ZUZENDARIA:Pedro María Garay

ARTE ZZUZENDARIA:Pedro María Garay

DOKUMENTAZIOA: Rafael Urien

ERREDAKZIOA: Lourdes Arroitajauregui,

Rafael Urien, Laura Perez,Maider Arazosa.

EUSKERA KKORDINATZAILEA:Esther Korta

DISEINUA EETA MMAKETAZIOA:Alicia Rojo

KOMIKIGILEA: Alex Orbe, Egoitz Moreno

ARGAZKIAK: Pedro Garay, Rafael Urien, Laura

Pérez, AZTI-Tecnalia

KOLABORATZAILEAK:Antonio Pou, Mikel Unzueta,

Azti-Tecnalia.

ADMINISTRAZIOA: 94 625 76 09

PUBLIZITATEA:688 61 66 22/ 657 790 836

KORDINATZAILEA:Nueva Europa Diseño, Imagen y

Comunicación, S.L

INPRIMATEGIA: Grafinorte, S.A

Urremendi aldizkariak ez dauzbere gain hartzen laguntzaileen

eritxiak eta argitaratutako gutunetan esaten dana.

ALE KKOPURUA: 16.000 ale

ARGITARATZAILEA:URREMENDi, Gernika-Bermeo

Landagarapen Alkartea. DomingoAlegria Enparantza, z/g. 48300

Gernika-Lumo (Bizkaia)e-mmail:

urremendi@euskalnet.netweb oorria:

www.urremendi.orge-mmail:

busturialdeakomunikazioa@euskalnet.netweb oorria:

www.busturialdeaurdaibai.com

LEGE GGORDAILUA: BI-2675-06

18.zbk LABUR

w w w . b u s t u r i a l d e a u r d a i b a i . c o m

3 EDITORIALA4 IRRIMARRA5 PIL PILEAN6 GAURKOTASUNA

ERREPORTAIA: Jose Luis Bilbao, Bizkaiko Aldun Nagusia.B"H"ERRIAK

20 AMALUR"LUR ABERATS": Gernikako piperra. / Gaztainondoa."ITSASGORA": Elantxobeko azken amarratzeak / Lupina.

24 GEURE ALTXORRAK:Gótico en Urdaibai IV. Convento San Francisco de Bermeo.

26 ZER EGIN ETA NORA JOANRUTA: Ardo eta Arrainaren ibilbidea.GASTRONOMIA: Portuondo Jatetxea.

32 MUNDUTIK ZEHAR: Hacia la sostenibilidad.34 ARTISTAK

PERTSONAIA: Jose Antonio Basteguieta "Marko".42 GEURE KIROLAK.

Busturialdea, surfaren lurraldea. 46 IRAGARKIAK

6 ZER EGIN ETANORA JOAN Ardoaren eta arrainarenibilbidea (GR38.)

32 MUNDUTIK ZEHAR:Hacia la sostenibilidad

40 ARTISTAK:Jose Antonio Basteguieta, "Marko"

46 GEURE KIROLAK:Busturialdea surfarenlurraldea

URREMENDi 3URREMENDi 3

EDITORIALAGu geu

DDEENNBBOORRAAKK AALLDDAATTZZEENN DDOOAAZZ

Informazinoa eta ezagutza ezinbestekoak dira gizartean aldaketak emoteko. Beste erreali-tate eta bizimodu batzuk ezagututea, besteek lortutako aurrerapen eta porroten barri iza-tea, guk geuk lortu edo lortu ez doguna kontuan izatea… Azken baten, alkarregaz hartue-mona eukiteak, informazino izateak, gizartea aurrera joatea suposatzen dau. Horregaitik dahain garrantzitsua komunikazinoa.

Aldaketa berbeak munduaren esentzia adierazten dau eta hasiera-hasie-ran esturea eta larritasuna sortuta be, itxaropena piztu deusku. Busturial-dea, denboren aldaketetera moldatuten dabilen giza talde baten besteadibide bat baino ez da.

Elantxoben, arrantza, jarduera ekonomiko lez ia desagertuta dago, batezbe belaunaldi erreleborik ez dagoalako. Eta paradojikoa emoten badaube, leheneago izan eban arrantza jarduereak badauko zer ikusia gauregungo egoereagaz; izan be, gazteek, arrantzaleen semeek, ikasketak,karrerak egin ahal izan dabezalako, ezagutzak dabezelako eta beste lan-bide batzuk aukeratu ahal izan dabezelako. Komunikabideek, bidaiatze-ko erraztasunak eta beste mundu batzuk eta errealitate ezberdinak eza-gututeak be euki dabe zer ikusia horretan, hobeto bizitzeko aukerakeukiteko momentuan. Berezko gurari hori eta informazinoaren joan-eto-rria geure ezagutzak aberastuteko eta denborak aldatuteko eragile dira.Danon eskuetan dago hobeak izatea.

4 URREMENDi

KOMIKIA

URREMENDi 5

PIL PILEAN

PilPilean atalean argitaratutako "¿Quién quiere hacer turismo en un pueblo sucio?" iritzi artiku-luari erantzun bat emateko beharra sentitzen dut; izan ere Gernika-Lumoko garbitasun egoerariburuz aipatutakoarekin ez nator bat. Garbitasunaren aitzakiaz zentsura aplikatzen zen garai horie-kin bukatzeak onura besterik ez die ekarri gernikarrei. Panel informatiboen leku murritzak ez zienerantzuten hainbat eta hainbat kolektiboren beharrei. Gaur egun ordea, lan eskaintzak ezagutzekosalaketa politiko eta sozialaren berri izateko, euskalduntze kanpainak jakinarazteko, Udalak zeingernikar elkarteek antolatutako jardunak iragartzeko, iragarki laburrak ipintzeko,… aukera dugu.

Udaletik, garbitasun kontuak inoiz baino gehiago bultzatzen ari gara, olio bilketaz birziklapenahedatzen, azpiegituretan inbertsioak eginez, mantenua ziurtatzen…

Informazio eskubidea herritarrei ukatzea ez dago ondo. Era elektoralistan saldutako GuggenheimFrankizia Sukarrietan jarriko dutenean, herritarrok eta bertatik pasako diren turistek herri honetandagoen iritzi eta eskaintzen aniztasuna era zuzenean ikusteko aukera izango dugu.

Gehiago larritzen nau ni, Guggenheimek sortu dezakeen "zikinkeria" noraino iritsi daitekeenpentsatzeak: ingurunean kalteak, lehen eta bigarren sektoretan inbertitu baino eskualdearen etor-kizun ekonomikoa turismora mugatzeak, kudeaketa pribatuen ondorioz, Bilboko esperientzia testi-gu, inork lapurtu dezakeen diru publikoak,… larritzen nau.

Horiek bai arazo, eta ez txukuntasunaren aitzakiapean, zentsura bultzatzen duten garbitasunarauak . J.M.A.A. / Gernika Lumoko Zerbitzuen Zinegotzia.

los lectores opinan

GARBITASUNA ALA IKUSI NAHI EZ DIRENAK EZKUTATZEA:

La noticia de que el Ayuntamiento de Gernika-Lumo no seguirá apoyando la revista URREMENDI me ha pareci-do una mala noticia.Me gusta estar al día de lo que pasa en el mundo,pero sobre todo me interesa lo que pasacerca de donde vivo.En este sentido creo que todas las iniciativas para llevar adelante un medio de comunica-ción deben ser valoradas como un servicio al ciudadano.Yo me he enterado de muchas cosas interesantes,quehay en Busturialdea gracias a la revista URREMENDI,que periódicamente aparece en mi buzón y sentiría mucho,que por vivir en Gernika y no en Ajangiz o Forua dejara de recibir una revista bonita,bien hecha y muy interesan-te.Espero que la decisión del Ayuntamiento de Gernika no sea definitiva . M.P.R.

Una mala noticia:

6 URREMENDi

GAURKOTASUNA

""NNUUEESSTTRRAA PPRREETTEENNSSIIÓÓNN EESS QQUUEE BBIIZZKKAAIIAA YY EEUUSSKKAADDII SSEEAANN LLAASS PPRRIIMMEERRAASS EENN SSAALLIIRR DDEE LLAA CCRRIISSIISS""

JOSE LUIS BILBAO: Diputado General de Bizkaia:

Jose Luis Bilbao, DiputadoGeneral de Bizkaia.

GAURKOTASUNA

URREMENDi 7

pasa a la página siguiente

El Diputado General de Bizkaia, Jose Luis Bilbao, enel último Pleno de Política General celebrado en laCasa de Juntas de Bizkaia, en Gernika-Lumo, explicólos planes de la Diputación Foral de Bizkaia frente ala crisis económica. El Guggenheim de Urdaibai seplantea como uno de los principales motores parapaliar el impacto de la crisis en Bizkaia. Consolidarlos Servicios Sociales aquí, sin recortes en el gastosocial, continúa siendo un objetivo prioritario.

PP..- ¿¿CCóómmoo vvaa aa ggeessttiioonnaarr llaa DDiippuuttaacciióónn ddee BBiizzkkaaiiaa llaaaaccttuuaall ccooyyuunnttuurraa eeccoonnóómmiiccaa??Yo siempre he dicho que la gestión pública es, aotra escala, como quien gobierna su economíafamiliar.Tantos ingresos tienes, tanto puedes gastar.La cuestión es determinar prioridades. Establecerde qué manera se preserva el bienestar y la calidadde vida. Eso, en momentos de bonanza económicaresulta fácil de llevar pero cuando la crisis aprietaes cuando, hay que hacer de la necesidad virtud .Ver dónde aprieta el zapato y tomar medidas quenos permitan a todos salir bien parados pronto deesta situación difícil.

PP..- LLuueeggoo rreeccoonnooccee qquuee eexxiissttee ccrriissiiss..Por supuesto. Negarlo, como han hecho otros, esuna irresponsabilidad. Hoy, llenar el tanque degasóleo del coche cuesta once euros más que haceun año. Los precios están disparados y el euríbor, elcoste del dinero, la hipoteca…se ha encarecidonotablemente. Eso lo nota la gente, que ante lanueva situación se ha apretado el cinturón cam-biando de hábitos personales de consumo. El con-sumo cae y los ingresos públicos también.Nuestra pretensión es que Bizkaia y Euskadi seanlas primeros en salir de la crisis

PP..- ¿¿YY ccóómmoo ppiieennssaa hhaacceerr ffrreennttee aa eessttaa ddeessaacceelleerraa-cciióónn??No es fácil. Hay elementos muy complejos queescapan de nuestra competencia o de nuestracapacidad de reacción. Está claro que para hacerfrente a la crisis financiera es necesario adoptarmedidas de política monetaria y económica quedependen de organismos internacionales. ¿Quépodemos hacer?. Pues gracias a una gestión orde-

nada de años, hemos conseguido "ahorrar" impor-tantes reservas económicas públicas. Ahora es elmomento para que desde las instituciones se inyec-ten esos recursos en proyectos de inversión quegeneren actividad y empleo.

PP..- ¿¿SSee rreeffiieerree aall ppllaann iinntteerriinnssttiittuucciioonnaall pprreesseennttaaddoo ppoorreell lleehheennddaakkaarrii yy llooss ttrreess ddiippuuttaaddooss ggeenneerraalleess eenn jjuulliioo??Efectivamente. Cuando otros ni tan siquiera pro-nunciaban la palabra "crisis", nos pusimos manos ala obra para determinar acciones encaminadas apromover actividad económica aquí con un impor-te total de 12.800 millones de euros. En concreto enBizkaia dispusimos de un fondo de 4.478 millonesde euros.

PP..- ¿¿PPaarraa hhaacceerr qquuéé??Para, por ejemplo, impulsar el nuevo Campus Tec-nológico de la Universidad del País Vasco en Bilbao.Para construir un nuevo de campo de fútbol en SanMamés, para ampliar las instalaciones del Palacio Eus-kalduna; para construir nuevos equipamientos de ocioy deporte dirigidos a los jóvenes - Ola artificial en Leioa,Escuela Escalada en Durango, Gaztegune en Getxo- ,para ejecutar la línea 3 del Metro, para construir unanueva instalación museística con el Guggenheim enUrdaibai.Y además,para mejorar 85 puntos peligrososde nuestras carreteras y construir nuevos corredoresen vía rápida en las comarcas vizcainas peor comunica-das, como en Autzagane y Sollube, en Busturialdea .También el impulso a la investigación e innovación enel sector de automoción con el Centro de Inteligenciadel Automóvil y la implantación de un centro tecnoló-gico nuevo - Bizcaytik- que impulse las nuevas tecno-logías de información para todos los vizcainos y viz-cainas.

8 URREMENDi

GAURKOTASUNAviene de la página anterior

PP..-¿¿CCóómmoo ssee eennttiieennddee qquuee ssee pprreetteennddaa ccoommbbaattiirr llaaccrriissiiss ccoonn uunn nnuueevvoo GGuuggggeennhheeiimm??Es sencillo. El Museo Guggenheim es un punto cul-tural de primer nivel internacional, pero, al mismotiempo es un elemento tractor en un sector emer-gente en nuestra actividad económica; el turismo.Crecemos en visitantes. Visitantes y turismo decalidad, que generan actividad en los servicios,que aportan riqueza. Y eso hay que consolidarlo eincrementarlo en la medida que se pueda. Por esoel proyecto del Guggenheim Urdaibai, además desu carácter cultural de primer nivel, de respeto almedio natural, va a ser vital para el desarrollo eco-nómico de toda la comarca. Cultura sí pero unidaal concepto de calidad de vida. Sembrar para reco-ger.

