10 TÓPICOS

LITERARIOS

NA

POESÍA

GALEGA

QUE É UN TÓPICO LITERARIO?

Definición

Temas ou motivos comúns utilizados polos escritores ó longo da historia da literatura.

Etimoloxía

Do gr. TOPOI 'lugar'

Orixe

Literatura grega e latina, fundamentalmente.

BEATUS ILLE

Tópico renacentista que exalta a vida no campo, allea á cidade e afastada das ambicións do mundo. En latín significa 'ditoso aquel que...'

O fortunatos nimium...!

Ben ditoso é o labrego que se podavaler en si, sin traballar no alleo;que ten pra dar ós fallos unha coda;un peso pra gastar; gado de seu.

Terras onde coller, si axuda a sorte,o maínzo a fartar, trigo e patacas;e bos estrumes pra meter na cortee bos regalos pra mante-las vacas

E unha casilla, en pedra pedrexada;grande a lareira, para que a roladade nenos queipa ó rente do remol.

Con seu hórreo na eira, e seu alboio.Ancho o curral. Ventás de cara ó sol...Ques esto ten ¿para que quer máis choio?

X. Crecente Vega. Codeseira (1933)

—Meniña, ti a máis fermosaque a luz do sol alumbrara;ti a estrela da mañanciña que en puras tintas se baña;ti a frol das froridas cumbres,ti a ninfa das frescas augas,ti como folla do lirio branca, pura e contristada

Rosalía de Castro: Cantares gallegos (1963).

DESCRIPTIO PUELLAE

Locución latina que significa 'descrición da dama'. Consiste na plasmación do ideal da beleza feminina.

APROVEITA O DÍA!,

VIVE A VIDA!

GOZA DO PRESENTE!

Francisco Añón. Poesía galegas (1966)

COLLIGE, VIRGO, ROSASEste tópico incita a gozar da mocidade antes de que o

tempo e a vellez a mirren.

Literalmente significa: Colle, moza, as rosas!

Eduardo Pondal. Queixume dos pinos (1886)

UBI SUNT? - ONDE ESTÁN?

Tempo do corazón, cheo de aves cantoras,¿ónde foi a canción que cantaban as horas?¿Ónde está aquela angueira i aquelas esperanzas?Tempo de sementeira, ¿ónde están as labranzas?

Alciprestes, rosales, ceo maino de abril,a chuvia nos cristales tocaba o tamboril.Un tempo asosegado dormía na mañá,un tempo namorado, vestido de mazá.

A tarde arrecendía a gromos e carqueixas,o reiseñol decía no mencer tristes queixas.O can topenexaba deitado rente ao lume,o vento refugaba con doce mansedume.

Un mesto neboeiro pousábase na aldea,de noite polo outeiro pasaba a estadea.¿Ónde aquela mañá, ónde aquela surrisa?¿Ónde aquela campá que vagaba na brisa?

Tempo de corazón mollado de saudade,¿ónde foi a emoción da nosa mocedade?

C. Emilio Ferreiro. Longa noite de pedra (1962).

Con este tópico téntase salientar a fugacidade da vida, a intrascendencia dos bens materiais e o poder destrutor da morte.

AMOR POST MORTEM

O AMOR PERDURA DESPOIS DA MORTE

Na outra banda

Na outra banda dixéronmeos vellos vanse convertindo en arbresvellos tamén sin follas na cara do solagardando sin saber o quémudos.

Pro súpetamente un arbre calisquersinte rubir dentro del a seiva dun soñobeira da morte xa pro aíndamorno como o leite da nai.

O soño vai rubindo polas veas do arbreunha vida enteira que pasaAta facerse paxaro nunha ponlaUn paxaro que recorda, canta e vaisedenantes de que todos os arbres morran.

Si eu me fago arbre vello na outra banda do ríoe me toca ser arbre que recorda e soñaben segura podes estar de que soñarei contigocos teus ollos grises como a albae coa túa sorrisacoa que se vestiron os beizos das roseirasnos días máis felices.

Álvaro Cunqueiro. Herba aquí ou acolá (1980).

R. Cabanillas. Vento mareiro (1915)

ITER VITAE

O CAMIÑO COMO VIDA

RESPICE FINEM

Morte cruel, esa tredora mañade roubar de non cato á humana vidacon que ollos á podeche ver compridana santa REINA que oge perde España?

Se aquel rancor que te carcome e lañache tiña á mao para matar ergida,non deras noutra parte esa feridadonde nô fora á lástima tamaña?

Non se torçera aquel fatal costumey á ley que yguala do morrer na sorte,os altos Reis, co os baijos labradores?

Terrible en fin é teu poder, ó Morte,pois diante de ti Reis, e señoresson néboa, sombra, poo, son bento e fume.

Pedro Vázquez de Neyra

Este tópico presenta o carácter igualatorio da muerte que non fai distincións e espera a todos por igual.

OMNIA MORS AEQUAT (A morte igualadora)

A PRINCESA ROIBA...

Reza un merlo no soutofrorido de cereixosrelixioso ofertorioduns místicos amores.Pasa un vento de bicosque vai buscando beixos, como enxame de abellasque vai buscando frores.

Fío a fío debulla súa madeixa a fontebarbullando chorosao verso lexendariodo Paxe do Casteloaforcado na Pontee da Reina encantadano Pazo solitario.

LOCUS AMOENUS = lugar ameno

Nas follas dos salgueirospelexas e chilidos.Un trasno luxuriosoestala en gargalladas ollando, sobre o espellodas augas, os despidos corpos, cristal e neve, dun fato de driadas.

Nos cálices das rosashai comunión de orballo. Mentras no rexio alcázarxunto ó baleiro trono por ela espera a Corte, á sombra dun carballotexe a Princesa roibaun encaixe de Ensono.

R. Cabanillas. Vento Mareiro (1915)

Un locus amoenus é un lugar ideal e propicio para o goce polo seu confort e beleza. Nel abunda a vexetación, a auga, as flores, os paxaros...

Celso Emilio Ferreiro. Longa noite de pedra (1962).

FUGIT IRREPARABILE TEMPUS

(O tempo pasa irremediablemente)

Locución latina que fai fincapé no carácter

irrecuperable do tempo vivido e na condición fugaz

da vida humana.