TOKIKO IRAUNKORTASUN DIAGNOSTIKOAadministrazioa.lasarte-oria.eus/eu/ficheros/13_6263eu.pdf ·...

Prozesuaren laguntza teknikoa: Minuartia Enea-Ikertalde

TOKIKO IRAUNKORTASUN DIAGNOSTIKOA

2013ko iraila

LASARTE-ORIAKO TOKIKO AGENDA 21eko EKINTZA PLANA 2013-2020


TOKIKO IRAUNKORTASUN DIAGNOSTIKOA 2013ko iraila

ZUZENDARITZA FAKULTATIBOA

LASARTE-ORIAKO UDALA Pablo Barrio Ramírez, Alkatea

Nerea Sánchez López, Ingurmena, Merkataritza eta Osasun arloko Zinegotzia

Itziar Gurrutxaga, Ingurumen teknikaria

LAGUNTZA TEKNIKOA MINUARTIA ENEA, Ikertalderen laguntzarekin

Eider Larrañaga. Biologian lizentziaduna.

Koordinazioa. Komunikazioa, herritarren sentsibilizazioa eta partehartzea, barne koordinazioa eta zeharkakotasuna .

Aiala Zubieta. Biologian lizentziaduna

Lurralde gaiak: lurraldea eta plangintza, mugikortasuna, eta biodibertsitatea eta paisaia

Miriam González. Ingurumen Zientzietan lizentziaduna. Ingurumen bektoreak (ura, energia eta hondakinak) eta klima aldaketa

Yajaira Vázquez. Ingurumen Zientzietan lizentziaduna. Ingurumenaren kalitatea, arriskuen kudeaketa, erosketa publiko berdea

eta administrazioaren ingurumen kudeaketa.

Ainhoa Mitxelena. Enpresen Administrazio eta Zuzendaritzan Lizentziatua Gizarte eta ekonomia gaiak: biztanleria, garapen ekonomikoa eta lan

merkatua, ongizatea eta gizarteratzea, hezkuntza, euskara eta kultura,

eta etxebizitza.


TOKIKO IRAUNKORTASUN DIAGNOSTIKOA 2013ko iraila

AURKIBIDEA LABURPEN EXEKUTIBOA

1. SARRERA 1

1.1. EAEko Tokiko Agenda 21en ezarpen, kudeaketa eta jarraipen eredua 1 1.2. Kudeaketa publikorako eredu berriak 1

2. AURREKARIAK ETE BERRIKUSTE PROZESUAREN HELBURUAK 3

2.1. Aurrekariak 3 2.2. Helburuak 3

3. PEOZESUAREN FASEAK ETA EMAITZAK 5

3.1. Lan Programa 5

3.2. Sortutako dokumentuan zerrenda 5 4. EREMU TEMATIKOEN ARABERAKO DIAGNOSTIKOA 6

4.1. Lurralde alderdiak

- Lurraldea eta antolamendua 11

- Mugikortasuna 19 - Biodibertsitatea eta paisaia 27

4.2. Baliabide naturalak, Hondakinak eta Ingurumenaren kalitatea

- Ura 35 - Hondakinak 41

- Energia 47

- Ingurumenaren kalitatea (atmosfera, akustika eta lurzoruak) 51 - Arriskuaren eta jarduera ekonomikoen kudeaketa 61

- Klima aldaketa eta inpaktu globala 67 -Erosketa publikoa eta udal administrazioaren ingurumen

kudeaketa 69

4.3. Sentsibilizazio, Herritarren parte hartzea eta Barne Koordinazioa

- Komunikazioa, sentsibilizazioa eta partaidetza 75 - Barne koordinazioa eta zeharkakotasuna 81

4.4. Garapen soziala eta ekonomikoa - Biztanleria 85

- Garapen ekonomikoa 91

- Lan merkatua 109 - Gizarte ongizatea eta gizarteratzea 121

- Hezkuntza, euskara, kultura eta kirolak 137 - Etxebizitza 157

5. EBALUAZIO GLOBALA 165 5.1. Lurralde alderdiak 167 5.2. Baliabide naturalak, Hondakinak eta Ingurumenaren kalitatea 171

5.3. Sentsibilizazioa, Herritarren parte hartzea eta Barne koordinazioa 175

5.4. Garapen soziala eta ekonomikoa 177

RESUMEN EJECUTIVO

LASARTE-ORIAKO GIZARTE, EKONOMIA ETA INGURUMEN ARLOETAKO DIAGNOSTIKOA

LABURPEN DOKUMENTUA

Lasate-Oriak udalerriko gizarte, ekonomia eta ingurumen arloetako diagnostikoa osatu du.

Prozesu hau EAE-ko udalerrietako Tokiko Agenda 21eko Ekintza Planak berrikusteko Gida Metodologikoan oinarrituta egon da.

Jarraian Diagnostikotik ateratako ondorio nagusienak azaltzen dira, non udalerriko indar-guneak eta ahulguneak identifikatzen diren.

Ingurumen arloa

Ur hornikuntzaren autosufizientzia maila altua da.

Altako ur kontsumoa %15ean gutxitu da 2008-2012 urteen artean.

Ur tarifak aurreztea sustatzen du.

HHS-en sorrerak gutxitze joera du (0,9 kg/biz. eta egun) eta Udalsarea

21eko batez bestekoa baino txikiagoa (1,3 kg/biz/egun, 2009) da.

Hiri hondakinen gaikako bilketa tasa altua da (%36, 2011).

Herri argiterian jarduerak egin dira, %27 energia aurrezpena egonik 2011

eta 2012 artean.

Hondakinen prebentzio Programa egitea aurreikusten da.

Etxeko ur kontsumoa egonkortu egin da, nahiz eta oraindik zertxobait altua izan (139 l/biz eta egun, 2012).

Usurbileko garbigune berria martxan jartzea aurreikusten da, zenbait

hondakinen jasotzeko aukera emango duelarik.

Udal brigadek sortutako kale garbiketetako eta eraikuntzako hondakinen gaikako bilketan hobekuntzak aurreikusi dira.

Etxeko sektoreak energia elektrikoaren %91a kontsumitzen du:

garrantzitsua da aurreztea eta eraginkortasuna bultzatzen dituzten sentsibilizazioa mantentzea.

Aurrekontu arazoak direla eta, ez da jarraitu monitorizazio energetikoaren proiektuarekin (argia, ura eta gasa).

Aktibitate ekonomikoek ingurumenean duten eraginaren kontrola egiten

bada ere, zerrenda ez dago eguneratua.

☺

Zarataren udal ordenantza idazte fasean dago.

Kutsatuta egon daitekeen udal lurzoruaren inguruko kontrola egiten da.

Bizilekuak diren zonaldeetan pantaila akustikoak jartzeko eskariak jasotzen dira.

Udaletxeak Ekoscan arauaren araberako ingurumen kudeaketarako ziurtagiria jaso zuen, baina ez da mantendu.

Kontabilizatzen ez den ur bolumenaren gutxitu bada ere, 2012an oraindik %30eko izan zen.

Horniketa sarean oraindik aldatzeko dagoen uralita dago.

Oria ibaian tratatu gabeko hondakin uren isuriak daude.

Ez da frakzio organikoaren gaikako bilketa orokorrik egiten.

Energia berriztagarrien ekoizpena kontsumitutako energia guztiaren %1 da (Europar Batasuneko helburua: %20, 2020).

Klima aldaketari dagokionez, ez da inolako ekimenik egiten.

Ez da egin Buruntzaldako airearen kalitatearen inguruko azterketaren analisi sakonik.

Biztanleriaren laurdenak baino gehiagok errepidearen eta kaleen zarataren eragina jasaten du (ILGR>35%).

Hirigunean uholde arrisku esanguratsua duten zonaldeak existitzen dira (Mitxelin-Usurbil zonaldea eta Erribera kalea).

Udalerriko Emergentzia Plana zaharkitua dago.

Lurralde eremua

Aurreikusita dago Plazaolako Landa Parkea garatzea. Parke honetan

elementu naturalak barneratuko dira eta oinezko eta bizikletentzako bideak egitea proposatzen da.

2009an hiri autobusa jarri zen martxan eta bidaiari kopurua pixkanaka handituz doa.

Oinezkoen eta bizikleten ibilbideak kalitate onekoak dira orokorrean. Azken urteetan Ibai bazterreko ibilbidea garatu da oinezko ibilbideen ardatz nagusi

moduan.

Udalak lana egin du udalerriko natura eta paisai eremu garrantzitsuak babesteko; hala nola, Atsabokar hezegunea eta erreka bazterretako baso

autoktonoak

.

☺

N-1a iparretik hegora pasatzen da, udalerria bitan banatuz. Alde batean

Oria ibairaino iristen den guztiz eraikitako lurralde kontsolidatua aurkitzen

da eta beste aldean, sakabanatutako urbanizazio berrienak eta baserriak aurkitzen dira.

Barne mugimenduen %84 oinez egite dira, hala ere, barne eta kanpoko

mugimenduak kontutan hartuz, esan beharrekoa da gehiengoak auto pribatuan egiten direla.

Degradatutako lekuetan landare espezie inbaditzaileak aurkitu dira, hala

ere, udala Foru Aldundiarekin elkarlanean hauek errotik kentzeko lanetan ari da.

Atsobakar hezegunean hainbat eraztuntze kanpaina burutu dira, bertako

hegazti-faunaren ezagutza eta jarraipena egiteko. Hala ere, kanpaina hau egiteaz utzi zen arratoien presentziagatik bertako enaren lo-tokiak desagertu

zirelako.

Gaur egun industria erabilera duen Kotxeras eremuan utzitako industria-nabeak daude.

Irisgarritasun arazo handienak auzo desberdinen arteko kota diferentziagatik sortzen dira Lasarte-Orian eta N-1 ere barrera garrantzitsu bat da.

Aparkalekuen balantze orokorra negatiboa da. Gainera, aparkatze ilegalak

espaloiak eta oinezkoen eremuak hartzen dituzte.

Gizakiaren eraginez asko aldatu da udalerriko paisaia, bertako baso

autoktonoak landa zelaiengatik eta kanpoko espeziez osatutako basoengatik

aldatuz.

Bidegorriei dagokionez, Lasarte-Oria eta inguruko udalerrien arteko lotura falta da.

Gizarte arloa

Gizarte zerbitzuetako programak eta zerbitzuak esku-hatzea behar duten gizarte egoera desberdinetara zuzenduak daude.

Gizarte eta osasun koordinaziorako Protokoloa ezarri da (2011), Etorbizik

kudeatutako Osasunaren sustatzea eta Menpekotasunaren prebentzioaren

inguruko esperientzia pilotu batean parte hartuz.

Osasun zentro bat dago, zerbitzu aukera eta harrera ordutegi zabala duena. Donostiarekiko gertutasunak osasun eskaintza nabarmena izatea eragiten du.

☺

Udalerriko ikastetxeetan ikasle kopuruak, azken hamar urteetan hazkunde esanguratsua izan du (ikasle kopurua %27,5ean hazi da, 01/02 ikasturtean baino 483 ikasle gehiago)

Egun euskarak duen osasun-maila, duela urte batzuk baino nabarmen hobea da ekimen eta urrats asko eta onak burutu dira.

Kultur eskaintza nahiko zabala da.

Kirol-ekipamendua eta jardueren eskaintza benetan zabala da (eskualde

mailan sinatutako hitzarmenari esker are zabalagoa gainera).

1.154 etorkinekin atzerritar biztanleriak, eskualdeko gainerako udalerriekin

alderatuz (Donostia alde batera utziz), pisu handiagoa du (%6,44). Lasarte–Oriak Gipuzkoako kanpo migrazio saldoa bikoiztu egiten du ia 2010 urtean.

Lasarte-Oriako biztanleria nahiko egonkor mantendu da azken hamarkadan, azken bost urteotan 330 biztanle gehiago izan ditu (+%1,88).Hazkunde hau Gipuzkoako batez bestekoa baino apur bat txikiagoa

da (+%2,46), baina eskualdeko udalerri esanguratsuenek izan dituzten

hazkundeen parekoa.

Lasarte-Oriako delituen indizea nahiko egonkor mantendu da azken

urtetan, goranzko joera txiki bat badago ere. Hala ere lurralde historikoarekin

konparatuz, balioa askoz txikiagoa da.

Nahiz eta 2010ean Udalak kaleetan dagoen txakur kaka ugarien eta aske joaten diren txakurren inguruko bandoa plazaratu, duela gutxi burutu den Auzoz-auzo proiektuaren testuinguruan honen inguruko kexa ugari jaso dira.

Euskararen egoerak eta ezagutzak nabarmen hobera egin duen arren,

gaztelaniaren erabilera da nagusi ia eremu guztietan.

Biztanleriaren mugimendu naturalaren beherakada nabarmena antzematen da azken urteetan, jaiotza-tasak behera egin duen heinean. Bestalde, biztanleria Gipuzkoakoa baino apur bat zaharxeagoa da: haur eta gazte gutxiago dago eta zahartze indizea Gipuzkoak duena baino altuagoa da.

Laguntza ekonomikoak jasotzen dituzten familien kopuruak hazkunde nabarmena izan du.

3. Adinekoei zuzendutako eskaintza, konparatiboki Gipuzkoako baino baxuagoa da, baita inguruko udalerrietako baino txikiagoa ere.

Emakume eta gizonezkoen arteko desberdintasun egoera nabaria da, lan

munduan nabariagoa izanik.

Hezkuntza eskaintza, ez da nahikoa udalerriko eskari potentziala asetzeko.

Biztanleriaren ikasketa maila, Gipuzkoa eta EAEko mailaz azpitik kokatzen da.

Biztanlearen zati handi batek (%36ak) ez daki euskaraz mintzatzen.

Kultur arloan egiten den inbertsioa, eta antzeko tamaina duten udalerriekin alderatuz, maila baxuan dago

Kultur ekipamenduen hutsuneak: zenbait arlotan zaharkituta geratu izanari

Kiroldegiak 25 urte ditu eta birmoldaketa bat behar du.

Arlo ekonomikoa

1986tik Enplegu Dinamizatzailea dago eta 2012ko urtarriletik 2013ko

abuztura Tokiko Garapenerako Agentea egon da. 2013ko irailean Dinamizazio Sozioekonomikorako Batzorde berria jarriko da martxan.

Eskualdeko mailako lankidetza dinamika garrantzitsua sortu da, lankidetza

protokolo batetan gauzatu dena eta Eskualdeko Enplegu Plana izan duelarik emaitza gisa.

2009an Michelin Fundazioak berrindustrializazio plana jarri zuen martxan,

Aholkularitza Batzordea sortuz. Merkataritza, Ostalaritza eta Zerbitzuak proiektuaren testuinguruan, Udaletik “Tokiko Ekonomika” proiektua sustatu

da. Honen helburua aipatutako 3 ildoetan lan egitea delarik, beraien iritziak eta ekarpenak jasoz.

Donostialdea Mendebaldeko hotel-aktibitate handiena Lasarte-Orian biltzen

da.

Duela gutxi martxan jarri den dinamizazio turistikorako eskualdeko proiektuan aktiboki parte hartzen du. Honen testuinguruan Eskualdeko

Dinamizazio Plana garatu da. Bestalde, Donostialdea Turismoren bitartez hainbat ekintza eta ekimen gauzatu dira.

Establezimendu kopuruari dagokionez, uzkurtzea atzerakadarekin lotzen da.

Hau aktibitatearen 3 sektore handietan ikusten da, proportzio desberdinetan bada ere: industria eta hirugarren sektorea, atzerakada %10-12 artekoa

delarik 2008arekin konparatuz eta eraikuntzan %36 inguru.

Enpleguak jaitsiera nabaria izan du baita ere, berau zertxobait beranduago

hasi zelarik eta 2009 eta 2011 artean %4ko izan delarik (189 enplegu

gutxiago).

Langabezia mailak goranzko joera du, nahiz eta azken urtetako igoera moderatuagoa den (2008-2009 artean %55,7 izatetik, %2,5 izatera 2011-2012

artean).

Langabeziak talde guztiei eragin badie ere, inpaktua nabariagoa izan da gazteen, gizonezkoen eta ikasketa maila altuagoa dutenen artean eta eraikuntza alorrean.

Batez besteko errenta pertsonala eta familiako errentak azken urtetan igoera

nabaria izan dute. Hala ere, 2009an herritarren erosteko ahalmenak probintziako batez bestekoa baina %11,9 txikiagoa da.

☺

Establezimendu berrien sorrera tasa uzkurtzen ari da 2007tik hona; 1000

biztanleko 11 establezimendutik 4,47ra pasatuz 2011an. Bestalde,

Gipuzkoaren batez bestekoa baino txikiagoa da (5,87‰).

Langabeziak goranzko joeran jarraitua izan du krisia hasi zenetik, 587

langabe gehiago daudelarik 2008-2012 artean (%83ko igoera).

Langabezia tasa, %17,6, Gipuzkoako baino altuagoa da (2013ko martxoa).

Iraupen luzeko langabetuen portzentajea modu konstantea hazi egin da.

Kontratatutako pertsona kopuruak behera egin du nabarmenki, eta ematen den kontratazioak behin-behinekotasun maila altua du (%91,4 )

Eskatzen diren enplegu motaren eta langileen prestakuntzaren nolabaiteko oreka eza dago.

Pyme eta micropymeen nagusitasun nabaria dago, establezimenduen %

74,2k 2 langile edo gutxiago dituzte eta forma juridiko nagusia pertsona fisikoa edo autonomoa da (%60 ingurukoa).

Gaur egun Lasarte-Oriak ia ez du protagonismorik Euskadiko turismo sektorean.

Parte hartzea eta komunikazioa

Komunikazioa gaietarako arduradun espezifiko bat izatea, pertsona honek zentralizatzen dituelarik udaleko komunikazioak.

Herritarrentzako interesa duten gaien inguruko informazioa eta Udalean

hartu diren erabakien berri emateko kanal edo tresna desberdinak eta ugariak erabiltzen dira.

Sail eta arlo desberdinek informazioa zabaltzeko eta ekarpenak jasotzeko web gune edo espazio propioa izatea eta informazioaren zentralizazioa

positibotzat jotzen da.

Auzoz-auzo, pausoz pauso proiektuaren testuinguruan, 2012. urtean 22 bilera ospatu eta 465 pertsonek parte hartu dute eta 287 ekarpne jaso dira.

Udaleko aurrekontuak egiterakoan Auzoz-auzo proiektuaren testuinguruan jasotako ekarpenak kontutan hartu izana positiboki baloratzen da.

Herritarrek egindako ekarpenak aztertu dira eta aurrekontuetan

egingarrienak hartu dira kontutan.

Kultura arloko parte hartzea zabala da.

☺

Udal web gunea herritarrentzako informazio tresna egokia dela esan

daiteke, nahiz eta 2011eta 2012. urteen artean bisitari kopurua jaitsi egin

den.

Eskolako Agenda 21 proiektua 2009-2010 ikasturtean abiatu zen,

Hernanirekin elkarlanean, lehen hezkuntzako 2 zentrotan txertatuta

dagoelarik ( 700 ikasle).

Lasarte-Oriak elkarte sare zabala du, 2012an 95 elkarte zeudelarik

erregistratuak, nahiz eta aniztasuna urria den, gehiengoak kulturaren

inguruan aritzen baitira

Tokiko Agenda 21aren jarraipena egin izan da, Sail bakoitzak burututako jarduerak identifikatuz. Hala ere, ez da Planaren ebaluazioa, ezta

adierazleen kalkulua egiten.

Kultura parte hartzaile garrantzitsua izan duen udalerria da, udalerriaren

sorrera bera herri mugimenduak bultzatu baitzuen. Hala ere, 1986.urtean

udalerria sortu zenetik, udal kudeaketarekin lotutako parte hartzeak beheranzko joeran nabaria eta jarraitua izan du, azken urtetan nahiko sinbolikoa izan delarik.

Auzoz auzoko bileretan parte hartu duten pertsonen artean, gehiengoa 59

urtetik gorakoa izan dela kontutan hartuz, gazteen parte hartzea handiagotzea beharrezkotzat jotzen da.

Ez dago zeharkako ekimenak landu edo sustatzen dituen sail desberdinetako teknikariak biltzen dituen organo edo batzorderik.

LASARTE-ORIAKO TOKIKO IRAUNKORTASUN DIAGNOSTIKOA, 2013 1

0. SARRERA

1.1 EAEko Tokiko Agenda 21en ezarpen, kudeaketa eta jarraipen eredua EAEn Tokiko Agenda 21eko prozesuak gauzatzeko garaian, 1.1 irudian adierazita dauden lan

faseei jarraitzen zaie: Martxan jartzea, Diseinua (diagnostikoa eta plangintza barne), eta

Ezarpena eta jarraipena. Azkeneko fasea aurreratuta dagoenean, Berrikuspena egin behar

da, Diagnostikoa eguneratzeko eta Ekintza Plana berritzeko.

GAUR EGUNGO EGOERAREN ANALISIA

IRAUNKORTASUN DIAGNOSTIKOA

EKINTZA PLANA/ADIERAZLE SISTEMA

PLANAREN EZARPENA

III. EZARPENA ETA JARRAIPENA

II. DISEINUA

PROZESUA DEFINITZEA

SENTSIBILIZAZIOA ETA

KONPROMEZUAK

ARTIKULAZIO INSTITUZIONALA

JARRAIPEN PLANAIRAUNKORTASUN

ADIERAZLEAKPLANAREN

EBALUAZIOA

I. MARTXAN JARTZEA

UDALEKO KOMUNIKAZIOA

HERRITARRENPARTE-

HARTZEA

DEFINIZIO TEKNIKOA

ERRE

BISI

0A

1.1 irudia: Tokiko Agenda 21eko prozesuaren eskema

Ereduaren ezarpena errazteko, Udalsarea 21ek, Iraunkortasunerako Udalerrien Euskal Sareak,

bertako kide diren udalerri guztietarako komunak diren metodologiak definitzen ditu.

Hartara, herriek sarean lan egingo dutela bermatzen da, eta era berean, EAEn gauzatzen

diren prozesuen homogeneotasuna bermatzen da.

Udalerrietako TA21eko Ekintza Planak modu eraginkorrean ezar daitezen sustatzea du helburu

Udalsarea 21ek, eta horretarako, udalerriei laguntzeko zerbitzu ugari eskaintzen ditu, hala

nola Ekintza Planen urteroko ebaluazioa eta programazioa, tokiko iraunkortasun adierazleen

kalkulua, eta EAEko udalerrietako TA21eko Ekintza Planak Berrikusteko Gidaliburu

Metodologikoa (dokumentu hau gidaliburu horretan oinarritu da).

1.2. Kudeaketa publikorako eredu berriak

Administrazioak, bere maila guztietan, eraldaketa sakonak egin behar izaten ditu efikazia (helburuak zein neurritan lortzen diren), eraginkortasuna (erabilitako baliabide publikoak

lortu beharreko helburuei dagokien gastu publikoa murrizteko) eta kalitatea (herritarrek

esperotako betetzea) etengabe areagotzeko.

EAEko Tokiko Agenda 21ak kudeatzeko eredua, herritarrengana eta emaitzengana bideratuta dagoen kudeaketa publiko berri baten sustapenarekin erabat erlazionatuta dago. Gainera, proiektu hau kokatuta dagoen Ekintza Planen berrikuspen prozesua eredu

honen baitan dago.

2 LASARTE-ORIAKO TOKIKO IRAUNKORTASUN TXOSTENA, 2013

Kudeaketa publikoa helburuz helburu egitean, ondoren aipatuko ditugun alderdiei behatzen zaie besteak beste. Alderdi horiekin batera, EAEko Tokiko Agenda 21en kudeaketa ereduaren

barruan dauden elementuak erantsi ditugu:

ALDERDIA EAEko TA21eko ELEMENTUAK, HELBURUKAKO KUDEAKETA

Kudeaketaren emaitzak eta etekina

- Erdietsi beharreko xede eta helburu estrategikoak formulatzea

- Gauzatu beharreko ekintzen urte anitzeko plangintza egitea

- Ekintza Planaren ezarpena urtero ebaluatzea

- Iraunkortasun adierazleak kalkulatzea, emaitzak interpretatzea eta helburuen betetze maila ebaluatzea

Erantzukizuna eta kontuak ematea

- Tokiko iraunkortasun txostenak lantzea eta argitaratzea

- Adierazleen bilakaera aztertzea eta Planaren ezarpen maila argitaratzea

- Herritarrentzako parte-hartze jarduerak egitea

Antolakuntza eta kudeaketa egituren aldaketa

- Iraunkortasun Batzordea sortzea (zeharkako tresna)

- Udalerriko eragile tekniko guztiak Ekintza Planaren ebaluazioan integratzea

- Kudeaketaren arduradunak izendatzea

0.1 Taula. Helburukako kudeaketaren alderdi esanguratsuenak eta EAEko TA21en ereduari lotutako elementuak Iturria: EAEko udalerrietako TA 21eko Ekintza Planak berrikusteko Gida Metodologikoa


1. AURREKARIAK ETA BERRIKUSTE PROZESUAREN HERLBURUAK

2.1. Aurrekariak

Lasarte-Oriak 2006an jarri zuen martxan garapen iraunkorraren alde lan egiteko udal tresna

gisa funtzionatzen duen Tokiko Agenda 21a. Bestalde, sarean lan egitearen eta Tokiko Agenda

21en kalitatearen aldeko apustua egiten duen eta 200 udalerri inguruk osatzen duten

Jasangarritasunerako udalerrien euskal sarea den Udalsarea 21eko partaidea da baita ere.

Lasarte-Oriako lehenengo ekintza planak 12 ildo estrategikotan bildutako 53 ekintzek

osatzen dute, bertan lurralde, ingurumen eta gizarte eta ekonomia arloko ekintzak jasotzen

direlarik, zeintzuk azken urtetan gauzatzen joan diren.

2012an eta mundu mailako gizarte eta ekonomiaren egoeran eman diren aldaketa

esanguratsuak kontutan hartuz, Udalak Plan berri bat egitea erabaki zuen, iraunkortasuna

ikuspegi integratzaile batetatik jorratuko duena eta datozen 8 urtetako udal kudeaketarako

operatiboa den eta izaera estrategikoa duen tresna izango dena.

2.2. Helburuak

Lan honek ondorengo helburu orokorrak ditu:

• Udalerriko egungo egoeraren inguruko Tokiko iraunkortasun diagnostikoa egitea, jarduteko lehentasunezko eremuetan arreta jarriz.

• Koordinazio mekanismoak estrukturatu eta dinamizatu, Plana osatzea ahalbideratuko duen udaleko zerbitzu tekniko desberdinen parte hartzearekin.

• Herritarren eta tokiko eragileen parte hartze mekanismoak estrukturatu eta dinamizatu, herritarren ikuspegia txertatze ahalbideratuko duena.


2.2 Eskuragarri dagoen informazioaren bilketa

2.4 Udal teknikarien binakako

elkarrizketak

1.3 Herritarren eta barne partaidetzaren mekanismoen analisia eta berdiseinatzea

3. T

OKIK

O IR

AUNK

ORTA

SUN

DIAG

NOST

IKOA

1. D

EFIN

IZIO

A ET

A M

ARTX

AN JA

RTZE

A

2. IN

FORM

AZIO

A JA

SO E

TA

SART

U

3.1 Diagnostikoko atalak eta lehentasunezko jarduketa eremuak

idatzi

1.1 Prozesuaren ikuspegia, arloen lehentasunak zahaztu eta lan programa definitiboa (hasierako

bilera)

Beharrezko informazio bilketaren antelaketa

1go Dokumentua: TOKIKO IRAUNKORTASUN DIAGNOSTIKOA

1.4 Komunikiazioa Plana diseinatzea

1.2

Koor

dein

azio

a et

a pr

oiek

ture

n ku

deak

eta

Lan teknikoa

Herritarrenparte hartzea

Udal Komunikazioa

Barne saioa 1: Prozesuaren aurkezpena eta udal teknikarien rol-a prozesuan

zehar eta diagnostikorako arloen lehentasunetan

Barne saioa 2: Diagnostikoko emaitza nagusien aurkezpena eta lehentasunezko

eremuen balioztatzea

3.2 Redacción del Documento:

Herritarren parte hartzea 1: Diagnostikoaren eta lehentasunezko eremuen aurkezpena eta berau osatzeko

1.1 Irudia: Lasarte-Oriako tokiko iraunkortasun planaren berrikuspen prozesuaren eskema.


2. PROZESUAREN FASEAK ETA EMAITZAK

3.1. Lan Programa

Prozesuan jarraituko den lan programa 2.1 irudian adierazita dago eta honako fase hauek

ditu:

I. Proiektua martxan jartzea

II. Tokiko iraunkortasun diagnosia

Proiektuan zehar, eginkizun teknikoak eta barne koordinazioarekin, herritarren parte-

hartzearekin eta politikarien ikuspuntuarekin erlazionatutako eginkizunak uztartu dira:

- Eginkizun teknikoak: aholkularitza taldeak egindako lana, proiektuko zuzendaritza

fakultatiboaren laguntzarekin eta udal langileen parte-hartzearekin.

- Barne partaidetza: Udaleko eragile tekniko edota politikoekin batera egindako

koordinazio saioak, aholkularitza taldeak dinamizatutakoak.

- Herritarren parte-hartzea: udalerriko gizarte eta ekonomia eragileekin egindako

partehartze saioak, aholkularitza taldeak dinamizatutakoak.

Prozesuaren ondoren jarraian aipatzen den dokumentua sortuko da:

- I Dokumentua: Tokiko Iraunkortasun Diagnostikoa

3.2. Sortutako dokumentuen zerrenda

Ekintza Planaren berrikuspen prozesuan zehar diagnostiko fasean landutako emaitzak jasotzen

dituen dokumentua sortu da. Ondoren azaltzen diren edukiak 1go Dokumentua: Tokiko Iraunkortasun Diagnostikoari dagozkio.

1go DOKUMENTUA: TOKIKO IRAUNKORTASUN DIAGNOSTIKOA

Diagnostikoan udalerriko ingurumen, lurralde, gizarte eta ekonomikaren inguruko gaiak, barne

koordinazioa eta herritarren parte hartzea aztertu eta baloratu dira. Analisi honetatik abiatuta,

udalerriaren hobekuntza helburu duten jarduteko lehentasunezko eremuen lehen identifikazioa egin

da. Bestalde, udal edota udalaz gaindiko izaera duten eta aztertutako gaiekin erlazioa duten

Programa eta Plan desberdinak identifikatu dira baita ere, bertan jasotako ekintzak Plan berrian

sartzeko moduak izan daitezkeen kasuetan.