PP..- SSiinn eemmbbaarrggoo eell GGoobbiieerrnnoo VVaassccoo hhaa aannuunncciiaaddoo qquueennoo ffiinnaanncciiaarráá eell GGuuggggeennhheeiimm ddee UUrrddaaiibbaaii.. ¿¿AAffeeccttaarráá

eessaa ddeecciissiióónn aall ddeessaarrrroolllloo ddeell pprrooyyeeccttoo??No. El proyecto sigue adelante. Recientementeestuvimos en Nueva York con representantes de laFundación y hemos seguido dando pasos adelan-te. Hemos constituido una comisión mixta paraestudiar el proyecto económico, el museístico elarquitectónico… se trata de una apuesta decididay confío que más adelante el Gobierno vasco tam-bién se incorpore al mismo

PP..- ¿¿AAffeeccttaarráá llaa ccrriissiiss aa llaass pprreevviissiioonneess ddee llaa DDiippuuttaa-cciióónn eenn mmaatteerriiaa ddee ggaassttoo ssoocciiaall??Iniciamos el presente mandato político anuncian-do que uno de los objetivos de la Diputación Foralera consolidar los servicios sociales de Bizkaia, noscomprometimos a facilitar la participación socialde las personas mayores y las personas con disca-pacidad, y a incrementar los servicios destinados aellas porque constituyen un grupo especialmentevulnerable a la dependencia y a las enfermedadescrónicas.

Incluimos aquí la construcción nuevas residenciasy centros de día, el apoyo a la familia, o la promo-ción de la autonomía personal mediante la aplica-ción de ayudas técnicas, entre otros, orientadotodo a un único objetivo: mejorar la calidad devida de estos ciudadanos y ciudadanas. La otragran área de actuación son también las personasen situación o riesgo de exclusión, menores, muje-res y hombres.

Todo esto lo vamos a seguir manteniendo demanera sostenida. Es decir que creceremos presu-puestariamente según nuestras posibilidades,pero en ningún caso contemplamos una reduc-ción ni de servicios públicos ni de recursos econó-micos.

URREMENDi 9

10 URREMENDi

GAURKOTASUNABherriakEREÑO BEHAR BBEHARREZKOAK DDOGUZAN

AZPIEGITURAK HHOBETUTEN

Ereñoko Udalak Zeetako Edateko UrarenTratalekuagaz amaitu dau ur hornikun-tzarako oinarrizko sarea eta udalerriosoko saneamendu sarea barriztekogestinoetan be aurrera doa.

Gabika auzotik Atxoste-Basetxetas auzora,udalerri osoak eukiko dau saneamendusare barria, Bizkaiko Foru Aldundiakhemendik gitxira, azpiegitura beharrezkohau hobetu eta barriztuteko egingo dauanproiektuari esker.Herriko ur zikinak batute-ko sistemea barriztuko dabe.

Orain arte isuriak erramal txikitxuetatikeroaten ziran potzu septikoetara. Azpiegi-tura barri honegaz ponpatzeko estazino bieraikiko dira, bata Gabika auzoan eta bes-tea Zeeta inguruan,biak beharrezkoak isuriseptikoak eroateko herriak daukon orogra-fia gatxa ikusita. Ereñoko Atxoste-Basetxe-tas auzoan depuradorea eraikiko da be.

Holanik, etxebizitza guxtietara erramalakdaukozan kolektore sare oso bat egingoda. Proiektu hidrauliko haundi honenaurrekontua 5 milio eurokoa da.

Beste alde batetik, orain dala gitxi osatu daherriko ur hornikuntzarako oinarrizkosarea; bi fasetan burutu zan, beharrak ego-zan bitartean urik falta ez izateko.Lehenen-go fasean 6000 litroko depositoa eta urbideak egin ziran. Bigarrenean, EdatekoUraren Tratalekua (EDUT) egin zan Zee-tan,Ereñoko ur sare guztiaren depurazinoabermatuteko eta edateko uraren kalitateahobetu eta osasun bermeak sendotuteko.

Ur depositoaren funtzionamendu sistemak.

Ereñoko ur deposito barriak baserri baten itxuradauko, horrela inguruagaz bat egiten dau.

URREMENDi 11

Bherriak

IBARRANGELUUDALERRI BBARRIZTUA, HHOBETUAETA SSEGURUA

Ibarrangeluko Udalak 150.000 euro inbertidu dauzudalerriaren erdiguneko oinarrizko azpiegiturak egu-neratu eta hobetuten. Udalaren erronkea haundiaizan da, oinezkoen segurtasunerako eta Ibarrangeluudalerri atsegina izateko. Azpiegituren artean, zaka-rrak lurperatuteko sistema barri bat ipini da,aparkale-kuak konpondu dira eta zebrabide altxatu batzukegin dira.

Elizalde auzoan bost ontzi edo buzoi ipini dira erai-ki barri diran etxebizitza tasatuen ondoan; zabo-rrontziak lurperatuteko, bi zaborrontzi zabor orga-nikorentzako izango dira eta beste hirurak papera,beira eta plastikorako. Zaborra kudeatzeko sistemabarri honen bidez, herria garbiago egongo da, zekontainerrak begien bistatik kenduko dira etaeuron inguruan izaten dan hatsik be ez da izango.Agerian kargarako ontziak edo buzoiak baino ezdira ikusiko, arriskuen kontrako sistemadunak.Zaborra batuteko sistema hidraulikoa erabiliko dalurrazpian, ezkutuan dagozan kontainerrak igote-ko. Gaur egungo zabor batze metodoekaz sistemabateragarria da.

Elizaldeko aparkalekua be konpondu eta egokituegin da, orain urteera eta sartuera egokia daukozeta 30 leku. Ibarrengeluko Udalak badaki udale-rriak daukon aparkaleku beharrizana eta herrianeraikiko diran etxebizitza barrietan aparkagunedisuasorioak ipinteko aukerea aztertuten dabilz.Udalerriko bideko segurtasuna bermatuteko,oinezkoen lau pasabide altxatu ipini dira. HiruEleizalden bertan eta beste bat frontoi parean. Ibil-gailuek 30Km/o beherako abiadean joan beharkodabe.

150.000 euroko inbertsinoa izan dabe beharrok etaBizkaiko Foru Aldundiak %45 ordaindu dau. Eleizal-deko urbanizazinoagaz amaituteko aurrerago, Realde Asua eraikin jausiaren lorategia konpondukoda.

Ibarrangelun zakarrak lur-peratuteko sistema ezarri

da Elizalden.

Ibarrangeluko Elizal-den egin daben pasa-bide altxatuak.

12 URREMENDi

BherriakNABARNIZ SARBIDE SSEGURUAK EEUKITEKO

HOBEKUNTZAKNabarnizeko Udalak urrian konponduko dau aurreko udaberrian Nabarnizetik Arro-lako Irunera eta inguruko baserrietara doan bidean egon zan lerradurea. Lurra gogor-tu eta bidea egonkortuko da.Maiatzeko euriteek eraso eutsen eta lerradura barriak egoteko arriskua dago.

Nabarnizeko Udala herritar eta bisitariensegurtasunaren alde beti, Arrolako Irune-ko aztarnategirako bideko lerradureakonponduko dau laster; ondare-balorehaundiko inguru arkeologiko da, baitahistorikoa be.

Lurrak ez dau eraginik izan, baina lerra-dura barriek hondatu ez dagien konpon-du egin behar da. Arrolara doan pistatik450 metrora dagoan zatia konpondukoda, 25 metrotan. Arrola-Bekoara doan pis-tan, bidea hasten dan lekutik 1350metrora konponduko da, Arguiarro base-rriaren parean, Arrola-Goikoa eta Arrola-Bekoa bidegurutzetik hur, ura kaminaz-pian kunetaren gainetik doan lekuan.

Lurzorua gogortu egingo da, oinarrianeta lurpean hormigoia botako da eta 1,5metrora drenatzeko zanjea egingo dakanpoko urak batuteko. Pabimentoarenoinarria be sendotuko da balastoz edolegarrez.

Proiektuaren aurrekontua 60.000 euroingurukoa da. Nabarnizeko Udalak Biz-kaiko Foru Aldundiagaz kudeatu dauzlaguntzak. %90 inguru BFAko Udal Harre-manen Sailetik jasoko dau, uholdeenlarrialdi planean barruan dagoanetik.Geratzen dan %10 BFAko NekazaritzaSailetik jasotzea espero dau.

Arrolako Iruneko aztarna-tegirako bidea.

Nabarnizetik Arrolarako bidean azken euriteen eraginez izandako lerradurea.

URREMENDi 13

BherriakMUNDAKANEURRI-NNEURRIKO UURI-GGARAPENA

Mundakako Udala izango da Bizkaiko Foru Aldundiaren Biscay TIK (Bizkaia, Informa-zioaren Teknologiak eta Ezagutza) proiektuan parte hartungo dauan lehenengo udalaBusturialdean. Ekimen honek herritarrek Herri Administrazinoagaz dauken hartue-mona erreztu gura dau kudeaketa osoko sistema baten bidez. Komunikabide barribat eukiko dabe, Interneta, eta honegaz egin ahal izango dabez izapideak: ziurtagiriak,baimenak edo eskabideak, etxetik urten barik.

Biskay TIK proiektu barritzailea da,Bizkai-ko Foru Aldundiak ipini eban martxan,informazinoaren teknologiak sustatu,herritarrek Herri Administrazinorahurreratu eta udaletako instalazinoinformatikoak homogeneizatu guran,barruko gestinoa eta herritarrekazdaukezan hartuemonak hobetuteko.Proiektu haundi honetan zerbitzuinformatikoa ipiniko da eta udalekkudeaketa osoko sistema bakarraizango dabe. Mundakako udala auke-ratu dabe herritarrekaz alkar eraginaerreztuko dauan programa informatiko .

Sistema barritzaile honegaz interne-ten bidez izapidetu ahal izango dirahainbat sailetako zerbitzuak: Erregis-troan, Erroldan, Kontabilitatean, GizaBaliabideetan... Herritarrek 100 izapideburutu ahal izango dabez (ziurtagiriak,baimenak, eskabideak... ) udaletxerajoan barik, ordutegi barik, itxaronbarik, egunaren 24 orduetan, urtearen365 egunetan, bakarreko atentzinoa-gaz eta seguru.

Biskay TIK proiektua, hiru fasetan gara-tuko da 2011ko garagarrilerarte etaherritarrentzako Debaldeko PostaElektroniko Zerbitzua eta Getxonnazioartean eredu izango dan Tekno-logia Zentro bat sortutea be proiek-tuaren barruan dagoz.

Mundakarrek euren udaletxe-egaz harremanak eta trami-teak hobetuko dabez.

Mundakako Udala Bizkay tikgestio sistema erabiltzen Bus-turialdeko lehena izango da.

14 URREMENDi

BherriakkORTEZUBI ZERBITZU BBARRIZTUAK BBIZITZA

SOZIAL EETA KKULTURAL DINAMIKORAKO

kortezubiko udalak, udalerriko bizitza soziala eta kulturaladinamizatu guran, laster amaituko dau udaletxeko plazandagoan erabilera askotarako eraikina konpondutea. Detaileguztiak hartu dabez kontutan eta hainbat zerbitzu eukikodauz igogailua edo WIFI esate baterako.

Kortezubiko zentro barriak hiru solairu daukoz eta eurotara lau pertsona sartutendiran igogailu hidraulikoan joan ahal izango da. Gainera, abangoardiako teknologia-kaz, izan be, eraikinak Interneteko WIFI sistema inalanbrikoa eukiko dau. Kortezubita-rrek euren ordenagailuaz eta kable barik eraikineko edozein puntutan interneterakonektatu ahal izateko. Gaur egun, azkenengo zehaztasunak amaituten dabilz siste-mea ahalik eta arinen martxan egoteko.

Beheko solairuan pasa dan udabarrian inaguratu eben txokoa egongo da, herrikoen-tzako alkargunea. Lehenengo solairuan liburutegia izango da, bertako altzari guztiakbarriak dira, Kortezubiko Udalak erosi barri daukoz eta. Gela hau jubilatuen lekuagazbatera partekatuko da. Liburutegiaren ondoan KZgunea egongo da, Interneten erabi-lera eta trebakuntzarako leku publikoa. Bigarren solairuan, gela huts bat egongo daareto polibalente lez erabilteko, momentuan momentuko beharrizanetara egokitukodana.Kortezubitarrek eraikinean dagozan zerbitzu guztiak erabili ahal izango dabez erre-formak amaitzen diranean, denbora gitxi barru.

Kortezubiko kulturgune barria.

