erabiltzen diren esamolde batzuk ezagutzen ditu, eta egoki erabiltzen

ditu.—Hizkuntzen arteko kalko eta transferentzia okerrak identifikatzen ditu.


—Hiztegi Batuko forma zuzenak kontuan hartzen ditu.—Ortografia arauak ezagutzen ditu, eta zuzen erabiltzen ditu.—Deklinabidearen funtzionamendua ezagutzen du, eta atzizkiak egoki eta zuzen

erabiltzen.—NOR-NORK erako aditz trinkoak egoki erabiltzen ditu.—Adizki alokutiboak testuetan zuzen erabiltzeko gai da.—Esaldiak zuzen eta egoki lotzeko gai da.—Testu antolatzaileak zuzen erabiltzen ditu.—Norberaren idazmenak hobetzeko zenbait aholku kontuan hartzen ditu (mendeko

perpaus faltsuak saihestu, nominalizazioak saihestu, pasiboaren ordez aktiboa erabili…).

—Autoebaluazioa eginez, sekuentzian norberak ikasitakoari buruz hausnartu du.—Ezagutzen ditu hautaprobaren nondik norakoak, eta proposatutako proba egin du.


· Web viewHorretarako, nahitaezkoa da ulermen, adierazpen eta hausnarketa estrategiak ezagutzea...

Documents

Transcript of · Web viewHorretarako, nahitaezkoa da ulermen, adierazpen eta hausnarketa estrategiak ezagutzea...