3. EREMU TEMATIKOEN ARABERAKO DIAGNOSTIKOA

Jarraian, diagnostikoan aztertu diren eremuen eskema ageri da. Eremu horien edukiak, balorazioa eta lehentasunezko esku-hartze eremuak honela egituratuta dauden fitxa

tematikoetan jasotzen dira:

- Lurraldea eta antolamendua

- Mugikortasuna

- Biodibertsitatea eta paisaia

- Ura

- Hondakinak

- Energia eta klima aldaketa

- Ingurumenaren kalitatea

o Atmosfera

o Akustika

o Lurzoruak

- Arriskuaren eta jarduera ekonomikoen kudeaketa

- Erosketa publikoa eta udal administrazioaren ingurumen kudeaketa

- Komunikazioa, sentsibilizazioa eta partaidetza

- Barne koordinazioa eta zeharkakotasuna

- Biztanleria

- Garapen ekonomikoa

- Lan merkatua

- Gizarte ongizatea eta gizarteratzea

- Hezkuntza, euskara, kultura eta kirolak

- Etxebizitza

LURRALDE ALDERDIAK

BALIABIDE NATURALAK, HONDAKINAK ETA INGURUMENAREN KALITATEA

SENTSIBILIZAZIOA, HERRITARREN PARTAIDETZA ETA BARNE KOORDINAZIOA

GARAPEN SOZIALA ETA EKONOMIKOA


Diagnostiko fitxen egitura

Arestian aipatutako eremuen analisia fitxa tematikoetan egituratuta dago. Horiek errazago

irakurri ahal izateko, jaso diren alderdiak eta edukiak azaltzen dira jarraian, fitxa ereduan

oinarrituta.

AZPIEREMUA DIAGNOSTIKOA BALORAZIOA

Diagnostikoaren aurkezpen sintetikoa, eremu tematiko bakoitzerako identifikatutako azpieremu adierazgarrienen arabera. Diagnostikoa ondorengoetan oinarrituta egiten da: - Eskuragarri dagoen informazio teknikoa (Udaleko eta

Udalaz gaindiko planak, Ekobarometroa, txosten sektorialak, tokiko iraunkortasun adierazleak…)

- Teknikariekin eta politikariekin egindako elkarrizketak.

- Herritarren partaidetzako bilkuretan jasotako ekarpenak.

Azpieremu bakoitzerako, diagnostiko teknikoaren balorazioa irudikatzen da, ikono baten bidez. Lau kategoria erabili dira, diagnostikatutako alderdietako egoera eta esku hartzeko lehentasuna aintzat hartuta.

☺

?

AURREKO TOKIKO EKINTZA PLANA

Lotutako lerro eta programak (Lotutako lerro eta programen kodeari eta izenburuari egindako

erreferentziak)

Aztertu beharreko eremu tematikoarekin lotura duten Tokiko Agenda 21eko aurreko Ekintza Planeko ildo estrategikoak eta esku-hartze programak identifikatzen dira.

Indarrean baina garatzeke dauden ekintza garrantzitsuak

Plan berrian sartzeko modukoak diren Tokiko Agenda 21eko aurreko Ekintza Planeko ekintzak biltzen dira. Horien artean, amaitu gabe utzi diren eta indarrean dauden ekintzak, ekintza garrantzitsu jarraituak edo amaitu gabeko ekintzak dira.

EREMU TEMATIKOA

Lotura duten Aalborgeko

konpromisoak Aztertutako eremuarekin lotura duten Aalborgeko konpromisoak


LOTUTAKO PLANAK ETA ARAUDIAK

Udal mailan

Eremu tematikoarekin lotura duten Udaleko arauak eta planak identifikatzen dira.

EAE mailan

Eremu tematikoarekin lotura duten Udalaz gaindiko arauak eta planak identifikatzen dira.

EKINTZAK EGITEKO LEHENTASUNEZKO EREMUAK

Egindako diagnostikoan eta azpieremuen balorazioetan oinarrituta, lehentasunez jardutea eskatzen duten eremuak identifikatzen dira. Horixe da Ekintza Plana prestatzeko abiapuntuko informazioa.

Udalaren eskumenekoak

Udalaren eskumeneko esku-hartze eremuak.

Udalaz gaindiko eskumena

Udalaz gaindiko erakundeen eskumeneko esku-hartze eremuak.

4.1 LURRALDE ALDERDIAK

11

LASARTE-ORIAKO TOKIKO IRAUNKORTASUN DIAGNOSTIKOA, 2013

LURRALDEA ETA ANTOLAMENDUA

Aalborgeko konpromisoa:

5. HIRIGINTZA PLANGINTZA ETA DISEINUA

Lurralde eremua a • Lasarte-Oria udalerria Gipuzkoa iparraldean dago eta Donostialdea-Bidasoa Behea Eremu

Funtzionalean kokatzen da. Biztanle-dentsitate handiko eremua da (1.000 biztanletik

gora kilometro koadroko), gizakia kokatzeko baldintza onak eskaintzen dituena.

• Lasarte-Oria berriki sortutako (1986) udalerria da. Udalerria sortu arte, hiru udalerriri

(Andoain, Hernani eta Urnieta) zegokion eremua zen; hori dela eta, udalerriaren zona

ezberdinak koordinaziorik gabe eta independenteki garatu ziren.

• Udalerria Gipuzkoako hiriburutik hurbil dago eta Oria ibaiaren eskuineko lursailak hartzen

ditu, ibaiaren ibilbide ertain-baxuan, kostaldetik kilometro gutxira. Hiriburutik hurbil

egonik, ondo komunikatutako udalerria da, lurraldean garrantzitsuak eta probintzia-

mailan egituratzaileak diren bide-azpiegiturekin.

Udalerriko lurzoruaren egitura organikoa eta erabilerak a • Lasarte-Oriaren ezaugarri nagusia izan da lurralde-mailan garrantzi handia duten

ibilgailuentzat bi errepidetatik (N-I eta AP-8) eta Oria ibaitik abiatuta taxututa dagoela;

horiek itxuratu dute udalerriko industria-gunea eta hiriaren morfologia.

• Lasarte-Oria udalerriaren lurraldeak 581 hektareako azalera dauka. Udalerriaren

azaleraren %31 gutxi gorabehera hiri-lurzorua da, udalerriko Arau Subsidiarioetan

egindako azterlanaren arabera, eta horietako gehienak bizitegi-lurzoruei edo sistema

orokorrei dagokie (ekipamenduak, bide-sistemak, espazio libreak...). Lurzoru industrialak

azalera osoaren %4,18 hartzen du, Oria ibaiaren ibarraren zati handi bat okupatzen

duelarik.

• Lurzoru urbanizaezina urria da mugakide dituen beste udalerri batzuekin alderatuta,

baina zentzuzkoa, udalerriaren beraren eremua kontuan hartuta. Lurzoru horretan,

bereziki, baserriei eta baso-guneei dagozkien nekazaritzako ustiategi txikiko landa-

eremuak aurkituko ditugu.

• Udalerriaren biztanle-dentsitatea, 3.079,38 bizt./km2 2012. urtean, Gipuzkoako batez

bestekoa (373,21 bizt./km2) eta eremu funtzionaleko udalerri gehienena baino askoz

handiagoa da. Biztanleriaren zatirik handiena finkatutako hiriaren erdialdean kokatzen

da.

• Aurrez esan bezala, ibilgailuentzako errepideek taxutzen dute udalerria. N-I errepideak

iparraldetik hegoaldera zeharkatzen du udalerria, bitan banatuz; errepidearen alde

batean Oria ibairainoko lursail tarte bat geratzen da, finkatuta eta ia-ia jalkinez betea

eta, beste aldean, hiri-multzo batzuk eta sakabanatutako baserriak, haien lursail eta

ustiategi txikiekin.

�

☺

12


Hiri egitura eta ehundura a • Hiriaren erdialdearen ezaugarrietako bat alturadun etxebizitza-multzotan antolatutako

familia anitzeko eraikinak dira, dentsitate garrantzitsuarekin, oso finkatuta eta ia-ia

beteta. Bizitegi-lurzoruko etxebizitzen dentsitatea honakoa da: 74,38 etxeb./Ha (2012);

datu hori Gipuzkoa lurraldeko batez bestekoaren (60,61) gainetik kokatzen da Udalmap-

en datuen arabera eta progresiboki handituz joan da azkeneko urteotan.

Iturria: Geuk eginda, Udalmap-en datuetatik abiatuta

• Hirigunearen eta N-I errepidearen ekialdean kokatzen dira hiri-garapen berrienak, Goiegi

Behe-ibarra eta Zabaleta Berri; gaur egun partzialki egikarituta daude. Garapen horiek

guztiak dentsitate ertain edo baxuko bizitegiak dira eta eraikinen tipologia alturadun

etxebizitza-multzoena, etxebizitza atxikiena eta familia bakarreko etxebizitzena da.

• Kontsumoko ohituren aldaketak eta hirugarren sektorearen eraldaketak, printzipioz

hirugarren sektorearen erabilerarekin garatutako hiriaren erdialdeko lokalak hutsik edo

gutxiegi erabilita egotea ekarri du. Horregatik, etxabe komertzialei etxebizitza

erabilera emateko ordenantza idatzi zuen Udalak eta ordenantza horretan

aurreikusitako lizentzia kopuru ia osoa eman da dagoeneko.

• Cocheras izeneko eremuak, plangintzan etorkizuneko bizitegi-eremu sailkatuta dagoenak,

gaur egun erabilera industrialari eusten dio; andeatuta eta egoera zabarrean dauden

habearteak kokatzen dira hantxe.

• Landa-eremuan sakabanatutako baserriak daude, horietako batzuk nekazaritzako

ustiategi txikiekin eta Hernani bidetik, Illaraltzueta bidetik, Urnieta bidetik, Azkorte

bidetik eta Buruntza bidetik dauzkate sarbideak. Ez dago hiri-ezaugarriak dauzkan landa-

eremurik.

• Etxebizitza hutsen portzentajea %9,2koa da, Gipuzkoako udal-erroldaren 2012ko datuen

arabera. Positiboki baloratzen da datu hori Gipuzkoako (%15,73) eta Donostialdeko

(%12,7) batez bestekoen azpitik egotea eta, gainera, azkeneko urteetan jaitsiera txikia

izan duela ikusten da (2008an %10,55ekoa zen).

Hiriko eta hiri inguruetako berdeguneak a • Lasarte-Oriak espazio libreen sistema bat osatzen duen parke-sare bat ez daukan arren,

modu irregularrean kokatutako toki-izaerako espazio libreak dauzka. Horrela, gaur egun,

hiriko parke, lorategi eta berdeguneek 357.08,79 m2-ko azalera hartzen dute, hots,

biztanleko 19,92 m2. Berdeguneen azalera handitzea lortu da Somoto Parkea handituta,

Brigidas Plaza Komentuko baratzaren lursailekin bateratuz parke berri bat sortuta, gaur

☺

�

13


egun egikaritze-fasean dagoen Ibaiertzeko Pasealekua sortuta eta berdeguneak dauzkaten

urbanizazio berriekin (Okendo, Loidibarren…).

• Gainera, ibaiertzeko pasealekua osatzen duen oinezkoen ardatzean parke edo

berdeguneen sare bat dago: Brunet Parkea, Zumaburu Parkea, Askatasunaren Parkea eta

ibaiertzeko Parkea.

• Lasarte-Oriako Arau Subsidiarioetan Plazaolako Landa-parkea egitea aurreikusten da,

inguruko elementu naturalekin integratutako landa-eremuko parke bat; eta espazio hori

gainerako espazio libreekin eta Lasarte-Oriako biztanledun lurraldearekin lotuko dituen

oinezkoentzako ibilbideen sare bat planteatzen da. Parke hori hirigunetik 10 minutu

eskasera kokatzen da eta 200.000 m2-tik gorako hedadura dauka, Oztarango behe-

ibarrean.

Hiri paisaia eta gune andeatuak a • Industrialdearen atzealdean, Oria ibaiaren ertzean, degradatutako zonak eta era

guztietako hondakin-pilaketak zeuden. Udalak, Izartu programaren barruan, Eusko

Jaurlaritzaren laguntzarekin, ibaiertzeko Pasealeku zati hori garatu zuen 2007an eta

degradatutako zona hori berreskuratu egin zen.

• Hala ere, Cocheras izeneko eremua, bizitegi gisa birsailkatuta dagoena, gainbehera dago

industria-eremu gisa eta degradazio eta bertan behera uzteko prozesuan.

Iturria: Minuartia Enea (2013)

Ondare arkitektonikoa eta kulturala a • Lasarte-Oriako Arau Subsidiarioen Katalogoan, katalogatutako eraikin eta eraikitako

elementuen zerrenda bat dago. Besteak beste, Brigiden Komentua, EAEk 2006an

Monumentu kategoriarekin katalogatutakoa; Pedro Deunaren Parroki Eliza; Plazaolako

Bidezubiak; Lasarte-Oriako udaletxea eta Elkezabal Zahar baserria.

• Balizko Arkeologia Guneak ere badaude, izendapen hori 1997an jaso zutenak; honako

hauek, hain zuzen ere: Lasartetarren Multzoa, Pedro Deunaren Parroki Eliza eta Brigiden

Komentua.

• Gainera, Monumentu-multzo kategoriarekin Kultura-ondare izendapena daukan Santiago

Bideak Lasarte-Oria udalerria zeharkatzen du ekialdetik mendebaldera, hiriaren

erdigunetik igaroz.

�

☺

14


Lurralde eta sektore antolamendua a • Donostialdeko Lurraldeko Zati-planak Lasarteko Cocheras izeneko industria-eremu

zaharra bizitegi bilakatzeko (1.000 etxebizitza) prozesuaren sustapen publikoa

proposatzen du aldi berean; baita, Lasarte-Oriako erdigunean kokatutako Michelinen

instalazio industrialen lurzoru zaharkituak eraldatuta, hirugarren sektoreko jarduera

berrietarako industrialdea sustatzea ere, interes publikoko ekimen gisa.

• EAEko Ibaien eta Erreken ertzak antolatzeko Lurraldeko Arlo-planak Oria ibaiaren

ezaugarriak zehazten ditu, ingurumenaren osagaiaren eta osagai hidrauliko eta

urbanistikoen arabera.

• Ekonomia jardueretarako lurzoru publikoa eta merkataritza-ekipamenduak sortzeko

Lurraldeko Arlo-planak “Jarduera ekonomikoetara bideratutako lurzoruak antolatzeko,

kudeatzeko eta horien sustapen urbanistikorako lehentasunezko intereseko udalerri”

kategorizazioa proposatzen du udalerriarentzat, “Jarduera ekonomikoaren garapenerako

lehentasunezko eremuaren” barruan sartuz.

• EAEko Hezeguneen Lurraldeko Arlo-planak babestu beharreko ondorengo elementua

jasotzen du Lasarte-Orian: Lasarteko urmaela (Atsobakarreko Hezegunea).

• Gipuzkoako Bizikleta Bideen Lurraldeko Arlo-planak Donostia-Mutriku ardatz nagusia

proposatzen du, Lasarte-Oriatik igarotzen diren bi adarkadura dauzkana: Lasarte-Oria-

Urnieta (6,6 km) eta Lasarte Oria-Usurbil (4,1 km).

Hiri antolamendua a • Lasarte-Orian indarrean dagoen udal plangintza orokorra Arau Subsidiarioen agiriari

dagokio; Arauon testu bategina 2005. urtean onartu zen.

• Arau Subsidiarioak era desberdinean garatu dira, beharren eta hiri-ingurunearekiko

gertutasunaren arabera. Eremu finkatuetako aurreikuspenak ia erabat egikaritu dira;

bizitegi-eremu berrietarako aurreikuspenak, berriz, garatzeko daude.

• Finkatutako eremuetan, Loidi Barren eta Okendoko Barne-eraberritzeko Plan Bereziak,

BEPBk (PERI), garatu dira eta egikaritzeko geratu da Cocheras izeneko eremuko erabilera

industrial eta hirugarren sektorerako erabilerak bizitegi-erabileragatik ordezkatzea.

• Gaur egun partzialki egikarituta dauden hiri-periferiako bizitegi-eremu berriak garatzen

ari dira, Goiegi Ibarbidekoa eta Zabaleta Berrikoa.

• Jarduera ekonomikoetara bideratutako eremuei dagokienez, gaur egun “A.7-Michelin 2”

eremuan industriarako eta hirugarren sektorerako eremu berria sortzeko lanean ari dira;

plangintza egin da, herritarren parte-hartze prozesuaren laguntzarekin. Gaur egun etenda

dago prozesu hori.

• Cocheras eremuan, tramitazio urbanistikoa onartuta dagoen arren, oraindik ez da gauzatu

industriarako eta hirugarren sektorerako erabilerak bizitegi-erabileragatik ordezkatzea.

☺

�

15


• Arau Subsidiarioek Errekalden kokatutako Teresategi izeneko eremuan garapen industrial

berri bat ere aurreikusten dute, industriarako eta hirugarren sektorerako erabilera izango

duena; "A.38-Goiegi Gora" eremuko hirugarren sektoreko erabilerako (hotela) eremu berri

baterako plangintza ere onartuta dago.

Iturria: Lasarte-Oriako Udala

Antolamenduan eta eraikuntzan iraunkortasun irizpideak sartzea a • Indarreko Arau Subsidiarioetan ez da iraunkortasun irizpiderik aitortzen eraikuntzan.

Energia eraginkortasunerako eta eraikuntzako materialen iraunkortasunerako berariazko

irizpiderik ere ez dago. Udalerri mailan energia eraginkortasuna sustatzen duen tresna

arautzailerik eduki ez arren, Hirigintza Sailak energia eraginkortasuneko ziurtagiriak eta

ingurumenaren arloko araudia betetzea exijitzen die udalerrian egiten diren eraikuntzei.

• Udalerrian badaude energia eraginkortasuneko ziurtagiriak dauzkaten etxebizitzak, 3,23

etxebizitza 1.000 biztanleko, hain zuzen ere (Udalmap, 2010).

Auzoz-auzo proiektuaren testuinguruan herritarrek egindako ekarpenak a • Herritarrek positiboki baloratzen dute Plazaolako Parkearen Proiektua, baina haien kezka

adierazten dute geldituta dagoelako.

• ‘Auzoz auzo’ proiektuaren saioetako parte-hartzaileen iritziz, beharrezkoa da dauden

berdegune eta parkeak mantentzea eta berdegune gehiago sortzea.

• Zumaburu-Cocheras eremuko abandonatutako pabilioien eta Udalak hirigintzan jarraituko

duen politikaren inguruko kezka dagoela ikusten da.

• Zabaleta, Zabaleta Berri eta Goiegi auzoetako bizilagunek urbanizazioa egikaritzen

amaitzeko muga-data jartzea proposatzen dute.

• Erabiltzen ez diren eraikin eta zonei erabilera bat emateko beharra identifikatu da.

Adibidez: Oztaran eskola, anbulatorio zaharra…

�

Bizitegia

Industriala

Hirugarren sektorea

Komunikazioak

Espazio libreak

16


Herritarrek parte hartzeko foroan egindako ekarpenak a a Tokiko Agenda 21 proiektua berrikusteko prozesuaren esparruan, herritarren parte-hartzerako

saio bat egin da; saio horretan, ‘Auzoz auzo’ prozesuan identifikatutako lehentasunezko

esparruekin lotutako ondorengo proposamenak jaso dira:

• Erabiltzen ez diren eraikin eta zonei erabilera bat ematea. Adibidez: Oztaran eskola,

anbulatorio zaharra…

o Oztaran eskola berriz zabaltzeko eskaera egitea

• Udalerriko parkeak konpontzea eta mantentze-lanak hobetzea

o Okendoko parkean kiosko bat egitea (finkoa)

17



Udal mailan

• Lasarte-Oriako Plangintzako Arau Subsidiarioak (2005) eta ondorengo aldaketak.

Probintzia mailan

• Gipuzkoako Bizikleta Bideen Lurraldeko Arloko Plana (hasierako onespena 2010ean)

EAE mailan

• Euskal Herriko Lurralde Antolakuntzari buruzko Legea, 1990eko maiatzaren 31koa

• Lurzoruari eta Hirigintzari buruzko Legea, 2006ko ekainaren 30ekoa

• Lurraldearen Antolamendurako Jarraibideen aldaketa, haien Berrazterketaren ondorioz.

Euskal Hiria NET (2012)

• Donostialdeko Lurraldeko Zati-plana (Hasierako onespena 2010ean)

• EAEko Hezeguneen Lurraldeko Arlo-plana (2004koa, 2012an aldatua eta hasiera batean

onartua)

• EAEko jarduera ekonomikoetarako lurzoru publikoa eta merkataritza-ekipamenduak sortzeko

Lurraldeko Arlo-plana (2004)

• EAEko Trenbide Sarearen Lurraldeko Arlo-plana (2001; 2005ean aldatua eta behin betiko

onartua).

• Ibaien eta erreken ertzak antolatzeko Lurraldeko Arlo-plana (1998)

JARDUTEKO LEHENTASUNEZKO ESPARRUAK

Udalaren eskumena

• Zaharkitutako hiri-sektoreak berreskuratzea, Arau Subsidiarioetan planteatutako

aurreikuspenekin, etxebizitza publikoa ezartzeari bidea emanez eta bizitegi-erabilerarekin

bateragarri diren jarduera ekonomikoak birkokatuz, bizitegi-zerbitzu hiri-eremu mistoak

sortzeko.

• Berdeguneen sistema eratzea, dagoeneko badauden berdeguneak osatuz eta Arau

Subsidiarioetako aurreikuspenak garatuz.

• Bizitegi-eremuak garatzea, biztanleen beharren arabera.

• Hirigintzako plangintza berrikusterakoan iraunkortasun irizpideak sartzea.

• Bizitegi-eraikinetan, ekipamenduetan eta espazio publikoetan energia eraginkortasuneko

neurriak bultzatzea, birgaitzearen edo eraikuntza berriaren bitartez.


• Ez da Udalaz gaindiko jarduketa-esparrurik identifikatu.

19


MUGIKORTASUNA

•

Aalborg-eko konpromisoak:

6. MUGIKORTASUN HOBEA ETA TRAFIKOA MURRIZTEA

10. TOKIKOTASUNETIK GLOBALTASUNERA

Eguneroko mugikortasun eskariaren ezaugarriak a • Lasarte-Oriako laneko autokontentzioa %34,04koa da (INE, 2001); horrek esan nahi du

udalerrian bizi diren langileen gehiengoa kanpora joaten dela lanera, baita 16 urtetik

gorako ikasleen %63,28 ere, ikasketak egitera kanpora joaten dira, Donostiara,

gehienbat.

• Barruko mugimenduen %84 oinez egiten da (trafikoari eta aparkalekuei buruzko

azterlana, 2002) eta ibilitako batez besteko distantzia 400 metrokoa da, 10 minutuko

iraupenarekin. Hori da babestu eta sustatu beharreko udalerriaren elementurik

positiboenetako bat. Azterlanaren arabera, ibilgailu pribatuan egindako hiri-barruko

ibilbideak oinezkoentzako moduko distantziakoak dira (%40 kilometro batetik beherakoak

dira eta %60 bi kilometrotik beherakoak).

• Kanporako mugimenduetarako, Lasarte-Oriako biztanleen %63k auto pribatua erabiltzen

du; kanpotarren kasuan, berriz, handiagoa da ibilgailu pribatuaren erabilera, %89, hain

zuzen ere (trafikoari eta aparkalekuei buruzko azterlana, 2002).

• Mugimendu guztietan, barruko zein kanpokoetan, motordun garraiobide indibidualaren

(automobila) nagusitasuna askoz handiagoa da, mugimenduen %47,97rekin (trafikoari eta

aparkalekuei buruzko azterlana, 2002).

Kotxez%47,97

Autobusez%14,65Trenez

%2,42

Oinez%34,96

DESPLAZAMENDU MODUA (2002)

Iturria: Geuk eginda, Udalaren datuetatik abiatuta

Mugikortasunaren kudeaketa eta plangintza a • 2002. urtean, "Trafikoari eta aparkalekuei buruzko azterlana" egin zen; azterlan

horretan, udalerriko mugikortasuna aztertu zen, ibilgailuen zirkulazioari buruzko

proposamenak garatu ziren eta aparkalekuen eskaintza.

• Trafikoari buruzko ordenantza bat dago, 2000. urtean onartutakoa eta hainbat alditan

aldatu dena. Ordenantza horren helburua da, trafikoari dagokionez, hiri barruko bideen

erabilera arautzea, baita trafikoaren antolamendua, zaintza eta kontrola ere.

�

�

20


• Trafikoaren eta aparkalekuen araubidea landu den arren, udalerria planifikatu eta,

oinezkoen eta txirrindularien ardatzak eta garraio publikoa kontuan hartuta,

proposamenak garatuko dituen Mugikortasun Iraunkorrari buruzko udalerriko Plan

Orokor baten falta nabaritzen da.

• 2007. urtean, Lasarte-Oriako Udalak herritarrei autoaren erabilera partekatua errazteko

zerbitzua jarri zuen abian, baina, 2009. urtean zerbitzu hori eskaintzeari utzi zion, eskari

faltagatik.

Garraio publikoa a • Garraio publikoak funtzio garrantzitsua betetzen du Lasarte-Oriako bizilagunentzat zein

udalerrira erakarritako bidaientzat, garraiobiderik erabiliena ez den arren.

• Lasarte-Oriak tren-geltokia dauka. EuskoTren-en Lasarte-Oria/Hendaia zerbitzuak

udalerria Donostiarekin lotzen du, 15 eta 30 minutu arteko maiztasunarekin eta ibilbidea

egiteko 12 minutuko denborarekin. Ibilbidearen denbora osoa 52 minutukoa da, 30

minutuko maiztasunarekin.

• 2009. urtean, hiribus linea bat jarri zen abian, mugikortasun urriko erabiltzaileentzat

egokituta dagoena. Gaur egun, zerbitzu honek 14 bidaia egiten ditu, 30 eta 150 minutu

arteko maiztasunarekin eta 27 geldialdirekin. Geltoki batzuetan desagertu egin da

kokapenaren seinaleztapena eta hiribusaren geltoki batean ere ez dago zerbitzuari

buruzko informazioa ematen duen seinaleztapenik, nahiz eta Tajamar Biribilgunean panel

informatzaileak jartzeko asmoa dagoen.

0

500

1000

1500

2000

2500

3000

Iraila Urria Azaroa Abendua Urtarrila Otsaila Martxoa Apririla

Bid

aia

ri k

op

uru

a

Hiribusaren bidaiari kopurua

2012 2013


• Hiriarteko autobusak Lasarte-Oria lurraldeko 10 udalerrirekin lotzen du (Tolosa, Irura,

Billabona, Asteasu, Andoain, Usurbil, Zubieta, Hernani, Astigarraga eta Donostia, baita

Ospitaleekin ere). Gaueko zerbitzua ere eskaintzen du Tolosa, Billabona, Irura, Andoain

eta Donostiara, 30-60 minutu arteko maiztasunarekin.

• 2005. urtean, Buruntzaldeko Udaltaldeko udalerrien ingurumen-arazoei eta arazo sozial

eta ekonomikoei buruzko herritarren pertzepzioaren zundaketa bat egin zen. Inkesta

haren datuen arabera, elkarrizketatutako pertsonen %90,42 pozik edo oso pozik

zegoen garraio publikoaren maiztasunarekin eta helmuga hautatzeko aukerarekin.

• Baserrietan bizi diren herritarrentzat zerbitzurik jarri ez den arren, nahikoa da taxi

zerbitzua, herritarren beharrak soberan betetzen dituzten 13 lizentzia baitaude.

☺

21


Oinezko eta bizikletentzako sareen karakterizazioa (bidegorriak) a • Ibilbide horien kalitatea nahiko ona da, nahiz eta zati batzuk egikaritzeke dauden.

Ardatz nagusiak bi ibilbidetan garatu dira: udalerria iparraldetik hegoaldera zeharkatzen

duen ibaiaren ertzeko pasealekua eta Plazaolako trenaren antzinako trazatua, hori ere

bizikletentzako egokituta dagoena (hirigunea etorkizuneko Plazaola parkearekin lotuko

duena). Hala ere, bizikletentzako egokiak diren ibilbideen arteko komunikazio falta dago

auzo ezberdinen artean, elkarrengandik hurbil dauden arren.

• Lasarte-Oriaren elementu egituratzaileetako bat ibaia da eta, aurrez aipatu bezala,

oinezko eta bizikletentzako ibilbideetarako ardatz nagusietako bat ibaiertzeko

pasealekua da. Ibaiari, udalerriaren ardatz egituratzaile gisa, balioa emateko eta

herritarrek goza dezaten, Izartu proiektuaren barruan, ibaiertzean pasealeku zatiak

egiten joan da poliki-poliki Udala; horietako batzuk bizikletentzako ere egokiak dira.

Oinezkoentzat pasealekua Michelinetik Bruneteraino doa; oraindik egikaritzeko dago

Erribera kaleko zatia eta Bruneteko industrialdeko amaierako zatia. Bidegorria, berriz,

Oriako industria-eremuraino iristen da. (!)


• Lasarte-Oriako Udalak hiru eskailera mekaniko eta igogailu bat eraikitzeko eta

mantentzeko lan egin du, desnibel handiak dauzkaten zonetako irisgarritasuna hobetzeko

helburuarekin.

o Arranbiden dagoen eskailerak, bost zatiren bitartez, Zirkuitu ibilbidea

Arranbideko zonarik garaienarekin lotzen du.

o Oztaranen dagoenak, lau zatiren bitartez, Frantzisko Deunaren kalearen

beheko aldea Oztarango zonarik garaienarekin lotzen du.

o Tajamar biribilgunean dagoenak Adarra kalera iristeko balio du.

o Igogailua Elizatze plazan dago eta plazaren beheko aldea Adarra kalearekin

lotzen du maila ezberdinetan.

• Gipuzkoako Bizikleta Bideen Lurraldeko Arlo-planak Donostia-Mutriku ardatz nagusia

proposatzen du, Lasarte-Oriatik igarotzen diren bi adarkadura dauzkana (udalerritik

igarotzen diren zatirik gehienak eraikita daude):

o Lasarte-Oria-Urnieta (6,6 km); adarkaduraren zatirik handiena Plazaola

trenaren antzinako trazatua da. Zati honetan, egikaritzeko dago Urnietarekin

lotzeko balio duen Lasarte-Oriako azkeneko zatia eta Loiditik Tajamar

biribilgunerainokoa. (!)

o Lasarte-Oria-Usurbil (4,1 km); Hipodromo Etorbidetik EuskoTren eta

Urbarterainokoa eraikita dago. Zati horretan, Errekalderekin lotzea falta da.

