Vaticano II - Comentario a La Constitucion Sobre Liturgia

362
CONCILIO VATICANO roiMo i Comentarios a la constitución sobre la sagrada liturgia BIBLIOTECA DE ALTORES CRISTIANOS

description

88yuzu99, bagaza

Transcript of Vaticano II - Comentario a La Constitucion Sobre Liturgia

CONCI LI O VATICANO roi Moi Comentariosalaconstitucin sobrelasagradaliturgia BIBLIOTECADEALTORESCRISTIANOS BIBLIOTECA DB AUTORESCRISTIANOS Declaradadeintersnacional ESTACOLECCINSEPUBLICABAJOLOS AUSPICIOSYALTA DIRECCINDELAPONTIFICIAUNIVERSIDADDESALAMANCA LACOMISINDB DICHAPONTIFICIAUNIVER-SIDADENCARGADADB LAINMEDIATARELA-CINCON LA B. A. C. ESTINTEGRADAENEL AO1965 PORLOSSEORESSIGUIENTES: PRESIDENTE: Excmo.y Rvdmo.Sr. Dr.MAURORUBI OREPULLS,Obispo deSalamancay GranCancillerde laPontificiaUniversidad. VICEPRESIDENTE:limo.Sr.Dr.LuisSALABALUST,Rector Magnfico. VOCALES:Dr.LuisARIAS,O. S. A.,Decanode la Facultad deTeologa;Dr.ANTONIOGARC A,O.F.M.,Decanode laFacultadde DerechoCannico;Dr.ISIDORORODRGUEZ, O.F.M., DecanodelaFacultaddeFilosofay Letras; Dr.JOSRIESCO,Decanoadjuntode la SeccindeFiloso-fa;Dr.CLAUDIOVI LPALA,Sch.P.,Decanoadjuntode Pedagoga;Dr.JOSMAR AGUI X ,SubdirectordelInstituto SocialLenXIII,deMadrid;Dr. MAX IMILIANOGARC A CORDERO,O.P.,Catedrticode SagradaEscritura;Dr. BER-NARDINOLLORCA,S. I., Catedrticode HistoriaEclesistica; Dr.CASIANOFLORISTN,Directordel InstitutoSuperiorde Pastoral. SECRETARIO:Dr.MANUELUSEROS,Profesor. LAEDITORIALCATLICA,S.A. APARTADO466 MADRID*MCMLXV C ONCILIOVATICANO II EDICINDIRIGIDAPORS.EXC.aRVDMA. DON CAS I MI ROMOR C I L L OG O N Z L E Z ARZOBISPODE MADRID-ALCAL TOMOI Comentariosalaconstitucin sobrelasagradaliturgia AUTORES : C.Floristn,A. FranquesaO.S.B.,M. GarridoO.S.B., J.A.Gracia,L. Maldonado,G.Martnezde Antoa-naC.M.F.,I. Ofiatibia,J. F. Rivera SEGUNDAEDICIN BIBLIOTECADEAUTORESCRISTIANOS MADRID.MCMLXV NIHILOBSTAT:ANDRSAVELINOESTEBAN,CENSOR. I MPRTMATi m:ER. RICARDOBLANCO, VICARIOGENERAL. MADEID,20 ABRIL1965.Registronm.3.7S6-1964.DepsitolegalU.6.436-1965. N D I C EG E N E R A L Pgs. PRLOGODELEX CMO.Y RVDMO.SR.ARZOBISPODEMADRID-ALCALxi SIGLASxi x CONSTITUCINSOBRELASAGRADALITURGIA INTRODUCCIN3 CAPTULOI.Principiosgeneralesparalareformay fomento delasagradaliturgia4I.Naturalezadelasagradaliturgiay suimportanciaen lavidadelaIglesia4II.Necesidaddepromoverlaeducacinlitrgicay lapar-ticipacinactiva11III.Reformadelasagradaliturgia13 a)Normasgenerales14b)Normasderivadasdelandoledelaliturgiacomo accinjerrquicay comunitaria16c)Normasderivadasdelcarcterdidcticoy pastoral delaliturgia18 d)Normasparaadaptarlaliturgiaalamentalidadytradicionesdelospueblos20 IV.Fomentodelavidalitrgicaenladicesisy enlapa-rroquia22 V.Fomentodelaaccinpastorallitrgica23 CAPTULOII.ElsacrosantomisteriodelaEucarista25CAPTULOIII.Losdemssacramentosylossacramentales30 CAP TULOIV.ElOficiodivino37 CAPTULOV.Elaolitrgico44CAPTULOVI.Lamsicasagrada48 CAPTULOVII.Elarteylosobjetossagrados53 APNDICE.DeclaracindelsacrosantoConcilioecumnicoVati-canoIIsobrelarevisindelcalendario57 LETRASAPOSTLICAS,dadas"motuproprio",dePabloVI59COMENTARIOSALACONSTITUCINSOBRE LASAGRADALITURGIA INTRODUCCIN66 I.Laconstitucinensucontextohistrico:coronacindeun proceso.Historiadelmovimientolitrgicoenfuncinde lareformaconciliar,porAdalbertoFranquesa,O.S.B....66Vindicegeneral Pgs. 1.Orgenes:DomGuranger662.LaIglesiahacesuyoestemovimiento68 3.Teologadelmovimientolitrgico70 4.Pastorallitrgica73 II.LareformalitrgicadesdeSanPoXhastaelVaticanoII, porIgnacioOatibia841.Lareformalitrgicadelosltimospapas852.Elmovimientolitrgicoy lareformadelaliturgia.93 III.Historiadelaconstitucinsobrelasagradaliturgia,por IgnacioOatibia98 PROEMIO(n.1-4),porManuelGarrido,O.S.B116I.Reformadelaliturgiay finesdelConcilio1161.Liturgiay aumento.delavidacristiana1212.Liturgiay tiemposmodernos1343-Liturgiay ecumenismo142 4.Liturgiay misin153 II.Laliturgia,expresiny manifestacindelmisteriode laIglesia158 1.LiturgiaeIglesia1592.Liturgiay obraredentoradeCristo162 3-LaIglesiacomosacramento166III.Alcancedelaconstitucin1691.Elritoromanoy losotrosritosdelaIglesia170 2.Solemnedeclaracindelalegitimidaddelosritos noromanos173 CAPTULOI.Principiosgeneralesparalareformadelaliturgia (n.5-46)176I.Naturalezadelaliturgia(n.5-13)176A)Laliturgiaenlahistoriadelasalvacin(n.5-8), porManuelGarrido,O.S.B176B)LaliturgianoeslanicaactividaddelaIglesia (n.9-13),porJuanAntonioGracia204Laliturgia,sobretodolaEucarista,eslacumbre y lafuentedetodaactividadcristiana207 Necesidaddedisposicionespersonales211Liturgiay vidaespiritual214Liturgiay ejerciciospiadosos218 II.Objetivosdelapastorallitrgica(n.14-20),porCasia-noFloristny LuisMaldonado223 ndicegeneralVII Pgs. Participacindelosfielesenlaliturgia224Formacindelosprofesoresdeliturgia227 Enseanzadelaliturgiaenlosseminariosy casasre-ligiosas230 Formacinlitrgicadelclero234Formacinlitrgicadelpueblofiel238 Mediosdedifusiny lacelebracinlitrgica240 III.Reformalitrgica(n.21-40)242 A)Normasgenerales(n.21-25),porManuelGarri-do,O.S.B245Jerarquay reformalitrgica245Tradiciny progreso.Eldogmay lapastoralen elprogresolitrgico253 LaBibliaenlareformalitrgica259Revisindeloslibroslitrgicos264B)Normas"exndolehierarchicaetcommunitaria" (n.26-32),porManuelGarrido,O.S.B265Laasambleay lacelebracinlitrgica266Actoresdelacelebracin269Preparacindelosactores276Carctersinfnicodelacelebracin282 Celebracionescomunitariasy celebracionescasipri-vadas289Libroslitrgicosy participacindelosfieles291Exigenciasdelcarctercomunitariodelaliturgiares-pectodelosfieles292 C)Normasderivadasdelcarcterdidcticoy pastoral delaliturgia(n.33-36),porJuanAntonioGracia...293 Laliturgiaesdidcticay pastoral294Estructuradelosritos297 SagradaEscritura,homilay catequesislitrgica...300 Liturgiay lenguaverncula310 D)Normasparaadaptarlaliturgiaalamentalidadytradicionesdelospueblos(n.37-40),porIgnacio Oatibia320 Principiosgeneralesdelaadaptacinlitrgica322 Lasadaptacionesordinarias328 Adaptacionesmsprofundas332 l y fomentodelavidalitrgicadeladicesisy delapa-rroquia(n.4l- 46),porManuelGarrido,O.S.B336Comunidadlitrgicaparroquial335Fomentodelaaccinpastorallitrgica341VIHndicegeneral Pgs. CAPTULOII.--ElsacrosantomisteriodelaEucarista(n.47-58), porAdalbertoFranquesa,O.S.B346Lamisay elmisteriopascual347 Participacinactivadelosfielesenlamisa350 Reformadelordinariodelamisa356Mayorriquezabblicaenelmisal360 Lahomila362 Laoracindelosfieles366Ellatny lalenguavulgarenlamisa369Lacomunin,culmendelaparticipacinenlamisa374Unidadenlamisa384Laconcelcbracin388 CAP TULOIII. Losdemssacramentosy lossacramentales (n.59-82),porIgnacioOatibia399Algunosaspectosdelateologadelossacramentos400 Necesidaddeunareformadelosritossacramentales411Usodelalenguavulgarenlossacramentosy sacramentales...413 Ritualesparticulares415Sacramentosdelainiciacincristiana417 Sacramentodelbautismo417 Catecumenadodeadultos419Ritodelbautismodeadultos424Ritodelbautismodeprvulos425Bautismoscolectivosy ritobreve427 Ritosbautismalessupletorios429Bendicindelaguabautismal431Liturgiadelaconfirmacin432 Liturgiadelapenitencia434Liturgiadelauncindelosenfermos437 Nombrey tiempooportuno437 Ritocontinuado440 Revisindelrito441Liturgiadelasrdenessagradas443 Liturgiadelmatrimonio445Revisiny adaptacindelrito445Celebracindelmatrimonio449Revisiny celebracindelossacramentales453 Consagracindevrgenesy profesinreligiosa456Revisindelritodelasexequias458 CAPTULOIV.ElOficiodivino(n.83-101),porGregorioMart-nezdeAntoana,C.M.F462 ElOficio,himnodealabanzainiciadoporCristo,continuado porlaIglesia464ElOficio,vozdeCristoy delaIglesia465OracinanombredelaIglesia468 ndicegeneralIX Pgs. Suconexinconelministeriopastoral469Finalidaddelareforma470 Instauracindelcursodelashoras472 Elcursodecadahora474"Concuerdelamenteconlavoz"476RevisindelSalterio478 Revisindelaslecturas479Revisindeloshimnos480 Observanciadeltiempodelashoras481Obligacindeloscorales483 Obligacindelosclrigosnocorales485Conmutaciny dispensadelOficio486Losestadosdeperfecciny elOficio487 Celebracincomunitariay cantada489ParticipacindelosfielesenelOficio490 LenguadelOficio492 CAPTULOV.Elaolitrgico(n.102-111),porJuanFrancisco Rivera497 Lacelebracinlitrgicadelaredenciny detodoelmisterio deCristo.Sacramentalidaddetalescelebraciones498 VeneracindelaMadredeDiosenelaolitrgico510 Lamemoriadelosmrtiresy delosotrossantos513 Normasparalacelebracinlitrgicadeldomingo522 Lacelebracindelosmisteriosdelaredencin527 PrevalenciadelacelebracindelosmisteriosdelSeor530 Lacuaresmay suselementosbautismalesy penitenciales531Caractersticasdelapenitenciacuaresmaly delayunopascual.535Normassobreelcultodelossantos536CAP TULOVI.Lamsicasagrada(n.112-121),porManuel Garrido,O.S.B545Excelenciadelamsicasagrada545Mayorsolemnidaddelosactoslitrgicosporelcantoy mi-nistrossagrados551Conservaciny cultivodelamsicasagrada555Instruccinmusicalenlosseminariosy casasdeformacin dereligiosos558 Gnerosdemsicasagrada563 Edicindeloslibrosdecantogregoriano570 Msicasagradaenlasmisiones574Instrumentosmsicos576Loscompositoresdemsicasagrada580 CAPTULOVILElartey losobjetossagrados(n.122-130),por JuanFranciscoRivera582 DoctrinadelaIglesiasobreelarte583 Xndice general Pgs. Debenser rechazadaslas obrasartsticasque desdicendela fey de lapiedad587 Legitimidadde la veneracinde lasimgenessagradas589 Misinde la Comisindiocesanade artesacro yde los tcnicos.590 Formacinlitrgicadelosartistasyacademiasdeartesagrado.593 Revisinde las prescripcioneslitrgicassobreartesacro596 Formacinde losclrigossobreel artesacro602 Restriccinen el uso de las insigniaspontificales604 APNDICE.Declaracindel sacrosantoConcilioecumnicoVa-ticano11 sobrela revisindelcalendario605 ;';;INSTRUCCIN ".':PARAAPLICARLACONSTITUCINSOBRELASAGRADALITURGIA Introduccin609 CAPTULOI.Algunasnormasgenerales611 CAPTULOII.Elsacrosantomisteriode la Eucarista619 CAPTULOIII.Losdemssacramentosy los sacramentales623 CAPTULOIV.ElOficiodivino627 CAPTULOV.Construccinde iglesiasyaltaresconvistasafa-cilitarla participacinactivade los fieles630 ANOTACIONES A LA INSTRUCCIN, por AdalbertoFranquesa, O. S. B.633 NORMASDEL EPISCOPADOESPAOLsobreutilizacinde lalengua verncula673 MISASCONASISTENCIADELPUEBLO682 NDICEDEAUTORES684 NDICEDE MATERIAS690 PROLOGO TL da 4de diciembrede1963, elpapaPabloVI,enunin - ^con losPadresconciliares,promulgla constitucinsobre Sa-gradaLiturgia.Cualesquieraque hayansidolos motivosycircuns-tanciasque dierona estedocumentoel honorde ser el primerode loselaboradosporel ConcilioVaticanoII, no podemosdejar de veren ellola accindelEsprituSantoconduciendoa su Iglesia porcaminosdesabiduraydeeficaciasalvadora. Esreprimerdocumenroconciliar,escritoenestilosugestivo, entramadoconideasprofundas,apoyadoen slidoscimientos b-blicos,esunvaliosoesfuerzodelosPadresconciliaresporacercar elmisteriode Cristo,el misteriode laIglesia,en suma,el mis-teriodenuestrasalvacin,alarectacomprensinyalaplena posesinde rodosloshombresquecreenen Jesucristoyaun de todoslos que todavaestnlejosde laIglesia. Laestructuradoctrinalde la constitucinesbiensencilla:Dios quierequetodosloshombresse salven.Paraellose hacehombre suHijoy quedaconstituidoMediadorentreDiosyloshom-bres(n.5).Jesucristo,Verbode Dioshechohombre,envaasus apstolesalmundoparaextender,aplicary perpetuarlareden-cinde loshombresy la glorificacindelPadremediantelapa-labrarevelada,elsacrificioylos sacramentos(n.6).As,Cristo asociaconsigoasuIglesia(obispos,sacerdotesy fieles)parala accinmediadoraque en todotiempoylugarse ha de cumplir, y