Viaxe a Tarragona e Sagunt

1

IES de Melide. Cultura ClásicaIES de Melide. Cultura ClásicaIES de Melide. Cultura ClásicaIES de Melide. Cultura ClásicaIES de Melide. Cultura Clásica

ÍNDICE

IT IN E R A R IO D E TA L LA D O ..... ....................... ...................... ...................... ................... 2 M Ó B IL ES PA R TIC IPA N T E S..... ....................... ...................... ...................... ................... 4 H IS TO R IA .............. ...................... ...................... ....................... ...................... ................ .. 5 T A R R A G O N A ....... ...................... ...................... ........................ ...................... .................. 8 T A R R A G O N A A C T U A L ........... ........................ ...................... ...................... .................. 8 C as co A ntig o ........... ...................... ....................... ...................... ...................... .................. 8 C ated ra l .................. ...................... ....................... ...................... ....................... ........... ....... 8 O P la d a Seu ........... ...................... ....................... ...................... ....................... .................. 12 A cas a R ip oll ........... ...................... ....................... ...................... ....................... .................. 12 A Ram bla N ova ....... ...................... ...................... ....................... ...................... .................. 13

O teatro M etrop ol........... ...................... ....................... ...................... .................. 13 A cas a B ofarull ............... ...................... ....................... ...................... .................. 13 A cas a Salas ................... ....................... ...................... ...................... ................... 14 O balcó d el m ed iterrani . ....................... ...................... ...................... .................. 14

A TA R R A C O R O M A N A ............ ....................... ...................... ...................... ................... 15 M urallas .................. ...................... ....................... ...................... ....................... ........... ....... 15 A nfiteatro ............... ...................... ....................... ...................... ...................... ............. ...... 16 C irco... ...................... ...................... ...................... ....................... ...................... ........ .......... 18 F oro ... ...................... ...................... ...................... ....................... ....................... ........ .......... 19 Teatro ...................... ...................... ....................... ...................... ...................... .......... ......... 20 Torre d os Escip ións ...................... ...................... ........................ ...................... .................. 21 A cued uto d e F erreres ................... ....................... ...................... ...................... ................... 21 M us eu N acional A rq ueològ ic d e Tarrag ona..... ....................... ....................... .................. 22 R U TA D E PE N YA T A L LA D A E N X EL V A ..... ....................... ....................... .................. 23 V A L EN C IA ............ ....................... ...................... ...................... ...................... ................... 24 O x ard ín d o Turia .... ...................... ....................... ...................... ...................... .................. 24 A L onx a d a Sed a .... ...................... ....................... ...................... ...................... ................... 25 M ercad o C entral..... ....................... ...................... ...................... ....................... .................. 24 B años Á rabes ........... ...................... ....................... ...................... ...................... .................. 24 C ated ra l .................. ...................... ....................... ...................... ....................... ........... ....... 24 Torres d e Q uart ....... ...................... ...................... ....................... ...................... .................. 25 Torres d e Serrans.... ...................... ....................... ...................... ...................... ................... 28 P alau d e la G enera litat .................. ...................... ....................... ...................... .................. 30 M us eu d e L’A lm oina ................... ....................... ...................... ...................... ................... 31 S A G U N T Teatro rom ano ........ ....................... ...................... ...................... ...................... ................... 32 C irco R om ano .......... ...................... ...................... ...................... ....................... .................. 34 M us eu A rqueològ ic d e Sag unt .... ...................... ........................ ...................... .................. 34 L U D I SA G U N TIN I ...................... ...................... ....................... ...................... .................. 36 A C T IV ID A D E S ..... ....................... ...................... ...................... ....................... .................. 45

Viaxe a Tarragona e Sagunt 2010Viaxe a Tarragona e Sagunt 2010Viaxe a Tarragona e Sagunt 2010Viaxe a Tarragona e Sagunt 2010Viaxe a Tarragona e Sagunt 2010

2

VIAXE A TARRAGONA E SAGUNT 2010ITINERARIO DETALLADO

Domingo 18 de abril 2010: Viaxe a TarragonaSaída en bus de Melide ás 7.00 h. con destino a Tarragona. Comida e paradas nocamiño. Noite en Tarragona, cea e aloxamento no hotel.

Luns 19 de abril 2010. Tarragona. Almorzo ás 9.30 h. e visita á cidade seguindoas rutas medieval (Part Alta, catedral...) e modernista (Rambla Nova coas súacasas modernistas, Balcó del Mediterrani...) e da cidade en xeral. Noite enTarragona

Martes 20 de abril 2010: Visita á Tarraco Romana.Almorzo ás 8.00. Visita dos restos romanos : muralla, pretorio, circo, teatro eanfiteatro romanos. As 15.00 h visita ao MNAT: (Museu Nacional Arqueologicde Tarragona) mediante a realización do taller «Viaxa a Tarraco». Sobre as 17.00h. saída cara Valencia. Noite en Valencia, cea e aloxamento no hotel

Mércores 21 de abril de 2010: Ruta de sendeirismo en XelvaAlmorzo ás 8.30 h. Desprazamento ata Xelva, a 80 km de Valencia, para facerunha ruta de sendeirismo cun percorrido de 12 km por pistas forestais e sendeirospara ver o impresionante acueduto de Penya Tallada. Despois da ruta, de 4. h. deduración, regreso a Valencia, cea e aloxamento no hotel.

Xoves 22 de abril de 2010: Participación nos Ludi SaguntiniAlmorzo ás 8.30 h. Desprazamento a Sagunt para pasar un día de ambientefestivo nas rúas. Pola mañá, participación nos talleres de cultura clásica: as10.30 taller de escritura e as 12.30 taller sobre cómputo do tempo. Percorridopor Sagunt, visitando o Castelo e museo arqueolóxico, La Judería...Regreso aValencia e visita á cidade: Torres de Quart y Serranos, xardíns e parques, conxuntocatedralicio, Lonja de la Seda, Mercado central...

Venres 23 de abril de 2010: Participación nos Ludi SaguntiniAlmorzo ás 9.00 h. Desprazamento a Sagunt. Ás 12.00 h asistencia á representa-ción do Miles Gloriosus de Plauto (comedia en latín) no teatro romano de Sagunt,a poder ser vestidos de romanos/as e participando como o faría o público daépoca. A medio día regreso a Valencia. Continuación da visita á cidade. As 18.15h.visita guiada ao Museo Arqueológico de L’Almoina. Cea e aloxamento no ho-tel.

3


Sábado 24 de abril de 2010. Cidade das Artes e das ciencias.Almorzo ás 8.30 h coa equipaxe xa recollida. Visita a la Cidad de les Arts i de lesCiències a partir das 10.00 h., con entrada para todas as súas dependencia. Saídacara Melide a partir das 18.00. Noite no bus, chegada a Melide o domingo 25 polamañá, arredor das 9.00 h.

AloxamentosTarragona: (Noites do domingo 18 e luns 19 de abril).Hotel Sb Express Tarragona 3***, Plaça Corts Catalanes, 4, 43005 Tarragona,Tel.977 22 10 50, http://www.hotelexpresstarragona.com

Valencia: (Noites do 20, 21, 22 e 23 de abril)ALBERGUE JUVENIL DE VALENCIA, Balmes 17, 46001, tlf 96 392 51 00,www.alberguedevalencia.com

Organiza: VIAJES EMBAJADOR, Praza de Ourense nº2 - CP:15004 - A Coruña |Tlf: 981210480 | Fax: 981228199 | www.viajesembajador.com


4

PARTICIPANTES Curso MÓBIL

1. Agra Varela, Blas S4A 650301322

2. Álvarez Cebreiro, Alberto S3A 687835248

3. Barreiro Vázquez, Jessica S3A 663451660

4. Cabo Salgado, Ángel S3A 647194843

5. Fisteus Sesto, Tania S3A 622665661

6. Laya Pereiro, Pablo S4A 687683251

7. Laya Sánchez, Xácome S4A 659006488

8. Mosteiro Varela, Javier S3D 667847182

9. Mouriño López, Diego S3C 607088787

10. Núñez Adán, Noelia S3A 699556249

11. Parrado López, Iris S3C 677318091

12. Pérez Taboada, Tamara S3PDC 616798764

13. Rodríguez García, Iraia S3A 607787573

14. Varela Expósito, Uxía S3A 646411218

15. Veiga Seijo, Belén S3A 666664111

16. Vilariño Tarrío, Pablo S3A 663538009

17. Losada Soto, Susana prof. 637763560

18. Rodríguez Íñiguez, Gloria prof. 637763560

TELÉFONO MÓBIL DO INSTITUTO 637763560

5


HISTORIA

No ano 219 a. C. os cartaxinesesbaixo o mando de Aníbal asediana cidade ibera de Arse (Saguntum).Esta cidade, próxima a basecartaxinesa de Cartago Nova (ac-tual Cartagena), constituía unpunto estratéxico no comercio poloMediterráneo e era unha prósperacidade comercial. A negativa deaxuda dos pobos veciños, que víancoma un perigo o crecente poderíode Arse, e neglixencia e tardanza da República Romana provocaron a caídada cidade despois de oito meses de asedio e dunha heroica resistencia dosseus habitantes. Esta vitoria supuxo o comezo da II Guerra Púnica, xa queproporcionou os medios necesarios a Aníbal para marchar contra Roma.

No 218 a. C. os romanoschegan a península Ibéricapara combater aos seus peo-res inimigos, os cartaxineses,desembarcando na coloniagrega de Emporion (actualEmpùries) para intentar cor-tar a retagarda do exército deAníbal, que se dirixirá a Italiacruzando os Alpes. O exércitoromano conquista oasentamento Ibérico de Cesse,

que servía para abastecemento do exército cartaxinés e instalan un campa-mento ao lado deste poboado para asegurar o territorio. Deste xeitoprodúcese o nacemento de Tarraco, que se converterá na principal base deoperacións do exército romano, dirixido por Publio Cornelio Escipión oAfricano.

No ano 212 a. C. a cidade de Arse é recuperada polos romanos baixo onome de Saguntum, pasando a ser administrada coma municipium. Os


6

romanos construíron un circo na parte baixa da cidade e un teatro.