(!)

☺

22


• Udalak bidegorri zati berrien sorreran lanean jarraitzen du, eta adibide gisa ibai

ertzeko pasealekua, goran aipatutakoa, Zabaleta Berrin eta Goegi Ibarrean aurreikusitako

bidegorriak eta Hirigintza proiektu berriak aipatu daitezke. Gaur egun, 5.660 metro

bidegorri dago eraikita udalerrian; horrek 10.000 biztanleko 3,16 km suposatzen du.


• Udalerriak badauka Irisgarritasun Plan bat, 2008an eguneratu zena. Plan horretan,

jarduketak proposatzen dira garraioan, komunikazioan eta seinaleztapenean, eraikin

publikoetan eta etxebizitzetarako sarbideetan. Positiboki baloratzen da Udalmap-en

2009ko datuen arabera udal eraikin ia guztiak irisgarriak izatea.

Bide-sarea a • N-I autobiak (Autovía del Norte) bi zatitan banatzen du udalerria, barrera bat sortuz.

Errepide horrek Donostiarekin lotzen du udalerria iparraldetik eta Andoainekin

hegoaldetik.

• AP-8 autobidea udalerriaren iparraldetik igarotzen da, ekialdetik mendebaldera, alde

batean Errekaldeko industrialdea eta beste aldean hiri-bilbea uzten dituela.

• N-I zaharraren trazatua kale bilakatuta dago eta udalerri osoa zeharkatzen du

iparraldetik hegoaldera eta ardatz horretatik irits daiteke Lasarte-Oriako auzo

ezberdinetara.

• Hiriguneko barruko bideen trafiko-intentsitateak hartu ditzakeenak baino txikiagoak dira

(<800 vph) (trafikoari eta aparkalekuei buruzko azterlana, 2002). Atsobakarreko

biribilgunearen sarbideetan eta zubiaren eta Oria Etorbidearen bidegurutzean

antzematen dira intentsitate handiagoak, enplegu industrialarekin lotuta.

• Udalerrian, tarte batzuetan, abiadura baketzeko eta moteltzeko jarduketak egin

beharra ikusi da; horretarako, lurzoruko goraguneak jarri dira. Oraindik badaude era

horretako jarduketak egin edo egikaritu daitezkeen zati batzuk (!).

�

Eginda

Proiektua edo egikaritzen

Iturria: Minuartia Enea, 2013

23


Lurraldeko konektibitatea eta irisgarritasuna a • Udalerriaren lurraldeko irisgarritasuna oinarrizko bide-saretik oso altua da.

• Gipuzkoako hiriburuarekiko Lasarte-Oriaren garraio publiko bidezko lotura ona da; ezin

gauza bera esan EAEko gainerako hiriburuekiko eta probintziako udalerriekiko loturari

buruz.

• Lasarte-Oriako auzo ezberdinen irisgarritasun arazo nagusiena dauzkaten kota

ezberdinengatik ematen da eta, hurbil dauden zonak diren arren, konektibitate arazoak

dauzkate. Zabaleta da udalerriko auzorik helezinenetako bat; gaur egun, loturarako bi

bide dauzka, baina malda handiarekin.

• Gainera, N-I errepidea barrera garrantzitsua da eta udalerria bitan zatitzen du.

Aparkalekuak a • Lasarte-Oriako aparkalekuen balantze orokorra ez da nahikoa, ibilgailu ugari baitago

kaleko aparkalekuen eta garajeetako plaza kopuruarekin alderatuta. Hala ere,

nabarmentzekoa da berriki egindako garapen urbanistikoetan balantzea positiboa dela.

• Azkeneko urteetan, Michelineko garajeak eraiki dira, solairu bakoitzeko (bi solairu

dauzka) 3.500 m2 inguruko azalerarekin, Zamaburuko lurrazpiko aparkalekua uharte-

plazan, 170 ibilgailurentzako lekuarekin eta Sasoetan, Andatza plazan. Gainera,

Loidibarrengo Proiektuaren barruan, txandakako aparkalekua egikaritu da eta Okendon,

udaletxearen eraikin berriaren proiektuarekin batera, beste aparkaleku bat egokitu da,

oraindik okupatu gabe dagoena.

• Hiriaren erdigunean oraindik ere ohikoa da legez kanpo aparkatzea, espaloiak,

oinezkoentzako espazioak edo zirkulaziorako galtzadak okupatuz; horrek oinezkoen

mugimenduak oztopatzen ditu, espazio publikoen kalitatea kaltetzen du eta istripuen

arriskua handitu.

• Herritarrei 2009an egindako asebetetasunari buruzko azterlanaren arabera, udalerriaren

arazo nagusia aparkaleku falta da.

Motorizazioa eta ibilgailuak a • Ibilgailu kopurua haziz joan da, nahiz eta azkeneko lau urteotan igoera minimoa izan

den. Hala ere, eragin negatiboa suposatzen du garraiobide ez motorizatu edo garraio

publikoranzko aldaketa baterako.

• Lasarte-Orian, 1.000 biztanleko 600 ibilgailu daude (Udalmap 2010). Motorizazio-tasa

hori Gipuzkoakoaren (620) eta Euskadikoaren (590) artean kokatzen da.

0

1.000

2.000

3.000

4.000

5.000

6.000

7.000

8.000

9.000

10.000

11.000

2005 2006 2007 2008 2009 2010

Ibil

ga

ilu

ak

IBILGAILU KOPURUAREN BILAKAERA

Automobilak Motozikletak Kamioiak eta furgonetak Beste batzuk

Iturria: Geuk eginda, Eustat-etik eskuratutako datuetatik abiatuta.

�

�

�

24


Istripu-tasa a • Lasarte-Orian gertatutako erregistratutako trafiko-istripuen kopuruak beheranzko joera

izan du; 2011n, 1.000 biztanleko 9,44 istripu gertatu ziren eta 2005ean, 17,03. Hala ere,

Gipuzkoako batez bestekoaren (7,54) gainetik kokatzen da (Udalmap). Joera horren

arrazoia bigarren ingurabidea zabaltzea edo Aritzetako lotunea izan direla pentsa

genezake.

• Hala ere, oinezkoen harrapatzeek gora egin dute azkeneko urteotan; 2011n, 1.000

biztanleko 5,58 harrapatze gertatu ziren (Udalmap). Kopuru hori ere Gipuzkoako batez

bestekoaren (5,05) gainetik dago.

Salgaiak a • Salgaien zamalanerako bide publikoko guneak seinaleztatuta dauzka Udalak eta ordutegi

bat daukate.

• Trafikoa arautzen duen Ordenantzan, zamalanerako neurriak ezartzen dira.

Bide-hezkuntza a • Urtero, Mugikortasunaren Astea ospatzen da (2005-2013); aste horretan zehar,

Energiaren Euskal Erakundearekin batera, eraginkortasunez gidatzeko ikastaroak

eskaintzen dira eta bizikleta-martxa bat antolatzen da; bata, 12 urtetik beherako neska-

mutikoentzat eta bestea helduentzat. Tailerrak eta bizikleta-jolasak ere antolatzen dira,

informazioa zabaltzeko liburuxkak banatzen dira…

• 2008an ospatu zen Mugikortasunaren Astearen barruan, hiribusaren esperientzia pilotu bat

jarri zen abian astebetez; gaur egun zerbitzu hori martxan dago.

• Ingurumen Sailak, 2008. urtean, gai ezberdinei buruzko herritarren foroen bitartez

herritarren iritzia ezagutzeko eta kontuan hartzeko dinamika abiarazi zuen; tartean,

mugikortasunaren gaia landu zen.

Auzoz-auzo proiektuaren testuinguruan herritarrek egindako ekarpenak a • Oinezkoentzat ibilbideak hobetzea proposatzen da. Herritarrek gune arriskutsu asko

ikusten dituzte oinezkoentzako zebra-bideetan; baita irisgarritasun-zailtasunak ere, auzo

batzuen kota ezberdintasunengatik eta N-I errepideagatik, beraz, auzo biak lotuko

dituzten oinezkoentzako pasabideak jartzea proposatzen dute. Gainera, zona batzuetako

espaloien egoera txarra nabarmentzen da.

• Ibilgailuen herri barruko abiadura-muga 30km/h abiadurara murriztea proposatzen dute

herritarrek (bizikletarekin, adibidez, lasai ibiltzeko) eta mendi-bideetan autoen

gehiegizko abiadurari konponbidea ematea.

• Saioetan parte hartu duten pertsonek gaizki aparkatutako ibilgailuen gaineko kontrol

handiagoa eskatzen dute, izan ere, askotan, espaloian eta oinezkoen pasabideetan autoak

edo motoak aparkatuta ikusten dira.

• Aparkalekuei dagokienez, erdiguneko auzo gehienetako aparkaleku eskaintza ez dela

nahikoa uste dute; gainera, Okendoko parkingari buruzko kezka azaltzen dute.

• Hiri barruko bideetan egindako aldaketei buruzko hainbat kexa jaso dira; bide batzuk

norabide bakarrekoak izatera pasatu dira.

�

☺

☺

25


• Eskolako sarrera eta irteeretan sortzen diren auto-ilarei konponbidea ematea proposatzen

da (autobusaz gain, guraso asko joaten da, autoz).

• Lasarte-Oria Donostiarekin eta Urnietarekin bidegorriaren bitartez lotzeko beharra

ikusten da.

• Hiri-barruko eta hiriarteko garraioa hobetzea proposatzen da: Ospitaletako geralekua

Orian ere jartzea, geralekuetan markesinak jartzea, Goiegin autobus geraleku bat jartzea

eta hiri-barruko garraioa Kaxkarroraino iristea.

Herritarrek parte hartzeko foroan egindako ekarpenak a

Tokiko Agenda 21 proiektua berrikusteko prozesuaren esparruan, herritarren parte-hartzerako



• Hiribusaren ordutegian eta geralekuetan hobekuntzak egitea

o Geralekuak eta ordutegiak hobeto markatzea edo seinaleztatzea

o Hiribusaren zerbitzua hobetzea Zelaialden

• Ospitaletara doan autobusaren geraleku kopurua handitzea

o Presio egitea, autobusa Oriatik igaro eta han gera dadin

o Asteburuetan zerbitzua jartzea

• Aparkalekuaren arazoari konponbidea ematea

o Erabiltzen ez diren eremuak identifikatzea, aparkaleku gisa egokitzeko

o Guztion artean (auzolan) edo udalerriko langabeekin, eremuak gaitzea

• Hiriko mugikortasuna hobetzea: gune arriskutsuak, goraguneak, oinezkoentzako zebra-bideak...

o Udaletxe aurreko oinezkoen pasabidea argitzea

• Bidegorria

o Inguruko udalerriekin udalerri ezberdinak lotuko lukeen bidegorri bat garatzeko aukera lantzea

26



Udal mailan

• Lasarte-Oriako Plangintzako Arau Subsidiarioak (2005) eta ondorengo aldaketak.

• Trafikoa eta trafiko, motordun ibilgailuen zirkulazio eta bide-segurtasunaren esparruan

Udalaren zehatzeko ahalmena erabiltzeko prozedura arautzen duen Ordenantza

• Lasarte-Oriako trafikoari eta aparkalekuei buruzko azterlana (2002)

Probintzia mailan

• Gipuzkoako Bizikleta Bideen Lurraldeko Arlo-Plana (hasierako onespena 2010ean)

• Gipuzkoako Errepideen Lurraldeko 2007-2017 Arlo-plana (2006)

EAE mailan


• EAEko Errepideen 2005-2016 Plan Orokorraren 2. Berrikuspena (2010)

• EAEko Garraio Sare Intermodal eta Logistikorako Lurraldeko Arlo-plana (Aurrerakina, 2003)

• EAEko Garraio Iraunkorraren Plan Zuzentzailea (2002)

• EAEko Trenbide Sarearen Lurraldeko Arlo-plana (2001; 2005ean aldatua eta behin betiko

onartua).


Udalaren eskumena

• Herritarren mugikortasunari eta garraio publikoaren benetako eskariari buruzko azterlanak

egitea, udalerriko Mugikortasun Iraunkorraren Plan bat egiteko.

• Garraiobide ez motorizatuen erabilera bultzatzeko proiektuak aztertzea eta, bideragarriak

badira, horiek garatzea; esaterako, “eskolarako bide” seguruak eta autoa partekatzea.

• Bidegorrien sarea garatzea (barrukoa eta mugakide dituen udalerriekin lotzekoa),

bizikletarentzako berariazko plan bat eginda.

• Oinezkoentzako ibilbideen kalitatea hobetzen jarraitzea.

• Udalerriko Irisgarritasun Plana egitea, abiadura baketzeari eta moteltzeari garrantzia

berezia emanez.

• Aparkalekuen kudeaketa eraginkor eta eskaintzaren dimentsionamendu zuzen baterako

beharrezko hobekuntzak aztertzea.

• Hiri-barruko garraioa hobetzea.


• Hiriarteko garraio publikoaren eskaintza hobetzea.

27


BIODIBERTSITATEA ETA PAISAIA

•

Aalborgeko konpromisoa:

3. ONDASUN NATURAL KOMUNAK

Natura eta paisaia balioak a • Gaur egungo paisaiak gizakiaren eraldaketa handia erakusten du, jatorrizko basoak,

batez ere, zelaiek eta hiriguneek ordezkatu dituzte, baina, baita sasiarteek eta kanpoko

espeziedun baso-landaketek ere.

• Baso-azalerak azalera osoaren %21,66 bakarrik hartzen du; zelaiek eta sasiarteek,

berriz, azaleraren %38,46, garai bateko baso hostozabalak ordezkatuz.

• Lasarte-Oriako landaredi potentziala harizti misto atlantikoa eta harizti azidofiloa dira,

biak ala biak haritz kandudunez (Quercur robur) osatuak; eta ibai-ibilguaren inguruetan

haltzak (Alnus glutinosa) aurkitzen ditugu. Gaur egun, baso autoktono horiek zelai,

sasiarte eta beste baso-landaketa batzuek ordezkatu dituzte, bereziki, insignis pinuek

(Pinus radiata); horrela, kasu gehienetan hedadura txikiko ibarbideko zuhaiztiak dira.

• N-I errepidearen ekialdeko zonaren zatirik handienaren ezaugarri bereizgarria zelaiak

nagusi diren nekazaritza-paisaiak dira. Maldarik handieneko mazeletan baso

autoktonoak eta baso-landaketak kokatzen dira. Hala ere, N-I errepidearen

mendebaldean hiri-eremua aurkitzen dugu, Oria ibaiaren ibarraren zati handia hartzen

duena.

• Froilan Elespe parke botanikoa paisaia-balio eta natura eta botanika interes handiko

hiriko parke publikoa da; 78 bat zuhaitz espezie eta 10 zuhaixka espezie daude eta hantxe

dago Atsobakarreko hezegunea. Hezegune hori interes naturalekoa da, uretako

landaredia ugari baitauka (lezkak, ihiak eta ezpata-belarrak); landaredia horretan uroiola

bezalako hegaztiak edo txantxangorriak, buztanikara zuriak eta etxe-txolarreak bezalako

hegazti txikiak bizi eta habia egin dezakete.

• Faunari dagokionez, Oria ibaia ibai-amuarrainaren eta izokinaren interesekoa da.

Lasarte-Orian arrain-faunaren behatoki bat dago. Gainera, Atsobakarreko hezegunean

Arriskuan dauden espezieen zerrendan katalogatutako fauna espezieak aurkitu dira.

Uhalde-enarak (Riparia riparia), kalteberen kategorian sailkatutakoak; lezkari arruntak

(Acrocephalus scirpaceus), txio horiak (Phylloscopus trochilus) eta euli-txori beltzak

(Ficedula hypoleuca), bakanen kategorian sailkatutakoak, eta interes berezikoen

kategorian sailkatutako ur-zozoak (Cinclus cinclus) identifikatu dira.

• Udalerrirako eta Gipuzkoarako interes geologikoko bi gune daude udalerrian:

kuaternarioko ibai-terraza eta Kretazikoko olistolitoa.

Sistema naturalen eta paisaiaren kontserbazio egoera eta intzidentzia a • Gizakiaren esku-hartzeak jatorrizko landaredia aldakaritu du baso-lurretan. Baso-lur

horietako espezie nagusia haritz kanduduna (Quercus robur) izan beharko litzateke; hala

ere, gaur egun, zelaiek eta kanpoko baso-landaketek hartzen dituzte lurrok. Baso mota

horiek ondoen kontserbatzen diren zonak Oztaran eta Basotxoko errekastoen ibarbideak

dira, nahiz eta azken horretan platanoak ere badauden.

• Ibaietako ekosistemek ere aldaketa nabarmenak jasan dituzte, hiri-lurzorua eta lurzoru

industriala lortzeko beharraren eraginez, lautada alubial estuei lurra irabaziz; horrek

ibaiertzeko landaredia desagertzea ekarri du. Landa-eremuan, haltzezko (alnus

�

�

28


glutinosa) basoak ia beti dira galeria basoak. Gaur egun, baso horiek okupatzen duten

zabalera estua da, izan ere, orokorrean, zuhaitz ilara bakarrera edo ilara bakan

batzuetara murriztu dira edo zelai eta laborantzek edo platano-landaketek ordezkatu

dituzte. Ondoen kontserbatzen diren haltzak Antxotako errekastoaren ibaiertzean daude,

nahiz eta oso urriak diren.

• Oriako arrain-faunaren egoerak nabarmen egin du hobera azkeneko urteotan, uraren

kalitatearen hobekuntza moderatuari esker. Ibai-amuarraina ibai horren ibilgu ia osoan

dago, nahiz eta populazioa ez den oso ugaria. Lasarte-Orian amuarrain ederrak ikusten

dira Zamaburuko zonan; inguru horretan baimenduta dago heriotzarik gabeko arrantza.

• Ibaiaren zatirik handienaren ertzen degradazio handia dela eta, gainerako ornodunen

fauna-komunitateak urriak dira oraindik, eta ingurunearen kalitatearekin zorrotzagoak

diren espezie gehientsuenak falta dira. Hala ere, nabarmentzekoa da, 1993an ibaia

bideratzeko lanak egin ondoren, Oria ibaiaren erriberan birlandaketarako egindako

esfortzua; horrek fauna-komunitatea hobetzen lagundu du eta, gaur egun, Martin

arrantzalea (Alcedo atthis) eta Kopetazuri arrunta (Fulica atra) bezalako espezieak ikus

daitezke.

• Nekazaritzan eta abeltzaintzan geroago eta jende gutxiagok jarduten duen arren,

jarduera horietara bideratutako lurrei eutsi egiten zaie Lasarte-Orian.

• Atsobakarreko hezegunea kontserbazio-egoera onean dago, uretako landaredia

ugarirekin eta komunitate ornitologiko egonkor batekin, hegaztiek habia egiteko balizko

ekosistemekin eta uretako fauna-komunitate egonkorrekin. Hala ere, hirian kokatuta

dagoenez, jolas-erabilerarako lekua da eta horrek, batzuetan, arazoak sortzen ditu; hala

nola, parkeko animaliei jaten ematearen ondorioz karraskariak gehitzea eta

bandalismoko ekintzak.

• Aisialdiko baratzeek osatzen dute landa-eremuko beste begi-inpaktu bat; haiek

birkokatzea eta arautzea erronka bat izan daiteke ikuspegi sozialetik, izaera sozialeko

funtzioak betetzen dituzten aisialdiko jarduerak baitira. Ildo horretan lanean ari dira,

udalerrian baratze ekologikoen parke bat egiteko.

• Degradatutako eremuetan eta, batez ere, errekasto eta ibaien ertzetan landare espezie

inbaditzaileak antzeman dira, hala nola, Cortaderia selloana, Buddleja davidii,

Reynoutria japónica eta Robinia pseudoacacia. Udalak espezie horiek lokalizatzeko

inbentario bat egin du eta Gipuzkoako Foru Aldundiarekin elkarlanean dihardu, espezie

horiek erauzteko.

• Espezie inbaditzaileen faunari dagokionez, Atsobakarreko hezegunean karramarro

amerikarrak (Procambarus clarkii) aurki ditzakegu; espezie hori Parke Botanikoa

inauguratu zen urte berean sartu zen. Gipuzkoako Foru Aldundiko Teknikariekin

harremanetan jarri zen karramarro horiekin amaitzeko, baina ideia hori alboratu egin

zen, karramarroak desagerrarazteak fauna basatia desagerraraztea lekarkeelako.

• Udalerriak lurraldearen zatiketa handia sufritzen du, izan ere, errepideak eta garapen

urbanistikoak direla eta, izaki bizidunentzat gainditzea zaila den barrera lineal bat sortu

da.

Babestutako naturguneak a • Lasarte-Orian EAEko sarean edo Natura 2000 sarean jasotako babestutako espazio

naturalik ez dagoen arren, baso autoktonoak eta ibaiertzak Arau Subsidiarioetan

babestuta daude. Gainera, errekastoetako ibarbideetako baso autoktonoak ere Ibaien

eta Erreken Ertzak Antolatzeko Lurraldeko Arlo-planak babestuta daude, Lasarte-

Oriako Udalak plan horretan sartzea eskatuta.

☺

29


• Lasarte-Oriako Arau Subsidiarioetan Plazaolako Landa inguruko parkea egitea aurreikusten

da, inguruko elementu naturalekin integratutako landa-eremuko parke bat; eta espazio

hori gainerako espazio libreekin eta Lasarte-Oriako biztanledun lurraldearekin lotuko

dituzten oinezkoentzako ibilbideen sare bat planteatzen da.

• EAEko Hezeguneen Lurraldeko Arlo-planean, III. Taldearen barruan identifikatuta dago

Lasarteko urmaela (Atsobakarreko hezegunea). Udalak berak interes naturaleko eremu

izendatu du zona hori; horrela, Arau Subsidiarioek babes bereziko eremu gisa jasotzen

dute urmaela eta eremu hori dagokion areako Urbanizazio-proiektuaren barruan sartu eta

babestu da. .


Natur ingurunearen antolamendua eta kudeaketa a • Arau Subsidiarioek abeltzaintzako eta arrantzako era guztietako ustiapenera bideratutako

lurzoruak hartzen dituzten babes bereziko landa-eremuen zonakatzea planteatzen dute,

hala nola, landa inguruko parkeak, egur aprobetxamendurako baso-eremuak eta baso

autoktonoak.

• Positiboki baloratzen da Udalak lurralde mailan paisaia eta natura intereseko espazioak

babesteko egin duen esfortzu handia. Horrela, Atsobakarreko urmaela hezeguneen

Lurraldeko Arlo-planean sartzea eta errekastoetako ibarbideetako baso autoktonoak

Ibaien eta Erreken Ertzak Antolatzeko Lurraldeko Arlo-planean sartzea eskatu zion Udalak

Eusko Jaurlaritzari.

• Arau Subsidiarioetan aurreikusitako Plazaolako Landa inguruko Parkea hirigunetik 10

minutu eskasera kokatzen da eta 200.000 m2-tik gorako hedadura dauka, Oztarango

ibarbidean. 2002. urteaz geroztik, Udala zona horretako lurrak erosten joan da. Eta 2010.

urtean, Plazaolako Parkearen BEPB (Barne-eraberritzeko Plan Berezia) idazteko

iradokizunak eta ekarpenak ezagutzeko, parte-hartze prozesu bat abiarazi zen.

Ekarpenik baloratuenak ondorengoak dira: aisialdi eta jolaserako eremu bat sortzea,

errekastoa berreskuratzea eta errekastoaren alde biak zubi batekin lotzea, beti ere,

naturarekin harmonian.

• Plazaolako burdinbide berdea Lasarte-Oriako lurretatik eta Plazaolako Landa inguruko

Parketik igarotzen da. Plazaolako trenbide zaharraren trazatua aprobetxatzen du

ibarrean, giza-okupazioko antzinako aztarnetatik igaroz.

�

30


• Froilán Elespe parke botanikoan, sortu zen urtean, herritarrei zuzendutako bisitaldi

gidatuak egin ziren. Zuhaitz eta zuhaixka guztiek kartel didaktikoak zituzten oinean,

espezie bakoitzaren izenarekin, baina, ekintza bandalikoen ondorioz, kartel horiek

desagertuz joan dira eta, berriz jarri izan diren arren, ekintza bandalikoen xede izan dira

berriz ere.

• Atsobakarreko hezegunean hainbat eraztunketa kanpaina egin da (Udalaren

baimenarekin), “Etzalekuko ugalketaren biologia eta enara arruntaren (Hirundo rustica)

migrazioa Euskal Autonomia Erkidegoan” deritzon Aranzadiren proiektuaren barruan.

Proiektuaren helburua izan da hegazti-fauna ezagutzea eta haren jarraipena egitea.

Kanpaina horiek 2004 eta 2008. urteen artean egin ziren, baina, 2009. urtean ez zen

eraztunketarik egin, ez baitzen aurreko urteetan bezala etzalekurik eratu, hezeguneko

ahateei uzten zitzaien janariagatik arratoiak zeudelako inguru horretan; inguruabar

horren berri eman zitzaien herritarrei komunikabideen bitartez, fauna basatiari janaria

ematea debekatuta zegoela gogoraraziz. Harrezkero, ezin izan da proiektuarekin jarraitu.

• Udalak, Aldundiarekin elkarlanean, Oria ibaia hobetzeko lanean dihardu. Hainbat

jarduketa gauzatu da, esaterako, presa beheratzea eta arrain-faunarentzako eskailera bat

eraikitzea, landare inbaditzaileak erauztea eta landare horiek lokalizatzea eta horien

inbentarioa egitea 2008, 2009 eta 2013. urteetan, eta ibaiertzak espezie autoktonoekin

birlandatzea.

• 2005. urtetik hona, urtero ospatzen dira Zuhaitz Eguna, Udalaren jabetzako lurretan

espezie autoktonoak landatuz, eta Aste Berdea, poltsa berrerabilgarrien erabilera,

eguneko esnearen kontsumoa, etxeko konpostatzea eta antzerako jarduerekin. Gainera,

lehenago ere, 1996tik, Udalak Ingurumenaren Munduko egunaren informazio-kanpainak

antolatzen zituen.

• Elikatze-aztura iraunkorrak eta bertako produktuak sustatzeko, herritarrei euren burua

hornitzeko aukera emateko eta aisialdi aktiboa eta iraunkorra sustatzeko helburuarekin,

Lasarte-Oriako herritarrei hiriko baratzea sortzeko lanean ari da Udala.

• Udalerriaren interesguneetan, arrain-faunaren behatoki naturalean, Atsobakarreko

hezegunean eta Froilán Elespe parke botanikoan, toki bakoitzean dagoen fauna eta florari

buruzko panel informatzaileak daude.

Auzoz-auzo proiektuaren testuinguruan herritarrek egindako ekarpenak a • Herritarrek euren kezka azaltzen dute usoei eta parkeetako hegaztiei jaten ematen

dieten pertsona batzuen arduragabekeriagatik, horixe baita arratoiak azaldu izanaren

arrazoi bat eta gai hori oso kezkagarria da herritar gehienentzako.

• Atsobakar auzoko bizilagunen ustez, beharrezkoa da paperontziak jartzea Froilan Elespe

parkean.

• Lur publikoak baratze publikoak egiteko zozkatzea proposatzen dute herritarrek.

• ‘Auzoz auzo’ proiektuaren saioetan parte hartu duten pertsonek Oria ibaiaren ertzak

zikinak daudela nabarmendu dute.

• Herritarrek positiboki baloratzen dute Plazaolako Parkearen Proiektua, baina haien kezka

adierazten dute geldituta dagoelako.

31



Udal mailan

• Lasarte-Oriako Plangintzako Arau Subsidiarioak (2005).

• Lasarte-Oria udalerriaren ingurune fisikoaren azterketa (1995).

EAE mailan

• Lurraldearen Antolamendurako Jarraibideen aldaketa, haien Berrazterketaren ondorioz.

Euskal Hiria NET (2012)


• EAEko Hezeguneen Lurraldeko Arlo-plana (2004koa, 2012an aldatua eta hasiera batean

onartua)

• Ibaien eta erreken ertzak antolatzeko Lurraldeko Arlo-plana (1998)


Udalaren eskumena

• Ingurune naturala mantentzearekin bateragarriak diren aisialdia, aisia, kirola eta turismoa

indartzea ingurune naturalean

• Aisialdirako baratzeen eremua antolatzea, haien birkokatzea sustatuz, paisaiari,

kontserbazioari edo alderdi hidrologikoei dagozkien irizpideekin bateraezinak diren

kasuetan.

• Udalerriko interes naturaleko espazioei balioa ematea, ingurumeneko jardunbide onen

gidaliburua idatziz eta berdeguneak, espazio publikoak eta hiri-altzariak mantentzeko

kanpainak eginez.

• Espezie inbaditzaileek okupatutako eremuak murrizteko lanei jarraitutasuna ematea eta

espezie horien jarraipena egitea.



4.2 BALIABIDE NATURALAK, HONDAKINAK ETA

INGURUMENAREN KALITATEA

35


URA

Aalborg-eko konpromisoa:

3. ONDARE NATURAL KOMUNAK

Edateko uraren hornidura eta ura banatzeko sarea a • Lasarte-Oria Añarbeko Uren Mankomunitateko kide da. Edateko uraren hornidura eta

goi-banaketa Añarbeko Urak, SA-k (AGASA) kudeatzen du, Añarbeko Uren

Mankomunitatearen kudeaketarako sozietate publikoak.

• Ura Añarbeko urtegitik dator. Urtegiaren hurbiltasunagatik eta edukieragatik,

autosufizientzia-maila horniduran egokia dela uste da.

• Urtegiko ura Kanal Baxutik doa eta Edateko Uren Araztegian tratatzen da; araztegi hori

ere Añarbeko Uren Mankomunitateak kudeatzen du. Ozonizazio prozesuaren ondoren, ura

udalerria hornitzea ahalbidetzen duten deposituetara doa.

• Positiboki baloratzen da goi-hornidurako ur-bolumenaren murrizpena; 2008-2012 aldian

%15eko jaitsiera izan du, 1.535.820 m3koa izan zen 2012. urtean.