Cristoestsiemprepresenteen suIglesia,sobretodoenla accinlitrgica(n.7),pormediode la cual"seejercela obra de nuestraredencin"(n.2). Deestosprincipios,laconstitucinsacaluegolasconsecuen-ciasquelos lectorespodrnver apocaatencinqueprestenal textodeldocumentoconciliary aloscomentariosque lo ilustran enestevolumen.Peroen estosprincipiosestnlosprotagonistas, actoresydestinatariosde todaaccinlitrgica,ybiensercon-templarlosconalgnespacioparaentendermejoreldespliegue doctrinalyprcticode la constitucinlitrgica. XIIPrlogo ElSeorDios Enlacumbremsaltadelaliturgia,comoenlacumbredel sery delavida,estelSeorDios.EsenEly conEldondela liturgiahallasuplenaexplicaciny razndeser. Hay,enprimerlugar,unamiradabenignadeDiosaloshom-bres:Diosquierequetodosloshombressesalvenylleguenal conocimientodelaverdad(1 Tim1,1).EselDiosdeAbraham, deJacob,deMoiss,deDavid,delosprofetas.Porelloobr maravillasenelpueblodelaantiguaalianzay "enmuchasoca-sionesdediferentesmaneras"hablanuestrospadrespormedio delosprofetas(cf.Heb1,1).Poresotambin,"cuandollegla plenituddelostiempos,enviasuHijo,elVerbohechocarne, ungidoporelEsprituSanto,paraevangelizaralospobresy curar aloscontritosdecorazn"(n.5). Alabondad,soberanay grandezadeDios,quedescienden y sederramansobreelhombre,correspondeelhombre,y conel hombretodaslasdemscriaturas,alzandohaciaDiossusmanos y sucoraznparaalabarle,darlegraciaseimplorarsuauxiliopre-guntandoYtomandoparteenaquellaliturgiacelestialquesece-lebraenelcielo(n.8). AquelladescendentemisericordiadeDiossobreloshombres y estaascendenteplegariadelhombreaDioseslaliturgia.Pero desdeCristoyalaliturgianopuederealizarsesinelMediador nico. ElMediador,Cristo DesdequeelHijodeDiosbajdeloscielospornosotroslos hombresy pornuestrasalvaciny seencarn,porobradelEsp-rituSanto,deMaraVirgen,yaelhombrenoestsoloparaalabar asuDioseimpetrarsuproteccin;yaconlestCristo,consti-tuidocomonicoMediador.Niyaelhombresepresentacomo puracriaturaanteDios,sinodotadoporCristoconelespritude adopcindehijo,envirtuddelcualpuedeconCristollamar PadrealDiosdeAbraham,deMoiss,deDavidy delospro-fetas(n.6). LahumanidaddeCristo,unidaalapersonadivinadelVerbo, fueelinstrumentodenuestraplenaredenciny delaperfecta glorificacindeDios,queyafuerondesdesiglosatrspreparadas porlasmaravillasqueDiosobry porlarevelacinqueprogre-sivamentefuemanifestandoaIsrael,elpueblodelaantiguaalian-za(n.5).CristoJesses"elSumoSacerdotedelaNuevay Eterna Alianza"(n.83),quien,alrealizarnuestraplenareconciliacin, "nosdiolaplenituddelcultodivino"(n.5)e"introdujoeneste PrlogoXIII exilioterrestreaquelhimnoquesecantaperpetuamenteenlas moradascelestiales"(n.83). Jesucristoconsumsuobrasacerdotal,redentoraparaloshom-bresy glorificadoraparaDios,principalmenteporelmisteriopas-cual,queeselpasodeCristoporestemundoanunciandolape-nitencia,mereciendoelperdn,venciendoalamuerteconla resurreccin,borrandoelpecadoconlavidadelagraciay ani-quilandolaignominiadelacruzconlaascensingloriosaalos cielos(n.5). Elmisteriopascualnosehaquedadoenunrincnyermode lahistoria,puesJesucristosiguepasandoentrenosotrosparaseguir redimiendoaloshombresy glorificandoalPadrehastaelfinde lostiempospormediodelaliturgia,que"seconsideracomoel ejerciciodelsacerdociodeJesucristo"(n.7).Enlaliturgia,Cristo actualizasumisinevangelizadorapredicandolapalabradesalva-cin,"puescuandoseleeenlaIglesialaSagradaEscritura,esEl quienhabla"(n.7);actualizasusacrificioredentorofrecindose ahoraenelsacrificiodelamisaporministeriodelossacerdotes elmismoqueotroraseofrecienlacruz(n.7);aplicasureden-cinaloshombres,dndoleslagraciaqueparaellosmereci,por-queElesquiendafuerzadivinaalossacramentos,"demodo que,cuandoalguienbautiza,esCristoquienbautiza"(n.7),y su-plicay canta,enuninconsuIglesia,salmosdealabanzay de accindegraciasalPadre,queestenloscielos. Porlaliturgia,Cristo,yaglorificado,pasaporentrenosotros continuamentecomoenotrotiempopas,hechocarne(lo1,14) y hechopecado(cf.2Cor5,21),delamuertealaresurreccin y delanonadamientodelacruzalaexaltacindelagloria.Ahora, comoentonces,"consumuertedestruyenuestramuerte,y consu resurreccinrestauranuestravida"(Prefaciopascual). Y esqueCristoasociconsigoasuIglesiaensumisinme-diadoray litrgica. FuncinsacerdotaldelaIglesia LafuncinsacerdotaldeCristoseprolongaatravsdesu Iglesia(n.83).Enlagrandeobradelaperfectaglorificacinde Diosy delasantificacindeloshombres,"Cristoasociasiempre consigoasuamadsimaEsposalaIglesia,queinvocaasuSeor y porEltributacultoalPadreeterno"(n.7),y "sincesaralaba alSeoreintercedeporlasalvacindetodoelmundo,noslo celebrandolaEucarista,sinotambindeotrasmaneras"(83). Porestallamaday asociacindelpueblodeDiosaCristo Mediador,laIglesiaes"linajeescogido,realsacerdocio,nacin santa,pueblodesupatrimonio"paraqueproclamelasgrandezas XIV Prlogo deAquelquedelastinieblasllamaloshombresasuadmirable luzy alosqueuntiemponoeranpuebloloshizopueblodeDios (cf.1 Pe2,9-10).Y esenlaIglesiadondeseharealizadoy se realizaelencuentrodeloshombresconDios. Enconsecuencia,todacelebracinlitrgicaes"obradeCristo sacerdotey desuCuerpo,queeslaIglesia";y as,elCuerpoms-ticodeJesucristo,esdecir,laCabezay susmiembros,ejerceel cultopblicontegro"(n.7)."Lasaccioneslitrgicasnosonaccio-nesprivadas,sinocelebracionesdelaIglesia,queessacramento deunidad,esdecir,pueblosantocongregadoy ordenadobajola direccindelosobispos"(n.26). Laliturgiaesunchorrodeluzy devidadivinasquedesciende deDiosaloshombresporsupalabradesalvacin,porelsacri-ficiodesuHijosobreelaltary porlossacramentos,y esunsurti-dordealabanzas,accionesdegraciaseimpetracionesquesuben delaIglesiaaDiosporlasantamisay eloficiodivino.Pero tantolapalabray lavidaquebajancomolaalabanzaque,ascen-diendoalasomosierraenqueDiosasientasutrono,cierrael circuitoociclolitrgico,vantrenzadasconlapascuaopasodel SeorJesucristoentreloshombres. LaluzquebrotadelSeorDiosdeAbraham,deMoiss,de David,delosprofetas,y PadredeNuestroSeorJesucristo,se hacepalabravivay vivificante,mspenetrantey agudaquees-padadedosfilos(Heb4, 12),enlalecturalitrgicadelaBiblia, porqueentoncesesCristoquienhabla(n.7),y enlahomilao fielcomentariodelmaestrodelaasambleacultual.Poresola constitucinconciliarrecuerdaque,"aunquelasagradaliturgiasea principalmentecultodelaDivinaMajestad,contienetambinuna graninstruccinparaelpueblofiel,porqueenlaliturgiaDios hablaasupueblo,y CristosigueanunciandoelEvangelio"(n.33). Lamismaconstitucinllamaalsermn"partedelaaccinlitr-gica"(35,2),y ponderalaimportanciadelaSagradaEscrituraen lacelebracinlitrgica(n.24),einculcael"amorsuavey vivo alaSagradaEscritura"(n.24),y mandaquesefomentenlasce-lebracionesdelapalabradeDios(35, 4),y afirmaquelaliturgia delapalabraestenlamisatanunidaconlaliturgiaeucarstica, queconstituyenunsoloactodeculto(n.56),y ordenaque"la homila,enlacualseexponenduranteelciclodelaolitrgico, apartirdelostextossagrados,losmisteriosdelafey lasnormas delavidacristiana",nuncaseomita,sinoesporcausagrave, enlasmisasdelosdomingosy fiestasdepreceptoquesecelebran conasistenciadepueblo(n.52). Aquellamismaluzindeficientesehace,porlafe,vidadivina enelbautismo,elcualinjertaalbautizadoenlavidadeCristo, PrlogoXV estoes,ensumuertey ensuresurreccin,queeselmisteriopas-cual(n.6).Y estavidadivinacrecey seperfeccionaoseadapta adeterminadasnecesidadesoalosdiversosestadosdelavidadel hombreenlosdemssacramentos,osenutre,ennoblecey mani-fiestaensumspurairradiacinenlasantamisa,queeslams cabalcelebracindelmisteriopascual(n.6). DelatierraalcielolanzalaIglesia,pormediodelaliturgia, aunasolavozconelclamordeCristo,CabezadelaIglesia,el clamordelhombrebautizado.Elsacrificiodelamisay eloficio divinosonlasaccioneslitrgicasdequelaIglesiasevalepara elevarhastaDioslaviday lasnecesidadesdesusmiembros.La misaessacrificiodeadoracin,dealabanza,deaccindegracias, deimpetraciny depropiciacin,elmayory mejorhomenajeque elhombrepuederendirasuDios.Eloficiodivinoesprincipal-menteunsacrificiodealabanzaqueseofreceaDiosenunincon Cristoy ennombredetodalaIglesia(nn.84 y 85). Assecierraelcrculodelareligaciny encuentrodelhom-breconDios,dentrosiempredelaIglesiaoPueblodeDios,que esdondelareligacinporlaadopcindivinasehacemsestrecha y efectivay dondelosfrutosseproducenmssabrososy abun-dantes. LosmiembrosdelCuerpomstico AunquelasaccioneslitrgicasseancelebracionesdelaIglesia conCristo,suQLOZT,ynuncapuedanseraccionesprivadas(nn.26y 27),losmiembrosdelCuerpomsticonopuedenasistiraellas enlaactituddemerosespectadores,puesellossonactorestam-biny sinagonistasdelmisteriopascual,porlomismoque,resu-citadosy vivificadosconCristo,vanperegrinandojuntamentecon laIglesiahacialaJerusalnceleste,dondesemanifestarnlasglo-riosasrealidadesqueahoraseexpresanconsignos(n.8). Elarcoirisqueenlazaelcieloconlatierrasehacevisibleen losritoslitrgicos,loscuales,ademsdesignificary,cadaunoa sumanera,realizarlasantificacindelhombre(n.7),"alimentan, robusteceny expresan,pormediodepalabrasy decosas",lafeylagracia(n.59). Losritosy lasrealidadessobrenaturalesquelosritosexpre-sannoadmitennitoleranlaactitudpuramentepasivadelhombre creyente.AntelapalabradeDiosanunciadaenunacelebracin litrgica,tendrqueresponderelcristianoconunesfuerzoper-sonaldecomprensiny conunavoluntaddedcilaceptacinde lafeodelmandatoqueDioslepropone.Sihadeacercarseaun sacramento,elhombretendrqueimponerseeltrabajopreviode disponersualmapararecibirlocomoconviene,eltrabajoconco-XVIPrlogo mitantedeacomodarsey responderalosritosy eltrabajosubsi-guientedecorresponderasusgracias.Y sihadeasistiralamisa, nopodrhacerlocomoextraoy mudoexpectador,sinoque,pro-curandocomprenderbienelmisteriodefeatravsdelosritos y oraciones,habrdeparticiparconsciente,piadosay activamente enlaaccinsagrada,habrdeofrecerseasmismoalofrecerla hostiainmaculadapormanosdelsacerdotey habrdeperfeccio-narsedaadaenlauninconDiosy contodosloshermanos paraque,finalmente,Diosseatodoentodos(n.48). Esascomoelhombrebautizado,siempreenuninconla IglesiaoPueblodeDios,consagraaDiossusery suvidapor lamisay lossacramentos;consagralostiemposdelaoporel aolitrgico,encuyocrculose"desarrollatodoelmisteriode Cristo,desdelaEncarnaciny NavidadhastalaAscensin,Pen-tecostsy laexpectacindelafelizesperanzay venidadelSe-or"(n.102);consagralashorastodasdesuday desunoche poreloficiodivino,conelcuallaIglesia"sincesaralabaalSeor eintercedeporlasalvacindetodoelmundo"(n.83),y hacela consagracindetodaslascriaturasaDiospormediodelamisa, enlaque,alofrecerseespiritualmenteconCristo,queseinmola realy verdaderamente,presentacomoofrendatodoelcosmosvi-vificadoconunnuevoespritu. Noes,evidentemente,elhombreaislado,elindividuo,sino elhombrebautizado,incorporadoalPueblodeDios,elqueden-trodelaIglesiay conlaIglesiapuedellenartanaltosoficiospara encontraraDioscomoPadre.Sinembargo,laIglesiaseacerca paracadabautizadoenlacomunidaddiocesanay enlacomunidad parroquial.Poreso,"elobispodebeserconsideradocomoelgran sacerdotedesugrey",y todosdebentenerengranapreciolavida litrgicadeladicesisentornoalobispoy handeprocurarla participacinplenay activaenlascelebracioneslitrgicas,par-ticularmenteenlaEucaristajuntoalnicoaltardondepresideel obispo(n.41).Y laparroquiaeslacomunidaddefielesqueso-bresaleentreotrasdiversascomunidades,porqueestpresidida por"unpastorquehacelasvecesdelobispo"y "dealgunama-nerarepresentaalaIglesiavisibleestablecidaportodoelorbe". Enlaparroquia,lavidalitrgica,enestrechay directarelacin conelobispo,y elsentidocomunitariohanderesplandecer,so-bretodo,enlacelebracindelamisadominical(n.42). Elsentidodelareformalitrgica