A DIVERSIDADE CLIMÁTICAA DIVERSIDADE CLIMÁTICABorja Campos SeijoBorja Campos Seijo I.E.S. García BrabónI.E.S. García Brabón

INTRODUCIÓN:INTRODUCIÓN:DIFERENCIA ENTRE TEMPO E DIFERENCIA ENTRE TEMPO E

CLIMACLIMA ☂ Tempo = estado físico da atmosfera nun momento e lugar

determinado.

☼ Clima = sucesión de estados de tempo durante un longo período.

Mentres que o tempo atmosférico o estudia a meteoroloxía (rama de la física), o clima é objeto de estudio de la climatoloxía, rama da xeografía física.

Explicación da diferencia de tempo e clima como

unha película.Tempo =cada

fotograma.Clima= película enteira.

• España goza de ampla diversidade de tempos España goza de ampla diversidade de tempos atmosféricos, producidos por un amplo número de atmosféricos, producidos por un amplo número de factores (= causas que exercen influencia sobre o factores (= causas que exercen influencia sobre o tempo e o clima). 3 tipos:tempo e o clima). 3 tipos:

1. Astronómicos: 1. Astronómicos: radiación solar e latitude.radiación solar e latitude.2. Xeográficos: 2. Xeográficos: modifican aos anteriores: altitude, modifican aos anteriores: altitude, influencia maritima ou continental (continentalidade) e influencia maritima ou continental (continentalidade) e o relevo.o relevo.3. Termodinámicos:3. Termodinámicos: están relacionados coa dinámica están relacionados coa dinámica da atmósfera (circulación xeral atmosférica).da atmósfera (circulación xeral atmosférica).

FACTORES DO CLIMAFACTORES DO CLIMA

http://www.youtube.com/watch?v=o67ocCnKL4o&feature=related

c) Relevo: inflúe de tres formas: Altitude: Altitude: reduce as temperaturas reduce as temperaturas (6º por 1000 m) e produce (6º por 1000 m) e produce precipitacións orográficasprecipitacións orográficas nas ladeiras de barlovento (efecto nas ladeiras de barlovento (efecto föhn).föhn). Disposición do relevo: Disposición do relevo: o relevo o relevo obstaculiza a entrada de obstaculiza a entrada de masas de airemasas de aire. Na Península o relevo de forma paralela ao mar, . Na Península o relevo de forma paralela ao mar, frea a influencia deste.frea a influencia deste. Orientación: Orientación: produce contrastes produce contrastes entre solleiros e umbrías.entre solleiros e umbrías.

3. Factores termodinámicos:3. Factores termodinámicos:• Responsables da Responsables da circulación xeral atmosférica circulación xeral atmosférica = sucesión masas = sucesión masas de aire que determinan o tempo e o clima. de aire que determinan o tempo e o clima. 2 tipos 2 tipos de circulación de circulación cunha series de factores:cunha series de factores:

a) Circulación en altura (Jet Stream).a) Circulación en altura (Jet Stream).

-En latitudes medias, a circulación atmosférica está rexida pola En latitudes medias, a circulación atmosférica está rexida pola corrente en chorro (Jet Stream) corrente en chorro (Jet Stream) = forte corrente de aire entre 9 = forte corrente de aire entre 9 e 11 km de altura (separación tropopausa polar e tropical), e con e 11 km de altura (separación tropopausa polar e tropical), e con dirección O-E.dirección O-E.-Jet Jet tempo da superficie tempo da superficie en función da en función da velocidade da correntevelocidade da corrente e dos seus e dos seus desprazamentos estacionais.desprazamentos estacionais.

Velocidade da corrente variable. Cando é rápida trazado zonal (horizontal) con suaves ondulacións. Cando é lenta profundas ondulacións, con 2 partes, dorsais e vaguadas.

- Dorsal do Jet en altura Anticiclón dinámico en superficie.- Vaguada do Jet en altura Borrasca dinámica en

superficie.As ondulacións, poden chegar a desprenderse do Jet penetración de aire polar hacia o sur e aire tropical hacia o norte intercambio meridiano de enerxía.

Desprazamentos estacionaisDesprazamentos estacionais do jet en latitude do jet en latitude ((Verán hacia N, Inverno hacia SVerán hacia N, Inverno hacia S) ) afecta a España afecta a España sobre todo en Inverno, mentras en Verán desprázase sobre todo en Inverno, mentras en Verán desprázase hacia o norte de Europa.hacia o norte de Europa.

b) Circulación en superficie.b) Circulación en superficie.- Constituida por Constituida por 3 factores3 factores: centros de acción, masas de aire e : centros de acción, masas de aire e

frontes.frontes. Centros de acciónCentros de acción: : altas e baixas presións.altas e baixas presións.