No 209 a. C os romanos conquistan Cartago Nova e expulsan aoscartaxineses da península e continúan a súa expansión por Iberia. Tarracoconstituirá una importante base deabastecemento e campamento deinverno durante as guerras contraos celtíberos.

No a. 197 a. C. as rexións conquis-tadas polos romanos repártense nasprovincias de Hispania Citerior eHispania Ulterior, sendo asprincipais cidades da Hispania Cite-rior Cartago Nova e Tarraco. Du-rante o s. II a. C. Roma conquistagran parte do territorio da penín-sula ibérica.

No a. 45 a. C. Tarraco recibe o título de Colonia de Dereito Romano, omáximo que podía recibir unha cidade romana. Tras a guerra civil (36-30 a.

C.), Augusto reorganiza as provin-cias de Hispania, practicamenteconquistada, e establece tres pro-vincias: a Baetica con capital enCorduba, a Lusitania con capitalen Emerita Augusta e aTarraconensis, con capital enTarraco (Tarragona) e que ocupa-ba dos terzos da península ibérica.

Durante os s. I-II d. C. a cidade deTarraco tivo o seu máximo esplen-dor, sendo construídos o circo, o

anfiteatro, o foro provincial e a maioría dos monumentos romanos. Nestamesma época tamén tivo o seu esplendor a cidade de Saguntum coaconstrución do teatro, novas vías e calzadas, pontes, acuedutos eembelecemento do foro.

7


A finais do s. II d. C. comezaron as dificultades económicas para Tarraco acausa da falta de financiamento e das loitas internas no Imperio romano.O cristianismo chega a Tarraconense no s. III d. C. co martirio de SanFructuoso (primeiro bispo coñecido de Tarragona) e dos seus dous diáconosS. Auguri e S. Eulogi.

Na 2ª metade S. III d. C. os alamáns, pobo xermánico, fan acto de presenciae atacan a cidade de Tarraco e a súa contorna facéndose clara e evidente adecadencia, iniciada anos atrás. No 476 d. C.. Eurico, rei visigodo apodérasede Tarraco.S. V-VI Tarraco, a pesar de ser sede episcopal e dun comes (conde), perdepeso específico a favor, abrigo, de Barcino (actual Barcelona). A cidade que-da reducida ao que agora coñecemos como a Part Alta.

716 d. C. por mor da próxima presencia das tropas musulmás o bispo Prós-pero foxe a Italia coas reliquias e os libros litúrxicos do seu bispado. Tarracodeixa de existir como cidade. Terase que esperar á reconquista cristiá, noséculo XII por Ramón Berenguer III, para poder ver renacer Tarragonacomo cidade.


8

TARRAGONA

TARRAGONA ACTUAL

CASCO ANTIGOO Casco Antigo está na par-te alta da cidade,construído sobre o antigoFórum Provincial deTarraco. Está rodeado polamuralla romana, da que seconserva ao redor de 1 kme unha porta adoveladaorixinal. O Casco Antigo,coñecido popularmentecomo «Part Alta», é hoxe endía una das zonas máis vi-sitadas tanto por turistascomo por autóctonos

grazas á oferta gastronómica e de lecer que esta ofrece.

CATEDRAL

A Catedral de Santa María, construída no estilo gótico temperán, atópase situa-da na parte máis alta de Tarragona, sobre un lugar que xa ocuparon conanterioridade un templo dedicado ao culto imperial romano (o templo de Au-gusto), unha catedral visigótica e unha mesquita árabe.A súa construción comezou no s. XII, polo que é un templo de transición dorománico ao gótico. Como era habitual na construción de catedrais, as obrascontinuaron entre os s. XIV e XVIII polo que podemos apreciar estilo gótico,renacentista e barroco nas dependencias do claustro e nas capelas interiores.Nun principio a catedral, adicada a Sta Tegra, patroa de Tartragona, concibiusecoma un edificio defensivo xa que a cidade de Tarragona, tras a súa reconquistano s. XII, converteuse nun territorio fronteirizo cos reinos islámicos. Ao mesmotempo o edificio debía acoller ao novo arcebispo vido de Aviñón, Bernat Tort, eaos monxes que acompañaban, polo que debía dotarse das dependencias nece-sarias arredor do claustro: dormitorio, refectorio, bodega, cociña... A finais do s.XII cámbiase o plan de decídese dotar a catedral dunha estrutura maior forma-da por tres naves.

9


Porta principalA portada, de estilo gótico, con arcosapuntados, presenta esculturas dosapóstolos, situadas nas xambas, en-tre as que destacan san Pedro, sanAndrés e santo Tomé situados nobancal da parte dereita da porta.Pero a gran escultura da porta é aVirxe do mainel (columna que divi-de o arco), que no seu pedestal tenrepresentadas escenas da Xénese coacreación de Adan e Eva e o Pecadoorixinal. Estas esculturas son obra domestre Bartomeu (s. XIII)No tímpano represéntase o Xuízo Fi-nal, presidido por Cristo con dousanxos portadores dos atributos daPaixón. Na parte interior do templo que corresponde ao tímpano están repre-sentadas a Virxe entre san Paulo e santa Tegra con dous anxos portando cirios.

Nave centralConsta de planta basilical de cruz latinacon tres naves e cruceiro ben definido. Acabeceira contén tres ábsidas, das quesobresae a central con tres xanelas no súaparte inferior e sete na superior de formaapuntada.As naves están cubertas con bóvedas decrucería con nervios sostidos por alicercescruciformes con columnas encostadas porparellas. Os seus capiteis están decoradoscon motivos da arte hispano-musulmán.O ciborio é octogonal construído a metadedo século XIII con bóveda de crucería.No presbiterio e a ábsida central destacaun pavimento da época románica, forma-do por placas de pedra e mármore de di-versas cores formando uns debuxosxeométricos, en opus sectileNa nave central tamén se pode apreciar o


10

Detalles do retablo de Santa Tegra

coro feito no s. XVI con madeira de carballo e un órgano do mesmo século.Nun muro lateral dereito do presbiterio, a tumba do arcebispo Joan de Aragó,fillo de Jaume II. Trátase dun sarcófago onde resalta a figura xacente, de granrealismo e perfecciónA nave central está rodeada de capelas de diferentes épocas e estilos.

Capela maiorO presbiterio atópase presidido por unretablo gótico, unha das xoias da es-cultura gótica catalá, construído enalabastro policromado, consta de trespartes:- O zócalo: cunha decoración de moti-vos vexetais con figuras humanas e deanimais podéndose ver tamén os es-cudos dos arcebispos Dalmau de Mure Pere Sagarriga- A parte inferior do retablo (pedrela)consta seis escenas historiadas sobrea vida e martirio de santa Tegra:Empézase a narración pola predicaciónde san Paulo rodeado de personaxesentre eles Tegra; a escena seguinte é omartirio do lume que non ataca á san-ta e si aos seus verdugos; a seguintemostra cando foi arroxada aos leóns;pasada a parte central apréciase á san-ta mergullada en auga e rodeadas porserpes; no seguinte relevo vese comoao ser arrastrada polos bois rompenas cordas e queda libre e na última es-cena está representada a invención dasreliquias.- A parte central contén doce relevosdivididos en tres niveles e presididospolas imaxes en tamaño maior da Virxecon Neno no centro e nos laterais polasimaxes de santa Tegra e con san Paulo.No primeiro nivel hai escenas dedica-das á Virxe: a Anunciación, a

11


Natividade, a Epifanía e a Presentación ao Templo; no segundo nivel os miste-rios de dor, a Santa Cea, a Flaxelación, o camiño do Calvario e a Crucifixión; noterceiro nivel preséntase os misterios de gloria, a Resurrección, a Ascensión, oPentecostés e a Coroación.

A ara do altar de estilo románico arcaizante é dunha soa peza sobre columnas.Presenta un frontal de mármore con relevos que represen san Paulo sentadobendicindo a santa Tegra.

O ClaustroO Claustro é de planta cuadrangular. Os arcos de medio punto, sostidos porcolumnas xemelgas, agrúpanse detres en tres baixo arcos de descargaapuntados. A escultura do Claustro éun dos conxuntos máis destacablesdo románico catalán e é de finais doséculo XII e principios do XIII. Os re-levos concéntranse en capiteis, entreos que destaca a «procesión das ra-tas». Un dos mellores conxuntosofréceo a porta de comunicación en-tre a Catedral e o Claustro, daprimeira metade do século XIII. Obra-da toda en mármore, o tímpanomostra o Cristo en Maxestade rodeado polos símbolos do catro evanxelistas (otetramorfos). Entre as capelas góticas abertas ao Claustro destaca a de CorpusChristi (1330), con interesantes estatuas de pedra e vidreiras.

Capela de Sta TegraNo interior do xardín da catedral atópase a Capela deSanta Tecla la Vella, construída no século XIII e de estilode transición do románico ao gótico. No seu interiorestá a tumba de Bernat de Olivella, bispo de Tarragonamorto no ano 1287.O sarcófago, sen decoración, repousa sobre uns pés enforma de león e sen inscrición. Sobre el está figura dobispo xacente, realizada polo mestre Bartomeu (autordos apóstolos na fachada da catedral). O seu rostro pre-senta unha fisionomía xuvenil cun sorriso, querendoexpresar unha morte santa.


12

O PLA DA SEU

É un dos espazos onde se conserva mellor o am-biente medieval da cidade. Presidido pola Cate-dral, hai unha serie de casaróns góticos, entre ascales destaca a antiga vigairía e a Casa Balcells,bastante ben conservada. Consta dun gran patiocentral con harmoniosos arcos e vigas que locenparcialmente a policromía orixinal, ao redor docal artéllanse as habitacións do servizo domésti-co, as adegas, os cortellos, a cisterna e outros cuar-tos. Unha escaleira de tres tramos leva até a gale-ría porticada do piso principal, onde destaca agran sala de recepción. Moi preto, no último tra-mo da rúa Major, destacan a casa do abade dePoblet, o edificio do Antigo Concello, cun notablepatio e piso principal, e os soportais da rúaMerceria, do século XIV.