SiatentamenteseestudialaconstitucindadaporelConcilio, muy prontosedescubrenlaslneasmaestrassobrelascualesse quieredibujarelcuadrodelareformalitrgica.Y,apenaslas Prlogoxvil descubrimos,sentimoselgozodeunhallazgofelizy laesperanza y eldeseodesuejecucininmediata. QuiereelConcilioquetodalareformaseinspirey seapoye enlaSagradaEscritura,puesellanosdalahistoriadelasalva-cin,y sinellanadapuedeentenderseenlasrelacionesentreDios y loshombres.Lalectura,elestudioy elcomentariodelaBiblia serndeaquenadelante,parasacerdotesy fieles,ocupacinasidua eineludiblesiquierenextraerenseanzasy beberjugodevida enlascelebracioneslitrgicas. Todalaliturgiacristianaes,enunauotraforma,laactuali-zacindelmisteriopascualtalcomoloslibrossagradosnoslo danaconocer.ConesemisteriosefundelavidadelaIglesia; enlestamosinjertadosloscristianos,enlseinsertanlossacra-mentosy lesfielmentereproducidoy aquy ahorapresentado porlasantamisa.Nuestravidacristiana,desdeelbautismo,entra enesacorrientepascualqueyanocesarhastadesembocarenlos maressinfindelabienaventuranza. PorquelavidadelaIglesiay nuestravidadebautizadosse nutrendelasaviadelmisteriopascual;esobligada,pornecesaria paranuestrasalud,laparticipacinactiva,consciente,plenay fruc-tuosadetodossacerdotes,clrigosy fielesenlasaccionesli-trgicas,pues,deotromodo,quedaramosfueradelcaucedelas aguasvivas. Laparticipacin,sinembargo,tantasvecesrecomendadaporla constitucinconciliar,exigequelosritossehaganclarosy senci-llos;quelalengualitrgicaseaasequibleatodos;quealaliturgia seincorporenritosautctonosexpresivosy nobles;queelarte religiosonodisientadelartedecadapasy decadapoca.Y el inestimableprimerdocumentosalidodelaulaconciliarabrela puertaaesasreformasy,conellas,alareformaprofundadenues-travidacristiana. Madrid,da11 dejunio,fiestadeSanBernabde1964. tCASIMIROMORCI LLO ArzobispodeMadrid-Alcal SIGLAS AAS=ActaApostolicaeSedis. A.frLw.=:Archiv.frLiturgiewissenschaft. Bugnin=DocumentaPontificiaadinstaurationemliturgicamspectan-tia(1903-1953)(Roma1953). EL=EphemeridesLiturgicae. LEP=L'Egliseenprire(Pars1961). Liturgia=RevistadelaAbadadeSantoDomingodeSilos(Burgos). LJ=LiturgichesJahrbuch (Mnster195lss). LMD=LaMaison-Dieu. LThK=LexikonfrTheologieundKirche. PG=MlGNE,Patrologagriega. PL=MlGNE,Patrologalatina. QPL=LesQuestionsParoissialesetLiturgiques. SCR=SagradaCongregacindeRitos. CONSTITUCINSOBRELASAGRADA LITURGIA INTRODUCCIN [Reformadelaliturgiay finesdelConcilio} 1.EstesacrosantoConcilioseproponeacrecentardedaen daentrelosfieleslavidacristiana,adaptarmejoralasnecesida-desdenuestrotiempolasinstitucionesqueestnsujetasacambio, promovertodoaquelloquepuedacontribuiralaunindecuan-toscreenenJesucristoy fortalecerloquesirveparainvitara todosloshombresalsenodelaIglesia.Poresocreequeleco-rrespondedeunmodoparticularproveeralareformay alfo-mentodelaliturgia. [Lugardelaliturgiaenelmisterio delaIglesia} 2.Enefecto,laliturgiaporcuyomedio"seactalaobra denuestraredencin"1,sobretodoeneldivinosacrificiodela Eucarista,contribuyeensumogradoaquelosfielesexpresenen suvida,y manifiestenalosdems,elmisteriodeCristoy lana-turalezaautnticadelaverdaderaIglesia.Escaractersticodela Iglesiaser,alavez,humanay divina,visibley dotadadeelemen-tosinvisibles,entregadaalaacciny dadaalacontemplacin,pre-senteenelmundoy,sinembargo,peregrina,y todoestodesuerte PROOEMIUM 1.SacrosanctumConcilium,cumsibiproponatvitamchristianamnter fidelesindiesaugere;easinstitutionesquaemutationibusobnoxiaesunt, adnostraeaetatisnecessitatesmeliusaccommodare;quidquidadunionem omniuminChristumcredentiumconferrepotest,fovere;etquidquidad omnesinsinumEcclesiaevocandosconducit,roborare;suumessearbitratur peculiarirationeetiaminstaurandamatquefovendamLiturgiamcurare. 2.Liturgiaenim,perquam,mximeindivinoEucharistiaeSacrificio, "opusnostraeRedemptionisexercetur"1summeeoconfertutfidelesvi-vendoexprimantetalusmanifestentmysteriumChristietgenuinamverae Ecclesiaenaturam,cuiuspropriumestessehumanamsimulacdivinam, visibileminvisibilibuspraeditam,actioneferventemetcontemplationiva-cantem,inmundopraesentemettamenperegrinam;etitaquidemut ineaquodhumanumestordineturaddivinumeiquesubordinetur,quod 1SecretadeldomingoixdespusdePentecosts. 4 Constitucin sobre la sagradaliturgia.2-4 queenellalohumanoestordenadoysubordinadoalodivino, lovisiblea lo invisible,la accina la contemplaciny lo presente alaciudadfuturaque buscamos2.Por eso,aledificarda ada alos que estndentroparaser templosantoen elSeorymo-radade Diosen elEspritu3,hastallegaralamedidade laple-nitudde laedaddeCristo4,laliturgiarobustecetambinadmi-rablementesusfuerzasparapredicaraCristoy presentaas la Iglesia,alos que estnfuera,comosignolevantadoen medio de lasnaciones5,paraque debajode l se congreguenen launidad loshijosdeDiosque estndispersos6,hastaque hayaunsolo rebaoy un solopastor 7. [La constitucinsobre laliturgia ylos diferentesritos] 3.Por locual,elsacrosantoConcilioestimaquehan dete-nerseencuentalos principiossiguientesy que se debenestable-ceralgunasnormasprcticasenordenalfomentoy reformade laliturgia. Entreestosprincipiosy normashayalgunosque puedeny debenaplicarselomismoalritoromanoque alos demsritos. Sinembargo,se ha deentenderque las normasprcticasquesi-guense refierensloalritoromanocuandono setratade cosas que,por su mismanaturaleza,afectantambinalos demsritos. 4.Por ltimo,elsacrosantoConcilio,atenindosefielmente alatradicin,declaraque lasantamadreIglesiaatribuyeigual derechoy honoratodoslosritoslegtimamentereconocidosy visibileadinvisibile,quodactionisadcontemplationem,etquodprae-sensad futuramcivitatemquaminquirimus2.UndecumLiturgiaeosqui intussuntcotidieaedificetin templumsanctumin Domino,in habitacu-lumDei inSpiritu3,usqueadmensuramaetatisplenitudinisChristi4, miromodosimulvireseorumad ptaedicandumChristumroborat,etsic Ecclesiamiisquisuntfotisostenditutsignumlevatuminnationes5, subquofiliiDei dispersicongregenturinunum"quousqueunumovile fiatet unuspastor7. 3.QuareSacrosanctumConcilium,de fovendaatqueinstauranda Li-turgiaquaesequunturprincipiacensetinmentemrevocandaetpracticas normasstatuendasesse. nterhaecprincipiaet normasnonnullahabenturquaetumad ritum romanumtumad omnesaliosritusapplicaripossuntac debent,licetnor-maepracticaequaesequuntursolumritumromanumspectareintellegen-daesint,nisiagaturde iisquaeexipsareinaturaaliosquoqueritus afficiant. 4.Traditionideniquefideliterobsequens,SacrosanctumConcilium declaratSanctamMatremEcclesiamomnesrituslegitimeagnitosaequo iureatquehonorehabere,eosqueinposterumservarietomnimode fo-2 Cf.Heb13,14.4 Cf.Ef4,1?.' Cf.Jn11,52. 'Cf.Ef2,21-22. Cf.Is 11,12.'Cf. In10,16. C.l.Principios generales. 4-5 5 quiereque enelfuturoseconserveny fomentenportodos los medios.Desea,adems,que,sifuesenecesario,seanntegramente revisadosconprudencia,de acuerdoconlasantatradicin,yreci-bannuevovigor,teniendoencuentalascircunstanciasy nece-sidadesde hoy. CAPTULOI PRINCIPIOSGENERALESPARALAREFORMA YFOMENTODE LASAGRADALITURGIA 1.Naturalezadelasagradaliturgiaysuimportancia enlavidadelaIglesia {La obra delasalvacinrealizadaporCristo] 5.Dios,que quiereqtietodoslos hombressesalveny lle-guenal conocimientode la verdad(1Tim2,4),habiendohablado antiguamenteenmuchasocasionesdediferentesmanerasanues-trospadrespor mediode los profetas(Heb1,1),cuandolleg la plenitudde lostiemposenviasuHijo,elVerbohechocarne, ungidopor elEsprituSanto,paraevangelizaralos pobresycu-raraloscontritosdecorazn8,como"mdicocorporaly espi-ritual" 9, MediadorentreDiosy los hombres10.En efecto,suhu-manidad,unidaa lapersonadel Verbo,fue instrumentode nues-verivelle,atqueoptatut,ubiopussit,cauteex integroad mentemsanae traditionisrecognoscanturetnovovigore,pro hodiernisadiunctisetne-cessitatibus,donentur. CAPUTI DEPRINCIPIISGENERALIBUSADSACRAMLITURGIAM INSTAURANDAMATQUEFOVENDAM I.Desacraeliturgiaenat ur aeiusquemoment oi nvita JEcclesiae 5.Deus,qui omneshominesvultsalvos fieriet adagnitionem veri-tatisvenire(1Tim2,4),multifariammultisquemodisolimloquens pa-tribusinprophetis(Hebr1,1), ubi venitplenitudotemporis,misit Fi-liumsuum,Verbumcarnemfactum,SpirituSanctounctum,ad evangeli-zandumpauperibus,adsanandoscontritoscorde8,"medicumcarnalem etspiritualem" 9,MediatoremDei ethominum'".Ipsiusnimquehuma-nitas,inunitatepersonaeVerbi,fuitinstrumentumnostraesalutis.Qua-"Cf.Is61, 1;Le4, 18. "SANIGNACIODEANTI OQU A,AdEphesios7, 2,enF.X . FUNK,PairesAposto-liciI(Tubi nga1901)p.218. '"Cf.1 Ti m2, 5. 6 Constitucinsobrelasagradaliturgia.5-6trasalvacin.Poresto,enCristo"serealizplenamentenuestra reconciliaciny senosdiolaplenituddelcultodivino"11. Estaobradelaredencinhumanay delaperfectaglorificacin deDios,preparadaporlasmaravillasqueDiosobrenelpueblo delaantiguaalianza,Cristolarealizprincipalmenteporelmis-teriopascualdesubienaventuradapasin,resurreccindeentre losmuertosy gloriosaascensin.Porestemisterio,"consumuerte destruynuestramuertey consuresurreccinrestaurnuestra vida"12.PuesdelcostadodeCristodormidoenlacruznaci"el sacramentoadmirabledelaIglesiaentera"13. [LaobradelasalvacincontinuadaporlaIglesia serealizaenlaliturgia] 6.Porestarazn,ascomoCristofueenviadoporelPadre, Elasuvezenvialosapstoles,llenosdelEsprituSanto.No slolosenviapredicarelEvangelioatodacriatura" y aanun-ciarqueelHijodeDios,consumuertey resurreccin,noslibr delpoderdeSatansl sy delamuertey noscondujoalreinodel Padre,sinotambinarealizarlaobradesalvacinqueproclama-banmedianteelsacrificioy lossacramentos,entornoaloscuales giratodalavidalitrgica.Y as,porelbautismoloshombres soninjertadosenelmisteriopascualdeJesucristo:muerencon El,sonsepultadosconEly resucitanconEl10;recibeneles-pritudeadopcindehijosporelqueclamamos:Abba,Padre reinChristo"nostraereconciliationisprocessitperfectaplacatio,etdivini cultusnobisestinditaplenitudo"". HocautemhumanaeRedemptionisetperfectaeDeiglorificationis opus,cuidivinamagnaliainpopuloVeterisTestamentipraeluserant, adimplevitChristusDominus,praecipuepersuaebeataePassionis,ab infersResurrectionisetgloriosaeAscensionispaschalemysterium,quo "mortemnostrammoriendodestmxit,etvitamresurgendoreparavit"J". NamdelatereChristiincrucedormientisortumesttotiusEcclesiaemi-rabilesacramentum13. 