m.fc$gv" &

.

t W

r

I;

HAWAILphimlHOLOMUATXa, IlvCaru. 3s:e 'Eao 3s:a, --Auiza.a I 3is:a ZorLO-- '

BUKEI. HONOLULU, APERILA 10, 1894. HELU46.JL

i; .

V I;,;W

ia.

KA NUPEPA PUKA-L- A

HOTII v W&W

Hoopnka man ia mai ka Poakahiaka Poaliraa, o kela me keiaMahina o ka Hui Hoolaha Nu-po- pa

Hawaii Kolomua.

23T Uku Pepa, lie Kanalimakonota o ka Mahina. No ke kopehook'ahi he o keneta.

E loaa no ka pepa mai keena akua ma ka lima o na Luna:

Aole he pepa e hoounaia mai keKeena aku no na kuaaina, aiawulo no a uku mua mai.

E hoouna mai i na Mea Hou,na Kumumanao, Olelo Hoolahana Kanikau a me na Mele Inoaia

THOMAS P: SPENCER,

ka Lunahooponopono o ka Pepa.

' Aole loa o pai ia kekahi OleloHoolaha, Kanikau a Mole Inoapaha ke ole e hookaa mua ia ka.uku. Aole no hoi e hoouna iakekahi nnpopa ma ka owili paka-h- i,

aia wale no a hookaa e ia kaukumamua.

53T 0 na Kanoha Nupepa ame na Hookaa Dala ana, e Joaaaku no na Bila Hookaa mai keKeena pololei aku a i na Luna, ai ole e hoouna pololei ia aku

i na poo lawe pepa, ma kaoouna mna ana mai i keola o ka

Nupepa ia

ABRAHAM FERNANDEZ,ka Luna Nut o ka Pepa.

Olelo .Kaliea!

Owau o ka mea uona ka inoamalalo iho nei, ke kahea noi au i'ka poe a pan. o makemako ana ehookomo mai i ka lakou mauwahi hunahuna iloko o

;ka "Hui Hookuonoono

Lahui Hawaii,"

.Ua makaukau au e lawe mai i ka,huina mai ka HOOKAHI DALA,aku A PU AKU 1LUNA, no ka

' pono a rao ka' pomaikai o nakanaka Hawaii wale no. E loaa

,no au ma ke Keena o ka nupepa

Alauui Moi, mai ka liora 9 A. M.a hiki i ka hora - P. M.

SIT E oluolu o hoomanao maii ka uku o ka Buka HoomanaoHoaliH, he 2d KENETA no kaBUKE hookahi.

ABRAHAM FERNANDA Kak

No ka Hui Hookuonoono Lahuijjawaii jan 13-- lf

KALANIANAOLE SONG.

A he lei a he wehi keia,No maua me ke onstona;

I puia mau no i ke aia,Huihui o ke Tubarose.

Chorus.

E sweet kiss, E loving kiss,A huli hoi ae au;

Malama ia iho ke aloha,A kaanoi i hiki mai ai.

Uapuni na kilohana,Na hene a ke kuahiwi;

E o e Kalanianaole,Pua nani o Hawaii.

Composed byMrs. Ageneti Aylett.

HE MOOLELO

SO K-E-

Alahele Pohihihi

I KA- -

WELAU HEMA

A 0 KA MEA HUNA

ILOKO O -

Ka Owili I?epaKaraaliao.

MOKUNA XXVIII.

' KA HOOKAAWALE AXA.

Ua loaa ia'u na mea a pau aka manao e uilani ae ai; aole hemea i koe aku, wuhi a ke 'LiiPupa i kamailio mai ai ia'u ikekahi la.

E nana mai ia'u e Atamoa,oiai an e ku aku ana ma keiawahi, a e ike nou iho.

Ua loaa ia'u ka ilihune, koanu me he km la e houhou anaka pololi e like me ke ahi ka la-la- pa

a me ka pouli oia mau; kekuleaua o ka pepehi ana i keka-hi poe aku, a pela hoi .me ka li-l- o

ana i malihim hanohano noka ahaama Koka ka nhaainahoi e lilo ai kekahi poe lehule--hu

i mau moepuu na ka make,o keia mau mea a pau ua loaaia'u; aka nae, e Atamoa, mawa-h- o

ae oia mau mea a pau, aolelea au i hoobauoli ia mai, a nn'uka manawa i hoopihaia ka ha-pan- ui

me ke kaumaha.2To keia mau olelo ano e a ua

'Lii Pupa nei, aole au 1 hoao epane aku.

Wahi n&e a'u ia'u iho, inaoia e hoao hou mai ana e hoe- -

haeha ia'u elike me kona anomau, e lomi aku no au iaia awali iloko o ko'u mau lima.

Ae, wahi hou ana i hoomaumai ai i kana kamailio ana meka leo ano haahaa a akahelemalie, no na kau he iwukalua oko'u noho ana ma ke ano he aliino ka poe Kosekina ma keiawahi, aole loa i loaa ia'u ka hoo-hauo- li

ia mai.'

No ka mea, o ko'u poopoo ka-- hia'u e noho nei, ua oi'aku ko-

na auuanu mamua o na wahi eae a pau o loko nei, pela pu hoime ka pelapela a me ka poulima ka aina nei a pum, a ina uaike oe i kekahi pa-pua- c, e hoo-manao ao oe ua ahona ia ma-mua o kekahi o kou hoaloha noi.

0 ko makou mau aahu maamau, oia na apa lole loloa i hu-- mu

ole ia, a he opealu raaopopoke ike aku.

Ua hookaawale ia au mai kanoho huikau ana me ko'u mauhoaloha a pau, a mawaho ae oiae loaa pmepine ana au i ka maii kela a me keia manawa.

Aka-na- e, owau ka mea nanae hoopaana pio malalo o ko ma-kou mau kanawai, a e hoomakehoi i ka poe i hooholoia ho ka

make.

E hoomanawanui iho ka onoa puka hou aku.

HE HANA KA-NAW-ANEI KEIA?

