UNIDADE 9UNIDADE 9

O APOXEO DO IMPERIO ESPAÑOLO APOXEO DO IMPERIO ESPAÑOL

OS AUSTRIAS MAIORESOS AUSTRIAS MAIORES

(S.XVI)(S.XVI)

1. O IMPERIO DE CARLOS I (1516 -1556)1. O IMPERIO DE CARLOS I (1516 -1556)

Carlos I de España (V de Alemaña), inauguroua a Carlos I de España (V de Alemaña), inauguroua a dinastía dos Habsburgo (ou Austrias) en España. dinastía dos Habsburgo (ou Austrias) en España. Converteuse no Converteuse no monarca máis poderoso do seu monarca máis poderoso do seu tempo tempo debido a herdanza que recibiu da súa debido a herdanza que recibiu da súa familia:familia:

♛ ♛ Do seu paiDo seu pai (Filipe I “O fermoso”): recibiu Austria, (Filipe I “O fermoso”): recibiu Austria, os Países Baixos (Flandres) e territorios en Francia, os Países Baixos (Flandres) e territorios en Francia, ademáis do dereito a presentarse á elección do trono ademáis do dereito a presentarse á elección do trono do Imperio alemán.do Imperio alemán.

♛ ♛ Da súa naiDa súa nai (Xoana I “a tola”): recibiu as Coroas de (Xoana I “a tola”): recibiu as Coroas de Castela e Aragón, posesións italianas (Sardeña, Castela e Aragón, posesións italianas (Sardeña, Napolés e Sicilia) e os territorios americanos.Napolés e Sicilia) e os territorios americanos.

Posesións imperiais de Carlos V Posesións imperiais de Carlos V en Europaen Europa

Carlos V chegou a España en Carlos V chegou a España en 1516 procedente de Flandres, 1516 procedente de Flandres, onde nacera.onde nacera.

No ano 1520 Carlos tivo que No ano 1520 Carlos tivo que facer fronte a unha facer fronte a unha rebelión rebelión de cidades de Castela de cidades de Castela (a (a rebelión das Comunidades). 2 rebelión das Comunidades). 2 causas da revolta:causas da revolta:

Decisión do rei de Decisión do rei de colocar nos principais postos do colocar nos principais postos do goberno a estranxeiros goberno a estranxeiros (flamencos).(flamencos).

Aumento de impostos ás Aumento de impostos ás cidades de Castela cidades de Castela para que o para que o rei puidera ser nomeado rei puidera ser nomeado emperador alemán.emperador alemán.

A nobreza castelá púxose de parte do rei e a A nobreza castelá púxose de parte do rei e a rebelión fracasourebelión fracasou. . Os dirixentes Os dirixentes da revolta da revolta (Bravo, Padilla e Maldonado) (Bravo, Padilla e Maldonado) foron executadosforon executados..

A pesar do fracaso, A pesar do fracaso, Carlos cambiou a súa Carlos cambiou a súa maneira de gobernarmaneira de gobernar: : os principais postos do os principais postos do goberno foron ocupados por castelánsgoberno foron ocupados por casteláns..

Execución dos líderes

comuneros en Villalar

(Valladolid)

Carlos V gobernaba un Carlos V gobernaba un imperio moi extensoimperio moi extenso, , formado unha formado unha infinidade de territorios infinidade de territorios (Castela, Aragón, Cataluña, Flandres, (Castela, Aragón, Cataluña, Flandres, Austria…), que Austria…), que mantiñan as súas propias leis e mantiñan as súas propias leis e instituciónsinstitucións (Ex: Parlamentos). (Ex: Parlamentos).

O rei reservábase os O rei reservábase os seguintes poderesseguintes poderes:: ♚ ♚ Exercía o goberno e a administraciónExercía o goberno e a administración, para o cal , para o cal

era axudado por consellos.era axudado por consellos. ♚ ♚ Dirixía a política exterior e o exército.Dirixía a política exterior e o exército. ♚ ♚ Recadación de impostosRecadación de impostos: sobre todo de Castela : sobre todo de Castela

para financiar guerras, pero os impostos non foron para financiar guerras, pero os impostos non foron suficentes e o rei tivo que recurrir a pedir préstamos. suficentes e o rei tivo que recurrir a pedir préstamos. Así o reino foi endebedándose.Así o reino foi endebedándose.