A CASA RIPOLL

No nº 15 do Passeig de Sant Antoniatópase esta casa, obra do arquitectoJosep Maria Pujol i de Barberà en 1913.Pujol situou a casa nun miradoiro na-tural da cidade, mirando ao mar, quelembra un castelo de conto. Esta era acasa de veraneo da familia Ripoll, quevivía en Barcelona. O edificio orixinalera moito maior que o actual e sufriucambios en 1970. Ao conxunto non llefaltou a casa do servizo, un campo detenis, os hortos, as carbalizas, o espazopara as carruaxes... A vella mansión continúa desprendendo moita forza plásti-ca: hai que observar os distintos tipos de xanelas do primeiro edificio. O edificioda parte oposta (en dirección á muralla) conserva, na fachada que mira ao mar,partes orixinais como unha tribuna, un remate curvilíneo traballado contrencadís (especie de mosaico realizado con fragmentos cerámicos irregularesunidos con morteiro típico da arquitectura modernista) e unha cúpula poligonalacabada tamén con trencadís de diversas cores.

13


A RAMBLA NOVA

O Teatro MetropolSituado no nº 46 desta rúa foiconstruído por Josep Maria Jujol en1908, adaptando as instalacións daescola do Padroado do Obreiro atéconvertelas nun teatro construídocuns criterios decorativos e simbóli-cos pouco habituais. Entre o espazoque salvaba os desniveis entre dúasrúas colocou a platea, a boca do esce-nario e dous pisos superiores de bu-tacas. O esqueleto do edificio era paraJujol un barco que conducía a todos os fieis do seu interior, os espectadores, caraaos mares da salvación. Por iso no interior hai unha serie de elementos quelembran ao visitante esta idea: varandas traballadas como as dos barcos,pasamáns que son agullas de tecer redes, dedicatorias á Virxe; nas escaleiras,peces e unha quilla de barco que nos sitúa no fondo do mar. Jujol podíase permi-tir o luxo de romper calquera esquema. Tanto no interior como no exterioratopamos xanelas, cores e espazos que distan da estética normativa dun teatro;de feito, aplicando a súa linguaxe plástica o artista anticipábase unhas décadasao uso de linguaxes que resultarían tan innovadores como cando construíu oseu particular barco en forma de teatro.

A Casa BofarullNo nº 37 atópase esta casa devivendas que Josep Maria Pujol i deBarberà ideou para as irmás Bofarullen 1920. En ambas as dúas fachadasaplicáronse unha serie de recursosornamentais moi usuais noutros edi-ficios particulares da cidade: casasque preferían dúas fachadas, articu-ladas como unha bisagra, nesta oca-sión finas faixas verticais colgan decírculos que embelecen balcóns, tri-bunas, follas e flores repartidas polasvarandas de ferro e xanelas.


14

A Casa SalasO arquitecto tarraconense Ramon Sa-las i Ricomà erixiu a súa propia casaen 1907 no nº 25 botando man de ele-mentos modernistas, coma o debuxode elementos historicistas. A casa, deplanta baixa e tres alturas, é esquineira:ten perpiaños almofadados tallados demaneira que proporcionan un volumeespecial aos dous muros. Unha tribu-na esquineira separa e une o ángulodas paredes e, á vez, indica cal era opiso principal do edificio. A medida queos pisos adquirían altura, as súas ventás e os seus molduras diminuían e cam-biaban de presentación. O cerramento da fachada resulta máis imaxinativograzas aos pináculos que rompen a súa horizontalidade.

O Balcó del MediterraniMiradoiro situado sobre un cantil ao bordo do mar, ao final da Rambla Nova.Está bordeado por unha antiga varanda de ferro forxada por Joan Miquel Guinart,no inicio do século XX. Desde el pódese contemplar parte da cidade, o porto, aestación, o anfiteatro, a praia e A Punta do Milagre desde unha altura de 40metros, ademais dunha magnífica panorámica do mar, sobre cuxo horizontenos días claros, pódese apreciar a curvatura da Terra. A Punta do Milagre étamén o escenario onde se celebra cada ano no mes de xullo, durante seis noites,o famoso Concurso Internacional de Castelos de Fogos artificiais de Tarragona

15


TARRACO ROMANA

MURALLAS

A Muralla de Tarragona é uncerco militar de orixe roma-na que rodea o casco antigoda cidade de Tarragona. É amuralla romana máis antigado Imperio romanoconstruída fora de Italia For-ma parte do«Conxuntoarqueolóxico de Tarraco»,declarado Patrimonio daHumanidade no ano 2.000É a construción máis antigada Tarraco romana. Nunprimeiro momentotratábase dunha simple cer-

ca de madeira que tiña como misión protexer a guarnición militar.A muralla romana construíuse a principios do século II a. C., sufrindo unhaampliación ao.longo deste mesmo século, seguramente durante a formación dacidade romana de Tarraco. Desta época consérvanse tres torres orixinais: a To-rre do Arquebisbe, a Torre do Cabiscol e a Torrede Minerva, coa escultura desta deusa (Ateneagrega), que é a escultura romana máis antiga napenínsula.No 217 e o 197 a. C. foi ampliada e fortalecida cunfrontal de pedra de 6 metros e uns 4,5 metros degrosor. con torres nos puntos débiles. Tiña unhalonxitude cara ao século III a. C. duns 4 km. Contodo, na actualidade só se conserva ao redor de 1km e unha porta adovelada orixinal.Despois da invasión islámica Tarraco sufriu undespoboamento paulatino e non foi até a ocupa-ción de Ramón Berenguer IV, no século XII que amuralla non foi reutilizada e reparada. Da épocamoderna e contemporánea coñécense, diversasmodificacións e reparacións, sendo modificadadurante a ocupación napoleónica.


16

ANFITEATRO

O Anfiteatro é, sen dúbida, un dos edificios de espectáculos máis xenuinamenteromano. De planta ovalada servía de escenario ás loitas de gladiadores (nume-ra) e ás simulacións de caza de animais salvaxes (venationes). En determinadoscasos tamén se facían simulacións de combates navais (naumachiae) alagando aarea de grandes cantidades de auga. Evidentemente eran uns espectáculos, ouxogos, moi violentos e considerábanse unha das principais atraccións da época.Atópase fóra do recinto amurallado, ao pé do cerro onde se levantaba a cidade exunto ao mar. Esta situación permitía aproveitar a pendente natural paraconstruír parte da bancada, que está parcialmente escavada na rocha, mentresque o resto das gradas erguéronse sobre bóvedas. Combinouse o uso de formigón(opus caementicium) e o de grandes perpiaños de pedra (opus quadratum).Foi construído a inicios do século II d.C. nun lugar onde existía unha pequenanecrópole. Era un edificio de planta ovalada cunhas dimensións máximas de109,5 por 86,5 metros cunha capacidade aproximada de 14.000 espectadores. Abancada (cavea) estaba dividida en tres partes, feito que posibilitaba a distribu-ción do público segundo o seu status social. A area tiña unhas dimensións de61,5 e 38,5 metros. Estaba separado da cavea por un podio de 3,25 metros dealtura, que tiña un dobre muro para protexer os espectadores de posibles saltosdas feras.Debaixo da area onde se celebraba o espectáculo había dúas grandes fosas que acruzaban lonxitudinal e transversalmente. Nestes sotos achábanse uns monta-cargas que, mediante un sistema de poleas e contrapesos accionados por tornos,elevaban as gaiolas coas feras, os gladiadores ou diversos elementosescenográficos dos xogos. Nas fosas ou sotos tamén había zonas de descanso e

17


de culto.Nunha destas había un pequeno santuario ou capela dedicada á deusaNémese, divindade protectora dos gladiadores, e de onde se puido recuperar uninteresante fresco que está no MNAT.A inicios do século III d. C., foi obxecto dunha intensa reforma. En este momentoé cando se coloca, na parte superior do podio, unha monumental inscricióndedicada a Heliogábalo, emperador baixo o cal se realizou esta reforma.No entanto, o feito máis importante polo futuro deste edificio pasou o 21 dexaneiro do ano 259, cando na area foron queimados vivos o bispo santo Fructuo-so e os diáconos S. Auguri e S. Eulogi, os primeiros mártires de Tarragona.Durante o século V, e como consecuencia da política relixiosa dos primeirosemperadores cristiáns, o anfiteatro foi perdendo as súas funcións orixinarias.Un século despois aproveitáronse as súas pedras, sobre todo os perpiaños dabancada, para construír unha basílica cristiá de tres naves que conmemorou olugar do martirio do tres santos da Igrexa tarraconense. Ao redor do temploconstruíuse un cemiterio con tumbas escavadas na area e mausoleos funerariosencostados á igrexa.A invasión islámica abriu un período de abandono do conxunto ata que, noséculo XII, erixiuse sobre os cimentos da basílica visigótica un novo templobaixo a advocación de la Mare de deu del Miracle. De estilo románico e planta decruz latina, unha soa nave e unha ábsida cuadrangular. A inicios do século XIX,leste foi convertido en penal, función que mantivo até 1915 en que se demoleu.Unha serie de actuacións realizadas posteriormente, demolición do penal, de-rribo da igrexa románica, restauración e reconstrución da cavea, etc, deron aoanfiteatro de Tarragona o aspecto que hoxe en día podemos observar.


18

CIRCO

Tiña unha capacidade de 25.000 persoas.A súa forma arquitectónica é alongadacon remate circular nun dos lados. Mideuns 325 metros de longo e uns 115 deancho.Está construído con bóvedas estruturaisque facían a función de bancada, conperpiaños no podium, as escaleiras e afachada.