1.814.000

1.601.470 1.566.7901.460.600

1.535.820

0

500.000

1.000.000

1.500.000

2.000.000

2008 2009 2010 2011 2012

m3

URAREN GUZTIZKO KONTSUMOA GOI-HORNIDURAN

Iturria: Geuk eginda, Lasarte-Oriako Udalak emandako informaziotik abiatuta

• Azkeneko urteetan, hobekuntzarako hainbat jarduketa egin da; jarduketa horiek eragin

zuzena dute sarearen eraginkortasuna handitzean eta udalerriko ur-kontsumoaren

murrizpenean. Oraindik egiteke daude uralitaz eraikitako sarearen zati bat ordezkatzeko

lanak, material horrek eragina baitauka gizakiaren osasunarengan eta ur-ihesetarako

arrisku handiagoa.

• Zenbatu gabeko kontsumoak 2008-2012 aldian murriztu egin direla ikusten den arren,

azken urte horretan, oraindik ere, edateko uraren banaketaren %30 izan ziren. Balio

horrek ez du betetzen EAEko 2010erako II. Ingurumeneko Esparru Programan definitutako

zenbatu gabeko bolumenen %25 ez gainditzeko konpromisoa.

36


2008 2009 2010 2011 2012

Zenbatutakoa 1.118.818 1.106.726 1.068.273 1.102.510 1.080.865

Zenbatu gabea 695.182 494.744 498.518 358.091 454.956

38%31% 32%

25% 30%

62%

69% 68%75%

70%

0

500.000

1.000.000

1.500.000

2.000.000

m3

URAREN GOI-HORNIDURAKO BANAKETA

Iturria: Geuk eginda, Lasarte-Oriako Udalak emandako informaziotik abiatuta.

• Edateko uraren hornidura-sareen eta azpiegituren estaldura-maila nahikoa da, udalerri ia

osoa betetzen du.

• Zuzentzat jotzen da edateko ura hornitzeko zerbitzuaren kudeaketa.

• Udalerrian hornitutako uraren kalitatea askiesgarria da eta dagokion araudia betetzen

du, kalitate-maila egonkorrari eutsiz.

3 3 3 3 3

0

1

2

3

2008 2009 2010 2011 2012

KONTSUMORAKO URAREN OSASUN-KALIFIKAZIOA

Iturria: Udalmap (Eusko Jaurlaritzako Osasun Sailaren Osasun Publikoko Zuzendaritza Nagusia. EAEko Kontsumorako

Uren Informazio-sistema (Ekuis): 3 Askiesgarria; 2 Onargarria; 1 Eskasa; 0 Zehaztu gabea)

Eskaria eta kontsumoa a • Añarbeko Uren Mankomunitateak goi-hornidurako eskariari dagokion informazioa ematen

dio Udalari. Positiboki baloratzen da Udalak informazio horren bilketa, analisia eta

jarraipena sistematizatuta edukitzea.

• Sareko uraren kontsumoaren sektorekako kontrola ere badago. Nabarmenki nagusitzen

da etxeko sektorea, sektore komertzialaren, industrialaren eta udal administrazioaren

kontsumoaren gainetik. Etxeko kontsumoak eta toki-administrazioarenak %2 eta %8ko

igoera izan dute, hurrenez hurren, 2008-2012 aldian. Ondorioz, merkataritzaren eta

industriaren sektoreak dira kontsumoaren jaitsiera eragin dutenak, azkeneko bost

urteotan %30 inguruko jaitsierekin.

�

37


2008 2009 2010 2011 2012

Udal Administrazioa (m3) 22.592 19.811 21.371 22.787 24.323

Industriala (m3) 65.689 54.422 49.889 53.391 46.425

Komertziala (m3) 141.465 120.237 110.138 120.478 101.575

Etxekoa (m3) 889.073 912.257 886.875 905.854 908.542

79% 82% 83% 82% 84%

13% 11% 10% 11% 9%6% 5% 5% 5% 4%

2% 2% 2% 2% 2%

0%

20%

40%

60%

80%

100%

UR-KONTSUMOAREN BILAKAERA, SEKTOREKA


• Berriz ere, biztanleko ur-kontsumoaren egonkortasuna ikusten da etxeko

kontsumoaren kasuan. Kontsumo hori Udalsarea 21 sarearen batez bestekoaren gainetik

dago; 2009. urtean honakoa zen kontsumoa: 135 l/bizt./ egunean (Iturria: EAEko

Jasangarritasun Txostena 2010/2011). Garrantzitsutzat jotzen da etxeko sektorean ur-

kontsumoaren murrizpenean arreta jartzea, udalerriko guztizko kontsumoaren %80

baino gehiago ordezkatzen baitu. (!)

137,7 140,6 136,1 138,7 138,9

0

50

100

150

2008 2009 2010 2011 2012

l/biz

/egun

ETXEKO UR-KONTSUMOAREN BILAKAERA


• Positiboki baloratzen da udal eraikin guztietan kontagailuak egotea. Bestalde, zenbatu

gabeko udal kontsumo batzuk antzeman dira, iturrietakoak edo ureztatzeetakoak,

esaterako. (!)

Saneamendua eta arazketa a • Behe-hornidurako saneamendu-sarea Udalak kudeatzen du; goi-hornidurakoa, berriz,

Añarbeko Urak, SA sozietateak.

• Behe-hornidurako ur-saneamenduaren sareek eta azpiegiturek udalerri ia osoa betetzen

dute, beraz, nahikotzat jotzen da estaldura-maila.

�

38


• Positiboki baloratzen da saneamendu-sarearen %70ean gutxi gorabehera, euri-ura

banatzeko sarea egotea, energia aurreztea eta hondakin-uren arazketaren kalitatea

hobetzea ahalbidetzen baitu.

• Saneamendu-sareak behar dituen mantentze-lanak konponketei dagozkionak dira,

funtsean.

• Oso negatiboki baloratzen da udalerriko hondakin-urak aldez aurretik tratatu gabe

isurtzea Oria ibaira. (!) Martxan da udalerriko behe-hornidurako saneamendu-sarea

Hondakin-urak Arazteko Loiolako (Donostia) Estazioaren sistemara lotzeko goi-hornidurako

kolektore biltzailearen eraikuntza.

Araudia eta uraren zikloaren kudeaketa a • Udalerriak ez dauka uraren kudeaketarako gaurkotutako tokiko araudirik, baina

horniduraren kudeaketarako berariazko ordenantza bat lantzen ari da. (!)

• Edateko uraren hornikuntzaren tarifa hiru eratakoa da, erabileraren arabera: etxekoa,

komertziala eta industriala. Etxeko erabilerarako bi tarte ezartzen dira: 35 m3-ko

kontsumoaren azpitik eta gainetik. Positiboki baloratzen da zerga-egitura honek uraren

aurrezpena sustatzea.

Sentsibilizazioa a • Aste Berdean zehar, etxeetako ur-aurrezpena sustatzeko hainbat sentsibilizazio-

kanpaina egin dira. Beharrezkoa ikusten da etxeko sektorean sentsibilizazio lan hori

indartzea, udalerriko ur-kontsumitzaile nagusia delako. (!)

Auzoz-auzo proiektuaren testuinguruan herritarrek egindako ekarpenak a • Gai honi dagokionez, ez da herritarren proposamenik egon.

�

�

39



Udal mailan

• 6. ordenantza fiskala. 2013ko ekitaldia. Zerbitzuak emateagatiko edo udal jarduerak

burutzeagatiko tasak.

EAE mailan

• 1/2006 Legea, ekainaren 23koa, Urarena.

• 1/2001 Legegintzako Errege Dekretua, uztailaren 20koa, Uraren Legearen testu bategina onartzen

duena.

Europa mailan

• Uraren Esparru Zuzentaraua (2000/60/CE).


Udalaren eskumena

• Edateko uraren hornidura-sarea berritzea, uralitazko zatiak kentzeko eta galerak murrizteko.

• Biztanleria sentsibilizatzea, etxeko sektorean kontsumoa murrizteko.

• Ur-horniduraren kudeaketaren Ordenantza onartzea (zenbatu gabeko kontsumoen kontrola barne).


• Hondakin-uren goi-hornidurako kolektore hodi-biltzailearen obrak amaitzea eta Hondakin-uren

Loiolako araztegira lotzea.

41


HONDAKINAK

•


4. KONTSUMO ETA BIZIMODU ARDURATSUAK


Hiri-hondakinen sorrera

• Hondakinen sorrera murriztu egin da azkeneko urteotan eta, gutxi gorabehera,

biztanleko eta urteko 337,5 kg-koa da. 2011. urtean, 0,9 kg hondakin sortu zituen

biztanle bakoitzak egunean, Udalsarea 21 sareko batez bestekoaren azpitik (1,3

kg/bizt./egunean, 2009. Iturria: EAEko Jasangarritasun Txostena 2010/2011, Ihobe 2012).

Positiboki baloratzen da bilakaera hori.

1,22

1,030,97

0,92

0,5

0,7

0,9

1,1

1,3

1,5

2008 2009 2010 2011

Kg/b

izt.

/egunean

HIRI-HONDAKINEN SORRERAREN INDIZEAREN BILAKAERA

Iturria: San Markosko Mankomunitatea

• Halaber, udalerriko hiri-hondakinen guztizko sorrerak beheranzko joera erakusten du;

2011n, 6.038 tona hondakin bildu zen.

7.903

6.6876.315

6.038

3.500

4.500

5.500

6.500

7.500

8.500

2008 2009 2010 2011

tonak

HIRI-HONDAKINEN GUZTIZKO SORRERAREN BILAKAERA


☺

42


• Materia organikoa, papera eta kartoia eta ontziak dira, pisuari dagokionez, Lasarte-Orian

eta EAEn gehien sortzen diren hiru frakzioak.

HONDAKINEN SORRERAREN ESTIMAZIOA FRAKZIOKA, EREDU-POLTSAREN ARABERA

Sortutako hondakinak

Hondakinen osaera, pisuan emanda

2008an sortutakoa

(kg)

2009an sortutakoa

(kg)

2010ean sortutakoa

(kg)

2011n sortutakoa

(kg)

Materia organiko konpostagarria

%35,58 2.812.016 2.379.389 2.246.859 2.148.156

Papera-kartoia %27,99 2.212.151 1.871.813 1.767.554 1.689.907

Beira %9,42 744.497 629.956 594.868 568.736

Ontziak %15,49 1.224.231 1.035.884 978.186 935.215

Beste batzuk %11,52 910.467 770.392 727.482 695.524

GUZTIRA %100 7.903.361 6.687.434 6.314.949 6.037.538

Iturria: Hiri-hondakinen plangintza eta kudeaketarako EAEko gidalerroak. Ihobe, 2008, San Markosko

Mankomunitatea

Gaikako bilketa a • Hondakin berreskurapenaren gehikuntza; dagozkien edukiontzietan gaika bildutako

2.194 tona (%36) 2011. urtean. Positiboki baloratzen da EAEko Ingurumenaren II. Esparru

Programan definitutako %35eko portzentajearen konpromisoa gainditu izana.

25,8%

33,4% 32,9%36,3%

%0

%10

%20

%30

%40

2008 2009 2010 2011

HIRI-HONDAKINEN BIRZIKLAPENAREN BILAKAERA


• 2002an onartutako Gipuzkoako Hiri-hondakinen Kudeaketa Integralerako Plana

eguneratzen duen Aurrerapen Dokumentua Garatzeko 2008-2016 aldirako Estrategiak,

2016. urtean hiri-hondakinen %60 gaika biltzera iristea ezartzen du helburutzat.

• Horren aurrean, oso positiboki baloratzen da beiraren gaikako bilketaren gehikuntza;

2011n dagoeneko soberan gainditzen zuen %60ko portzentajea. Paperaren eta kartoiaren

eta ontzien gaikako bilketek ere goranzko joera erakusten dute eta joera horri eutsi

beharko zaio aipatutako balioa bete nahi bada.

• Beste muturrean, nabarmentzekoa da frakzio organikoaren gaikako bilketan eta

konpostatzean dagoen hobekuntzarako aukera handia; gaur egun, ez da bereizita biltzen

oro har. (!)

43


2008 2009 2010 2011

Papera-kartoia 41% 47% 45% 51%

Beira 55% 80% 82% 91%

Ontziak 28% 37% 38% 42%

Materia organikoa 5% 8% 7% 6%

Helburua(2016) 60% 60% 60% 60%

%0

%20

%40

%60

%80

%100

UDAL HONDAKINEN GAIKAKO BILKETA-TASA, FRAKZIOKA

Iturria: Hiri-hondakinen plangintza eta kudeaketarako EAEko gidalerroak. Ihobe, 2008, San Markosko

Mankomunitatea

Hiri-hondakinen kudeaketa eta tratamendua a • Positiboki baloratzen da udalerria Hondakinen prebentziorako programa lantzeko

prozesuan egotea.

• Lasarte-Oriako Udalak errefusaren bilketa eta bolumen handiko hondakinen etxez

etxeko bilketa egiten du. Zerbitzu biak kanpoko enpresa bati azpikontratatuta daude.

• Hiri-hondakinen gaikako bilketa eta etxeetako hondakinekin pareka daitezkeen

industriako, merkataritzako eta erakundeen hondakinen bilketa eta eskualdeetako

Garbiguneen kudeaketa San Markosko Mankomunitatearen esku utzita daude. Zerbitzu

ezberdinak espezializatutako emakidadun enpresei azpikontratatzen zaizkie.

• Mankomunitateak etxeetako hondakinen ondorengo frakzioen gaikako bilketa egiten du:

papera eta kartoia, beira, ontziak, pilak, ehunkiak, sukaldeko olioa, hondakin elektriko

eta elektronikoak, egurrak, landare-hondakinak eta etxeetako hondakin arriskutsuak.

• Gainerako hondakinetarako Donostiako Garberako Garbigunea (12 km-tara dago)

erabiltzea gomendatzen da. Berriki, eskualde mailako Garbigune berri bat jarri da

martxan Usurbilen eta horrek aipatutako distantzia murriztea ekarri du. (!)

• Negatiboki baloratzen da oraindik frakzio organikoaren gaikako bilketa ezarri ez izana,

nahiz eta udalerrian badagoen frakzio hori bereizita tratatzeko interesa,

autokonpostatzeko abiarazitako ekimenek erakusten duten bezala. Oraintsu, behar horri

erantzuteko udal Batzorde bat sortu da. (!)

• Nahikotzat jotzen da frakzio ezberdinetarako dagoen edukiontzi kopurua.

• Batera bildutako hiri-hondakinen artean, birziklatu ezin daitekeen frakzioa, lehenik eta

behin, San Markosko transferentzia gunera eramaten da eta, azkenik, zabortegi

ezberdinetara.

• Bestalde, hondakinen kontrolik gabeko isurketen intzidentzia zehatzak identifikatzen

dira; isurketa horiek udal lan-taldeak saneatzen ditu.

�

44


Hiri-hondakinen ordenantzak eta zerga-sistema a • Hiri-hondakinak tratatu eta ezabatzeko zerbitzua emateagatiko Lasarte-Oriako zerga-

tasek 9 tarifa ezberdin definitzen dituzte, etxebizitzak edo jarduera ekonomikoak diren

kontuan hartuta eta, azken horien kasuan, jardueraren eta langile kopuruaren araberako

bereizketa eginez. Positiboki baloratzen da hondakinen sortzaile motari egokitzea nahi

duen desagregazio hori. Gomendagarritzat jotzen da gai horretan sakontzea, izan ere,

gaur egun, tasak ez du jasotzen hondakin sorreraren murrizpena edo gaikako bilketa

sustatzeko mekanismorik. (!)

Sentsibilizazioa a • Positiboki baloratzen dira hondakinen prebentzioa eta gaikako bilketa sustatzeko Aste

Berdearen barruan egindako sentsibilizazio-kanpaina ezberdinak.

Industriako hondakinak a • Eusko Jaurlaritza da industriako hondakinen sortzaileen eta sortutako hondakinen

erregistroen erregulazioa eta jarraipena egiteko eskudun administrazioa.

• Gaur egun, Lasarte-Oriako Udalak ez dauka industria jatorriko hondakinen sorrerari eta

kudeaketari buruzko daturik.

Nekazaritzako hondakinak a • Nekazal jarduera ez da batere garrantzitsua udalerrian. Positiboki baloratzen da

nekazaritzako hondakinak (fitosanitarioen ontziak, plastikoak, etab.) biltzeko hainbat

gune egotea, Behemendik kudeatuta.

Eraikuntzako hondakinak a • Zuzentzat jotzen da eraikuntzako hondakinen kudeaketa.

• Positiboki baloratzen da etorkizunean Udal Lan-taldeak sortutako hondakin horien gaikako

bilketa indartzeko sistema ezartzea. (!)

Kale-garbiketa a • Kale-garbiketan bildutako hondakinak ez dira gaika biltzen. Gaikako bilketarako hainbat

paperontzi-irla ezartzea aurreikusita dago, froga pilotu gisa. (!)

Auzoz-auzo proiektuaren testuinguruan herritarrek egindako ekarpenak a • Paperontzi-hornikuntza hobetzea hiriko hainbat gunetan (Froilan Elespe Parkea).

• Garbigune bat eraikitzea.

• Konpostatzeko ekipamendu publikoa jartzea.

• Frakzio organikoaren gaikako bilketa ezartzea. Herritarrek parte hartzeko berariazko

foroak egitea.

• Hondakinei buruzko sentsibilizazioa lantzea.

☺

�

☺

�?

�

�

45


• Behemendiren edukiontzien bilketa-maiztasuna areagotzea.

• Kale-garbiketa hobetzea.

Herritarrek parte hartzeko foroan egindako ekarpenak a Tokiko Agenda 21 proiektua berrikusteko prozesuaren esparruan, herritarren parte-hartzerako



• Edukiontzien kokapena eta garbiketa hobetzea

o Azoka egunetan edukiontziak jartzea eta antolatzea, birziklapena sustatuz

o Udaltzaingoa kalean egotea eta, kontzientziatzeko neurri gisa, edukiontzietatik kanpora

zaborrak uzten dituzten pertsonei kargu hartzea

o Kontzientziatzeko kanpaina gehiago

o Hondakin bereziak biltzeko asteko eguna eta ordutegia ezagutarazteko komunikazio-

kanpaina egitea, eraginkortasuna hobetzeko helburuarekin.

46



Udal mailan

• 6. ordenantza fiskala. 2013ko ekitaldia. Zerbitzuak emateagatiko edo udal jarduerak

burutzeagatiko tasak.

EAE mailan

• 3/1998 Legea, otsailaren 27koa, Euskal Herriko ingurumena babesteko lege orokorra. III.

Idazpurua. Ingurumenean eragina duten jardueren antolamendua. IV. Kapitulua. Hondakinak.

• Gipuzkoako Hiri-hondakinak Kudeatzeko Plan Orokorra (2002-2016)


Udalaren eskumena

• Hondakinen prebentziorako Programa lantzea eta ezartzea.

• Hiri-hondakinen frakzio organikoaren gaikako bilketa martxan jartzea.

• Kalean hondakinak gaika biltzeko paperontziak jartzea.

• Udal Lan-taldeak sortutako eraikuntzako hondakinen gaikako bilketa ezartzea.


• Ez da ekintzak egiteko Udalaz gaindiko eremurik identifikatu.

47


ENERGIA

•





Egitura energetikoa a • Lasarte-Oriako energiaren azken kontsumoaren egituran energia elektrikoa (Iberdrolak

banatzen duena), gas naturala (Naturgas Energia, SA-k banatzen duena), garraio

sektorearen erregai likidoak eta instalazio indibidualetan erabiltzen diren petrolioaren

gas likidotuak (PGL) sartzen dira. Erabilitako iturri nagusia erregai likidoak dira. Energia-

egitura honek erregai fosilen erabilera handia suposatzen du, berotegi-efektuko gasen

isurketa areagotzea dakarrelarik, baita, energia hornikuntzari dagokionez, kanpoko

mendekotasun handi bat ere. (!)

• Lasarte-Oriako 2011ko guztizko elektrizitate kontsumoa 41.585 MWh-koa izan zen (Iturria:

Udalmap). %9 bakarrik dagokio industriaren sektoreari; gainerako %91 etxeko eta

merkataritzako sektoreei eta kontsumo publikoei dagokie.

• 2008-2011 aldian, elektrizitatearen guztizko kontsumoa %5 jaitsi da: industriaren

sektoreak %14ko jaitsiera izan du, seguru asko egungo atzeraldi ekonomikoarekin lotuta;

eta sektore ez industrialak, %4ko jaitsiera.

2008 2009 2010 2011

Industriala 384 358 338 331

Ez industriala 3.381 3.525 3.328 3.245

%90 %91 %91 %91

%10 %9 %9 %9

%0

%20

%40

%60

%80

%100

ELEKTRIZITATE-KONTSUMOAREN BILAKAERA, SEKTOREKA

Iturria: Geuk eginda, Udalmap-en datuetatik abiatuta.

• Elektrizitatearen kontsumo ez industriala biztanleko 2.109 kWh-koa izan zen 2011n.

Azkeneko hiru urteotan, positiboki baloratzen den beheranzko joera arin bat ikus daiteke.

48


2.2222.305

2.167 2.109

0

1.000

2.000

3.000

2008 2009 2010 2011

kW

h/b

izt.

/urt

ean

ENERGIA ELEKTRIKOAREN KONTSUMO EZ INDUSTRIALAREN BILAKAERA

Iturria: Geuk eginda, Lasarte-Oriako Udalak emandako datuetatik abiatuta.

Energia berriztagarrien ekoizpena a

• Energia berriztagarrien Lasarte-Oriako batez besteko ekoizpena 47,5 MWh-koa izan zen 2011n,

hau da, biztanleko 2,66 kWh-koa (Udalmap eta EEE Energiaren Euskal Erakundearen datuetatik

abiatuta egindako estimazioa). Kopuru hori 2011n udalerrian kontsumitutako energia

elektrikoaren %0,1en baliokidea besterik ez da. Portzentaje hori oso urruti dago energia

berriztagarriekin, gutxienez, eskari energetikoaren %20ri erantzuteko Europako Batasunak

Alkateen Itunean finkatutako helburutik. (!)

• Gaur egun, Lasarte-Orian sortutako energia berriztagarriak eguzki-energiaren

aprobetxamendurako instalazioetatik datoz gehienbat.

Potentzia instalatua (kW/10.000 bizt.) 2008 2009 2010 2011

Eguzki-energia fotovoltaikoa 12,52 12,37 24,64 36,83

Eolikoa 0,22 0,22 0,22 0,22

Hidraulikoa 0,0 0,0 0,00 0,00

GUZTIRA 12,7 12,6 24,86 37,05

Iturria: Udalmap

Azalera instalatua (m2/10.000 bizt.) 2008 2009 2010 2011

Termikoa 0,0 0,0 4,48 4,46

Iturria: Udalmap

• Esparru honetan, nabarmentzekoa da 2010. urtean EEErekin (Energiaren Euskal

Erakundea) izenpetu zen hitzarmena; horrela, udal eraikin eta ekipamenduetan energia

berriztagarriak ezartzeko azterlan bat egin zen. Aurreikusitako instalazioak ez dira

gauzatu, finantzazio faltagatik. (!)

• Energia berriztagarrien aprobetxamenduaren ekarpena oso urria da udalerrian, beraz,

beharrezkotzat jotzen da maila publiko zein pribatuan ildo horretan sakontzen jarraitzea,

era horretan, autonomia energetikoaren maila handituz eta berotegi-efektudun gasen

isurketa murrizten lagunduz. (!)

Energia kontsumoa eta kudeaketa toki-administrazioan

• Lasarte-Oriako Udalean ez dago arduradun energetikoaren figurarik; hala ere, positiboki

baloratzen da Zerbitzuen Sailak udalerrian energiarekin lotutako proiektu guztiak modu

zentralizatuan planifikatzea eta kudeatzea. (!)

�

☺

49


• Positiboki baloratzen da Udalak, fakturazioaren kudeaketaren bitartez, kontsumo

energetikoen berri izatea.

Udal ekipamenduen kontsumoa

• Udal instalazioetan, energiaren azken kontsumoaren egituran, energia elektrikoa, gas

naturala eta propano gasa sartzen dira.

• Positiboki baloratzen da ikastetxeetan argiteriaren eraginkortasunerako sistemak jarri

izana, hala nola, presentzia-detektagailuak, argiteria doigarria, ekipoen berritzea, etab.

• 2008 eta 2010. urteen artean, udaletxearen eraikinaren, Kultura Etxearen, Udal

Kiroldegiaren eta argiteria publikoaren elektrizitate kontsumoen jarraipen xehatua egin

zen.

• Hala ere, instalazio horietan ez da, energia berriztagarriei buruz EEEk egindako azterlana

osatuz, aurrezpenerako eta energia eraginkortasunerako hobekuntzen ezarpena

identifikatzea eta sistematizatzea ahalbidetuko lukeen auditoria energetikorik egin. (!)

Argiteria publikoaren kontsumoa

• Positiboki baloratzen da argiterian fluxua murrizteko sistemak jartzeko eta energiari

buruzko araudia betetzeko egindako esku-hartzeak; kontsumo-aurrezpenak hautematea

ahalbidetu dute. Ildo horretan, 2011. urtean, argiteriari lotutako kontsumoa 1.042.028

kWh-koa izan zen eta 2012an, 753.371 kWh-koa.

Udalaren ibilgailuen kontsumoa

• Udalak 7 ibilgailu dauzka. Ibilgailu guztiek erregai konbentzionalak erabiltzen dituzte.

Hala ere, positiboki baloratzen da erosketa berrietarako erosketa berdearen politika

aplikatzea, Zerbitzuen Sailak egindako gainerako erosketetan bezala.

Kudeaketa energetikoaren kudeaketa

• Ez dago aurrezpena sustatzeko, energia eraginkortasunerako eta/edo energia

berriztagarrien ekoizpenerako inolako araudirik; hala ere, argiteriaren kudeaketarako

berariazko ordenantza bat lantzen ari da Udala. (!)

Sentsibilizazioa

• Positiboki baloratzen dira energia aurrezpena eta eraginkortasuna sustatzeko Aste

Berdearen barruan egindako sentsibilizazio-kanpaina ezberdinak.

Eraikuntzak

• Ez dago eraikuntzan energia eraginkortasuna sustatzeko edo energia berriztagarriak

instalatzeko ekimenik edo arauzko edo zerga bidezko tresnarik, indarreko araudiak

ezarritako betebeharrez aparte.

Auzoz-auzo proiektuaren testuinguruan herritarrek egindako ekarpenak a • Argiteria publikoaren argitasunari buruzko azterlan bat egitea.

• Udal eraikinetan energia berriztagarriak jartzea.

☺

�

�

�

☺

�

50



Udal mailan

• Ez da eremu honi lotutako udal plan ezta araudirik identifikatu.

EAE mailan

• 47/2007 ERREGE DEKRETUA, urtarrilaren 19koa, eraikuntza berriko eraikinen energia-

eraginkortasuna ziurtatzeko oinarrizko prozedura onartzen duena.

• Euskadi 2010 estrategia energetikoa. Garapen energetiko jasangarri baterantz (EEE, 2005)

• Euskadi 2020 estrategia energetikoa


Udalaren eskumena

• Udaleko arduradun energetikoaren figura sortzea, esparru horretan Udalaren ekintzak

koordinatzeko.

• Udalerrian eta udal administrazioan iturri berriztagarrietatik datorren energiaren ekoizpena

sustatzea. EEEren azterlanean jasotako proposamenak gauzatzea.

• Udal eraikinen auditoria energetikoak egitea eta energia eraginkortasunari dagokionez

proposatutako hobekuntzarako ekintzak gauzatzea.

• Argiteria kudeatzeko Ordenantza onartzea.

• Sentsibilizazio ekintzak garatzea, aurrezpenaren eta energia eraginkortasunaren esparruan.


• Iturri berriztagarrietatik datorren energiaren ekoizpena sustatzea.

• Kanpoko mendekotasuna eta erregai fosilen erabilera eta horri lotutako berotegi-efektuko gasen

isurketak murrizteko energia-hornikuntzako eredu bat ezartzea.

51


INGURUMENAREN KALITATEA. ATMOSFERA, AKUSTIKA

ETA LURZORUAK



Atmosferara egiten diren emisioak a • Udalerriko airearen kalitateari eragin diezaieketen atmosferarako foku nagusiak, finkoak

zein barreiatuak, honakoak dira:

o Ibilgailuen trafikoa: nahiz eta errepide guztiak identifikatzen diren

atmosferarako emisio-foku gisa, honako hauek dira udalerriko eguneko batez

besteko intentsitate (EBI) handienekoak eta trafiko astunena eta abiadura

handiena jasaten dutenak:

� N-I Madril-Irun: errepide horren trazatua Lasarte-Oriako erdigunetik

igarotzen da. Donostiarekiko lotunerako zatia da. Azterlanean

bildutako datuen arabera (Iturria: Gipuzkoako errepideetako

zirkulazio neurketen informazioa, Gipuzkoako Foru Aldundia),

Lasarte-Oriako tartean kokatutako estazioan jasotako EBI (eguneko

batez besteko intentsitatea) honakoa izan zen: 32.903

ibilgailu/egunean 2011n urtean.

� AP-8 Kantauriko Autobidea: udalerri iparraldetik igarotzen da,

Astigarragarekin eta Aritzetarekin lotuz. Gipuzkoako Foru Aldundiak

egindako azterlanean bildutako datuen arabera, Lasarte-Oria-Aritzeta

tartean kokatutako estazioan jasotako EBI eguneko 13.926 ibilgailukoa

izan zen 2011n; Lasarte-Oria-Astigarraga tartean jasotakoa, berriz,

25.090 ibilgailukoa/egunean.

o Industriako fokuak:

� Jatorri industrialeko kutsadura atmosferikoko foku nagusiei dagokien

informazioa Emisio eta Iturri Kutsakorren Estatuko Erregistroan

(PRTR) oinarritzen da (2009. urtea). Inbentario horretan 1996/61/CE

Zuzentaraua aplikagarri zaien atmosferarako emisio-foku guztiak

sartzen dira. Kutsaduraren Prebentzioari eta Bateratutako Kontrolari

buruzko (IPPC) 16/2002 legearen bitartez sartzen da zuzentarau hori

ordenamendu juridikoan.

� Michelin España Portugal, SA enpresa Lasarte-Oria eta Usurbil

udalerrien artean kokatuta dago, bere jarduera pneumatiko eta

kautxuzko gurpil zorroen fabrikazioa da, eta PRTR erregistroan

zerrendatuta dago. Enpresa honek memoria bat bidaltzen dio urtero

Lasarte-Oriako Udalari; memoria horretan, jardueran egindako

aldaketei dagozkien alderdiak eta horiek ingurumenarengan daukaten

eragina jasotzen da.