He hana kanawai onei o kenoi mai f ka inoa o ke kanaka,o hai aku iraua o ke akea? Makeia mau huaolelo e ik ai ka-ko- u,

ma ka la 16 o Maraki, oiaiau, kekahi makai o ke aupuniF. G. e noke ana i ka ninau i nakanaka, ua kaa no kou auhau?Hoole aku la, a ae aku la no ka-- hi

poe. 0 ko'u manao, aole iahe hana kanawai. No ka mea,oiai au iloko o ke aupuni Moi enoho ana, aia ka papa inoa o ke-la a me keia kanaka maloko oka buke nui, kahi i hoopaa iaai ka poe hookaa ole a me kapoe i hookaa i ko lakou mau au-

hau.

I ko'u manao, aole ia he hanaku i ke kanawai, oiai ke aupunio na Pe-Ga- nae haha poele neime na huka hao i ka lima e paaana. I ke au o ke aupuni Moi,me ka hanohano ka poe i hoo-kaa ole i ko lakou mau auhau ehana ia ai. Aka, i keia au, ualike loa ka hana ia ana o na ka-naka me na ilio metala ole, o kaike aka o na makai me na kau-l- a,

a hoohei aku la, pela e hanaia nei na kanaka. E ku anei iahana i ke kanawai? Aole I Aoleloa.

Haeuole.

Hakn JBerona

Wm.Lanakasa3IA KA nUAKAI

Iloko o Auseteraiia. .

KA P0HA1 AIHUE HOLO-HOLON- A

NA ULIA 0 KE-

KAHI YANKI AMERIKA

I KA LUA 0 KONA MA-KAIK- AIANA IA AUSETE-RALI- A.

hMOKUNA VDJ. !-'--

Ka pakele ana mai a 'Manuel;Pet mai Ke alualu ana

Na laina o ka mosu.Ka hopu ana a

me ka hookuuia ana.

I keia raahawa no, ike aku lamakou he 20 poo luina moku ekuku nui ana ma ke alunui ao-a- o,

ua ona ka hapauui o lakou,oiai makou e holo aku ana ma-mua pono o na kanaka o ka ai-na.

Kahea mai la kekahi o na lu-ina ia makou:

Eia ka laina, komo koke akula makou iloko o ka laina, a paamai la lakou ia makou.

Huro ae la na luina, a heleaku la iwaenakonu o ke alanui,a hoomaopopo iho la makou, a.eiu makou iwaena o na alu elua,aole e h'ki ia makou ke kuemiibope, aole hoi e hiki ke hooneeimua.

E hookuu mai olua na'u kahana, wahi a Hopepula i hawa-nawa- na

aku ai ia Murden a meHekekia.

Ua pono, hana aku.

E hoomaka aku ana wau ealakai i na luina i kekahi hime-n- i

i maa mau l ka himeni ia ena luina, oia keia:

Ship a hoy, oiai wau he manwahi anaua ke kaawale mai kamea nana e alakai ana ia ma-kou.

E hooho like ae anaua poe la-ina la me na leo hauoli o kaona raina:

Ae ae! huio! Ship a hoy.E na kaikuaana sela o makou,

he hoailona popilikia wahi a'u.E hele malalo o ka makou

hookele ana, a na makoc e nanaia mea, wahi a ke alakai o nasela.

KnmnHHBHtfU

v.

rJ

Ha?;"

' pis

!

f fW -- Jf'""sV "":

Ka Nupepa

ABRAHAM FERNANDEZ

Lima Nui.

THOS. P. SPENCER,

LuiiaJwoponopono.

Honolulu. Aperila 10, 1S94.

HALM I MML k

Piha-ukel&ieaA- lii

"me 3,000 Kanaka.

Hbdliolo iqkahi ia katJlelo Hooholo.

E like me kamakou i poloaiaku ai i ka lehulehu lahui-kanak- a

6 Hawaii, e malama ia

ana he halawai makaainanaakea no na poe a pau e hooliloana ia Hawaii nei i home nona,

a maluna o kona. lepo e hoolu-ol-uai kona mail iwi no ka ho-pe- na

o kela me keia kanaka,

ua hookoia ka leo kahea a kapapa komite na lakou i kaheaka halawai, ma ka akoakoalike ana aku o na poe aloha iomaoli i ko lakou aina mai kapuuwai ae, no ka hoolohe i nakumuhana e waiho ia mai anae na alakai o ka halawai. Uahooholo mua ka lahui i ko la-k- ou

manao, ina he mau kumu-

hana keia e waiho ia mai imuao ka halawai no ka hooi aku ike au holomua o ko kakounoho aupuui lahui ana me kamaluhia, alaila, e haawi anakakou i na kakoo ma ke kokuaana i ka olelo, hooholo o ka ha-lawai; a ina e ike kakou hemau kumu kupono ole ia ehoomau ia ai he aupuui maikaia me ka inaluhia ma Hawaiinei, o ko kakou kuleana kela ihaawi ia mai e ke kumukana-wa- i

o ka aina, e hoole aku meka puuwai .hookahi, a e malamainaujio i ka inaluhia.

Mahope iki iho o ka manawai hoolaha ia no ka hoomakaana o ka halawai, aia he helunanui o na ano lahui a pau iakoakoa aku ma ke Kuea nuio ka Pa-ali- i, nona ka huina ihoomaopopoia aole i euii ihonialalo o ekolu tausani kanaka,

a e ku ana lakou me na manaopihoihoi a kali- - i ka hopena ona mea e hoike ia,mai ana o nakomite no ke kumuhana i ka-hea ia ai ka halawai.

Aia maluna o ka lanai hai-olel- o,c noho ana na komite o

ka halawai a me na haiolelo,

no lakou keia mau inoa: C. W.Akepoka, J. L. Kaulukou, J.F. Bola, L. J. Levi, J. Pilipi,P. H. Redward, A Rosa, C.B. Wilikona, T. A Lloyd, meJ. K. Kahookano. Ma kaaoao ma Ewa o ka lanai, ma-lai- la

na poe kakau o na nupepalike ole o ke kulanakauhale ekope ana i ka manao o ka hai-olel- o,

a o kela elemakule poo-hin- a

kekahi o ka nupepa"Hoa'loba" ma ia aoao o kalanai haiolelo.