As partes do circo son as seguintes:- Podium (escenario)- Carceres (estancias con saídas cara á area usadas polos carros)- Spina (división lonxitudinal con mármore e mosaicos da area)- Porta Triumphalis (porta principal)- Porta Livitensis (porta para a saída dos feridos)- Pulvinar (tribuna presidencial)- Caveae (fileiras de asentos)O circo construíuse no s. I d. C., sendo emperador Domiciano, moi preto doForum Provincial de Tarraco para impulsar a transformación urbanística dacidade.Nel se celebraban xogos teatrais e os ludi circenses: carreiras de cuadriga (ca-rros tirados con catro cabalos) e bigas (con dous cabalos) conducidos polosaurigas. A organización dos xogos era asumida fundamentalmente polos sacer-dotes encargados do culto imperial. A súa localización urbana permitía clausu-rar moitas cerimonias imperiais coas carreiras de carros.O circo mantívose en uso até mediados do século V, momento en que a area e asbóvedas perimetrais foron transformadas en novos espazos residenciais (debi-do ao recollemento da cidade na parte alta). No s. VI o bispo de Tarragona pro-hibe os espectáculos circenses. No ano 1128 o recinto é coñecido como O Currale utilízase como sede de Feiras e transaccións comerciais. Durante as seguintesépocas foise construíndo encima da estrutura orixinal até incrustarse no mesmocentro urbano de Tarragona, o que curiosamente facilitou que sexa probable-mente o mellor conservado do mundo.Consérvase e é visitable a parte da cabeceira oriental, onde se sitúa a PortaTriumphalis e boa parte da bancada. No carrer del Trinquet Vell e na plaça delsSedassos pódense ver o sistema de galerías e as voltas que aguantaban a banca-da superior. Estas voltas teñen unha gran dimensión conservada penetrando enmoitos casos nas entrañas do casco antigo.

19


FORO

O Foro Provincial de Tarraco era unconxunto monumental inmenso (18ha), constituído por dúas grandesprazas porticadas que albergaban osprincipais edificios administrativos,relixiosos e culturais da cidade.Foi construído polos romanos no ano73 d.C., baixo o mandato do empera-dor Vespasiano. O uso mantívose atéa metade do século V, pasandodespois a converterse en vivendas privadas os edificios que rodeaban a praza. Apartir do século XII urbanizouse o interior da praza e definiuse un trazo de rúasque se mantivo até a actualidade, conformando boa parte do barrio medieval deTarragona.Das voltas que rodeaban á praza de representación, consérvanse varios tramos,como o que enlaza coa torre do pretorio ou o coñecido como «Volta del Pallol».O foro constaba dunha praza dedicada ao culto e outra máis grande de repre-sentación, máis o recinto inferioronde se atopaba o circo.- A praza de culto presidía a sede doconcilium, estaba situada na zonamáis alta da cidade, hoxe ocupadapola Catedral, a praza da Catedral eoutros edificios. Tratábase dunhaimpresionante praza de 153 m. por136 m.. Rodeada por un muro de 9 m.de alto que sostiña a cuberta dunpórtico con columnas, duns 11 m. deancho, que rodeaba toda a praza. Nomarco desta praza porticadaatopábase o gran templo de Augus-to, do que se coñecen as súas impresionantes proporcións (as columnas medianun 13,5 m. de alto), pero non a súa exacta localización.- A praza de representación estaba colocada nunha terraza máis baixa á dazona de culto, conectada a esta por unha gran escalinata, que coincide coasactuais escaleiras de en fronte da Catedral. Era o lugar desde onde se xestionabatoda a provincia romana. Nela achábanse espazos tan importantes a nivel ad-ministrativo como o tabularium (arquivo provincial) ou a arca (caixa do Esta-


20

do), onde se custodiaba a recadación fiscal de todas as cidades da Tarraconensis.Tres dos catro lados da praza estaban delimitados por un podio elevado cubertopor un pórtico e unha serie de galerías situadas a diferentes niveis.Aínda se conserva unha parte importante no interior de casas do caso antigo een diversas prazas (Plaça do Pallol, do Fòrum, do Rei, etc) e rúas (CarrerCivaderia, Santa Anna, etc).A praza medía 175 m. de ancho por 318 m. de longo, sendo así a praza máisgrande xamais construída polo Imperio romano. Estaba conectada co circo me-diante dúas torres: o Pretorio e a Antiga Audiencia.

TEATRO

O Teatro está situado nos arredoresdo complexo do foro da colonia. Foiconstruído en época de Augusto afinais do século I a.c., como resulta-do da monumentalización doForum da Colonia, e era un dos edi-ficios máis emblemáticos deTarraco.O edificio utilizouse até finais doséculo II, data na que se abandonouo seu uso. No século III, despois dunincendio no recinto, na zona mo-numental anexa ao teatro fixéronse novos edificios usando os materiais do tea-tro.Para a súa construción aproveitouse a pendente natural do terreo, construíndosesobre ela unha parte da bancada e o resto sobre bóvedas.A pesares do mal estado actual o conserva as partes esenciais dun teatro roma-no: scaena, cavea e orchestra- Scaena (escena) era o lugar destinado ás representacións teatrais, e compúñasedunha plataforma elevada sobre un podium decorado con exedra (asentos pe-gados a un muro). Na parte posterior da escena deseñouse unha praza conxardíns para o acceso dos espectadores ao Teatro, e no seu centro existía un granestanque con estatuas sobre pedestais no seu interior.O escenario (proscaenium) estaba pechado por unha fachada monumental de-corada (frons scaenae).- Orchestra é un semicírculo situado diante da escena, onde se colocaba o coro.Ao ir perdendo importancia o coro no teatro romano, o tamaño da escena foidiminuíndo.

21


- Cavea (bancada): conserva unicamente as cinco primeiras filas da bancada aoredor da orquestra e dúas das tres escaleiras radiais que articulaban a bancada.Os espectadores distribuíanse na bancada por orde censatario e social.Nas distintas escavacións realizadas no teatro e a súa contorna acháronse im-portantes restos arqueolóxicos, como capiteis, frisos, columnas, esculturas etc.

TORRE DOS ESCIPIÓNS

A Torre dels Escipións é unha torre funeraria construídapolos romanos nos arredores de Tarraco, a mediadosdo século I d.C, a seis quilómetros da cidade, no traza-do da Vía Augusta, a calzada romana que atravesabatoda a Península dende os Pirineos até Gades, (Cádiz),e é un dos monumentos funerarios da época romanaque aínda se conservan máis importantes de toda apenínsula ibérica.Consta dunha torre con tres plantas superpostas enforma decrecente. Está construída con perpiaños rec-tangulares. No corpo intermedio hai dous relevos querepresentan ao deus de Frixia Atis divindade da mortee a resurrección, e ademais no mesmo nivel atópaseunha cámara funeraria que acubillaba o enxoval dodefunto. Mide na súa base 4,40 x 4,70 m..O seu nome provén dun erro na identificación dos dous relevos do deus Atis quedurante anos se identificaron como os dos irmáns Escipión.

ACUEDUTO DE FERRERES

Coñecido como «Pont del Diable» ou «Acueduto de lesFerreres» está situado a 4km ao norte da cidade. Foiconstruído no século I a.C. polos romanos para levarauga do río Francolí cara á cidade de Tarraco. Utilizouseaté ben entrado o século XVIII.Mide 217 metros de longo e 27 metros de altura máxi-ma.. Presenta dous pisos de arcadas superpostas, con11 arcos no piso inferior e 25 no superior, cunha alturamáxima de 27 m e unha lonxitude de 217 m e foiconstruído a base de perpiaños unidos en seco.Conservouse parcialmente o revestimento orixinal dacanle (specus) por onde circulaba a auga.


22

MUSEU NACIONAL ARQUEOLÒGIC DE TARRAGONA (MNAT)

O actual Museu Nacional Arqueològic de Tarragona formouse durante a primeirametade do século XIX, sendo, por tanto, o máis antigode Catalunya na súa especialidade.

O MNAT alberga nas súas 10 salas pezas relaciona-das co pasado romano da cidade. Nel podemos obser-var importantes coleccións:

- Restos da muralla e outros edificios da cidade.- Epigrafía latina en aras e estelas.- Restos das Necrópoles próximas a Tarraco.- Numismática (moedas)- Bronces (destaca o lampadario «El Negret»)- Esculturas procedentes do foro e outros edificios ro-manos.- Cerámica (destacando as colección de terra sigillata)- Vidro- Mosaicos (destacando a cabeza da Medusa)

23


RUTA DE PENYA TALLADA EN XELVA

Duración: 5 h.Distancia: 15 km. aprox.Dificultade: media-baixaNecesítase: calzado de montaña(ou tenis de sola grosa), viseira,auga, comida e crema protectora(levar mochila, se é posible)

Esta ruta de sendeirismopermitiranos coñecer o acuedutoromano de Penya Tallada, cerca deXelva (a 80 km. de Valencia), quelevada auga do río Tuéjar paraabastecer de auga a cidade deSagunt. O acueduto, do s. I d. C.,conserva 28,6 km e está conside-rado entre os catro máis importan-tes da península.No acueduto de Pena Cortada co-existen dous tipos, o de acuedutoponte e o de acueduto viaduto.O acueduto ponte está construídopara salvar o desnivel da ramblade Alcotas e o barranco da Covado Gato. Consta de tres arcosconstruídos en opus quadratumTen 18 m. de altura e 36. delonxitude. A canle pola que ía a auga(specus) ten un ancho de 2,60 m.Esta canle continúa por un impre-sionante corte vertical na rocha, de25 m. de altura e 50 m. de lonxitude,de onde ven o nome de «Penya Ta-llada»A auga continuaba por un tramolibre de 100 m de lonxitude,escavado na rocha, e seguía porgalerías tamén talladas na rocha, con cuberta abovedada.


24

VALENCIA

Valencia, coñecida tamén como acidade das flores, conta con numero-sos parques e zonas axardinadas, comao Xardín Botánico, o Parque do Oeste,os Xardíns do Real (máis coñecidoscomo Jardines de Viveros) e o Xardíndo Turia (comunmente chamado o Río)O 90% dos viarios da cidade dispón dezonas axardinadas, e árbores en maiorou menor medida. Valencia combina oconceptos de cidade e verxel, xa que foiconcibida polos romanos como lugarde descanso, e posteriormente os musulmáns construíron multitude de xardíns.