� Hala ere, badaude Lasarte-Oriako bizitegi-eremuetako atmosferaren

kalitateari eragiten dieten inguruko beste udalerri batzuetako beste

jarduera batzuk. Jarduera horiek ere IPPC Zuzentarauaren eraginpean

daude.

� Gainera, Lasarte-Orian atmosfera kutsa dezaketen beste enpresa

batzuk daude. Udalak atmosfera kutsa dezaketen udalerriko

52


jardueren zerrenda bat dauka 2003. urtetik, baina 2010etik ez da

eguneratu. (!)

• Gainera, badaude airearen kalitatean eragina izan dezaketen beste foku batzuk ere:

o Bizitegien-zerbitzuen sektorea:

� Berogailurako, txorrotako ura berotzeko eta sukalderako erregaien

kontsumoari lotutako emisioak.

o Obrei lotutako fokuak:

� Gaur egun, ez dago obra handirik martxan, ezta obra handirik egiteko

aurreikuspenik ere, Arau Subsidiarioetan adierazitakoa gora behera.

Airearen kalitatea a • Buruntzaldea eskualdean, udalerrien ekimenez, airearen kalitateari buruzko azterlan

bat egiteari ekin zitzaion 2007an. Azterlan horren barruan, orain arte, laginketa

kanpainak egin dira 2008, 2009, 2010 eta 2011. urteetarako.

• Hernanin dago Buruntzaldea eskualdeko kontrol-estazio finko bakarra eta Eusko

Jaurlaritzaren Airearen Kalitatea Zaintzeko Sarearena da. Egindako azterlanaren

esparruan, estazio horretan jasotako datuek Eskualdeko udalerri bakoitzean hiru

hilabetean zehar jarritako estazio mugikorretan jasotako datuak osatzen dituzte.

• Airearen kalitatea kontrolatzeko kanpaina horietan aztertzen diren parametroak

ondorengoak dira: suspentsioko partikulak (PM10), metal astunak, konposatu organiko

lurrunkorrak (KOL) eta kutsatzaile fisiko-kimikoak. Gainera, airearen kalitatearen

bilakaerari buruzko ebaluazioa egiteko beharrezko datu meteorologikoak ere hartzen

dira.

• Azkeneko kanpainan, 2011koan, Lasarte-Orian laginketa-gune bat jarri zuten,

Asteasuainen, hirigunearen iparraldeko mugan, udalerriko hirigunetik gertu dauden eremu

industrialetako batetik hurbil dagoen bizitegi-eremu batean (Michelinen zonan). Kanpaina

hura 2011ko otsaila eta maiatza bitartean egin zen eta egindako laginketetatik lortutako

emaitzen arabera, honako ondorioak ateratzen dira:

o Suspentsioko partikulak (PM10): 4 alditan gainditzen da ezarritako eguneko

gehieneko balioa (50 µg/m3); balio hori ez da gainditu behar 35 aldiz baino

gehiagotan urtebetean zehar. Aurreko kanpainen joera ikusita, eta 2011. urtean

horrela jarraituko duela suposatuz, urte amaieran 16 aldiz gaindituko litzateke

muga hori; beraz, datu hori urtero baimendutakoa baino askoz txikiagoa da.

Gainera, 2011n aztertutako aldi osorako zehaztutako batez besteko balioaren

emaitza 26,9 µg/m3-koa da.

o Metal astunak eta suspentsioko partikulak: Manganesoaren, berunaren eta

kobrearen emaitzak erlazionatuta daudela ikusten da, izan ere, aldi berean

azaltzen dira horien kontzentrazio tontor garaienak zein baxuenak. Horretaz

gain, burdinaren portaerak PM10 partikulen emaitzei erantzuten die, orokorrean,

kasu zehatzetan izan ezik, kasu horietan ere kobrearen ereduari jarraitzen

dielarik. Zinkaren jokaerak, aldiz, ez du ezarritako patroirik jarraitzen eta

Eskualde osoko emaitzarik altuenak izateagatik nabarmentzen da.

o Konposatu organiko lurrunkorrak (KOL): Konposatu jakin batzuetatik lortutako

kontzentrazioak landa-ingurune bateko profil ezaugarri tipikoa hausten du,

aurretiko azterlanetan eskuratutako datuak berretsiz eta ingurune industrialago

baten ezaugarriak hartuz.

�

53


• Oraindik ez da azterlanean lortutako datuen analisia egin eta, beraz, oraindik ez da

airearen kalitatea hobetzeko ekintzarik martxan jarri. (!)

• Azkeneko urteetan, airearen kalitateari buruzko kexak jaso dira udaletxean, zehazki,

udalerritik kanpo baina hurbil dauden jardueren usainei buruzkoak. (!)

• Kexen jomuga udalerriko jarduera ekonomikoak direnean, Udala da salaketak tramitatzen

dituena. Kexa beste udalerri bateko jarduera batekin lotuta dagoenean, Udalak

Ingurumen Sailburuordetzari bidaltzen dio, isuri atmosferikoen arloko eskudun organoa

delako.

Kalitate akustikoa a • Lasarte-Oriako Udalak zarata-maparen 3 eguneratze dauzka, 1992. urtetik hona. Azkena

2009. urtean egin zen. (!)

• Lasarte-Oriako zarata-maparen arabera, kalitate akustikoari eragin diezaioketen zarata-

foku nagusiak honakoak dira:

o Ibilgailuen zirkulazioa: kontuan hartuta, gainera, ibilgailuen Eguneroko Batez besteko

Intentsitatea (EBI). (Iturria: Gipuzkoako errepideetako zirkulazio neurketen

informazioa, Gipuzkoako Foru Aldundia, 2009):

� N-I: Sasoeta, Goiegi, Oztaran, Antxisu Bailara, Loidibarre eta Loidi dira

(70-75 dB(A)) trafikoaren intentsitatearen auzorik kaltetuenak; afekzio

honetan sartzen dira Sasoetako ikastetxea eta Batxilergoko Institutua.

� Udalerriko kaleak: eraginda daude Kale Nagusira, Donostia Etorbidera,

Hipodromora eta Geltokira begira dauden fatxadak, 60-65 dB(A) arteko

mailekin, eta Asteasuain, Atsobakar, Sasoeta Ibilbidea, Buruntza, Pintore,

J. De Garai, I. De Loiola, P. Mutiozabal, Kalbario eta Beko Kale Bidera

begira daudenak, 55-60 dB(A) arteko mailekin.

� AP-8: Astigarraga Aritzetarekin lotzen den zatian. Errepide honetako EBI

handia den arren, udalerritik igarotzen den tartearen kokalekua dela eta,

ez du zarata arazorik sortzen. Hala ere, bigarren ingurabiderako

sarbideak ere eragina dauka Atsobakar eta Sasoeta auzoetan.

� Ibilgailuen trafikoak bigarren ingurabiderako lotunetik gertuen dauden

auzoetan sortutako zaratari buruzko kexak jaso dira. Kasu honetan,

zarata arintzeko pantailak jarri ziren.

o Trena: 55-60 dB(A) arteko maila akustikoak sortzen dizkie, Pintore eta Somoto kaleetan

trenbidera begira dauden fatxadei.

� Trenak, gauez, geltokian geldi eta motorra ralentian daukala sortzen

duen zaratagatiko kexak jaso dira. Zarata horrek, baina, ez ditu

baimendutako mugak gainditzen.

☺

54


Iturria: Lasarte-Oriako zarata-mapa, 2008.

o Industria: Industriatik datozen zaratek gehien kaltetutako zonak Michelinen

industrialde ondoan dauden Atsobakar auzoa eta Zapategi Kalea dira. Jarduera

gogaikarriak hainbat neurri zuzentzaile jarri ditu abian eta zaratak murriztu dira.

o Gaueko aisialdia: Gaueko aisialdiko zaratengatik jasotako kexak, jendeak eragindako

eragozpenei buruzkoak dira, eta ez hainbat lokalek eragindakoei buruzkoak.

• Udalerriaren zarata-mapak zona lasaitzat (<50 dB(A)) mugarritzen ditu: Plazaola Parkea,

Zatarain, Zabaleta Berri, Lasarteko sakabanatutako auzoak, Goiegi Ibarbideko Parkea eta

oinezkoentzako pasealekua, Ola Kalean.

• Zarata kudeatzeko toki-adierazleak (ZKTA-ILGR) zaratak eragindako biztanleria

neurtzen du, eraikinen altuera ezberdinak eta altueraren araberako biztanleriaren

banaketa kontuan hartuta, udalerriaren kalitate akustikoaren ikuspegi errealistagoa

eskainiz. Ondorengo taulak 55 dB(A)tik gorako mailak eragindako biztanleria erakusten

du, udalerriko zarata-mapa egiteko 2007-2008 urteetan egindako azterlanaren ondoren

aztertutako ZKTA-ren arabera eta zarataren jatorria kontuan izanda:

Errepideetako

ZKTA

Kaleetako

ZKTA

Trenbideko

ZKTA

ZKTA,

GUZTIRA

Eragindako biztanle

kopurua

>55 dB(A)

3.411 2.142 0 6.526

Iturria: Lasarte-Oriako zarata-mapa, 2008.

• Jarduera ekonomikoei buruz jasotako kexekin ez bezala, N-I errepideko, lotuneetako eta

abarreko ibilgailuen trafikoarekin lotutako zaratagatiko kexen kasuan, Udalak Gipuzkoako

Foru Aldundiari helarazten dizkio, bera baita tramitatzen dituena.

Kalitate akustikoaren kudeaketa a • 2009an idatzitako Lasarte-Oriako zarata-mapak bigarren ingurabidearen proiektuaren

datuak ere jaso zituen. Zarata-maparen hurrengo eguneratzea 2015. urterako aurreikusita

dago. (!)

• Atsobakar, Sasoeta eta Goiegi auzoen inguruetan pantailak jarri dira, bigarren

ingurabiderako sarreran ibilgailuen trafikoak sortutako hots-maila arintzeko. Hala ere,

�

55


oraindik badaude errepidetik oso hurbil dauden eta babeserako pantailarik ez daukaten

auzoak. (!)

• Gaur egun, zaratari buruzko udal ordenantza bat idazten ari dira. (!)

Lurzoruen kutsadura a • Gaur egun eskuartean daukagun kutsatuta egon daitezkeen lurzoruen inbentarioa

2008koa da, nahiz eta udalerrian 1999an hasi zen gai hori lantzen. Ondorengo taulak

udalerrian kutsatuta egon daitezkeen lurzoruen datuak erakusten ditu:

Lasarte-Oria Gipuzkoa EAE

Kutsatuta egon daitekeen lur azalera (Ha)

17,7 Ha

(udalerriaren azalera osoaren %3)

3.541,7 Ha

(Gipuzkoaren azalera osoaren %1,9)

8.259,8 Ha

(EAEren azalera osoaren %1,2 eta lur erabilgarri osoaren

%17,3)

Iturria: Gipuzkoa eta EAEko datuak kutsatuta egon daitezkeen lurren Ihoberen 2008ko inbentariokoak dira. Lasarte-

Oriako datuak kutsatuta egon daitezkeen lurren Ihoberen inbentarioaren eguneratzean jasotakoak dira (2013ko

ekaineko zirriborroa)

• Kutsatuta egon daitezkeen lurzoruen Lasarte-Oriako azalera Gipuzkoa eta EAEkoa baino

handiagoa da.

• Ondorengo irudiak, kutsatuta egon daitezkeen lurzoruen kokapenaren banaketa

geografikoa erakusten du:

Iturria: Geoeuskadi. Kutsatuta egon daitezkeen lurren EAEko inbentarioa (IHOBE, 2008)

• Kutsatuta egon daitezkeen lurren azaleraren zatirik handiena martxan dauden

jardueren kokapenari dagokio.

• Lasarte-Orian, kutsatuta egon daitezkeen 53 lurzoru zerrendatzen dira; horietatik,

lurzoruaren kalitatea adierazteko 2 ebazpen tramitatu dira eta lurzoru eraldatu

izendatzen dira.

�

56


Industriala Zabortegiak Guztira

Azalera (m2)

105.166,59 71.834,03 177.000,62

% 59 41 100

Iturria: Lasarte-Oriako datuak kutsatuta egon daitezkeen lurren Ihoberen inbentarioaren eguneratzean jasotakoak dira

(2013ko ekaineko zirriborroa).

Lurzoruaren kalitatearen kudeaketa a • 1/2005 Legearen eta 9/2005 Dekretuaren zehaztapenen barruan, Udalak Lurzoruaren

Kalitate-adierazpena eskatu besterik ez du egiten, Jarduera- eta Obra-lizentzien

prozesuetan.

• Kutsatuta egon daitezkeen kokalekuak direla medio gerta daitezkeen lurzoruen

kutsatzeak prebenitzearekin lotuta, Jarduera-lizentzia tramitatzerakoan, eskudun

erakundeak idatzitako txostenean ezarritako neurri zuzentzaileak bete beharra ezartzen

zaie.

• Inbentarioan kutsatuta egon daitezkeen kokaleku gisa jasotako udalerriko kokaleku

pribatu zein publikoen berri dauka Udalak.

• Inbentarioan kutsatuta egon daitekeen lurzoru gisa jasotako udal kokaleku bakarra

jardunean dago, beraz, oraindik ez da lurzoruaren kalitate-adierazpena tramitatu, baina

garbiketa-lanak egin dira eta hondakinak jaso dira. (!)

Komunikazioa, prestakuntza eta sentsibilizazioa a • Udal mailan, ez da kutsatutako lurrei, airearen kalitateari eta kalitate akustikoari

buruzko prestakuntzarik jaso. (!)

• Ez da lurzoruaren kutsadura saihesteko eta lurzoru hori berreskuratzea sustatzeko

komunikazio-kanpainarik egin, ezta airearen kalitateari edo kalitate akustikoari

buruzkorik ere. (!)

Auzoz-auzo proiektuaren testuinguruan herritarrek egindako ekarpenak a • N-I errepideak eragindako auzoetan pantaila akustiko gehiago jartzea eskatzen da,

horrela, ibilgailuen zirkulazioak sortutako hots-maila murrizteko. (!)

• Herritarrak kezkati agertu dira Usurbilgo Luzuriaga enpresak isuritako gasak direla eta,

eta horri buruzko irtenbide bat eskatzen dute. (!)

• Antxisu auzoko gasolindegiko produktu hidrokarburodunak eskuztatzeko operazioen

aurrean, ardura erakusten dute herritarrek.

Herritarrek parte hartzeko foroan egindako ekarpenak a Tokiko Agenda 21 proiektua berrikusteko prozesuaren esparruan, herritarren parte-hartzerako


☺

�

57



• N-I errepidean pantaila akustiko gehiago jartzea

o Fatxadetan obrak egiteko diru-laguntzak eta laguntzak ematea (eraikinaren

kontserbazioan ere lor daiteke energia aurrezpena eta hobekuntza)

58



Udal mailan


EAE mailan

• 3/1998 Legea, otsailaren 27koa, Euskal Herriko ingurumena babesteko lege orokorra.

• 165/2008 Dekretua, irailaren 30ekoa, lurzorua kutsa dezaketen jarduerak edo instalazioak izan

dituzten edo dituzten lurzoruen inbentarioari buruzkoa.

• 199/2006 Dekretua, urriaren 10ekoa, lurzoruaren kalitatea ikertu eta berreskuratzeko erakundeak

egiaztatzeko sistema ezartzen duena, eta erakunde horiek lurzoruaren kalitatearen gainean

egindako ikerketen edukia eta norainokoa zehazten dituena.

• 1/2005 Legea, otsailaren 4koa, lurzoruaren kutsadura prebenitu eta zuzentzekoa.

• 213/2012 Dekretua, urriaren 16koa, EAEko hots-kutsadurari buruzkoa.

• EAEko kutsatutako lurzoruen 2007-2012 aldirako plana.

Estatu mailan

Airearen kalitatea:

• 34/2007 Legea, azaroaren 15ekoa, airearen kalitateari eta atmosferaren babesari buruzkoa.

• 1073/2002 Errege Dekretua, sufre dioxidoa, nitrogeno dioxidoa, nitrogeno oxidoak, partikulak,

beruna, bentzenoa eta karbono monoxidoa direla eta, ingurumeneko airearen kalitatea ebaluatu

eta kudeatzeari buruzkoa.

• 833/1975 Dekretua, atmosfera-ingurumena babesteko 38/1972 Legea garatzen duena.

• 102/2011 Errege Dekretua, airearen kalitatea hobetzekoa.

Lurzoruen kutsadura:

• 22/2011 Legea, uztailaren 28koa, hondakinei eta lurzoru kutsatuei buruzkoa.

• 9/2005 Errege Dekretua, urtarrilaren 14koa, lurzorua kutsa dezaketen jarduerak zerrendatu eta

lurzoru kutsatuak izendatzeko irizpideak eta estandarrak ezartzen dituena.

Zarata:

• 1038/2012 Errege Dekretua, uztailaren 6koa, zonifikazio akustikoari, kalitatearen helburuei eta

emisio akustikoei dagokienez, Zaratari buruzko azaroaren 17ko 37/2003 Legea garatzen duen

1367/2007 Errege Dekretua aldatzen duena.

• 1367/2012 Errege Dekretua, urriaren 19koa, Zaratari buruzko azaroaren 17ko 37/2003 Legea

garatzen duena, zonifikazio akustikoari, kalitatearen helburuei eta emisio akustikoei dagokienez.

• 1513/2005 Errege Dekretua, abenduaren 16koa, Zaratari buruzko azaroaren 17ko 37/2003 Legea

garatzen duena, ingurumenaren zarataren ebaluazioari eta kudeaketari dagokienez.

• 37/2003 Legea, azaroaren 17koa, Zaratari buruzkoa.

59



Udal eskumenak

• Kutsadura sor dezaketen Lasarte-Oriako jardueren udal zerrenda eguneratzea.

• Behin Buruntzaldea eskualdeko Udalerrietako Airearen Kalitatearen Azterlanaren emaitzen datuak

aztertu ondoren, atmosferaren kalitatea hobetzeko Ekintza-plana egitea.

• Herritarrengandik jasotako eta udalerritik kanpoko jarduerekin lotutako kexei irtenbidea emateko

Lasarte-Oriako Udalaren eta inguruko udalerrietako udalen artean irekitako komunikazio-bideari

eustea.

• Azpiegitura berriak Lasarte-Oriaren zarata-maparen berrikuspenean sartzea.

• Zaratari buruzko udal ordenantza onartzea.

• Inbentarioan sartutako Udalaren kokalekua kutsatuta egon daitekeen lurzoru izendatzeko

tramitazioa gauzatzea, jardunean egoteari uzten dionean. Bitartean, garbiketa-lanekin eta

hondakinak jasotzen jarraitzea.

• Kutsatutako lurrei, airearen kalitateari eta kalitate akustikoari buruzko prestakuntza jasotzea.

• Lurzoruaren kutsadura saihesteko eta lurzoru hori berreskuratzea sustatzeko komunikazio-

kanpainak egitea. Baita airearen kalitateari eta kalitate akustikoari buruzkoak ere.


• Babes akustikorako pantailak jartzea, N-I errepidetik hurbil dauden auzoetan.

61


RRISKUAREN ETA JARDUERA EKONOMIKOEN

KUDEAKETA

•



Arrisku natural eta teknologikoen eragina a • Udalerrian eragin handiena duten arrisku naturalak honakoak dira:

o Uholdeak

o Elurteak

o Luiziak

o Baso-suteak

• Aipatutako arrisku naturalen artean, uholdeena da garrantzitsuena, maiz gertatzen

direlako.

o Oria ibaiak uholde arriskua dauka Lasarte-Oria parean, uraldiengatik; ES018-GIP-

16-2 gisa kodetutako arrisku potentzial esanguratsuko eremua mugarriztatuta

dago udalerrian.

Iturria: Ura Agentziaren webgunea. APEE (ARPSI) eremua, arrosa kolorez markatuta

o Larrialdietarako Udal Planean ondorengo guneak aipatzen dira, daukaten uholde arrisku handiagatik:

� Michelin-Usurbil zona

� Erribera kalea

o Arrisku txikiagoarekin bada ere, ondorengo eremuak ere hartzen dira kontuan

Plan horretan: Okendo, Brigidak eta inguruak, Loidibarren, Zumaburu, Goikale,

62


Villas, Buruntzako urbanizatutako eremua eta Zubieta eta Juan XXIII. plazetako

urbanizazioak.

• Udalerriko arrisku teknologikorik handienak honakoak dira:

o Salgai arriskutsuen garraioagatiko arriskua: salgai arriskutsuen trafiko handiena

daukaten errepideak N-I, AP-8 autobiderako lotunea eta bigarren ingurabidea

dira.

o Arrisku teknologiko handiena produktu arriskutsuak eskuztatzen dituzten

enpresen jardueraren arriskugarritasunarekin lotutakoa da. Horixe da Neumaticos

Michelin, SA enpresaren kasua.

o Gasolina-zerbitzuguneak: gasolindegi bat dago udalerrian, I.4 arean, Idustrialdea

industrialdearen ondoan. Larrialdietarako Udal Planean, Zubietako (Donostia)

zonan dagoen gasolindegia ere hartzen da kontuan, Lasarte-Oria udalerritik hurbil

dago eta. Gainera, udalerritik hurbil dauden beste gasolindegi batzuk ere

jasotzen dira, hala nola, N-I errepidearen alde bietan daudenak: Andoaingo

noranzkoan dagoena eta Usurbilgo Urbil Merkataritza-gunean dagoena.

Arrisku naturalaren eta teknologikoaren kudeaketa a • Gaur egun indarrean dagoen Larrialdietarako Udal Plana 1997an egindako berrikuspenaren

emaitza da. Planaren berrikuspen horren helburua da Lasarte-Oriako Udalaren babes

zibilaren laburbildutako azterlan bat egitea, udalerriko arriskurik ohikoenak definituz eta

ebaluatuz, eta herritarren eta haien ondasunen babes zibilaren jarduketa eraginkorrerako

jarraibideak garatuz.

• Gainera, Larrialdietarako Udal Planak larrialdietako jarduketetarako udal organigrama

jasotzen du, kargu bakoitzaren funtzioak eta koordinazio-arauak garatuz, baita larrialdi

mota bakoitzerako berariazko ekintza-plana eta jarduteko jarraibideak ere. Informazio

hori, baina, zaharkituta dago. (!)

• Larrialdietarako Plana eguneratuta ez dagoen arren, 2012. urtean Udaleko Segurtasun eta

Osasun batzordea ezarri zen.

• Indarreko Larrialdietarako Udal Planak prebentzio mailan dagoeneko egikaritutako

jarduketa zerrenda bat jasotzen du:

o Uholdeei dagokienez:

� Oria ibaia ubideratzea

� Errekastoen estaldurak handiagotzea: Oztaran, Mendaro eta Sasoeta

o Luiziei dagokienez:

� Ezpondak babestea

� Euri-urak biltzea

o Baso-suteei eta elurteei dagokienez: iristeko bideak hobetzea

• Gainera, zentro ofizialetan eta kultura eta kirol arloko udal eraikinetan egin beharreko

larrialdi-simulakroei buruzko informazioa ere jasotzen da Planean. Hala ere, orain arte

ez da batere simulakrorik egin. (!)

• Larrialdietarako Udal Planean Neumaticos Michelin, SA enpresari buruzko informazioa

daukan fitxa bat jasotzen da; fitxa horretan, enpresak erabiltzen zituen produktu kimiko

nagusiei eta produktu horien arriskugarritasunari eta suteak itzaltzeko zeuzkan

bitartekoei buruzko informazioa jasotzen da. Udaleko Ingurumen Sailak jarduerari

buruzko eguneratutako informazioa dauka, jarduerari buruzko aldaketa nagusiak jasotzen

dituen txostena bidaltzen baitio urtero enpresak Udalari. (!)

�

63


• Gainera, 16/2002 Legea (KPKI) aplikatzen ez zaien, baina biltegiratzeagatik eta produktu

kimikoen garraioagatik arrisku potentziala suposatzen duten jardueren zerrenda bat

dauka Udalak. Zerrenda hori eguneratu gabe dago 2010. urtetik. (!)

• Herritarrek Udalaren webgunearen eta sare sozialen bitartez jasotzen dute udalerriko

arriskuen berri. Jakinarazpenik ohikoenak uholdeekin lotutakoak izaten dira.

• Hala ere, ez da Larrialdietarako Planari buruzko informaziorik ematen, ez herritarren, ez

udal eragileen artean. (!)

• Udal eraikinei dagokienez, zaharren egoitzak bakarrik dauka auto-babeserako plana. Hala

ere, haien okupazioagatik eta eraikinaren erabilera motagatik (277/2010 Dekretuaren I.

Eranskina), Kultura Etxeak, udaletxeak, kiroldegiak, euskaltegiak, Gaztelekuak, gizarte

zerbitzuen eraikinak eta obren pabilioiak auto-babeserako plan bat izan beharko lukete.

(!)

Jarduera ekonomikoen ingurumen-eraginerako arriskua a • Establezimendu kopuruari dagokionez, Lasarte-Orian pisu handiena daukana hirugarren

sektorea da. 2010. urtean, guztizkoaren %68 okupatzen zuen hirugarren sektoreak

Lasarte-Orian; ondoren sektore industriala kokatzen zen (%22) eta, neurri txikiagoan,

eraikuntzaren sektorea hirugarren tokian aurkitzen zen (%9,7). Azkenik, pisu txikiena

daukana nekazaritzaren sektorea da (%0,3). Sektore hauen artean, kutsadura-arrisku

handiena daukana sektore industriala da.

• 2011ko urtarrilaren 1ean, Lasarte-Oriak 68 industria-jarduera zeuzkan jardunean, lurzoru

osoaren %5,3 okupatuz.

• Ondorengo irudian ikusten den bezala, industria-jarduera gehienak Oria ibaiaren ondoan

kokatzen dira.

Iturria: Udalmap. Eremu industrialak urdinez markatuta daude.

�

Zumabu

Michelin zona

Errekalde

Brun

64


• Jarduera-lizentziak Udalaren hirigintza eta ingurumen sailetatik tramitatzen dira. Udalak

badaki zeintzuk diren udalerriko jarduera sailkatuak. Azkenekoz 2007an eguneratutako

jarduera sailkatuen zerrenda bat dauka. (!)

• Jarduera-lizentzia bat tramitatzerakoan, ez da auto-babeserako planari buruzko

informazioa aurkezterik eskatzen. (!)

• Ingurumen-inpaktu handiena daukaten jarduerak 16/2002 Legea (KPKI) aplikatzen zaienak

dira. Lasarte-Orian, Neumaticos Michelin enpresari bakarrik aplikatzen zaio lege hori eta

2008. urtetik dauka ebazpena. Hala ere, badaude lege hori aplikatzen zaien beste bi

jarduera udalerritik oso hurbil: Donostiako zementu-fabrika bat eta Usurbilgo galdaketa-

enpresa bat.

• Enpresa hauek indarrean daukate ingurumeneko baimen bateratua (IBB), 2008. urteaz

geroztik. Baimen horren bitartez, enpresok ezarritako baldintzen arabera garatzen dute

haien jarduera, eragin dezaketen ingurumen-inpaktua kontrola dadin.

• Gainerako jarduerek, jarduera motagatik zein haien tamaina txikiagatik, kutsadurarako

potentzial txikia daukate, salbuespenak salbuespen (gasolina-zerbitzuguneak eta erregai-

deposituak). Hala ere, kontuan hartu beharko da jarduera industrial kopuru handia dela

eta horien baterako inpaktua kontuan hartzekoa izan daitekeela. (!)

• Azkeneko urteotan airearen kalitatearekin lotuta Udalean jaso diren kexak Neumaticos

Michelin enpresari eta Usurbilgo altzairu-fabrikari buruzkoak izan dira. Gainera,

Neumaticos Michelin enpresaren zamalan-jarduerek sortutako zaratengatiko kexak ere

jaso dira; horrela, enpresa horri neurri zuzentzaileak exijitu zitzaizkion eta, azkenean,

neurriokin, zarata minimizatu zuten.

• Azkeneko urteotan, udalerritik kanpoko baina hurbileko jardueren usainei buruzko kexak

jaso dira Udalean.

• Lasarte-Orian, ingurumen-kudeaketako sistemen ziurtagiria daukaten hiru jarduera

daude; horrek esan nahi du ingurumenaren alorrean aplikagarriak diren legezko

betekizunak betetzeko borondatea dagoela. Hala ere, taulan zerrendatutako jardueretako

bat bakarrik da jarduera industriala. (!)

Ziurtagiria Jardueraren izena

ISO 14001 � Eptisa Cinsa Ingenieria y Calidad, S.A.

� Ikerlat Polymers, S.L.

Ekoscan � Lasarte-Oriako Udala

Iturria: Ihobe 2013.

65



Udal mailan

• Lasarte-Oriako Larrialdietarako Udal Plana.

EAE mailan

• 3/1198 Legea, otsailaren 27koa, Euskal Herriko ingurumena babesteko lege orokorra.

• 1/1996 Legea, apirilaren 3koa, larrialdiak kudeatzekoa.

• 153/1997 Dekretua, ekainaren 24koa, Euskadiko Babes Zibileko Plana (LABI) onartzen duena.

• Arrisku Sismikorako Euskadirako Larrialdi Plana (EHAA, 2007ko abenduak 10).

• Uholde Arriskuaren aurreko Larrialdietarako EAEko Plan Berezia (EHAA, 2000ko otsailak 19).

• Baso-suteetarako EAEko Larrialdi Plana (EHAA, 1998ko martxoak 23).

• 277/2010 Dekretua, azaroaren 2koa, zenbait jarduera, zentro edo establezimenduren auto-

babeserako betebeharrak arautzen dituena, larrialdi egoerei aurre egiteko.

Estatu mailan

• Babes zibileko oinarrizko araua.

• 1254/1999 Errege Dekretua, uztailaren 16koa, istripu larrietan gai arriskutsuak tarteko

direnean sortzen diren arriskuak kontrolatzeko neurriak onartzen dituena. EAO, 264. zk.,

1999ko azaroaren 4koa, 1254/1999 Errege Dekretuaren lehenengo zuzenketa. 119/2005

Errege Dekretua, 1254/1999 Errege Dekretuaren bigarren zuzenketa.

• 948/2005 Errege Dekretua, uztailaren 29koa, 1254/1999 Errege Dekretua aldatzen duena.