A corte imperial era itinerante A corte imperial era itinerante (= non estaba fixa en (= non estaba fixa en ningún lugar).ningún lugar).

O rei controlaba os territorios do Imperio a través de O rei controlaba os territorios do Imperio a través de 2 institucións:2 institucións:

a) a) vicerreis ou gobernadoresvicerreis ou gobernadores que gobernaban que gobernaban cada uns dos territorios en nome do rei. cada uns dos territorios en nome do rei.

b) b) audiencias:audiencias: xulgado encargado de administrar xulgado encargado de administrar xustiza en nome do emperadorxustiza en nome do emperador..

Consellos da

monarquía

hispánica

Obxectivo de Carlos I Obxectivo de Carlos I = unificar a = unificar a cristiandade, pero atopouse con cristiandade, pero atopouse con tres focos tres focos de oposiciónde oposición, que provocaron , que provocaron guerras guerras constantesconstantes durante todo o reinado: durante todo o reinado: Francia.Francia. Turcos otománs.Turcos otománs. Rebelión dos príncipes protestantes Rebelión dos príncipes protestantes alemánsalemáns..

Carlos V en Muhlberg (Tiziano)

Cansado de guerras constantes e Cansado de guerras constantes e decepcionado pola ruptura cos protestantes, decepcionado pola ruptura cos protestantes, Carlos decidiu deixar o trono e dividir as súas Carlos decidiu deixar o trono e dividir as súas posesións:posesións:

♖ ♖ Imperio alemánImperio alemán: para o seu irmán Fernando.: para o seu irmán Fernando. ♖ ♖ Resto de posesiónsResto de posesións: para o seu fillo Filipe (II).: para o seu fillo Filipe (II).

PRINCIPAIS MONARCAS EUROPEOS DO S.XVI

2. A MONARQUÍA HISPÁNICA DE FILIPE II (1556 2. A MONARQUÍA HISPÁNICA DE FILIPE II (1556 -1598)-1598)

Filipe II accedeu ao trono da monarquía hispánica tras a abdicación do seu pai Carlos I en 1556.

Herdou o imperio máis poderoso do seu tempo, formado por:

♜ Coroas de Castela e Aragón.♜ Países Baixos (Flandres).♜ Parte de Italia e Francia.♜ Territorios americanos (Indias).♜ Posesións no N de África (Melilla, Orán) e

Extremo Oriente (Filipinas)

En 1580 o rei de Portugal morreu sen descendencia, Filipe II (que era fillo dunha infanta portuguesa), reclamou e conseguiu os dereitos ao trono de Portugal (Filipe I de Portugal).

Ao imperio de Filipe II sumábase agora Portugal e as súas posesións coloniais (territorios en África, Asia e Brasil).

Filipe II estableceu a súa corte en Madrid, desde onde gobernaba o seu grandísimo imperio, a Monarquía Hispánica.

MADRID, CAPITAL DA MONARQUÍA HISPÁNICA

Mosteiro e palacio do Escorial, verdadeiro centro da monarquía.

Obxectivos de Filipe II: Conservar os seus territorios, polas armas se fose necesario (Ex: Francia) Defender o catolicismo, fronte aos considerados herexes no exterior ou no interior da Monarquía Hispánica:

No exterior: islámicos (turcos e piratas berberiscos) e os protestantes (holandeses e ingleses). Filipe II promoveu guerras contra eles.

No interior: os sopeitosos de herexía (mouriscos, xudaizantes, protestantes…) foron perseguidos pola Inquisición.

Estes obxectivos de Filipe II provocaron moitas guerras e problemas durante o seu reinado: Francia: guerras constantes ao inicio e ao final do seu reinado. Imperio Turco: potencia que amenazaba as posesións españolas no Mediterráneo. Para facerlle fronte España, o papado e Venecia formaron unha alianza (Liga Santa) e derrotaron os turcos na batalla naval de Lepanto (1571).

Países Baixos: A política relixiosa de Filipe II provocou que as provincias calvinistas do norte (actual Holanda) se rebelaran en 1566 e declararan a súa independencia (Provincias Unidas). A guerra durou case 80 anos e terminou coa victoria holandesa.

