Trias - jaarverslag 2015

32
IEDEREEN HEEFT DROMEN, TOCH? In 2015 heeft Trias wereldwijd 108 ondernemers- en boerenverenigingen versterkt. Zo konden 2,1 miljoen mensen werken aan hun zelfontwikkeling. 012769_TRIAS_Jaarverslag2015_NL.indd 1 30/06/16 16:02

Transcript of Trias - jaarverslag 2015

Page 1: Trias - jaarverslag 2015

IEDEREEN HEEFT DROMEN, TOCH?In 2015 heeft Trias wereldwijd 108 ondernemers- en boerenverenigingen versterkt. Zo konden 2,1 miljoen mensen werken aan hun zelfontwikkeling.

012769_TRIAS_Jaarverslag2015_NL.indd 1 30/06/16 16:02

Page 2: Trias - jaarverslag 2015

JAARVERSLAG

INHOUD

Onze overtuiging 4Onze methode 4Wereldwijd 6

AgriCord 19Vlaanderen 20Financiën 25Over Trias 30Sleutelindicatoren 32

Ghana t Kennis en krediet tegen droogte 7Burkina Faso t Zelfontplooiing voor iedereen 8Guinee t Van overleven naar ondernemen 9Oeganda t Opleiding als hefboom voor zelfontwikkeling 10Congo t Vechten voor bestaansrecht 11Tanzania t Eerst organiseren, dan bewegen 12Ecuador t Boeren baas in de keten 13Centraal-Amerika t Iedereen inbegrepen 14Peru t Nieuwe uitdagingen, moderne oplossingen 15Brazilië t Groeiperspectieven voor iedereen 16Filipijnen t Bruggen bouwen tussen stad en platteland 17Zuid-Afrika t Apartheid écht uitroeien 18

012769_TRIAS_Jaarverslag2015_NL.indd 2 30/06/16 16:03

Page 3: Trias - jaarverslag 2015

Wake-up call2015 stond voor Trias in het teken van de kwaliteit. We behaalden het EFQM-kwaliteitsla-bel ‘Recognised for Excellence’. In België zijn we de eerste individuele ontwikkelingsorgani-satie die daarin slaagt. In een beschrijvend dossier hebben we aangetoond dat onze managementsystemen op punt staan. Daarna hebben externe auditeurs van EFQM onze systemen, procedu-res en resultaten grondig gescreend. Uit hun rapport blijkt dat onze aanpak kan wedijveren met de strenge kwaliteitsnormen uit het bedrijfsleven.Beheerscapaciteit is ook een belangrijke drijfveer in het subsidiebeleid van de federale overheid, de belangrijkste geldschieter van Trias. Een screening van Deloitte heeft vorig jaar aangetoond dat we zorgzaam en verant-woord omspringen met de beschikbare overheidsmiddelen.

Ons kwaliteitsbewustzijn heeft één grote doelstelling voor ogen: de slagkracht verhogen van zoveel mogelijk boeren- en ondernemers-verenigingen, wereldwijd. In dit jaarverslag publiceren we voor het eerst resultaten die onze partners geboekt hebben op het vlak van zeven kerncapaciteiten.

De unieke methodologie die we ontwikkeld hebben, verheft mensen tot de derde macht: People3. Trias leert mensen samenwerken in

sterke organisaties, die hun individuele leden ondersteunen bij de uitbouw van economische activiteiten. Samen zijn ondernemende mensen zelfs in staat om een hele gemeen-schap in beweging te brengen: Trias verbindt, versterkt en verandert.

Hoe anders zijn de destructieve krachten van oorlog en terreur! Op 22 maart brengt een zelfmoordterrorist een bom tot ontploffing in het metrostation Maalbeek, pal onder het hoofdkantoor van Trias in Brussel. Deze weerzinwekkende aanslag was een luide wake-up call: wie denkt dat onze samenleving zich zorgeloos kan terugplooien op zichzelf, slaat de bal mis.

Als we in de wereld willen leven waarvan wij dromen, kunnen we ook vanuit Vlaanderen maar beter bouwen aan méér kansen voor ondernemende mensen in regio’s waar die kansen niet zomaar voor het grijpen liggen. De wereld heeft nood aan méér Trias. Daarvoor is jouw steun broodnodig!

Veel leesplezier,

Philippe MatthijsVoorzitter

De wereld heeft nood aan méér Trias

012769_TRIAS_Jaarverslag2015_NL.indd 3 30/06/16 16:03

Page 4: Trias - jaarverslag 2015

4 | TRIAS jaarverslag

Dromen krijgen kansenHindernissen zoals armoede, onwetendheid en uitsluiting maken de dromen van veel mensen onbereikbaar. Trias verzet zich tegen de zinloze verspilling van talent en ondernemingszin. Daarbij hanteren we het uitgangspunt dat familiale boeren en kleine ondernemers wereldwijd de motor van verandering zijn. Met één belangrijke kanttekening: voor ons is economische ontwikkeling een zaak van mensen die samenwerken, zonder onderscheid van leeftijd, ras of geslacht. Samen kunnen boeren en ondernemers zelfs maat-schappelijke veranderingsprocessen in gang trekken.Trias versterkt 108 boeren- en ondernemersverenigingen op systema-tische en doordachte wijze, met als belangrijkste principe dat de dromen van ondernemende mensen uiteindelijk enkel door henzelf waargemaakt kunnen worden. Onze aanpak verheft mensen in drie stappen tot de derde macht:

STAP 1: DROMEN IDENTIFICEREN

Doordrongen van de plaatselijke cultuur en knowhow, selecteren de landen- en regioteams van Trias boeren- en ondernemersverenigingen met interessant groeipotentieel. De versterking van die ledenorganisa-ties is complex en vereist dus een langdurig engagement. Bij de start brengen we samen met elke partner de identiteit van de organisatie in kaart, op basis van vragen zoals: Welke historiek en waarden liggen aan de grondslag van de organisatie? Wat zijn de strategische en operationele doelstellingen? Hoe vertaalt de organisatie haar doelstel-lingen in dienstverlening? Kan de organisatie slagkracht opbouwen en verworven middelen beheren?Op participatieve wijze gaan bestuurders met hun leden op zoek naar antwoorden. Ook vrouwen en jongeren krijgen een prominente rol toebedeeld in dit proces. Want alleen zo kan een breed gedragen bewustzijn groeien over uitdagingen en kansen. Ambities krijgen vaste vorm, plannen rijpen. De lokale adviseurs van Trias begeleiden de boeren- en ondernemers-verenigingen bij de opmaak van hun ontwikkelingsplannen. Zo’n plan beschrijft stap voor stap hoe organisaties hun interne werking en de dienstverlening voor hun leden naar een hoger niveau zullen tillen. Denk bijvoorbeeld aan diensten die zorgen voor een vlottere toegang tot opleidingen, microfinanciering en afzetmarkten.

4 | TRIAS jaarverslag

1 TRIASVERBINDT

Trias verenigt ondernemende mensen in ledenorganisaties. Ze leren samenwerken en projecten formuleren. Zo kunnen ze uitdagingen aanpakken die buiten het bereik liggen van individuele boeren en ondernemers.

PEOPLE 3

3 TRIASVERANDERT

Als lid van een groep krijgen familiale boeren en kleine

onder nemers een stem. Ze kunnen invloed uitoefenen

door in dialoog te treden met overheden en

andere stakeholders. Samen kunnen

ondernemende mensen een

samen leving in beweging

brengen.

2 TRIASVERSTERKT

Als lid van een groep kunnen familiale boeren en kleine ondernemers zichzelf ontplooien. Door de uitbouw van een economische activiteit stijgen zowel hun zelfbeeld als gezinsinkomen op structurele wijze.

1

2 3

ONZE OVERTUIGING ONZE METHODE

012769_TRIAS_Jaarverslag2015_NL.indd 4 30/06/16 16:03

Page 5: Trias - jaarverslag 2015

TRIAS jaarverslag | 5

ONZE METHODE

STAP2:KANSENGRIJPEN

Om de plannen zo goed mogelijk tot uitvoering te brengen, reiken de teams van Trias de boeren- en ondernemersverenigingen een brede waaier aan van instrumenten. Financiering is en blijft een belangrijke component, maar de zogeheten capacity development toolbox van Trias bestaat ook uit:

• Adviesverlening en coachingDe landen- en regiokantoren van Trias coachen de boeren- en ondernemersverenigingen op intensieve wijze. Waar nodig, schakelen we experts in uit ons internationaal netwerk.

• Innovatieve methodes en instrumentenDoor de systematisering van onze kennis en ervaring hebben we een eigen instrumentarium uitgebouwd. Daar doen boeren- en ondernemersverenigingen een beroep op voor de professionalise-ring van hun werking.

• Lokale en internationale kennisuitwisselingTrias vertolkt de rol van bruggenbouwer tussen boeren- en onderne-mersorganisaties. Wereldwijd kunnen gelijkgestemde organisaties veel leren van elkaar, over grenzen heen. Onze institutionele achterban in Vlaanderen speelt hierbij een actieve rol.

STAP 3: RESULTATEN METEN

De lokale adviseurs van Trias begeleiden boeren- en ondernemersver-enigingen bij hun permanente en participatieve monitoring en evaluatie. Medewerkers en leden raken ervan doordrongen dat ze hun prestaties zelf in de hand hebben en hun ontwikkelingsplannen voortdurend kunnen bijsturen. Zo ontstaat een permanente leercyclus, die boeren- en ondernemersverenigingen voortdurend naar betere prestaties stuwt. Onze partners brengen hun vooruitgang in kaart op het vlak van zeven kerncapaciteiten:

• Middelenbeheer Duurzame organisaties zijn in staat om de beschikbare middelen op effi ciënte, effectieve en milieuvriendelijke wijze te beheren, in functie van de vooropgestelde doelstellingen.

• Ledenparticipatie Democratische boeren-en ondernemersvereni-gingen waken erover dat hun leden ten allen tijde de controle hebben over de werking van de organisatie.

TRIAS jaarverslag | 5

MIDDELENBEHEER

LEDENPARTICIPATIE

DIENSTVERLENING

RELATIEBEHEERFINANCIËN

LEIDERSCHAP

DIVERSITEIT

JAAR X

JAAR Y

4

3

2

1

Model voor meting van de jaarlijkse vooruitgang bij onze partners

LEGENDE

0 nog geen actie ondernomen

1 zwak

2 gemiddeld

3 goed

4 zelfbedruipend, geen verdere onder steuning nodig

Wat moet je weten bij de interpretatie van het diagram?

Trias versterkt de capaciteiten van boeren- en ondernemersverenigingen. Bij de start van de samenwerking met elke partner voeren we een nulmeting uit voor de zeven bovenver-melde kerncapaciteiten. Daarna beslissen de leden van de organisaties zelf rond welke capaciteiten ze samen met Trias willen werken. Soms kiezen ze ervoor om de zeven capaciteiten te versterken, maar dat is niet altijd het geval. Hoe sterker een leden-organisatie presteert voor een bepaalde capaciteit, hoe hoger de score in het diagram.

• Dienstverlening Sterke organisaties bouwen kwaliteitsvolle diensten uit, zodat de leden in functie van hun noden toegang verwerven tot opleidin-gen, krediet, afzetmarkten en belangenverdediging.

• Relatiebeheer Door relaties aan te knopen met externe partners verhogen ledenorganisaties hun maatschappelijke slagkracht, waardoor ze een tegengewicht ontwikkelen voor de overheid.

• Financiën Ledenorganisaties zijn enkel duurzaam als ze hun fi nanciële middelen op professionele wijze beheren en op zo kort mogelijke termijn fi nanciële autonomie verwerven.

• Leiderschap Voor sterke ledenorganisaties is de opleiding van leiders-fi guren cruciaal, want leiders vormen de ruggengraat van hun vereniging.

• Diversiteit: Van duurzame ontwikkeling is enkel sprake wanneer organisa-ties zich inspannen om zwakkere groepen zoals vrouwen en jongeren kansen op volwaardige participatie te bieden.

TRIAS jaarverslag | 5

012769_TRIAS_Jaarverslag2015_NL.indd 5 30/06/16 16:03

Page 6: Trias - jaarverslag 2015

6 | TRIAS jaarverslag6 | TRIAS jaarverslag

GUATEMALA

HOOFDKANTOORIN BELGIË

EL SALVADORECUADOR

PERU

HONDURAS

BRAZILIË

GUINEE

BURKINA FASO

GHANA

CONGOOEGANDA

TANZANIA

FILIPIJNEN

ZUID-AFRIKA

DROMEN KRIJGEN KANSEN

Verspreid over Azië, Afrika en Latijns-Amerika versterkt Trias 108 boerenorganisaties en ondernemersverenigingen. Daardoor krijgen 2,1 miljoen kansarme ondernemers toegang tot professionele opleidingen, betaalbaar microkrediet, rendabele afzet-markten en een actieve belangenbehartiging. Deze aanpak biedt de beste garantie op duurzame economische ontwikkeling, vooral omdat Trias bij alle partners waakt over de kansen op zelfontwikkeling voor kwetsbare vrouwen en jongeren.