PresiónPresión = peso de aire sobre unidade de superficie. Mídese en = peso de aire sobre unidade de superficie. Mídese en milibares (mb) e represéntase nos mapas mediante milibares (mb) e represéntase nos mapas mediante isobarasisobaras (liñas que unen puntos de igual presión). Presión normal 1013 mb.(liñas que unen puntos de igual presión). Presión normal 1013 mb.Anticiclón (A)Anticiclón (A)= zona de altas presións (tempo estable), vento = zona de altas presións (tempo estable), vento circula ao seu redor no sentido agullas reloxo.circula ao seu redor no sentido agullas reloxo.Borrasca (B)Borrasca (B) = zona de baixas presións (tempo inestable), vento = zona de baixas presións (tempo inestable), vento circula ao contrario agullas reloxo.circula ao contrario agullas reloxo.

Os centros de acción poden ser Os centros de acción poden ser térmicos ou dinámicostérmicos ou dinámicos::

- - Térmicos:Térmicos: formados formados por quecemento ou enfriamento de por quecemento ou enfriamento de masas de airemasas de aire. Cando masa de aire se enfría . Cando masa de aire se enfría pesa máis pesa máis alta alta presión (A). Cando a masa se quenta presión (A). Cando a masa se quenta pesa menos pesa menos baixa baixa presión (B).presión (B).

- Dinámicos:- Dinámicos: fórmanse en zonas onde fórmanse en zonas onde o jet en altura orixina o jet en altura orixina dorsais (A en superficie) ou vaguadas (B en superficie)dorsais (A en superficie) ou vaguadas (B en superficie)

• Os Os centros de acción que afectan maioritariamente á centros de acción que afectan maioritariamente á Península Península son:son:

A:A: anticiclón dinámico de Azoresanticiclón dinámico de Azores (verán), (verán), térmicos por térmicos por enfriamentoenfriamento (inverno) do interior europeo e da península. (inverno) do interior europeo e da península.

B:B: baixa de Islandiabaixa de Islandia, , do golfo de Xénova do golfo de Xénova ou tou térmicas por érmicas por quentamentoquentamento (verán) do interior europeo ou peninsular. (verán) do interior europeo ou peninsular.

Masas de aireMasas de aire:: porcións porcións de airede aire cas cas mesmas mesmas características de características de temperatura e temperatura e humidadehumidade, adquiridas no , adquiridas no lugar de orixe (rexión lugar de orixe (rexión manancial).manancial).

España, pola súa latitude, España, pola súa latitude, vese afectada vese afectada por tres por tres grandes tipos de masas grandes tipos de masas de airede aire: : ÁrticasÁrticas (A, frías), (A, frías), Polares Polares (P, frías) e (P, frías) e Tropicais Tropicais (T, cálidas). (T, cálidas). Cada unha destas poden Cada unha destas poden ser ademáis marítimas ser ademáis marítimas (húmidas) ou continentais (húmidas) ou continentais (secas).(secas).

- Polo tanto, temos:- Polo tanto, temos:AmAm: : ártica marítima (fria e húmida) ártica marítima (fria e húmida) Dirección: N Dirección: N olas de fríoolas de frío..Ac:Ac: ártica continental (moi fría e seca) ártica continental (moi fría e seca) Dirección: NE Dirección: NE olas olas fríofrío..Pm: Pm: polar marítima (inicialmente fría e húmida) polar marítima (inicialmente fría e húmida) Dirección: O Dirección: O precipitacións.precipitacións.Pc:Pc: polar continental (fría e seca) polar continental (fría e seca) Dirección: NE-E Dirección: NE-E tempo frío tempo frío e soleado.e soleado.Tm:Tm: tropical marítima (cálida e húmida) tropical marítima (cálida e húmida) Dirección: SO Dirección: SO temperaturas altas, pero choivas.temperaturas altas, pero choivas.Tc:Tc: tropical continental (moi cálida e seca) tropical continental (moi cálida e seca) Dirección: S Dirección: S vaga vaga de calor.de calor.

c) c) Frontes: Frontes: -- Superficies que separan masas de aire de características Superficies que separan masas de aire de características diferentesdiferentes (temperatura), soen estar asociados a borrascas (temperatura), soen estar asociados a borrascas. 2 tipos:. 2 tipos:- - Fronte cálida Fronte cálida = = se a masa de aire cálido ascende sobre a fría se a masa de aire cálido ascende sobre a fría precipitacións suaves e persistentes e ascenso de temperaturasprecipitacións suaves e persistentes e ascenso de temperaturas- - Fronte fría Fronte fría = se a masa de aire cálido é obrigada a ascender = se a masa de aire cálido é obrigada a ascender violentamente pola fría violentamente pola fría precipitacións intensas e concentradas e precipitacións intensas e concentradas e descenso temperaturas.descenso temperaturas.- - Fronte ocluídaFronte ocluída: : se os dous tipos de frontes se superpoñen = fin dos se os dous tipos de frontes se superpoñen = fin dos contrastes térmicos entre masas de aire contrastes térmicos entre masas de aire ((“morte” da fronte)“morte” da fronte)

ELEMENTOS DO CLIMAELEMENTOS DO CLIMA

• Elementos do clima Elementos do clima = aspectos observables e cuantificables da = aspectos observables e cuantificables da atmósfera (temperatura, insolación, presión, ventos…).atmósfera (temperatura, insolación, presión, ventos…).