Arratzuko Udalak urtea amaitu baino arinago kon-ponduko dau Loiola auzoko Eskola Zaharren eraiki-nean dagoan gaztetxea eta herriko zentro sozio-kul-tural bihurtuko dau eraikina.Eraikinaren ezkerraldean dagoan lokal hau hobetzebeharrak, gaztetxearen instalazinoak egokitzeko

izango dira, Arratzuko gazte guztiek erabili dagien, alkargunerako, aisialdi denboraneta batzarretarako.Beharrak urtea amaitu baino arinago hasiko dira; lur barria ipini, zerbitzuak egokitueta barruko aldea konponduko dira. Proiektuaren inbertsinoa 80.000 eurokoa izangoda. Arratzuko udalak, herritar guztientzako azpiegiturak euki gura dauz herrian, ume,gazte eta zaharrentzako eta proiektua aurrera atarateko Eusko Jaurlaritzako GazteriaSailagaz dabil diru-laguntzak gestionetan .

URREMENDi 15URREMENDi 15

Ajangizeko Udalak aho batez onartu dau Bizkailur etaBizkaiko Foru Aldundiko Herri Lan Sailaren arteko akor-dioa, herrira sartuteko errotonda bat egiteko udalerrikotrafikoa antolatu eta gitxituteko.Akordioan erabagitakoaz, Bizkailurrek idatziko dauproiektua eta lanak emon, eta Ajangizeko Udalak erro-tondea egiteko behar diran lur sailak erosiko dauz; Bizkaiko Foru Aldundiko Herri LanSailak ordainduko dau aurrekontua: 350.000 €.Errotondea egiteko akordioa eukita, Ajangizetik pasetan dan BI-3224 errepide zatia,aparkagunea eta Leixarterako sarbidea udalarenak izango dira. Hori dala eta, aurre-rantzean, udalaren ardurea izango da inguru honetako bide-segurtasuna; bertan,abiadea gutxituteko badena be egingo da. Urrian hastekoak dira beharrak.

AJANGIZ

BERMEOBermeoko Udalak Lamera parkea auzotarren beharrizaneta-ra egokitu eta denbora librerako gune hau hobetu guran,herriko jaien ostean, Lamerea konponduteko proiektuarenbeharrak hasi dauz.Beharren tamainua kontuan hartuta eta jende asko egotendan lekua danez, herritarrei zein Lamerako ostalariei ahaliketa trabarik gitxien sortu guran, Udalak beharrak faseka burututea erabagi dau. Lehe-nengo fasean, Lamerako ostalaritza tokietatik hur dagoan zatia konponduko da, FidelBilbao zubitik, oraintsu ipini diran semaforoetararte. Berton, saneamendu sareabarriztu, telekominikabide sare barriak ipini eta lurrean granitoa eta galtzada-harriaipiniko dira. Gainera, lurra altxauko dala aprobetxatuz, Bermeoko Udalak inguruarenazterketa arkeologikoa egitea aurrikusi dau, Erdi Aroan herria inguratuten ebanharresiaren pasoa handixik zala eta. Azterketa arkeologikoa amaitutakoan, Lameran,aztarna historiko lez, erdi aroko harresia gomutatuko deuskuen azulejoak ipiniko diralurrean. Lehenenego fase honen aurrekontua milioi bat eurotik gorakoa da.

Bherriak

ARRATZU

16 URREMENDi

Busturiako Udalak irailean adjudikatu dau Altamira auzo inguruakonponduteko proiektua; 498.000 euroko aurrekontua daukoeta udalerrian izango dan planik haundiena da. Mobimenduhaundiko ingurua da, bertan dagoz herriko eskolak, eleizea, kul-tur etxea, frontoia eta eskualdeko tenis pistak. Auzoa hobetuteko proiektuan inguruak oinez-koentzakoa dan itxurea eukiteko pabimentoa ipiniko da eta bertatik Txirapozurantz doan erre-pideagaz lotuten dauan kurutze arazotsua konponduko da. Herriko zerbitzuak lurperatukodira (argindarra,telefono sarea eta herriko argiak) eta euri urak eta lurpeko iturburu baten urakkanalizatuko dira. Gainera, umeentzako gune gehiago izateko, batez be, haurreskolearen etaherriko eskolearen inguruan, aurten 100 umetik gora dagoz matrikulatuta eta, umeen parkebarri bi ipiniko dira.Tenis pisten ingurua pabimentatu,karrejoa aparkalekura eroan eta eskole-tatik tenis pistatara doan bidea konpondutea dira Udalak aurrikusi dabezan beste behar batzuk.Udalak Bizkaiko Foru Aldundiaren %30 diru-laguntzea izango dau.

BUSTURIA

Bherriak

ERRIGOITIErrigoitiko Udala herriko sakelako telefono-deien estaldurea edo koberturea haunditze-kotan dabil, landa telefono-deien hedaduraren ministeritza planaren bidez, 1000biztanletik beherako udalerriek teknologia barrien abantailak izatea bermatutendauan planaren bidez.Udala sakeleko telefono-deien kobertura ezak dakarzen arazoak saihesteko helburua-gaz, batez be, baso-suteak sortuteko arriskua dagoan guneetan, eta seinalaren heda-durea bermatuteko, udalerri osoan %100 koberturea lortu arte, zerbitzuak behardauan ekipamendu guztia kokatuteko udal lur zail txiki bat emoteko tramiteetan

dabil. Udalerrian sakeleko telefono-deien oinarrizko koberturea ondoatendituta dagoan arren, La Villa, Atxikas-Rekalde eta Eleixalde auzoe-tan ikarragarrizko arazoa euki dabe kobertura falta zala eta. 2009kolehenengo hiruhilabetetan Errigioiti osoak sakeleko telefono-deienkoberturea eukitea itxaroten dabe, %100 ia-ia.

Eako udalak ipini dau martxan "Eskola Zaharrak" konpondutekoproiektua, eraikina orain dala urte batzuk itxi eutsen gazteei deboralibreko ekintzetarako.Eraikina apurtu-apurtuta dago eta erreforma oso bat behar dau bal-

dintza onetan erabili ahal izateko.Koldo Latxiondo,Kultura Saileko arduraduna eta udal arkitek-toa Eako gazteekaz batu dira,eraikina erreformetako aukerea adostuteko,eurek dira erabiltzai-le nagusienak eta.Lokala beste modu batera banatutea,komunak barriztutea,argiak aldatu etaarotz behar batzuk egitea planteatu dira. Aurrekontua 30.000 euro ingurukoa da eta EakoUdala Bizkaiko Foru Aldundiagaz dabil diru-laguntzea bideratutetan.

EA

ELANTXOBE Elantxobeko Udalak laster konponduko dau herriko portuan dagoan udal aterpetxea.Lokala konponduteko beharrak urrian hasiko dira. Ibilteko arazoak daukezenentzakoranpak egingo dira eta komunetan bainuontzien ordez dutxak ipiniko dira. Kontuaeraikinean dagozan traba arkitektonikoak kendutea da ezinduek be instalazinoak era-bili dagiezan. Energia aurreratuteko PVC-ko lehio eta ateak ipiniko dabez, neguanberoak ihes ez egiteko. Txarto dagozan teila eta kanaloiakbe aldatuko dabez. Eraikina obretan dagoan bitartean, ater-petxea, 24 lagunentzako lekua daukona, zarratuta egongoda. 2009 hasierarako amaituta egotea itxaroten dabe.

Mendatako Udalak erosi barri dau Taberna Barri eraikina, gazteentzako lokala egiteko etagerora,udalerriaren dinamizazio kulturalerako parte bihurtuteko. Eraikina, lehen be sasoi

baten erabili eben herriko gazteek, orain udalakerosi dauanean, San Migel jaietan gazteek erabilidabe. Aurrerantzean, Taberna Barri udalerriarendinamizazio sozio-kulturalerako erabiliko da. Eraiki-na erosita, 200.000 euroko inbertsinoa, MendatakoUdalak herriko bizitza soziala indartu eta batez be,herrian gazteen denbora librerako lekuak ipini guraizan dauz.

URREMENDi 17

Gautegiz-Arteagako udalak konpondu dau Orueta Auzoko landa-bidea, inguruandagozan negutegi profesional, baserri eta baso bideetara joatekoa.Aurrekontua 39.000 euro ingurukoa izan da. 200metroko zatia konpondu da, orain arte bidezorurikez eukona eta zati batzuetan zuloz beteta egoana.Bidezorua leutu, pistan hormigoia bota da eta kune-tak batu dira. Inbertsinoari aurre egiteko Gautegiz-Arteagako udalak aurrekontuaren %50 diru-laguntzealortu dau Bizkaiko Foru Aldunditik.

GAUTEGIZ-ARTEAGA

MENDATA

BherriakForuko Udalak pasa dan garagarrilaren 31an,Inazio Deuna-ren jaietan,aurkeztu eutsen ofizialki herritarrei herriko ban-dera barria. Udalerriak ez eukon banderarik eta hemendikaurrera, jarduera ofizial guztietan izango da, forutar guztiensinbolo lez.Herria eta herritarrak adierazteko bereizgarri barri hau egi-teko, historia, kultura, usadio eta herriko tradizinoak hartu dira kontutan. Banderea urdinada eta banda zuri bat dauko goiko ezkerreko aldetik beheko eskumako aldera Urdaibaikogazteluaren ikonoagaz, eraikin honetatik Foruri emoten jakon zintzotasun eta babesarenadierazle. Itsasoaren kolore urdinak udalerriaren patroia oroitu gura dau:Tourseko MartinDeuna.Aurkezpen ofizialean udalak XX.mendean herrian egon diren 15 alkateei edo senitarteko-ei banderearen erreplika bana emon eutsen, Forun eurek egindako beharraren oroigarri.Herriko talde kulturalek eta kirol taldeek be jaso eben bandera bat herriaren barri emondagien doazela doazen lekuetan.

FORU

GERNIKA-LUMO

18 URREMENDi

Bherriak

MUXIKAMuxikako Udalak datorren urtearen hasieran energiabarriztagarriko berogailu sitemea ezarri gura dauBerriotxoa auzoan. Distrit Heating deitzen da sistemeaeta azken belaunaldikoa da; beronegaz, Muxikatikurrun dagoan Berriotxoa auzoko 24 etxebizitzetakobizilagunek ur beroa eta berogailua izango dabe. DistritHeating erregai barrientzat be balio dau, pelletentzatesate baterako, lurpeko konduktuen bidez banatuten dau beroa, konduktoek ur beroaehundaka metrotan bideratuten dabe baita kilometrotan be. Garagarrilean amaitu zanholakoxe pelleteko berogailu sistemea ipintea Zubieta-errotan, udal eraikin polibalen-tean. Holanik energia aurreztuko da eta ingurugiroari begira jasangarria da.

SUKARRIETA Sukarrietako udala herriko bide batzuk konponduten, zabalduteneta egokituten dabil udalerria eskuragarriagoa izateko. Gaur egun,Abaroako kaminoa zabaltzeko beharrak ia amaituta dagoz. Helbu-rua BI-2235 errepidera emoten dauan urteerako kurutzean bisibilita-

tea hobetutea izan da, beti autoen sartu-urtenetan arazoak baino ez dira egon eta. Aurre-kontua 50.000 eurokoa da eta Udal Harreman eta Hirigintza Sailaren diru-laguntzea dauko.Gainera, laster, Kanala auzoko San Martineko bidea konponduteko obrearen lehenengofasea adjudikatuko da, urrian hasteko beharrean. Lehenengo fase honetan, kunetak kon-pondu eta asfaltoa botako da BI-3234 errepidetik baselizaraino. 40.000 euroko aurrekon-tuaren zati bat Foru Aldundiak ordainduko dau.Urte azkenerako udalerria oinezkoentzakoegiteko beharrak be amaitu gura dabez,Portuondobideko oinezkoen pasabide altua ego-kituta hain zuzen, kurutzetik aldenduko dabe eta segurtasuna hobetu egingo da.

MURUETA Udaletxe barrirako proiektoaren lehenengo fasea adjudi-katuta, eraikuntza biharretan hasteko asmotan dabilMurueta Udalbatza. Lehenengo zati honetan zerbitzu etaturismo barrien artxiboa eta biltegia. Hau guztia udalegoitza izango dan etxearen ondoan jazoko da, XIX. men-deko eraikin nagosiaren egikera eta tipologia jagonaz.

Udaletxe barrirako lanok zemendian hasi eta sei-zazpi hilabeteko epean amaituteaaurreikusi da. Gaur egun Muruetako Udala "Flores Etxean" dago, Buturiako mugatikurrean. Lekualdatute honegaz, Eleizaldea, hau da, herriaren erdialdea indartu gura daeta herriko zerbitzu eta ekipamendu nagosiak bertan hornidu.

Morgako udalak datorren hilean hasiko dauz Atxispeko pisteabarriztau, konpondu eta hobetuteko beharrak, inguruko basobeharretara joateko bideak onak izateko. 4 bat kmko basopista barri bat egingo da, auzo bide zatiak konpondu etabeste zati barri batzuk eginez; 200 hako baso jarduerakoingurura sartuteko. Aurrekontuaren inbertsino haundia da, 150.000 euro, udalerriakherriko baso ahalmena garatuten lagunduko daben azpiegiturak izateko. Horrexegai-tik, Morgako Udalak inbertsinoa aurrera atarateko behar dabezan diru-laguntzak ges-tionatu dauz: Bizkaiko Foru Aldundiak %75 eta Udalak eta lurjabeak %25 parte bardi-netan. Datorren urtean burutuko da baso pista hau barriztuteko bigarren fasea.