012769_TRIAS_Jaarverslag2015_NL.indd 6 30/06/16 16:03

Page 7: Trias - jaarverslag 2015

Accra

Trias intervention zone

Upper EastRegion

NorthernRegion

Upper WestRegion

TRIAS jaarverslag | 7

GHANA

Trias heeft 200 boeren succesvol opgeleid als voorlichter. Ze geven hun kennis door aan 14.000 boerengezinnen. Daarbij maken ze gebruik van radio-uit-zendingen, mobiele videowagens en sms-berichten.

KANTOORBURKINAFASO/GHANA

Vanuit het regiokantoor in Burkina Faso wordt ook de werking van Trias in Ghana aangestuurd. Om de uitvoering van de projecten van nabij te begeleiden, beschikt Trias over een bijkantoor in de stad Bolgatanga, in het noorden van Ghana.

PARTNERS

Bawofa • Botanga Rice Farmers • Botanga Women Rice Processors Association • Botanga Farmers Union • Golinga Rice Farmers Association • Golinga Rice Processors • Guiffa • Navrongo Women Rice Processors Association • Navrongo Rice Multi Stakeholder Platform • Salvelugu Rice Processors Association • Salvelugu Nanton Rice Platform • Norgffa • Ticfu • Vea Rice Farmers Association • Vea Rice Processors Association • West Mamprusi Maize Farmers Association • West Mamprusi Soyabean Farmers Association • Gatofa • Bangmarigu Community Bank • Bessfa Rural Bank • Bongo Rural Bank • Bonzali Rural Bank • Builsa Community Bank • East Mamprusi Community Bank • Naara Rural Bank • Sissala Rural Bank • Toende Rural Bank • Borimanga Rural Bank

FINANCIERS

Agra • DFID • NRGP • Felixfonds

Kennis en krediet tegen droogteUITDAGINGEN

z ECONOMISCHEDIVERSIFICATIE– Vier maanden regen per jaar. Daarna breekt de droogte aan in het noorden van Ghana, een beproeving voor de landbouw. Trias promoot de kweek van parelhoenders en de teelt van ajuinen als alternatieve inkomstenbronnen.

z VOORLICHTINGTOTINDEDORPEN– Het ministerie van Landbouw heeft te weinig geld om voldoende voorlichters aan te werven. De weinigen die er zijn, hebben geen geld om de benzinetank van hun motorfi ets te vullen. Dus leiden we in de schoot van boerenorganisaties zelf voorlichters op en maken we de boeren vertrouwd met radio, video en sms.

z MICROKREDIETALSHEFBOOM– We spelen al jaren een faciliterende rol tussen de familiale boeren en de 16 microkredietbanken in het noorden van Ghana. De banken ontwikkelen producten op maat van de boeren. Tegelijk krijgen de boeren opleidingen in het fi nancieel beheer van hun landbouwbedrijf.

012769_TRIAS_Jaarverslag2015_NL.indd 7 30/06/16 16:03

Page 8: Trias - jaarverslag 2015

Comoé

Houet

Leraba

Sanmatenga

Ouagadougou

8 | TRIAS jaarverslag

BURKINA FASO

KANTOORBURKINAFASO/GHANA

Regiodirecteur: Eva DosscheAdres: Patte d’oie, Secteur 15, Ouagadougou, Burkina Faso

BEREIKENUITGAVENINBURKINAFASO/GHANA

BEREIK(mensen)

UITGAVEN (euro)

2013 58.334 437.222

2014 48.549 746.593

2015 66.649 1.280.809

PARTNERS

Ugpos • UNPRB • UPPRS • UCRB • Uneriz • Uwerl • Uderd • CPB • Fepab

FINANCIERS

Directoraat-Generaal Ontwikkeling • AHA • AgriCord • BRS • Nationale Loterij • gemeente Londerzeel

Zelfontplooiing voor iedereenUITDAGINGEN

z GOEDELANDBOUWPRAKTIJKEN–In het droge seizoen verschraalt de landbouw. Daar zijn vooral vrouwen het slachtoffer van, want zij krijgen de slechtste gronden toegewezen. Goede teelt-technieken en opslagplaatsen zorgen ervoor dat ze bijbenen. Wie ajuinen langer kan bewaren, verdient per seizoen tot 400 euro extra.

z RIJSTINDESAHEL– Drie maanden regent het in de Sahel. De rest van het jaar klimt het kwik vlotjes boven de 40 graden. Wij steunen een boerencoöperatie met 4.500 leden die het water uit kleine stuwdammen gebruikt om rijst te telen.

z RESPECTVOORVROUWEN– Vrouwen in Burkina Faso doen het huishouden, maar hebben vaak niks te zeggen in hun gezin. Grond bezitten ze niet. Voor deze vrouwen biedt de kleinschalige handel een uitweg. Trias versterkt vrouwengroepen die rijst voorkoken en verkopen.

VoorbeeldvancapaciteitsversterkingbijeenpartnerinBurkinaFasoUgpos is een groepering van 1.623 ajuintelers uit de provincie Sanmatenga. De teelt van ajuinen bezorgt de kansarme boeren in deze streek kansen om hun gezinsinkomen te verhogen.

In de twee jaar dat Trias actief is in Burkina Faso heeft Ugpos op diverse terreinen sterke vooruitgang geboekt. Trias heeft de medewerkers opgeleid in fi nancieel beheer en ledenpartici-patie. Ook op het vlak van netwerking is de progressie opmerkelijk: dankzij de steun van Trias speelt Ugpos voortaan een actieve rol in diverse netwerken, waardoor de organisatie op provinciaal niveau veel zichtbaarder geworden is.Voor Ugpos komt het er de komende jaren op aan om de groei te bestendigen, zonder stappen over te slaan. Trias zal de ajuintelers onder meer ondersteunen op het vlak van leiderschap. Daarvoor zullen we gebruikmaken van Leatra, een zelf ontwikkelde methodologie.

r interventiezone van Trias

2

00000

1

2

3

4

2015

2014

Dienstverlening

Ledenparticipatie

Diversiteit

LeiderschapFinanciën

Middelenbeheer

Relatiebeheer

012769_TRIAS_Jaarverslag2015_NL.indd 8 30/06/16 16:03

Page 9: Trias - jaarverslag 2015

Conakry

BoffaKindia

Dingiraye

DabolaKouroussa

Dubreka

Forecariah

TRIAS jaarverslag | 9

GUINEE

TRIAS jaarverslag | 9

KANTOORGUINEE

Landendirecteur: Lies VanmullemAdres: BP 50 Kindia, Guinee

PARTNERS

FOP-BG • Fpaki • Coprakam • FPFD • Aguidep • ATC • Cafodec • RGTA-DI • ASFFO • ASFKY • ASFMAO • ASFDO • ASFKO • ASFMOU

BEREIK(mensen)

UITGAVEN (euro)

2013 53.341 1.412.704

2014 30.902 659.121

2015 59.925 767.988

FINANCIERS

Directoraat-Generaal Ontwikkeling • JBC* • Acerta* • Vandersanden* • Horeca Vlaanderen* • Nelectra • Bouwunie • Rio Tinto Foundation • stad Oudenaarde* De ondersteuning van deze bedrijven loopt

via Ondernemers voor Ondernemers.

Van overleven naar ondernemenUITDAGINGEN

z MEERENBETERERIJST– De rijsttelers in Guinee kunnen nauwelijks concurreren tegen geïmporteerde rijst, die voldoet aan de internationale kwaliteitsnormen. Samen met de rijsttelers ver -hogen we het productierendement, investeren we in rijstverwerking en creëren we kansen voor vrouwen die de lokale rijst voorkoken.

z TOEGANGTOTKAPITAAL– Wie een eigen bedrijf wil uit-bouwen, heeft nood aan startkapitaal. In de afgelegen dorpen is het voor boeren en kleine zelfstandigen bijna onmogelijk om (micro)krediet te verkrijgen. Ze kunnen immers nooit de waarborg voorleggen die de grote banken in de steden eisen. Samen met Trias nemen de plattelandsbewoners het heft in eigen handen.

z COSMETICAALSINKOMSTENBRON– Karitéboter, het basis-ingrediënt van veel westerse cosmetica, is een belangrijke bron van inkomsten voor leden van de vrouwencoöperatie Coprakam. Meestal verkopen ze de ruwe grondstof aan veel te lage prijzen. Samen met de vrouwen verhogen we de kwaliteit van de karitébo-ter, wat leidt tot een hoger inkomen.

VoorbeeldvancapaciteitsversterkingbijeenpartnerinGuineeCoprakam is een coöperatie die bijna 4.000 leden telt. Het gaat hoofdzakelijk om vrouwen die een inkomen verwerven met de productie van karitéboter, aardnoten en honing.

In 2015 is het ledenaantal van Coprakam niet toegenomen, maar toch heeft de coöperatie bemoedigende vooruitgang geboekt op het vlak van fi nanciën en geïntegreerde dienstver-lening. Voor het tweede jaar op rij liet Coprakam een lichte winst optekenen. Een deel ervan vloeide terug naar de leden, de rest investeren de leden in hun coöperatie. Met opleidin-gen worden de leden aangemoedigd om hun productaanbod te diversifi ëren. Eén van de innovaties is lippenbalsem op basis van karité. Coprakam beschikt voortaan ook over een marketingplan, dat onder meer een uitbreiding van het aantal verkooppunten beoogt.De coöperatie heeft in 2015 een overeenkomst getekend met het ministerie van Water- en Bosbeheer. Met Total werden afspraken gemaakt over de verkoop van producten in de shops bij tankstations. Zo bouwt Coprakam stap voor stap aan een ruimere zichtbaarheid op de markt.

r interventiezone van Trias

2

11

2

3

4

2015

2014

Ledenparticipatie

Diversiteit

LeiderschapFinanciën

Middelenbeheer

Relatiebeheer

Dienstverlening

012769_TRIAS_Jaarverslag2015_NL.indd 9 30/06/16 16:03

Page 10: Trias - jaarverslag 2015

Tanzania

MasindiNebbiArua

ZomboHoima

Kampala

10 | TRIAS jaarverslag

OEGANDA

KANTOOROEGANDA

Landendirecteur: Paul AllertzAdres: PO BOX 5617, Kampala, Oeganda

HUIDIGEPARTNERS

Hodfa • Madfa • Zodfa • Arudifa • Madfa Sacco • Nyaravur Sacco • Ussia • Tunado • UNFFE • Ofaka Sacco • Hofokam • Kidfa

BEREIK(mensen)

UITGAVEN (euro)

2013 40.612 1.493.255

2014 2.212.533 1.580.524

2015 153.979 1.816.278

FINANCIERS

Directoraat-Generaal Ontwikkeling • AgriCord • IFAD • DGIS • BRS • provincie Vlaams-Brabant • provincie West-Vlaanderen

r interventiezone van Trias

Opleiding als hefboom voor zelfontwikkelingUITDAGINGEN

z KENNISVANZAKEN– Wie in Oeganda de schoolbanken verlaat, is niet goed voorbereid op het ondernemerschap. Daarom versterkt Trias ondernemersverenigingen die beroepsopleidingen organiseren voor hun leden. Ze leren de kneepjes van het vak, van productontwikkeling tot marketing.

z GEENTOEKOMSTZONDERJONGEREN– De economie kan de enorme bevolkingsgroei niet bijbenen: de meeste jongeren zijn werkloos en belanden in de marginaliteit. Trias stoomt duizenden onder hen klaar voor het kleinschalig ondernemerschap.

z KREDIETVOORBOEREN– Trias brengt boeren en bankinstellin-gen al vele jaren samen rond de tafel. Vier microkredietbanken hebben intussen producten op maat ontwikkeld voor boerengezin-nen. Ze begrijpen nu dat goed opgeleide boeren kunnen uitgroeien tot klanten met groeipotentieel.

Voorbeeldvancapaciteitsversterkingbij een partner in OegandaTunado is een nationale vereniging van honingproducenten die 79.584 leden telt, verspreid over het hele land.