6.Ideoque,sicutChristusmissusestaPatre,itaetipseApostlos, repletosSpirituSancto,misit,nonsolumut,praedicantesEvangelium omnicreaturae",annuntiarentFiliumDeimortesuaetresurrectione nosapotestatesatanae,5etamorteliberasseetinregnumPatristranstu-lisse,sedetiamut,quodannuntiabant,opussalutisperSacrificiumet Sacramenta,circaquaetotavitalitrgicavertit,exercerent.SicperBap-tismumhominespaschaliChristimysterioinseruntur:commortui,conse-pulti,conresuscitati16;spiritumaccipiuntadoptionisfiliorum,inquo clamamus:Abba,Pater(Rom8,15),etitafiuntveriadoratores,quos 31SacramentariumVeronense( Leoni anum) ,ed. C. Mohlber g( Roma1956) n.1265 p.162.12Prefaci opascualdelMi salr omano.13Cf. laoraci ndespusdela2.aiect. delSbadoSant o,ant esdelareforma delaSemanaSant a.' Cf. Me16, 15."Cf. Act26, 18."Cf. Ro m 6, 4;Ef2, 6;Col3, 1;2Ti m 2, 11.C.l.Principiosgenerales.6-77 (Rom8,15),y seconviertenasenlosverdaderosadoradoresque buscaelPadre17.Asimismo,cuantasvecescomenlacenadelSe-or,proclamansumuertehastaquevuelva18.Poresoeldamis-modePentecosts,enquelaIglesiasemanifestalmundo,los querecibieronlapalabradePedrofueronbautizados.Y conper-severanciaescuchabanlaenseanzadelosapstoles,sereunanen lafraccindelpanyenlaoracin...,alababanaDios,gozando delaestimageneraldelpueblo(Act2, 41-47).Desdeentonces, laIglesianuncahadejadodereunirseparacelebrarelmiste-ropascual:leyendocuantoalserefiereentodalaEscritura (Le24, 27),celebrandolaEucarista,enlacual"sehacedenuevo presentelavictoriay eltriunfodesumuerte"19,y dandogracias almismotiempoaDiosporeldoninefable(2Cor9,15)enCris-toJess,paraalabarsugloria(Ef1,12),porlafuerzadelEs-prituSanto. [PresenciadeCristoenlaliturgia] 7.Pararealizarunaobratangrande,Cristoestsiemprepre-senteasuIglesia,sobretodoenlaaccinlitrgica.Estpresente enelsacrificiodelamisa,seaenlapersonadelministro,"ofre-cindoseahoraporministeriodelossacerdoteselmismoqueen-toncesseofrecienlacruz"20,seasobretodobajolasespecies eucarsticas.Estpresenteconsufuerzaenlossacramentos,de modoque,cuandoalguienbautiza,esCristoquienbautiza21.Est Paterquaerit".Similiterquotiescumquedominicamcenammanducant, mortemDominiannuntiantdoeeveniat18.Idcirco,ipsodiePentecosts, quoEcclesiamundoapparuit,quireceperuntsermonemPetribaptizati sunt.EterantperseverantesindoctrinaApostolorumetcommunicatione fractionispaisetorationibus...collaudantesDeumethabentesgratiam adomnemplebem(Act2, 41-47).NumquamexindeomisitEcclesiaquin inunumconveniretadpaschalemysteriumcelebrandum:legendoeain mnibusScripturisquaedeipsoerant(Le24, 27),Eucharistiamcele-brandoinquo"moniseiusvictoriaettriumphusrepraesentatur"",et simulgratiasagendoDesuperinenarrabilidono(2Cor9,15)inChristo Iesu,inlaudemgloriaeeius(Eph 1,12),pervirtutemSpiritusSancti. 7.Adtantumveroopusperficiendum,ChristusEcclesiaesuaesem-peradest,praesertiminactionibusliturgicis.PraesensadestinMissae Sacrificiocuminministripersona,"demnuncofferenssacerdotummi-nisterio,quiseipsumtuneincruceobtulit"20,tummximesubspeciebus eucharisticis.PraesensadestvirtutesuainSacramentis,itautcumali-quisbaptizat,Christusipsebaptizet21.Ptaesensadestinverbosuo,siqui-"Cf. Jn4, 23."Cf. 1 Cor11, 26."CONC. TRI D. ,ses.13( I Ioct. 1551),decr. DeSs.Eucharisliac.5;enCON-CILIUMTRI DENTI NUM,Diariorum,Actorum,Epistolarum,Tractatuwnnovacollectio ed. Soc. Goer r esi ana,t .7,Actorumpars4.a( Fr i bur goBr. 1961)p.202.20CONC. TRI D. ,ses.22(17sept . 1562),doct r. DeSs.Missaesacrif.c.2;CON-CILIUMTRI DENTI NUM.ed.ci t .,t .8;Actorumpar s5.a( Fr i bur goBr. 1919)p.960."Cf. SANAGUST N,Inloh.Evang.tr.6 c.ln .7:ML35, 1428.8 Constitucinsobrelasagradaliturgia.7-8 presenteensupalabra,puescuandoseleeenlaIglesialaSa-gradaEscritura,esElqui enhabla.Estpresent e,porlt i mo, cuandolaIglesiasuplicay cantasalmos,elmi smoquepr omet i : Dondeestndosotrescongregadosenminombre,allestoy yo enmediodeellos( Mt18, 20). Realment e,enestaobrat angr andeporlaqueDi osesper-fectamenteglori fi cadoy loshombr essantificados,Cri st oasocia si empreconsigoasuamad si maesposalaIglesia,queinvocaa suSeory porElt ri but acult oalPadr eEt erno. Conrazn,ent onces,seconsi deralali t urgi acomoelejerci-ciodelsacerdociodeJesucri st o.Enella,lossignossensiblessig-nificany,cadaunoasumaner a,realizanlasantificacindel hombr e,y aselCuer pom st i codeJesucri st o,esdecir,laCabeza y susmi embr os,ejerceelcult opbli co nt egro. Enconsecuencia,t odacelebraci nli t rgi ca,porserobrade Cristosacerdotey desuCuer po,queeslaIglesia,esaccinsa-gradaporexcelencia,cuyaeficacia,conelmi smot t uloy enel mi smogrado,nolaigualani ngunaot raaccindelaIglesia. {Liturgiaterrenay liturgiaceleste} 8.Enlali t urgi at errenapr egust amosy t omamospar t een aquellali t urgi acelestialquesecelebraenlasantaci udaddeJer u-saln,hacialacualnosdi ri gi moscomoper egr i nosy dondeCri st o estsent adoaladiestradeDi oscomomi ni st r odelsant uari oy del t abernculover dader o22;cant amosalSeorelhi mnodeglori a cont odoelejrcitocelestial;vener andolamemor i adelossantos, demipseloquiturdumsacraeScripturaeinEcclesialeguntur.Praesens adestdeniquedumsupplicatetpsallitEcclesia,ipsequipromisit:Ubisunt doveltrescongregatiinnominemeo,ibisuminmedioeorum(Mt18, 20). Reapsetantoinopere,quoDeusperfecteglorificatur,etnomines sanctificantur,ChristusEcclesiam,sponsamsuamdilectissimam,sibisem-perconsociat,quaeDominumsuuminvocatetperipsumAeternoPatri cultumtribuit. MritoigiturLiturgiahabeturvelutilesuChristisacerdotalismune-risexercitatio,inquapersignasensibiliasignificaturetmodosingulis Proprioefficitursanctificatiohominis,etamysticolesuChristiCorpore, Capitenempeeiusquemembris,integercultuspublicusexercetur. Proindeomnislitrgicacelebratio,utpoteopusChristisacerdotis,eius-queCorporis,quodestEcclesia,estactiosacrapraecellentercuiuseffi-cacitatemeodemtituloeodemquegradunullaaliaactioEcclesiaeadaequat. 8.InterrenaLiturgiacaelestemillampraegustandoparticipamus, quaeinsanctacivitateIetusalem,adquamperegrinitendimus,celebra-tur,ubiChristusestindexteraDeisedens,sanctorumministererta-bernaculiveri";cumomnimilitiacaelestisexercitushymnumgloriae Dominocanimus;memoriamSanctorumvenerantespartemaliquamet "Cf.Apoc21,2;Col3,1;Heb8,2. C.l.Principiosgenerales.8-9 9esperamost enerpart econellosy gozardesucompa a;aguarda-mosalSalvador,nuest roSeorJesucristo,hastaquesemani fi est e El,nuest ravida,y nosotrosnosmani fest emost ambi ngloriosos conEl23. [Laliturgianoeslanicaactividad delaIglesia} 9-Lasagradaliturgianoagotat odalaact i vi daddelaIgle-sia,puesparaqueloshombrespuedanllegaralali t urgi aesne-cesarioqueant esseanllamadosalafey alaconversi n:Cmo invocarnaAquelenquiennohancredo?Ocmocreernen HlsinhaberododeEl?Ycmooirnsinadielespredica? Ycmopredicarnsinosonenviados?( Rom10, 14- 15). Poreso,alosnocreyenteslaIglesiapr oclamaelmensaj ede salvacinparaquetodosloshombresconozcanalni coDi osver-daderoy asuenvi adoJesucristoy seconvi ert andesuscami nos haci endopeni t enci a24.Y aloscreyenteslesdebepredi carcont i -nuament elafey lapeni t enci ay debepr epar ar losademspar alos sacrament os,ensearlesacumpli rt odocuant omandCr i st o2r'yest i mularlosat odaclasedeobrasdecaridad,pi edady apost olado, paraquesepongademanifiestoquelosfieles,sinserdeeste mundo,sonlaluzdelmundoy dangloriaalPadr edelant edelos hombr es. societatemcumiissperamus;SalvatoremexpectamusDominumnostrum IesumChristum,doeeipseapparebitvitanostra,etnosapparebimus cumipsoingloria23. 9-SacraLiturgianonexplettotamactionemEcclesiae;namante-quamhominesadLiturgiamaccederpossint,necesseestutadfidemet conversionemvocentur:Quomodoinvocabuntinquemnoncrediderunt? Autquomodocredenteiquemnonaudierunt?Quomodoautemaudient sinepraedicante?Quomodoveropraedicabuntnisimittantur?(Rom10, 14-15). QuareEcclesianoncredentibuspraeconiumsalutisannuntiat,utom-neshominessolumDeumverumetquemmisitIesumChristumcognos-cantetaviissuisconvertantur,paenitentiamagentesM.Credentibusvero semperfidemetpaenitentiampraedicaredebet,eospraetereadebetad Sacramentadisponere,docereservareomniaquaecumquemandavitChris-tusffi,etallicereadomniaoperacaritatis,pietatisetapostolatus,quibus operibusmanifestumfiatchristifidelesdehocmundoquidemnonesse, sedtamenesselucemmundieosdemquePatremglorificarecoramho-minibus. ='Cf.Fil3.20;Col3,4. "Cf.Jn17,3;Le24,27;Act2,38. "Cf.Mt28,20. 10Constitucinsobrelasagradaliturgia.10-11[Laliturgiaeslacumbrey lafuente delavidaeclesial} 10.Noobst ant e,lali t urgi aeslacumbr ealacualt i endela actividaddelaIglesiay,almi smot i empo,lafuent ededonde manat odasufuerza.Pueslostrabajosapostlicosseor denana que,unavezhechoshijosdeDi osporlafey elbaut i smo,todos serenan,alabenaDi osenmedi odelaIglesia,par t i ci penenel sacrificioy comanlacenadelSeor. Porsupar t e,lali t urgi ami smai mpulsaalosfielesaque,sa-ciados"conlossacrament ospascuales",sean"concordesenlapi e-dad"26;ruegaaDi osque"conservenensuvi daloquereci bi eron enlaf e"27,y larenovaci ndelaalianzadelSeorconloshom-bresenlaEucari st aenci endey arrast raalosfielesalaapr emi an-tecari daddeCri st o.Port ant o,delali t urgi a,sobret ododela Eucarista,manahacianosotroslagraciacomodesufuent e,y se obt i eneconlamxi maeficaciaaquellasantificacindeloshom-bresenCri st oy aquellaglorificacindeDi os,alacuallasde-msobrasdelaIglesiat i endencomoasufin. [Necesidaddelasdisposicionespersonales} 11.Mas,par aasegurarestaplenaeficacia,esnecesari oque losfielesseacerquenalasagradali t urgi aconrectadi sposi ci n deni mo,pongansualmaenconsonanci aconsuvozy colaboren conlagraciadi vi na,paranoreci bi rlaenvano28.Porestarazn, lospast oresdealmasdebenvigilarparaqueenlaacci nli t rgi ca 10.AttamenLiturgiaestculmenadquodactioEcclesiaetenditet simulfonsundeomniseiusvirtusemanat.Namlaboresapostoliciad idordinanturutomnes,perfidemetBaptismumfiliiDeifacti,inunum conveniant,inmedioEcclesiaeDeumlaudent,Sacrificiumparticipentet cenamdominicammanducent. Vicissim,ipsaLiturgiaimpellitfidelesut"sacramentispaschalibus" satiatifiant"pietateconcordes"x\oratut"vivendoteneantquodfide perceperunt"2' ;renovatioverofoederisDominicumhominibusinEu-charistiafidelesinurgentemcaritatemChristitrahitetaccendit.ExLi-turgiaergo,praecipueexEucharistia,utefonte,gratiainnosderivatur etmximacumefficaciaobtineturillainChristohominumsanctificatio etDeiglorificatio,adquam,utiadfinem,omniaaliaEcclesiaeopera contendunt. 11.Uthaectamenplenaefficacitashabeatur,necessariumestutfide-lescumrectianimidispositionibusadsacramLiturgiamaccedant,mentem suamvociaccommodent,etsupernaegratiaecooperentur,neeaminvacuum recipiant28.Ideosacrispastoribusadvigilandumestutinactionelitrgica 26Poscom.de]avigiliapascualy deldomingodeResurreccin. "OracindelamisadelmartesdelaoctavadePascua. "Cf.2Cor6, 1. C.l.Principiosgenerales.11-13 11 nosloseobservenlasleyesrelativasalacelebraci nvlidaylcita,sinot ambi nparaquelosfielespar t i ci penenellacons-ci ent ement e,activay fruct uosament e. [Liturgiay ejercicios piadosos'] 12.Contodo,lapart i ci paci nenlasagradali t urgi anoabar-catodalavidaespiritual.Enefecto,elcri st i ano,llamadoaorar encomn,debe,noobst ant e,ent rart ambi nensucuart opara oraralPadreensecreto29;msan,debeorarsint regua,segn enseaelApst ol30.Y elmi smoApst olnosexhort aallevar si empr elamortificacindeJessennuest rocuerpo,paraquet am-bi nsuvidasemani fi est eennuest racarnemor t al31.Porestacausa pedi mosalSeorenelsacrificiodelami saque,"reci bi dalaofren-dadelavctimaespi ri t ual",hagadenosotrosmi smosuna"ofren-daet er na"paras32. 13.Serecomi endanencareci dament elosejerciciospi adosos delpueblocristiano,contalqueseanconformesalasleyesy a lasnormasdelaIglesia,enpart i cularsisehacenpormandat o delaSedeApostlica. Gozant ambi ndeunadi gni dadespeciallasprct i casreli gi o-sasdelasIglesiaspart i cularesquesecelebranpormandat odelos obispos,atenordelascost umbresodeloslibrosleg t i mament e aprobados. Ahor abien,espreci soqueestosmi smosejerciciosseorgani -cent eni endoencuent alost i emposlitrgicos,demodoquevayan nonsolumobserventurlegesadvalidametlicitamcelebrationem,sedut fidelesscienter,actuseetfructuoseeandemparticipent. 12.VitatamenspiritualisnonuniussacraeLiturgiaeparticipatione continetur.Christianusenimadcommuniterorandumvocatus,nihilomi-nusdebetetiamintrareincubiculumsuumutPatreminabscondito oret29,immo,docenteApostlo,sineintermissioneorare30.Etabeodem ApostlodocemurmortificationemIesusempercircumferreincorpore nostro,utetvitaIesumanifesteturincarnenostramortaliM.Quaprop-terDominuminMissaeSacrificioprecamurut,"hostiaespiritualisobla-tionesuscepta,nosmetipsos"sibiperficiat"munusaeternum"32. 13-Piapopulichristianiexercitia,dummodolegibusetnormisEc-clesiaeconformiasint,valdecommendantur,praesertimcumdemandato ApostolicaeSedisfiunt. SpecaliquoquedignitategaudentsacraEcclesiarumparticularium exercitia,quaedemandatoEpiscoporumcelebrantur,secundumconsuetu-dinesautlibroslegitimeapprobatos. Itavero,rationehabitatemporumliturgicorum,eademexercitiaor-"Cf.Mt6,6. ,Cf.1 Tes5,17. ;Cf.2Cor4,10-11. 