Na Mr." Akepoka i wehemua ka halawai ma kona hoikeana mai i ke anaina, ua kohoiao Mr. Kaulukou e ke komite, ilunahoomalu no ka halawai, oMr. Levi, i kakauolelo,.a oiano hoi ko Mr. Kaulukou wa i

ku mai'ai e like me kona anomau o ka mahiehie, a me konaleo moakaka e lohe pono ia aikana mau huaolelo imua o keanaina kanaka nui, ua panemai la oia nae keia mau olelo:

. .J.L.Kaulukou "Enaoiwi ponoio Hawaii, kuu mau hoa, makaai-nan- a

Hawaii oiaio a me na kupa a"hoa'loha o ka lahui Hawaii', alohaoukou:

''.Ano i keia hora, a i keia manawamaikai i loaa ia kakou, ua akoakoamai nei kakou ma keia anaina uuie noonoo a e kuka no ko kakoumau pono pili paa ma ke kino ame ka waiwai, a i kulikehoi me napono i loaa ia kakou ma ke kumu-kanawai.

iS0 ke kumuhana nui a koikoi ikono ia ai kakou e akoakoa makeia wahi, oia no ka mea e pili anai ke kumuhana a kahua hana houi kukala ia mai nei e, ke AupuniKuikawa,. oia hoi e kukuluia i Au-puni Repubalika ma Hawaii nei, ae hanaia i kumukanawai e ka poei kohoia o" ka Ahaelele hana ku-mukanawai, a mamuli oia hana, uakukala pili aupuni mai nei ke Au-puni Kuikawa, e malamaia he ko-- ho

balota nui no ke koho ana i IShoa o ka Ahaelele e ka lahui maka la 2 o Mei, 1S94, a o keia poe ikoho ia, e huipu aku lakou me 19pee o ka Ahahooko i keia wa a oKela poe he 19 i loaa mua, aole loalakou i koho ia e ka lanui.

0 ke kahua mua loa e ku ai a ehana ia ai ia mea he Ahaelele ha-na kumukanawai, oia ka lilo anaoia Ahaelele i wahaolelo no ka la-hui, a na lakou i hana a kukulu ike kahua kahi e ku iho ai ke aupuni no ka pono o na mea a naur ana ka lahui mai o a o o ka aina ekoho me ke keakea ole ia i na hoaa pau o ka Ahaelele, c like me kolakou mau manao kuokoa. Aka,ma keia kanawai koho Elele, uamanaoia o ka hapa uuku wale no oka Ahaelele ke kohoia e ka lahuiholookoa, malalo no nae o kekahimau kumu e loaa ai ia lakou iamea he kuleana koho. A oia ka'ue ninau nei ia oukou i keia po, hehana ku anei keia i ka pono a meke kaulike a no ka pomaikai hoi oka lehulehu? Ke olelo aku nei auaole!

Ma ke kuleana hea la l loaa aika pono i keia poe hoa he 19 e no-ho iloko o ka Ahakuka Elele, olaiaole lakou i kohoia e ka lehulehu,a aole no hoi lakou ho wahaolelono ka lehulehu?

;? i& .3fci.a wy-- '.?'; L'fv

E nahoa makaainana: O.keiaVfthn hnu i kukala Dili aupuni iarrmi nei e ke aummi kuikawa. Ao- - J

le pono ia kakou ke noho wale a e J.nnnn w.1p ntn no me ko kakou thoike ole aku i ko kakou mau m-a- I

nao kue; no ka mea, ina kakou ehana pela, alaila, ua like no ia 'meTcb kakou ae maoli ana aku ia mea,a ina e lanakila keia hana me kekue ole o ka lahui piwi ponoi o kaaina, alaila, ua like ia me ke panipaa aua i na puka no kou pono eke kanaka Hawaii, a ua like hoi iame ka eli ana i luakupapau hopeloa no keia lahui; a i ka manawae oni ae ai na kanaka Hawaii nokolakou mau pono, a hoopii atu pahai ke aupuni nona ka lanakila a meka mana piha. alaila, he hookahino a lakou pane: "Imua iho la nona hana a pau o ko oukou alo e nakanaka Hawaii, aole nae oukou ihoike mai i ko oukou mau manao

kue no kela kahua hana hou a keAupuni, a nolaiia, aole "a -- makouhana me oukou." A oia auanei kawa e mibi ai kakou a pau. E hoo-man- ao

oukou. eia' ka ninau o Ha-waii iloko o ka lima o'ke aupuui oAmerika,Ja hiki nae i keia la, aole ipuka .mai iana olelo hooholo mao-po- po,

nolaiia, o ka lawe ana o keaupuni kuikawa i keiakahua hanahou, ua pupuahulu loai lakou makeia hana."2folaila, ma ko'u anohe kanaka Hawaii Oiaio, a i alohai ka aina a me ko kakou mau ponoa pau, a me ke kuokoa o ko kakouaina aloha. Ke nonoi aka nei aui ko oukou oluolu, e noho malie kakou na kanaka Hawaii; mai komooukou iloko o na hana kue e waihoia mai anaimua o oukou e kuu la-hui aloha. He mau olelo hooholokekahi e heluhelu ia aku ana, a eoluolu e apono lokahi mai, no kamea, o keia ko kakou oia a me ko

kakou pomaikai, a he hana hoi e ko

ai ko kakou makemake e ka lahui'

oiwi o ka aina. A la'u e hooki ai

i keia mau olelo, ke nonoi nei au ia

oukou, e hoi aku me ka malama ika maluhia a me ke kanawai. Uiaka aoao o ko kakou Moiwahine ame kana kumu kue i aponoia e kaPeresidena o ke aupuni kuikawa,Mr. S.B.Dole. A oia mea i waihoiaaku e ko kakou Alii oia ko kakoumea e ku lanakila nei a hiki i keiala. A o ke aupuni kuikawa makekahi aoaoe noi anae hoohuiaina.