Tunado heeft in 2015 een hele reeks teelttechnische opleidin-gen georganiseerd. Samen met andere partners van Trias heeft de vereniging ook specifi eke kredietproducten op maat van boerengezinnen ontwikkeld. De opgedane ervaring en de begeleiding van de Trias-adviseurs hebben er intussen tot geleid dat Tunado zelf relaties aanknoopt met banken en andere stakeholders.Voor een relatief grote organisatie als Tunado is de fi nanciële duurzaamheid een belangrijk aandachtspunt. Tot hiertoe heeft de organisatie op dit vlak weinig vooruitgang geboekt. Om hier verandering in te brengen, heeft Tunado in samen-werking met Trias een businessplan opgesteld.

2

11

2

3

4

2015

2014

Dienstverlening

Ledenparticipatie

Diversiteit

LeiderschapFinanciën

Middelenbeheer

Relatiebeheer

012769_TRIAS_Jaarverslag2015_NL.indd 10 30/06/16 16:03

Page 11: Trias - jaarverslag 2015

KinshasaKinshasa

Noord-KivuMaï Ndombe

Bas-CongoZuid-Kivu

TRIAS jaarverslag | 11

CONGO

KANTOORCONGO

Landendirecteur: Jean-Loïc GuièzeAdres: Avenue Colonel Ebeya 15-17, Gombe-Kinshasa, Congo

PARTNERS

CUFM • CUFT • Coopik • Repam • Afeco • Asap • Coopec Ceac Lukula • Mec Idece • Cooindelo • Coopebas • Upino • Cocama • Conapac • Fopak NK • Lofepaco • Mbongwana

BEREIK(mensen)

UITGAVEN (euro)

2013 45.981 1.893.064

2014 48.192 1.447.339

2015 39.968 1.834.398

FINANCIERS

Directoraat-Generaal Ontwikkeling • CDE-Aidcom • Stichting Humanitas/De Wilg • gemeente Sint-Katelijne-

Waver • gemeente Destelbergen • stad Brugge

r interventiezone van Trias

Vechten voor bestaansrechtUITDAGINGEN

z BOERENRECHTEN– 7 op de 10 Congolezen zijn aangewezen op landbouw. Toch worden de boeren sinds mensenheugenis aan hun lot overgelaten. Trias bundelt hun krachten: op provinciaal en nationaal vlak leren ze standpunten formuleren en verdedigen.

z KREDIETVOORVROUWEN– In Congo staat het vrouwelijk ondernemerschap nog in de kinderschoenen. Niettemin weten de vrouwen heel goed wat ze willen. Trias geeft hen toegang tot krediet en opleidingen in fi nancieel management.

z PALMOLIEHERLEEFT– Na de instorting van het Mobutu-regime zijn palmolieplantages in het westen van Congo in verval geraakt. Wij steunen familiale boeren die op dezelfde grond rendabele palmoliebedrijven uitbouwen. Ze sparen het regenwoud en creëren toegevoegde waarde.

Voorbeeldvancapaciteitsversterkingbij een partner in CongoMec Idece is een coöperatieve microkredietinstelling die gevestigd is in Kinshasa.

In 2015 is Mec Idece op veel vlakken gegroeid: het fi nancieel beheer is verbeterd, het aantal leden gaat crescendo en ook het aantal kredietproducten zit in de lift. Specifi ek voor jongeren heeft de organisatie drie nieuwe producten gelanceerd. Van de 848 kleine leningen die in 2015 verstrekt werden, waren er 525 bestemd voor jonge onderne-mers. De 3.950 jongeren die bij Mec Idece aangesloten zijn, vertegenwoordigen 30 procent van het totale ledenbestand.Op het vlak van fi nanciën telde de organisatie in 2015 drie verschillende kredietlijnen, goed voor een bedrag op jaarbasis van 787.000 dollar. Van de 1.284 kredietaanvragen door leden werden er 1.050 gehonoreerd. De groeicijfers hebben Mec Idece geholpen om in Bankana – 140 km ten oosten van de hoofdstad Kinshasa – een nieuw kantoor te openen.

3

00

1

2

3

4

2015

2014

Dienstverlening

Ledenparticipatie

Diversiteit

LeiderschapFinanciën

Middelenbeheer

Relatiebeheer

012769_TRIAS_Jaarverslag2015_NL.indd 11 30/06/16 16:03

Page 12: Trias - jaarverslag 2015

Arusha

Dar esSalaam

Manyara

12 | TRIAS jaarverslag

TANZANIA

KANTOOR

Landendirecteur: Bart CasierAdres: PO BOX 12 005, Arusha, Tanzania

HUIDIGEPARTNERS

Mviwata Arusha • Mviwata Manyara • TCCIA Arusha • TCCIA Manyara • LCDO • PWC • UCRT • Wild Nature Institute • Honeyguide Foundation • Mwedo • Emboret

BEREIK(mensen)

UITGAVEN (euro)

2013 26.689 1.410.217

2014 34.537 1.437.308

2015 30.695 1.952.535

FINANCIERS

Directoraat-Generaal Ontwikkeling • Lotus Bakeries* • Zurich Insurance Public* • Piette&Partners verzekeringen* • Protect* - Corona Direct* • Bracht, Deckers & Mackel-bert* • Amma Assurances* • Viafonds* • AHA • AgriCord • TNC • Dorobo Fund • Wild Nature Institute • Honeyguide Foundation • Maliaslili Initiatives • IFAD • AFD • Provincie Limburg* De ondersteuning van deze bedrijven loopt

via Ondernemers voor Ondernemers.

r interventiezone van Trias Eerst organiseren,

dan bewegenUITDAGINGEN

zSTERKMIDDENVELD– De politieke grondstroom in Tanzania zorgt ervoor dat de civiele maatschappij zwak uitgebouwd is. Boeren- en ondernemersverenigingen kunnen pas wegen op het beleid nadat ze sterke diensten uitgebouwd hebben voor hun leden. Zo hebben we bijvoorbeeld samen met PWC en Mwedo 250 groepen van vrouwelijke spaarders geïntegreerd in programma’s voor bedrijfsontwikkeling.

z CONFLICTBEHEERSING– De bevolkingsgroei in het noorden van Tanzania stijgt elk jaar met 3 procent. Daardoor worden de confl icten tussen boeren en nomadische veehouders steeds talrijker. Bovendien slippen de migratieroutes van wilde dieren dicht. Als remedie heeft Trias samen met de boerenorganisaties Mviwata Arusha en UCRT een areaal van 25.000 hectare veiliggesteld voor de rondtrekkende Masai.

z KANSENVOORJONGEREN–Minder dan 7 procent van de bevolking in Tanzania heeft een vast inkomen. Mensen moeten dus zien te overleven op eigen kracht, maar heeft iedereen wel de middelen hiervoor? Trias heeft 126 jongeren opgeleid en begeleid bij de opmaak van een businessplan. Ook onze partners geven jongeren een extra duwtje in de rug.

Voorbeeldvancapaciteitsversterkingbij een partner in TanzaniaMviwata Arusha is een regionale boerenorganisatie die deel uitmaakt van een nationaal netwerk. De vereniging telt 7.652 leden uit de noordelijke regio Arusha. Het gaat voornamelijk om familiale boeren, waaronder ook semi-nomadische veehouders van de Masai.

In 2015 heeft Mviwata Arusha de meest signifi cante vooruit-gang geboekt op het vlak van geïntegreerde dienstverlening. De organisatie zorgt er bijvoorbeeld voor dat de leden vlotter toegang krijgen tot irrigatie-infrastructuur en opleidingen. Tijdens de trainingen maken de leden kennis met verbeterde technieken in de honingproductie, ajuinteelt en pluimvee-houderij.Op het vlak van diversiteit is de aandacht voor de kwetsbare positie van jongeren toegenomen. Ondernemende jongeren kunnen met hun businessplan deelnemen aan wedstrijden. Wie de jury kan bekoren, krijgt toegang tot krediet en andere diensten. Deze inspanningen moeten de komende jaren op een systematische manier verweven worden in de werking van de leden beweging.

3

2

1

2

3

4

2015

2014

Dienstverlening

Ledenparticipatie

Diversiteit

LeiderschapFinanciën

Middelenbeheer

Relatiebeheer

012769_TRIAS_Jaarverslag2015_NL.indd 12 30/06/16 16:03

Page 13: Trias - jaarverslag 2015

Quito

Chimborazo

TungurahuaBolivar

TRIAS jaarverslag | 13

ECUADOR

Voorbeeldvancapaciteitsversterkingbij een partner in EcuadorCoprobich verenigt 600 kansarme boerengezinnen die vanuit het Andesgebergte quinoa onder fairtradelabel exporteren naar België en andere landen.

In 2015 heeft Coprobich vooruitgang geboekt op het vlak van diversiteit en ledenparticipatie. De processen die Trias op gang getrokken heeft bij deze organisatie zorgden voor een duidelijkere scheiding van management en bestuur.De bestuurders begrijpen het belang van een transparante besluitvorming waar de leden op een actieve manier bij betrokken worden. Op die manier zijn de bestuurders erin geslaagd om het draagvlak voor Coprobich te versterken, ook bij de vrouwelijke producenten. Na een terugval van de quinoa-prijzen op de wereldmarkt trekt de vraag naar biologische quinoa op de internationale markten terug aan. Het vooruitzicht van een rendabele afzetmarkt is ook een belangrijke succesfactor voor een organisatie als Coprobich.

22

1

2

3

4

2015

2014

Dienstverlening

Ledenparticipatie

Diversiteit

LeiderschapFinanciën

Middelenbeheer

Relatiebeheer

KANTOORANDESRegiodirecteur: Lieve Van ElsenAdres: Argentinos 38-82 y Carlos, Zambrano, Riobamba, Ecuador

BEREIKENUITGAVENIN DE ANDES

BEREIK(mensen)

UITGAVEN (euro)

2013 294.865 664.900

2014 940.315 984.011

2015 1.014.361 1.253.074

PARTNERSConpapa • Asociación Mujeres Pulingui • CECJ • Compyta • Copro-bich • Pacat • Señor Cuy

FINANCIERS

Directoraat-Generaal Ontwikkeling • Belgapom* • Breydel* • Viafonds* • Rotary Club Torhout-Houtland • stad Brugge • gemeente Sint-Katelijne-Waver • gemeente Torhout • gemeente Zottegem

* De ondersteuning van deze bedrijven loopt via Onder nemers voor Ondernemers.

r interventiezone van Trias

Boeren baas in de ketenUITDAGINGEN

z FAMILIALELANDBOUW– De afhankelijkheid van kunstmest en chemische gewasbescherming drijft steeds meer Ecuadoraanse boerengezinnen in het nauw. Daarom stimuleren we op vraag van onze partners de nichemarkt van de agro-ecologie.

z SUPERFOOD– De vraag naar quinoa is sterk toegenomen in Europa. Is dit een kans voor geïsoleerde boerengemeenschappen in het Andesgebergte? Samen met hen investeren we in de verwerking en kwaliteitsverbetering van hun quinoa.

z TOEGEVOEGDEWAARDE– De aardappeltelers van Conpapa nemen hun lot in eigen handen: ze verbeteren de kwaliteit van hun pootgoed, ze sturen voorlichters uit en ze hebben nu ook een loods gebouwd waar ze met de steun van Trias en een aantal andere partners in Vlaanderen aardappelen bewaren, wassen en sorteren.

012769_TRIAS_Jaarverslag2015_NL.indd 13 30/06/16 16:03

Page 14: Trias - jaarverslag 2015

14 | TRIAS jaarverslag

CENTRAAL-AMERIKA

KANTOORCENTRAAL-AMERIKA

Het regionaal kantoor voor Centraal-Amerika bevindt zich in El Salvador. Van hieruit stuurt Trias ook de projecten aan in Honduras en Guatemala.Regiodirecteur: Astrid VreysAdres: Avenida II 29, Lomas de San Francisco, San Salvador, El Salvador

PARTNERS IN CENTRAAL-AMERIKA

Clac • Confras • Rum • Adel Morazan • AMC • Eroc • Fademype • Procomes

BEREIKENUITGAVENINCENTRAAL-AMERIKA

BEREIK(mensen)

UITGAVEN (euro)

2013 20.791 1.052.255

2014 525.172 651.650

2015 525.561 933.802

FINANCIERS

Directoraat-Generaal Ontwikkeling • Europese Unie • BRS • Punch Power-train* • LRM* • stad Leuven* De ondersteuning van deze bedrijven loopt

via Ondernemers voor Ondernemers.