32SecretadellunesdelaoctavadePascua. 12Constitucinsobrelasagradaliturgia.13-14deacuerdoconlasagradali t urgi a,enci ert omododeri vendeella y aellaconduzcanalpueblo,yaquelali t urgi a,porsunaturaleza, estmuy porenci madeellos. II.Necesidaddepromoverlaeducacinlitrgica ylaparticipacinactiva 14.Lasantamadr eIglesiadeseaar di ent ement equeselleve atodoslosfielesaaquellapart i ci paci nplena,conscientey activa enlascelebracioneslitrgicasqueexi gelanat uralezadelalitur-giami smay alacualt i eneder echoy obli gaci n,envi rt uddel baut i smo,elpueblocristiano,linajeescogido,sacerdocioreal,na-cinsanta,puebloadquirido(1 Pe2, 9;cf.2, 4- 5). Alreformary foment arlasagradali t urgi ahay quet enermuyencuent aestaplenay activapart i ci paci ndet odoelpueblo,por-queeslafuent epr i mar i ay necesariadedondehandebeberlos fieleselesp ri t uver dader ament ecri st i ano,y,porlomi smo,los pastoresdealmasdebenaspiraraellacondi li genci aentodasu actuacinpast oralpormedi odeunaeducaci nadecuada. Y comonosepuedeesperarqueestoocurra,siant eslosmi s-mospast oresdealmasnosei mpr egnant ot alment edelesp ri t uydelafuerzadelali t urgi ay lleganasermaest rosdelami sma, esi ndi spensablequeseproveaant esquenadaalaeducaci nli-t rgi cadelclero.Porlot ant o,elsacrosantoConci li ohadecre-t adoestablecerloquesigue. dinenturoportet,utsacraeLiturgiaecongruant,abeaquodammododeri-ventur,adeampopulummanuducant,utpotequaenaturasuaiisdem longeantecellat. I I .Del i t r gi cai nst i t ut i oneetdea ct uosapa r t i ci pa t i one p r o se q ue n di s 14.ValdecupitMaterEcclesiautfidelesuniversiadplenamillam, consciamatqueactuosamliturgicarumcelebrationumparticipationemdu-cantur,quaeabipsiusLiturgiaenaturapostulaturetadquempopulus christianus,genuselectum,regalesacerdotium,genssancta,populusad-quisitionis(1 Petr2,9;cf.2,4-5),viBaptismatisiushabetetofficium. Quaetotiuspopuliplenaetactuosaparticipado,ininstaurandaet fovendasacraLiturgia,summopereestattendenda:estenimprimus,isque necessariusfons,equospiritumverchristianumfideleshauriant;etideo intotaactionepastorali,perdebitaminstitutionem,abanimarumpastori-busestseduloadpetenda. Sedquia,uthocevenirepossit,nullaspeseffulgetnisipriusipsi animarumpastoresspirituetvirtuteLiturgiaepenitusimbuanturineaque efficianturmagistri,ideopernecesseestutinstitutioniliturgicaecleri apprimeconsulatur.QuapropterSacrosanctumConciliumeaquaesequun-turstatueredecrevit. * \ \C.l.Principiosgenerales.15-1713 formacindelosprofesoresdeliturgia] 15.Losprofesoresqueseelijanparaensearlaasi gnat ura desagradali t urgi aenlossemi nari os,casasdeestudiosdelos religiososy facultadesteolgicas,debenformarseaconciencia parasumi si neni nst i t ut osdest i nadosespeci alment eaello. [Formacinlitrgicadelclero] 16.Laasi gnat uradesagradali t urgi asedebeconsideraren-trelasmat eri asnecesariasy msi mport ant esenlossemi nari osycasasdeest udi osdelosreligiososy ent relasasignaturaspr i nci pa-lesenlasfacultadesteolgicas.Seexplicart ant obajoelaspect o teolgicoehi st ri cocomobajoelaspect oespiritual,past oralyjurdico.Adems,losprofesoresdelasotrasasignaturas,sobre t ododet eolog adogmt i ca,SagradaEscritura,teologaespi ri t ual y pastoral,pr ocur ar nexponerelmi st eri odeCri st oy lahistoria delasalvacinpar t i endodelasexigenciasintrnsecasdelobj et o pr opi odecadaasi gnat ura,demodoquequedebienclarasu conexi nconlali t urgi ay launi daddelaformacinsacerdotal. 17.Enlossemi nari osy casareligiosas,losclrigosdeben adqui ri runaformaci nli t rgi cadelavi daespi ri t ualpormedi o deunaadecuadai ni ci aci nquelesper mi t acompr enderlossa-gradosri t osy part i ci parenelloscont odaelalma.Porlacele-bracindelossagradosmi st eri os,y t ambi nconotrosejerci-ciosdepi edadpenet r adosdelesp ri t udelasagradali t urgi a; apr endanalmi smot i empoaobservarlasleyeslitrgicas,de modoqueenlossemi nari osei nst i t ut osreligiososlavi daest t ot alment ei nformadadeesp ri t uli t rgi co. 15.Magistri,quisacraeLiturgiaedisciplinaeinseminariis,studio-rumdomibusreligiosisetfacultatibustheologicisdocendaepraeficiuntur, admunussuumininstitutisadhocspecialicuradestinatisprobinsti-tuendisunt. 16.DisciplinadesacraLiturgiainseminariisetstudiorumdomibus religiosisinterdisciplinasnecessariasetpotiores,infacultatibusautem theologicisinterdisciplinasprincipalesesthabenda,etsubaspectucum theologicoethistrico,tumspirituali,pastoralietiuridicotradendo.Cu-rentinsuperaliarumdisciplinarummagistri,imprimstheologiaedogma-ticae,sacraeScripturae,theologiaespiritualisetpastoralisita,exintrin-secisexigentiispropriiuniuscuiusqueobiecti,mysteriumChristiethis-torian!salutisexcolere,utexindeearumconnexiocumLiturgiaetunitas sacerdotalisinstitutionisaperteclarescant. 17.Clerici,inseminariisdomibusquereligiosis,formationemvitae spiritualisliturgicamacquirant,cumaptamanuductionequaesacrosritus intellegereettotoanimoparticiparequeant,tumipsasacrorummyste-riorumcelebratione,necnonaluspietatisexercitiisspiritusacraeLitur-giaeimbutis;pariterobservantiamlegumliturgicarumaddiscant,itaut vitainseminariisetreligiosoruminstitutislitrgicospiritupenitusin-formetur. 14 Constitucinsobrelasagradaliturgia.18-2118.Alossacerdotes,tantosecularescomoreligiosos,queya trabajanenlaviadelSeor,seleshadeayudarcontodoslos mediosapropiadosacomprendercadavezmsplenamenteloque realizanenlasfuncionessagradas,avivirlavidalitrgicay co-municarlaalosfielesaellosencomendados. {Formacinlitrgicadelpueblofiel} 19.Lospastoresdealmasfomentencondiligenciay pacien-cialaeducacinlitrgicay laparticipacinactivadelosfieles, internay externa,conformeasuedad,condicin,gnerodevida y gradodeculturareligiosa,cumpliendoasunadelasfunciones principalesdelfieldispensadordelosmisteriosdeDios,y eneste puntoguenasurebaonoslodepalabra,sinotambinconel ejemplo. [Mediosdedifusinylacelebracin litrgica"] 20.Lastransmisionesradiofnicasy televisivasdeacciones sagradas,sobretodosisetratadelacelebracindelamisa,se harndiscretay decorosamente,bajoladirecciny responsabi-lidaddeunapersonaidneaaquienlosobisposhayandestinado aestemenester. III.Reformadelasagradaliturgia 21.Paraqueenlasagradaliturgiaelpueblocristianoobten-gaconmayorseguridadgraciasabundantes,lasantamadreIglesia deseaproveerconsolicitudaunareformageneraldelamisma liturgia.Porquelaliturgiaconstadeunapartequeesinmutable, 18.Sacerdotes,sivesaecularessivereligiosi,invineaDominiiam operantes,mnibusmediisopportunisiuventurutpleniussemperquae infunctionibussacrisaguntintellegant,vitamliturgicamvivant,eamque cumfidelibussibicommissiscommunicent. 19.Liturgicaminstitutionemnecnonactuosamfideliumparticipatio-nem,internametexternam,iuxtaipsorumaetatem,condicionem,vitae genusetreligiosaeculturaegradum,animarumpastoresseduloacpatien-terprosequantur,unumepraecipuisfidelismysteriorumDeidispensatoris muneribusabsolventes;etgregemsuumhac inrenonverbotantum,sed etiamexemploducant. 20.Transmissionesactionumsacrarumope radiophonicaettelevisifica, praesertimsiagaturdeSacrofaciendo,discreteacdecorefiant,ductuet sponsionepersonaeidoneaeadhoc munusab Episcopisdestinatae. I I I .Desacrael i turgi aei nstaurati one 21.PiaMaterEcclesia,utpopuluschristianusinsacraLiturgia abundantiamgratiarumsecuriusassequatur,ipsiusLiturgiaegeneralem instaurationemsedulocurarecupit.Nam Liturgiaconstatparteimmutabili, \C.l.Principiosgenerales.21-2215pW serdeinstitucindivina,y deotraspartessujetasacambio, queeneldecursodeltiempopuedeny aundebenvariar,sies queenellassehanintroducidoelementosquenorespondentan bienalanaturalezantimadelamismaliturgiaohanllegadoa sermenosapropiados. Enestareforma,lostextosy losritossehandeordenarde maneraqueexpresenconmayorclaridadlascosassantasque significany,enloposible,elpueblocristianopuedacompren-derlasfcilmentey participarenellaspormediodeunacelebra-cinplena,activay comunitaria. Porestarazn,elsacrosantoConciliohaestablecidoestasnor-masgenerales: a)NORMASGENERALES [Laordenacindelaliturgiapertenece alajerarquaeclesistica} 22.1.Lar eglament aci ndelasagradali t urgi aesdela compet enci aexclusivadelaaut ori dadeclesistica;staresideen laSedeApost li cay,enlamedi daquedet er mi nelaley,enel obi spo. 2.Envi r t uddelpoderconcedi doporelderecho,laregla-ment aci ndelascuest i oneslitrgicascorrespondet ambi n,dent r o delosl mi t esestablecidos,alascompet ent esasambleast erri t o-rialesdeobi sposdedi st i nt asclases,leg t i mament econstituidos. 3-Porlomi smo,quenadi e,aunqueseasacerdote,aada, qui t eocambi ecosaalgunaporiniciativapropi aenlaliturgia. utpotedivinitusinstituta,etpartibusmutationiobnoxiis,quaedecursu tem-porumvariarepossuntveletiamdebent,siineasforteirrepserintquae minusipsiusLiturgiaeintimaenaturaerespondeant,vel minusaptaefactae sint. Quaquideminstauratione,textusetritusitaordinarioportet,ut sancta,quaesignificant,clariusexprimant,eaquepopuluschristianus,in quantumfieripotest,facilepercipereatqueplena,actuosaetcommunitatis propriacelebrationeparticiparepossit. QuareSacrosanctumConciliumgeneralioreshasnormasstatuit. a)NORMAEGENERALES 22.1.SacraeLiturgiaemoderatioabEcclesiaeauctoritateunice pendet:quaequidemestapudApostolicamSedemet,adnormamiuris, apudEpiscopum. 2.Ex potestateaiureconcessa,reiliturgicaemoderationterlimites statutospertinetquoqueadcompetentesvariigeneristerritorialesEpis-coporumcoetuslegitimeconstitutos. 3.Quapropternemoomninoalius,etiamsisitsacerdos,quidquam propriomarteinLiturgiaaddat,demat,autmutet. 16 Constitucin sobrelasagradaliturgia.23-25[Tradicin-yprogreso'} 23.Paraconservarlasanatradiciny abrir,contodo,elca-minoaunprogresolegtimo,debeprecedersiempreunaconcen-zudainvestigacinteolgica,histricay pastoralacercadecada unadelaspartesquesehanderevisar.Tngaseencuenta,1 ade-ms,noslolasleyesgeneralesdelaestructuray mentalidadlitr-gica,sinotambinlaexperienciaadquiridaconlareformalitr-gicarecientey delosindultosconcedidosendiversoslugares.Por ltimo,noseintroduzcaninnovacionessinoloexigeunautilidad verdaderay ciertadelaIglesia,y slodespusdehabertenidola precaucindequelasnuevasformassedesarrollen,pordecirlo as,orgnicamente,apartirdelasyaexistentes. Encuantoseaposible,evtensetambinlasdiferenciasnota-blesderitosentreterritorioscontiguos. {Biblia y liturgia} 24.Enlacelebracinlitrgica,laimportanciadelaSagrada Escrituraessumamentegrande.Puesdeellasetomanlaslecturas queluegoseexplicanenlahomila,y lossalmosquesecantan, laspreces,oracionesehimnoslitrgicosestnpenetradosdesu esprituy deellarecibensusignificadolasaccionesy lossignos. Portanto,paraprocurarlareforma,elprogresoy laadapta-cindelasagradaliturgia,hay quefomentaraquelamorsuave y vivohacalaSagradaEscrituraqueatestigualavenerabletradi-cindelosritos,tantoorientalescomooccidentales. [Revisin delos libroslitrgicos} 25.Revsensecuantoantesloslibroslitrgicos,valindosede peritosy consultandoaobisposdediversasregionesdelmundo. 23.Utsanatraditioretineaturettamenvialegitimaeprogressioni aperiatur,desingulisLiturgiaepartibusrecognoscendisaccuratainvestiga-tiotheologica,histrica,pastoralissemperpraecedat.Insuperconsiderentur cunalegesgeneralesstructuraeetmentsLiturgiae,tumexperientiaex recentioreinstaurationelitrgicaetexindultispassimconcessisproma-nans.Innovationes,demum,nefiantnisiveraetcertautilitasEcclesiaeid exigat,etadhibitacautelautnovaeformaeexformisiamexstantibusor-ganicequodammodocrescant. Caveaturetiam,inquantumfieripotest,nenotabilesdifferentiaerituum nterfintimasregioneshabeantur. 