A ano la e o'u mau hoa makaai-nana a me na hoaloha o ka lahuiHawaii, e ku like kakou me ka lo-kahi e hana i na Lana a pau e po-no ai kakou, ka kakou mau keikia me ka kakou mau moopuna makeia mua aku.

A ke pule nei au i ka Mea ManaLoa e kokua mai i keia lahui ma

na ano a pau loa. tA na ke Aku a ka Mea Mana Loa

p malama maluhia mai i ko kakonmau pono,- - ke kuokoa u ka aina nokeia wa, a no ka wa pau ole, a e loaa auanei keia mau huaolelo:

"Ua mau ke Ea o ka Aina i kajonb.:'

Ka Mr. John Pilipi haiolelo:

"Aole au i manao mna e haiolelo anai keia ahiahi, a pela i loaa ole ai ia'nhe manawa kupono- - no Ka hoomakau-ka- u

ana. .Eia kakou ke akoakoa nei ikeia ahiahi, no ke kue aku i ke kumu-hana a ke Aupuni P. G. e onon mai neino ka malamaia o ka Ahaelele hanaKumukanawai i keia 3Iei ae. Tfa aemai ke aupuni pi gi no ke koho ia e kaJehulehu he IS wale nojnau Elele, oiai"kahapanui aia no znako lakou aoao.

TJa like iu loa ia me ka hiki i ka Pere-sidena Dole o ke au puni pi gi ke ku maima ke alapii o ka halealii Iolani, a eheluhelu mai oia i kela a me keiapaukuo ka lakou Kumnkanawai, a e hooholo-i- a

me ka hiki ole i kekahi kanaka kehaawi a hoike aku i kona manao kue aoia ka kakou o hoike aku i ke akeaaole kela he pololei a mete hxitlite.

"Okanuiona hoa Hoko-- ohe 36 no :a; aka, aole kakou i ike;

a i hoike maopopo ia mai ia kakou ekela aupuni pi ci, heaha la na kumukupono e hiki ole ai i ka lahuikanaka oHawaii nei ko koho i keia mau. elelehana Kumukanawai he SO no ka Aha-olel- o.

Aole ia he mea e hapal i ia ai kekikoeleeleo ka hewa maluna o ke au-puni pi gi.malia nae paha he kumu ia.e hiki ole ai ke hooko ia ko lakou maumakemake.

TJa makemake kakou i aupuni mai-kai no ka lehulehu me ka maluhia, aaole o kakou makemake e ike i napualikoa i hoolakoia uie na lako kana, epaikau hele ana ma ko kakou maualanui i na manawa a pau o ke ao a meka po, me ka loaa ole ia lakou he.kumukupono no ia hana ana pela. . 0 ka'uwale no e noi aku nei i na Jceonimana oke Aupuni Pi Gi, e haawi mai ia kakoui ke kuleana koho balota. piha -- ma. keiaahaelele, a o ko kakou wa ia e hui pu aime lakou a haawi aku i na kokua."

Eia. malalo iho na oleLo hoo-holo iiooholoia me. kahL leo-hooka-

ole i hoole ae ma kaHalawai Makaainana Nui o kapo nei ma Halealii Kuea:

MAU OLELO HOOHOLO.

No ka.mea Hor, ua kahea ae neike Aupuni Kuikawa o koHawaii Paeaina i Ahaeleleno ka manao e hoomakaukaua e kukala ae i Kumukana-wai no keia mau Paemoku,a ma ke Kanawai hoi e kaheaana no ia Ahaelele, ua hoa-kaka- ia

he 37 ka huina o na..lala, e hui pu aku hoi me na.lala he 19 o ka poe i koho-maol- i

iho no ia lakou ponoiiho a he poe wahaolelo olehoi no ka Lahui iloko o naAha Hooko a me Kuka o keAupuni i oleloh, a he 18 ,nalala e kohoia aku; a

No ka mea hoi, ua hoakaka ke-Kanaw-aii oleloia e lawe mua

na poe koho no na elele i uaAhaelele la, a me ua poeelele pu la no hoi kekahi, ikekahi hoohiki e kakoo aname ka manao oiaio i ke Au-puni Kuikawa i oleloia, a ekue aku hoi i ke kukulu houia ae o ke Aupuni Moi mako Hawaii Paeaina nei, amamuli hoi o ia ua hoohaikikupono ole ia na makaainana,a me ua Ahaelele la, ke waeae hoi lakou i kulana hoo- -ponopono Aupuni paa, aaohe hoi he hoakaka ana ihanaia no ka waiho ana akui ke Kumukanawai e hanaiaaku ana pela, i kekahi koho-apon- o

ana mai a ka Lahui; a.No ka mea hoi, aia no ke waiho

mai la imua o ke Aupuni oAmenka Huipuia, me ka pauole i ka hooponoponoia, kaPaTapala Akeakea a ke Au--,puni Kumukanawai o Ha-waii nei, e kue ana i nahanaa na poe na lakou na hana ikahulihia ai ke Aupuni Ku-mukanawai i oleloia o Ha-waii nei, ma ka la 17 o Ianuari, 1893; Nolaiia, ano,

E Hooholoia e kakou, namakaainana kupaa o Honolulunei, i akoakoa ma kekahi Hala- -"wai Makaainana Akea, ma ke

I!

m

ahiahi o keia laD o Aperila,. 1894, e kue a e hoole loa no

kakou i ka lawe ana i ka olelohoohiki i oleloia, .a i ole ia, ehoopaa paha i na inoa a kohopaha no na elele i ua Ahaelelela e like me ia i olelo mua ia aenei; a ke hoole hou aku nei nohoi makou i ke komo ana akua lawelawe pu aku paha makekahi kahua hana a ke AupuniKuikawa i oleloia e kinai ai ike Kumukanawai Hawaii o1887, a i ole ia, apono aku pahai kekahi ano hooponopono Au-puni okoa aku mawaho ae o kamea i aeia e ke Kumukanawaii oleloia, aia a loaa mai he panemaopopo a hope .loa i ka Pala-pal- a