Iedereen inbegrepenUITDAGINGEN

z UITDEMARGINALITEIT– In weinig landen staan zoveel mensen aan de zijlijn als in El Salvador. Het volstaat dat je op het platteland woont om veroordeeld te worden tot sexisme, werkloos-heid en armoede. Trias maakt van inclusie een prioritair aandachts-punt bij boeren- en ondernemersverenigingen.

z GEENTOEKOMSTZONDERVROUWEN– In El Salvador mag je als vrouw opgelucht zijn als je kan opgroeien in een omgeving zonder fysiek geweld. Het land heeft nood aan krachtige vrouwen en rechtschapen mannen in sterke organisaties. We hebben een specifi eke methodiek ontwikkeld om stappen vooruit te zetten.

z HALTAANDEEXODUSVANJONGEREN– In El Salvador en Honduras is een stille uittocht bezig van jongeren die vluchten voor de extreme armoede en het zinloze bendegeweld. Wat ze verdie-nen, zijn kansen om als ondernemers hun dromen in eigen regio waar te maken.

Voorbeeldvancapaciteitsversterkingbij een partner in El SalvadorAdel Morazan is een regionaal coördinatieplatform dat bestaat uit 21 ledenorganisaties van familiale boeren en kleine ondernemers die samen 2.800 leden tellen. In de oostelijke regio Morazan versterkt dit platform de lokale economische ontwikkeling door de interactie met overheid én privésector te verbeteren.

In 2015 heeft Adel Morazan de meest signifi cante vooruit-gang geboekt op het vlak van geïntegreerde dienstverlening. De organisatie zorgt er bijvoorbeeld voor dat de leden voortaan vlotter toegang krijgen tot het ondersteunend aanbod van zowel de overheid als andere organisaties. Adel Morazan scoort ook beter op het vlak van diversiteit en leiderschap, waarbij de toegenomen aandacht voor jongeren een belangrijk pluspunt is. De organisatie staat voor de uitdaging om de versterking van jongeren op een meer systematische wijze te integreren in de hele werking.

3

2

1

2

3

4

2015

2014

Dienstverlening

Ledenparticipatie

Diversiteit

LeiderschapFinanciën

Middelenbeheer

Relatiebeheer

De voorbije jaren ondersteunde Trias ook familiale boeren en kleine ondernemers in Guatemala en Honduras. We zoeken en vinden nieuwe fi nancieringsmogelijkheden om deze projecten verder te zetten. Zo steunt de Europese Unie sinds 2014 een project van Trias rond de versterking van het maatschappelijk middenveld in Honduras.

r interventiezone van Trias

TegucigalpaTegucigalpa

Honduras

El SalvadorSan

Salvador

LempiraOcotepeque Copan

012769_TRIAS_Jaarverslag2015_NL.indd 14 30/06/16 16:03

Page 15: Trias - jaarverslag 2015

LimaLima

3

1

2

4

2015

2014

Dienstverlening

Ledenparticipatie

Diversiteit

LeiderschapFinanciën

Middelenbeheer

Relatiebeheer

Nieuwe uitdagingen, moderne oplossingenUITDAGINGEN

z INNOVATIEVEINCA-TECHNOLOGIE– De boeren in de arme regio van Kishuara hebben enkel de verkoop van aardappelen om hun kinderen te vrijwaren van ondervoeding. Samen met Trias en enkele Vlaamse partners dromen ze van een vrieskamer om een nichemarkt in het zuiden van Peru en Bolivia te bespelen.

z AGRO-ECOLOGIE– Op hol geslagen weerpatronen stellen de ondernemingszin van de boeren in het Andesgebergte op de proef. We steunen boeren die kiezen voor agro-ecologische landbouw, want een vruchtbare bodem is beter bestand tegen excessieve regenval en droogte.

z KANSENVOORJONGEREN– De Peruaanse jongeren keren het leven in het Andesgebergte massaal de rug toe. Ze zwichten voor de lokroep van steden, die de toestroom van nieuwe arbeidskrach-ten moeilijk kunnen absorberen. Samen met onze partners verhogen we de aantrekkingskracht van het platteland.

TRIAS jaarverslag | 15

PERU

Voorbeeldvancapaciteitsversterkingbij een partner in PeruCoordinadora Nacional de Comercio Justo (CNCJ) bundelt de krachten van 61.500 leden, die zich in het circuit van de fair trade verenigd hebben in verschillende productie ketens: banaan, koffi e, cacao, enzovoort.

In 2015 heeft de CNCJ de sterkste vooruitgang geboekt op het vlak van dienstverlening. Reden: de organisatie heeft een degelijke behoefteanalyse uitgevoerd bij de leden en hun bedrijven. CNCJ is ook beter in staat om de beschikbare middelen op een professionele manier te beheren.Minder positief is de achteruitgang op het vlak van diversiteit: de vrouwen en jongeren voelen zich onvoldoende betrokken bij de besluitvorming, net als de armste boerengezinnen. Wat de belangenverdediging betreft, heeft CNCJ de uitgevoerde probleemanalyse onvoldoende vertaald in concrete aanbeve-lingen en voorstellen. De komende jaren moet de organisatie ook inspanningen leveren om de relatie met de overheid en andere stakeholders te versterken.

KANTOORANDES

Het regionaal kantoor voor de Andes-regio bevindt zich in Ecuador. Om de projecten in Peru van nabij te begeleiden beschikt Trias ook over een bijkantoor in de Peruaanse hoofdstad Lima.

PARTNERS

Coopagros • Aceprocuy • APT • Conveagro • CNCJ • ANPE • Fenmucarinap

FINANCIERS

Directoraat-Generaal Ontwikkeling • AgriCord • DGIS

r interventiezone van Trias

012769_TRIAS_Jaarverslag2015_NL.indd 15 30/06/16 16:03

Page 16: Trias - jaarverslag 2015

Brasilia

Paraná

Minas Gerais

GoiásEspíritoSanto

Rondônia

16 | TRIAS jaarverslag

BRAZILIË

KANTOORBRAZILIË

Landendirecteur: Gisele ObaraAdres: Montes Claros, Minas Gerais, Brazilië

PARTNERS

Unicafes Minas Gerais • Unicafes Paraná • Cresol Baser • Solcredi

BEREIK(mensen)

UITGAVEN (euro)

2013 422.230 749.636

2014 171.519 478.848

2015 152.851 937.550

FINANCIERS

Directoraat-Generaal Ontwikkeling • Colruyt • IDH

VoorbeeldvancapaciteitsversterkingbijeenpartnerinBraziliëCresol Baser is een coöperatieve koepel van microkredietban-ken die toegang tot kapitaal verschaffen aan 120.000 familiale boeren.

In 2015 heeft Cresol Baser signifi cante vooruitgang geboekt op diverse terreinen: fi nanciële duurzaamheid, belangen-behartiging en diversiteit. De organisatie maakt een inhaal-manoeuvre om de leden actiever te betrekken bij de werking. De voorgaande jaren koos Cresol bewust voor een meer gecentraliseerde aanpak die de exponentiële expansie van de organisatie beheersbaar moest houden.Om competitief te blijven in de sector van de microfi nancie-ring, moet Cresol innoveren op het vlak van groene techno-logie. Andere uitdagingen draaien rond verjonging en de digitalisering van de dienstverlening. Met die digitalisering kan Cresol vanuit het platteland de brug slaan naar een doelgroep van kleine ondernemers in de steden. Een verbre-ding van de klantenportefeuille kan het fi nanciële rendement van de organisatie versterken.

33

0

1

2

3

4

2015

2014

Dienstverlening

Ledenparticipatie

Diversiteit

LeiderschapFinanciën

Middelenbeheer

Relatiebeheer

Groeiperspectieven voor iedereenUITDAGINGEN

z FAMILIALELANDBOUW– De voorbije twintig jaar heeft Trias aan de wieg gestaan van Unicafes en Cresol, twee federaties van landbouwcoöperaties. Vandaag vertegenwoordigen ze een half miljoen boerengezinnen. Hun succesverhaal breiden ze vanuit Paraná uit naar de deelstaat Minas Gerais.

z STOPDEMACHOCULTUUR– In Brazilië worden jaarlijks 5.000 vrouwen vermoord. Vooral op het platteland regeert het machismo. Trias maakt vrouwen weerbaar door hun economische activiteiten te ondersteunen. Zo bouwen ze aan een eigen inkomen en een positief zelfbeeld.

z KANSENVOORJONGEREN–Door de huidige recessie hebben Braziliaanse starters nauwelijks toegang tot microkrediet. We versterken een koepel van kredietcoöperaties die ervoor zorgt dat alle leden kansen krijgen om hun dromen waar te maken.

r interventiezone van Trias

012769_TRIAS_Jaarverslag2015_NL.indd 16 30/06/16 16:03

Page 17: Trias - jaarverslag 2015

MetroManilla

CamarinesNorte & Sur

TRIAS jaarverslag | 17

FILIPIJNEN

Voorbeeldvancapaciteitsversterkingbijeen partner in de FilipijnenTKFPI is een federatie van kleine boerenorganisaties in de heuvelachtige regio van Camarines. In totaal tellen de boerengroepen van tKfPi een 600-tal leden. In het kader van de klimaatverandering promoot de organisatie herbebossing en agroforestry.

TKFPI boekte in 2015 vooruitgang op alle terreinen. Een signifi cante stap voorwaarts heeft de organisatie gezet op het vlak van dienstverlening. Dat heeft TKFPI te danken aan een betere behoefteanalyse bij de leden, grotere fi nanciële transparantie, beter leiderschap door goed werkende bestuursorganen en een actievere ledenparticipatie. Het meest spectaculair is de vooruitgang op het vlak van middelenbeheer dankzij het vormingsaanbod voor personeel en vrijwilligers. De grootste uitdaging voor TKFPI wordt de geografi sche expansie naar Camarines Sur en Sorsogon. Door de werking uit te breiden naar die gebieden kan de organisatie interes-sante schaalvoordelen benutten.

3

0

11

2

3

4

2015

2014

Dienstverlening

Ledenparticipatie

Diversiteit

LeiderschapFinanciën

Middelenbeheer

Relatiebeheer

KANTOORFILIPIJNEN

Landendirecteur: Gudrun CartuyvelsAdres: #22 Matiyaga Street, Central District, Diliman, Quezon City, Metro Manilla, Filipijnen

PARTNERS

BFDC • BPMPCO • Canofeco • Insol • Ka-Entrep • Labo LPMPCO • MNCCI • Pakisama • Patamaba • NEDC • TKFPI

BEREIK(mensen)

UITGAVEN (euro)

2013 116.106 858.446

2014 59.314 630.567

2015 82.468 1.141.994

FINANCIERS

Directoraat-Generaal Ontwikkeling • Umicore* • Mathieu Gijbels* • AgriCord • IFAD • MFAF • Provincie Antwerpen • Provincie Limburg • stad

Antwerpen • gemeente Puurs* De ondersteuning van deze

bedrijven loopt via Ondernemers voor Ondernemers.

r interventiezone van Trias

Bruggen bouwen tussen stad en plattelandUITDAGINGEN

z DURVENINNOVEREN– De rijke elite in de Filipijnen heeft van armoedebestrijding nooit een prioriteit gemaakt. Op het platteland proberen ondernemende mensen te innoveren om het hoofd boven water te houden. Trias helpt hen bij de verwerking van oogstresten tot modieus textiel.

z JONGERENKANSENGEVEN– De Filipijnse jongeren worden blootgesteld aan veel gevaren en risico’s: gebrekkige scholing, armoede, drugs, misdaad en werkloosheid. Samen met onze partners maken we kwetsbare jongeren zelfbewust en geven we hen een basisopleiding in informatica en e-commerce.

z MELKVOORELK– De melkveehouderij is een belangrijke landbouwtak in Camerines Sur. Niettemin is de ondervoeding bij de plaatselijke schoolkinderen alarmerend. Trias wil twee vliegen in één klap slaan: een stabiel inkomen voor de melkveehouders en een betere toegang tot zuivelproducten voor kinderen.

012769_TRIAS_Jaarverslag2015_NL.indd 17 30/06/16 16:03

Page 18: Trias - jaarverslag 2015

Pretoria

18 | TRIAS jaarverslag

ZUID-AFRIKA

KANTOORZUID-AFRIKA

Landendirecteur: Stephen MillerAdres: Sturdee Avenue, Rosebank, 2196 Johannesburg, Zuid-Afrika

PARTNERS

Sacci • Nafcoc • AHI

BEREIK(mensen)

UITGAVEN (euro)

2014 45.000 300.755

2015 45.000 356.827

FINANCIERS

Vlaamse overheid • Electro-Nite** De ondersteuning van dit bedrijf loopt

via Ondernemers voor Ondernemers.