• 20/2005 Dekretua, urtarrilaren 25ekoa, Nekazaritza Politika Bateratuaren esparruan Euskal

Autonomia Erkidegoan ematen diren zuzeneko laguntzei zenbait baldintza aplikatzeari

buruzkoa. Apirilaren 11ko 82/2006 Dekretu bidez aldatua

• 1196/2003 Errege Dekretua, irailaren 19koa, substantzia arriskutsuak tarteko diren istripu

larrien arriskua kontrolatu eta planifikatzeko babes zibileko oinarrizko Jarraibidea onartzen

duena.

• 393/2007 Errege Dekretua, martxoaren 23koa, larrialdi egoerak sor ditzaketen jardueretara

bideratutako zentro, establezimendu eta bulegoen Auto-babeserako Oinarrizko Araua

onartzen duena, eta hura aldatzen duena 1468/2008 Errege Dekretua, irailaren 5ekoa.


Udalaren eskumenak

• Larrialdietarako Udal Plana berrikustea eta eguneratzea, udalerriaren egungo beharretara

egokitzeko.

• Larrialdietarako Udal Planean potentzialki kutsakorrak diren udalerriko eta Lasarte-Oriari

eragin diezaieketen hurbileko beste udalerrietako jarduerei buruzko informazioa jasotzea.

• 16/2002 Legea (KPKI) aplikatzen ez zaien, baina biltegiratzeagatik eta produktu kimikoen

garraioagatik arrisku potentziala suposatzen duten jardueren zerrenda eguneratzea.

• Jarduera ekonomikoetan ingurumeneko eta kutsadura prebenitzeko jardunbide egokiak

66


sustatzea, ingurumenaren kutsadura murrizteko edo saihesteko.

• Udalerriko enpresetan ingurumen irizpideak sar daitezela sustatzea.

• Jarduera-lizentzia bat tramitatzerakoan, auto-babeserako planari buruzko informazioa

aurkeztea eskatzea.

• Udal bulegoen auto-babeserako araudia garatzea.

Udalaz gaindiko eskumenak

• Ez da ekintzak egiteko Udalaz gaindiko eremurik identifikatu.

67


KLIMA ALDAKETA ETA INPAKTU OROKORRA

•




Klima aldaketari ekarpena a • Ez da Berotegi-efektuko Gasen (BEG) emisioen Inbentarioa kalkulatu eta, beraz, gaur

egun ez dakigu udalerri osoaren eta Udalaren beraren BEG emisioen bolumena zein den.

(!)

• Era berean, ez daukagu herriko enpresen karbono-aztarnaren inguruko informaziorik

ere.

Klima aldaketaren aurka borrokatzeko berariazko ekimenak

• Toki-administrazioak ez du klima aldaketaren aurka borrokatzeko planifikatutako

berariazko ekimenik egin. (!)

• Proiektuen egikaritzaren mailan, positiboki baloratzen da garapen iraunkorrerako Eusko

Jaurlaritzaren laguntzekin finantzatuta hainbat bidegorri zati eraiki izana, klima aldaketa

arintzeko neurri gisa.

• Partikularren mailan, ez daukagu udalerriko eragile sozial eta ekonomikoek klima

aldaketaren aurka borrokatzeko berariazko tresnarik garatu dutenaren berririk.

• Udalerrian ez da egin sortutako emisioak konpentsatzeko ekimenik.

Klima aldaketari egokitzea

• Ez da egin udalerriak klima aldaketari lotutako ondorioen aurrean dauzkan arriskuen eta

zaurgarritasunaren ebaluaziorik. Ez dago fenomeno horren ondorio potentzialetarako

egokitzapena planifikatuko duen egituratutako ekintza-programarik ere. Esparru

honetan kudeaketarako ezarritako tresnak ez dira nahikotzat jotzen. (!)

Klima aldaketaren inguruko sentsibilizazioa

• Ez daukagu herritarrek klima aldaketarekiko daukaten sentsibilizazio-maila ezagutzeko

aukera emango ligukeen informaziorik.

• Noizik eta behin, egin dira klima aldaketaren gaineko berariazko sentsibilizazio-

kanpainak. Positiboki baloratzen da, baina, beharrezkoa ikusten da jarduera horiei

jarraitutasuna ematea. (!)

Auzoz-auzo proiektuaren testuinguruan herritarrek egindako ekarpenak a • Gai honi dagokionez, ez da herritarren proposamenik egon.

�

�

�

68



Udal mailan


EAE mailan

• Klima Aldaketari buruzko Udal Ordenantzaren Eredua (“Udalerria eta Klima II” Ekitaldearen

barruan landutakoa)

• Klima Aldaketaren aurka Borrokatzeko Euskal Plana (2008-2012)

• Klima Aldaketari buruzko EAEko Legea (aurreproiektua)


Udalaren eskumena

• Berotegi-efektuko Gasen Inbentarioa kalkulatzea eta horiek murrizteko helburuak ezartzea.

• Europa mailan, Alkateen Ituna sinatuta, konpromisoa hartzea eta Energia Iraunkorreko Ekintza-

plana lantzea eta ezartzea, edo EEEren “Alkateen Itunerantz” ekimenera atxikituta.

• Klima Aldaketaren aurka Borrokatzeko Tokiko Plan bat lantzea eta ezartzea, laster onartuko den

Klima Aldaketaren EAEko Legea betez.

• Klima aldaketaren gaineko sentsibilizaziorako eta erantzunkidetasunerako ekintzak garatzea

herritarren artean.

• Klima aldaketari lotutako arriskuak eta udalerriak gaur egun eta etorkizunean erakusten duen

zaurgarritasun-maila ebaluatzea; baita identifikatutako inpaktuak larritasun handiagoz sufrituko

dituztela aurreikusten den sektore ekonomiko eta sistema naturalak ere.

• Klima aldaketaren inpaktu potentzialak murrizteko edo minimizatzeko neurriak ezartzea.


• Lehentasunezko esparru horien osagarri bezala, agiri honen beraren hainbat fitxatan klima

aldaketa arintzen eta/edo hari egokitzen laguntzen duten eta, aurrez aipatutakoekin batera,

klima aldaketaren aurka Borrokatzeko Tokiko Planaren oinarrizko edukiak izan litezkeen

jarduketa-eremuak jaso dira:

• Klima aldaketa arintzen guztiz laguntzen duten jarduketa-esparruen fitxa tematikoak:

Mugikortasuna eta Garraioa, Hondakinak (kale-garbiketa eta isurketen kontrola izan ezik),

Energia, Sentsibilizazioa eta Erosketa Publikoa.

• Klima aldaketa arintzen eta/edo hari egokitzen laguntzen duten jarduketa-eremu batzuk

jasotzen dituzten fitxa tematikoak: Lurraldea eta Plangintza, Biodibertsitatea eta Natura-

ingurunea, Ura, Jarduera Ekonomikoen Ingurumen-kudeaketa, Udal Administrazioaren

Ingurumen-kudeaketa eta Arriskuaren kudeaketa.

69


UDAL ADMINISTRAZIOAREN EROSKETA PUBLIKOA ETA

INGURUMEN-KUDEAKETA

•


2. IRAUNKORTASUNERANZKO UDAL KUDEAKETA

Erosketa eta kontratazio publiko berdea a • Erosketa eta Kontratazio Publiko Berdeari (EKPB) dagokionez, IHOBEk 2008an argitaratutako

Kontratazio eta Erosketa Publiko Berderako Eskuliburu Praktikoan adierazitako irizpideen

arabera egin da Lasarte-Oriaren ebaluazioa; ondoren azaltzen dira irizpideok. Kontratazio

batzuetan ingurumen-irizpide batzuk sartu diren arren, EKPBaren ezarpen-maila oso

hasi berria da oraindik.

IRIZPIDEA EZARPEN-MAILA

(0-3)

• Iraunkortasunar

ekiko

konpromisoa

• Iraunkortasuna lehentasunezko gaia da

arduradun politiko eta zuzendaritzen artean.

Sailarteko lan-talderik ez dagoenez,

iraunkortasuna organizazioaren jardueretako

batzuetan dago sartuta.

• 1.

mailaren

(Oinarrizkoa

) eta 2.

mailaren

(Aurreratua)

artekoa

• Erosketaren eta

kontratazioaren

antolaketa

• Idazkaritzatik zentralizatzen dira elementu

komunen erosketak (adibidez, bulegoko

kontsumigarriak) eta zerbitzu komunen

kontratazioa. Gainerako erosketa eta

kontratazioak idazkaritzaren eta dagokion

sailaren artean egiten dira.

• 1. maila:

Oinarrizkoa

• Erosketa eta

kontratazio

publiko

berdearen

politika

• Ez dago konpromisorik EKPBarekin. • 0 maila

• Ekintza-plana /

estrategia

• Ez dago EKPBari dagokion berariazko ekintza-

planik.

• 0 maila

• Erosketa eta

kontratazioko

eta/edo

erosketako

arduradunen

prestakuntza

• Langileek ez dute EKPBari buruzko

prestakuntzarik jaso.

• 0 maila

• Langileen • 2011. urtean, hondakinak jatorrian bertan

bereizteari buruzko informazio-kanpaina bat • 1. maila:

70


informazioa

(ohitura

aldaketak)

egin zen, Udalaren intraneteko Blogaren

bitartez, udaletxeko langile guztiengana

iristeko helburuarekin.

• Urte hartan bertan, eta birziklatutako papera

erabiltzeko dekretua landu zela aprobetxatuta,

birziklatutako paperaren erabilerari buruzko

informazio-kanpaina egin zen Blogaren

bitartez.

• Ordutik ez da langileei zuzendutako EKPBari

buruzko beste sentsibilizazio- edota

informazio-kanpainarik egin.

Oinarrizkoa

• Produktu

eta/edo

Zerbitzuetarako

ingurumen-

irizpideak

• Ondorengo erosketa eta kontratazioetan sartu

dira ingurumen-irizpideak:

- Birziklatutako papera, idazpuruarekin edo

gabe, A4 orrietan eta gutun-azaletan (2011.

urtetik).

- Birziklatutako plastikozko boligrafoak (2011.

urtetik).

- Lorazaintzako agiria: Makineriaren mantentze

egokiari buruzko ingurumen-irizpideak sartzen

dira zaratak murrizteko eta enpresak

ingurumen-kudeaketako ziurtagiri-sistema bat

edukitzea baloratzen da (2008. urtetik)

- Udal eraikinetako altzariak: ekodiseinuzko

ingurumen-irizpideak; enpresak ingurumen-

kudeaketako ziurtagiri-sistema bat edukitzea

baloratzen da (2011. urtetik).

• 1. maila:

Oinarrizkoa

• Emaitzen

neurketa,

adierazleak eta

berrikuspena

• Ez dira emaitzak neurtzen eta ez dago EKPBari

dagokion adierazlerik.

• 0 maila

• Hornitzaile-

katearen

kudeaketa

organizazioan

• EKPBari dagokionez, ez dago komunikaziorik

hornitzaileekin.

• 0 maila

• Beste Herri

Administrazio

eta organizazio

batzuekin

lankidetza eta

sareko lana,

EKPB sustatzeko

• EKPBari dagokionez, ez dago lankidetzarik

beste organizazio batzuekin.

• 0 maila

71


Ingurumen-kudeaketa herri-administrazioan a • Udaletxeaz aparte, Udalaren beste ezein bulego edo zerbitzuk ez dauka

ingurumen-kudeaketaren ziurtatutako sistemarik. Udaletxean ingurumen-

kudeaketarako sistema bat ezarri zen, baina ziurtagiriaren ondoren, ez zen

sistemarekin jarraitu.

• 2011. urtean, monitorizazio energetikoko proiektua jarri zen abian (argia, ura eta

gasa) Udal Kiroldegian, udaletxean eta Kultura Etxean. 2012. urtean, baina, ez zen

ekimen horrekin jarraitu, aurrekontu faltagatik. (!)

• Energiaren kudeaketa:

2010. urtean, hainbat azterlan egin zen; hala nola:

o Udal eraikinen eta argiteria publikoaren azterlan energetikoa. Azterketa hori

egiteko, Udalak, 2006. urtean dagoeneko, hitzarmena sinatu zuen Energiaren

Euskal Erakundearekin (EEE). Kontsumo elektrikoa murrizteko ekintzak egiten ari

diren arren, azterketaren ondoren ez zen hobekuntzarako planik landu.

o Urbanizazio berrietan kale-argi eraginkorragoak jartzen dira, bola itxurako kale-

argiak jartzea saihestuz. Gainera, energia erregulatzeko panelak jartzen dira,

kontsumo elektrikoan aurrezteko.

o Kiroldegian eguzki-energia termikoko instalazioa jartzeko azterketa teknikoa eta

ekonomikoa egin zen arren, azkenean, ezinezkoa izan zen eguzki-panelak

jartzea, ez zelako ekonomikoki bideragarria. Honez gain, ez da beste udal eraikin

batzuetako ur beroari eta berogailuari dagokion energia kontsumoa hobetzeko

azterketa egiteko beste ekintzarik egin. (!)

o Kontsumo elektrikoaren kontrola egiten da fakturazioaren bitartez, xahutzeak

edo kontrolik gabeko kontsumoak saihesteko helburuarekin.

• Uraren kudeaketa:

o Udal eraikin guztiek dauzkate ur-kontagailuak. Kontsumoaren kontrola egiten da,

xahutzeak edo kontrolik gabeko kontsumoak saihesteko helburuarekin.

o Udal eraikin gehienetan sakagailu bikoizdun tangak daude. Baina ez da

konketetan ura aurrezteko inolako neurririk jarri, zurrusta-haustekoak,

esaterako. (!)

• Hondakinen kudeaketa:

Honakoak biltzen dira gaika:

o Papera/kartoia, ontzi arinak, tonerrak eta tinta-kartutxoak, lanparak eta pilak,

udal eraikin guztietan. Udal lantaldearen pabilioian jasotako hondakin

arriskutsuak baimendutako kudeatzaile baten bitartez kudeatzen dira.

o Paper kontsumoaren aurrezpenaren bitartez, hondakinen prebentziorako

ekintzak egin izan dira udal bulegoetan, administrazio kudeaketa elektronikoa

erabilita.

Prestakuntza, sentsibilizazioa eta komunikazioa a • Udaletxeko langileak sentsibilizatzeko helburuarekin, 2011. urtean, birziklatutako

paperaren erabilerari eta hiri-hondakinak jatorrian bertan bereizteari buruzko

kanpainak egin ziren. Komunikaziorako, intraneteko Bloga erabili zen. Harrezkero ez

da era horretako kanpainarik egin. (!)

�

�

72



Udal mailan


EAE mailan

• Autonomia Erkidegoko Administrazioaren eta haren sektore publikoaren kontratazioan irizpide

sozialak, ingurumen-irizpideak eta beste politika publiko batzuk sartzeari buruzko Gobernu

Kontseiluaren Erabakia (2008ko apirilak 29).

• Klima Aldaketaren aurka Borrokatzeko 2008-2012 aldirako Euskal Plana.

• Hondakin Ez Arriskutsuak Prebenitzeko eta Kudeatzeko EAEko 2009-2012 aldirako Plana.

• 2011-2014 aldirako Ingurumenaren III. Esparru Programa.

• Ingurumenaren Aldetik Iraunkorra den 2006-2010 aldirako EAEko Kontsumo Plana.


Udal eskumenak

• Erosketa eta kontratazio publiko berde baterako berariazko plan bat diseinatzea, ezartzea eta

haren jarraipena egitea.

• Udal bulegoetan ingurumen-kudeaketako sistemak ezar daitezen sustatzea.

• Uraren, argindarraren, gasaren eta gasolioaren kontsumoak kontrolatzea, baliabideen

kontsumo iraunkor bat egiteko helburuarekin.

• Kiroldegian eguzki-panelak jartzea berriz aztertzea eta panelok beste udal eraikin batzuetan

jartzearen bideragarritasuna aztertzea.

• Udal eraikin guztietan ura aurrezteko neurriak jartzea.

• Udal langileei ingurumenaren eta, bereziki, erosketa publiko berdearen inguruko prestakuntza

eta informazioa ematea.



4.3 SENTSIBILIZAZIOA, HERRITARREN

PARTAIDETZA ETA BARNE KOORDINAZIOA

75


KOMUNIKAZIOA, SENTSIBILIZAZIOA ETA HERRITARREN

PARTE HARTZEA

•

Aalborgeko konpromisoak:

1. GOBERNATZEKO MODUAK

4. KONTSUMOA ETA BIZIMODU ARDURATSUAK

Komunikazioa a

• Oso positibotzat jotzen da udalean komunikazioa gaietarako arduradun espezifiko bat

izatea, pertsona honek zentralizatzen dituelarik udaleko komunikazioak. Honetaz gain,

udaletxeko egutegi bateratua martxan jarri da baita ere.

• Lasarte-Orian Udalak herritarrentzako interesa duten gaien inguruko informazioa eta

Udalean hartu diren erabakien berri emateko kanal edo tresna desberdinak eta

ugariak erabiltzen ditu: atari guztietan jartzen diren bandoak, prentsaurrekoak, prentsa

oharrak eta web orria. Guztien artean bandoak dira harrera onena dutenak eta

jendearengana heltzeko eraginkorrena. Komunikazio tresna horiek egokiak direla

baloratzen da, informazioa herritarrengana iristen baimentzen baitute eta adin

desberdinetako jendearen beharretara egokitzen delako.

• Azpimarragarria da web orrian Udalean egiten diren eta hartzen diren erabaki guztien

inguruko informazioa eskuragarri eta eguneratua dagoela (maiztasunez eguneratzen da),

zeregin horren ardura duen pertsona izendatuta dagoelarik.

• Udal web gunea herritarrentzako informazio tresna egokia dela esan daiteke, nahiz eta

2011eta 2012. urteen artean bisitari kopurua jaitsi egin den (75.821 eta 69.577 bisitari

hurrenez hurren).

• Udaleko web gune desberdinak zentralizatu izana egokitzat jotzen da, baita ere web

honen baitan sail eta arlo desberdinek informazioa zabaltzeko eta ekarpenak

jasotzeko espazio propioa izatea ere.

• Bi gune nagusi daude Udaleko web orriaren bitartez lotura zuzena dutenak: martxan

dagoen lasarteoriasarean ekimena (www.lasarteoriasarean.eu) udaleko kultura, gazteria

eta festak sailetako informazioa, zein udalerriko elkarteek bultzatzen dituzten

programazio, ekitaldi eta festen inguruko informazioa zabaltzen duena; eta 2013.

urtearen hasieran martxan jarri den www.partehartzea.lasarte-oria.org gunea. Web

honen helburua udaleko sail desberdinetako berriak zabaltzea izango da, besteak beste.

• Informazioa herritarrengana helarazteko erabiltzen diren komunikabideak egokiak

eta nahikoak dira, Udal aldizkaria, egunkarietako udal kronika eta Txintxarri

aldizkariaren bidez herritarren gehiengora iristen baita. Aipatzekoa la 2012ko ekainean

Lasarte-Oria lantzen udal aldizkariaren lehen alea argitaratu zela, Udalaren eta

herritarren arteko ohiko komunikazio tresna izateko helburuarekin. Aldizkaria sei hilero

argitaratzen da eta udalerriko etxe guztietara banatzen da eta bestalde, web orrian

eskuragarri dago baita ere. Bertan, Udalak hartu dituen erabakien, martxan jarri diren

ekimenen, kezken eta herritarrentzat interesgarria izan daitekeen gaien berri ematen da.

Bestalde, Txintxarri aldizkaria (Ttakun euskara elkarteak argitaratua) astean bitan

argitaratzen da euskara hutsean eta etxebizitza guztietara banatzen da.

• Udaleko web orrian Tokiko Agenda 21ak lotura propio badu ere, herritarrengana helarazi

den informazioa eskasa eta zaharkitua da.

☺

76


Sentsibilizazioa a • Sentsibilizazio arloan aspalditik dihardute lanean, urtero kanpaina desberdinak eta

berritzaileak egiten direlarik, urte hauetan gai arlo ugari jorratuz. Honela, 2005tik

aurrera Mugikortasun astea antolatzen da, eta bertan jarri zen martxan ekimen pilotu

bezala gaur egun funtzionatzen duen hiribusa. Hasieran ingurumenaren eguna zena,

2007tik aurrera Aste Berdearen testuinguruan ospatzen da, bertan ekitaldi desberdinak

egiten direlarik. Beste batzuen artean uraren kontsumoa eta praktika iraunkorren

inguruko kanpainak egin dira, ibaien garbiketa egin da, Lasarte-Oriako ekosistema

interesgarrien identifikazioa eta dibulgazioa, energiaren inguruan ere furgoneta bat ezarri

zen panel fotoboltaikoen funtzionamendua erakustsiz,…

• Eskolako Agenda 21 proiektua 2009-2010 ikasturtean abiatu zen Lasarte-Orian,

Hernanirekin elkarlanean, lehen hezkuntzako 2 zentrotan txertatuta dagoelarik. Jarduera

ezberdinak antolatu dira urte hauetan, 700 ikaslek parte hartu dutelarik.

• Nahiz eta parte hartzaileen datua positiboa izan, Eskolako Agenda 21a lehen hezkuntza

soilik dago txertatua. Bigarren hezkuntzako zentroei parte hartzeko gonbitea luzatu eta

aukera eman bazaie ere, ez dute proiektuan parte hartu nahi izan. Hala ere,

beharrezkotzat jotzen da ekimen hau bigarren hezkuntzara zabaltzea. (!)

Parte-hartze kultura a • Lasarte-Orian kultura parte hartzaile garrantzitsua izan duen udalerria da, udalerriaren

sorrera bera herri mugimenduak bultzatu baitzuen. Hala ere, 1986.urtean udalerria sortu

zenetik, udalaren kudeaketarekin erlazionatutako parte hartzeak beheranzko joeran

nabaria eta jarraitua izan du, azken urtetan nahiko sinbolikoa izan delarik.

• Kultura mailari dagokionez, parte hartzea zabala da.

• 2011tik aurrera aldaketa sakona eman da parte hartzearen arloan. Herritarren parte

hartzea bultzatzea eta herritarrei udal erabakietan parte hartzeko aukera ematea da

datozen urtetako erronka eta konpromiso nagusia. Ildo honi jarraiki, 2012an Auzoz

auzo, pausoz pauso proiektua abian jarri da. Ekimen berria izanik, beharrezkoa da

datozen urtetan izango duen bilakaeraren jarraipena egitea. (!)

Parte hartzeko tresnak eta bideak a • Oso positibotzat jotzen da Auzoz auzo, pausoz pauso proiektuaren testuinguruan, 2012.

urtean 22 bilera ospatu eta 465 pertsonek parte hartu izana. Bilera horien helburu

nagusiak udalerriko beharren diagnosia egin eta lehentasunak zehaztea izan da, horrela

herritarrek udalerrian egin behar diren ekimenen inguruko iritzia emateko aukera izan

dutelarik. Bilera hauen bitartez 287 ekarpen jaso dira.

• Bileretan parte hartu duten pertsonen artean, gehiengoa 59 urtetik gorakoa izan dela

kontutan hartuz, gazteen parte hartzea handiagotzea beharrezkotzat jotzen da. (!)

• 2005an herritarrei zuzendutako inkesta egin zen udalerrian, gai desberdinen inguruko

gogobetetze maila ezagutzeko.

• Parte hartzearen inguruan 2011tik 2013 aldaketa nabaria eman da eta ekimen ugari

burutu dira, hala nola, tokiko ekonomiaren inguruko parte hartze prozesua abiatu da,

�

☺

�

77


irudi korporatibo berria aukeratzeako prozesu parte hartzailea burutu da, Jaietan blai!!!,

Ihauteriak antolatzeko, hainbat galdeketa,…

• Honetaz gain, egokitzat jotzen da baita ere Udalak herritarren ekarpenak eta iritziak

jasotzeko web orrian atal berezia jarri izana, baita udal eraikinetan gutunontziak

jartzea ere, honela herritar orok baitu bere iritzia udalera helarazteko aukera. Hala ere,

web gunearen bidez jasotako erantzuna ez da oso zabala izan orain arte Tokiko Agenda

21aren inguruko ekarpenak jasotzeko ezarritako buzoien erabilera urria izan da baita ere

(!).

• Hala ere, web orriaren bidez iradokizunak, eskariak edo kexak egiteko aukera egon

arren, hauek ez dira kontabilizatzen eta beraz, ezin da web orriak eskariak eta kexak

egiteko tresna gisa duen egokitasuna baloratu. Bestalde, jasotako ekarpenak dagokion

teknikariari helarazten zaizkio, gaiaren arabera, baina hau ez dago protokolizatua eta

bestalde ez da erantzunaren jarraipenik egiten (zein epetan erantzun den,….). (!)

• 2004-2006 urteen artean Tokiko Agenda 21aren definizio prozesuarekin loturiko

herritarren parte hartze foroa eratu zen. Honekin lotuta, 2008.urtean parte-hartzea

berriz ere sustatzeko ahalegina egin zen foro orokor bat eta gaikako 2 mahai sortuz

(Mugikortasuna eta hondakinen kudeaketa), baina parte-hartze ekimen hauek ez dute

jarraipenik izan eta egun ez da existitzen Tokiko Agenda 21aren inguruko herritarren

parte hartze foro egonkorrik.

Elkarteen sarea a • 2012an 95 elkarte zeuden erregistratuak, nahiz eta aniztasuna urria den, gehiengoak

kulturaren inguruan aritzen baitira. Bestalde, beharrezkotzat jotzen da elkarteen

zerrenda eguneratzea, ez baita ezagutzen guztien artean zeintzuk jarraitzen duten

aktibo. (!)

• Hala ere, Gipuzkoako datuekin konparatuz, elkarte ehuna ez da aberatsa, Lasarten 5,30

elkarte/1000 biztanleko baitaude eta Gipuzkoan, 2011 urtean 9,2 elkarte existitzen ziren

1000 biztanleko, Eustateko datuen arabera. (!)

�

78


• Elkarteen aktibitateak udalerriaren dinamizazioan positiboki eragiten du, hauek beraien

lan ildoarekin erlazionaturiko ekitaldi eta aktibitateak antolatzen dituztelarik.

• Aipagarria da Udalak elkarteei eskaintzen dien laguntza, bai diru-laguntzen bidez, baita

lokalak utziz edo elkarteek antolatutako aktibitateen komunikazioa eta difusioa eginez

ere.

Auzoz-auzo proiektuaren testuinguruan herritarrek egindako ekarpenak a • Informazio panelak jartzea, denda eta tabernetako erakusleihoak kartelez betetzen

baitira. (!)

• Udalean parte-hartze araudia ezartzeko beharra identifikatu da. (!)

79


LOTUTAKO PLANAK ETA ARAUDIA

Udal mailan


EAE mailan

• 2/2006 LEGEA, ekainaren 30ekoa, Lurzoruari eta Hirigintzari buruzkoa (III. Titulua, IV

Kapitulua, VII. Atala Herritarren parte hartzea planeamenduaren formulazioan, tramitazioan

eta onarpenean).

• 3/1998 LEGEA, otsailaren 27koa, Euskal Herriko Ingurugiroa Babesteko Lege Orokorra.

Estatu mailan

• 27/2006 LEGEA, uztailaren 18koa, ingurumen gaietan informazioa, parte hartze publiko

izatekoa eta justizia izateko eskubideak arautzen diren.


Udalaren eskumena

• Eskolako Agenda 21a bigarren hezkuntzara hedatu dadin lanean jarraitu.

• Auzoz-auzo proiektuari jarraipena eman.

• Herritarren eskariei eta kexei erantzuteko protokoloa zehaztu, bai udalean bertan

jasotakoak, baita web orri eta buzoien bidez jasotakoak ere.

• Tokiko Agenda 21aren buzoiak eta auzoz-auzoren baitan jarritako buzoiak bateratu eta

erabileraren inguruko jarraipena egin.

• Herritarren parte hartze saioetan gazteen parte hartzea sustatu.

• Lasarte-Oriako elkarteen zerrenda eguneratu eta sarea osatu.

• Informazio panelak jarri, denda eta tabernetako erakusleihoak garbi egon daitezen.

• Udaleko parte-hartze araudia zehaztu.


• Eremu honetan ez da udalaz gaindiko lehentasunezko eremurik identifikatu.

81


BARNE KOORDINAZIOA ETA ZEHARKAKOTASUNA

•


1. GOBERNU ERAK

Barne koordinazioa eta komunikazioa a

• Gaur egun, Udalean ez dago zeharkako ekimenen garapenak lantzen edo sustatzen dituen

sailarteko organo edo batzorde teknikorik. Zeharkako ekimenak langile teknikoek

koordinatzen dituzte eskuarki, baina koordinaziorako berariazko eta araututako esparrurik

gabe. (!)

• Udalerrian ez dago funtzio gisa Tokiko Agenda 21 programaren kudeaketarekin eta

jarraipenarekin lotutako gaien jarraipena izendatuta daukan organo egonkorrik eta

horrek zaildu egiten du zeharkako ekimenak gauzatzea. (!)

Tokiko Agenda 21 programaren kudeaketarako eredua ezartzea a • 2006. urtean Tokiko Agenda 21 programaren lehenengo Ekintza-plana onartu zenetik,

Planaren helburuei dagokien jarraipena egin da, eta Udaleko sailek egindako ekintzak

identifikatu dira. 2008. urtean, ekintza zehatz gisa, garatutako jarduketak eta horiek

egikaritzeko behar izandako inbertsioa identifikatu eta argitaratu ziren.

• Planaren kudeaketari eta jarraipenari dagokionez, ez da iraunkortasun-adierazleen

ebaluaziorik eta kalkulurik egiten. (!)

Baliabide teknikoak a • Ingurumen arloko teknikariaren funtzioen artean Lasarte-Oriako Tokiko Agenda 21

programa koordinatzea eta horren ardura dauden arren, udalerriaren dimentsioa

kontuan hartuta, uste da beharrezkoa litzatekeela arlo hori indartzea. (!)

Lidergo politikoa a • Nabarmentzekoa da Tokiko Agenda 21 programaren lidergoa Ingurumen eta Hirigintza

arloko Zinegotziaren esku dagoela, Alkatearen inplikazio eta parte-hartzearekin.

Udal kudeaketaren plangintza eta programazioa a • Ez da Tokiko Agenda 21 programaren ekintza-planaren helburuetan oinarritutako

jarraipenik eta programaziorik egiten. Nolanahi ere, Plana onartu zenetik, planean

jasotako ekintzak gauzatzen joan dira. (!)