24.MximumestsacraeScripturaemomentuminLiturgiacelebran-da.Exeaenimlectioneslegunturetinhomilaexplicantur,psalmicanun-tur,atqueexeiusafflatuinstinctuquepreces,orationesetcarminalitr-gicaeffusasunt,etexeasignificationemsuamactionesetsignaaccipiunt. UndeadprocurandamsacraeLiturgiaeinstaurationem,progressumetap-tationem,oportetutpromoveaturillesuavisetvivussacraeScripturae affectus,quemtestaturvenerabilisrituumcumorientaliumtumocciden-taliumtraditio. 25.Libriliturgiciquamprimumrecognoscantur,peritisadhibitiset Episcopisconsultisexdiversisorbisregionibus. C.l.Principios generales. 26-2817 b)NORMASDERIVADASDELANDOLEDELALITURGIA COMOACCINJERRQUICAY COMUNITARIA 26.Lasaccioneslitrgicasnosonaccionesprivadas,sinoce-lebracionesdelaIglesia,quees"sacramentodeunidad",esdecir, pueblosantocongregadoy ordenadobajoladireccindelos obispos33. PoresopertenecenatodoelcuerpodelaIglesia,influyen enly lomanifiestan;perocadaunodelosmiembrosdeeste cuerporecibeuninflujodiverso,segnladiversidadderdenes, funcionesy participacinactual. [Primacadelas celebracionescomunitarias} 27.Siemprequelosritos,cadacualsegnsunaturalezapro-pia,admitanunacelebracincomunitaria,conasistenciay parti-cipacinactivadelosfieles,inculqesequehay quepreferirla,en cuantoseaposible,aunacelebracinindividualy casiprivada. Estovalesobretodoparalacelebracindelamisa,quedando siempreasalvolanaturalezapblicay socialdetodamisa,y para laadministracindelossacramentos. [Carctersinfnico delacelebracinlitrgica} 28.Enlascelebracioneslitrgicas,cadacual,ministroosim-plefiel,aldesempearsuoficiohartodoy sloaquelloquele correspondeporlanaturalezadelaacciny lasnormaslitrgicas. b)NORMAEEXNDOLELITURGIAEUTPOTEACTIONISHIERARCHICAE ETCOMMUNITATISPROPRIAE 26.Actionesliturgicaenonsuntactionesprivatae,sedcelebrationes Ecclesiae,quaeest"unitatissacramentum",scilicetplebssanctasubEpis-copisadunataetordinata'". QuareaduniversumCorpusEcclesiaepertinentilludquemanifestant etafficiunt;sngulaveromembraipsiusdiversomodo,prodiversitate "ordnum,munerumetactualisparticipationisattingunt. 27.Quotiesritus,iuxtapropriamcuiusquenaturam,secumferunt celebrationemcommunem,cumfrequentiaetactuosaparticipationefide-lium,inculceturhanc,inquantumfieripotest,essepraeferendamcelebra-tionieorundemsingularietquasiprivatae. QuodvaletpraesertimproMissaecelebratione,salvasempernatura publicaetsocialicuiusvisMissae,etproSacramentorumadministratione. 28.Incelebrationibusliturgicisquisque,siveministersivefidelis, mueresuofungens,solumettotumidagat,quodadipsumexreinatu-raetnormsliturgicispertinet. "SANCIPRIANO.Decath.eccl.imtate7.ed.G. HARTF.L,enCSEL.t-11(Viena1868)p.215-216.Cf.Ep.(ibn.8.3.cd.cit.,t.3,2(Viena1871)p.7.12-733. 18Constitucin sobrelasagradaliturgia.29-32 29.Losaclitos,lectores,comentadoresy cuantospertenecen ala"scholacantorum"desempeanunautnticoministeriolitr-gico.Ejerzan,portanto,suoficioconlasincerapiedady elorden queconvienenatangranministerioy lesexigeconraznel pueblodeDios. Conesefin,esprecisoquecadaunoasumaneraestprofun-damentepenetradodelespritudelaliturgiay queseainstruido paracumplirsufuncindebiday ordenadamente. {Participacinactiva delosfieles] 30.Parapromoverlaparticipacinactiva,sefomentarnlas aclamacionesdelpueblo,lasrespuestas,lasalmodia,lasantfonas, loscantosy tambinlasaccionesogestosy posturascorporales. Gurdese,adems,asudebidotiempo,unsilenciosagrado. 31.Enlarevisindeloslibroslitrgicos,tngasemuy en cuentaqueenlasrbricasestprevistatambinlaparticipacin delosfieles. [La liturgia ylas"clases"sociales"] 32.Fueradeladistincinquederivadelafuncinlitrgica y delordensagrado,y exceptuadosloshonoresdebidosalas autoridadescivilesatenordelasleyeslitrgicas,noseharacep-cinalgunadepersonasodeclasessocialesnienlasceremonias nienelornatoexterno. 29.Etiamministrantes,lectores,commentatoresetiiquiadScholam cantorumpertinent,veroministeriolitrgicofunguntur.Proptereamunus suumtalisincerapietateetordineexerceant,quaetantumministerium decentquaequepopulusDeiabeisiureexigit. IdeooporteteosspirituLiturgiae,suocuiusquemodo,seduloimbui,et adpartessuasriteetordinateobeundasinstitu. 30.Adactuosamparticipationempromovendam,populiacclamationes, responsiones,psalmodia,antiphonae,cntica,necnonactionesseugestus etcorporishabitusfoveantur.Sacrumquoquesilentiumsuotemporeser-vetur. 31.Inlibrisliturgicisrecognoscendis,seduloattendaturutrubricae etiampartesfideliumpraevideant. 32.InLiturgia,praeterdistinctionemexmuerelitrgicoetOrdine sacromanantem,etpraeterhonoresadnormamlegumliturgicarumaucto-ritatibuscivilibusdbitos,nullaprivatarumpersonarumautcondicionum, siveincaerimoniis,siveinexterioribuspompis,habeaturacceptio. C.l.Principios generales.33-34 1!) c)\NORMASDERIVADASDELCARCTERDIDCTICOY PASTORAL \DELALITURGIA 33.Aunquelasagradaliturgiaseaprincipalmentecultode ladivinaMajestad,contienetambinunagraninstruccinpara elpueblofiel3i.Enefecto,enlaliturgiaDioshablaasupueblo; CristosigueanunciandoelEvangelio.Y elpueblorespondea Diosconelcantoy laoracin. Msan,lasoracionesquedirigeaDioselsacerdoteque presidelaasamblearepresentandoaCristosedicenennombre detodoelpueblosantoy detodosloscircunstantes.Losmismos signosvisiblesqueusalasagradaliturgiahansidoescogidospor CristooporlaIglesiaparasignificarrealidadesdivinasinvisibles. Portanto,noslocuandoseleeloquesehaescrito-paranuestra enseanza(Rom15,4),sinotambincuandolaIglesiaora,canta oacta,lafedelosasistentessealimentay susalmasseelevan haciaDiosafindetributarleuncultoracionaly recibirsugracia conmayorabundancia. Poreso,alrealizarlareforma,hay queobservarlasnormas generalessiguientes. [Ordenacindelosritos] 34.Losritosdebenresplandecerconunanoblesencillez; debenserbreves,claros,evitandolasrepeticionesintiles;adapta-dosalacapacidaddelosfieles,y,engeneral,nodebentener necesidaddemuchasexplicaciones. C)NORMAEEXNDOLEDIDCTICAETPASTORALI LITURGIAE 33.EtsisacraLiturgiaest praecipuecultusdivinaemaiestatis, magnam etiamcontinetpopulifideliseruditionemM.InLiturgiaenimDeusad populumsuumloquitur;ChristusadhucEvangeliumannuntiat.Populus veroDeorespondettumcantibustumoratione. Immo,precesasacerdote,quicoetuiinpersonaChristipraeest,ad Deumdirectae,nominetotiusplebissanctaeetomniumcircumstantium dicuntur.Signatndemvisibilia,quibusutitursacraLiturgiaadres divinasinvisibilessignificandas,aChristovelEcclesiadelectasunt.Unde nonsolumquandoleguntureaquaeadnostramdoctrinamscriptasunt (Rom15,4),sedetiamdumEcclesiaveloratvelcanitvelagit,partici-pantiumfidesalitur,mentesinDeumexcitanturutrationabileobsequium Eipraestent,gratiamqueEiusabundantiusrecipiant. Exindeininstaurationefaciendageneralesnormaequaesequunturob-servandebent. 34.Ritusnobilisimplicitatefulgeant,sintbrevitateperspicuietrepe-titionesintilesevitent,sintfideliumcaptuiaccommodati,equegenera-timmultisindigeantexplanationibus. "Cf. CONC. TRID.,ses.22(17sept.1562),doctr.DeSs.Missaesacrif.c.8; CONCILIUMTRIPFNTINUM,ed.cit.,t.8p.961. 20Constitucinsobrelasagradaliturgia.35-36[Biblia,predicaciny catequesislitrgica] 35.Paraqueaparezcaconclaridadla nt i maconexi nent re lapalabray elr i t oenlali t urgi a: 1)Enlascelebraci onessagradasdebehaberlecturasdela SagradaEscri t uramsabundant es,msvariadasy msapropi adas. 2)Porserelser mnpar t edelaaccinlitrgica,sei ndi -cart ambi nenlasrbri casellugarmsapt o,encuant oloper -mi t elanat uralezadelri t o;cmplaseconlamayorfidelidadyexact i t udelmi ni st er i odelapredi caci n.Lasfuentespri nci pales delapredi caci nsernlaSagradaEscri t uray lali t urgi a,yaque esunapr oclamaci ndelasmaravi llasobradasporDi osenla historiadelasalvacinomi st eri odeCristo,queestsi empr epr e-sent ey obraennosotros,par t i cular ment eenlacelebracindela li t urgi a. 3)Inculqeset ambi nportodoslosmedi oslacatequesis msdi r ect ament elitrgica,y,siespreci so,t nganseprevi st asen losritosmi smosbrevesmoni ci onesquedi relsacerdoteuot ro mi ni st r ocompet ent e,per osloenlosmoment osmsopor t unos, conlaspalabrasprescri t asuotrassemej ant es. 4)Fomnt enselascelebracionessagradasdelaPalabrade Di osenlasv sperasdelasfiestasmssolemnes,enalgunasferias deAdvi ent oy Cuar esmay losdomi ngosy dasfestivos,sobre t odoenloslugaresdondenohayasacerdote,encuyocasodebe di ri gi rlacelebraci nundi conouot rodelegadoporelobi spo. [Lengualitrgica] 36.1.Seconservarelusodelalengualat i naenlos ritoslatinos,salvoderechopart i cular. 35-UtclareappareatinLiturgiaritumetverbumintimeconiungi: 1)Incelebrationibussacrisabundantior,varioretaptiorlectiosa-craeScripturaeinstauretur. 2)Locusaptiorsermonis,utpotepartsactionisliturgicae,prout rituspatitur,etiaminrubricisnotetur;etfidelissimeacriteadimpleatur ministeriumpraedicationis.HaecveroimprimsexfontesacraeScripturae etLiturgiaehauriatur,quasiannuntiatiomirabiliumDeiinhistoriasalutis seumysterioChristi,quodinnobispraesenssemperadestetoperatur, praesertimincelebrationibusliturgicis. 3)Etiamcatechesisdirectiuslitrgicamnibusmodisinculcetur;et inipsisritibus,sinecessariaesint,brevesadmonitiones,asacerdotevel competentiministro,opportunioribustantummomentis,praescriptisvel similibusverbis,dicendae,praevideantur. 4)FoveatursacraVerbiDeicelebradoinsolemniorumfestorum pervigiliis,inaliquibusferiisAdventusetQuadragesimae,atqueindomi-nicisetdiebusfestis,mximeinlocisquaesacerdotecarent:quoincasu celebrationemdiaconusvelaliusabEpiscopodelegatusdirigat. 36.1.Linguaelatinaeusus,salvoparticulariiure,inRitibus latinisservetur. C.l.Principiosgenerales.36-37 212.Sinembar go,comoelusodelalenguavulgaresmuyt i lpar aelpuebloennopocasocasiones,t ant oenlamisacomo enlaadmi ni st raci ndelossacrament osy enotraspartesdela li t urgi aselepodr darmayorcabida,ant et odoenlaslecturas y moni ci onesenalgunasoracionesy cantos,conformealasnor-masqueacercadeestamat eri aseestablecenparacadacasoen loscap t ulossi gui ent es. 3.Supuest oelcumpli mi ent odeestasnormas,serdela i ncumbenci adelacompet ent eaut ori dadeclesisticaterritorial,de laquesehablaenelart culo22,2,det ermi narsihadeusarse lalenguavernculay enquext ensi n;estasdecisionestienen queseracept adas,esdecir,confi rmadasporlaSedeApostlica.Si hicierafalta,seconsult aralosobisposdelasregioneslimtrofes delami smalengua. 4.Lat raducci ndelt ext olat i noalalenguavernculaque hadeusarseenlali t urgi adebeseraprobadaporlacompetente aut ori dadeclesisticaterrirorialant esmenci onada. d)NORMASPARAADAPTARLALI TURGI AALAMENTALIDAD Y TRADICIONESDELOSPUEBLOS 37.LaIglesianopr et endei mponerunar gi dauniformidad enaquelloquenoafectaalafeoalbi endetodalacomunidad, nisi qui eraenlali t urgi a;porelcont rari o,respetay promueveel geni oy lascualidadespeculi aresdelasdi st i nt asrazasy pueblos. Est udi aconsi mpat ay,sipuede,conserva nt egroloqueenlas 2.Cumtamen,siveinMissa,siveinSacramentorumadministratio-ne,siveinalusLiturgiaepartibus,haudrarolinguaevernaculaeusur-padovaldeutilisapudpopulumexsisterepossit,ampliorlocusipsitribu valeat,imprimsauteminlectionibusetadmonitionibus,innonnullis orationibusetcantibus,iuxtanormasquaedehacreinsequentibuscapi-tibussigillatimstatuuntur. 3.Huiusmodinormisservatis,estcompetentisauctoritatisecclesias-ticaeterritorialis,dequainart.222,etiamsicasusferat,consilio habitocumEpiscopisfinitimarumregionumeiusdemlinguae,deusuet modolinguaevernaculaestatuere,actisabApostlicaSedeprobatisseu confirmaris. 