Apartheid écht uitroeien

Samen met Unizo versterkt Trias ondernemersvereni-gingen die diensten leveren aan kans-arme ondernemers. Van2012tot2015hebben 45 lokale kamers van koop-handel hun interne werking geprofessio-naliseerd. Samen vertegenwoordigen ze 17.000 zelfstandi-gen. Ruim 200 starters kregen een specifiekeopleiding.

r interventiezone van Trias

UITDAGINGEN

z SCHRIJNENDEONGELIJKHEID–Als Zuid-Afrika pretendeert een groeiland te zijn, dan moet het iedereen kansen geven op economische ontwikkeling. Trias toont dat townships zoals het beruchte Diepsloot geen synoniem hoeven te zijn voor drugs en geweld.

z JONGERENKANSENGEVEN–70 procent van de jongeren in Zuid-Afrika is werkloos. Trias trekt naar de grootste probleemwijken om jonge talenten naar het pad van het ondernemerschap te leiden. Ze leren hun dromen vertalen in realistische business-plannen.

z STARTERSOVEREINDHOUDEN–Bijna 90 procent van de startende ondernemers gaat binnen de twee jaar op de fl es in Zuid-Afrika. Daarom versterken we drie nationale ondernemersverenigingen, die hun leden toegang verlenen tot opleidingen, bedrijfsbegeleiding en microkrediet.

012769_TRIAS_Jaarverslag2015_NL.indd 18 30/06/16 16:03

Page 19: Trias - jaarverslag 2015

TRIAS jaarverslag | 19

PROJECT-NUMMER

PROJECTNAAM LAND BUDGET (in euro)

6261 Building assets: a programme for farmer owned institutions and enterprises Tanzania 324.721

6235 Promoting entrepreneurship amongst pastoralist communities in Simanjiro Tanzania 167.931

6258 United we stand as farmers Oeganda 89.219

5578 Guinea fowl production and marketing for rural household poverty reduction Ghana 79.327

6119 Promoción de la agricultura familiar agroecológica Peru 73.787

6098 Enhancing food and income security in Vurra and Madi Okollo counties Oeganda 69.744

6263 Reaping the results from what was sown earlier Oeganda 69.175

6099 Agro-enterprise development in Zombo district Oeganda 66.817

6383 Income generation and water source management through forestry projects Tanzania 64.651

6096 Financial services for agro-enterprise development in Nebbi and Zombo districts Oeganda 62.409

6097 Honey value chain development for increased honey productivity and trade Oeganda 62.224

6154 Financial services for agro-enterprise development in Arua district Oeganda 52.083

6266 Financial services for cooperative entrepreneurship Oeganda 31.559

6265 Three times one makes five and stronger Oeganda 31.414

6232 Les producteurs de riz s'organisent avec l'objectif de mieux faire valoir leurs droits d'accès aux fonds publics Burkina Faso 18.270

Een volledig overzicht van de AgriCord-projecten vind je op www.agro-info.net.

Boeren zijn geen armoezaaiers, maar ondernemers die op eigen kracht hun toekomst willen uitbouwen. Dat is het standpunt van twaalf boerenorganisaties in Azië, Europa, Canada en Senegal. Elk hebben ze een ontwikkelingsagentschap, oftewel agri-agency, dat zijn schouders zet onder de versterking van boeren-organisaties in ontwikkelingslanden. Als agri-agency van Boerenbond is Trias aangesloten bij AgriCord. Zowel Boerenbond als Trias hebben in 2015 actief bijgedragen aan de strategische reflecties over de toekomst van AgriCord. Op het operationele vlak hebben we in Oeganda een sleutelrol vertolkt bij de onderlinge afstemming van diverse projecten. Voortaan beheren we ook het projectcomité dat alle financieringsaanvragen in het netwerk van AgriCord screent.

AGRICORDALSDONATEUR

In 2015 heeft Trias via het netwerk van AgriCord bijna twee miljoen euro aan fondsen ontvangen. Daarmee is AgriCord op het vlak van de eigen inkomsten veruit de grootste donateur van Trias. De tabel hiernaast illustreert de financiële bijdrage die het netwerk van AgriCord in 2015 geleverd heeft aan projecten van onze organisatie.

r Interventiezones

van AgriCord

Boeren vechten tegen armoede

TRIAS PARTICIPEERT IN SOCIAAL INVESTERINGSFONDSKAMPANIMet een investering van 50.000 euro is Trias in 2015 aandeelhouder geworden van Kampani NV. Dit sociaal investeringsfonds stimuleert het agrarisch ondernemerschap in Afrika, Azië en Latijns-Amerika. Kampani voorziet geduldig investeringskapitaal voor boerencoöperaties die te klein zijn voor klassieke bankinstellingen en te groot voor microfinanciering.

AGRICORD

012769_TRIAS_Jaarverslag2015_NL.indd 19 30/06/16 16:03

Page 20: Trias - jaarverslag 2015

▲ Markant▲ KLJ▲ KVLV▲▲

Landelijke Gilden Boerenbond

▲ Neos

▲ UNIZO

GENT

BRUSSEL

OOSTENDE

LEUVEN

HASSELT

ANTWERPEN

20 | TRIAS jaarverslag

DROMEN KRIJGEN KANSEN

Alle stakeholders van Trias zijn unaniem lovend over de kwaliteit van onze projecten. Dat sterkt ons in de overtuiging dat we nog veel meer ondernemers, afdelingen en vrijwilligers kunnen mobiliseren voor de versterking van het zelfstandig ondernemerschap. Om de diverse profi elen in ons netwerk een tastbare meerwaarde te bieden, hebben we drie actiemodellen ontwikkeld: Trias Academy, Trias Business Club en Trias Community.

OVERZICHTVANACTIVITEITENDIEIN2015GEORGANISEERDWERDENDOOR,VOORENOVERTRIAS

012769_TRIAS_Jaarverslag2015_NL.indd 20 30/06/16 16:03

Page 21: Trias - jaarverslag 2015

TRIAS jaarverslag | 21

Inspirerend kennisnetwerkTrias bouwt een kenniscentrum uit rond de wereldwijde versterking van kleinschalig ondernemerschap. Verder beschikken we in Vlaanderen over een breed, professio-neel netwerk waaruit we experts rekruteren voor de verrijking van onze programma’s.

VERZOENINGENINNOVATIEVOORTOWNSHIPSINZUID-AFRIKA

z Unizo-medewerker Veerle Boon trok in februari 2015 naar Zuid-Afrika om zogeheten pop-up shops te introduce-ren bij het Afrikaanse Handelsinstituut. Trias helpt deze ondernemersvereniging bij de begeleiding van startende ondernemers.

z In het voorjaar van 2015 braken op verschillende plaatsen in Zuid-Afrika onlusten uit. Kop-van-jut waren ondernemende migranten die erin slagen om sneller op de sociale ladder te klimmen dan werkloze autochtonen. Samen met de lokale overheid en kamers van koophandel zette Trias een multi-stakeholder platform op poten dat streeft naar structurele verzoening tussen alle partijen.

z Bart Wallays trok naar Zuid-Afrika om een lobby- instrument van Unizo uit de doeken te doen bij voorlichters van Nafcoc, een nationale ondernemersvereniging. In 30 steden zijn afdelingen van kansarme ondernemers ermee aan de slag gegaan om de lokale verkiezingen van 2016 voor te bereiden.

WERELDWIJDKANSENGEVEN AANLERENDENETWERKEN

z Trias Filipijnen organiseerde in juni een internationale workshop over gelijke kansen voor vrouwen en jongeren. Ook Cat’rina Vandersteegen van Unizo en Inge Rom van KVLV tekenden present in Manilla. De deelnemers verdiep-

ten zich in thema’s als rollenpatronen, vrouwenrechten en burgerparticipatie. Vandersteegen uitte na afloop van de workshop de intentie om allochtone ondernemers nauwer te betrekken bij de werking van Unizo in Maaseik. Ze bracht een getuigenis over de workshop op Radio 1.

z Een honderdtal plattelandsjongeren uit Colombia heeft in augustus 2015 leeftijdsgenoten uit omringende landen en België (KLJ) uitgenodigd voor een negendaagse bijeenkomst. Onder begeleiding van Trias legden ze de basis voor boeiende uitwisselingstrajecten over belangen-behartiging, jongerenparticipatie en de versterking van leiderschap bij jongeren.

z Vijf leden van KVLV kregen eind 2015 de opdracht om zich te laten onderdompelen in het leven van Braziliaanse plattelandsvrouwen. Na een intensieve workshop en

terreinbezoeken keerde de Vlaamse delegatie terug met vier aandachtspunten, waarmee ze KVLV en Agra inspireren om eigen uitdagingen aan te pakken.

EXPERTS TIMMEREN AAN GRENSVERLEGGENDEPARTNERSHIPS

z In januari 2015 heeft Trias vier leden van de Oegandese boerenorganisatie Madfa rondgeleid in de Vlaamse land- en tuinbouw. Met Boerenbond en Aveve wisselden ze van gedachten over bestuursstructuren en dienstverlening. Op de landbouwbeurs Agriflanders werd één van de delegatie-leden – Olivia Mugisa – gelauwerd als rolmodel voor vrouwelijk ondernemerschap.

z Een delegatie van Syntra West bracht in maart 2015 een bezoek aan Oeganda. Met de lokale ondernemersvereni-gingen Ussia en Tunado werden verkennende gesprekken gevoerd over de organisatie van praktijkgerichte beroeps-opleidingen.

z Boerenorganisaties in Peru en Ecuador zijn op zoek naar manieren om toegevoegde waarde te creëren. Daarbij krijgen ze ondersteuning van een brede alliantie iin Vlaanderen onder aanvoering van Belgapom en Rotary Torhout-Houtland. In 2015 maakten leerlingen van het VTI-Torhout de technische tekening van een aardappelma-chine die nadien in Ecuador gebouwd werd voor de aardappeltelers van Conpapa.

z Het Verbond van Belgische Tuinbouwcoöperaties (VBT) stuurde in mei 2015 drie vertegenwoordigers naar Peru om de kansen voor een samenwerkingsverband te verkennen met ANPE, een partner van Trias.

EendriekoppigedelegatievanhetVerbondvanBelgischeTuinbouwcoöperaties (VBT) inspecteert de aangevoerde groenten en fruit op een markt in Lima. Met de lokale partner Anpe wil het VBT samenwerken rond de uitbouw van een kwaliteitslabel en de verkoop van producten op regionaal en nationaal niveau.

TRIAS ACADEMY

012769_TRIAS_Jaarverslag2015_NL.indd 21 30/06/16 16:03

Page 22: Trias - jaarverslag 2015

22 | TRIAS jaarverslag

TRIAS BUSINESS CLUB

Ondernemers begrijpen ondernemersOndernemers hier én elders in de wereld staan voor dezelfde uitdagingen. We verbinden bedrijven en kmo’s met elkaar zodat ze inspiratie kunnen putten uit elkanders knowhow en kennis.

ONDERNEMERS NAAR DE TOP

z 15 Vlaamse ondernemers trokken in juni 2015 twaalf dagen rond in Ecuador. De delegatie ging op bezoek bij de aardappeltelers van Conpapa en de caviakwekers van Señor Cuy. Met eigen ogen zagen ze de resultaten van hun steun aan Trias. Deze donateurs zijn vandaag uitgegroeid tot ambassadeurs die het Trias-verhaal verder uitdragen in hun bedrijf, federatie, serviceclub…

z Gedurende een groot deel van het jaar hebben tien Vlaamse ondernemers zich klaargestoomd voor het avontuur van hun leven: de beklimming van de Cayambe-

vulkaan in Ecuador. Ze kregen niet alleen ondersteuning van Trias, maar ook van Bakala Academy en Climbing Managers. Tussendoor zamelden de deelnemers aan de eerste Trias Trail 45.000 euro in voor de quinoa-telers van Coprobich. Hun klimtocht brachten ze tot een goed eind in januari 2016.

AMBASSADEURSVERTELLENONDERNEMERSVERHALEN

z Voormalig VRT-journalist Alain Coninx trok in juli 2015 in het gezelschap van ondernemer Mon Maesen naar Burkina Faso. Ze bezochten er ajuin- en rijstproducenten die voor de uitdaging staan om in de kurkdroge Sahel een commer-cieel landbouwmodel te ontwikkelen. Zowel Alain Coninx

als Mon Maesen maken andere ondernemers warm om projecten van Trias te steunen.

z Tijdens de jaarlijkse Startreceptie van Unizo heeft Karel Van Eetvelt uitgebreid aandacht besteed aan de projecten van Trias. Dat deed ook onderneemster van het jaar Gratienne Sioncke die ons verhaal een heel jaar lang meenam op lezingen en presentaties.