Akeakea i oleloia a keAupuni Kumukanawai i oleloiao Hawaii nei mai ke Aupuni ioleloia o Amerika Huipuia;

E Hooholoia, ke manaonei makou no ke Kanawai ihooholoia e.ke Aupuni Kuika-wa i oleloia,' a oTloa aku hoi ina hoakaka o ua Kanawai lae lioolilb ana'i na lala d na Ahai oleloia i mau lala no hoi no1ua Ahaelele la, a mamuli hoi aia ua hooiaia aku he hapanui ona lala i koho ole ia i mau lalano loko o ua Ahaelele la, make ano he mea ia i upuia a imanaoia e pale aku ai i ka ikepiha a kaulikeia mai o ka lahuilloko o ua Ahaelele la; a ke

. manao nei no hoi makou no kahpohiki i hoakakaia, maloko oua Kanawai la ma ke ano hekaili kaokoa maopopo loa anamai no ia mai ka Lahui Hawaiiaku i ka pono koho balota, a

ela no hoi me na poe e ae, iike ke kupaa ana me ko oukou,

i ke ano hooponopono Aupunii kulama mau ianei mai ka ma-na- wa

mai i ike ole ia;

E Hooholoia, ke uwalo akunei makou i ko makou mau hoamakee aina a me na poe e alohamakahehi mai ana a puni kaaina holookoa, e ku mai no meke kupaa mau ma ko oukouhoole ana e lawe i ka olelo hoo-hi- ki

i oleloia, a i ole ia, e hoo-paa paha i na inoa a koho balotapaha no na elele i ua Aha-elele la;

E Hooholoia, ma keia kekauohaia aku nei ka Lunahoo-rual- u

a me ke Kakauolelo okeia Halawai, e hoouna aku ike kope o keia Mau Olelo Hoo-hol- o

ika Mea Mahaloia, keKuhina Mana Nui o AmerikaHuipuia ma Hawaii nei, me kenoi aku e hoouna aku oia iamau olelo hooholo i knna Au-puni.

Ua 3,000 paha a oi aku napoe i hiki ae o na ano lahui likeole, a hoka na kue ikaika ana a

'ka Hui Hawaii Aloha Aina,na nupepa "Leo" a me "AlohaAina," a Buki me Kaunamano.E apo mai na apana e aku apuni ka Paeaina nei i keia mauolelo hooholo ae la, oiai, oia aela ko kakou pono a me ko ka-kou oia, a mai nana a hoolohei na ao ana a Buki, Kaunama-ii- o,

Nawahi, Jaulia, KeoniKamaki a me na poe haolelapuwale me lakou, a mai hoo-holo aku hoi ma ko lakou me-he- u.

Aia ka Hawaii Holo-mua a me "Ka Makaainana"ma ka aoao kakoo i keia mau

olelo hooholo ae la, a ilaila, ikemai ka lahui owai la o makouke aloha aina, ke aloha lahui ame ke aloha Alii oiaio.

"Warn & Meli.Hoopunipuni no hoi oe !Malabia ka halawai o ka po nei.E lawe'nui i ka "Holomua" a e

Galea i na nupepa ao lalauhewa.Makapo ke Kahuna ike ole ke kiloKuhikuhi Puuone olelo hewahewa.

ilan tausani o na tausani ka nuio na poe akoakoa ae i ka halawai oka po nei.

JNui ka poe kahaha i keia kakahiaka, no ko lakbn hoolohe anai na ao lalau a ka Laho.

TJa kakali na Makai kauho o kahoea ae o JBuki me kana puaPhoohaunaele i kapo nei.

Kaulana ka "Holomua" i ka poemakaikni halawai makaainana oka po nei, no ka hoike oiaio.

E kani mau ana ka aka iki a komakou Luna' Hoohana Nuiika ponei, i ka ua mea he maluhia o naHawaii.

Naka na kuli o na Luna AupuniF:G.,'"I ha haioleloVksTpo nei.1

O na kumuhan a pau i hooholoia-

e ka halawai makaainana o ka ponei, e hoouna loaia"ana i "Wasine-ton- a,

ma ke ano hoopii lahui kue ina'hana hookikiria. .

Ke apiki ia nei paha na lala o kaHui Aloha Aina Hawaii e kekahimau Luna o lakou, no ka mea, okamaikai a makou e ao. aku ai; heua kaulana Iho la ia no Kona ialakou.

Ko puapua launhea mai nei nalono, e hoala ana o Buki ma i hala-w- ai

e kue aku ana i na kumuhanaa ka halawai makaainana o ka ponei. Me lakou aku ia.

TJa ike iho mako i ko Kakauoleloo ka Hui Hawaii Aloha Aina i kapo nei, ka mea i kakau inoa akuma kekahi olelo hooholo kue i kahalawai makaaihana o ka po noi;e ku mamao ana ma kekahi kihi,ua huki i ka laulau o ka papale aloihi, i aneane 2 mile mamua akuo ka lae i nalo na maka. Ho kiuanei lakou na ko aupuni P.G?

Kau ka weli o kekahi poe i naolelo hoonuinui, a peo loa iloko o.ka muumuu o ka lakou mau wahi-n-e;

a o ka poe Aloha Aina, ua aalakou o eha i ka po nei, a aole naoi kokela mau hana hoopunipuni.

Nohea mai la ko Kaanamanowuhi iko pau akaaka o ke ao hewaana i ka lehulehu, aole e hele i kahalawai makaainana okapo nei?

Ua hoouna ia aku he mau pepaliilii a Buki i booiabu ai inehinei,i ka Halewai, me ke noi pu ana imau kokua e kinai i ka haonaelea Bnki ma e hoala ae ana. 'Uahoouna ia ae ka mahele kau Home ka iako pono i na mea eha, ame kekabi mahele o ua makai kuhuina, malalo o Kapena Anaro ame kekahi mau lutauela. Aole lloaa ia lakou be mau hopohopo, aua hookuuia ka mahele kaulio.