Inglaterra: a raiña inglesa Isabel I (protestante) apoiou aos rebeldes holandeses. Como resposta Filipe II decidiu a invasión de Inglaterra cunha poderosa frota, A Armada Invencible (127 barcos). Foi derrotada en 1588

- Todas estas guerras provocaron un gran gasto para a economía da monarquía, ata o punto de provocar varias bancarrotas.

3. A CONQUISTA E ORGANIZACIÓN DA AMÉRICA 3. A CONQUISTA E ORGANIZACIÓN DA AMÉRICA ESPAÑOLAESPAÑOLA

A) CONQUISTA:

Ao longo do século XVI os españois foron explorando e conquistando moitas terras en América.

Nas súas expedicións os españois interesáronse polas zonas máis poboadas e cun clima máis parecido ao europeo.

As expedicións estaban dirixidas por particulares, aos que o rei daba un permiso ou capitulación. O particular corría cos gastos. Unha vez que se conquistaba un territorio, este pasaba ao monarca, e, a cambio, o rei concedíalle ao conquistador o título de gobernador e a propiedade de extensas terras.

A conquista foi rápida debido a 4 causas Superioridade en armamentos (cabalos,

cans, armas de fogo, armaduras). Existencia de certas tradicións e crenzas

indíxenas (chegada de deuses polo océano). Os enfrontamentos entre os pobos

americanos.

2 tipos de expedicións: de exploración: ex = Orellana (Amazonas), Vasco Núñez de Balboa co (Océano Pacífico), Cabeza de Vaca (sur dos actuais EEUU).

de conquista: destacan 2:a) Hernan Cortés (imperio azteca) b) Francisco Pizarro (imperio inca).

Imperio azteca (México):- Conquistado por Hernan Cortés e 400 soldados entre 1519 e 1521.- Aproveitouse de 2 circunstancias:

confusión dos indios que tomaron aos españois por deuses.

axuda de outros pobos sometidos aos aztecas.- Posteriormente conquistaron o Iucatán e Guatemala (cultura maia) e descubriron ao norte de México riquísimas minas de prata (Zacatecas).

Imperio inca (Perú).- Conquistado por Francisco Pizarro e 200 soldados entre 1532 e 1533.- Aproveitáronse de 2 circunstancias:

enfrontamentos internos entre os incas.

descontento de pobos sometidos polos incas.- Posteriormente foi conquistado a maior parte de Chile (Pedro de Valdivia) e descubríronse as minas de prata de Potosí (as máis ricas de América).

B) ORGANIZACIÓN.- A América española rexíase polas mesmas leis

que Castela.- O máximo órgano de goberno sobre América era

o Consello de Indias (creado por Carlos I), que asesoraba ao monarca sobre o seu goberno.

- O territorio conquistado dividiuse en 2 vicerreinados: Nova España (norte) e Perú (sur), dirixidos por vicerreis con amplios poderes.

- Nas principais cidades establecéronse audiencias (tribunais), para aplicar as leis e impartir xustiza.

En economía explotáronse principalmente as minas de prata (Zacatecas, Potosí) e a agricultura, para o que se estableceron grandes estancias gandeirase agrícolas, traballadas por indios e escravos

O comercio coas Indias era un monopolio real, controlado a través da Casa de Contratación.

As naves comerciais cargadas de metais preciosos e produtos agrícolas (millo, tomate, cacao, pataca, café...) eran protexidas por barcos militares, e viaxaban formando frotas para evitar ataques de piratas e países inimigos

A sociedade das Indias estruturábase por criterios raciais. 5 grupos:a) Españois: nacidos na península Ibérica. Desempeñaban os principais cargos de goberno e posuían as mellores terrasb) Crioulos: brancos nacidos en América de familia española. Posuían os principais negocios artesanais e comerciais e a maior parte das terrasc) Mestizos: fillos de español e india ou negra (mulatos). Ocupaban un lugar intermedio.d) Indios: realizaban traballos manuais (agricultura e gandería). Sufrían abusos constantes a pesar das Leis de Indias, que os protexían.

e) Negros: escravos, pola súa resistencia. Eran traídos de África para realizar os peores traballos (plantacións, minas...). Eran considerados bens do seu amo e non tiñan ningún dereito.

- A poboación indíxena americana descendeu moitísimo en poucos anos, debido aos abusos e torturas dos españois, as guerras e as epidemias traídas polos europeos.

Estimacións da poboación de México