DROMENSCHENKENMETEINDEJAAR

z Eindejaar is klassiek de tijd voor relatiegeschenken. Ondernemers steunden Trias eind 2015 door de aankoop van cadeaupakketten met eerlijke producten van Ethiquable. De actie liep in samenwerking met Unizo.

Vlaamseondernemersmakenkennismethetkwaliteits-bewustzijn bij de Ecuadoraanse pootgoedteelster Maria Cutiopala.

De eerste Trias Trail groeide uit tot een groot succes. Daarom neemt Trias in 2017 opnieuw 15Vlaamseondernemers mee naar het Andes-gebergte.

012769_TRIAS_Jaarverslag2015_NL.indd 22 30/06/16 16:03

Page 23: Trias - jaarverslag 2015

TRIAS jaarverslag | 23

TRIAS COMMUNITY

Proeven van internationale samenwerkingTrias nodigt Vlaanderen uit om een solidaire band te smeden met onderne-mende mensen elders in de wereld. Een krachtige hefboom om Vlaanderen in beweging te brengen, is onze nauwe band met KLJ, KVLV, Markant, Neos, Unizo, Landelijke Gilden en Boerenbond. Voor hen ontwikkelen we een educatief en mobilise-rend aanbod dat afgestemd is op het ritme van elke beweging.

AANDACHTVOORVERGETENBOERENGEMEENSCHAPPEN

z In het najaar van 2015 reisden elf (bestuurs)leden van Landelijke Gilden naar Ecuador. Twee weken lang trokken ze door het Andesgebergte en ontmoetten ze lokale boeren. Het enthousiasme bij hun thuiskomst was groot: met een koffer vol verhalen trekken ze nu van afdeling naar afdeling om hun ervaringen te delen.

z Trias-vrijwilligers – waaronder Vlaams volksvertegenwoordigster Sabine de Bethune – bezochten negen clubs van Neos om te praten over dromen en kansen voor ondernemende mensen.

INBEWEGINGVOOR ONDERNEMENDE MENSEN

z In het voorjaar heeft Markant de wandel-actie ‘Te voet naar Guinee’ afgerond. 35

afdelingen legden in totaal 5.200 kilometer af en zamelden geld in voor de versterking van Coprakam, een vrouwencoöperatie die als hefboom fungeert voor de vrouwen-emancipatie in Guinee.

z Unizo Maaseik zamelde 2.000 euro in tijdens het Bronzen Eikenblad, de verkiezing van de lokale ondernemer van het jaar.

z In het kader van Music for Life organiseerde Unizo een veiling en een tombola. Markant verkocht zakspiegels en liet het personeel proeven van een dessertenbuffet. Deze acties brachten 7.600 euro op.

TRIASLOOPTINDEKIJKER

z Herman Van Rompuy, Geertrui Windels en Piet Vanthemsche reisden samen met een handvol journalisten naar Oeganda. Hun avonturen waren te volgen bij onder meer Knack, Kanaal Z en PlattelandsTV.

z In het najaar van 2015 hebben we onze nieuwe slogan – dromen krijgen kansen – gelanceerd. Dat gebeurde met een nieuwe website, een radiospot en een TV-spot op Eén, Canvas, Kanaal Z en PlattelandsTV. Over het hele jaar bezoch-ten 22.039 unieke bezoekers onze website, een stijging van 14 procent in vergelijking met het jaar voordien.

CAMPAGNESVOORINTER-NATIONALE SOLIDARITEIT

z Ziek worden en je behandeling niet kunnen betalen. Je job of oogst verliezen, en geen inkomen hebben. Voor driekwart van de wereldbevolking is dit realiteit.

Daarom hebben Trias en 11.11.11 in 2015 campagne gevoerd voor sociale bescher-ming, ook voor kleine ondernemers. Zo organiseerden we in november een thematische ontmoetingsavond. Het hele jaar door verschenen artikels en adverten-ties in verschillende communicatiekanalen van onze achterban.

z In het kader van de campagne action 2015 las vrijwilliger Herman Smolders van Neos een nieuwjaarsbrief voor in het federaal parlement. Samen met 99 andere senioren riep hij de Belgische politici op om een voortrekkersrol te spelen bij het uittekenen van Duurzame Ontwikkelingsdoelen, de opvolgers van de Millenniumdoelstellingen.

LedenvanLandelijkeGildenenKVLVmakenkennismetgeïsoleerdeboerengemeenschappen in het Andesgebergte.

012769_TRIAS_Jaarverslag2015_NL.indd 23 30/06/16 16:03

Page 24: Trias - jaarverslag 2015

24 | TRIAS jaarverslag

FINANCIËN

Resultaten en balans 2015

De resultatenrekening, de balans en het verslag van de bedrijfscom-missaris-revisoromvattendegeïntegreerdeboekhoudingdieTriasvoert op zowel het hoofdkantoor als op de landen- en regiokantoren. De audit werd uitgevoerd door KpMGBedrijfsrevisoren,dateenverklaring zonder voorbehoud opgesteld heeft.

ResultatenrekeningKOSTEN

In 2015 heeft Trias 15.394.816 euro uitgegeven. Voor de realisatie van de doelstellingen Azië, Afrika en Latijns-Ame-rika gaat het om een uitgave van 12.275.255 euro, wat 80 procent van de totale uitgaven vertegenwoordigt. Van dit bedrag werd 11.755.720 euro besteed aan de ondersteuning van de lokale partners en de werking van de tien overzeese kantoren. Het resterende bedrag – 519.535 euro – vloeide naar thematische ondersteuning.

Aan de realisatie van de doelstellingen in Vlaanderen spendeerde Trias 1.180.318 euro. Met dit bedrag heeft Trias het maatschappelijk draagvlak voor internationale samen-werking tussen gelijkgestemde partners verhoogd. We doen dat in samenwerking met KLJ, KVLV, Markant, Neos, Unizo, Landelijke Gilden en Boerenbond.

De kosten voor het algemeen beheer bedragen 1.579.548 euro. Met dat bedrag financiert Trias de werkings- en personeelskosten van diverse departementen op de hoofdzetel, met name:

• General Management• Internal Operations & Services Department• Quality Department• Programs Coordination Department (exclusief kosten

voor Learning Advisors)

Trias heeft 359.695 euro besteed aan fondsenwerving. In het verleden werden ook de kosten voor niet-fondsenwer-vende communicatie in deze rubriek opgenomen. Vanaf het boekjaar 2014 wijzen we deze uitgaven toe aan de kosten voor de realisatie van de doelstellingen in Vlaanderen.Trias wil de uitgaven van eigen middelen in balans brengen met andere financiële parameters. Op termijn streven we ook naar een financieel evenwicht tussen primaire en

OVERZICHT VAN DE GROTE UITGAVENPOSTEN (IN EURO)

2013 Aandeel 2014 Aandeel 2015 Aandeel

Kosten algemeen beheer 1.347.801 9,94% 1.571.629 13,15% 1.579.548 10,26%

Kosten fondsenwerving 452.677 3,34% 150.396 1,25% 359.695 2,34%

Realisatie doelstellingen in Vlaanderen 1.241.772 9,16% 1.033.577 8,65% 1.180.318 7,67%

Realisatie doelstellingen in het Zuiden 10.520.928 77,57% 9.198.674 76,95% 12.275.255 79,74%

TOTAAL KOSTEN 13.563.178 100,00% 11.954.276 100,00% 15.394.816 100,00%

UITGAVEN PER DIENST (IN EURO)

2013 Aandeel 2014 Aandeel 2015 Aandeel

General Management 133.092 0,98% 203.409 1,70% 170.783 1,11%

Internal Operations & Services Department 631.937 4,66% 750.479 6,28% 754.635 4,90%

Quality Department 208.443 1,54% 292.278 2,44% 307.662 2,00%

Network Development Department 1.215.147 8,96% 1.092.231 9,14% 1.513.231 9,83%

Programs Coordination Department 853.633 6,29% 779.894 6,52% 892.785 5,80%

Regional and Country Offices 10.520.928 77,57% 8.835.986 73,92% 11.755.720 76,36%

TOTAAL KOSTEN 13.563.178 100,00% 11.954.276 100,00% 15.394.816 100,00%

012769_TRIAS_Jaarverslag2015_NL.indd 24 30/06/16 16:03

Page 25: Trias - jaarverslag 2015

TRIAS jaarverslag | 25

FINANCIËN

secundaire processen, naar rato van 80 procent. In 2015 bedroeg deze ratio 74,14 procent, wat een betere score is dan voorgaande jaren, vooral te danken aan de sterke stijging van gerealiseerde projecten en programma’s.

OPBRENGSTEN

25 procent van de totale inkomsten bestaat uit eigen opbrengsten. De grootste inkomstenbron zijn de agri-agen-cies uit het netwerk van AgriCord, met een aandeel van 12 procent. De stichtingen en fondsen scoren een aandeel van 2,16 procent. 11.11.11 zorgt voor 1,56 procent van de inkomsten. Voor de eigen opbrengsten is ook de structurele steun van Unizo, Markant, Neos, KVLV, Landelijke Gilden, KLJ en CD&V belangrijk.Net zoals de voorbije jaren blijven overheidssubsidies veruit de belangrijkste inkomstenbron voor Trias. Ze zijn nog altijd goed voor 75 procent van de totale opbrengsten. Op termijn wil Trias zijn afhankelijkheid van overheidssubsidies doen dalen onder de drempel van 70 procent.

24,5%3.756.815 euro

eigen opbrengsten

75,5%11.587.724 euro overheidssubsidies

OPBRENGSTEN (IN EURO)

2013 Aandeel 2014 Aandeel 2015 AandeelEigen opbrengstenVerkopen 28.900 0,21% 8.052 0,07% 221.092 1,44%Lidgelden 0 0,00% 0 0,00% 385 0,00%Particulieren 250.203 1,84% 200.396 1,67% 274.787 1,79%Bewegingen 288.160 2,12% 126.989 1,06% 138.809 0,90%11.11.11 275.744 2,03% 294.241 2,46% 238.906 1,56%Agri-agencies medefinanciering 1.580.800 11,62% 1.682.434 14,05% 1.861.046 12,13%Agri-agencies projecten 224.706 1,65% 214.944 1,79% 0 0,00%Cordaid medefinanciering 29.528 0,22% 0 0,00% 0 0,00%Cordaid projecten 0 0,00% 5.000 0,04% 0 0,00%Andere ngo's 265.329 1,95% 14.000 0,12% 221.532 1,44%Stichtingen en fondsen - medefinanciering 741.828 5,45% 411.720 3,44% 331.304 2,16%Stichtingen en fondsen - projecten 0 0,00% 353.638 2,95% 0 0,00%Bedrijven 59.198 0,43% 42.149 0,35% 209.484 1,37%Andere vzw's 77.393 0,57% 65.754 0,55% 134.371 0,88%Diverse lokale inkomsten Zuiden 22.724 0,15%Andere bedrijfsopbrengsten 76.774 0,56% 35.255 0,29% 10.058 0,07%Financiële opbrengsten 42.586 0,31% 55.844 0,47% 87.544 0,57%Uitzonderlijke opbrengsten 6.715 0,05% 1.016 0,01% 4.774 0,03%TOTAAL EIGEN OPBRENGSTEN 3.947.864 29,01% 3.511.432 29,32% 3.756.815 24,48%SubsidiesProvincies 131.571 0,97% 66.217 0,55% 48.375 0,32%Gemeenten 20.736 0,15% 19.250 0,16% 19.728 0,13%Belgische overheid - DGD 6.690.618 49,16% 6.664.100 55,64% 8.493.046 55,35%Belgische overheid - BFVZ 722.053 5,31% 406.880 3,40% 487.401 3,18%Belgische overheid - Synergieprojecten 332.066 2,44% 61.051 0,51% 1.322.609 8,62%Belgische overheid - Contextanalyse 47.467 0,31%Vlaamse overheid 257.561 1,89% 266.587 2,23% 344.151 2,24%Europese Unie 1.385.001 10,18% 693.842 5,79% 267.662 1,74%Andere overheden 68.102 0,44%Personeelsgerelateerde subsidies 122.227 0,90% 106.129 0,89% 105.161 0,69%Lokale subsidies 181.848 1,52% 384.022 2,50%TOTAAL SUBSIDIES 9.661.834 70,99% 8.465.902 70,68% 11.587.724 75,52%

TOTAAL OPBRENGSTEN 13.609.698 100,00% 11.977.334 100,00% 15.344.539 100,00%

012769_TRIAS_Jaarverslag2015_NL.indd 25 30/06/16 16:03

Page 26: Trias - jaarverslag 2015

26 | TRIAS jaarverslag

FINANCIËN

Het aandeel van de programmafinanciering via de federale overheid bedraagt 55 procent, waarmee we onze doelstel-ling om de afhankelijkheid van één enkele financierings-bron te laten zakken onder 60 procent ruimschoots gehaald hebben. De Vlaamse overheid en de Europese Unie zijn respectievelijk goed voor een aandeel van 2,24 en 1,74 procent. Een nieuwe rubriek zijn de lokaal gemobili-seerde fondsen, met een aandeel van 2,5 procent. Voor 2015 hebben deze fondsen voornamelijk betrekking op projecten in Ghana.