4.ConversiotextuslatiniinlinguamvernaculaminLiturgiaadhi-benda,acompetentiauctoritateecclesiasticaterritoriali,dequasupra, approbaridebet. d)NORMAEADAPTATIONEMINGENIOETTRADITIONIBUS POPULORUMPERFICIENDAM 37.Ecclesia,iniisquaefidemautbonumtotiuscommunitatisnon tangunt,rigidamuniustenorisformamneinLiturgiaquidemimponere cupit;quinimmo,variarumgentiumpopulorumqueanimiornamentaac 22Constitucinsobrelasagradaliturgia.37-40 cost umbresdelospueblosencuent r aquenoesti ndi solublement e vi nculadoasuperst i ci onesy errores,y aunavecesloaceptaenla mi smali t urgi a,contalquesepuedaarmoni zarconsuverdadero y aut nt i coesp ri t u. 38.Alrevisarloslibrosli t rgi cos,salvadalauni dadsustan-cialdelr i t or omano,seadmi t i r nvariacionesy adapt aci onesleg-t i masalosdiversosgr upos,regi ones,pueblos,especi alment een lasmi si ones,y set endr estoencuent aopor t unament ealestable-cerlaest ruct uradelosri t osy lasrbri cas. 39-Cor r esponder alacompet ent eaut ori dadeclesisticate-rritorial,delaquesehablaenelart culo22,2,det er mi nar estasadapt aci onesdent r odelosl mi t esestablecidosenlasedicio-nestpicasdelosli broslitrgicos,sobret odoenlot ocant eala admi ni st raci ndelossacrament os,alossacrament ales,procesi o-nes,lengualitrgica,msi cay art esagrados,si empr edeconformi -dadconlasnor masfundament alescont eni dasenestaconst i t uci n. 40.Sinembar go,enciertoslugaresy ci rcunst anci asurgeuna adapt aci nmspr of undadelali t urgi a,locuali mpli camayores dificultades.Port ant o: 1)Lacompet ent eaut ori dadeclesisticat erri t ori al,dequese hablaenelart culo22,2,consi derarconsolicitudy pr udenci a loselement osquesepuedent omardelast radi ci onesy geni ode cadapuebloparai ncorporarlosalcult odi vi no.Lasadapt aci ones queseconsi derentilesonecesariassepr opondr nalaSede Apost li caparai nt roduci rlasconsuconsent i mi ent o. dotescolitetprovehit;quidquidveroinpopulorummoribusindissolubili vinculosuperstitionibuserroribusquenonadstipulatur,benevoleperpendit ac,sipotest,sartumtectumqueservat,immoquandoqueinipsamLitur-giamadmittit,dummodocumrationibusverietauthenticispiritusliturgia congruat. 38.Servatasubstantialiunitateritusromani,legitimisvarietatibuset aptationibusaddiversoscoetus,regiones,populos,praesertiminMissioni-bus,locusrelinquatur,etiamcumlibriliturgicirecognoscuntur;ethocin structurarituumetinrubricisinstituendisopportunepraeoculishabeatur. 39.Intralimitesineditionibustypicislibrorumliturgicorumstatutos, eritcompetentisauctoritatisecclesiasticaeterritorialis,dequainart.22 2,aptationesdefinir,praesertimquoadadministrationemSacramento-rum,quoadSacramentalia,processiones,linguamliturgicam,musicamsa-crametartes,iuxtatamennormasfundamentalesquaehacinConstitutio-nehabentur. 40.Cumtamenvariisinlocisetadiunctis,profundiorLiturgiaeap-tatiourgeat,etideodifficiliorevadat: 1)Acompetentiauctoritateecclesiasticaterritoriali,dequainart.22 2,seduloetprudenterconsidereturquid,hocinnegotio,extraditioni-busingenioquesingulorumpopulorumopportuneincultumdivinumad-mittipossit.Aptationes,quaetilesvelnecessariaeexistimantur,Apostoli-caeSediproponantur,deipsiusconsensuintroducendae. C.l.Principiosgenerales.40-41 2\\ 2)Par aquelaadapt aci nserealiceconlanecesariacautela, siespreci so,laSedeApost li caconcederalami smaautoridad eclesisticat erri t ori allafacultaddeper mi t i ry dirigirlasexpe-ri enci asprevi asnecesariasenalgunosgr upospreparadosparaello y porunt i empodet er mi nado. 3)Comolasleyeslitrgicassuelenpresent ardificultadeses-pecialesencuant oalaadapt aci n,sobret odoenlasmisiones,al elaborarlasseemplear lacolaboraci ndehombr esperitosenla cuest i ndequesetrata. IV.Fomentodelavidalitrgicaenladicesis yenlaparroquia [Vidalitrgicadiocesana^ 41.Elobi spodebeserconsi deradocomoelgransacerdote desugrey,dequi enderivay dependeenci ert omodolavida enCri st odesusfieles. Poresoconvi enequetodost enganengr anapreciolavida li t rgi cadeladicesisent or noalobi spo,sobret odoenlaiglesia catedral,persuadi dosdequelapr i nci palmani fest aci ndela Iglesiaserealizaenlapart i ci paci nplenay activadetodoelpue-blosant odeDi osenlasmi smascelebracioneslitrgicas,part i cu-lar ment eenlami smaEucarista,enunami smaoracin,j unt oal ni coaltardondepresi deelobsi po,r odeadodesupresbi t eri oymi ni st r os3! i. 2)Utautemaptatiocumnecessariacircumspectionefiat,eidemauc-toritatiecclesiasticaeterritorialiabApostlicaSedefacultastribuetur,si casusferat,utinquibusdamcoetibusadidaptisetperdeterminatum tempusnecessariapraeviaexperimentapermittatetdirigat. 3)Quialegesliturgicaedifficultatesspeciales,quoadaptationem, praesertiminMissionibus,secumferrsolent,inilliscondendispraesto sintviri,inredequaagitur,periti. I V.Devi t al i t r gi cai ndi oecesie ti npa r oe ci af ovenda 41.Episcopusutsacerdosmagnussuigregishabendusest,aquo vitasuorumfideliuminChristoquodammododerivaturetpendet. QuareomnesvitamliturgicamdioeceseoscircaEpiscopumhabentes praecipuammanifestationemEcclesiaehaberiinplenariaetactuosaparti-cipationetotiusplebissanctaeDeiiniisdemcelebrationibusliturgicis, praesertimineademEucharistia,inunaoratione,adunumaltarecui praeestEpiscopusasuopresbyterioetministriscircumdatus35. ssCf.SANIGNACIODEANIIOQUA,AdMagn.7;AdPhil.4;Smyrn.8,en F.X .FUNK,ed.cit.,Ip.236.266.281. 24 Constitucin sobrelasagradaliturgia.42-43 [Vidalitrgicaparroquial] 42.Comonoleesposiblealobispo,siemprey entodas partes,presidirpersonalmenteensuiglesiaatodalagrey,debe pornecesidaderigirdiversascomunidadesdefieles.Entreellas sobresalenlasparroquias,distribuidaslocalmentebajounpastor quehacelasvecesdelobispo,yaquedealgunamanerarepre-sentanalaIglesiavisibleestablecidaportodoelorbe. Deaqulanecesidaddefomentartericay prcticamenteen-trelosfielesy elclerolavidalitrgicaparroquialy surelacin conelobispo.Hay quetrabajarparaqueflorezcaelsentidoco-munitarioparroquial,sobretodoenlacelebracincomndela misadominical. V.Fomentodelaaccinpastorallitrgica [La renovacinlitrgica,graciaespecial delEsprituSanto'] 43.Elceloporpromovery reformarlasagradaliturgiase consideraconrazncomounsignodelasdisposicionesproviden-cialesdeDiossobrenuestrotiempo,comoelpasodelEspritu SantoporsuIglesia,y daunsellocaractersticoasuvidaeincluso atodoelpensamientoy laaccinreligiosadenuestrapoca. Enconsecuencia,parafomentartodavamsestaaccinpasto-rallitrgicaenlaIglesia,elsacrosantoConciliodecreta: 42.CumEpiscopusinEcclesiasuaipsemetnecsempernecubique universogregipraeessepossit,necessarioconstitueredebetfideliumcoe-tus,nterquosparoeciae,localitersubpastorevicegerenteEpiscopiordi-natae,eminent:namquodammodorepraesentantEcclesiamvisibilemper orbemterrarumconstitutam. QuarevitalitrgicaparoeciaeeiusquerelatioadEpiscopuminmente etpraxifideliumetclerifovendaest;etadlaborandumutsensuscommu-nitatisparoecialis,imprimsveroincommunicelebrationeMissaedomini-calis,floreat. V.Deactionepast oral!litrgicapromovenda 43.SacraeLiturgiaefovendaeatqueinstaurandaestudiummritoha-beturvelutisignumprovidentialiumdispositionumDeisupernostraaeta-te,velutitransitusSpiritusSanctiinsuaEcclesia;etvitamipsius,immo huiusnostritemporisuniversamrationemreligiosesentiendietagendi, notapropriadistinguit. Quapropter,adhancactionempastoralemliturgicamulteriusinEc-clesiafovendam,SacrosanctumConciliumdecernit. C.l.Principios generales.44-46 25 [Comisin litrgicanacional] 44.Convienequelacompetenteautoridadeclesisticaterri-torialdequesehablaenelartculo22,2,instituyaunaComi-sinlitrgica,conlaquecolaborarnespecialistasenlaciencia litrgica,msica,artesagradoy pastoral.AestaComisinayudar enloposibleunInstitutodeLiturgiaPastoralcompuestodemiem-broseminentesenestasmaterias,sinexcluirlosseglares,segn lascircunstancias.LaComisintendrcomotareaencauzarden-trodesuterritoriolaaccinpastorallitrgicabajoladireccin delaautoridadterritorialeclesisticaarribamencionaday promo-verlosestudiosy experienciasnecesariascuandosetratedeadap-tacionesquedebenproponersealaSedeApostlica. [Comisin litrgicadiocesana] 45.Asimismo,cadadicesiscontarconunaComisinde liturgiasagradaparapromoverlaaccinlitrgicabajolaauto-ridadadelobispo. Avecespuederesultarconvenientequevariasdicesisformen unasolaComisin,lacual,aunandoesfuerzos,promuevaelapos-toladolitrgico. [Otrascomisiones] 46.AdemsdelaComisindesagradaliturgia,seestable-cerntambinencadadicesis,dentrodeloposible,comisiones demsicay deartesacro. Esnecesarioqueestastrescomisionestrabajenenestrecha colaboracin,y aunmuchasvecesconvendrquesefundanen unasola. 44.Acompetentiauctoritateecclesiasticaterritoriali,dequain art.222,expeditutinstituaturCommissiolitrgica,avirisinscientia litrgica,Msica,Artesacraacrepastoraliperitisiuvanda.CuiCommissio-ni,inquantumfieripotest,opemferatquoddamInstitutumLiturgiaePas-toralis,constanssodalibus,nonexclusis,siresitaferat,laicisinhacma-teriapraestantibus.IpsiusCommissioniserit,ductuauctoritatisecclesias-ticaeterritorialis,dequasupra,etactionempastoralemliturgicaminsua dicionemoderari,etstudiaatquenecessariaexperimentapromover,quo-tiesagaturdeaptationibusApostolicaeSediproponendis. 45.Eademratione,insingulisdioecesibusCommissiodesacraLitur-giahabeatur,adactionemliturgicam,moderanteEpiscopo,promovendam. OpportunumaliquandoevaderepotestutpluresdioecesesunamCom-missionemconstituant,quae,collatisconsiliis,remliturgicamprovehat. 46.PraeterCommissionemdesacraLiturgia,inquavisdioecesicon-stituantur,quantumfieripotest,etiamCommissionesdeMsicasacraetde Artesacra. NecessariumestuthaetresCommissionesconsociatisviribusadlabo-rent;immononrarocongruumeritutinunamCommissionemcoalescant. 26 Constitucinsobrelasagradaliturgia,47-48 CAP TULOII ELSACROSANTOMISTERIODELAEUCARISTA [Lamisay elmisteriopascual] Al.Nuest r oSalvador,enlalt i maCena,lanochequele t rai ci onaban,i nst i t uyelsacrificioeucar st i codesucuer poy san-gre,conelcuali baaper pet uarporlossiglos,hastasuvuelta,el sacrificiodelacruzy aconfiarasasuEsposa,laIglesia,elme-mori aldesumuer t ey resurrecci n:sacr ament odepi edad,si gno deuni dad,v nculodecar i dad36,banquet epascual,enelcualse comeaCri st o,elalmasellenadegraciay senosdaunapr enda delagloriaveni der a37. [Participacinactivadelosfielesenlamisa] 48.Port ant o,laIglesia,consolcitocui dado,procuraque loscristianosnoasistanaestemi st er i odefecomoext raosymudosespect adores,si noque,compr endi ndolobi enatravsde losri t osy oraci ones,par t i ci penconsci ent e,pi adosay act i vament e enlaaccinsagrada,seani nt rui dosconlapalabradeDi os,se fortalezcanenlamesadelSeor,dengraciasaDi os,apr endana ofrecerseasmi smosalofrecerlahost i ai nmaculadanoslopor manosdelsacerdote,si noj unt ament econl;seperfecci onenda CAPUTII DESACROSANCTOEUCHARISTIAEMYSTERIO 47.Salvatornoster,inCenanovissima,quanoctetradebatur,sacrifi-ciumEucharisticumCorporisetSanguinissuiinstitut,quodSacrificium Crucisinsaecula,doeevenitet,perpetuaret,atqueadeoEcclesiaedilectae SponsaememorialeconcrederetMortisetResurrectionissuae:sacramentum pietatis,signumunitatis,vinculumcaritatiss",conviviumpaschale,inquo Christussumitur,mensmpleturgratiaetfuturaegloriaenobispignusda-tur3I. 48.ItaqueEcclesiasollicitascuraseointenditnechristifideleshuic fideimysteriotamquamextraneivelmutispectatoresintersint,sedper ritusetprecesidbeneintellegentes,sacramactionemconscie,pieetactu-separticipent,verboDeinsttuantur,mensaCorporisDominireficiantur, gratiasDeoagant,immaculatamhostiam,nontantumpersacerdotisma-nus,sedetiamunacumipsoofferentes,seipsosofferrediscant,etdedie "Cf. SANAGUSTN,Inoh.Evang. tr.26 c.6 n.13:ML 35,1613. 