MORGA

20 URREMENDi

AMALURLur Aberats

GGEERRNNIIKKAAKKOO PPIIPPEERRRRAA,, JJAATTOORRRRIIAARREENNOOSSPPEEAA,, IIZZEENNAAGernikako Piperra geure produkturikunibertsalena da, gainera, bertokoa,geure lurrekoa, geure baserritarrek hartzendabena. Belaunaldiz belaunaldi pasatuda eta horrek emoten deutson garantiabatetik, eta erakundeek babes eta hautaprozesuen bidez, produktua mantenidugura izateak bestetik, Gernikako Piperraizen haundiko ezaugarri identifikatzaileabihurtu dabe.

Berdea, ikutukeran fina, zapore gozoa eta suabekoa, aho bete-koa, holakoxea da Gernikako Piperra. Bere burua egiten jakindauan piperra,geure inguruko klima eta ingurumen baldintzata-ra egokitzen dan barietatea. Produktu hau urteetan euki doguortuetan beharrezko laborantza lez, Euskadin ezagututen diranzaharrenetariko lez katalogatua be badago,batez be,Bizkaian zehaziak eta lortuteko sekretuak gurasoengandik seme-alabenga-na pasatu dira gizaldietan eta. Gernikako Piperra Bizkaiko histo-riaren parte da, Gernika izena hartu eban hauxe zalako piperrikgehien hartuten zan lurraldea; gainera, piperra ez zan bakarrikBusturialdeko ortuetako protagonistea, merkatuetakoa be bai.

Gaur egun,Gernikako Piperraren produkzinoa batez be Bizkaiandago,Gipuzkoako inguru batzuetara zabaldu dan arren.BizkaikoBaratzainen Elkarteak BIHOELek adierazten dauanez, alkarteandagozan 65 ekoizle piperra hartzera dedikatzen dira, 15hª baino

Gernikako Piperra inguruko ortuetan baita Busturialdeko merkatuetan be protagonistea izaten da.

URREMENDi 21

AMALUR

Lur AberatsPara hacer frente a la usurpación del nombre de

nuestra variedad autóctona por pimientos de otrospaíses, y poder actuar a nivel de producto foráneoen Europa, la Fundación Kalitatea, que gracias ala marca de garantía Eusko Label protege esteproducto a nivel estatal, ha gestionado la obten-

ción del reconocimiento a nivel europeo de Deno-minación de Origen Gernikako Piperra.

gehitxuagoaz. Euron artean, 13 Busturialdekoak diraeta piperra negutegian (hidroponikoa edo ez) zeinlurrean hartuten dabe."Ortuan,kanpoan,udan denboraguztian batzen gabilz, irailetik aurrera fresko egiten haz-ten danean batez be, negutegian luzatu egiten da bero-gailuaz lagunduten doguzalako,baina oso garesti dago",dinosku Busturialdean Gernikako Piperra hartutendauan ekoizle batek.Produkzinoa beti izan da kanpoan eta uda sasoian,baina gaur egun, urte guztian hartuten da GernikakoPiperra, kalitatea kontrolatu eta bermatuten dabenprodukzino sistemei esker. Iaz 720.000 dozena piperekoiztu ziran. "Aurtengo kanpainea ez da amaitutzatemon, zemendirarte luzatuten da normalean, pasa danudabarriko hotza zala eta berandu hasi zan arren,piperraikaragazrrizko kalitatezkoa izan da eta produkzinoa bebardindu gura dogu" azalduten deuskue Kalitatea Fun-daziotik.

Gernikako Piperrak 1997an Eusko Label bereizgarrialortu ebanetik, bertoko 500 barietaten arteko hautake-

ta egin eta gero,Kalitatea Fundazioak ekoizleekaz bate-ra, produktu honen kalitatea eta ospea mantentzeko egi-ten dau behar; piperrak munduko ahorik zorrotzenakbereganatu dauz eta goi mailako sukaldaritzan lekupribilegiatuan dago. Kalitatea Fundaziokoek diñoenmoduan "Gernikako Piperra gehien esportatzen diñoenEusko Labeldun produktua da,prezioagaitik eta izenagai-tik. Gehiena berton EAEn komertzializatzen da, baina%30-40 Bartzelonara eta Madrilera salduten da, han goimailako sukaldaritzan oso estimatua da".Nazioarteko proiekzioagaz beste lurralde batzuetakopiperrakaz pikarokeria eta iruzurra hasi dira, Marokonesate baterako, bertoko barietate honen izenean hanekoiztutako piperrak bertan komertzalizatu dabez eta."Marokon, Gernikako piperra be hartuten dabe, baina ezdauko zer ikusirik gureagaz. Kontsumitzailea engaineta-ko ahal danik eta letrarik irakurtezinenaz ipinten dabe :Made in Marruecos eta piperra :Gernika mota edo Garni-ka piperra" azalduten deusku Bizkaiko Baratzainen

hurrengo orrialdera doa

22 URREMENDi

Lur Aberats

AMALUR

El año pasado se produjeron untotal de 720.000 docenas de pimien-

tos, y aunque aún no se ha dadopor finalizada la campaña actual,que previsiblemente se alargue

hasta noviembre, y "aunque comen-zó tarde debido al frío de la pasadaprimavera, el pimiento ha sido deuna altísima calidad, y esperemos

llegar a igualar la producción", expli-can desde la Fundación Kalitatea.

Gernikako Piperra izateko kalitateko balditzazorrotzak bete behar dauz piperrak.

URREMENDi 23

Elkarteko baserritar batek.Nortasun kontu honeri aurreegiteko eta Europan kanpoko produktu mailan jokatu-teko, Kalitatea Fundazioak, Estatu mailan Eusko Labelgarantia markeagaz babestuten dau piperra, eta Euro-pa mailan Gernikako Piperrak Jatorrizko Deitura erre-konozimendua onartutea kudeatu dau. "Jatorrizko Dei-turak goi mailako babes legala emoten deutso Europaeta beste lurralde batzuetan. Gainera, Gernikako Piperrakplus bat irabazten dau ospean.Lau urteko epean emotenda ezaugarri hau eta momentuan, Europa mailan komu-nitateak berresteko zain dagoz" azalduten dau BegoñaIsastik, Kalitatea Fundazioko Aholkulari Juridikoak.

Bai Eusko Label bereizgarria, bai Jatorrizko Deitura,biek produktua babestuteaz gain, kalitatearen bereiz-garri be badira; izan be,araudi kontrolatu bat ezartzendabe eta Gernikako Piperra hartuten daben ekoizleekzehatz-mehatz beteten dabe. Holanik, laborantzearenezaugarri guztiak kontrolatuten dira, batzea, tamai-nua, landarearen tratamenduak. Hazia jagotetik has-

ten da prozesua. Eusko Label Gernikako PiperrakDerio eta Iker barietateetan dauko jatorria, euren kali-tate ikaragarriagaitik eta balorazino organoleptikoa-gaitik aukeratu ebezan. G0 hazi lez edo ama hazi lezezagututen danetik ataraten da landarea hazia ugal-duteko, gero, Bizkaiko eta Gipuzkoako profesionalenartean baino ez da banatuten, galazota dago besteprobintzietara banatutea.Gernikako Piperra sukaldaritza ondare bihurtu da,geure geurea, munduagaz partekatuten doguna.

AMALURLur Aberats

Igaz 720.000 dozena piper ekoiztu ebeen geure baserritarrek,Gernikako Piperraren kalitate markeagaz.

Los Gernikako Piperrak Eusko Label secuidan desde las semillas que provienen delas variedades Derio e Iker, seleccionadaspor su excelente calidad y valoración orga-noléptica. De la denominada G0 o semillamadre, se saca la planta para multiplicar lasemilla., que después se distribuye única-mente entre los profesionales de Bizkaia yGipuzkoa, estando prohibida su distribución

a otras provincias.

Gernikako Piperraren kalitatea hazitikkontrolatzen da. Eusko Labelen Derioeta Iker dira hazi barietate bakarrak.

Tradicionalmente el cultivo del Gernikako Piperrase ha hecho al aire libre y centrado en los mesesde verano, pero en la actualidad se ha pasado acosechar Gernikako Piperra, casi durante todo el

año, gracias a unos sistemas productivos quecontrolan y garantizan su calidad.

24 URREMENDi

AMALURLur Aberats

GGAAZZTTAAIINNOONNDDOOAA,, BBIIZZIITTZZAA LLUUZZEEKKOO AARRBBOOLLEEAA Castanea sativa (latinez) Gaztainondoa (euskeraz)

Ekialdeko mediterraneokoa dala pentsetan da,nahiz eta hemen Penintsulan antzinatik dauko-gun. Eremu epel eta hezeetako lur azidoetan ondobizi da,beranduko izotz eta udako siketa gogor barik.

Arbola haundia da, adaburu zabala eta biribilekoa,30 metroko luzeerea hartu ahal dau eta enborrabeti dago zabalduten. Azala nabarra edo hauts-kolorekoa da, gaztea danean ia leun-leuna izatenda, zahartu ahala, ostera, arrakalatu egiten da. Haindauko bizitza luzea mila urtetik gora bizi leikeelaesaten dala.

Jatorriz, Asia Txikikoa da; gaztainondoak egurgogorra eta astuna dauko, marroi argia, arotzek etaebanistek estimuan daukena. Aintzina, baserrieta-ko kanpoaldeetan erabilten zan, hezetasun eta sitsarenaurkari ona dalako. Urtadarrak zestogintzan be erabilten ziran etaegurra egur-ikatza egiteko.Kaduzifolioen familiakoada, ostoak haundiakdira, lantza antzekoak,ertz hagindunakdaukez eta atzeal-dean nerbiour ten-ur tenak.Udabarri erdianloratuten da.

Fruituak, gaztainak, udazkenean helduten dira etaarantza luzedun azal lodi gorri-nabarrak babestu-ten dauz. Gaztainak elikagarriak dira, baina astu-nak sabelerako. Ehundaka urteetan Atlantiko ingu-ruan baserriko bizilagunen jaki izan dira, XX.mende erdira arte. Balore ekonomikoa euken etaEuropako Iparraldera be esportatu ziran.

Herri Kulturan gaztainak Domu Santu gabeko pro-tagonistak dira, modu askotara eginda jaten dira:gordinik, egosita edo erreta. Alkoldun edariak egi-teko be erabili izan dira eta ostoak, loreak eta azalaegosita, infusio ederrak egiten dira aho edo ezta-rriko gaixotasunak osatuteko.

Orain dala hamarkada batzuk Kantauri Itsasokoertzean makina bat hartzen zan. Baina gaixotasu-nak zirala eta, urritzen joan zan, gainera pinuak

sartzea gurago zan eta horrexegaitik, gauregun leku batzuetan baino ez

dagoz gaztainondoak,baso-gaztainondoak.

PUBLIERREPORTAIA URREMENDI

GER

NIK

A-O

FF R

OA

DGGEERRNNIIKKAA OOFFFF RROOAADD-EEKKAAUURRRREERRAA DDAARRRRAAIIGERNIKA OFF-ROAD-ek aurrera darrai bere denboraldiare-kin eta horren baitan, joandako irailaren 27an taldeak Ere-ñoko II. Moto-krosa antolatu izan du. Proba hori EuskadikoTxapelketarako baliogarria izan zen.

Horretan emaitza bikainak lortu zituzten GOR Sport,Ger-nika Off-Road-en enduro eta moto-kros konpetizio talde-ko pilotuek. Aipattu behar da, Txomin Arana ereñarrak,joandako ekainean egin zioten ebakuntzatik errekupera-tu eta Ereñon hartu zuela lehen aldiz berriz ere motorralehiaketa batean parte hartzeko.Aranak emaitza parega-bea lortu zuen , izan ere lehengo egin zuen MX1 mailan.Bere anaia,Ander Arana ere irabazle izan zen MX2 mailaneta azkenik, Jose Ojanguren gernikarrak ere lehen pos-tuan bukatu zuen klasikoen mailan.

Ereñon erakutsitako maila kontutan izanik, oraindikTxominek aukerak ditu Euskadiko moto-kros txapel-ketako behin betiko sailkapenean duen tokia hobet-zeko, izan ere oraindik bi proba jokatu behar ditulehiaketa bukatu aurretik,bat Altzan eta bestea Zallan.Bestalde,Arana berriz ere prest dago Espainiako Moto-kros txapelketaren azken zatiari berriz ere eusteko,hain zuzen ere datorren astean berriz ere lehiaketahorretan parte hartzen arituko da.Ereñoko Moto-krosari dagokionez, Ander Aranak erebikain lehiatu zuen horretan,MX2 mailako piloturik azka-rrena izan zen.Aipatu behar da,Ander lehenego postuankokatzen dela Euskadiko Moto-kros txapelketan, etaduen ibilbidearekin jarraitzen badu hori irabaztea ere

lortu dezake. Aukera asko ditu eta egoera onean aurkti-zen da.Gaienra,urte bikaina izan da ereñarrarentzat,Esta-tu Mailako Kross-Kountry txapelketan ere bigarren pos-tuan sailkatzea lortu duelako.Ereñoko II. Moto-krosa, proba arrakastatsua izan da;eguna arazorik gabe igaro zen eta hainbat zale hurbilduziren Gabika auzora.Denboraldi honetan Gernika Off-Road-ek antolatukoduen azken froga izan da Ereñokoa,eta okasio horretara-ko zirkuitu berria prestatu zuen taldeak Gabika auzoan.