Met 4.662.046 euro scoorde de totale fondsenwervende capaciteit een recordbedrag in 2015. Over tien jaar bekeken, behaalt Trias een gemiddelde jaarlijkse stijging van 11 procent. Deze groei ligt in lijn met de strategische doelstellingen. Een aandachtspunt is het grote aandeel vanuit AgriCord voor de medefinanciering van het DGD-programma. Voor Trias is de stabiliteit van dat internationale netwerk dus van strategisch belang.

BalansHet balanstotaal evolueert van 24.909.495 euro in 2014 naar 20.710.572 euro. Deze daling is toe te schrijven aan DGD-subsidies voor het derde en laatste jaar van het programma 2014-2016. Een bedrag van 17.115.111 euro werd toegekend in het Ministerieel Besluit van 14 april 2014. Daarvan moest Trias op 31 december 2015 nog 8.333.938 euro ontvangen.

De activa van Trias bestaan voor 99,78% uit vlottende activa, waaronder:

• Vorderingenopmeerdanéénjaar,vooreenbedragvan 3.149.510 euro Deze vorderingen omvatten langetermijncontracten die Trias met overheden en andere donateurs sluit. Het vermelde bedrag heeft betrekking op een project in Tanzania (1.816.529 euro), een project in Zuid-Afrika (687.000 euro) en medefinancieringscontracten (645.980,53 euro) uit het netwerk van AgriCord.

• Vorderingenoptenhoogsteéénjaar,vooreenbedragvan 12.500.167 euro Deze vorderingen op korte termijn hebben betrekking op:• Het DGD-programma in 2016, voor een bedrag van

8.333.938 euro

• Andere projecten in 2016, voor een bedrag van 1.883.663 euro

• Financiering vanuit AgriCord, voor een bedrag van 1.412.861 euro

• Overeenkomsten met stichtingen, fondsen, partner-bewegingen en bedrijven, voor een bedrag van 243.471 euro

• Overgedragen saldi uit 2015 bij partners in Brazilië en Peru, voor een bedrag van 124.507 euro

• Liquide middelen, voor een bedrag van 4.983.329 euro De liquide middelen zijn terug te vinden op:• Specifieke projectbankrekeningen: 3.789.607 euro • Giftenrekeningen: 169.076 euro• Bankrekeningen voor de algemene werking: 80.893

euro• Bankrekeningen van de regio- en landenkantoren:

937.208 euro

De passiva van Trias bestaan voor 93,98% uit schulden, waarvan 18.620.370 euro betrekking heeft op program-ma’s en projecten die nog moeten uitgevoerd worden.

• Eigen vermogen van 1.215.644 euroHet eigen vermogen van Trias daalt lichtjes door het negatief resultaat van 50.277 euro.

• Voorzieningenvoorrisico’senkosten, voor een bedrag van 49.007 euroDeze voorzieningen hebben betrekking op een algemene provisie om risico’s op te vangen die voort - vloeien uit controles door subsidiërende overheden.

• Schulden, voor een bedrag van 19.445.921 euroDeze schulden bestaan uit 2 delen:• Schulden op ten hoogste één jaar, voor een bedrag

van 825.551 euro. Dit zijn schulden ten aanzien van

SPREIDING VAN DE UITGAVEN IN DE REGIO'S EN LANDEN (IN EURO)

2015

Bestedingen van programma's wereldwijd

12.275.254,84

Latijns-Amerika 25,45%

Brazilië 937.550

Andes 1.253.074

Centraal-Amerika 933.802

Afrika 65,25%

Guinee 767.988

Ghana/Burkina Faso 1.280.809

Congo 1.834.398

Oeganda 1.816.278

Tanzania 1.952.535

Zuid-Afrika 356.827

Azië 9,30%

Filipijnen 1.141.994

012769_TRIAS_Jaarverslag2015_NL.indd 26 30/06/16 16:03

Page 27: Trias - jaarverslag 2015

TRIAS jaarverslag | 27

FINANCIËN

leveranciers (360.580 euro) en schulden ten gevolge van belastingen, bezoldigingen en sociale lasten (262.647 euro, waarvan 216.415 euro betrekking heeft op de vakantiegelden voor het volgende boekjaar).

• De andere schulden voor een bedrag van 202.324 euro hebben voornamelijk betrekking op: a/ een openstaande schuld aan overzeese partners (113.261 euro in Congo en 35.365 euro in Burkina Faso) b/ een terug te betalen bedrag van 24.044 euro voor een VAIS-project in Zuid-Afrika dat eind 2015 ten einde liep.

De overlopende rekeningen voor een bedrag van 18.620.370 euro, die betrekking hebben op nog uit te voeren programma’s en projecten:

• DGD-programma 2016: 11.206.927 euro• Andere projecten: 5.809.431 euro• Medefinanciering, voornamelijk AgriCord: 1.604.012

euro

ResultaatHet resultaat van het boekjaar bedraagt -50.277 euro. Op termijn streeft Trias naar een jaarlijks positief resultaat van 150.000 euro. Het negatieve resultaat van 2015 wordt toegewezen aan het overgedragen resultaat. Daardoor komt het overgedragen resultaat op het einde van het boekjaar uit op een bedrag van -159.202 euro. De volledige jaarrekening 2015 wordt neergelegd bij de Nationale Bank van België en wordt in juli 2016 gepubli-ceerd op www.trias.ngo.

ACTIVA EN PASSIVA (IN EURO)

2013 Aandeel 2014 Aandeel 2015 Aandeel

ACTIVA

Vaste activa 75.707 0,99% 51.776 0,21% 44.870 0,22%

Immateriële vaste activa 32.479 24.827 14.634

Materiële vaste activa 34.240 18.995 6.617

Financiële vaste activa 8.988 7.954 23.618

Vlottende activa 7.598.332 99,01% 24.857.720 99,79% 20.665.702 99,78%

Vorderingen op meer dan 1 jaar 936.085 8.372.349 3.149.510

Vorderingen op ten hoogste 1 jaar 4.080.290 12.340.359 12.500.167

Liquide middelen 2.551.540 4.126.382 4.983.329

Overlopende rekeningen 30.416 18.629 32.696

TOTAAL ACTIVA 7.674.039 100,00% 24.909.495 100,00% 20.710.572 100,00%

PASSIVA

Eigen vermogen 1.242.863 16,20% 1.265.921 5,08% 1.215.644 5,87%

Bestemde fondsen - Sociaal Passief 569.310 569.310 569.310

Bestemde fondsen - Bouwfonds 805.536 805.536 805.536

Overgedragen resultaat -131.983 -108.924 -159.202

Voorzieningen 39.518 0,51% 191.955 0,77% 49.007 0,24%

Voorzieningen voor risico's en kosten 39.518 191.955 49.007

Schulden 6.391.658 83,29% 23.451.619 94,15% 19.445.921 93,89%

Schulden op ten hoogste 1 jaar 1.458.054 1.283.781 825.551

Overlopende rekeningen 4.933.604 22.167.838 18.620.370

TOTAAL PASSIVA 7.674.039 100,00% 24.909.495 100,00% 20.710.572 100,00%

012769_TRIAS_Jaarverslag2015_NL.indd 27 30/06/16 16:03

Page 28: Trias - jaarverslag 2015

FINANCIËN

Overeenkomstig de wettelijke en statutaire bepalingen, brengen wij u verslag uit in het kader van ons mandaat van commissaris. Dit verslag omvat ons verslag over de jaarrekening voor het boekjaar afgesloten op 31 december 2015, zoals hieronder gedefi nieerd, en omvat tevens ons verslag betreffende overige door wet- en regelgeving gestelde eisen.

VERSLAGOVERDEJAARREKENING–OORDEELZONDERVOORBEHOUD

Wij hebben de controle uitgevoerd van de jaarrekening van Trias vzw ('de Vereniging') over het boekjaar afgesloten op 31 december 2015, opgesteld in overeenstemming met het in België van toepassing zijnde boekhoudkundig referentiestelsel (Koninklijk Besluit d.d. 19 december 2003). Deze jaarrekening omvat de balans op 31 decem-ber 2015, de resultatenrekening voor het boekjaar afgesloten op die datum, evenals de toelichting. Het balanstotaal bedraagt EUR 20.710.571,53 en de resulta-tenrekening sluit af met een negatief resultaat van het boekjaar van EUR 50.277,34.

z Verantwoordelijkheidvanhetbestuursorgaanvoorhetopstellen van de jaarrekeningHet bestuursorgaan is verantwoordelijk voor het opstellen van de jaarrekening die een getrouw beeld geeft in

AuditverslagDe jaarrekening van Trias met betrekking tot het boekjaar 2015 werd gecontroleerd door KpMG Bedrijfsrevisoren,vertegenwoordigddoor commissaris-revisor Robert Snijkers. Hierna volgt zijn verslag met oordeel zonder voorbehoud aan de algemene vergadering van Trias.

Verslag van de commissaris aan de algemene vergadering van de leden van de vereniging Trias vzw over het boekjaar afgesloten op 31 december 2015

28 | TRIAS jaarverslag

012769_TRIAS_Jaarverslag2015_NL.indd 28 30/06/16 16:03

Page 29: Trias - jaarverslag 2015

overeenstemming met het in België van toepassing zijnde boekhoudkundig referentiestelsel, alsook voor het implementeren van een interne beheersing die het bestuursorgaan noodzakelijk acht voor het opstellen van een jaarrekening die geen afwijkingen van materieel belang bevat, die het gevolg zijn van fraude of van fouten.

z VerantwoordelijkheidvandecommissarisHet is onze verantwoordelijkheid een oordeel over deze jaarrekening tot uitdrukking te brengen op basis van onze controle. Wij hebben onze controle volgens de internatio-nale controlestandaarden (ISA’s) uitgevoerd. Die standaar-den vereisen dat wij aan de deontologische vereisten voldoen alsook de controle plannen en uitvoeren om een redelijke mate van zekerheid te verkrijgen dat de jaarreke-ning geen afwijkingen van materieel belang bevat.Een controle omvat werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de in de jaarrekening opgenomen bedragen en toelichtingen. De geselecteerde werkzaamhe-den zijn afhankelijk van de beoordeling door de commissa-ris, met inbegrip van diens inschatting van de risico’s van een afwijking van materieel belang in de jaarrekening als gevolg van fraude of van fouten. Bij het maken van die risico-inschatting neemt de commissaris de interne beheersing van de Vereniging in aanmerking die relevant is voor het opstellen door de Vereniging van de jaarrekening, die een getrouw beeld geeft, teneinde controlewerkzaam-heden op te zetten die in de gegeven omstandigheden geschikt zijn maar die niet gericht zijn op het geven van een oordeel over de effectiviteit van de interne beheersing van de Vereniging.Een controle omvat tevens een evaluatie van de geschikt-heid van de gehanteerde waarderingsregels en van de redelijkheid van door het bestuursorgaan gemaakte schattingen, alsmede een evaluatie van de presentatie van de jaarrekening als geheel.Wij hebben van de verantwoordelijken en van het bestuurs-orgaan van de Vereniging de voor onze controle vereiste ophelderingen en inlichtingen verkregen.

Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-in-formatie voldoende en geschikt is om daarop ons oordeel zonder voorbehoud te baseren.

z Oordeel zonder voorbehoudNaar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van het vermogen en de fi nanciële toestand van de Vereniging op 31 december 2015 evenals van haar resultaten voor het boekjaar eindigend op die datum, in overeenstemming met het in België van toepassing zijnde boekhoudkundig referentiestelsel.

z BenadrukkingvaneenbepaaldeaangelegenheidZonder afbreuk te doen aan het hierboven tot uitdrukking gebracht oordeel, vestigen wij de aandacht op de toelich-ting VOL-vzw 7 bij de jaarrekening, die melding maakt van de geboekte subsidies, berekend op basis van de subsidie-regeling. De subsidiabiliteit van de gesubsidieerde kosten dient vandaag nog steeds het voorwerp uit te maken van een bevestiging op grond van de controle van de subsidië-rende overheden.