1. INSOLACIÓN E NEBULOSIDADE1. INSOLACIÓN E NEBULOSIDADE

- InsolaciónInsolación: cantidade de radiación solar que recibe a superficie : cantidade de radiación solar que recibe a superficie terrestre. terrestre.

- Nebulosidade Nebulosidade = porcentaxe de días cubertos ao ano= porcentaxe de días cubertos ao ano- En España (2000 horas anuais), existen En España (2000 horas anuais), existen contrastes entre contrastes entre

cornixa cantábricacornixa cantábrica (área + nubosa) (área + nubosa) e as áreas de elevada e as áreas de elevada insolación insolación (Sur peninsular e Canarias).(Sur peninsular e Canarias).

- A nebulosidade ademáis de - A nebulosidade ademáis de reducir a insolación no chanreducir a insolación no chan, tamén , tamén dificulta o arrefriamento da superficiedificulta o arrefriamento da superficie, xa que reflicte cara a , xa que reflicte cara a terra parte do calor irradiada por ela terra parte do calor irradiada por ela modera as modera as temperatura e reduce o risco de xeadas.temperatura e reduce o risco de xeadas.

2. TEMPERATURA DO AIRE2. TEMPERATURA DO AIRE- - TemperaturaTemperatura= = grao de calor no airegrao de calor no aire, medido en grados , medido en grados

centígrados (ºC), mediante centígrados (ºC), mediante termómetrotermómetro. Nos mapas . Nos mapas represéntase por represéntase por isotermas isotermas (liñas que unen puntos de (liñas que unen puntos de igual temperatura).igual temperatura).

- As temperaturas medias ven determinada por 3 As temperaturas medias ven determinada por 3 factores:factores: Latitude:Latitude: a temperatura media aumenta a medida a temperatura media aumenta a medida que nos achegamos ao Ecuador que nos achegamos ao Ecuador maiores maiores temperaturas da Península no sur e Canariastemperaturas da Península no sur e Canarias. . Proximidade ao mar:Proximidade ao mar: as as temperaturas son temperaturas son suaves preto do marsuaves preto do mar (oceanidade) e van (oceanidade) e van extremándose hacia o interior (continentalidade).extremándose hacia o interior (continentalidade). Relevo:Relevo: a temperatura descende coa altitudea temperatura descende coa altitude temperaturas menores nas áreas de montañatemperaturas menores nas áreas de montaña..

- Amplitude térmica anual (ata) Amplitude térmica anual (ata) = = diferencia entre diferencia entre temperatura media do mes + cálido e a do mes + fríotemperatura media do mes + cálido e a do mes + frío. . As máis baixas danse en España en Canarias e na costa As máis baixas danse en España en Canarias e na costa norte, e as máis altas no interior da Meseta.norte, e as máis altas no interior da Meseta.

- XeadasXeadas = = conxelación da capa superficial do chanconxelación da capa superficial do chan, , cando aire cando aire 0º C. Danse sobre todo no 0º C. Danse sobre todo no interior interior peninsularpeninsular. Poden ser:. Poden ser:

a) a) de irradiaciónde irradiación: : por enfriamento do solo que se por enfriamento do solo que se transmite ao aire sobre él.transmite ao aire sobre él.

b) b) de avección: de avección: pola chegada dunha masa de aire moi pola chegada dunha masa de aire moi fría.fría.

3. HUMIDADE DO AIRE3. HUMIDADE DO AIRE

- - HumidadeHumidade = = cantidade de vapor de auga cantidade de vapor de auga que contén o que contén o aire, determinada pola proximidade do mar e da aire, determinada pola proximidade do mar e da temperatura (se temperatura (se temperatura temperatura humidade). humidade).

- - NéboaNéboa = = suspensión diminutas gotas de auga por suspensión diminutas gotas de auga por condensación na capa inferior da atmósferacondensación na capa inferior da atmósfera, que , que limitan a visibilidade. Pode ser:limitan a visibilidade. Pode ser:

a) a) irradiación:irradiación: por perda de calor do chan. por perda de calor do chan.b) b) advección:advección: por chegada masas de aire cálidas e por chegada masas de aire cálidas e

humidas sobre un solo frío, ou masas de aire frío sobre humidas sobre un solo frío, ou masas de aire frío sobre solo + cálido e húmido (ríos).solo + cálido e húmido (ríos).