• Positiboki baloratzen da ‘Auzoz auzo, pausoz pauso’ ekimenaren barruan jasotako

proposamenak udal aurrekontuen plangintzan kontuan hartu izana. Zentzu horretan,

herritarrek egindako proposamenak aztertu eta egingarrienak aurrekontuetan sartu dira.

�

☺

�

�

�

82



Udal mailan


EAE mailan

• Ez da eremu honi lotutako plan ezta araudirik identifikatu.


Udal eskumena

• Udal proiektuak koordinatzea eta zeharkakotasuna sustatzea helburu dituen sailarteko

mekanismo tekniko bat ezartzea.

• Tokiko Agenda 21 programaren kudeaketa aktibo bat egitea: urteroko ebaluazioa egitea eta

adierazleak kalkulatzea, baita jarduketak programatzea ere.

• Tokiko Agenda 21 programari eskainitako denbora gehitzea, Tokiko Agenda 21 programaren

kudeaketa eta jarraipena egiteko helburuarekin.



4.4 GARAPEN SOZIAL ETA EKONOMIKOA

85


BIZTANLERIA

•

Aalborgeko konpromisoak:

9. GIZARTEKO BERDINTASUNA ETA JUSTIZIA

Lurralde kokapena eta testuingurua a

• Lasarte-Oria udalerri berria da 1986. urtean sortua, Hernani, Urnieta eta Andoaindik

berezitu zenean. Orduz geroztik, Andoain, Astigarraga, Hernani, Urnieta eta Usurbilekin

batera Buruntzaldea osatzen du, naiz eta administratiboki Donostialdea eskualdean

kokatzen den.

• Donostiatik 8,5km-tara, ondo komunikatutako herria da Lasarte-Oria. A-1 autobideak

zeharkatzen du eta Donostiarekin Euskotren zerbitzuak eta Tolosa-Donostia autobus

zerbitzuak lotzen du.

• Lasarte-Orian 17.922 biztanle dira egun guztira, Buruntzaldeko bigarren udalerririk

handiena da Hernaniren ostean, biztanleen % 26 ingururekin. Donostialdeako biztanleen

%7 inguru biltzen du Lasarte-Oriak.

• Biztanleriaren dentsitateari dagokionez, km2-ko 3.079,38 biztanlerekin, Gipuzkoak

duena (373 Bizt./km2) baino askoz ere altuagoa da, Gipuzkoan dentsitate handiena

duen udalerria da hain zuzen ere (EAEn hamargarren postuan egongo litzateke).

Biztanleriaren bilakaera a • Lasarte-Oriako biztanleria nahiko egonkor mantendu da azken hamarkadan, nahiz eta

2005-2007ko beherakada apalaren ostean joera gorakorra hartu duen, azken bost

urteotan 330 biztanlean haziz (+%1,88).

• Aipatzekoa da, hazkunde hau Gipuzkoako batez besteko hazkundea baino apur bat

txikiagoa dela (+%2,46 Gipuzkoan), baina eskualdeko udalerri esanguratsuenek izan

dituzten hazkundeen parekoa, hala nola, Hernanin +%0,86 eta Donostian +%1,81.

17.413

17.628

17.734

17.646

17.582

17.592

17.694

17.782

17.856

17.889 17.922

15000

16000

17000

18000

19000

20000

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

BIZTANLERIAREN BILAKAERA

Iturria: INE. Udal Errolda

�

☺

86


Mugimendu naturala a • Biztanleriaren mugimendu naturalari dagokionez, Lasarte-Orian beherakada

nabarmena antzematen da azken urteetan, heriotza-tasa gordina, azken urte hontara

arte, nahiko egonkor mantendu den arren, jaiotza-tasak beherakada nabarmena

erregistratu baitu.

• 2005ean 210 haur inguru jaiotzen ziren (mila biztanleko 11,87), 2011an kopuru hau 146ra

jaitsi zen (mila biztanleko 8,15 baino ez). 2011ko tasa hau dena den Gipuzkoa eta

Donostiako tasen parekoa da, ‰9,94 eta ‰8,07 hurrenez hurren.

• Hori dela eta, azken urteetako hazkunde tasa begetatiboa (herriko hazkunde naturalaren

adierazlea), oraintsu arte balio positiboetan mantendu bada ere, apurka apurka txikituz

joan da, ‰5 inguruko balioetatik ‰3,41era 2010ean, azkenik 2011an balio negatiboetara

iritsiz (-‰0,17).

• Dena dela, 2010 urtera arte erregistratutako hazkunde-tasa begetatiboa Gipuzkoak

(‰1,53) eta Donostiak berak (-‰1,31) agertzen zutena baino altuagoa zen. 2011 urtean

ordea Gipuzkoako balioaren azpitik kokatzen da jada.

11,87

10,5210,54

10,37

10,899,96

8,15

7,04

5,06

5,956,76

6,346,55

8,32

4,83

5,46

4,593,61 4,55

3,41

-0,17

-2

0

2

4

6

8

10

12

14

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

BIZTANLERIAREN MUGIMENDU NATURALA (‰)

Jaiotza-tasa gordina

Heriotza-tasa gordina

Hazkunde-tasa begetatiboa

Iturria: Udalmap

Migrazio mugimendua a • Biztanleriaren hazkundeari eragiten dion beste faktore garrantzitsua migrazio

mugimendua da; azken hamarkadan Lasarte-Orian izan den bilakaera guztiz positiboa

izan da, 2003az geroztik etorkinen pisua ehuneko 4 puntuan igo baita, 2011 urtean

atzerritar biztanleriaren pisua %6,44an kokatuz eta Gipuzkoako zifrarekin bat eginez

(%6,48).

• 1.154 etorkinekin atzerritar biztanleriak Lasarte-Orian, eskualdeko gainerako

udalerriekin alderatuz (Donostia alde batera utziz), pisu handiagoa du; Andoainen

(%4,21), Astigarragan (%4,96), Hernanin (%4,84 ), Urnietan (%4,65) eta Usurbilen (%4,04)

baino.

☺

�

87


2,09 2,52

3,02 3,57

3,95

4,81

5,55 5,94

6,24 6,44

0

1

2

3

4

5

6

7

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

ATZERRITAR BIZTANLERIAREN BILAKAERA

Iturria: Udalmap

• Dena den, nolakoak izan dira egoera honetara iritsi arteko barne zein kanpo migrazio

mugimenduak? Ondoko taulan ikus daitekeen bezala, migrazio mugimenduen saldo osoa

(barne saldoa + kanpo saldoa) positiboa izan da 2006az geroztik. Saldo positibo hau,

kanpo migrazioari zor zaio batez ere, 2011urtera arte barne saldoa negatiboa izan baita.

Era honetan, 2011 urtean Lasarte-Oriak bai EAEko beste udalerriekin (43 lagun) eta bai

EAEtik kanpoko herrialdeekin (97 lagun) izandako migrazio fluxuen saldoak positiboak

izan dira, guztira migrazio mugimenduei esker 140 biztanle gehiago izan direlarik

herrian.

BARNE ZEIN KANPO MIGRAZIO MUGIMENDUEN BILAKAERA (PERTSONA KOPURUA)

MIGRAZIO MUGIMENDUA 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

Barne saldoa1 -105 -145 -38 -47 -71 -54 -57 43

Kanpo saldoa2 29 131 81 198 184 149 112 97

Saldoa guztira -76 -14 43 151 113 95 55 140

Iturria: Eustat

• Lasarte–Oriak gainera Gipuzkoako kanpo migrazio saldo hau bikoiztu egiten du ia

2010 urtean (mila biztanleko 6,27 atzerritar etorri ziren Lasarte-Oriara eta Gipuzkoara

mila biztanleko 3,75).

• Aipagarria da era berean, eta biztanleriaren jatorri edota jaioterriari dagokionez,

Lasarte-Oriako egungo biztanleriaren %36 inguru EAEtik kanpo jaiotakoa dela, urteetan

zehar udalerri honek kanpotik etorritako langile ugari jaso izan baitu. Atzerrian jaiotako

biztanleriari dagokionez, honek %7,8 osatzen du (hauetako batzuek jada espainiar

nazionalitatea izan dezakete eta horregatik dira egun atzerritar nazionalitatekoak

%6,44).

88


LASARTE-ORIAKO BIZTANLERIA JATORRI EDOTA JAIOTERRIAREN ARABERA

Jaioterria Biztanleak %

EAEan jaiotakoak 11.509 64,2

Gipuzkoan bertan jaiotakoak 11.264 62,9

EAEko beste probintzia batean jaiotakoak 245 1,4

Beste Erkidego Autonomo batean jaiotakoak 5.015 28,0

Atzerrian jaiotakoak 1.398 7,8

GUZTIRA 17.922 100,0

Iturria: INE

Egitura demografikoa a • Egitura demografikoari dagokionez, Gipuzkoaren egitura demografikoarekin alderatzen

badugu, desberdintasun txiki batzuk behatzen dira. Hala nola, Lasarte-Orian 25 urte

bitarteko biztanleriak pisu txikixeagoa du Gipuzkoan baino (%21,4 Lasarte-Orian eta

%22,9 Gipuzkoan) eta 35-54 urte bitartekoek aldiz pisu handiagoa dute (%31,4 Lasarte-

Orian eta %29,3 Gipuzkoan).

• Aipagarriena halere, Lasarte-Orian 65 eta 74 urte bitarteko biztanleriak duen pisua

da, Gipuzkoarekin alderatuz ia ehuneko 3 puntu gehiago (%12,4 Lasarte-Orian eta %9,6

Gipuzkoan).

BIZTANLERIAREN EGITURA DEMOGRAFIKOA 2011

Iturria: Eustat

• Adierazle demografikoen azterketatik ere ondoriozta daiteke Lasarte-Oriako biztanleria

Gipuzkoakoa baino apur bat zaharxeagoa dela:

- Esan bezala haur eta gazte gutxiago dago Lasarte-Orian, Gipuzkoan baino.

Haur-indizea (15 urtetik beherako biztanleriaren ehunekoa) Lasarte-Orian

%13,74an kokatzen da, Gipuzkoan aldiz %14,49an.

- Lasarte-Oriako zahartze indizea (65 urtetik gorako biztanleriaren ehunekoa) ere

Gipuzkoak duena baino altuagoa da, 0,89 puntu altuagoa hain zuzen ere.

- Gain-zahartze indizea (75 urtetik gorako biztanleriaren ehunekoa) da Lasarte-

Orian positiboagoa den adierazle bakarra, Gipuzkoan %10,25ekoa den bitartean,

GIPUZKOA

1050510

0-14

15-24

25-34

35-44

45-54

55-64

65-74

75-84

85=>

Gizonezkoak Emakumezkoak

LASARTE-ORIA

1050510

0-14

15-2425-34

35-44

45-54

55-64

65-7475-84

85=>


�

89


Lasarte–Orian %8,23an kokatzen baita. Dena den, aurreko grafikoari erreparatzen

badiogu, argi ikusten da datozen urteetarako Lasarte-Orian adin honetako

biztanleria pisu handiagoa hartuz joango dela (orain 65 eta 74 urte bitarte

dituztenak hurrengo adin tartera pasatuz joaten diren heinean).

13,74

20,67

8,23

14,49

19,78

10,25

0

5

10

15

20

25

Haur-indizea Zahartze-indizea Gain-zahartze indizea

HAUR-INDIZEA, ZAHARTZE INDIZEA ETA GAIN-ZAHARTZE INDIZEA 2012 (%)

Lasarte-Oria Gipuzkoa

Iturria: Udalmap

• Adierazle demografiko hauen joera edota bilakaerari erreparatzen badiegu ostera,

ondokoa azpimarra daiteke:

- Haur-indizearen azken urteetako bilakaerak oso aldaketa txikiak izan dituela eta

2007 urteaz geroztik, ia egonkor mantendu dela.

- Hirugarren adinak aldiz, indar handiagoa hartu du eta egun zahartze-indizea

2007an baino ehuneko ia 4 puntu altuagoa dela.

12,15 12,63 12,96 13,38 13,61 13,74

16,78 17,39 18,43 19,18 20,01 20,67

0

5

10

15

20

25

2007 2008 2009 2010 2011 2012

HAUR-INDIZEA ETA ZAHARTZE-INDIZEAREN BILAKAERA

Haur-indizea Zahartze-indizea

Iturria: Udalmap

Biztanleriaren lurralde banaketa a • Lasarte-Oria zazpi auzotan banatzen da. 2011ko datuak kontutan hartzen badira,

Erdialdeak du biztanlerik gehien %41,9. Gainontzekoak Sasoeta (%17,6), Zumaburu

(%10,8), Basaundi-Oria (%8,7), Urbarte (%8,2), Oztaran-Arranbide (%7,9) eta Zabaleta

(%5,0) auzoetan biltzen dira.

• INEko datuen arabera, hirigunetik gertu bizi da biztanleen %98 inguru; eta biztanleriaren

%2 (383 biztanle) baino ez dira bizi barreiaturiko ingurunetan.

�

90



Udal mailan


EAE mailan

• Ez da eremu honi lotutako plan ezta araudirik identifikatu.






91


GARAPEN EKONOMIKOA

•

Aalborg-eko konpromisoak

8. TOKIKO EKONOMIA BIDERAGARRIA ETA IRAUNKORRA

9. BERDINTASUNA ETA JUSTIZIA SOZIALA

Jarduera ekonomikoaren egitura eta maila a

• Lasarte-Oriak 1.237 enpresa-establezimendu1 zeuzkan 2012. urtean; kopuru horrek

%17,9ko jaitsiera suposatzen du krisialdia hasi zen 2008. urtearekiko (guztira, 269

establezimendu gutxiago).

• Jaitsiera hori Gipuzkoa mailan (-%15,5) jasotako batez besteko bariazioa baino handiagoa

da.

1.420 1.4171.556 1.506 1.488

1.351 1.285 1.237

0

500

1.000

1.500

2.000

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

ESTABLEZIMENDUEN BILAKAERA, 2005-2012

Iturria: EUSTAT

• Jasandako egoera ekonomiko zailarekin, enpleguak ere jaitsiera nabarmena izan du.

Hala ere, kasu honetan, atzeraldia zertxobait beranduago hasi zen, 2009. urtean zehar,

%4ko jaitsierarekin; 4.655 enplegu izatetik (azkeneko urteetako kopururik altuena) 4.466

enplegu izatera pasa zen 2011. urtean (189 enplegu gutxiago), eta susperraldi

garrantzitsua eman zen 2012. urtean, 4.958 enplegu izatera iritsiz.

• Enplegu galera hori, alderaketa eginez, gipuzkoar lurraldean aldi horretan bertan

erregistratu dena (%6,6) baino baxuagoa izan da.

4.175 4.392 4.591 4.574 4.655 4.646 4.4664.958

0

1.000

2.000

3.000

4.000

5.000

6.000

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

ENPLEGUAREN BILAKAERA, 2005-2011

Iturria: EUSTAT

1 1.254, Euskadiko Jarduera Ekonomikoen Direktorioan (EJED) identifikatutako lehen sektorearekin lotutako 17 establezimenduak

kontuan hartzen baditugu. Hala ere, sektore hau sartzen den lehenengo edizioa izanik eta datuen alderagarritasuna mantentze

aldera, ez kuantifikatzea erabaki da

�

92


• Zentzu horretan, establezimendu berrien sorreraren tasa murriztuz doa 2007. urteaz

geroztik; mila biztanleko 11 establezimendu izatetik, 2011. urtean 4,47 izatera pasa zen.

Datu hori gipuzkoar lurralde osoan erregistratutakoaren (‰5,87) azpitik kokatzen da.

7,92 7,07

8,91 7,90

11,00

5,21

6,23

6,49 4,47

7,947,77

10,14

8,7710,54 8,49

6,1

6,79

5,87

0,00

2,00

4,00

6,00

8,00

10,00

12,00

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

IREKITAKO ESTABLEZIMENDU BERRIEN TASA (‰ biztanleko)


Iturria: Udalmap

Eredu ekonomikoa: egitura sektoriala eta jarduera ekonomiko maila a • Sektorialki eta establezimenduei dagokienez, hirugarren sektorea nabarmentzen da;

2012. urtean, Lasarte-Oriako establezimendu guztien %76,7 aglutinatzen zuen.

Eraikuntzaren sektoreak establezimenduen %18 aglutinatzen du eta sektore industrialak

%5,3 besterik ez.

5,3

18,0

76,7

LASARTE-ORIAESTABLEZIMENDUAK SEKTOREKA (%) 2012

Industria

Eraikuntza

Zerbitzuak

Iturria: Udalmap

• Udalerriak, establezimenduei dagokienez, izandako atzerapena atzeraldiari lotuta dago,

baina proportzio ezberdinetan hiru jarduera-sektoreetako bakoitzaren kasuan

(lehenengo, bigarren eta hirugarren sektoreak); hain zuzen ere, industriaren eta

energiaren kasuan eta hirugarren sektorean, 2008. urtearekiko atzerapena %10-12

ingurukoa da eta eraikuntzaren sektoreak, berriz, %36ko atzerapena izan du.

�

93


ESTABLEZIMENDU KOPURUAREN BILAKAERA, SEKTOREKA. 2008-2012

2008 2009 2010 2011 2012 Δ%

2008-2012

Industria 72 79 67 68 65 -%9,7

Eraikuntza 349 327 262 245 223 -%36,1

Zerbitzuak 1.085 1.082 1.022 972 949 -%11,6

GUZTIRA 1.506 1.488 1.351 1.285 1.237 -%17,9

Iturria: EUSTAT

• Gertaera horien ondorioz, udalerriko ekonomian geroago eta indar handiagoa hartzen

joan zen eraikuntzaren sektoreak (jardueraren %25 betetzera iritsi zen) azkar galdu du

zeukan indarra eta hirugarren sektorekoak dira establezimenduen hiru laurden baino

gehiago.

• Alderaketa egiten badugu, sektore industrialak egonkor eutsi dio aztertutako aldi osoan

zehar (nahiz eta, aurrez azaldu den bezala, sektore guztiek izan duten jaitsiera

garrantzitsua, establezimendu kopuruari dagokionez).

7,3 5,8 5,15,3 5,3

17,821,4

23,619,1 18,0

74,9 72,871,3

75,676,7

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

70,0

80,0

2000 2003 2007 2011 2012

ESTABLEZIMENDUEN SEKTOREKAKO BILAKAERA, PISUAREN ARABERA (%)

Industria

Erainkuntza

Zerbitzuak

Iturria: Udalmap

• Enpleguari dagokionez, banaketa hori antzerako mailetan mantentzen da, hirugarren

sektoreak zertxobait galtzen duen arren sektore industrialaren eta eraikuntzaren

sektorearen alde; horrela, zerbitzuen sektorea berriro kokatzen da aurreneko postuan,

udalerriko langileen %68 hartzen dituelarik 2010ean. Industriaren eta eraikuntzaren

sektoreek, baina, aurrera egiten dute eta langileen %22 eta %9,7 hartzen dituzte,

hurrenez hurren (establezimenduei dagokienez, %19,1 eta %5,3 suposatzen duten

bitartean).

94


0,4

22,0

9,7

68,0

0,8

24,9

7,8

66,5

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

70,0

80,0

Nekazaritza Industria Eraikuntza Zerbitzuak

16 URTETIK GORAKO OKUPATUTAKO BIZTANLERIAREN BANAKETA, JARDUERAREN ARABERA (2010)

Lasarte-Oria

Gipuzkoa

Iturria: Udalmap

• Datuak alderatzen baditugu, sektore industrialaren pisua Lasarte-Orian probintzian

daukana baino (%24,9) zertxobait txikiagoa da; eraikuntzaren sektorea, berriz, Gipuzkoan

erregistratutakoaren (%7,8) gainetik kokatzen da, aldeak ez diren arren oso handiak.

• Sortutako balio erantsiari dagokionez2, 2008ko datuen arabera (horiek dira dauzkagun

azken datuak), berriro ere zerbitzuen sektorea da aurreneko postuan kokatzen dena,

udalerrian sortutako balio erantsiari %76ko ekarpena eginez. Sektore industrialak

normalean BEGari (Balio Erantsi Gordina) ekarpen handiagoa egiten dion arren, %13,6

besterik ez du ordezkatzen; datu horretatik ondoriozta dezakegu udalerrian garatzen

den jarduera industrialak ez daukala balio erantsi handirik sortzeko ahalmenik (!).

Nekazaritza eta arrantza sektorea

%0,17

Industria sektorea%13,64

Eraikuntza sektorea

%9,82

Zerbitzuen sektorea%76,37

BALIO ERANTSI GORDINA, SEKTOREKA (2008)

Iturria: Udalmap

• Establezimenduen dimentsionamenduarekin bat etorriz, adierazi behar da garbia dela

Enpresa Txiki eta Ertainen eta mikroenpresen nagusitasuna Lasarte-Orian. Udalerriko

establezimendu guztien %74,2k, plantillari dagokionez, 2 enplegutik beherako tamaina

2 Balio Erantsia: jarduerak aldi jakin batean sortutako aberastasunaren handitzea; balio erantsia neurtzen da ondasun eta zerbitzuen

ekoizpenaren balioaren eta kanpo-erosketen balioaren arteko aldeagatik, eta ondoren, ekoizpen-prozesuan parte hartzen duten

eragile guztiek jasotako ordainsari gisa banatzen da.

95


daukate. 10 langiletik beherako enpresen portzentajea %93,4koa da. Establezimenduen

%1ek bakarrik dauka 50 enplegutik gorako plantilla.

74,2

14,15,1 3,7

1,9 1,00,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

70,0

80,0

0tik 2ra 3tik 5era 6tik 9ra 10etik 19ra 20tik 49ra >=50

ESTABLEZIMENDUAK, TAMAINAREN ARABERA 2012

Iturria: EUSTAT

• Lasarte-Oriako establezimenduen artean, forma juridiko nagusia pertsona fisikoarena

edo autonomoarena da (establezimenduen %60 inguru), sozietateko formen kaltean - SA

eta SM -; azken horiek udalerriko enpresa-establezimenduen heren bat ere ez dute

ordezkatzen.

59,9

5,3

25,7

7,9

1,3

ESTABLEZIMENDUAK, FORMA JURIDIKOAREN ARABERA (%) 2012

Pertsona fisikoa

Sozietate anonimoa

Sozietate mugatua

Beste sozietate eta elkarte batzuk

Beste forma juridiko batzuk

Iturria: EUSTAT

Ongizate ekonomiko eta familiar maila a • Lasarte-Oriako biztanleriaren batez besteko errenta pertsonala 17.862 eurokoa zen

2009an; errenta familiarra, berriz, 39.616 eurokoa. Errenta horiek, hiru urteko aldian,

%13,6 eta %11,7ko igoera izan dute, hurrenez hurren. Hala ere, Lasarte-Oriako

biztanleen erosteko ahalmena probintziako batez besteko ahalmena baino (20.270€)

%11,9 txikiagoa zen 2009an. (!)

�

96


12.68915.722

17.862

30.056

35.45939.616

0

15.000

30.000

45.000

2003 2006 2009

ERRENTA PERTSONALAREN ETA FAMILIA-ERRENTAREN BILAKAERA

Errenta pertsonala

Famili errenta

Iturria: EUSTAT

ANALISIA, SEKTOREZ SEKTORE

Lehen sektorea a • Lehen sektoreak oso pisu txikia dauka Lasarte-Orian (!). 2009. urtean zehar egindako

Nekazaritza Jardueren Erroldaren arabera, udalerri honek 31 nekazaritza-ustiategi

bakarrik zeuzkan eta laborantzara bideratutako 200 Ha lur.

• Udalerrian sortutako Balio Erantsiaren %0,17 bakarrik ordezkatzen zuen eta sektore

horretan ziharduen biztanleriaren pisua etengabe joan da jaisten; 2010. urtean,

biztanleria okupatuaren %0,35 bakarrik kokatzen zen sektore honetan.

0,91

0,55

0,35

0

0,2

0,4

0,6

0,8

1

2001 2006 2010

LEHEN SEKTOREAN OKUPATUTAKO BIZTANLERIAREN PISUAREN BILAKAERA

Iturria: EUSTAT

Industria eta eraikuntza a • Sektore industrialaren pisua, halaber, nahiko txikia da establezimenduei dagokienez,

izan ere, industriaren sektoreko 65 enpresa bakarrik daude; sektore honek udalerriko

enpresa-establezimendu guztien %5,3 bakarrik ordezkatzen du. Establezimendu horietako

ia denak 4 industrialdetan kontzentratuta daude.

�

�

97


• Industria sektorearen garrantzia zerbait handiagoa da Balio Erantsi Gordinari eta

okupazioari dagokionez; udalerrian sortutako balio erantsiaren %13,6 suposatzen du eta

langileen %22ri ematen dio lana. Hala ere, balio erantsiari eta sektorean lan egiten

duen biztanleriari dagokionez, sektorea etengabe joan da garrantzia galtzen

azkeneko urteotan (2000. urtean, biztanleria okupatuaren %30 ordezkatzetik, 2010ean

%21,5 ordezkatzera pasatu da) (!).

72 79 67 68 65

349327

262245

223

0

50

100

150

200

250

300

350

2008 2009 2010 2011 2012

INDUSTRIAREN ETA ERAIKUNTZAREN SEKTOREETAKO ESTABLEZIMENDU KOPURUAREN BILAKAERA 2008-2012

Industria Eraikuntza

Iturria: EUSTAT

• Jarraian aurkezten den konparazio-taulan, agerian geratzen da udalerrian industriak

daukan presentzia txikia, industria adierazle ezberdinei dagokienez, eskualdeko eta

probintziako batez bestekoen azpitik kokatzen delarik.

Lasarte-Oria Eskualdea Gipuzkoa Industria sektoreak sortutako BEG (2008) 13,64 18,11 32,03 Industria-establezimenduen batez besteko tamaina / langile kopurua (2011)

7,36 9,93 13,87

Industria sektoreko establezimenduen portzentajea, guztizkoarekiko (2012)

5,29 6,06 8,50

Iturria: Udalmap

• Nabarmentzekoa da Michelin enpresaren zati bat udalerrian kokatzen dela fisikoki, nahiz

eta kokapen administratibo eta fisiko gehiena Usurbilen dagoen. Orain dela denbora ez

asko, 1.200 enplegutik gora izatera iritsi zen enpresa hori. Hala ere, 2008. urtean,

berregituratze plan bat egin zuen eta, horren ondorioz, zuzeneko eta zeharkako 800 bat

lanpostu galdu ziren.

• 2009an, Michelin Fundazioak zona berrindustrializatzeko plan bat abiarazi zuen eta

Aholku Kontseilu bat sortu zuen horretarako. Kontseilu horretan, Michelin Fundazioaz

gain, Lasarte-Oria eta Usurbilgo Udalak, Eusko Jaurlaritza (Sprilur garapen agentziaren

bitartez), Aldundia eta enpresa batzordeko sindikatuak daude ordezkatuta. Michelin

Fundazioaren planteamendua lanpostu berriak sortzen lagunduko luketen enpresa berriak

erakartzeko industriarako eta merkataritzarako gune bat sortzera bideratuta zegoen.

• Gauzatuz gero, tokiko ekonomiarengan inpaktu handia izango lukeen proiektua da, baina,

hainbat negoziazio-faseren ondoren, momentuz, geldi dago proiektua. (!)

• Eraikuntzaren kasuan, establezimenduei dagokienez, udalerrian presentzia handixeagoa

izaten jarraitzen duen arren (enpresa guztien %18 eta 223 establezimendu), herrialde

98


osoari eragin dion higiezinen krisi sakonaren ondorioz, 2008. urtetik hona sektore

honekin lotutako 126 establezimendu (%36,1) galdu dira.

• Ondorengo grafikoan ikus daitekeen bezala, 2000ko hamarraldiko lehenengo

bosturtekoan aurrerapen txiki bat izan ondoren, enpleguari dagokionez ere jaitsiera

ematen hasten da eta, 2010. urtean, udalerriko okupazio osoaren %9,7 ordezkatzera

iristen da (bost urte lehenago baino 2 puntu gutxiagorekin).

• Horrela, gaur egun, sektore honek 2008an baino %130 langabe gehiago dauzka (86

langabe gehiago).

30,05

25,71

21,48

10,06 11,199,67

5

10

15

20

25

30

35

2001 2006 2010

INDUSTRIAREN ETA ERAIKUNTZAREN SEKTOREETAN OKUPATUTAKO BIZTANLERIAREN PISUAREN BILAKAERA (%)

Industria Eraikuntza

Iturria: Udalmap

Zerbitzuak a • Aurrez adierazi den bezala, establezimenduen eta udalerrian sortutako Balio Erantsi

Gordinaren (BEG) hiru laurden baino gehixeago hirugarren sektoreari dagokio.

Zalantzarik gabe, Lasarte-Oriako sektore nagusia da.

• Sektore honen kasuan, krisialdiaren eragina gainerako sektoreetan baino urtebete

beranduago hasi zen nabaritzen; horrela, 2009. urtera arte, gehituz joan zen

establezimendu kopurua. Urte hartatik aurrera, baina, 133 establezimenduren galera

garbia ikusten da (horrek %12 inguruko jaitsiera suposatzen du).

1.0741.082

1.022

972 949

850

900

950

1000

1050

1100

2008 2009 2010 2011 2012

ZERBITZU SEKTOREAREN BILAKAERA: ESTABLEZIMENDU KOPURUA 2008-2012

Iturria: EUSTAT

• Udalerriko hirugarren sektoreko establezimendu guztien artean, nabarmentzekoa da

merkataritza, garraioa eta ostalaritza adarraren pisua; adar horrek %56 inguru hartzen

�

99


du, 535 establezimendurekin. Jarraian datoz jarduera profesionalak (establezimenduen

%14,4) eta herri administrazioa (%9).

56,4

4,1

4,12,4

14,4

9,0

9,6

HIRUGARREN SEKTOREKO JARDUERAREN BANAKETA 2012 (%)

Merkataritza, garraioa eta ostalaritza

Informazioa eta komunikabideak

Finantzak eta aseguruak

Higiezinen enpresak

Jarduera profesionalak

Administrazio publikoa, hezkuntzaeta osasuna

Beste batzuk

Iturria: EUSTAT. Jarduera ekonomikoaren bilakaera

• Bilakaera historikoak erakusten du, beste behin, higiezinen jarduerek sufritu dutela

krisiaren eragin handiena; 2008-2012 aldian 12 establezimendu galdu dira, guztira

(%34,3ko jaitsiera, Gipuzkoakoa baino zertxobait handiagoa). Merkataritzan eta

ostalaritzan, finantza- eta aseguru-jardueretan eta jarduera artistikoetan eta zerbitzu-

jardueretan ere probintzia mailan baino jaitsiera handiagoa eman da.