VERSLAGBETREFFENDEOVERIGEDOORWET-ENREGELGEVINGGESTELDEEISEN

Het bestuursorgaan is verantwoordelijk voor het naleven van de wettelijke en bestuursrechtelijke voorschriften die van toepassing zijn op het voeren van de boekhouding, alsook van het naleven van de Wet van 27 juni 1921 betreffende de verenigingen zonder winstoogmerk, de internationale verenigingen zonder winstoogmerk en de stichtingen en van de statuten van de Vereniging.In het kader van ons mandaat en overeenkomstig de Belgische bijkomende norm bij de in België van toepassing zijnde internationale controlestandaarden, is het onze verantwoordelijkheid om, in alle van materieel belang zijnde opzichten, de naleving van bepaalde wettelijke en bestuursrechtelijke voorschriften na te gaan. Op grond hiervan doen wij de volgende bijkomende verklaringen die

niet van aard zijn om de draagwijdte van ons oordeel over de jaarrekening te wijzigen:

• Onverminderd formele aspecten van ondergeschikt belang, werd de boekhouding gevoerd overeenkomstig de in België van toepassing zijnde wettelijke en bestuursrechtelijke voorschriften.

• Wij dienen u geen verrichtingen of beslissingen mede te delen die in overtreding met de statuten of de Wet van 27 juni 1921 betreffende de verenigingen zonder winstoogmerk, de internationale verenigingen zonder winstoogmerk en de stichtingen zijn gedaan of genomen.

z Overige aangelegenheidAlhoewel het bestuursorgaan een jaarverslag voorgesteld heeft, spreken wij ons niet uit over dit jaarverslag, gezien deze opdracht niet valt onder de wettelijke opdracht van de commissaris bij verenigingen en stichtingen.

Gent, 10 juni 2016KPMG BedrijfsrevisorenCommissarisvertegenwoordigd door

Robert SnijkersBedrijfsrevisor

Commissarisvertegenwoordigd door

Robert Snijkers

012769_TRIAS_Jaarverslag2015_NL.indd 29 30/06/16 16:03

Page 30: Trias - jaarverslag 2015

30 | TRIAS jaarverslag

TRIAS

Over TriasTriasisinBelgiëdéreferentiealshetgaatover de wereldwijde versterking van klein-schalig ondernemerschap. Al meer dan 50 jaar koppelen we de knowhow van onze Vlaamseachterbanaandewereldwijdeontwikkeling van sterke boeren- en ondernemers verenigingen.

BESTUUR

Trias is een vzw naar Belgisch recht, met als hoogste bestuursorgaan de algemene vergadering. Alle bestuurs-leden zijn onbezoldigde vrijwilligers die geen mandaat hebben in de operationele werking van de organisatie. De samenstelling van de raad van bestuur op 31 december 2015 was als volgt: Philippe Matthijs, voorzitter – Moniek Delvou, ondervoorzitter – Jan Boulogne – Sabine de Bethune – Miet Deckers – Frans De Wachter – Lieve Droogmans – Bart Hombrouckx – Annemie Lemahieu – Christian Stivigny – Erik Tollens – Erwin Van Der Kelen – Wouter Vandersypen – Nik Van Gool – Joris Van der Wee – Emmanuel Vande Woestyne.

MEDEWERKERS

Eind 2015 telde Trias wereldwijd 138 medewerkers, een stijging van 2,2 procent in vergelijking met een jaar voordien. Het personeelsverloop bedroeg 11,9 procent, een hogere score dan voorgaande jaren. De stijging is vooral te wijten aan de hogere uitstroom op het hoofdkan-toor, waar vijf medewerkers op eigen verzoek vertrokken en twee anderen ontslag kregen. Tegen 2022 streeft Trias naar een personeelsverloop van maximaal 5 procent.

HOOFDKANTOOR

Het hoofdkantoor in Brussel telt 35 medewerkers. Ze bevolken de ondersteunende en coördinerende diensten: human resources, informatica, logistiek, financiën, relatie beheer, externe communicatie, fondsenwerving, kwaliteitsmanagement en programma- en thema-coördinatie. In 2015 werd het Network Development Department geherstructureerd op basis van drie actiemodellen: Trias Academy, Trias Business Club en Trias Community.

OVERZEESEKANTOREN

Op de landen- en regiokantoren beschikt Trias in totaal over 103 medewerkers. Het aantal expat medewerkers blijft stabiel op 15. De daling van het aantal expat mede-werkers in Oeganda en Tanzania werd gecompenseerd door een stijging in Guinee en de Filipijnen. Eén medewer-ker verhuisde van ons kantoor in Oeganda naar dat in de Filipijnen. In Congo vond een directeurswissel plaats.Verder telt Trias 88 overzeese medewerkers met een lokaal contract. Dat is een toename van 2,3 procent in vergelijking met 2014. De grootste aangroei van personeel noteerden we in Burkina Faso en Tanzania. Het kantoor in Congo werd afgeslankt met zeven medewerkers.

VRIJWILLIGERS

Trias kon in 2015 rekenen op de ondersteuning van 2.227 vrijwilligers. 320 mensen hebben zich ingezet voor de organisatie van educatieve activiteiten. 1.653 anderen waren actief rond één specifieke actie en gaven te kennen dat ze in de toekomst nauw betrokken willen blijven bij de werking van Trias. 158 mensen speelden een rol bij een internationale uitwisseling van kennis en ervaring.Buiten het netwerk van onze Vlaamse partnerbewegingen hebben 94 vrijwilligers een onmisbare bijdrage geleverd aan de werking van Trias. Ze werden ingezet voor een brede waaier aan taken: vertaalopdrachten, administratie, logistieke ondersteuning, videoproductie, enzovoort. Op onze overzeese kantoren konden we een beroep doen op twee vrijwilligers.

INTERNATIONALADVISORYCOUNCIL

De internationale adviesraad van Trias bestaat uit nationale en internationale boegbeelden voor de zelfont-wikkeling van ondernemende mensen. Het is geen formeel bestuursorgaan, maar onder het voorzitterschap van Herman Van Rompuy verleent de raad wel advies aan Trias. Dit was eind 2015 de samenstelling van de Internati-

PLAATS VAN TEWERKSTELLING VAN MEDEWERKERS

Expats Lokaal personeel2013 2014 2015 2013 2014 2015

Brussel 0 0 0 32 34 35

Congo 1 1 1 17 20 13

Ghana 1 0 0 8 12 13

Burkina Faso 0 2 2 0 2 6

Guinee 3 1 2 9 10 11

Tanzania 5 4 3 9 9 14

Oeganda 4 2 1 12 10 9

Zuid-Afrika 0 0 0 2 2 1

Brazilië* 1 0 0 2 0 0

Ecuador 3 3 2 5 6 6

El Salvador 1 1 1 7 6 6

Guatemala 0 0 0 0 1 0

Honduras 1 0 0 1 1 1

Peru 0 0 1 0 3 2

Filipijnen 1 1 2 4 4 6

Totaal 21 15 15 108 120 123

* Op het kantoor in Brazilië zijn drie lokale medewerkers tewerkgesteld. Ze worden in de cijfers niet meegerekend, omdat ze hun arbeidscontract ondertekenden bij een lokale partner van Trias.

012769_TRIAS_Jaarverslag2015_NL.indd 30 30/06/16 16:03

Page 31: Trias - jaarverslag 2015

TRIAS

OVERDITVERSLAG

Dit jaarverslag beschrijft de werking van Trias in de periode van 1 januari tot en met 31 december 2015. De belangrijkste bron van informatie is het eigen informatieplatform PLATS. Voor vragen over dit jaarverslag kan u terecht bij Stefaan Bonte, diensthoofd Network Development Department, tel. +32 (0)2 548 01 30, [email protected].

GIFTEN ZIJN WELKOM OP

BE45 7363 3333 3389

COLOFON

Redactie: Trias – Network Development Department, tel. +32 (0)2 548 01 20Verantwoordelijke uitgever: Lode Delbare, Wetstraat 89, 1040 BrusselFotografi e: Isabel Corthier en archief Trias

Dit jaarverslag is gedrukt op papier gefabriceerd volgens de geldende Europese regelgeving inzake duurzaam bosbeheer.

www.trias.ngoVolg Trias ook op

onal Advisory Council: Herman Van Rompuy, voorzitter – Mila Mercado Bunker – Laurent Monsengwo Pasinya – Johan Swinnen – Karel Van Eetvelt – Jennie Vanler-berghe – Piet Vanthemsche.

DONATEURS

Trias kan rekenen op 1.658 particuliere en 31 institutio-nele donateurs, die stuk voor stuk van groot belang zijn voor de realisatie van onze doelstellingen. In 2015 heeft Trias van individuele schenkers een bedrag ontvangen van 274.787,12 euro. Het hoofdstuk over de projecten van Trias vermeldt per land of regio een overzicht van overheden, bedrijven en organisaties die een bijdrage storten voor specifi eke programma’s. Daarnaast zijn er ook institutionele donateurs die over de landen en regio’s heen de algemene werking van Trias ondersteu-nen. Het gaat om broeder- en zustergemeenschappen, bedrijven, vzw’s, gemeentebesturen en onze Vlaamse partnerbewegingen, met inbegrip van hun lokale afdelingen.

KWALITEITSZORG

Het meetinstrument dat Trias in 2014 ontwikkeld heeft voor de monitoring van de capaciteitsversterking bij boeren- en ondernemersverenigingen werpt vruchten af. De permanente evaluatie van zeven kernindicatoren maakt de bijsturing van de programma’s eenvoudiger en vooral transparanter. Sinds 2015 meten we naast de capaciteiten van elke partner ook de geleverde presta-ties. Op die manier is Trias steeds beter in staat om de reële impact van de programma’s in te schatten.

Ook voor onszelf hebben we key performance indicators opgesteld. De indicatoren bewaken voortaan de strategische doelstellingen van Trias. Verder hebben we de actieplannen uitgevoerd die voortvloeiden uit de interne audits van twee divisies in 2014. Een derde divisie werd in 2015 aan een audit onderworpen. Met de optimalisering van de institutionele plannen sloegen we twee vliegen in één klap: de effi ciëntie werd verhoogd en de werkdruk verminderd.

De jarenlange kwaliteitsinspanningen van Trias zijn in 2015 uitgemond in de toekenning van het EFQM-label Recognised for Excellence. Door als eerste individuele ontwikkelings organisatie in België dit label in de wacht te slepen, bevestigen we onze rol als voortrekker in de sector.

TRIAS jaarverslag | 31

Trias onderschrijft de Ethische Code van de vef.

Trias houdt schenkers graag op de hoogte van uitgevoerde projecten en programma's.

We doen dat via diverse publicaties. Raadpleeg zeker ook onze website www.trias.ngo.

012769_TRIAS_Jaarverslag2015_NL.indd 31 30/06/16 16:03

Page 32: Trias - jaarverslag 2015

Sleutelindicatoren Trias 2013 2014 2015Aantal medewerkers 129 135 138

  • op hoofdkantoor 32 34 35

  • in overzeese kantoren 97 101 103

Aantal overzeese kantoren 10 10 10

Bereik wereldwijd 1.078.949 4.116.033 2.171.457

  • aantal vrouwen 488.710 2.078.317 743.772

  • aantal jongeren / 617.404 399.846

  • aantal ondernemers / 370.442 346.026

Partners wereldwijd 96 138 131

  • aantal ledenorganisaties 47 114 108

  • andere partners 49 24 23

Partnerbewegingen in Vlaanderen 6 6 6

  • bereikte afdelingen 266 422 112

  • bereikte leden 18.606 25.320 6.720

Vrijwilligers in Vlaanderen 914 1.378 2.225

Inkomsten (in euro) 13.609.698 11.977.334 15.344.724

  • aandeel overheidssubsidies 71% 70,68% 75,52%

  • aandeel eigen inkomsten 29% 29,32% 24,48%

Uitgaven (in euro) 13.563.178 11.954.276 15.394.816

  • programma’s wereldwijd 77,60% 77,00% 79,73%

  • programma’s in Vlaanderen 9,20% 8,60% 7,67%

  • algemene werking 13,20% 14,40% 12,60%

Netto financieel resultaat (in euro) 46.520 23.058 -50.277

Aantal particuliere donateurs 1.574 1.759 1.685

Aantal institutionele donateurs 22 18 13

Aantal bezoekers op de website 14.790 19.210 22.039

Personeelsverloop 6% 10% 11,90%

012769_TRIAS_Jaarverslag2015_NL.indd 32 30/06/16 16:03