- Un tipo de néboa seca é o Un tipo de néboa seca é o calixeirocalixeiro, formado por , formado por presencia de partículas finas de po en suspensión no aire presencia de partículas finas de po en suspensión no aire (típico España seca e Canarias en verán).(típico España seca e Canarias en verán).

TIPO DE NÉBOAS

Imaxe de satélite dunha advección de calixeiro sobre

Canarias

4. VENTOS4. VENTOS- VentosVentos = movementos horizontais de aire na = movementos horizontais de aire na

superficie terrestre. superficie terrestre. - Formados por Formados por diferencias de presión diferencias de presión vento vento

circula dende as altas ás baixas presións. circula dende as altas ás baixas presións. - Pola latitude, na Península, dominan os Pola latitude, na Península, dominan os ventos do O ventos do O

(de poniente o westerlies) = frescos e húmidos.(de poniente o westerlies) = frescos e húmidos.- En Canarias os ventos dominantes son os En Canarias os ventos dominantes son os alisios alisios

(ventos do leste) = secos e cálidos.(ventos do leste) = secos e cálidos.- Tamén existen Tamén existen ventos locais ventos locais (cerzo, tramuntana, (cerzo, tramuntana,

levante…), ademáis de levante…), ademáis de ventos alternantesventos alternantes, 2 tipos:, 2 tipos: Brisas costeiras: Brisas costeiras: causadas pola diferencia causadas pola diferencia

térmica entre mar e terra. térmica entre mar e terra. Brisas de montañaBrisas de montaña: pola diferencia de : pola diferencia de

temperatura entre val e montaña.temperatura entre val e montaña.

5. PRECIPITACIÓNS5. PRECIPITACIÓNS- Precipitación = caída de auga das nubes, tanto en forma sólida (neve, granizo) como líquidas. - Mídese con pluviómetro, en mm (milímetros o l por m²). - Nos mapas represéntase por isohietas (liñas que unen puntos de igual precipitación) ou coropletas (mapa de cores que unen puntos de igual precipitación

- Precipitacións de España = modestas, variables, estacionais e espaciais en función de latitude, oceanidade e relevo. Distínguense en función das precipitacións dúas grandes zonas en España:

c)España húmida: -Zona cantábrica, noroccidental e zonas montañosas (chuvias orográficas).- Chuvias abundantes (a partir de 700 mm).- Factores: proximidade do océano e dominio do jet stream a maior parte do ano (incluso parte do verán) borrascas e frontes frecuentes.

b) España seca:-Zona interior, mediterránea, sur e Canarias.-Chuvias escasas (200-400 mm).-Factores: predominio A de Azores e continentalidade polo relevo que limita a influencia oceánica.

6. EVAPOTRANSPIRACIÓN E ARIDEZ.6. EVAPOTRANSPIRACIÓN E ARIDEZ.

-Evaporación = proceso físico polo que a auga convértese Evaporación = proceso físico polo que a auga convértese en vapor (maior coas altas temperaturas en vapor (maior coas altas temperaturas meses de meses de verán e horas centrais do día).verán e horas centrais do día).-Evapotranspiración = evaporación por insolación e Evapotranspiración = evaporación por insolación e transpiración das plantas e do solo. 2 tipos:transpiración das plantas e do solo. 2 tipos:

Evapotranspiración realEvapotranspiración real: a que realmente : a que realmente se producese produce

Evapotranspiración potencial Evapotranspiración potencial (ETP): é a (ETP): é a que se produciría se houbera unha cantidade ilimitada de que se produciría se houbera unha cantidade ilimitada de auga.auga.- Aridez = relación entre temperatura e humidade. - Aridez = relación entre temperatura e humidade. Aridez Aridez con temperatura. 2 índices para medila: con temperatura. 2 índices para medila:

Gaussen:Gaussen: mide a mide a aridez mensualaridez mensual. Un mes . Un mes é arido cando o dobre da súa temperatura e maior ou é arido cando o dobre da súa temperatura e maior ou igual que o total de precipitacións (mm).igual que o total de precipitacións (mm).

Lautensach-MeyerLautensach-Meyer: : aridez xeral dunha zonaaridez xeral dunha zona. Mídese . Mídese a partir de nº de meses do ano por debaixo de 30 mm a partir de nº de meses do ano por debaixo de 30 mm (déficit de auga) (déficit de auga) zona húmida (ningún mes por zona húmida (ningún mes por debaixo de 30), zona semihúmida (de 1 a 3 meses debaixo de 30), zona semihúmida (de 1 a 3 meses áridos), semiárida (de 4 a 6 meses), semiárida áridos), semiárida (de 4 a 6 meses), semiárida extremada (de 7 a 11 meses) e totalmente árida (todos extremada (de 7 a 11 meses) e totalmente árida (todos os meses áridos, non en España)os meses áridos, non en España)..