O XARDÍN DO TURIASituado na antiga canle do río do mesmo nome. Cando este río desviouse do seucurso, reutilizouse o seu espazo como zona lúdica de máis de 6,5 km de longo.Divídese en varias partes:

- O Parque de Cabecera (en valenciano Parc de Capçalera), atópase na cabeceirada antiga canle do río Turia, no mesmo linde co municipio veciño de Mislata. Noseu interior atopamos un lago artificial navegable, grandes extensións de xardíns,xogos infantís e o Bioparc, o novo zoo de Valencia baseado no concepto de zoo-inmersión. As antigas instalacións do zoo, que se atopaban nos Jardines de Vi-veros, pecharon as súas portas o 31 de xullo de 2007, tras 42 anos funcionandonunha localización provisional.

- Vetges-tu, este tramo adquire esa de-nominación do estudo de arquitecturaVetges-tu i Mediterrània que seencargou do seu deseño a principiosdos 80. É de estilo vangardista, e xuntoaos xardíns e pasarelas inclúese unhasimbólica fonte en forma de teteira, emesmo un edificio que aloxa un reténda policía local.- O Parque Gulliver, parque infantil queemula unha xigantesca figura deitada

25


do mítico Gulliver, cuxas roupas, cabelos, etc. forman grandes tobogáns. A ideaé que os nenos simulan aos habitantes de Lilliput que apresaron ao home nanovela de Jonathan Swift.- A Cidade das Artes e das Ciencias, case chegando á súa desembocadura nobarrio de Natzaret, atopámonos cunha verdadeira cidade de ciencias e artes, uncomplexo futurista no que se inclúen e fusionan os máis diversas artes e praceres.Xunto a paseos e estanques, podemos atopar museos, exposicións, unha gransala de cinema IMAX, representacións, etc.

A LONXA DA SEDA

A Llotja de la Seda, Llotja de Valènciao Llotja de Mercaders é un dos edifi-cios característicos da cidade,ademais de ser un dos máis famososmonumentos do gótico civil que podeofrecer Europa. Foi declarada Patri-monio da Humanidade en 1996. ALonxa de Mercadores está situada nocentro da urbe -fronte ao MercadoCentral e o Templo dos Santos Juanes- e ocupa unha superficie rectangu-lar duns 1990 metros cadrados. Afinais do século XIII, a antiga Lonxapreséntase insuficiente ante aprosperidade da cidade, polo que en1469 decídese iniciar a construcióndunha nova Lonxa.A Lonxa consta de tres corpos clara-mente diferenciados e un xardín ou«patio de naranjos». O SalónColumnario ou Sala de Contrataciónestá dividido en tres naveslonxitudinais e cinco transversais, en función das oito columnas exentas quesoportan as bóvedas. As columnas, cunha altura de 17,40 m., son monumentais.Nesta Sala instalouse a Taula de Canvis, instituída en 1407 polo Consello Muni-cipal da Cidade que obtivo gran prestixio pola súa solvencia e volume deoperacións bancarias. Actualmente a Taula ou Mesa na que se realizaban astransaccións mercantís, así como a 1ª Letra de Cambio coñecida en España,atópase no Arquivo Municipal de Valencia. O Torreón (segundo corpo do edifi-


26

cio): Na planta baixa situábase a capela dedicada á Inmaculada Concepción,mentres que os dous pisos altos destinábanse a cárcere de mercadores morososno pago.

MERCADO CENTRAL

O Mercat Central é un gran edificiomodernista inaugurado 1928. Constade planta baixa e soto, presenta colum-nas e bóvedas rebaixadas de ladrillo.Ambas as dúas plantas dispóñense os959 postos en carreiros rectos e longosatravesados por dúas vías amplas.. Osparamentos cubertos de azulexos naparte baixa, xunto coa pedra, madeirae vidreiras de cores, que favorecen quea luz proveniente destas así como dascúpulas e diversos puntos da cubertabañe o interior forman un conxunto polícromo nun modernista monumentohistórico dunha cidade que, rodeada de horta, nútreodos seus froitos.

BAÑOS ÁRABES

Tamén coñecidos como Banys del Almirall. Construídosno S.XIV segundo as características dun auténticohammam islámico. Sufriron diversas transformaciónsao longo dos anos, ata que en 1986 foron recuperadospara mostrar o seu destino e función orixinais.

CATEDRAL

Asentada sobre un templo romano, mesquita despois,remonta a súa orixe ao século XIII. A Catedral de Sta María de Valencia combinadiferentes estilos, predominado nela o gótico Catalán.Nas súas tres portas temos testemuña dos diferentes estilos construtivos- Porta principal, ou dels Ferros: barroca, do s. XVIII- Porta dels Apòstols: gótica do s. XIV Porta de L’Almoina ou del Palau: románica do s. XIII

27


Entre os elementos senlleiroshai que destacar, polo que res-pecta no exterior do templo:- A pequena capelasetentrional, chamada de SantJordi, onde se celebrou aprimeira misa (s. XIII)- A arcada noroccidental, cha-mada Obra Nova e de estilorenacentista italiano (s. XVI)- O campanario, chamado oMicalet o Miquelet e de estilogótico catalán (s.XIV)Polo que respecta no interior dotemplo hai que destacar:- O ciborio, marabilla do gótico francés (s. XIV), tanto visto desde dentro comodesde fóra- A antiga sala capitular ou Capela do Santo Cáliz, de estilo gótico tardío (segun-da metade s. XIV)- A xirola, de estilo gótico catalán (s.XIII), maiormente recuberta de decoraciónneoclásica (s. XVIII)- O altar maior ou presbiterio, decorado con pinturas renacentistas (s. XV) eengadidos posteriores barrocos (s. XVII)- A nave principal e as laterais, de estilo gótico catalán (S. XIII-XIV)

TORRES DE QUART

As Torres de Quart ou Porta de Quart é un portalque formaba parte da muralla medieval que en-volvía a Ciutat Vella de Valencia, para defendela.Están situades na encrucillada da rúa de Guillemde Castro coa rúa de Quart.A Porta de Quart, construída no s. XV, debe o seunome ao feito de que se atopa no camiño que den-de o centro da cidade se dirixía cara Quart dePoblet. Esta porta, aberta cara o oeste, formabaparte da muralla do século XIV de Valencia, xuntocoas Torres de Serrans, abertas cara ao norte, emoitas outras portas que, a diferencia das dúas mencionadas en primeiro lugar,foron derruídas durante a segunda metade do século XIX, co obxectivo de evitar


28

o encorsetamento da cidade e facilitarlle o medre.A partir do 1626 e até o século XVIII aloxouse no seu interior a cadea de mulleres.Até o 1874, momento en que a muralla foi derrubada, recibiran tamén o nome deporta de la Calç (da Cal) porque a cal coa que se embranquecían as casas deValencia entraba por este acceso.A porta serviu para defender a cidade en diversos episodios bélicos, como aGuerra de Sucesión, la Guerra da Independencia e as revolucións cantonais.Sobre os seus grosos muros aínda se poden observar as pegadas dos impactosprovocados polos canóns durante as diversas guerras e revolucións.

TORRES DE SERRANS

As Torres de Serrans ou Portade Serrans eran a entrada nor-te á muralla do século XIV dacidade de Valencia. Son un re-ferente da cidade de Valenciae un dos seus monumentosmellor conservadosO nome de Serrans poderíaporvir do feito que estivesenno camiño que leva á comar-ca de Serrans o ben polo feitode que a maioría dosrepoboadores deste barrio dacidade en tempos de Jaume Iproveñen da zona de Teruel,que dalgún xeito tamén eran«serrans» para os da chaira valenciana, xa que esta cidade aragonesa atópaseaugas arriba do río Turia.O monumento, construído no s. XIV, está constituído por dúas torres poligonais,subdivididas ao seu entorno en tres andares, unidas por un corpo central quealberga a porta propiamente dita. O uso da forma poligonal (como a semicircularno caso da Porta de Quart) débese á vantaxe defensiva deste tipos de arestasfronte os cantóns en ángulo recto que son máis vulnerábeis aos proxectís. Entreos elementos máis orixinais das Torres de Serrans destaca o corpo central deestilo gótico flamenco.O seu uso principal durante moito tempo foi servir de defensa en calquera ase-dio ou eventual ataque á cidade, pero máis xeralmente utilizábase para

29


cerimonias e entradasoficiais de embaixadorese de reis, e consideráballa(e aínda lla considera)como a entrada principalda cidade.En 1586, despois do incen-dio da cidade, as torresreconvertéronse en pri-sión de nobres ecabaleiros, até o trasladodos presos ao Convent deSan Agustí en 1887. A par-tir dese momento tivo di-versas utilidades até aactualidade, como servir agora de museo ou para diversos actos.Durante a Guerra Civil foi utilizado como depósito das obras evacuadas doMuseo do Prado polo Goberno da II República, tras realizarse unha necesariaadaptación para tal fin. Neste sentido, en decembro de 1936 construíuse unhabóveda de formigón armado de 90 cm de grosor sobre o chan do primeiro pisodestinada a evitar que as obras de arte, aloxadas no piso máis baixo, sufrisendanos en caso de bombardeo e derrube do edificio. Sobre esta bóveda acumulouseun metro de casca de arroz (destinada a actuar como amortecedor) e, sobre ela,un metro de terra. No segundo piso acumulouse outro metro de terra e a terrazafoi cuberta con sacos terreiros. Ademais instalouse un sistema automático decontrol da humidade e da temperatura.Os seus usos como prisión (como no caso das Torres de Quart) fixeron quesobrevivisen ao desmantelamento da muralla, pero tamén maltrataron o edifi-cio, especialmente na súa estrutura interior. Así, cegáronse as súas grandesarcadas abertas ao interior e perforouse o muro exterior por diversas xanelas, ávez que desaparecía a barbacá ameada que as coroaba.En 1871, o concello decidiu encher o foso situado ante as portas, pero afectou ávisión e ao aspecto das portas. Entre 1893 e 1914, a Academia de Sant Carles,levou a cabo unha restauración dirixida polo escultor e académico Josep Aixá.No ano 2002 limpouse a pedra e a porta quedou co seu aspecto actual.Na actualidade as portas pódense visitar e subir arriba, dende onde aínda a díade hoxe tense unha vista formidable de Valencia. As portas de Serrans utilízansepara varios actos na cidade. Quizá o máis característico é a cridà das festas dasfallas, onde, a finais de febreiro, a Fallera Major chama aos valencianos e fallerosa comezar as fallas.