Horrek 1600 metroko luzera zuen eta hainbat jauzi etamalda zituen.Zaleei eta pilotuei Gabikan prestatutako ibil-bidea asko gustatu zaie proba ikusgarriagoa izan delako.GOR Sport-eko hainbat gidari aritu ziren lehian Ereñon,baina beste batzu ,ordea,Argantzon (Araban) ospatutakoKross Kountryan aritu ziren,horiek ere emaitza onak lortuzituzten, horrela, Xabier Lejarzegik lehen postua lortuzuen Junior Txapelketa mailan eta Anartz Arrietak erelehenengo egin zuen beteranoen mailan.Gauzak horrela,aipatu bezala,GERNIKA OFF-ROAD-ek ezditu denboraldi honetan froga gehiago antolatuko bainalanean da iada datorren urterako lehiaketak prestatzeko.Bestalde,GOR Sport-eko pilotuek oraindik ere beste zen-bait frogatan parte hartu beharko dute.

26 URREMENDi

Busturialdeko portuetan arrantza profesionalarengaltzea, portuetako leku faltagaz lotu da historianzehar, Bermeo salbu, Euskadiko baxurako arrantza-porturik nagusiena.Mundaka eta Ea, lehenengoak kai txikitxua daukoeta moilak hegoaldeko ertzean eta besteak, 15metroko zabalerea dauko eta mare goian baino ezinda erabili. Biok galdu eben arrantza-portu izaereajolas-portu izateko. Elantxobek eusten deutso ondi-no arrantza-portu izateari, ozta-ozta baina; sasoibaten ontzi asko euki ebazan, baina gaur egun biarrantza-ontzi baino ez dira geratuten, laster tri-pulazinoa jubilatuten danean desagertukodira, ze gazteek ez dagoz prest euren bizitzea itsasoan emoteko."Elantxobeko portuan haimbeste barku

AMALURItsasgora

ELANTXOBEKO AAZKENENGO AAMARRATZEAKErregaien prezio altuak eta harrapaketen eskasiakarrantza sektorearen krisia ekarri dau eta betiko sek-tore honen etorkizuna arriskuan da. Baina arrantza-rako gazte falta be badago eta horrek zer ikusiahaundia dauko betiko portua uzten daben ontzikopuruan.Elantxobek, geure arrantza-herri nagusietako bat,azkenengo arrantzontzi biak arrantza egiteari uztendeutsoenean, derrigorrezko birmoldaketa eginbeharko dau.

URREMENDi 27

En un tiempo el puerto de Elantxobe tuvo una flota destaca-da, pero ahora no quedan más

que dos barcos de pesca, el“Noyes” y el “Anaitasuna”, senten-ciados a desaparecer a medida

que su tripulación se jubila. La pri-mera de estas embarcaciones debajura, posiblemente no llegue asalir a faenar la próxima costera,

con la jubilación de sus dos arma-dores, y dejará el puerto Elantxo-

betarra con un solo barco depesca, el “Anaitasuna”, que en unpar de años, posiblemente tam-bién se decida por la jubilación.

Elantxobeko Noyes arrantza-ontzia goizaldean portura ailegatzen.

egon dira, motorrez beteta egoten zan. Mugimenduabe baegoan, diru mugimendua, beharra itxasoan,gazteria, danak herrikoak… Orain itxasoan gazte-riak ez dau nahi. Hau portua amaitu da, urte bi edohiru daukoz honek portuak. Elantxobek agur esangodeutso arrantzari" azalduten deusku Dionisio Goi-tizek, armadore eta patroi elantxobetarrak. Dionikbere anaia Antonegaz, "Noyes" arrantza-ontziarenardurea dauko herrian "Ogoño" izenagaz ezagutu-ten dabe, Elantxoben itsasoratzen diran bietakobat. Erregaien prezio altuagaitik, arrantza jardue-reari errentagarritasuna kentzen deutsona etabelaunaldi erreleborik ez egoteagaitik hainbatarrantza-ontzi desegitera eroan dira edo itsasoa-ren hondoan geratu dira."Aste honetan egin deuskue, halako txitxarro zuria,

0,90€tan kiloko. Pepitak eta umeei emoten deutsazu-na, hareek gehiago balio dabe hori baino. Eta gu aste

aurreko orrialdetik dator

AMALURItsasgora

28 URREMENDi

guztian petroleoa gastatu, 113 pzta litroa pagetangagoz. Ez dago soluzinorik, eta gainera erdi jubilatuakgagozanez, arria ta listo!!", dinosku Noyesenpatroiak. Datorren kosteran baxurako arrantza-ontzihonek ez dau urtengo. Bere armadore biak jubilatudira eta Elantxobeko portuan arrantza-ontzi bakarrageratuko da "Anaitasuna", urte batzuk barru beraube jubilatuko da seguruen.Arrantzaleek nostalgiaz gomutatuten dabe Elantxo-beko portuan egoan atzera-aurrerea. 1854an herri

izan zanetik arrantzea izan da aberastasun iturria,XX. gizaldiaren hasieratik 70.hamarkadararte, kontserbaeta gazitze-lantegi batzuk egon ziran, baina sektore-aren krisiagaz amaitu ziran."Elantxobe beti izan daherri arrantzalea, hemen egoten zan fabrikatanorduan 7 fabrika antxoanak. Orduko handienak: Ger-nikesa, Ogoño, etabar. Orain aterpetxea dagoenlekuan, lehen mataderoa zana, fabrikea zan. Hemen-go eta alboko andra guztiak egoten ziren beharrean;umetan, gu be bai, barrilekaz" gomutatzen dau Dio-

AMALURItsasgora

aurreko orrialdetik dator

Los arrantzales elantxobetarras recuerdan con nostalgia aquellos años en los que el puerto de Elantxobeno cesaba en su ajetreo diario, y es que la pesca ha sido desde su creación como municipio en 1854,

fuente de riqueza en la localidad. Desde principios del siglo XX, y hasta los años 70, hubo varias fábricasconserveras, y de salazón, que desaparecieron con el inicio de la crisis del sector.

Orain urte batzuk Elantxobeko portuakflota nabarmena izan eban.

URREMENDi 29

AMALURItsasgora

Las dos últimas embarca-ciones que quedan faenan-do en Elantxobe, aunqueestán preparadas para la

captura de la anchoa (antxoba), se dedican a lapesca de txitxarro, makarel

y/o serrucho, con red.“Lehen antxobatan da ibil-ten ginenean, pagetan zanantxobea 11-12pzta, ordu-

rako dirua zan. Hobetohobetoen kupoak imini

ebezenean ibili ginen, 6000kilo antxoba gehienez.Baina apurtu ebenean

kupoa zenbat eta motorhandiagoa arrain gehia-go”,explica el armador ypatrón del “Noyes” de

Elantxobe, Dionisio Goitiz.

nik. Bera umetan hasi zan eta orain ia 55 urtegaz etasektorean dagoan egoera larriagaz, jubilatu gura dau.Gaur egungo arrantzaleek harrapaketa, prezio, kanti-tate eta espezietan egon diran gora beheren lekukoizan dira, arrantzarako teknologia barriak be ezagutudabez.Lehen portu guztiek euken talaieroa, izurdez ingura-tutako arrain bankoak behatuteko, orain sonarrrak,sondak eta azken belaunaldiko tresnek detektatzendabez zehatz-mehatz arrain bankoak. "Gaurko apara-

tuak lehen egon balira, motorak be ondora. Oraingosareek, lehengo motorak arrastrau be bai, hemenibiltzen zan arrainegaz".Dana dala, baliabide gehiago izan arren, arrantza egi-tea etxean geratutea baino garestiagoa dala diñoearrantzaleek. "Ezin da mantenidu hau, portu guztietangertatuko da. Gaur egun, arraina hartzeko porturikhandiena Foronda da eta.Toneladak ekarten dabezabioiek."

Dionisio Goitizek, armadoreta patroi elantxobetarrak,aurten utziko dau arrantza

egitea, eta beragaz bereitsasontzia desagertuko da

be. Elantxobeko portuaitsasontzi bakar bategaz

geratuko da.

Elantxobeko azkenengo arrantzaleek denboragitxi barru agur esango deutse arrantzari.

Elantxoben geratzen diren azken itsasontzi biakherriko portura ailegatzen.

30 URREMENDi

AMALURItsasgora

Dicentrarchus labrax (latinez)Lubina, Róbalo, Robaliza (gaztelaniaz)

LUPINALupinea Moronidoen familiakoa da.

Gorputz liraina eta buru sendoa daukoz.Gris-zilar kolo-rekoa da, ilunagoa bizkarraldean eta zuriskea sabele-an. Operkuluan eta bizkar-hegats bietan, bata bigunaeta bestea erradio arantzatsua, daukon mantxa baltzada espeziearen ezaugarria. Metro bateko luzeerea eta15 kiloko pisua be euki ahal dauz.

100 metroko sakoneratan bizi bada be, itsasoa apurtu-ten dan lekuetan elikatuten da, arrain txikiak eta krus-tazeoak harrapatuta. Sasoi batzutan (errunaldiaren

aurretik) edo gazteak badira, alkartuta ibilten dirabanku haundiak sortuz, baina ale haundiak bakarrikbizi dira. Inoiz arro bajuko ibaietan be egoten dira.Lupineak udaberrian ipinten dauz arrautzak itsasalde-tik hur.

Kirol-arrantzan espezie ezaguna da eta sukalden"nagusietako" bat. Arrain-haztegietan hazi eta ustiatu-tea arrakastatsua izan da eta merkatuetan saldutendan lupineran % 95 da.

32 URREMENDi

GEURE ALTXORRAK

LA EETAPA GGÓTICA EENN UURRDDAAIIBBAAII IIVV..EELL CCOONNVVEENNTTOO DDEE SSAANN FFRRAANNCCIISSCCOO ((BBEERRMMEEOO))..

Allí, entre las atarazanas en las que se construían laspequeñas pinazas destinadas al cabotaje comercial y lapesca, se movían y trabajaban los herreros y los carpin-teros de ribera. Por allí se salía hacia los campos de cul-tivo de Bermeo y partían las mercancías y los viajeroscamino del interior hacia Durango y las tierras de Álava.

En esta zona, extramuros pero muy próximo a la villa, esdonde en 1357 Don Tello y su esposa Doña Juana deLara, Señora de Bizkaia, fundan el convento de San Fran-cisco. La elección del lugar viene motivada por ser unode los pocos ámbitos libres, que admitía ubicar una

Es posible que una de las imágenes mássugerentes de la vida en el periodo tardome-dieval (siglos XIV y XV) en Bizkaia la poda-mos evocar en el entorno del portal de losferreros, mas tarde de San Francisco, en Ber-meo. En este espacio situado extramuros dela villa, entre los regatos Artza y Artigas, hoycoincide con la zona de la plaza de San Fran-cisco y los alrededores de este convento; sedesarrollaba una parte fundamental de lavida artesanal de la puebla.

Frantzizkotarren komentuko klaustro gotikoak, arkuz inguratutako lauki formako patio ederra dauko.

URREMENDi 33

GEURE ALTXORRAK

extensa estructuracomo es la que corresponde

a una edificación conventual; per-mitiendo a su vez, dada la proximidad al

núcleo villano, la actividad mendicante de estacongregación.

El conjunto edificado en la actualidad compuestopor: iglesia, convento y claustro no corresponde aloriginal del siglo XIV, posiblemente construido enprecario, La información de que disponemos nospermite indagar en parte de la historia del conven-to y de sus dependencias, desde que comienza laconstrucción del conjunto actual en 1422 y durantebuena parte del siglo XVI.

La imagen actual de San Francisco es aportada porlas diversas reformas, incendios y cambios de usodel conjunto conventual a lo largo de los dos últi-mos siglos. Ya en 1911 los franceses queman partedel convento, siendo convertido en parroquia entre1812 y 1814. Con la desamortización en 1836 pasapor diferentes usos: alhóndiga, mercado de abastos,

escuela, cuartel de la Guardia Civil, cárcel, juzgado,escuela de música…Todos ellos, unido a las últimasmodificaciones producto de la rehabilitación reali-zada por la Diputación Foral de Bizkaia entre 1996 y1998 han dado lugar a imagen actual.

El elemento más destacado en el conjunto de SanFrancisco es el claustro gótico que consiste en unpatio cuadrado de 19 metros de lado, rodeado deuna galería de 3,85 metros de profundidad todo elloconstruido en excelente sillería de arenisca. La gale-ría se abre al patio mediante arquillos ligeramenteapuntados que destacan sobre robustos pilares decolumnillas, dando al conjunto un ritmo armónico ycerrado. Las ménsulas de los pilares angulares pre-sentan decoración figurada sobre la base de frailesrezando, músico, cantores, predicando y ángeles.

El Convento de San Francisco de Bermeo es el másantiguo y mejor conservado de Bizkaia, no siendo elúnico en Urdaibai. Así debemos citar el pequeñocenobio de la Isla de Izaro y el antiguo convento deForua, ambos destruidos hoy.