TIPOS DE TEMPO EN TIPOS DE TEMPO EN ESPAÑAESPAÑA

• Circulación en altura e superficie Circulación en altura e superficie tipos de tempo de España, 10 tipos: tipos de tempo de España, 10 tipos:

1 . TEMPO DO NE. MOI FRÍO E SECO (ad vecc i ón do no rdés).1 . TEMPO DO NE. MOI FRÍO E SECO (ad vecc i ón do no rdés). Altura: Altura: jet con traxectoria ondulada (baixa).jet con traxectoria ondulada (baixa). Superficie:Superficie: A no norte de Europa e borrasca no Mediterráneo A no norte de Europa e borrasca no Mediterráneo masas de aire Pc masas de aire Pc

(frías e secas) de NE.(frías e secas) de NE. Estacións: Estacións: excepto verán.excepto verán. Inverno: Inverno: tempo frío e seco no interior e O peninsular (xeadas e néboas), costa tempo frío e seco no interior e O peninsular (xeadas e néboas), costa

mediterránea con nevadas. Se chega a Canarias mediterránea con nevadas. Se chega a Canarias choivas e neve no Teide. choivas e neve no Teide. Outono e Primavera: Outono e Primavera: descenso temperaturas e treboadas, con sarabia na costa descenso temperaturas e treboadas, con sarabia na costa

mediterránea.mediterránea.

2. TEMPO DO N. VAGA DE FRÍO (advecc i ón do N)2. TEMPO DO N. VAGA DE FRÍO (advecc i ón do N) Altura: Altura: jet ondulado (baixa).jet ondulado (baixa). Superficie: Superficie: A no Atlántico e B en Europa do N A no Atlántico e B en Europa do N masas de aire Am (moi masas de aire Am (moi

frías) que se cargan de humidade no recorrido polo océano.frías) que se cargan de humidade no recorrido polo océano. Estacións: Estacións: excepto verán.excepto verán. Inverno: Inverno: temperaturas moi baixas e fortes nevadas no N e interior temperaturas moi baixas e fortes nevadas no N e interior

peninsular.peninsular. Outono e Primavera:Outono e Primavera: descenso importante temp e treboadas. descenso importante temp e treboadas.

3. TEMPO DO NO. FRÍO E CHUVIOSO (advección do NO).3. TEMPO DO NO. FRÍO E CHUVIOSO (advección do NO). Altura: Altura: jet traxectoria ondulada (baixa velocidade)jet traxectoria ondulada (baixa velocidade) Superficie: Superficie: A no Atlántico e B nas Illas Británicas A no Atlántico e B nas Illas Británicas m/a Pm do m/a Pm do

NO que no recorrido marítimo quéntanse e humedécense.NO que no recorrido marítimo quéntanse e humedécense. Estacións:Estacións: todas agás verán. todas agás verán. Inverno:Inverno: tempo frío, precipitacións e vento (temporal), no NO; - tempo frío, precipitacións e vento (temporal), no NO; -

chuvias e chuvias e temp cara o interior. temp cara o interior. Equinociais:Equinociais: refresca temp e chuvias na costa cantábrica e NO e refresca temp e chuvias na costa cantábrica e NO e

tormentas na Meseta.tormentas na Meseta.

4. TEMPO DO O. PASO DE FRONTES (advección do O).4. TEMPO DO O. PASO DE FRONTES (advección do O). Altura:Altura: jet con traxectoria horizontal (zonal) jet con traxectoria horizontal (zonal) alta velocidade. alta velocidade. Superficie:Superficie: Borrascas nas Illas Británicas Borrascas nas Illas Británicas tempo do O tempo do O

sucesión de borrascas atlánticas e frontes asociados fríos e sucesión de borrascas atlánticas e frontes asociados fríos e cálidos.cálidos.

Estacións:Estacións: posible en todas, + frecuente en equinociais e inverno. posible en todas, + frecuente en equinociais e inverno. Equinociais e inverno: Equinociais e inverno: temperaturas suaves (Pm) e chuvias temperaturas suaves (Pm) e chuvias

abundantes, sobre todo no O, diminúen cara o leste (foëhn).abundantes, sobre todo no O, diminúen cara o leste (foëhn). Verán: Verán: só posible na costa cantábrica (por jet que ascende en só posible na costa cantábrica (por jet que ascende en

latitude) latitude) temperaturas e temperaturas e chuvias. chuvias.