30

PALAU DE LA GENERALITAT

O Palau de la Generalitat é asé da Generalitat Valencia-na. Ao igual que o Cataluñaé un dos poucos edificios deorixe medieval en Europaque se mantén coma sé dogoberno e da institución queo construíu, a Generalitat doReino de Valencia.Este edificio está cheo desimbolismo para os valen-cianos, entre outros motivosporque a pesar de séculos decontinxencias históricas epolíticas, hoxe en día conti-núa a ser, xunto con LesCorts, o símbolo da unidadee da identidade valencianas.Foi construído no s. XV en estilo gótico tardío co fin de albergar a mesma entidadeque hoxe acolle e que lle da nome. Está elaborado con materiais locais, como apedra de Godella e Rocafort, azulexos de Manises e Paterna, mármores doBuixcarró e madeira tallada das fragas autóctonas.A parte máis antiga é a portada da rúa de Cavallers (1481), e a máis moderna,mais aínda gótica, son os arcos da galería superior (1541). Distribúese coma unpazo gótico mediterráneo con patio descuberto, escaleira de honra, semisoto etres andares: entre-planta, piso principal e galería.A fachada que mira á Rúa de Cavallers presenta:- porta de acceso con doela de medio punto que leva ao patio;- entre-planta, con seis fiestras rectangulares moldeadas;- piso principal, con seis xanelas góticas trilobuladas con finas columnas;- galería, con dezaseis xanelas por debaixo do beirado de madeira;- tellado a dúas vertentes, en contraste coas catro do torreón primitivo.A fachada que mira á praza de Manises ten:- porta de acceso con doela, en liña co anterior, que tamén dá ao patio;- entre-planta, con sete fiestras rectangulares moldeadas;- piso principal, con oito xanelas góticas trilobuladas con finas columnas;- galería, con vintetrés fiestras por debaixo do beirado de madeira.

31


MUSEO DE L’ALMOINA

O Centro Arqueolóxico deL’Almoina é un novo,moderno e amplo espazocultural aberto que alber-ga as escavaciónsarqueolóxicas que entre1985 e 2005 alí realizou oConcello de Valencia. Estelabor supuxo odescubrimento de variosedificios monumentais,inscricións, elementosarquitectónicos soltos,máis de 1000 moedas emáis de 500 pezas cerá-micas de categoríaexpositiva, xunto a unha inmensa documentación técnica, que representa unhaboa parte dos fondos arqueolóxicos de Valencia.Con todo, o maior interese deste lugar non o constitúen os obxectos soltos, senónos edificios, que forman un completo e ben conservado compendio da historia ea evolución urbana da cidade dende a súa fundación até os nosos días. A conti-nua superposición de construcións, que, ao tempo, arrasan e preservan ás infe-riores, da como resultado unha verdadeira antoloxía histórica e urbana do quefoi a cidade de Valencia.Paradoxalmente, esta riqueza e abundancia de achados supón o principal pro-blema á hora de facer entender ao público estas escavacións, xa que a superpo-sición de edificios de épocas distintas dificulta a explicación.No itinerario establecido, a parte oriental, ocupada polo Alcázar islámico, evista dende o vestíbulo da entrada, é o lugar idóneo para explicar o períodomusulmán. A primeira cidade, a republicana, ben representada polas termas, éo momento predominante no centro do percorrido. No lado occidental dásemaior énfase aos restos do imperio romano, caso do foro e a curia. En pártea surdestácase a etapa visigoda, coa zona martirial e episcopal. Dentro desta formu-lación xeral, úsase o mesmo viario romano, magnificamente reflectido polaconxunción das dúas principais arterias, o cardo e o decumanus, como eixocanalizador da visita. Cara ao oeste, norte e leste, dispuxéronse senllos puntosde fuga virtuais que continúan o percorrido pola cidade romana máis aló doslímites do Centro Arqueològic.


32

SAGUNT

TEATRO ROMANO

O Teatro Romano deSagunt, construído amediados do século Id.C., como se puido do-cumentar a través dase s c a v a c i ó n sarqueolóxicas realiza-das recentemente, foicitado por numerososviaxeiros e historiado-res desde século X.Dos once teatroscoñecidos era o quemellor conservaba ávista os elementosconstrutivos propiosdun teatro. Sen embar-go as sucesivas restauracións realizadas no edificio durante o século XX e a faltadun mantemento adecuado distorsionaron a súa estrutura primitiva.O Teatro Romano de Sagunt sitúase na vertente setentrional do outeiro quedomina a cidade actual, próximo aos vestixios monumentais do foro romano.Construíuse aproveitando a gran pendente da montaña saguntina, que permitiutallar a bancada, facilitando a súa construción e abaratando os seus custos,aínda que dificultou a construción do corpo escénico, xa que tivo que salvarse oforte desnivel da roca mediante unha potente terraza.O terreo onde se erixiu condicionou a orientación da cávea, aberta ao noroeste,permitindo a entrada dos ventos frescos do norte e leste, e esquivando os ventoscalorosos do sur e poñente.

A orquestra, espazo comprendido entre a escena e a cávea, a partir da cal seorganiza a estrutura do edificio, forma no teatro saguntino unhasemicircunferencia, situándose ao redor dela as grandes senatoriais, localida-des privilexiadas destinadas aos maxistrados da cidade.A cavea está composto por tres ordes, coas súas respectivas bancadas, corredo-res, portas e escaleiras de acceso. Estes, independentes entre si, están separados

33


por varandas que impiden a comu-nicación entre eles. A cávea estácoroada por un pórtico, cunha in-terrupción central, que se abre naparte alta da bancada medianteportas adinteladas. A existencia debancadas sobre o pórtico estátestemuñada polos gravados doséculo XIX.A correlación de portas, escaleiras,corredores e bancadas nos tresordes é completamente harmónica,observándose unha proporción xeométrica ascendente segundo as necesidadesde espazo de cada orde. A capacidade do teatro en época romana calcúlase queera de 4.000 espectadores.

A escena é o espazo onde se desenvolve a representación teatral e por baixo doseu pavimento atopábase o pano, que, con mecanismo moi complexo, ascendíanalgunhas representacións e servía para ocultar aos intérpretes da vista dosespectadores. Cando o pano estaba subido, o público tiña ante si unha fachadaarquitectónica, coa súa decoración como exclusiva protagonista da representa-ción.O corpo escénico tiña igual altura que a bancada e estaba cuberto por un teitumede madeira. Desde el, os actores accedían ao proscenio mediante tres portasenmarcadas por muros semicirculares, das que a central, máis ancha,denominábase porta rexia. A altura da fronte escénica quedaba articulada enordes de columnas , de dimensións decrecentes. Elementos desta decoraciónarquitectónica han aparecido nas recentes escavacións arqueolóxicas realiza-das no edificio.

Segundo achados arqueolóxicos na época do Baixo Imperio (s. III-IV d. C.) o tea-tro puido usarse para diversións acuáticas e loitas de gladiadores. Nesta épocaeste tipo espectáculos estaban censurados polo cristianismo, o que indica queesta relixión non era aínda moi influínte en Saguntum e que a cidade continuabacoa súa vida urbana.Nun gravado do século XIX debúxanse os vestixios das ancoraxes do todo nomuro exterior da bancada, que, cun mecanismo semellante ás velas dun barco,cubría toda a cávea do teatro, protexendo aos espectadores do sol ou da choiva.


34

CIRCO ROMANO

Foi construído nos s. II e III d.C. con perpiaños de gran ta-maño. Foi un dos monumen-tos romanos da cidade deSaguntum que en mellorescondicións chegou até o nososéculo foi o Circo. A súa rela-tiva distancia da zona urba-nizada e a súa proximidadeao río Palancia, que mantivoenterrado o edificio baixo ungran depósito fluvial, fixeronposible que quedase preser-vado do espolio e a destrucióne que mantivese a súa unidadefacendo posible unha lectura integral do edificio. Paradoxalmente, en tan sódúas décadas, os anos 60 e 70, a construción de vivendas levou á destruciónsistemática e total do edificio. Na actualidade soamente consérvanse os restosmonumentais da porta meridional.O circo estaba situado na zona setentrional da poboación e xunto á canle do ríoPalancia, e o solar que ocupaba está delimitado pola actuais Calle de los Huertose Avda. de los Santos de Piedra. Ocupou unha extensión dun 350 m. de longo por73 m. de ancho, co seu eixo lonxitudinal orientado en dirección leste-oeste, coextremo circular cara a Levante e as «carceres» ou postos de saída cara a Poñente.

MUSEU ARQUELÒGIC DE SAGUNT

As coleccións do Museo ofrecen unha visión xeral daarqueoloxía de Sagunt e a súa comarca desde o períodoEneolítico até os nosos días.O xacemento da Idade do Bronce, do Pic dels Corbs ten unhacronoloxía que se prolonga desde os primeiros séculos do IImilenio a C. até os momentos finais do II milenio e inicios doprimeiro e proporcionou abundantes pezas cerámicas 1 deste período.De época ibérica, a colección dispón de inscricións funerarias e honoríficas, cerá-mica e sobre todo destaca, unha escultura datada no século IV a C que represen-

Cerámica do bronce 1

35


ta un touro 2.Destacan as coleccións romanas, que testemuñan o grao deromanización da cidadeHai unha importante mostraxe de epígrafes que nos achegan ávida municipal da cidade romana de Saguntum: Inscriciónshonoríficas, funerarias3, relixiosas e monumentais

A arquitectura pública romana está ben representadanos vestixios arqueolóxicos que se conservan do Teatro e doForo. O Museo posúe nos seus fondos unha importante colec-ción de decoración arquitectónica: baseas, fustes e capiteis decolumna4, frisos decorativos e molduras que xunto á esculturaen mármore de togados5 procedentes do foro, permiten restituíra monumentalización do espazo oficial da cidade que conviveco espazo privado.Da vida doméstica coñecemos algúns elementos das vivendasmáis luxosas e acomodadas de Saguntum, como os mosaicosou as esculturas6 nas que se recoñecen mármores importados.Os obxectos cotiáns, dedicados ao aseo e indumentaria persoal,xogos e envases, así como os elementos artesanais, permítennosrecompor fragmentariamente os modos de vida dos cidadáns.A presenza de ánforas, de pezas de vaixela de importación,moedas de bronce ou cepos de áncora7 procedentes de todos ospuntos do Mediterráneo, indican o auxe económico deSaguntum en época romana que mantén unha activa conexióncomercial a través do seu porto, Grau Vell.A convivencia das tres culturas en época medieval en Sagunt constátase através da presenza nas coleccións de cerámica árabe e un cuadrante solarcon inscrición en lingua nasji, inscricións funerarias xudías e de escudosnobiliarios pertencentes ás casas señoriais cristiás.