Bermeoko Frantzizkotarren komentua Bizkaiko zaharrenetarikoaeta hobeto kontserbatzenetariko bat da.

34 URREMENDi

ZER EGIN eta NORA JOAN Ibilbidea

ARDOAREN EETA AARRAINAREN IIBILBIDEA (GR 338.)

Ibilbide hau, GR38, XV. mendetik XVIIIra mandazai-nek Bermeoko, Lekeitioko eta Ondarroako portue-tatik arraina mesetara eroateko erabilten eben ibil-bide zaharra da, eta bueltan, Errioxako ardoa, ozpi-na eta gatza ekarten eben itsasertzera.

Busturialdean Bermeon hasten da, Gernikatik igaro etaMaumetik Durangaldean sartuten da. Gero, antzinakobidea segiduten dau,Durango zeharkatu,Urkiolako por-tua igo eta Otxandiotik Araban sartuten da, Oioneraino,Arabako Errioxaraino.

GR38 ibilbidearen distantzia 104 bat kilometrokoa da;zortzi etapatan paisaia eta arkitektura apartaz gozatze-ko aukerea emoten dau. Busturialdetik pasetan dana,hurrengo zenbaki bietan ezagutuko doguna hainzuzen, 35 kilometrokoa da, eurotan lehorreko zein itsa-saldeko eskualdeko paiasaiarik ederrenak ikusikodoguz.

Hurrengo zenbakietan Ardoaren eta Arrainaren Ibilbidea ezagutuko dogu.

Bermeoko portuaren ikuspegia.

URREMENDi 35

ZER EGIN eta NORA JOAN

Ruta

RRUUTTAA DDEELL VVIINNOO YY EELL PPEESSCCAADDOOEn los próximos números, vamos a conocerla Ruta del Vino y el Pescado.

Este itinerario, en la actualidad el GR 38, reco-rre la antigua ruta que desde el S XV hasta elXVIII utilizaban los arrieros para transportarhasta la meseta el pescado de los puertos deBermeo, Lekeitio y Ondarroa y, de vuelta, traervino de rioja, vinagre y sal hasta la costa.

En Busturialdea, la ruta parte de Bermeo, pasapor Gernika y deja la comarca por Maume, paraentrar en Durangaldea. Después sigue el anti-guo trazado que atravesando Durango, sube elpuerto de Urkiola y entra en Alava por Otxandio

para alcanzar su otro extremo en Oyón, enplena Rioja Alavesa.

La distancia total que cubre el GR 38 es de unos104 Km.; ocho etapas durante las que disfrutarde una extraordinaria variedad paisajística yarquitectónica. El tramo que atraviesa Busturia-lea, que es el que vamos a conocer en los dossiguientes números, es de 35 km., a través de losque descubrir algunos de los mas bellos parajestanto costeros como del interior de nuestracomarca.

(GR 38.)

36 URREMENDi

ZER EGIN eta NORA JOAN Gastronomía

AASSAADDOORR PPOORRTTUUOONNDDOO:: FFUUEENNTTEE VVIIEEJJAA,, AAGGUUAA NNUUEEVVAA

El trayecto desde Bermeo a Pedernales transcurrenecesariamente por Mundaka. Casi escondido de lacarretera y en un alto sobre el estuario de la ría seencuentra el restaurante Portuondo,un espacio en elque la combinación de gastronomía y paisaje lo con-vierten en la opción preferida por el público, no sólode sus alrededores, sino también de Bilbao y otraslocalidades.

Poco imaginaba el padre de Imanol Fernández de laCuadra, cuando compró este caserío enterrado entrepinos, que la increíble panorámica que se ofrecedesde este lugar se convertiría en uno de los atracti-vos del establecimiento.

Comenzó a funcionar en el año 1963 como unpequeño chiringito que posteriormente se fueampliando y ya desde mediados de los años 70 pasóa convertirse en el asador que se conoce hoy en día.

El local dispone de dos plantas y otros tantos come-dores. Uno de ellos ubicado en la zona del baserri,decorado al estilo tradicional de los antiguos caserí-os y un segundo, dotado de grandes cristaleras quese abren hacia las marismas de Urdaibai, en la zonaampliada posteriormente. Al no tratarse de grandescomedores, su oferta está más dirigida a comidas deempresa, familias o parejas, un abanico diversificadode clientes de todas las edades y procedencias.

En estos acogedores comedores se sirve menú deldía y la carta - con una oferta amplia y cuidada, espe-

Imanol Fernandez de la Cuadra, propietario de PortuondoJatetxea, y Zigor Ajuria, Jefe de cocina.

Canutillos rellenosde Crema con Chocolate.

Gastronomía

URREMENDi 37

ZER EGIN eta NORA JOAN

cializada en pescados frescos - en la que tambiénpueden encontrarse exquisitos platos elaboradosartesanalmente, carnes y pescados a la plancha ydeliciosos postres artesanos, de la mano del jefe decocina, Zigor Ajuria.

El verano supone una época de trabajo frenético,"sin embargo desde este establecimiento se promuevela idea de que el cliente encuentre siempre algo másque los platos típicos habituales", tal y como afirmaImanol Fernández de la Cuadra, propietario del esta-blecimiento. El Portuondo ofrece un estilo de cocinatradicional cuya presentación conlleva un toque demodernidad, en la idea de ir más allá del plato bási-co para buscar otras combinaciones. "Cuidamosespecialmente que haya mucha variedad de pescadoporque al lado del mar es importante tener una buenaoferta, pero también trabajamos la carne, básicamen-te el chuletón a la brasa".

El asador cuenta con una bodega con más de 100referencias, entre las que destaca una buena selec-ción de Riojas, casi todas las denominaciones de ori-

gen nacionales y caldos internacionales franceses,chilenos y australianos, entre otros.

"Cuando viene alguien de fuera - continúa - es muyhabitual traerle aquí a comer para que conozca laesencia del País Vasco, la comida tradicional y el paisa-je. Los madrileños y los catalanes son los turistas que,en mayor medida, se acercan por el Portuondo".

Mejora continuaDentro de la filosofía de ir siempre más allá, en 2007comenzó a funcionar una nueva iniciativa que con-siste en transformar su terraza exterior en escenariode música en directo. Tras el éxito de la idea, quesurgió para dos día a la semana, se ha ampliado acuatro jornadas en las que, bien antes de cenar omientras se toma un café tras los postres, el públicoasistente puede disfrutar de ritmos latinos, jazzcomo música de fondo. El restaurante tambiéncuenta con una zona Wi-Fi y un espacio con colum-pios, otra de las ideas surgida hace unos años, den-tro de su política de renovación constante

En opinión de su propietario, "para conseguir éxitoen los negocios hay que hacer bien las cosas y procu-rar adaptarte a las necesidades. No sirve de nada que-jarse, sino que hay que buscar alternativas". De estapolítica surgió el año pasado otra novedad, un auto-bús gratuito, con capacidad para siete pasajeros,que transporta a los clientes desde el punto en elque se encuentren - dentro de un área cercana -hasta el establecimiento. Una vez finalizada la vela-da, el vehículo vuelve a trasladarles al punto de ori-gen. De esta forma se intenta facilitar el acceso aaquellas personas que, aunque quieran cenar en elasador, tengan reparos en coger el coche, desdeparejas a grupos más amplios.

Rodaballo Salvaje a la brasa.

38 URREMENDi

INGREDIENTES PARA 2 PERSONAS250 - 275 gr. de lomo de bonito

Eusko Label sin piel Aceite de oliva virgen

Sal marina gordaSal maldon

PerejilAjo

LOMO DE BONITO EUSKO LABEL A LA BRASA CON PURÉ DE ACEITUNAS NEGRAS,TOMATE CONCASSE Y PIMIENTOS VERDES DE GERNIKA

Asar el bonito a la brasa de carbón de encina,dándole un golpe de calor para que se formeuna costra en el exterior y dejando un puntorosa en el interior, conservando así todo susabor.En el momento del emplatado, cortaremos ellomo en rodajas o medallones ( el centro estará

rosáceo, prácticamente crudo) y, una vez colo-cadas la guarniciones, añadiremos el refrito muycaliente para que se termine de hacer el bonitoen ese momento. Le pondremos unas escamasde sal de maldon y unos aros fritos de pimientoverde de Gernika.

Patrocinado por Babestua

PUBLIERREPORTAIA URREMENDI

KA

LITA

TEA

FU

ND

AZI

OA

EUSKO LLABELA DDUTEN HEGALUZEA EETA HHEGALABURRA: BANAN-BBANAN AARRANTZATUAK

Eusko Labela duten Hegaluze eta Hegalaburrakalitate maila handiko produktuak dira; euskalarrantzaleek banan-bana harrapatzen dituzte,sarerik gabe, betiko arrantza-aparailuak erabiliz:kanabera bidezko arrantza eta kazako edoxaxiango arrantza. Horrela, arrainen kalitateahobea izateaz gain, arrantza-tokien jasangarrita-suna eta itsas baliabideen etorkizuna ere ber-mantzen dira.

URREMENDi 39

Piezak hautatu egiten dira eta neurri eta fresko-tasun irizpideak kontuan izanik, onenak aukera-tu eta horie bakarrik jartzen zaie zigilua. Horrezgain, gutxieneko neurri bat errespetatzen da,Hegaluzearen kasuan 4 kg eta hegalaburrare-nean 8kg. Arrainek Eusko Labela lortzeko fres-kotasun maila eskatzen da: "Apartekoa” eta "A".

Eusko Labela duten Hegaluzea eta Hegalaburraerraz bereiztu ahal dira, isatsari atxikita segurta-sunezko zigilu zuri bortxaezina daramatelako,eta bertan Eusko Labelen logotipoaz gain,honako datuak agertzen dira: lehorreratua etakontrolatua izan den portuaren izena; zeinespezietakoa den eta kontrol zenbaki bat, zeinuntzik harrapatu, noiz lehorreratu eta hautake-tan aritu den kontrol-taldea zein den adieraz-ten duena.

Kontuan eduki behar da kanpotik (beste hain-bat lurraldeetatik) hegaluze asko ari dela sartzen eta konpetentzia gogorra dagoela. Horrenaurrean ezinbestekotzat ikusten da bertakoarrantzaleen lana babestea eta hori merkatuanEusko Label bereizgarriarekin nabarmentzea,kontsumitzaileak benetan jakin dezan zer ariden erosten eta jaten.

Datuak 20072007an Euskal Herriko arrantzaleek arrantzatu-tako hegalabur guztiek hartu dute Eusko Labe-len zigilua. Lorpen hori arrantzale guztiek eginduten ahaleginaren emaitza da, Europako Batzordeak hegalaburraren espeziea berreskuratzeko martxan jarritako araudi berria betetzekoegindako lanarengatik, hain zuzen ere.1.685.328 hegalabur kilok lortu zuten iaz EuskoLabelaren zigilua.

Hegaluzeari dagokionez, 2.834.464 izan dirazigilua lortu duten kilo kopurua.

40 URREMENDi

MUNDUTIK ZEHAR antonio pou

En 1997 sus habitantes tomaron la firme y no fácildecisión de intentar compaginar el mundo de hoycon las prácticas sostenibles que se venían reali-zando en la isla desde tiempo inmemorial. Ante lainvasión turística y la economía globalizada losherreños de hoy parecen poco dispuestos arenunciar a su ganado y a sus tierras, y para esonegociarán con la modernidad como negociaronsus antepasados bimbaches con el normando

Jean de Bethencourt en 1402, al servicio de lacorona de Castilla.

Sin duda será una negociación difícil, pero si loconsiguen constituirá un ejemplo para todos. Enese sentido el reconocimiento como Reserva deBiosfera que UNESCO otorgó en el año 2000,puede serles de gran ayuda en la búsqueda definanciación externa. Hay que tener en cuenta que

HACIA LLA SOSTENIBILIDAD

La palabra sostenibilidad está hoy de moda en el mundo occidental. Sin embargo, a poco que se examine,resulta evidente que nos encontramos ante un vocablo hueco, cuyo significado real nadie tiene claro y quese traduce en la práctica en poco más que un maquillaje superficial. Por eso es infrecuente, pero muy vivi-ficante, encontrar casos como los de la isla de El Hierro.

Impresionante vista del pico de Malpaso en la Isla de El Hierro.

URREMENDi 41

MUNDUTIK ZEHAR

Ermita de la Virgen de los Reyes

la autarquía en el mundo actual es imposible y quela sostenibilidad necesita de una fuerte inversióninicial, tanto en capital humano como financiero.En realidad es una falsa sostenibilidad, porque laauténtica solía consistir en territorios escasamenteocupados, escasa esperanza de vida y la poca quequeda dedicada fundamentalmente a la supervi-vencia.

Si el proyecto que comienza en el presente añollega a buen término El Hierro será la primera isladel mundo autosuficiente en energía. Como noescasean ni el viento ni el agua de mar, una red deaerogeneradores empleará parte de su energíaeólica en depurar las aguas y en elevarlas hastaotros depósitos en la parte alta de la isla. Cuandoel viento escasee, o cuando se necesite satisfacerpicos de demanda, se dejará retornar el agua porlas mismas tuberías de bombeo hasta los depósi-tos de abajo, moviendo unas turbinas y generandoenergía hidroeléctrica. El usar agua desalinizadaen vez de agua de mar tiene la ventaja de alargarla vida de las instalaciones y, al mismo tiempo,disponer de una reserva estratégica paratiempos de sequía.