5. TEMPO DO SO. TEMPORAL NO S (advección do SO).5. TEMPO DO SO. TEMPORAL NO S (advección do SO). Altura: Altura: jet con traxectoria ondulada con vaguada no Atlántico.jet con traxectoria ondulada con vaguada no Atlántico. Superficie:Superficie: profunda borrasca no Atlántico con fronte asociados (aire profunda borrasca no Atlántico con fronte asociados (aire

Pm) de SO Pm) de SO requentamento e humedecemento requentamento e humedecemento masas aire masas aire inestablesinestables chuvias abundantes. chuvias abundantes.

Estacións: Estacións: posible todo o ano, pero máis en outono e inverno posible todo o ano, pero máis en outono e inverno subida de subida de temperaturas pero precipitacións abundantes, sobre todo no SO. No temperaturas pero precipitacións abundantes, sobre todo no SO. No Norte temperaturas agradables e incluso altas e menos choivas (efecto Norte temperaturas agradables e incluso altas e menos choivas (efecto foëhn).foëhn).

6. TEMPO DO LESTE. TEMPORAL EN LEVANTE (advección do leste).6. TEMPO DO LESTE. TEMPORAL EN LEVANTE (advección do leste). Altura: Altura: jet ondulado con dorsal en Europa e vaguada jet ondulado con dorsal en Europa e vaguada

mediterránea.mediterránea. Superficie: Superficie: A en Europa Occidental e B no Mediterráneo A en Europa Occidental e B no Mediterráneo aire aire

mediterráneo do E (Tm), cálido e húmido.mediterráneo do E (Tm), cálido e húmido. Estación: Estación: sobre todo en Outono sobre todo en Outono abundantes chuvias en Levante abundantes chuvias en Levante

e inundacións ríos mediterráneos.e inundacións ríos mediterráneos.

7. GOTA FRÍA. PRECIPITACIÓNS INTENSAS EN L.7. GOTA FRÍA. PRECIPITACIÓNS INTENSAS EN L. Altura: Altura: jet ondulado jet ondulado profunda vaguada no Mediterráneo case profunda vaguada no Mediterráneo case

separada fluxo jet (colada aire frío nas capas altas).separada fluxo jet (colada aire frío nas capas altas). Superficie: Superficie: Aire frío da B en altura Aire frío da B en altura baixa a superficie e obriga a subir baixa a superficie e obriga a subir

violentamente a aire cálido e húmido das capas baixas violentamente a aire cálido e húmido das capas baixas precipitacións precipitacións torrenciais e trombas de auga catastróficas no Levante.torrenciais e trombas de auga catastróficas no Levante.

Estación:Estación: final verán e outono, porque despois do verán a auga do mar final verán e outono, porque despois do verán a auga do mar está + cálida está + cálida irrupcións de aire frío en altura para equilibrar sistema. irrupcións de aire frío en altura para equilibrar sistema.

8. TEMPO CÁLIDO E ESTABLE.8. TEMPO CÁLIDO E ESTABLE. Altura:Altura: jet ascende en latitude e apenas afecta á Península jet ascende en latitude e apenas afecta á Península altas altas

presións subtropicais (Azores).presións subtropicais (Azores). Superficie:Superficie: A Azores A Azores m/a Tm estables e pouca humidade m/a Tm estables e pouca humidade

estabilidade e altas temperaturas, calor abafante no litoral por estabilidade e altas temperaturas, calor abafante no litoral por humidade, posibilidade de tormentas a últimas horas do día no humidade, posibilidade de tormentas a últimas horas do día no interior.interior.

Estación:Estación: verán, ou cercanía verán, únicamente. verán, ou cercanía verán, únicamente.

9. VAGA DE CALOR.9. VAGA DE CALOR. Altura:Altura: A subtropical do interior africano envía aire Tc á Península. A subtropical do interior africano envía aire Tc á Península. Superficie:Superficie: aire Tc africano á Península (elevada temp e sequedade) aire Tc africano á Península (elevada temp e sequedade)

vagas de calor e posibilidade de calixeiro (néboa con area). vagas de calor e posibilidade de calixeiro (néboa con area). Quecemento excesivo pode orixinar tormentas.Quecemento excesivo pode orixinar tormentas.

Estacións: Estacións: case sempre en verán, pero en outono e primavera case sempre en verán, pero en outono e primavera posible posible temperaturas. temperaturas.

10. TEMPO TORMENTOSO DE VERÁN10. TEMPO TORMENTOSO DE VERÁN Altura:Altura: dominio altas presións subtropicais, a veces, tamén coladas dominio altas presións subtropicais, a veces, tamén coladas

de aire frío, por vaguadas do jet.de aire frío, por vaguadas do jet. Superficie:Superficie: excesivo quentamento do solo excesivo quentamento do solo B térmicas B térmicas nubes e nubes e

tormentas xeralmente no interior e nas horas avanzadas do día.tormentas xeralmente no interior e nas horas avanzadas do día. Estación:Estación: verán verán tormentas. tormentas.