O kekobi o keia mau pepa liihia Buki i hoolaha ai inehinei, uaunuhiia a hoounaia i na Elele Ku.hina Aina E a me ca ivanikella enoho nei me kakou, ma ke ano ehoonaauao e aku ia man makamkamamoll o aia io aenn hoonla haanaelo a Buki ma. Ua mabalo iamai makou no ka makaala a mekiai. Ua lone wale mai makoaaa loaa aka i ke aupani he pala-pa- la

ikaika mai kekahi man lunaaupuni aka o na aina e no keiamea a Joe Emekona i olelo ai. Aaa hoole ae hoi o Emesona i kaoiaio o ia meu, a e manao ana ehoopii laipila ia Buki.

MO LA E HAO I

Pee'na Kolohe Lirnalepoi na Poopoo.

Jra Hoopunipuni o Jre7ii-n-eia mena Hundhuna

o ka Halawai Makaai-nana Jfui o ka Po nei.

Xja manao paha o' Buki,Kaunamano, a me ka HuiAloha Aina, o ka malama keiao Aperila, nolaila ke a'o lalaua hoopunipuni ana ae i namakaainana kupaa mau o kekulanakauhale o Honolulu nei,aole e hele i keia halawai ma-kaainana nui a na makee ainaoiaio o ka po nei. Ku nui naehoi i ka hoka la, a haleu okoaia na apana pepa" 'wahahee . alakou.

0 ka hoike hoopunipuni anaa Kaulia, pela ka mea i hoikeiamai ia makou, mamuli ka o kahoololiia ana d'ka olelo hooholoi hooholo lokahiia ai i ka ponei, ua haalele o Wilimana ame Kimo Kamabela i ka hapa-nui o na poe na lakou i kaheaka halawai, Hoopunipuni 1

Ua kupaa .laua, oiai, he alohalaua ia Hawaii aina a me lahui,no ka mea, ua ulu, ua kupu,ua kawowo a ua pulapula i okakou nei, a no Hawaii neilaua a me ko laua mau pono.

Eia iho na poe i kahea i kahalawai i pelukua nui, no kamakau ka o huhu ka liapanuio na poe poalo maka o na lunao ka Hui Aloha Aina, oia oKeoni Kamaki, J. K. Kauliaa me D. W. Pua. 0 ka ponoka o ka aina a me ka lahui, oiaka lakou nei i maka'u ai.

1 ka halawai ae no o J. S.Fmekona me kona kookoo,aohe ana'pauku laau, eia nae,ina oia i hoao ae i kona manaoe hoohaunaele, oia no ka luahino ia.

He haole Olelo E ka i hoao ae ehoohaunaele i a po nei, ua hpopiokoke ia nae e keka makai haoie.

Aole i hopo iho na poe l hoea aei ka halawai, oiai aohe i "hoao maina Pi Gi e kue a e keakea, Ilailaae na makai np ka hoopio ana i kahaunaele a me ka malama ana i kamaluhia.

0 na hoopunipuni a na kaulawahahee, Buki a me Kauna-mano, e kaohi ana i ka lahuimai ka hele ae i ka halawai, uahaule i kiona, a ua ike ka lehu-leh- u

i ke oiaio ole o ka laua.O ka olelo hooholo a ka ha-

lawai o ka po nei i hooholo ai,aole i ikeia malaila he wahi mo-a- li

no ke Aliiaimoku, ka lahuia me Hawaii nei e poino ai a emake loa ai. Hoopunipuni oKaunamano, a puni Tvale i nalawe olelo oiaio ole a Buki.

Owai ka i manaoia ma ke"Anpuni Kumukanawai o Ha-waii neil" Kai no 'hoi o keAliiaiinoku Iiliitokalani, kamea i ini nui ia, aole o ke auohooponopono Aupuni Bepuba-lik- a

a Kaunamauoi wahaheeae ai. He ao lalau ia?

No ke ake no o Buki, Kau-namano, Keoni Kamaki, Na-wa- hi,

Makuisa a me lakou ihoe lilo i poe nana e alakai i kalahui, moe nui ole ai ko lakoupo e kinai i keia halawai ma-kaainana. Na lakou no naalakai i poino ai ka aina nei, ana Buki hoi ka hailiili- - pilikinoi ke Alii a me ke ake i aupuniBepubalika, he. keu aku naehoi a ke aloha aina a makeeAlii (ole wale) i neia wa.

Owai la ke aloha aina a meke aloha Aliil E nana i naolelo hooholo a e hoomaopopoiho ina paha o Buki ma a mcka "hui aloha aina" ole wale alakou, a koho iho. Malia healoha aina wale no ma ka inoa,adleloa ma ka hana- - a me kamanao. ''.TJa lond ia mai i nehinei uapeloia aku o Buki e na welomikanele a ua uku dala ia oia choao e kinai i ka halawai". Uahoao io no oia, aole nae i kokona manao hehena o ka hai-pu- le

ana ia Mamona.Mea ia mai ua mihi ka o

Buki, aole nae i maopopo loaia makou. Ina pela io, alaila,ua like no oia me kona anomau, aia a paumaele mua kahuelo o ka bipi, mihi!

Aole o ka lokahi ka Bukima i makemake ai, aka, o kamokuahana. Aia no a na la-kou ka halawai, pono; aka, ina

na kekahi poe e ae, ino loa.Ka i no hoi he hookahi no akakou paliuhopu e uhaiahololike nei, a o ka hoohiki loa akuno hoi paha kqe, komo ae la kamu a hehu mai la. Ua hiki!

Ua hoolaulea ae ka PualiPuhi Ohe Lahui i ke kahua oka halawai, aole nae lakou ihoomaka e puhi aia a ua ane-

ane loa e hoomaka ua halawaila. Ma ka hora 7:20 i hooma-ka ai ka halawai i ka mahua-hu- a

ana ae o ka lehulehu. Uaraakaukau kekahi o na poepuhiohe a aole i hiki ae, no kapuni i ka wahahee a ohua pa-he- mo

ma. Lohe mai makouua hookolokoloia keia poe hohewale i keia kakahiaka, aole naei akaka ka hopena.