Los herreños, como todos los isleños,siempre han practicado la emigración.Allá donde van tienen espíritu decomerciantes, no de sumisa mano deobra, y están por tanto acostumbradosa un flujo natural de intercambio con lagente de afuera. Sin embargo, esecarácter abierto se simultanea con unafirme defensa del carácter tradicionalde su territorio. Por ejemplo, a diferen-cia de muchos otros lugares, la mayorparte de las propiedades no estánvalladas, lo que permite atravesarandando sus hermosos paisajes y dis-frutar de una grata sensación delibertad.Buscando elementos que puedanexplicar esa gran cohesión socialquizá destaque entre ellos la devo-ción a la Virgen de los Reyes y susfamosas Bajadas, a las que hice refe-rencia en mi artículo anterior. Desde

1745 cada cuatro años los herreños sacan a suPatrona del sencillo santuario que la alberga en loalto de la isla y la bajan por los pueblos hasta lacapital, Valverde, donde permanece durante unmes hasta que es retornada a su alojamiento habi-tual. Ese recorrido de cuarenta kilómetros debe serrespetado "tirando las paredes de los cercados ypisando los sembrados que se interpongan a supaso". A base de convicciones similares se mantie-ne el territorio abierto y muchos valores tradicio-nales plenamente funcionales.

Sin cohesión social no hay sostenibilidad. En esesentido quizá los herreños tengan algo que ense-ñarnos. ¿Nos vemos en la próxima Bajada? Será el4 de Julio de 2009.

http://www.elhierro.tv/bajada.html

42 URREMENDi

PERTSONAIAJose Antonio Basteguieta "Marko"

JJOOSSEE AANNTTOONNIIOO BBAASSTTEEGGUUIIEETTAA ""MMAARRKKOO""SSAALLTTSSAA GGUUZZTTIIEETTAAKKOO PPEERRRREEXXIILLAA

Berritsua da, berbatien txapelduna, gastronomojakituna, inon diran eta lehiaketa eta errekor bere-zienen sustatzailea, komertzial diplomatua, berakesaten dauan lez "mundologian", alkate ohia etabere jaioterriaren, Kortezubiren, enbaxadore. Hori-xe dana eta gehiago da "Marko". Gizon apala etazintzoa, bizipoz eta graziaz betea.

Jose Antonio Basteguieta "Marko",Kortezubiko seme kutuna egineben Joxe Miguel Barandiaran aba-deagaz, bere etxe aurrean.

Jose Antonio Basteguietak ez dau geldi egotenjakin bere bizitzan, geldiezinegonak munduerdian ibiltera eroan dau eta makina bat pasadi-zo eta istorio bitxi izatera. Baina Markoren historiaKortezubiko Terlegiz auzoko Markone baserrian,jaiotetxean hasten da, hantxe hartu eban bere aita-ren ezizena, gaur egun hain ezaguna jakuna:"Marko".Jose Antonio Basteguieta "Marko" orain ez da biziKortezubin, baina herriari emon deutso bizitzaerdia; bertan sortu eban ezerezetik "Marko Errete-

gia", etajakin daue t e k i n aataraten

eta hantxe burutu dauz Marko popularra egindaben lehiaketa bitxi eta xelebreak. "Hau montaunebanean, kreditua ordaindu ezinik, pentsatu neban,nik hemengo propagandie zelan egin al dot?. Saltzai-lea izan naizenez, aurretik, agente komertziala, etahainbeste salmenta-seminario eginda, marketing-enbarruan, burura etorri jaten Konplejuak kentzekoburuhandien konkurtsoak egitea, edo kojon karrerak,baina katxondeoan,inori burlerik egin barik.Barre bai,baina aurpegira." onartuten dau.Markok proposatu-tako lehiaketak bereziak izan badira, askoz gehiagobere irudimena. Buruhandien lehiaketa, sabelikhaundienarena, ezkonbakoena, koixuena... zer ezdau egin, ba! "... prentsa asko etorten zan, eta MarkoErretegia ateratzen zan". Ohiz kanpoko zaletasunhorrek eroan eban Guinnes errekor ba tzuen sustatzaileeta aitzindari izatera. Berari esker Errekorren Guin-nes liburuan munduko txapelik haundiena agertu-ten da. "Jose Miguel Barandiaran difuntoari, gure Kor-tezubiko seme kutunaren omenaldia izan zan hori,etaHerri Kirolak lehenengo bider historia guztian Gui-ness-en agertu ziran neugatik, "proeza humana"moduen agertzen da Iñaki Perurena, 300 kiloko harriaaltzaten".

Hareexek lehiaketa eta erronka bereziek ekarri eutsenMarkori,ospea, telebistan be askotan parte hartute-ko eta gizon polifazetikoaren famea emoteko. Izanbe, NHK, Japoniako telebista publikoak egin eutsonerreportajean munduko alkaterik polifazetikoen lezaurkeztu eben "Gernikako Arrienen astelehen batenegon ginen alkarrizkeeta egiten, eta nire popularida-deari erreparatu eutsen "hiru pertsona izan dira agur-tu ez zaituen bakarrak", esan eustan kazetariak.

Marko alkate izan da orain dala urtebete arte, Fran-ko hil osteko lehenengo hauteskundeetan hasita,Kortezubiko auzo-alkate izan zanetik, Kortezubiondiño Gernikari anexionatuta egoanean. " Bi urteauzo-alkate,beste urte bi gestoren presidente,desane-xioa lortu genduanean, eta gero 20 urte alkate bas-toiagaz.Baina ni ez naz izan politikoa inoz, ez naz sen-tidu inoz politikoa, ni politikatik ez naz inoz bizi, ezkobratu,ez ezebez". Dana dala,herriarenganako kon-promisoari eta karguari esker, Jose Antonio Baste-guietak, "Markok" pozik gogoratuten dau bere jar-duera politikoko lorpenik haundiena, ekinaren eki-nez lortua, Kongresuak legealdian aldaketa batonartutea, umeak jaioten zirala jaioten ziran lekuan,gurasoak bizi ziran lekuan erregistratu ahal izatea,hain zuzen.

hurrengo orrialdera doa

Es dicharachero, campeónde charlatanes, experto gas-trónomo, promotor de dispa-ratados concursos y records,perfecto comercial diploma-do, como él dice, en mundo-logía, ex - alcalde y embaja-dor de su pueblo natal, Korte-

zubi. Todo eso, y muchomás, es "Marko". Un hombresencillo y muy sincero, que

contagia vitalidad y desbordasalero.

PERTSONAIAJose Antonio Basteguieta "Marko"

Jose Antonio Basteguieta, Marko, Argenti-nako Luján herriko Udaletxean. 1989anKortezubi eta Luján senidetu egin ziren. URREMENDi 43

44 URREMENDi

PERTSONAIAJose Antonio Basteguieta "Marko"

aurreko orrialdetik dator

"Sasoi horretan Barakaldon jaioten ziren guztiak. Kortezu-biko andra baten eskakizuna entzun ondoren, bota nebaneskaerea euskal diputatuen bitartez Madrilera. EnriqueMugica zan orduen Justizia Ministroa.Esan neutson diputa-du euskaldunari berari esateko, ez baebazan aurrera atera-ten,ni presentauko nintzela,dozena erdi umedunaz kongre-suko sesio baten. Hurrengo legealdian aho batez onartueben."

Alkate zala Kortezubi izena Vatikanoraino eroan eban,Juan Pablo II Aita Santuaren bedeinkapena lortu ebanherriarentzat. Dalai Lamagaz be hartuemona eukitakoada, haren berbak harritu egin eben gainera: "Ongi EtorriEuskal Herrira, eta Gernikako Arbolara, askatasun arbolara,eta esan, Dalai Lama bezalako pertsonak egongo bazirenmunduan, ez zala egongo ez gerrarik ez goserik".

Australia, Argentina, Bolivia… leku askotara eroan dauMarkok Kortezubi izena harrotasunez eta asko dira jasodabezan pasadizoak eta kontuak. Gastronomia lehiakete-

Marko ha ostentado el cargo dealcalde de Kortezubi hasta hace

un año y desde que en las prime-ras elecciones, una vez muertoFranco, fuera alcalde pedáneo

cuando Kortezubi estaba anexio-nado a Gernika. Como alcalde hallevado el nombre de Kortezubi,hasta el Vaticano, donde consi-guió la bendición del Papa Juan

Pablo II para su pueblo. Australia,Argentina, Bolivia,… son muchoslos lugares a donde Marko ha lle-vado con orgullo su pueblo Korte-zubi, y muchas las anécdotas de

su vida.

Marko Dalai Lamagaz be egon zan, 1997an Tibeteko lider espiritualak Gernikako Juntetxera egindako bisitan.

URREMENDi 45

PERTSONAIAJose Antonio Basteguieta "Marko"

tan, gaur egun ondino be badabil, izan dauz, gainera.Txakolina egiteko mahatsa hartuten dau "txakolineez da negozioa, hori desnegozioa da. Baina esatendabe txarra ez dogula egiten"dinosku.

Orain, bere bizitza-filosofia segiduten dau "10 euroboltsikoan euki ezkero, eta bizitzeko gogoa, etagarrantzitsuena osasuna, besterik ez da behar".

Paseoan, bizikletan, txikiteoan edo epaile, gastrono-mia lehiaketetan, Marko oraindik saltsa guztietatakoperrexila da.

Markok Juan Pablo II Aita Santuaren bedeinkapena lortu eban;Vaticanoraino eraman eban Kortezubi herriaren armarria.

Jose Antonio Basteguieta "Marko", creó en Kor-tezubi "Marko Erretegia", un negocio al que hasabido sacar partido, culpable en gran medidade los excéntricos y disparatados concursos,

que han hecho a "Marko" ser tan popular.

ZUZENKETAUrremendi Aldizkariaren 18. zenbakian, Artistakizeneko tartean, Doniene Santutegiko ZaintzaleTaldearen erreportaian, akatz bat agertzen da.

Burgoa mendian egoan oin-itxurako harria1982an eroan eben Gaztelugatxera, eta ez orain

10 urte.

46 URREMENDi

GEURE KIROLAK

Gatxa da esatea noiz hasi zan eskualdean surfaren-ganako pasioa. Egunen baten lehorreratu eta bertongeratuko zan. Sasoi haretan Mundakan eta Ibarran-geluko Laga hondartzan gaur surf zaletasuna danajaio zan. Istorio xumea izatetik 90. hamarkadan pasi-no amorratua izatera pasatu zan.Gaur egun Busturialdean surf zaletu ugari dago,eskualdeko surf eskola edo klub bietan: MundakaSurf Taldea eta Ogoñope Surf Taldea. Mundakakotaldeak ia 21 urte daukoz eta Euskadin aitzindaria da.Ofizialtasunez sortu zan lehenengoa da, BizkaikoFederazinoa eta Euskal Herriko Surf Federazioa sor-

tuteko lehen pausoa emon ebana.Sortzaileen arteanSukarrietako Lekunberri anaiak, Aitor Ruiz edo Bruceaustraliarra dagoz."Gaur egun badaukogu non batu, udalak emon eus-kun lokalean. Mundakako Surf Txapelketan partehartzen dogu eta urtean zehar umeentzako ikastaroakemoten doguz. Herriko txapelketea be antolatutendogu, zemendian izango da. 110 lagun gara eta 40 baturetan sartuten gara" dinosku Txente Sanzek, kluba-ren oraingo arduradunak

Ogoñope Surf Taldearen sedea Ibarrangelun dago,kanpoan, hondarraren eta Lagako hondartzako ola-tuak apurtuten diran lekuan; klub honek herriko txa-pelketea antolatu eban 1987an."Lagako Ogoñope Surf Taldea, lagun talde modurasortu zan. Surf eskolea be eratu gendaun, eta oso ondofuntzionatzen dau, senideen arteko giroan.Irabazas-

Busturialdearen eta surfaren maitasuna Munda-kako ezkerreko olatuaren joan etorriagaz hasi egi-ten da eta Lagako Ogoño harkaitz ikaragarripeanbabesten da goxo-goxo. Udazkenero burututendan Mundakako munduko surf txapelketeakbihurtu dau Busturialdea surfaren nazioartekoeredu.

BBUUSSTTUURRIIAALLDDEEAA SSUURRFFAARREENN LLUURRRRAALLDDEEAA

Surfak,kirola eta naturarekiko erlazioa lotzen dauz.

URREMENDi 47

GEURE KIROLAK

mobarik eta kalitatea goratuz" kontetan deuskuInaxio Gonzalok, Lagako surflari taldea osatutendaben 60 kideetako batek. Bera moduan Ea, Elantxo-be, Ibarrangelu, Kanala, Bermeo eta eskualdeko,beste gazte batzuk Lagako olatuetara igo dabe.Alva-ro Vega, Ibarra anaiak, Bortxestarrak, Bittorio SanMiguel, Martin, Iñigo Idarraga edo Mikel Iturbek osa-tuten dabe bertoko surfaren historia."Kiski da surf eskolearen maisua, egunero egoten dahondartzan. Gero klub modura Euskal Herriko Surf

federazioagaz zirkuito bat antolatu genduan ekaineanikasleekaz, ikastxiki zirkuitua. Eskola kirola izan zan"dinoskue Ogoñope Surf Taldekoek. Errekearen baz-ter bietan, eskualdeko surf zaletasuna bizirik dauketalde biek, bertako surfalrientzako ikastaro etaproba errezagoak ipinita.