TIPOS DE CLIMA EN ESPAÑATIPOS DE CLIMA EN ESPAÑA- España ten ampla variedade de climas:España ten ampla variedade de climas:

1. CLIMA OCEÁNICO.1. CLIMA OCEÁNICO.

- Norte P. I: cornixa cantábrica e Galicia.Norte P. I: cornixa cantábrica e Galicia.

- Precipitacións: abundantes e regulares (+ 800 mm) ao longo do ano Precipitacións: abundantes e regulares (+ 800 mm) ao longo do ano (máximo en inverno) por borrascas e frontes da corrente (máximo en inverno) por borrascas e frontes da corrente perturbada, excepto en verán por A de Azores perturbada, excepto en verán por A de Azores varios meses varios meses secos.secos.

- Temperaturas: suaves (acción océano) Temperaturas: suaves (acción océano) amplitude térmica baixa amplitude térmica baixa (- de 15º), con diferencias costa e interior:(- de 15º), con diferencias costa e interior:

a) Costa: veráns frescos (ningún mes por encima de 22º C), e a) Costa: veráns frescos (ningún mes por encima de 22º C), e invernos suaves (ningún mes por debaixo de 6º, e ata suave invernos suaves (ningún mes por debaixo de 6º, e ata suave 9-12º).9-12º).

b) Interior: - influencia mar b) Interior: - influencia mar veráns + calorosos e invernos veráns + calorosos e invernos + fríos e + ata (12-15º).+ fríos e + ata (12-15º).

2. CLIMA MEDITERRÁNEO.2. CLIMA MEDITERRÁNEO.- Zona + extensa: interior península e costa mediterránea, Baleares, Zona + extensa: interior península e costa mediterránea, Baleares,

Ceuta e Melilla.Ceuta e Melilla.- Precipitacións: escasas e irregulares (- de 800 mm), con máximos Precipitacións: escasas e irregulares (- de 800 mm), con máximos

equinocciais, con sequía en verán por A de Azores. Precipitacións equinocciais, con sequía en verán por A de Azores. Precipitacións concentrada en poucos meses concentrada en poucos meses treboadas, que xunto a treboadas, que xunto a deforestación deforestación profunda erosión no solo. profunda erosión no solo.

- Temperaturas varían.Temperaturas varían.- 3 subtipos:3 subtipos:

2.1 Mediterráneo marítimo.2.1 Mediterráneo marítimo. costa mediterránea (agás sueste), costa sudatlántica, Baleares, costa mediterránea (agás sueste), costa sudatlántica, Baleares, Ceuta e Melilla.Ceuta e Melilla. precipitacións escasas e variables:precipitacións escasas e variables:

a) na costa mediterránea menores porque borrascas atlánticas a) na costa mediterránea menores porque borrascas atlánticas son esporádicas e chegan secas por relevo peninsular. Máximo en son esporádicas e chegan secas por relevo peninsular. Máximo en outono (por tempo do E e gotas frías).outono (por tempo do E e gotas frías).

b) costa sudatlántica maiores por b) costa sudatlántica maiores por borrascas atlánticas e máximo invernal.borrascas atlánticas e máximo invernal. temperaturas: aumentan hacia S. Ata temperaturas: aumentan hacia S. Ata media (12-16º C), con veráns calorosos media (12-16º C), con veráns calorosos (+ de 22ºC) e invernos suaves (mes + (+ de 22ºC) e invernos suaves (mes + frío por riba de 10º C).frío por riba de 10º C).

2.2 Mediterráneo continentalizado.2.2 Mediterráneo continentalizado.- Interior peninsular (agás zona media Val Interior peninsular (agás zona media Val

Ebro).Ebro).

- Illamento (continentalidade) Illamento (continentalidade) extrema extrema temperaturas.temperaturas.

- Precipitacións (- de 800 mm) con dif Precipitacións (- de 800 mm) con dif notables: notables:

h)h) Zona L as precipitacións son menores, por Zona L as precipitacións son menores, por estar rodeada de relevo. Mínimo principal estar rodeada de relevo. Mínimo principal en verán e secundario en inverno por A en verán e secundario en inverno por A térmicos. Máximo en equinociais.térmicos. Máximo en equinociais.

i)i) Zona O do interior precipitacións maiores, Zona O do interior precipitacións maiores, por + frecuencia de borrascas atlánticas. por + frecuencia de borrascas atlánticas. Máximo invernal.Máximo invernal.