Lohe m;u makou o Buki,Nawahi a me Palekaluhi ka iolelo imua o ka Papa Hooko oko lakou hui, ma kahi o KeoniKamaki, ma Pawaa, i ka LaPule nei, ua hui lakou me keAlii a aole oia i apono iki i kekahea halawai. HoopunipunilHeaha ko ke Alii kuleana ina-makem- ake

kekahi poe e halaiwai? O ka pono i ka Jehulehu,o kona pono no ia. Ua likeno a like.

o

1"

i"';si., t

'l!

ki J

&...J - -

U

If- -

Pi

Mi- -

"Wj-v; 4 "S.f5 ;:- -, --'- ,; st-- V-- 3 .'- .-. -- - 5' ' -, V -

-

S- -,

PONOGARAPA !

Pahoolelo hon EdionaAia ma kahi oj

VITOA &. AKI-R- UMI HOIKE

Kihi o na alanui Hotele ame Betela.

E lona no 1 ka uiea hooloho kahauoli palena ole i ka wa ona elobe ai i nu leo mele honhpno laiokn ano bou, oia na leo .aem,na Bana, a me na himeni ohohiae ae o Hawaii nei.

E loaa mau inai ana na loomelema na mokuahi a pau.

ELIMil KElNTETilka ukn hooloho o ke mele hookahia e kipa raai na makamaka o lohepepeiao auanei. mar26 tf

HOOLAHA A KE KAHU

MALAtoA WAIWAI. '

Ke hooFaha ia a ? .ma keaT na poe a pau i ho?aie V "Kamafcnia a me Lidia P"koi Ka-maka- ia.

kana wahine mare maa-l- oo ka'u kauoha ana, e huuna

koke mai lafeou i ka lakou m.?uliila aie" ia'u ma ke ano he kahumalama waiwai mamua ae o ka la

'31 o Maraki. 1394.A ke kauoha pu ia akn nei na

poe a pau e hoolimalima nei ma nahale a me na aina a pau, e uknpololei mai lakou ia'u aole i kekahiiuea e ae. '

ABRAHAM FEBNANDEZ.Kahu

Mhrl2-3- wi

I

HOOLAHA I 3VA--POE MAKAIKAI,

NAPOE AHAAINA,

g Jameka .

LeHULEHU holookoa,

KAA HALIHALI OHgA 0 KAMIKA

:Ma Alamii Moi.

Ma kekahi' aoao ihoo ka

H ALE KUAI BIPI 0 WALA MA.

O ko Kamika mau Kaa Halihali Ohna,cia m kaa holopono loa no na poe holokaanialoko o keia knlanakaubale, a malatla noe lona ai na kaa holoholo liilii a nunui.

IT E kipa mua mai ma ko ni3kou halekaa nei mamua o na hele e ae.

Mut.iala Telefona, : : : 4:08,mar 22-3- tu dbv

) H1h&UALEKUA1 O NA LAKO .

DOLE NANL

Alanui Nauanu.

Ki ma ko'u halekuai da lole, ohumu ia ma ke keeoa Tela Lolame ka pilipono loa, mai ka 14 a

.pii jtku lluna.O ua Papale Kaoe me Wahite,

he 50 keneta a pii aku ilona.E kipa mai e na makamaka

raarana o ke kipa ana aka ikekahi hale e ae.

- Mr20-- tf

c. hock: chawSale Sana UwatllaniHelu 405 Alanni Moi, raa kekahi

rurni iho o ka Halepai,Holomua.

E LOAA no ma ko'n hale bam.UWaTI, na uwati o uaHno a pan,na pu, pahu-pil- a, daimana, nalakodala, maka antant, a pela aku.

Mar20-- tf

J.Hopp&CoKIHI 0 Na

Honolulu,

HALEKUAI

RONO HALE NUI!

Ke kono ia aku nei na maka-maka a me na boaloba noke kipamai a me ka makaikai ana i naWaiwai Nani no ka Hoolnfco anai na Homo me na Lako HaleMaikai o ke ano Hou Loaoia hoi na

PONO BUMI MOE, okar

PAKATJKATJ POEPOE,

PAHIJ TJME, EOKI,

pakatjeu-uwai-i-ka-loi- s

MOE BE BE, a pella aku."

Loko Hele i- -e me Ohe

I Hana Maiau iaLoa.

Ka BELAMOE me ULNA,

Oia boi ua-Bel- a Uwea.Lauoho,Huluhipa, Man--u a me '

Limu, -

TJiuna Hulu ELoloa, a pela aku.

J3TE hoao mua mai ia makoumamua o kn hele aua i kekahi.bale okoa aku. a e ike maka nooukou i ka baahaa inaolf no t-a- akumuknai maloko o keie Hale-kuai Lako Hftle Nni. Uane'inaL

KULA HXJLAHULA."

E wehe ana o Dan. Lyons i papakula hulahula haoleno nu Hawaiiopiopio me oor i ka

AUWINA LA POAHA

Aperila 12. hora 3, mi Arionallale. mahope ino o ka Hale MeleHou.

He 25 keneta ka uku knla o kabaawina no ka baumana.

apr5-tf-d.

4K1M & a,HALE TELA LOLE NUI.

Alanni Uuaunu, ma kekahi aoaomai o Kaini Eraa Hule,

Honolulu.

I--

E'HIKI no ke loaa na paa loleholopono loi ma kou hale mai ka3.00 a pii aka ilana.

Mit03m

M. S.Helu 513 Eobikana Block, alunui Hotele.(Ma kekahi rumi iho o Ordway fc Porter)

CUdflJ f Wm LlkEQUE $E KE fCoE OLE

NALAKO LEDE, KANE ME

E hoomaka ana ke kuai HoopakiKa uui i ka POAKAHI, MAR, 19,a e hoomauia aku ana a biki i Mei. . -

HOOLAHA.