Baina Busturialdean surfak ospea hartu aurretik, geureolatuak erakarrita leku urrunetako surfalariak etortzenjakuzan. Graig Sage Mundakan bizi dan australiarra,

Mundakako olatu zoragarriak surfak geure eskualdean daukonoihartzunean eragin zuzena dauko.

48 URREMENDi

surfaren enbaxadore izan da hemen eta Mundakako barriemaileasurf munduan“Lagun bategaz etorri nintzen 80an, olatuak topetan etorri ginenean

kontinente zaharrarera.Baina orduko,77-78 urteetan egiten zan berbaMundakaren gainean surf aldizkari amerikar baten. Orduan Tolkienelaberri eta kondaira lez deskribatzen eben, eleiza goian, lainoa erre-kan sartzen.... eta benetan be kutsu magikoa badauko bai" Horixemagiea bihurtu zan Mundakako talisman orain dala hamar baturte. Ezkerreko olatuak munduko surf zirkuitoaren probarikhaundienen sede bihurtu eban."Mundaka xarmangarria da eta aparteko edertasuna dauko. Txo-

pos tabernearen aurrean egon zeinke 200 metrora surfistak ikusten.Hondar naturaleko barrea da eta amaibako olatua izan leike,nekaezina, Surfalarientzako ezin hobea da, 200-300mko bidaia"."Azalduten deusku Craigk,Billabongeko zuzendari komertzialak etaherriko Munduko Surf Lehiaketearen antolaketearen arduradunak.Orain dala 20 urte zabaldu eban,surflarientzako moda eta materialdenda eta gaur egun Mundakara datozen surflarien topaguneada.Dendea enbaxada bat da,batez be txapelketa sasoian. Arazorenbat daukona ... honaxe dator. Eredua da, txapelketearen aurretik etaostean jasaten doguz eta ardurea be bada". Dinosku Itziar Azkue-nagak, Mundakan bizi dan bilbotarrak, Craig bere senarragazbatera,urtero estureagaz bizi izaten dabe Billabong Pro Mundakatxapelketea.Pasa dan irailaren 29an txapelketearen beste edizino bat hasi zan,herrian munduko 40 surflari onenak batuten dira eta zaletu pilobat, "lehenengo asteburuan 12.000 izan leikez egun bitan, zaletasunosoa da."azalduten dau Itziarrek. Aurtengo surflari ospetsuenartean, 8 bider munduko txapelduna izan dan Kelly Slater, AndyIrons hawaiarra, edo gonbidatu bat, munduko surfaren irudiaedo kondairea dan Mark Occhilupo dagoz." Hona surfaren top40 etorten da; aurten gainera, hiru euskalduneuki doguz txapelketan: Aritz Aramburu, lehiatuko dana eta HodeiCollazo eta Marcos San Segundo zarauztarrak gonbidatuta".Surfaren munduan, uraren gainean ibilten zaletu eta adituek beamore emoten dabe olatu haundiaren oinetan.Mikaël Picon,surflarifrantziarrak surf europearreko elitean dagoanak be onartuten dau:"Mundaka Europako lekurik maitagarriena dot, paisajea parega-

bea da, kulturea eta jendea atsegin dodaz. Mundakako olatua beretuboagaz harrigarria da, luzea eta harrotua, berezia"

Hodei Collazo lako surflari euskaldunentzat "Mundakako txapel-keteak asko lagunduten dau surf gehiago praktikatu daiten". Mun-dakak ederto baten jakin izan dau Munduko Surf Txapelketabatek dakarren presioari eta pisuari aurre egiten, mediatikoari bebai, herriko zaletasuna, eskualdeko surf klub bietan banatuten daeta gero eta zaletu gehiago dagoz egunetik egunera kirol hone-tan, kostaldeko olatuak aprobetxatuz Busturialdea Surfarenlurraldea dala esaten dabe.

GEURE KIROLAK

Inguru zoragarria da Busturialdeasurf-a praktikatzeko eta beren ikuspe-giaz disfrutatzeko.

URREMENDi 49

GEURE KIROLAK

EL SURF EN BUSTURIALDEA EN CIFRAS:Años 90: El boom del surf en Busturialdea se sitúa en esta época. Aunque ya antesfuesen conocidas las indudables condiciones de nuestra costa para el surf, entre losexpertos.1987: se celebra el primer campeonato local de Surf de Laga.12.000: Número aproximado de personas que se acercan a Mundaka en el primerfin de semana del Campeonato de Surf Billabong Pro Mundaka.12: Son las pruebas del calendario de la ASP World Tour 2008. Mundaka es una delas localidades elegidas para disputar una de sus pruebas, que también se disputanen otras partes del planeta, como Australia, Hawai, Tahití o Sudáfrica.2: Son los grupos de surf locales en Busturialdea, Mundaka Surf Taldea y OgoñopeSurf Taldea. Ambos, mantienen escuelas de surf, y tratan de promover la pasión delsurf entre los jóvenes de la comarca.2001: Se celebra la primera prueba del campeonato mundial de surf, íntegramenteen Mundaka. Ese mismo año se suspendió por el atentado del 11-S.

Busturialdeko turismo aktiboko alde garrantzitsua bilakatu da besurfa, inguruko enpresa espezializatuak

Udazkenero ospatzen den Mundakako Mundu mailako surf txapelketeak, kirolari eta turista asko erakartzan dau.

50 URREMENDi

IRAGARKIAK correo ordinario: Urremendi, Gernika-Bermeo, Ladagarapen Alkartea.

Domingo Alegria Enparantza, Z/G. 48300 Gernika-Lumo (Bizkaia)teléfonos: 94 625 06 06/ 688 61 66 22/ 657 79 08 36correo electrónico: urremendi@euskalnet.net

SE OFRECE CHICA EUSKALDUN PARA CUIDA-DO DE NIÑOS O PERSONAS MAYORES DE15:00 A 20:00 h.TELEFONO: 688 629 353

SE VENDE PISO EN MUNITIBAR.REHABI-LITADO 65 M2. 2 HAB, COCINA, BAÑOCOMPLETO Y SALÓN COMEDOR AMPLIO.GARAJE 25M2.PRECIO.186.000€.TLF: 635 602 011

VENTA DE EXTINTORESLICENCIADO DA CLASES PARTICULARESDE INGLÉS EN GERNIKA.TODOS LOS NIVELES, PREPARACIÓN DE EXÁMENES,EOI, FCE, REFUERZO, CONVERSACIÓN, ETC.TLF: 667 652 110 (JON)

BUSCO TERRENO EN ALQUILER DELARGA DURACIÓN, PARA PLANTACIÓNDE KIWI. LLANO O CON POCO DESNIVEL.MÍNIMO 5 HAS. CON POSIBILIDAD DECAPTACIÓN DE AGUA PARA RIEGO AGRÍ-COLA. CONTACTAR CON:630 06 83 84 (Lander) o 94 625 76 09 (Urremendi)

SE VENDE CASERÍO DE 2 VIVIENDAS ENFORUA TERRENO 2 HA. OPCIÓN A MASTERRENO. MOVIL: 605813611

CLASES DE INGLÉS (LICENCIADO)EN GERNIKA.TODOS LOS NIVELES, PRE-PARACIÓN DE EXÁMENES, EOI, FCE,REFUERZO, CONVERSACIÓN, ETC.TLFs: 944653851/680228233

SE VENDE LIBRERÍA-COPISTERÍA EN USAN-SOLO.CÉNTRICA (C/ OLETXE N.O 25).OPCIÓNDE COMPRAR EL LOCAL.TLF:609 578 888

SE ALQUILA LOCAL COMERICIAL EN UNLUGAR MUY CÉNTRICO DE BERMEO DE 50M2 . MOV: 696 300 596

SE VENDE PISO EN BERMEO POR151.000 €, 4 HAB, SALA, BALCÓN 70 M2,EN EL PARQUE "LAMERA", CÉNTRICO.TLF.: 658730639.EMAIL: jhdmma@hotmail.com

SE VENDE TXOKO DE 52M2 EN BILBAO.PRECIO: 60.000€. TEL.: 658730639.EMAIL: jhdmma@hotmail.com

COMPARTO COCHE PARA IR A DIARIO DEGERNIKA A AZPEITIA. SALIDA A AZPEITIA:7:00H,VUELTA A GERNIKA: 15:00HJORGE:653153147

SE VENDE TERRENO EDIFICABLE 3500M2 PARA UNIFAMILIAR. A 10 MIN. DEGERNIKA. VISTAS INMEJORABLES.TLF: 659 639 666

KLASE PARTIKULARRAK ESPERIENTZIADUN IRAKASLEAK KLASEPARTIKULARRAK ESKAINTZEN DITU.LEHEN HEZKUNTZA ZEIN DBH-RAKO.GERNIKAN. TLFA: 656 772 012

SE OFRECE SEÑORA DE GERNIKA PARATRABAJOS POR HORAS CUIDAR NIÑOSO LIMPIEZA DE LUNES A VIERNES.TLF:628 330 054

SE VENDE PARCELA DE GARAJE DENUEVA CONSTRUCCIÓN EN AMORE-BIETA. C/ SAN PEDRO, 31TLFs: 646 888 045 / 690 143 456

SE VENDE TXOKO DE 52 M2 EN BILBAO.PRECIO: 60.000€. TEL.:658730639.EMAIL: jhdmma@hotmail.com

SE VENDE PISO EN FORUA VISTAS AURDAIBAI. 96 M2 3 HAB. 2 BAÑOS, COCI-NA Y SALÓN. A/C, CALEFACCIÓN, GASNATURAL. AMUEBLADO. CAMAROTE DE30 M2 Y GARAJE. TLF:617737888

SE OFRECENCLASES DE ALEMAN. PROFESOR NATIVOY EXPERIMENTADO. PREPARACIÓN DEEXÁMENES. TODOS LOS NIVELES.TLF: 635 743 297 (KLAUS)

SE NECESITA SEÑORA PARA LIMPIEZA DE HOGAR YPLANCHA. 2 DÍAS A LA SEMANA ENMUXIKA. TLF: 609 409 191

BUSCOCOMPAÑERA PARA COMPARTIR PISO.TEMPORADA ESCOLAR (SEPTIEMBRE-JUNIO). TLF: 656 754 974

SE BUSCACHICA/O EUSKALDUN PARA TRABAJAR ENTIENDA DE GERNIKA.POR HORAS O VACA-CIONES.NOCIONES DE INGLÉS.SE VALORAEXPERIENCIA. SS. TLF:685 758 102

HIRUSOLAIRUKO ETXE BAT SALGAIMUNITIBARRENLEKEITIO, GERNIKA, ETA ZORNOTZATIK15 MINUTURA.400 M2 LURRA: 200 M2.4 LOGELA, 1 HIDROMASAIEKO BAINE-RAREKIN ETA JANSLEKUA. 4 KOMUN.APARKALEKU BI. 25 M2KO TXOKOA,SUKALDE OSOA ETA BEHEKOSUA. ARIMUSIKALA, HEGO-EKIALDERA BEGIRA.PREZIOA: 445.000 € (HITZ EGITEKOPREST).TLF: 653730970

SE VENDE BAR CÉNTRICO EN USANSO-LO. CON LICENCIA PARA BAR-DEGUSTA-CIÓN. REFORMADO ÍNTEGRAMENTEHACE UN AÑO. TLF:609 578 888

Envianos tus anuncios a:

SE VENDE PISO CÉNTRICO DE 100 M2 ENUSANSOLO. CON ASCENSOR, 3 HAB,SALÓN DE 25 M2, COCINA, 1 BAÑO YDOS TERRAZAS. TLF: 609 578 888

SE VENDE PISO EN GERNIKA. 3 HAB,ASCENSOR, CAMAROTE, CALEFACCIÓNGAS NATURAL. PRECIO A CONVENIR.TLF: 675 709 121.

CURSOS CAD 2D Y 3D (GERNIKA)PAUTOCAD 2 Y 3D, MECHANICAL DES-KTOP 3D, ARCHITECTURAL DESKTOP 3D,SOLID EDGE 3D, UNIGRAPHICS 3D.E-MAIL:scandina@euskalnet.net

SE OFRECE CHICA DE 37 AÑOS PARAHOSTELERÍA, LIMPIEZA, SERVICIOSDOMÉSTICOS, CUIDAR NIÑOS… (CONMUCHOS INFORMES). TLF: 677853431

SE OFRECE MUJER EUSKALDUN PARAATENCIÓN Y CUIDADO DE PERSONASMAYORES, EN DOMICILIO, HOSPITALESO RESIDENCIA. POR HORAS, DÍA YNOCHE. MUCHA EXPERIENCIA Y TRATOAGRADABLE. TAMBIÉN PARA TAREASDOMÉSTICAS. ZONA DE BUSTURIAL-DEA O MUNGIA. JORGE: 627 293 814