Touro ibérico 2

Inscriciónfuneraria 3

Togado 5

Cabeza de Diana 6

Cepo de áncora 7Conxuro amatorio Figuriña de neno Lucerna


36

TALLERES DE CULTURA CLÁSICA

LUDI SAGUNTINI

Xoves 22 de abril: 10.30 Escritura ou Paleografía. 12.30 Tempo (Tempore capto)

1. Olimpomenuts2. Cocina Ciencia3. Juegos Romanos4. Tiempo5. Indumentaria Hoplitas Ludoteca6. Cerámica Mosaicos Cosmética Escritura MagiaM. Mundo Clásico en la glorietaL. Restaurante Le FouR. Restaurante L’ArmelerE. EstamperiaF. Forn la MelicaA. AyuntamientoP. Restaurante Palau del Duc

37


COMEDIA ROMANA: O MILES GLORIOSUS DE PLAUTO(TOTUM LATINE!)

Roma herdou os xéneros literarios gregos, e dentro do dramacultivou con máis éxito a comedia que a traxedia.En Grecia, coa Comedia Vella de Aristófanes (s.V a. C.) podíasecriticar a personaxes concretos; pero cando Menandro escribea Comedia Nova, xa non hai esa liberdade, polo que centra osseus temas na vida cotiá. Os personaxes son sempre os mesmose prototipos: o escravo enredante confidente das aventuras doseu amo, o pai de familia consentidor, o parasito lambón e adula-dor, o soldado botaporela, as mulleres case sempre de «vida alegre».... Se a come-dia de Aristófanes era unha forma de loita política, a de Menandro só pretendíafacer rir.A comedia romana basease na Comedia Nova grega., e por iso recibe o nome de«palliata» (< Pallium, manto grego co que cubrían os actores). Son representaciónsde ambientación grega: os personaxes o escena, os costumes...Plauto (251-184 a. C.) introduce en Roma a Comedia Nova. Plauto é un home dopobo que vive nunha situación económica e política difícil e escribe para sobre-vivir: ten que contentar ao público para conseguir que os maxistrados costeasena representación. Aínda que os personaxes son gregos e a escena soe ser Atenas,Plauto axeita a Comedia Nova aos gustos romanos suprimindo os chistes refi-nados e mantendo os personaxes fixos da comedia nova: vello consentidor, mozonamoradizo, amante, escravo espelido, parasito, soldado fachendoso e usa nomesparlantes para definilos.

Argumento do Miles Gloriosus (O soldado Fachendoso)

Pirgopolinices, un soldado fachendoso do quetodos se burlan, rapta a Filocomasia, cortesáateniense amante de Pleusicles, e lévaa a Éfeso.Este soldado recibe como regalo duns piratas aPlaestrión, escravo tamén de Pleusicles. Estemozo ateniense viaxa a Éfeso para intentar re-cuperar á súa amante e escravo, hospedándosena casa contigua á do miles.Coa complicidade de Pleriplectómeno, velloveciño do militar, o escravo Palestrión argallará todo de xeito que o seu antigoamo poda ver á súa amada. Grazas ás mañas do escravo Pleusicles recuperaráa Filocomasia e Palestrión e regresará a Atenas.


38

FRASES EN LATÍN PARA O DÍA DA REPRESENTACIÓN DOMILES GLORIOSUSAlgúns dos principais verbos:

esse:ser,estar... posse :poder ire : ir velle : querer 1ªPer. Sing. sum possum eo volo 2ªPer. Sing. es potes is vis 3ªPer. Sing. est potest it vult 1ªPer. Plur. sumus possumus imus volumus 2ªPer. Plur. estis potestis itis vultis 3ªPer. Plur. sunt possunt eunt volunt

- OLA: Salve, salvete / Ave, avete- ADEUS: Vale, valete (magister, tra/ discipule, a/amice, a)- NOME: Quid nomen est tibi? (vobis, ei,eis) // Quomodo nominaris?(nominamini,nominatur? Mihi nomen est…./ Ego nominor…./ Ego vocor...- FALAR EN LATÍN: Debes dicere in lingua latina./Ego non scio loqui in lingualatina. Ego facio verba in lingua hispana. Quomodo dicitur…? Non intellego- ¿DE DÓNDE VES?¿ONDE VAS?¿ONDE VIVES? Unde venis? (venitis,veniunt..) // Quo vadis? (vadunt, vaditis…) Ubi vivis (vivitis) // Ego sum civisromanus et vivo in oppido (nos sumus cives romanae et vivimus in oppido …..)- ¿CÓMO ESTÁS? ¿QUÉ QUERES?: Ut vales? Esne bene? (estisne bene?, male?)./Ego sum optime (pessime, bene, male)./ Quid vis? (vultis, vult/ cupis, cupitis…)Ego volo facere officinam tesserarum (sacculorum,…)/ cupio facere/ dumpossumus facere…?- ¿COMO SE FAI?/¿COMO FAGO…? Quomodo fit? Ut fit? Quomodo facio?- DAR AS GRAZAS – Gratias tibi ago (do) DE NADA: Nihilo, nihil est, ego tibiago- POR FAVOR Si vobis placet (tibi)…/ quaeso/ precor DESCULPAS: Tibi veniampeto, ignosce mihi- INVITACIÓN AO TALLER: Vis-ne facere officinam (o que sexa: )? Dum visfacere officinam…?- TAMAÑO: mensura: GRANDE//PEQUENO: magnus, maior, maximus//parvus, minor, minimus- MEDIDAS:mensurae: LONGO, CURTO/ ANCHO, ESTREITO: longus, brevis/latus, strictus- NON TEÑO/ FÁLTAME/NECESITO: non habeo…/mihi deest/ necesse est mihi- GUAPO/FEO: pulcher, pulcherrimus / bellus, bellissimus//foedus, foedissimus- SI / NON: certe, immo, profecto / non, nullo modo

39


ADVERBIOS:aquí:hicalí: illiclonxe: longepreto: propeagora: nuncnunca: numquamprimeiro: primodespois: posteahoxe: hodieonte: heriben: bene, optimemal: male, pessimemoito: multum, valdepouco: paucumbastante: satisabondo: nimisnada:nihil

PREPOSICIÓNS:a, cara: in+AC/ad+ACen: in+ABpreto de: prope+ACde, dende: ex+AB/de+ABdebaixo de: sub+ACdiante de: ante+ACatrás de: post+ACpor riba de: super+AC FRASES VENDEDOR:- Emite, emite fructus passos! Vendo nuces/avellanas/amygdalas/aquam.(mercade, mercade froitos secos!. Vendo noces/avelás/ améndoas/ auga)- Veniam peto, domine, vis aliquid ad edendum aut bibendum?(con permiso, señor, quere algo para comer ou beber?- Constat/-nt uno sestertio. Est unus sestertius solvendi. Pretium est unussestertius(Vale un sextercio. É un sextercio a pagar. O prezo é un sextercio)- Veniam peto, solvisne pecuniam?(Con permiso, xa pagou ?)


40

FRASES COMPRADOR:- Salve, emere volo nuces, avellanas, amygdalas/ (fructus passos)/aquam, etc.(Ola!, quero mercar noces/avelás/ améndoas/(froitos secos)/ auga- Quot sestertiis constat/-nt nuces/avellanae/amygdalae/ (fructus passi)/aqua?Quantum pretium eorum est?(Cantos sextercios custa/-n as noces/ avelás/ améndoas/(froitos secos)/ auga?Cal é o prezo disto?)- Carum/vile est. Solum duos asses habeo. Pretium est nimium/parvum/satis(É caro/barato. Só teño dous ases. O prezo é excesivo/baixo/está ben)- Accipe pecuniam . Veniam peto, reddisne excedentem pecuniam?(Colla o diñeiro. Disculpe, deume a volta?

DIÁLOGOS PARA EMPREGAR NOS TALLERES(OFFICINAE)

DIALOGUS OFFICINAE PERSONARUM(DIÁLOGO DO TALLER DE MÁSCARAS)

Salve, amica! Mihi nomen est Marius. Quid est nomen tibiAve, amice! ego nominor Maria et sum in officina personarumVolo facere officinam personarum; possum eam facere?Profecto! Sede, quaeso. Hic sunt nostri amiciSalvete amici, Quomodo estis? Quid facitis?Nos facimus officinam personarum; ego sum Paulus et nomen amicae meae estSilviaQuomodo facio personam?Primo delinea in charta formam personae tragoediae aut comoediaeBene est! Tibi gratias do. Et postea, quid facio?Postea seca formam et conglutina in ea photocopiam aut partes eiusBene est! Dasne mihi chartam, si tibi placet, faciendo personam?Certe! Tibi do chartam faciendo personam et quoque forfices secando eamCape, si vis, picturas et pinge cum eis personamGratias tibi, sed eam non pingo, hoc modo mihi placetPostremo, conglutina palum tenendo personamGratias omnibus vobis do. Optime! valeteGratias tibi, amice, vale

O que temos que dicir nós vai en vermello.