37BreviarioRomano,enlafiestadelSantsimoCuerpodeCristo,antfonadel MagnficatdeIIVsperas, C.2.ElmisteriodelaEucarista.48-51 27 ad aporCri st oMedi ador38enlauni nconDi osy ent r es,para que,fi nalment e,Di osseat odoent odos. 49.Porconsi gui ent e,paraqueelsacrificiodelami sa,aun porlaformadelosritos,alcanceplenaeficaciapast oral,elsacro-sant oConcilio,t eni endoencuent alasmisasquesecelebrancon asistenciadelpueblo,especi alment elosdomi ngosy fiestasdepre-cept o,decret alosi gui ent e: [Reformadelordinariodelamisa] 50.Rev seseelor di nar i odelami sa,demodoquesemani -fiesteconmayorclari dadelsent i dopr opi odecadaunadelas part esy sumut uaconexi ny sehagamsfcillapi adosay activa part i ci paci ndelosfieles. Enconsecuencia,si mpli f quenselosritos,conservandoconcui-dadolasustancia;supr manseaquellascosasmenostilesquecon elcorrerdelt i emposehandupli cadooaadi do;restablzcase, encambi o,deacuer doconlapr i mi t i vanor madelosSantosPa-dres,algunascosasquehandesapareci doacausadelt i empo,se-gnseest i meconveni ent eonecesario. [Mayorriquezabblicaenelmisal] 51.AfindequelamesadelapalabradeDi ossepr epar e conmsabundanci apar alosfieles,branseconmayorampli t ud lostesorosdelaBiblia,demodoque,enunper ododet er mi nado deaos,seleanalpueblolaspart esmssignificativasdela SagradaEscritura. indiemconsummentur,ChristoMediatore",inunitatemcumDeoetinter se,utsittndemDeusomniainmnibus. 49-Quapropter,utSacrificiumMissae,etiamrituumforma,plenam pastoralemefficacitatemassequatur,SacrosanctumConcilium,rationehabi-taMissarum,quaeconcurrentepopulocelebrantur,praesertimdiebusdomi-nicisetfestisdepraecepto,eaquaesequunturdecernit. 50.OrdoMissaeitarecognoscatur,utsingularumpartiumpropria rationecnonmutuaconnexioclariuspateant,atquepiaetactuosafidelium particpatiofaciliorreddatur. Quamobremritus,probservataeorumsubstantia,simplicioresfiant; eaomittanturquaetemporumdecursuduplicatafueruntvelminusutiliter addita;restituanturveroadprstinamsanctorumPatrumnormamnon-nuliaquaetemporuminiuriadeciderunt,proutopportunavelnecessaria videantur. 51-QuoditiormensaverbiDeipareturfidelibus,thesauribiblici largiusaperiantur,itaut,intrapraestitutumannorumspatium,praestan-tiorparsScripturarumSanctarumpopulolegatur. 33Cf.SANCIRILOmzALEJANDRA,Comm.inoh.Evan. .llc.11-12:MG 74,557-563. 28Constitucinsobrelasagradaliturgia.52-54[Lahomila'] 52.Ser ecomi endaencareci dament e,comopar t edelami sma li t urgi a,lahomi l a,enlacualseexponendur ant eelciclodelao li t rgi co,apar t i rdelostextossagrados,losmi st eri osdelafeylasnor masdelavi dacristiana.Msan,enlasmisasquesece-lebranlosdomi ngosy fiestasdepr ecept oconasistenciadelpue-blonuncaseomi t a,sinoesporcausagrave. [La"oracindelosfieles"] 53.Rest ablzcasela"oraci ncomn"o"delosfieles"des-pusdelevangeli oy delahomi l a,pr i nci palment elosdomi ngosyfiestasdepr ecept o,paraque,conlapart i ci paci ndelpueblo,se hagansplicasporlasantaIglesia,porlosgober nant es,porlos quesufrencualqui ernecesidad,portodosloshombr esy porla salvacindelmundoent er o39. [Ellatny lalenguavulgarenlamisa] 54.Enlasmisascelebradasconasistenciadelpueblopuede darseellugardebi doalalenguaverncula,pr i nci palment eenlas lecturasy enla"oraci ncomn" ,y,segnlasci rcunst anci asdel lugar,t ambi nenlaspart esquecorrespondenalpueblo,at enor delanor madelart .36 deestaconst i t uci n. Procrese,sinembar go,quelosfielesseancapacest ambi nde recitarocant arj unt osenlat nlaspart esdelor di nar i odelami sa quelescorresponde. 52.Homila,quaperanniliturgicicursumextextusacrofidei mysteriaetnormaevitaechristianaeexponuntur,utparsipsiusliturgiae valdecommendatur;quinimmoinMissisquaediebusdominicisetfestis depraeceptoconcurrentepopulocelebrantur,neomittatur,nisigravide causa. 53."Oratiocommunis"seu"fidelium",postEvangeliumethomiliam, praesertimdiebusdominicisetfestisdepraecepto,restituatur,ut,populo eamparticipante,obsecrationesfiantprosanctaEcclesia,proiisquinos inpotestateregunt,proiisquivariispremunturnecessitatibus,acpro mnibushominibustotiusquemundisalute". 54.LinguaevernaculaeinMissiscumpopulocelebratiscongruuslo-custribupossit,praesertiminlectionibuset"orationecommuni",ac,pro condicionelocorum,etiaminpartibusquaeadpopulumspectant,adnor-mamart.36 huiusConstitutionis. ProvideaturtamenutchristifidelesetiamlingualatinapartesOrdinarii Missaequaeadipsosspectantpossintsimuldicerevelcantare. Cf.1 Tim2,1-2. C.2.ElmisteriodelaEucarista.54-56 '.".< Sienalgnsitiopareceopor t unounusomsampli odela lenguaverncula,cmplaseloprescri t oenelart .40deestacoas t i t uci n. [Lacomunin,culmendelaparticipacinenlamisa-Usodelclizencasosdeterminados] 55.Ser ecomi endaespeci alment elapart i ci paci nmsper-fectaenlami sa,lacualconsisteenquelosfieles,despusdela comuni ndelsacerdote,reci bandelmi smosacrificioelcuerpo delSeor. Mant eni endofi rmeslospri nci pi osdogmt i cosdeclaradospor elConci li odeTr e mo40,lacomuni nbajoambasespeciespuede concederseenloscasosquelaSedeApost li cadet er mi ne,t ant o alosclrigosy religiososcomoaloslaicos,aj ui ci odelosobispos, como,porej emplo,alosordenadosenlami sadesusagradaor-denaci n,alosprofesosenlami sadesuprofesi nreligiosa,alos nefi t osenlamisaquesi guealbaut i smo. [Unidaddelamisa] 56.Lasdospar t esdequeconstalami sa,asaber:lali t urgi a delapalabray laeucarista,est nt an nt i mament euni dasque const i t uyenunsoloact odeculto.PorestoelsagradoS nodoex-hort avehement ement ealospast oresdealmaspar aque,enla catequesis,i nst ruyancui dadosament ealosfielesacercadelapar-t i ci paci nent odalami sa,sobret odolosdomi ngosy fiestasde pr ecept o. SicubitamenampliorususlinguaevernaculaeinMissaopportuiuis essevideatur,serveturpraescriptumart.40huiusConstitutionis. 55.ValdecommendaturillaperfectiorMissaeparticipadoquafileles postCommunionemsacerdotisexeodemSacrificioCorpusDominicumsu-munt. Communiosubutraquespecie,firmisprincipiisdogmaticisaConcilio Tridentinostatutis40,incasibusabApostlicaSededefiniendis,tum clericisetreligiosis,tumlaicisconcedpotest,deiudicioEpiscoporum, velutiordinatisinMissasacraesuae,professisinMissareligiosaesuae professionis,neophytisinMissaquaeBaptismumsubsequitur. 56.DuaepartesequibusMissaquodammodoconstar,liturgiancm-peverbieteucharistica,tamaretenterseconiunguntur,utunumactiim cultusefficiant.SacraproindeSynodusvehementerhortaturanmarum pastoresut,incatechesitradenda,fidelessedulodoceantdeintegraMissa patticipanda,praesertimdiebusdominicisetfestisdepraecepto. 40CONC. TRID.,ses.21 (16 julio1562),doctr.DeCommimionesubittnuine specieetparvulorumc.1-3;CONCILIUMTRIDENTINUM,ed.cit.,t.Kp.698-69'). 30ConstitucinsobrelaSagradaliturgia.57-58 [Laconcelebracin] 57.1.Laconcelebracin,enlacualsemanifiestaapro-piadamentelaunidaddelsacerdocio,sehapracticadohastaahora enlaIglesia,tantoenOrientecomoenOccidente.Enconsecuen-cia,elConciliodecidiampliarlafacultaddeconcelebraralos casossiguientes: 1."a)ElJuevesSanto,tantoenlamisacrismalcomoen lamisavespertina. b)Enlasmisasdelosconcilios,conferenciasepiscopalesy snodos. c)Enlamisadelabendicindeunabad. 2.Adems,conpermisodelordinario,alcualpertenecejuz-gardelaoportunidaddelaconcelebracin: a)Enlamisaconventualyenlamisaprincipaldelasigle-sias,cuandolautilidaddelosfielesnoexijaquetodoslossacer-dotespresentescelebrenporseparado. B)Enlasmisascelebradasconocasindecualquierclasede reunionesdesacerdotes,lomismosecularesquereligiosos. 2.1."Contodo,correspondealobisporeglamentarla disciplinadelaconcelebracinenladicesis. 2Sinembargo,quedesiempreasalvoparacadasacerdote lafacultaddecelebrarlamisaindividualmente,peronoalmismo tiemponienlamismaiglesia,nieljuevesdelaCenadelSeor. 58.Elabreseelnuevoritodelaconcelebracin,eincluyase enelPontificalyelmisalromanos. 57.1.Concelebratio,quaimitassacerdotiiopportunemanifesta-tur,inEcclesiausqueadhucinusuremansittaminOrientequamin Occidente.QuarefacultatemconcelebrandiadsequentescasusConcilioex-tendereplacuit: 1.a)feriaVinCenaDomini,tumadMissamchrismatis,tumad Missamvespertinam; b)adMissaminConciliis,ConventibusEpiscopalibusetSynodis; c)adMissaminBenedictioneAbbatis. 2.Praeterea,accedentelicentiaOrdinarii,cuiusestdeopportuni-tateconcelebrationisiudicare; a)adMisamconventualemetadMissamprincipaleminecclesiis, cumutilitaschristifideliumsingularemcelebrationemomniumsacerdotum praesentiumnonpostulat; b)adMissaminconventibuscuiusvisgenerissacerdotumtumsaecu-lariumtumreligiosorum. 2.1.AdEpiscopumveropertinetconcelebrationisdisciplinam indioecesimoderari. 2.SalvatamensempersitcuiquesacerdotifacultasMissamsingu-laremcelebrandi,nonveroeodemtemporeineademecclesia,necferiaV inCenaDomini. 58.Novusritusconcelebrationisconficiatur,PontificalietMissaliRo-manoinserendus. C.3-Sacramentosy sacramentales.59-60 31CAPTULOIII LOSDEMSSACRAMENTOSYLOSSACRAMENTALES [Naturalezadelossacramentos] 59.Lossacramentosestnordenadosalasantificacindelos hombres,alaedificacindelCuerpodeCristoy,endefinitiva,a darcultoaDios;pero,encuantosignos,tambintienenunfin pedaggico.Noslosuponenlafe,sinoque,alavez,laalimen-tan,larobustecenylaexpresanpormediodepalabrasycosas; porestosellamansacramentosdelafe.Confierenciertamentela gracia,perotambinsucelebracinpreparaperfectamentealos fielespararecibirfructuosamentelamismagracia,rendirelculto aDiosypracticarlacaridad. Porconsiguiente,esdesumaimportanciaquelosfielescom-prendanfcilmentelossignossacramentalesyrecibanconlama-yorfrecuenciaposibleaquellossacramentosquehansidoinstitui-dosparaalimentarlavidacristiana. {Lossacramentales] 60.LasantamadreIglesiainstituy,adems,lossacramen-tales.Estossonsignossagradoscreadossegnelmodelodelos sacramentos,pormediodeloscualesseexpresanefectos,sobre todo,decarcterespiritualobtenidosporlaintercesindelaIgle-sia.Porellos,loshombressedisponenarecibirelefectoprinci-paldelossacramentosysesantificanlasdiversascircunstancias delavida. CAPUTIII DE CETERISSACRAMENTISET DESACRAMENTALIBUS 59.Sacramentaordinanturadsanctificationemhominum,adaedifica-tionemCorporisChristi,adcultumdeniqueDeoteddendum;utsigna veroetiamadinstructionempertinent.Fidemnonsolumsupponunt,sed verbisetrebusetiamalunt,roborant,exprimunt;quarefideisacramenta dicuntur.Gratiamquidemconferunt,sedeorumcelebradofidelesoptime etiamdisponitadeandemgratiamfructuoserecipiendam,adDeumrite colendumetadcaritatemexercendam. MximeproindeinterestutfidelessignaSacramentorumfacileintel-leganteteaSactamentaimpensissimefrequentent,quaeadvitamchristia-namalendamsuntinstituta. 60.SacramentaliapraetereasanctaMatetEcclesiainstituit.Quaesa-crasuntsignaquibus,inaliquamSacramentorumimitationem,effectus praesertimspiritualessignificanturetexEcclesiaeimpetrationeobtinentur. PereanominesadpraecipuumSacramentorumeffectumsuscipiendum disponunturetvariavitaeadiunctasanctificantur. 32 Constitucinsobrelasagradaliturgia.61-63 {Valorpastoraldesuliturgiay surelacin conelmisteriopascual} 61.Port ant o,lali t urgi adelossacrament osy delossacra-ment aleshaceque,enlosfielesbi endi spuest os,casitodoslos actosdelavi daseansantificadosporlagraciadi vi naqueemana delmi st eri opascualdelapasi n,muer t ey resurrecci ndeCri st o, delcualtodoslossacrament osy sacrament alesreci bensupoder , y hacet ambi nqueelusohonest odelascosasmat eri alespueda ordenarsealasantificacindelhombr ey alaalabanzadeDi os. {Necesidaddeunareformaenlosritos sacramentales} 62.Habi ndosei nt r oduci doenlosritosdelossacrament os y sacrament