Ua haawi ia aku na katioba ia J.alanui Hotele, e kuai hoopau aku i

ole, a malalo hoi o ke kumulilo.maka a ike maka no onkou ibo.

TELA LOLE NOEAU,

Helu 324 Alanni Nuuann

UA HIKI ke Hanaia na Lole o naano Kulana Maikai Loa a me

ka Nani i oi aku i ko-- naanwahi e ae.

HE POOKELA NA PAIKINI.

E kfpa mai a e ike pono- - i kaiini a loko e kfnikohu ai ka manaomamua o ka hele ana aku f na hale

noT.Sotfe ae.

IwakaniShoten(Keapaxi)

Alanui Hotele, ma keLi7ftoao maro koEaa Poniuniu, ualoaa mai

HE MAU WAIWAI HOU

Mai lapana mai, maluna mai o kaMokuahi Oceanica, oia na

Jole Iapaua Hon- A ME XA

JEIainaka Siliikao na aso a pau, a e kuai ia.

aKu ana noi

MA. KE KUMTJK.UAI HAA-HAALO-A.

felil 'iio.

Leta Akea.E naimafcassaka mai Hawaii oKeawe a

Mki akn i Kauai o 3Iano, i lochia me napopflikia o ka jia'i fiva, a me kokahi mauano ma'i e aa e maliu mai a hcdobo i ka'umau hoakaka no ka palekana a. me ka ai

o kaloaa hou ana o ke oia, mai nalawelawe Lipaau ana a KAUEA C. T. AKA-2T-

ma kfr alanui Kuuanu, bdu 324, ciaiho keia malalo nei:

2o kekahi manawaloihi i ksahope ae nevua lochia ia.an me kekahi ma1'Fiva ikoika.loa, a nana-- i hoona-araljwsl- i mai i ko'u Idne iho man aku ana iloko o ke kulana hoeloa okokn kanaka oia ana, a ua hoao annalaaulapaaT onaano avau, aole i locahe rshi olnolu iki, a nolaia, ma ke kcnoa kekahi hoaloha o"u e hoao ia SACKAC. T. ASANA, ua hookoio sku au malalpo kana lapaau ana, a Doio o keia la. taloaa ia'u ka pomaikai nni o ka hoomama uana o ko'u jia'i hva, a me ka hauoli nuv

r. -. t. inm Tioikaiiio KAUKA C.T. AKAA, aboikeakeaakuimuaokaleholeha, ana biki loa iaiake lapaau a hoola i na poe i kohia i kama'i FlVA. me ka maalila, a ke kono ia akunei oukou e kipa aei ona la, aelaaanokapomaikai nui no ko oukou mau oia kino,E ok maalahi ma ke kino o ka lanakila.

OTSUComekaoiaio,T. W. KAAHIKI.

PnnnaL Jar. 13. 12- - Mar. 17 lm

LEVYf.

KAMALH, Karaaa, papale, etc

Jf

-M. Silva o ka Halekuai Iapana.ona waiwai Iapaua mo ka hookoo

Nolailu, e kipa mai e na, makaMar22-tf- d

Henry May & CoMed Kuai Ti,

Hoomoo Kope,

Mea Ai, $cr ;HELU 9S ALANUI PAPU, HONbLULUJMea Ai Hou Maikai

o na ano a pan e loaamau mai ana mamai Kaleponi mai.

YEE CHAN,MEAKLTAI O NA

Lako Loho na Ano- - a.pau.

Na Hainaka Silika Pakemelapana

Na PahtF Lole Koa, Papale,Etc., Etc., Efro;

Na Eolewawoe. mai ka $1 a ka $4.Papale kane, mamalu, a pela

aku, e kuai ia aku no malalo oke kumukuai haahaa loa

me ka holopono, mamuao kekahi

HelaiSl me 33 Alanui Nuuann, HonoluluTahu LeU253. mar 16-- tf:

HOOLAHA I KE AKEA.

Rna HoaHoha ame-n- a Maka-maka maikai, e nobo ana ma namokupuni o so Haw&Si Paeaina,mai. na kane,. wahine a me ua keikii loaaia i na hoopilihua- - a ka maia me ka ehasha i ko oukou kino. .,Ko- - kono ia aku oei oukou e helemai ma ko'tn keena raa ke alanuiKamika a me Hotele, helu 317. Ika,poe i loaa.ia i na ano mai a uauka.eha o ke goo, hui ke kino, eha ika umauma. a mai wahine, a mena ano mai e ae ia, pela no hoi meka mai hookaawale ohana. Uahikiloa ia'u ke lapaau i na ano mai a.pau, a me ka hoomaemae pu ana i:ke kino. Nolaila, e na hoa'loha le

mai Laana o'u i hiki ai ia'u kei lanaau aku i ko oukou piiikia. He- -Foluolu ka,auhan ma ka'u lawelav

ana, e ui a e ninau iho i ka poe ika poe L kamaaina ia'u, na lakou

mai i ka oiak, a e hele no hae-in- ako'u keeaa i pau ai ke kuhihe-w-a,o ka ole ka lahe pepeiao, alalia

e hele max a pau loa. i pau i kakubibawa no ia'u, L. Akina, Kau-- ka

Leong Keng Tong. E au, a ewiSi e na noa. mai kali a mai nlo--iobi aku, o ka leo keia o ke oia, ekabea aku ana ia oukou e na maka.moka maikai, o ka lobe ke oia, ao ke kuli ka make, e nana pono ina maka ma ke kihi mauka.

Owau no ka oukou kauwa me kahaabaa. BR. L. AKINA.

Helu 40 me 317 kihi o na buinao.Blanui Kamika me Hotele.

ieb!9 ly

n

"$.

-

r.

"li J -

' - '?'& ib ?&:., fcfefrigg&'B&Wfrv &,-- , ,-- .AiKA- JmiaMwxibmsrjm.ft itSi. - J"-i-.vS?t- e 2gWWPJ WtQv smsm