41


DIALOGUS IN OFFICINA SACCULORUM(DIÁLOGO NO TALLER DE BOLSIÑAS)

Ave, amica! unde venis. Ego nominor Lucius et saguntinus sumAvete, amici, Ex oppido Valentia venio et mihi nomen est PaulaSi sacculum tibi facere vis, eum facere potesUnum meo amico facere volo. Possumne sedere?Certe! Sede hic apud me in hac sellaGratias tibi. Apud te sedeo et dic(e) mihi, quomodo pulchrum sacculum facerepossum?Nihil est. Ego id tibi dico. Primo cape telam et graphidem, si tibi placetIam telam habeo, sed grafidem non video. Ubi est graphis?Ignosce mihi, stilus est hic, apud me; tene graphidem et pinge formam supertelam.Factum! Hoc facile est. Et nunc quid?Pinge, quoque foramina; seca formam et fac(e) foramina forniceQuómodo id facere possum? Forficem non habeo! Ubi forficem habes, quaeso?Ignosce mihi; mea amica eam habet; nunc tibi eam do… Cape eamPostea funiculum capis et eum in foraminibus introducisIgnosce mihi, te non audivi. Potesne denuo explicare, quaeso?Id explico: cape funiculum et eum in foraminibus introduceGratias! Factum! Ligo funiculos et iam meo amico sacculum habeoVobis gratias do. Valete!Gratias tibi. Vale!

DIALOGUS IN OFFICINA TORQUIUM SERVORUM (DIÁLOGO NO TALLER DE COLARES DE ESCRAVOS)

Avete! Quid facitis? Ut estis?Ave! Bene sumus. Facimus torques servorum. Visneunam quoque facere?Certe! Ego volo eam facere. Quid nomen est vobis?Ego nominor Carla et amica mea est Marta. Sede hic cumtuis amicis apud nosGratias vobis damus? Sedemus vobiscum. Quomodofacimus torquem?Primo cape chartam et forficem, si tibi placet.Optime! Ubi est charta? Date eam nobis et quoque exemplum. Ubi est exemplum?


42

Exemplum est illic super tabulam; capite id, quaeso. Et charta est hic apud vos.Chartam habeo sed forficem non video. Ubi est forfex?Forfex est hic, apud me. Tene chartam et seca formam quae iam picta est.Factum! Hoc facile est. Et nunc quid? Quid facimus nunc? Quid scribimus incharta?Scribite hoc textum in lingua latina et hispana et ponite vestrum nomen etnomen vestri/ae magistri/aeSum servus/a__________. Fugi, tene me; cum me revocaveris magistrae meae__________, accipies solidum/ Son o escravo/a________. Fuxín, retenmme;cando me devuelvas á miña maestra________recibirás unha recompensaDa nobis funiculum, si tibi placet.Certe!, sed facite foramen in charta et introducite funiculum in eoOptime! Nunc sumus servi et habemus torquem pulcherrimumSi vultis facere quoque sacculos aut personas aut fibulas, potestis ire ad alterastabulasGratias vobis agimus. Valete, amici!Valete, servi

DIALOGUS OFFICINAE DIADEMATUM(DIÁLOGO DO TALLER DE DIADEMAS)

Hola, cómo estáis» Salve! Debes dicere in lingua latina, si tibi placet Ignosce mihi; quomodo dicitur «Hola»? Si vis salutare me unum, debes dicere salve! Si vis omnesdebes dicere salvete! Gratias tibi do. Salve amice! Quomodo es? Salve, amica! Ego optime sum! Possumne sedere? Certe! Sede hic apud me et potes facere diadema Quomodo fit? Primo cape pannum et pinge in eo exemplum floris magnae et floris parvae Gratias tibi. Et nunc. Quomodo dicitur «cortar»? »Cortar» dicitur secare in lingua latina. Bene est! Seco florem magnam et florem parvam et facio foramen in flore magnaOptime! Nunc flecte florem minorem et introduce cuspidem in foramine Ignosce mihi, non te audivi! Quid facio nunc? Nihil est. Flectis florem parvam et introducis cuspidem in foramine florismagnae

43


…et suo duas flores et postea suo quinque flores in vitta. Estne bene? Optime! Tu habes pulcherrimum diadema. Pone id in tuo capillo. Tu espulcherrima Gratias tibi ago. Tu quoque es pulcherrimus. Mihi nomen est Sara; quid nomenest tibi? Gratias tibi. Ego nominor Paulus. Vale, Sara! Vale, Paule! Valete, amici!

DIALOGUS IN OFFICINA TESSERARUM(DIÁLOGO NO TALLER DE ENTRADAS) Salve! Quomodo es? Quid facis?Ave! Optime sum. Facimus tesseras quas dabimusintrando theatrum. Visne unam quoque facere?Ita! Ego volo eam facere. Quid nomen est tibi?Nomen mihi David est. Sede hic cum tuis amicisapud nos.Gratias tibi damus. Sedemus tecum. Quomodofacimus tesseras?Primo capite photocopiam tesserarum et forficem,si vobis placet.Optime! Ubi est photocopiam? Ubi est forfex?Hic est photocopia apud vos et hic est forfex. Secaformam tesserarumFactum! Et nunc quid? Quid facimus nunc?Tene graphidem et scribe in parte posterioretesseraeQuid scribimus in tessera?Scribite vestrum nomen, nomen vestri/aemagistri/ae, oppidum unde venitis, et cetera.Hic dies scribere debemus. Quis dies hodie est?Hodie est ante diem IX Kalendas MaiasNunc habemus tesseras. Quid facimus cum tesserain theatro?In theatro damus tesseram servo qui eam legit. Hoc facto potestis theatrumintrare.Optime! Gratias tibi agimus. Vale!Valete amici


44

DIALOGUS IN OFFICINA CORONARUM LAUREARUM(DIÁLOGO NO TALLER DE COROAS DE LOUREIRO)

Vale, amica, quid facis in hac tabula?Ego coronas laureas facio. Visne facere quoque unam?Certe, Volo facere unam coronam laureamSede hic mecum. Primo cape cartam et forficem. Si sibi tbiplacetEcce, carta et forfex. Quomodo coronam facio?Primo, cum hoc stilo delinea coronae formam et secaBene, forma hic est. Et nunc quid facio?Nunc cape rursus chartam et delinea formam foliorumlaurearumIam est!Cape forficem et seca folia laureaAspice!Optime! Nunc conglutina folia laurea in forma coronae.Habes aliquid exemplum super tabulam?Certe, hic est. Cape id, quaeso.Bene.iam id intellego: delineo formam coronae in charta; deinde seco eam. Posteadelineo formam foliorum laurearum, et quoque seco eam.Pingo folias. Conglutino folias in forma coronae et ligo fines coronae.Ecce, mea corona laurea!

OFFICINA HOROLOGORIUM(TALLER DE RELOXIOS)

In lingua latina

- Seca tres chartas: chartam numerorum, chartampartis posterioris et chartam gnomonis- Introduce gnomonem in caniculo- Conglutina duas partes horologii- Perfora foramen- Introduce funiculum

45


ACTIVIDADES

1. Sinala no mapa España as provincias polas que pasamos e os ríos que cruza-mos. Vai marcando a ruta que facemos co bus.

HISTORIA

2. Que motivos podían ter os romanos para conquistar a península Ibérica?

3. Que cartaxinés se enfrontou aos romanos utilizando bases en territorio ibero?

4. Por que os cartaxineses conquistan Sagunt?


46

5. Cal foi a primeira división territorial de península ibérica polos romanos?

6. Divide o mapa de España nas pro-vincias da época de Augusto e indicaas súas capitais

7. Cando acadan as cidades de Saguntum e Tarraco o seu máximo esplendor?

8. En que data temos testemuñas da presenza do cristianismo no leste da penín-sula ibérica?

9. Cando se producen as invasións visigóticas e acaída do Imperio Romano?

PASEO POR TARRAGONA

10. De que estilo é a catedral?

47


11. A que santa estaba dedicada? Represéntase algunhaescena da súa vida no templo?

12. Sinala que tipo de arco predomina na catedral e pon debaixo os seus nomes.

13. De que estilo e época son a maioría das casas que vimos na Rambla Nova?Sinala algunha característica que te chamase a atención


48

TARRACO ROMANA

14. Que lonxitude tiña a muralla romana de Tarraco e que lonxitude conserva naactualidade? Cita o nome dalgunha das torres que se conservan.

15. Que capacidade tiña o anfiteatro de Tarraco?

16. ¿Que capacidade tiña o circo de Tarraco?

17. ¿Que capacidade tiña o teatro de Tarraco?

18. Di cales era os espectáculos favoritos dos romanos, a xulgar polas distintascapacidades dos edificios destinados ao ocio en Tarraco.

19. Di que planta se corresponde con cada un dos edificios de ocio e apuntadebaixo que se facía en cada un deles.

49


20. ¿Como se chamaba o centro dunha cidade romana? ¿Que edificios se situabanalí?

21. ¿Que tipos de construcións fixeron os romanos para levar auga á cidade?

MNAT (MUSEU ARQUEOLÒGIC DE TARRAGONA)

22. ¿A que deusa romana representa este busto? Cal era oseu nome grego e de que era deusa?

23. ¿Que personaxe mitolóxica representa este mosaico?


50

24. ¿Como se chama esta estatuíña e para que servía?

25.¿Cal é a característica máis destacada do retrato romano?

26. Onde se atopou este mosaico? que representa?

27. Como se denominan estes bloques de pedra? quefunción tiñan?

28. Que era a cerámica denominada «Terra Sigillata»? Explica o seu nome

51


PASEO POR VALENCIA

29. De que estilo son cada unha destas tres portas da Catedral? Pon debaixotamén os nomes de cada unha delas

30. Como se chama este elemento arquitectónico?

31. Como se chama popularmente o campanario dacatedral de Valencia?


52

32. De que estilo é a Llotja de la Seda? Que se facía neste edificio?

33. De que época e estilo é o Mercat Central?

34. Que xardíns ou parques recordas da cidade? Cal che gustou máis e por que?

35. Cal era o uso primitivo das Torres de Serráns? que outros usos tiveron despois?

SAGUNT

36. Cal era o nome prerromano desta cidade?

37. Explica que importante episodio béli-co sufriu esta cidade no s. III a. C. e quedesenlace tivo.

53


38.Cando foi construído o tea-tro de Sagunt?

39. Que espectáculos se representaban no teatro de Saguntum?

40. Como se chama a vestimenta que mostra esta es-cultura do museo de Sagunt?


54

APUNTAMENTOS

55


APUNTAMENTOS


56

APUNTAMENTOS

Viaxe a Tarragona e Sagunt

Documents

Transcript of Viaxe a Tarragona e Sagunt