- Temperaturas con ata alta (+ 16º). 3 subtipos:Temperaturas con ata alta (+ 16º). 3 subtipos: Submeseta norte e alta Guadalajara, Teruel e Cuenca: veráns Submeseta norte e alta Guadalajara, Teruel e Cuenca: veráns frescos (ningún mes > 22º) e invernos fríos (mes + frío entre -3 e frescos (ningún mes > 22º) e invernos fríos (mes + frío entre -3 e 6º) 6º) xeadas e néboas. xeadas e néboas. Submeseta sur e val do Ebro: veráns calorosos (mes + cálido > Submeseta sur e val do Ebro: veráns calorosos (mes + cálido > 22º) e invernos fríos.22º) e invernos fríos. Estremadura e interior Andalucía: veráns moi calorosos e Estremadura e interior Andalucía: veráns moi calorosos e invernos suaves (mes + frío > 6º).invernos suaves (mes + frío > 6º).

2.3 Mediterráneo seco.2.3 Mediterráneo seco.- SE peninsular e zona media de Val SE peninsular e zona media de Val

do Ebro.do Ebro.- Precipitacións anuais menores a Precipitacións anuais menores a

300 mm 300 mm carácter estepario. 2 carácter estepario. 2 zonas:zonas:a) SE: aridez por illamento a) SE: aridez por illamento marítimo por Cordilleiras Béticas e marítimo por Cordilleiras Béticas e frecuentes adveccións secas de frecuentes adveccións secas de África. Extrema aridez en Cabo de África. Extrema aridez en Cabo de Gata (Desértico, inferior a 150 Gata (Desértico, inferior a 150 mm).mm).b) Val do Ebro medio: aridez por b) Val do Ebro medio: aridez por illamento por Sistema´ibérico e illamento por Sistema´ibérico e CCC.CCC.

- Temperaturas Temperaturas 2 subtipos: 2 subtipos: estepa cálida (zona costeira do estepa cálida (zona costeira do SE): temp cálidas (medias anuais SE): temp cálidas (medias anuais de 17º-18º) e invernos suaves (no de 17º-18º) e invernos suaves (no inferior a 10º).inferior a 10º). estepa fría (interior SE e V. estepa fría (interior SE e V. Ebro): temp media anual < 17º e Ebro): temp media anual < 17º e invernos fríos (mes + frío inferior invernos fríos (mes + frío inferior a 10º).a 10º).

3. CLIMA DE MONTAÑA.3. CLIMA DE MONTAÑA.

- Territorios a + de 1000 m de Territorios a + de 1000 m de altitude.altitude.

- Características propias, xa que a + Características propias, xa que a + altitude altitude precipitacións e precipitacións e temperaturas.temperaturas.

- Precipitacións: + de 1000 mm.Precipitacións: + de 1000 mm.

- Temperaturas: media anual baixa Temperaturas: media anual baixa (sempre – de 10º), con veráns (sempre – de 10º), con veráns frescos (por debaixo de 22º) e frescos (por debaixo de 22º) e invernos fríos (= o < 0º) con invernos fríos (= o < 0º) con neve.neve.

- 2 variantes:2 variantes:a) Montañas do N: ningún mes seco e a) Montañas do N: ningún mes seco e

veráns frescos.veráns frescos.b) Montañas do centro e S: dous b) Montañas do centro e S: dous

meses secos e veráns + cálidos (+ meses secos e veráns + cálidos (+ de 22º).de 22º).

4. CLIMA CANARIO4. CLIMA CANARIO- Clima de Canarias moi orixinal por Clima de Canarias moi orixinal por

factores:factores: SituaciónSituación: contacto zona intertropical : contacto zona intertropical dominio Azores dominio Azores ventos ventos dominantes do E (alisios) dominantes do E (alisios) veráns e veráns e invernos suaves. Influencia jet invernos suaves. Influencia jet esporádica en inverno e do A do esporádica en inverno e do A do Sahara en verán (ola calor).Sahara en verán (ola calor). Corrente mariñaCorrente mariña: fría de Canarias, : fría de Canarias, acentúa estabilidade do aire acentúa estabilidade do aire aridez. aridez. Relevo vigorosoRelevo vigoroso: : temperaturas temperaturas coa altura e precipitacións orográficas coa altura e precipitacións orográficas (barlovento) e nubosidade (mar de (barlovento) e nubosidade (mar de nubes).nubes).

- Estes factores - Estes factores clima canario = trazos: clima canario = trazos:a) Precipitacións en función da altitude: a) Precipitacións en función da altitude:

escasas en zonas baixas (- de 300 mm escasas en zonas baixas (- de 300 mm nas illas occidentais, - de 150 nas nas illas occidentais, - de 150 nas orientais orientais desértico), e considerables desértico), e considerables nas altas (case 1000 mm). Máximo nas altas (case 1000 mm). Máximo invernal por incidencia jet.invernal por incidencia jet.

b) Temperaturas: suaves. Cálidas en zonas b) Temperaturas: suaves. Cálidas en zonas baixas baixas ningún mes por debaixo de ningún mes por debaixo de 17º C, e ata suave (- de 8º).17º C, e ata suave (- de 8º).