• Administrazio publikoak eta jarduera profesionalek, aldiz, probintzian baino igoera

handiagoa izan dute.

HIRUGARREN SEKTOREKO ESTABLEZIMENDU KOPURUAREN BILAKAERA JARDUERAKA, 2008-

2012


2008 2012 ∆% 2008-2012 ∆% 2008-2012

Merkataritza, garraioa eta ostalaritza 616 535 -13,1 -12,4

Informazioa eta komunikazioak 30 39 +30,0 -12,2

Finantza-jarduerak eta aseguruak 41 39 -4,9 -3,8

Higiezinen jarduerak 35 23 -34,3 -32,6

Jarduera profesionalak eta lagungarriak 136 137 +0,7 -6,6

Administrazio publikoa, hezkuntza eta osasuna 77 85 +10,4 +4,6

Jarduera artistikoak eta beste zerbitzu batzuk 139 91 -34,5 -23,0

Guztira 1074 949 -11,6 -11,4

Iturria: EUSTAT. Jarduera ekonomikoaren bilakaera

100


• Sektore honetan, gainerakoetan bezalaxe, krisia hasi zenetik lanpostu ugari galdu den

arren, okupatutako biztanleriari dagokionez pisu handiagoa hartzen joan da, gainerako

sektoreetan lanpostuen galera handiagoa izan delako. Era horretan, zerbitzuen sektoreak

okupatutako biztanleriaren %59 ordezkatzen zuen 2000. urtean eta, hamarkada bat

beranduago, %68 ordezkatzera pasatu da.

58,8062,55

68,00

20,00

30,00

40,00

50,00

60,00

70,00

80,00

2001 2006 2010

ZERBITZUEN SEKTOREAN OKUPATUTAKO BIZTANLERIAREN BILAKAERA

(%)

Iturria: Udalmap

• Nolanahi ere, 395 langabe gehiago erregistratu dira 2008-2012 aldian (%93,3ko igoera).

A) Merkataritza a • Lasarte-Oriako Udalak udalerriaren diagnostiko sozio-ekonomikoa egin du; diagnostiko

horretan, merkataritza, ostalaritza eta zerbitzu pertsonalak identifikatu dira tokiko

ekonomiaren sektore garrantzitsuentzat (!).

• Merkataritza da Lasarte-Oria udalerriko jarduera esanguratsuenetako bat, kuantitatiboki

zein kualitatiboki. Hirugarren sektoreko establezimendu guztien %30 inguru ordezkatzen

dute, baina, gainerako jarduera sektoreek bezala, atzeraldi handia sufritu dute krisialdia

hasi zenetik:

- Handizkako merkataritzako jarduerek 97 establezimendu dituzte gaur egun, 2008an

baino 7 gutxiago

- Txikizkako merkataritzako jarduerek, berriz, jaitsiera nabarmenagoa izan dute, %10

ingurukoa, eta 189 establezimendu dituzte gaur egun (2008an baino 20 gutxiago)

• Egoera hori, gainera, are larriagoa da, izan ere, azkeneko urteotan, banaketa-katean eta

kontsumo-ohituretan eman diren aldaketei, marketin modu ezberdinei eta prezioen

lehiakortasunari egokitu beharraren ondoriozko zailtasunak sufritzen ari da tokiko

merkataritza. Donostia hiriburutik eta eskualdeko merkataritzako azalera handietatik

(Garbera, Urbil, etab.) hurbil egoteak, are eta zailagoa egiten du tokiko merkataritzaren

lehiarako egoera. (!)

• 2004. urtean, PERCO (Merkataritza Dinamizatzeko Plana) landu zuen Udalak; plan horren

barruan, tokiko merkataritzaren egoerari buruzko azterlana egin zen eta Merkataritzaren

eta Udalaren arteko komunikazioa hobetzeko beharra identifikatu zen.

�

101


• Testuinguru horretan, eta Merkataritza, Ostalaritza eta Zerbitzuak Aktibatzeko

Proiektuaren esparruan, “Tokiko Ekonomia” ekimena sustatu du Udalak; ekimen horren

helburua da aurrez adierazitako hiru esparruetan lan egitea, haien iritziak eta ekarpenak

Udalari helarazteko. (!)

B) Turismoa a TURISMORAKO AZPIEGITURAK ETA BALIABIDEAK

• Azpimarratzekoa da, establezimendu turistikoei eta turismo-ostatuko plazei

dagokienez, eskaintza egonkor mantendu dela azkeneko urteotan, bi

establezimendurekin eta mila biztanleko 10 plazarekin (guztira, 180 bat plazarekin).

• Hain zuzen ere, udalerri honetan kontzentratzen du Donostialdea Mendebaldeko

eskualdeko hotel-jarduera handiena. Hala ere, ratio hori gipuzkoar lurraldean eskainitako

plazen batez bestekoaren azpitik kokatzen da (‰14,18).

• Lasarte-Orian, gainera, ez dago landetxerik.

10,0 10,0 10,0 9,9 9,9 9,8

5,0

7,5

10,0

12,5

15,0

2005 2006 2007 2008 2009 2010

TURISMO-OSTATUKO PLAZEN BILAKAERA (MILA BIZTANLEKO)

Iturria: Udalmap

• Ostatu-plazen urritasun hori ez da Lasarte-Oria udalerrira bakarrik mugatzen, ostatu-

eskaintza urria baita, oro har, eskualde osoan. Guztira, sei hotel (260 bat plazarekin), 19

landetxe (195 plazarekin) eta turismo-ostatuko beste 8 establezimendu daude (142

plazarekin). (!)

• Ostalaritza-establezimenduei lotutako bilakaera nabarmen ahuldu zen 2008-2012 aldian,

bereziki, edaritegien kasuan, 18 establezimendu galdu zirelarik; 2008an, 96

establezimendu zeuden eta, 2012. urtean, 78 (%18,75).

�

102


23

96

21

78

0

20

40

60

80

100

120

Jatetxeak eta janari postuak Edaritegiak

OSTALARITZA ESTABLEZIMENDUEN BILAKAERA 2008-2012

2008

2012

Iturria: EUSTAT

• Horrela, mila biztanleko ostalaritza-establezimenduen eskaintza murriztu egin da; 2007.

urtean, 7,3 establezimendu zeuden mila biztanleko eta 2011n, 6,2, Gipuzkoan

erregistratutako batez bestekoaren oso antzerako kopurua.

6,79 6,846,98

6,48

7,267,05

6,75

6,386,2

5,5

6

6,5

7

7,5

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

OSTALARITZA ESTABLEZIMENDUAK ETA JATETXEAK(MILA BIZTANLEKO

Iturria: Udalmap

• Turismoko baliabide eta erakargarriei dagokienez, udalerri mailan mugatuak diren arren,

gastronomiaren eta naturaren esparruan oinarritutako eskualde mailako eskaintza zabala

da. (!)

• Lasarte-Orian, aipagarriak dira:

- Martin Berasategiren jatetxea, Michelin izarrekin saritutako jatetxeen mundu mailako

aparteko errekonozimendua daukana. Bezeroen profilagatik, interes handiko fluxu

turistikoak erakartzen ditu errekonozimendu horrek.

- Manuel Lekuona Kultura Etxea (batzar eta gertaeretarako espazioak eta aretoak),

MICE turismo-elementu gisa, hein handi batean, enpresa-jarduerari lotuta.

- Hipodromoa; bertako bisitariak erakartzen ditu. Donostiaren lurretan dagoen arren,

eragin nabarmena daukan baliabidetzat jo dezakegu.

- Hainbat ibilbide, tartean, aipatzekoak dira Done Jakue Bidea, Buruntzaldeko

bidezidorrak eta bidegorrien sarea.

- Eta gastronomiarekin lotutako hainbat elementu: produktu gastronomikoak,

nekazaritzako elikagaien azokak, sagardoa…

103


HELTZEN DIREN TURISTEN PROFILA

• Turismoa Dinamizatzeko Planaren garapenaren esparruan egindako azterlanaren arabera,

Donostialdea Mendebaldeko eskualdeak ia batere protagonismorik ez dauka gaur egun

euskal turismoaren eszenatokian, lurralde horretan ia ez delako jarduera hori existitu;

eta eskualdea bera ere ez da helmuga turistiko gisa identifikatu orain arte.

• Horrela, eskualdean dagoen txangozaleen finkatutako merkatu bat ikusten da eta, batez

ere, Donostialdean goraka doan turisten merkatua. Beraz, beharrezkoa da (!):

- Batetik, txangozaleen merkatu hori sendotzea eta bultzatzea, haien presentziak

tokiko ekonomietan gaur egun daukana baino (ihesak) eragin handiagoa izan dezan

ahaleginduz, egonaldiak luzatuz eta txangozale horiek atxikiz, turista bihur daitezen.

- Bestetik, Donostialdearen ezaugarriak dituzten espazioak eskatzen dituzten turistak

(dena delako arrazoiagatik: aisialdia, relaxa, lana, kirola, ikerketa, kultura, etab.)

jasotzeko joera hori, oraindik oso zehaztugabea den arren goraka doana, handitzea

eta finkatzea.

TURISMO POLITIKAK

• Lasarte-Oriako Udalak, gaur egun, ez dauka turismoaren arloan lan egitera zuzendutako

berariazko alorrik, ezta gai horretan espezializatutako teknikaririk ere. Hala ere, esparru

horren hasierako kudeaketa Enplegu Sailari esleitu zaio eta hark hartu du bere gain eta,

ondorioz, Enplegu Alorreko Dinamizatzaileak.

• Lurraldearen azalera urriak eta azalera horren gaineko hiriaren eta industriaren presio

handiak espazio naturalei dagokien erakargarritasuna mugatzen dute; eta, halaber,

arkitekturari eta monumentuei dagokienez, ondare nahiko urria dauka. Testuinguru

horretan, Udalak ia-ia ez du jarduera turistikoa sustatzeko esfortzurik egin orain arte.

• Hala ere, Lasarte-Oriak aktiboki parte hartzen du berriki eskualde mailan abiarazi den

proiektuan eta, adibidez, Behemendi/Donostialdea Turismoa erakundearen esku jarri

zuen 2012. urtean zehar bere funtzioak bete ahal izateko espazio bat eta 2013. urtean

ere espazio hori erabiltzen jarraitzea aurreikusten da. Behemendiren arrazoi operatiboak

tarteko, Hernanira joan dira.

• Donostialdea Turismoa izena hartzen duen Landa Garapenerako Behemendi Elkarteari

esleitu zaio eskualde osoan turismoa garatzeko lidergoa eta ardura, eskualdea osatzen

duten sei udalerrien interesak proiektu komun batean batzen saiatuz.

• Horretarako, Eskualdea Dinamizatzeko Plan bat zehaztu da; plan horren helburua da

Donostialdea eskualdeari eta eskualdea osatzen duten udalerriei turismoaren arloko

etorkizuneko jarduketetarako oinarriak eta jarraibideak ematea, helmuga turistiko gisa

birbaloratu dadin eta, era horretan, sektore turistikoak bertako ekonomia, natura,

kultura eta ondareari lagun diezaion. Plan hori jarduteko lau ardatz estrategikoren

inguruan egituratu da:

- 1. ardatz estrategikoa: lidergoa eta koordinazioa

- 2. ardatz estrategikoa: Produktua

- 3. ardatz estrategikoa: Komunikazioa

- 4. ardatz estrategikoa: Inbertsioa

104


• Ekonomia sustatzeko eta enplegua sortzeko esparruan aparteko esfortzua egiten ari den

testuinguru batean, Lasarte-Oriako Udalak turismoaren esparrua indartzearen aldeko

apustua egiten du, Eskualdeko Turismoa Dinamizatzeko Planaren barruan abiarazten diren

ekimenetan parte hartzeko interesa erakutsiz.

• Zentzu horretan, “eskualdea egiteko” eta bisitak erakartzen dituzten eta Lasarte-

Oriarako eta Donostialdearako gaur egun daukatena baino garrantzia turistiko handiagoa

izan dezaketen udalerriko edo udalerriari lotutako hainbat elementu (txangozaleak eta

turistak: hipodromoa, Martin Berasategiren jatetxea, udalerriko jarduera industriala,

etab.) lotzeko interesa azaldu da.

• Eskualdeko ekimenak, baina, oso berriak dira oraindik eta eskualdeko izpiriturik gabeko

dinamika partikularrak dauzkate, eta jarduera horri dagokionez, ez dago batere

erreferentziarik aurrez. Donostialdeako Turismoa Dinamizatzeko Planaren garapenaren

esparruan egindako azterlanetik ondoriozta daitekeenez, Donostialdearen egungo

errealitate turistikoak “eskualde mailako sistema turistiko” bat eraikitzea zailtzen

dituzten ezaugarriak dauzka, harremanetarako dinamika egoki bat zailduz; baliabideen

desberdintasun kasuistikoa (potentzialak eta errealak), kudeaketa, toki administrazioa,

esperientzia turistikorik eza, eskaintza urritasuna, lurraldearen berezko ezaugarriak,

eskualdeko tradiziorik eza, etab.

• Donostialdea Turismoak ekimen ezberdinen kudeaketan parte hartzen du gaur egun,

horietako batzuk euskal administrazio turistikoarekin (Basquetour) hitzartutako

akordioetatik eta Gipuzkoako Foru Aldundiaren laguntza osagarritik eratorritakoak.

Besteak beste, aipatzekoak dira:

- Esperientzia ezberdinen kudeaketa, kasu honetan, sagardo munduari lotutakoak,

tokiko sagardogileekin eta inguruko udalekin lankidetzan (Hernani eta Astigarraga -

Sagardun Partzuergoaren bitartez-).

- Prestakuntza, kalitatea, jardunbide egokiak edo turistarekiko arreta, lehiakortasuna

eta berrikuntza sustatzeko hainbat programaren bitartez bideratu dira:

o Gonbidatzaileak: Xehetasunaren kultura (gonbidatzaileen kudeaketa)

o Kalitateko Jardunbide Egokiak (Helmugak programa / SICTED

programari atxikitzea)

o Irisgarritasuna (establezimenduen irisgarritasunerako konpromisoa eta

zigiluak)

o Jardunbide Egokiak IKTen erabileran (sektore turistikoan IKTen

erabilera optimizatzea)

Auzoz-auzo proiektuaren testuinguruan herritarrek egindako ekarpenak a • Komertzio txikiak sustatzeko beharra identifikatzen da (Oztaran-Zaratzin-Kaxkarro).





• Komertzio txikiak sustatzea

• Udalerria turistikoki indartzea

105



Udal mailan

• Donostialdea Mendebaldeko Eskualdeko Enplegu Plana

• Ekonomia eta enplegua sustatzeko eskualdeko lankidetzarako protokolo orokorra

• Donostialdeako Turismoa Dinamizatzeko Plana

EAE mailan

• 7/2008 LEGEA, ekainaren 25ekoa, Merkataritza Jardueraren Legearen bigarren

aldaketarena.

• 16/2008 LEGEA, abenduaren 23koa, Turismoa Antolatzeko Legea aldatzekoa.

• 6/1994 Legea, martxoaren 16koa, Turismoa antolatzekoa.

• AGINDUA, 2010eko ekainaren 30ekoa (EHAA 130/2010 zk.), Enplegu eta Gizarte Gaietako

Sailburuarena, familia eta lana bateragarri egiteari buruzko ekainaren 29ko 177/2010

Dekretuan aurreikusitako laguntzen zenbatekoak eta eskaerak egiteko eskabide

formalizatuak onartzen dituena.

• Langile autonomoentzako laguntzak arautzen dituen Agindua (EHAA 243/2009 zk.),

AGINDUA, abenduaren 10ekoa, Enplegu eta Gizarte Gaietako sailburuarena, langile

autonomoentzako aparteko ezohiko laguntzak iragartzen dituena.

• AGINDUA, 2009ko azaroaren 25ekoa (EHAA 229/2009 zk.), Enplegu eta Gizarte Gaietako

Sailburuarena, Euskal Autonomia Erkidegoan langabezian dauden eta/edo diru-sarrerak

bermatzeko errenta jasotzen duten pertsonen kontratazioa sustatzeko ezohiko laguntzak

iragartzen dituena.

• Merkataritzako ekipamenduen lurraldearen arloko plana.

• EAEko 2007-2013 aldirako Landa Garapen Jasangarriaren Plana.

• EAEko 2007-2010 aldirako Laneko Segurtasun eta Osasunaren Plan Estrategikoa.

• EAEko 2007-2010 aldirako Enplegu Plana.

106



Udal eskumenak

• Bizitza sozialaren aktibazioa bultzatzea, garapen ekonomikorako motor gisa, sektorearteko

kolaborazioaren eta baterako jardueren garapenaren bitartez (kultura, kirola, euskara,

etab., ostalaritza, merkataritza, turismoa, nekazaritza eta abarrekin).

• Bertako nekazaritzako elikagai naturalen merkaturatzea bultzatzea, nekazaritzako azoka

garatuz.

• Udalerrian bigarren sektorea indartzeko aukera posibleak aztertzea eta eskualdeko beste

udalerri batzuetako enpresekiko sinergiak sortzea, haien izaera industrialagoa

aprobetxatuz.

• Michelin Fundazioak proposatutako berrindustrializaziorako planaren inguruan dauden

aukerak aztertzen jarraitzea.

• Industriaren sektoreari laguntzeko programak, energia eraginkortasunerako neurriak

aplikatzeko.

• Udalerriko industria-enpresen parte-hartzea bultzatzea, Industria-hondakinen gaikako

kudeaketa eta birziklapenerako programetan (eskualde mailan dagoeneko abian dagoen

proiektuaren eskutik).

• Lasarte-Oriako enpresen direktorioa eguneratzea.

• MICE turismoan eta enpresa-turismoan posizionatzearen aldeko apustua egitea, Donostiaren

ordezko aukera gisa.

• Ostatu-eskaintza indartzea.

• Landa-turismoko ekimenak sustatzea eta babestea.

• Udalerriaren baliabide turistiko bereizgarriak indartzea, bisitari gehiago erakartzeko: Martin

Berasategi, hipodromoa, etab.

• Eskualdeko Turismoa Dinamizatzeko Planaren esparruan proposatutako jardueren

garapenean aktiboki parte hartzen jarraitzea.

• Udalerri ezberdinetako elementuak hartuko eta konbinatuko dituen eskualdeko eskaintza

integrala eta askotarikoaren sorkuntza bultzatzea (sagardotegiak, maila goreneko jatetxeak,

kultura eskaintza, ondasun artistikoak eta ondarezkoak, etab.), bisitari/txangozaleen

egonaldiak luzatzea ahalbidetuko duen eskaintza bat eratzeko.

• Eskualdeko sagardotegien ibilbidean udalerriaren presentzia indartzea.

• Naturari lotutako turismoa bultzatzea, dauden ibilbide ezberdinak kudeatuz eta ibilbide

berriak sortuz (eskualde mailako baterako kudeaketa, Buruntzaldea Kirolaren eskutik).

• Udalerrian jarduera komertziala sustatzea eta babestea.

• “Tokiko Ekonomia” prozesuan jasotzen diren neurrien analisia, lehenespena eta neurri

horiek martxan jartzea, Merkataritza, Ostalaritza eta Zerbitzu Pertsonalen Foroen bitartez.

• Tokiko txikizkako merkataritzari laguntzeko programak, energia eraginkortasunerako

neurriak aplika ditzan.

• Merkataritza berdean posizionatzearen aldeko apustua egitea, inguruko lehiakide zuzenen

aurrean (Donostiako merkataritza-azalera handiak, Urbil, etab.) lehiarako abantaila

sortzeko bide gisa tokiko garapen ekonomiko iraunkorra bultzatzeko.

• ‘Auzoz auzo’ herritarren partaidetzarako prozesuetan jasotako neurriak lehenestea eta

progresiboki garatzea.

107


• Lasarte-Oriako Udalaren aldetik, eskualde mailako etengabeko inplikazioa eta parte-

hartzea, gainerako udalerriekin baterako jarduketak garatzeko.

• Sailaren webgunea garatzea.

Udalaz gaindiko eskumenak

ESKUALDEKO ENPLEGU PLANA

• Ekonomia eta enplegua sustatzeko lankidetzarako akordio politikoaren bidearekin

jarraitzea, udalerri bakoitzaren ekarpen tekniko eta ekonomikoan sakonduz.

• Eskualdeko proiekturako lidergo-sistema tekniko zein politiko bat definitzea, eta

partaidetzarako foro egonkor bat.

• Komunikaziorako bideari egonkortasuna emateko batzar tekniko-politikoen egutegi bat

ezartzea.

• Agiriak gordetzeko eta horien erabilera partekaturako sistema informatiko bat ezartzea.

• Eskualdeko Enplegu Planean jasotako neurrien baterako garapena.

• Eskualdeko Enplegu Plana lantzeko prozesuan zehar sortutako Sektoreko Foro ezberdinei

eustea.

• Eskualdeko garapenari laguntzeko Gipuzkoako Foru Aldundiak eta Eusko Jaurlaritzak

dauzkaten laguntza ekonomikoen jarraipena egitea.

Ikus lehentasunezko esparruak, Lan-merkatuaren fitxan

109


LAN-MERKATUA

•

Aalborg-eko konpromisoak

8. TOKIKO EKONOMIA BIDERAGARRIA ETA IRAUNKORRA


Biztanleria aktiboa a

• Lasarte-Oriako jarduera tasa1 %47,9koa zen 2010. urtean, Gipuzkoako batez bestekoaren

oso parekoa. Tasa hori, baina, jaisten joan da etengabe 2001. urteaz geroztik; urte

hartan %50 ingurukoa zen.

• Nolanahi ere, zifra hori eskualdeko gainerako udalerriena baino baxuagoa da, Donostia

kontuan hartu gabe (Hernanin, %48,59; Andoainen, %48,9; Usurbilen, %50,83; Urnietan,

%50,94 eta Astigarragan, %53,51).

49,68 49,5247,90

20,00

30,00

40,00

50,00

60,00

2001 2006 2010

JARDUERA TASAREN BILAKAERA

Iturria: Udalmap

Langabezia-maila eta bilakaera a • Krisialdia hasi zenetik, goranzko etengabeko joera izan du Lasarte-Oriako langabezia-

mailak. Langabe kopuruari dagokionez, azkeneko hamarraldian erregistratutako joerak

ondorengo emaitzak ematen dizkigu:

- Gorabehera txikidun denboraldi baten ondoren, krisialdiarekin, goranzko etengabeko

joera hasten da eta gaur egunera arte eusten zaio joera horri; horren emaitza da 587

langabeko gehikuntza izan dela 2008 eta 2012 urteen artean (%83ko igoera).

- Joera horrek goranzkoa izaten jarraitzen duen arren, igoera moderatuagoa da

azkeneko urteotan (2008 eta 2009. urteen artean %55,7 hazi zen langabe kopurua eta

2011 eta 2012. urteen artean, berriz, %2,5 bakarrik).

1 Biztanleria osoaren gainean, biztanleria aktiboaren (lanerako adina izanda, lanean edo lan bila dihardutenak) portzentajezko parte-

hartze bezala definituta.

�

110


LANGABE KOPURUAREN BILAKAERA

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

Langabe kopurua 777 773 712 705 865 814 729 707 1.101 1.189 1.262 1.294

Urtearteko

hazkundea -- -4 -61 -7 +160 -51 -85 -22 +394 +88 +73 +32

∆ % -- -%0,5 -%7,9 -%1,0 +%22,7 -%5,9 -%10,4 -%3,0 +%55,7 +%8,0 +%6,1 +%2,5

Iturria: Lanbide

• Langabezia tasari2 dagokionez, aipatzekoak dira honako puntuak:

- Aztertutako aldian zehar (2002-2012), Lasarte-Oriako langabezia-tasa Gipuzkoakoaren

gainetik kokatu da. Alde hori, gainera, handituz joan da krisialdia iritsi zenetik, eta

2012. urtean aldea 2,8 puntukoa izatera iritsi zen.

- Udalerriko inoizko langabezia tasarik baxuena 2004. urtean lortu zen, %8,3koa zen

orduan, eta altuena, berriz, 2012an, %15,2ko tasarekin.

• Lanbidek argitaratutako azkeneko datuaren arabera (2013ko martxoa), Lasarte-Oriak,

gaur egun, 1.513 pertsona langabe dauzka guztira (2012. urtearekiko %16,9ko

igoerarekin), %17,6ko langabezia tasa, hain zuzen ere. Beraz, 2012an hasitako

goranzko joera moderatu hori handitzen hasi da. (!)

9,88,3 8,3

10,19,5

8,5

8,7

13,6 13,814,8

15,2

6,7 6,2 6,16,9 6,9 6,6

7,3

10,7 10,611,6

12,4

0

2

4

6

8

10

12

14

16

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

LANGABEZIA TASAREN BILAKAERA

Lasarte-Oria

Gipuzkoa

Iturria: Lanbide

• Jarraian, krisialdiaren eragin handiena sufritzen duten kolektibo eta profilen analisia

egingo dugu, aldagai ezberdinen arabera:

• GENEROA: Kolektibo txikiena izaten jarraitzen duen arren (baina, gaur egun, alde

txikiarekin), gizonezkoen kolektiboa izan da krisialdiaren eragin handiena jasan

duena. Langabezia-mailak handitu ditu, 375 langabe gehiagorekin (%151,8ko hazkundea

2008. urtearekiko). Era horretan, gaur egun oso parekatuta daude bi kolektiboetako

langabe kopuruak (622 gizonezko eta 672 emakumezko).

• Emakumeen kolektiboan ere gora egin du langabe kopuruak, baina igoera hori ez da hain

esanguratsua izan (%46,1).

2 Aurkeztutako langabeziako datuak urte bakoitzeko bigarren hiruhilabetekoak dira.

111


34,9

48,1

65,1

51,9

0

10

20

30

40

50

60

70

2008 2012

ERREGISTRATUTAKO LANGABEAK, SEXUAREN ARABERA 2008-2012

Gizonezkoak

Emakumezkoak

2008 2012

% Δ 2008-2012

GENEROA Gizonak 247 622 +151,8 Emakumeak 460 672 +46,1

Iturria: Lanbide

• ADINA: langabeziak adin-tarte guztiei gogor eragin dien arren, haren inpaktua are

esanguratsuagoa izan da gazteenen kolektiboetan (!): 25 eta 45 urte bitartekoen

kolektiboak %108ko igoera izan du 2008 eta 2012. urteen artean (351 langabe gehiago);

jarraian, 25 urtetik beherako gazteak ditugu, %82,4ko igoerarekin (56 langabe gehiago).

• 25 eta 45 urte bitartekoen kolektiboa, gainera, guztien artean handiena da, 675

langaberekin (%52,2); bigarren kolektiborik handiena 45 urtetik gorako langabeena da

(%38,3).

• Hala ere, eta gainerako kolektiboek besteko kaltea jasan ez duen arren (%57,1eko

igoera), nabarmentzekoa da nagusienen kolektiboaren egoera eskasa, izan ere, gaur

egungo krisialdiaren testuinguruan, kolektibo horrentzat are zailagoa da lan-merkatuan

berriz sartzea; Lasarte-Orian, gaur egun, 495 pertsona sartzen dira kolektibo horretan (!).

9,6

45,8 44,6

9,6

52,2

38,3

0

10

20

30

40

50

60

< 25 urte 25-45 urte > 45 urte

ERREGISTRATUTAKO LANGABEAK, ADINAREN ARABERA2008-2012

2008

2012

2008 2012

% Δ 2008-2012

ADINA < 25 urte 68 124 +82,4 25-45 urte 324 675 +108,3 > 45 urte 315 495 +57,1

Iturria: Lanbide

112


• IKASKETA-MAILA: Kolektiborik handiena ikasketa-maila baxuko langabeena den arren

(%60,6k DBH edo maila baxuagoko ikasketak dauzka), 2008-2012 urteen artean maila

altuagoko ikasketak dituztenen artean igo da gehien langabezia-maila: %116

unibertsitate-mailako ikasketak dituztenen kasuan, %109 ikasketa profesionalak

dituztenen kasuan eta %97 batxilergoko ikasketak dituztenen artean.

• Egoera horrek behar bikoitza sortzen du (!):

- Alde batetik, udalerrian gerta daitekeen talentuen ihesa ekiditen saiatzea, orain arte

lana aurkitzeko zailtasunik ez zeukaten ondo prestatutako gazteek, inguruan irteera

profesionalik aurkitzen ez dutenez, kanpora emigratu beste aukerarik ez daukatelako.

- Bestalde, hezkuntzaeta/edo prestakuntza-maila egokirik ez daukaten langabeak

prestatzea (hala nola, oparoaldi ekonomikoko garaian ikasketak utzi eta lanean hasi

ziren gazteak).

65,560,6

5,5 6,0

20,4 23,3

8,6 10,2

0,0

20,0

40,0

60,0

80,0

2008 2012

ERREGISTRATUTAKO LANGABEAK, EGINDAKO IKASKETEN ARABERA2008-2012

≤ DBH

Batxilergoa

Lanbide Heziketa

Unib. Ikasketak

2008 2012

% Δ 2008-2012

IKASKETAK ≤ DBH 463 784 +69,3 Batxilergoa 39 77 +97,4 Lanbide Heziketa 144 301 +109,0 Unibertsitateko ikaskerak 61 132 +116,4

Iturria: Lanbide

• Eskualdeko Enplegu Plana garatzeko esparruan landutako diagnostikoaren bitartez,

eskatutako enpleguen (enpresen beharrak) eta langileen prestakuntza (eskainitako

prestakuntza) ez datozela bat ikusi da, hau da, merkatuak egungo prestakuntzak

eskaintzen ez dituen betekizun eta gaitasuna eskatzen dituela. Halaber, ikastetxe eta

enpresen arteko harremana ez dela nahikoa ikusten da eta, ikasleei orientazio egokirik

ematen ez zaienez, desorekak gertatzen dira ikasleen lehentasunen eta dauden lan-

eskaintzen artean (!).

• JARDUERA-SEKTOREA: Udalerriko langabeen %63,2 Zerbitzuen sektoretik dator (logikoa,

sektore horrek Lasarte-Oriako ekonomian daukan pisua kontuan hartzen badugu), %18,2

industriaren sektoretik eta %11,8 eraikuntzaren sektorekoak dira. Lasarte-Oriako

langabeen %5,8k ez du inoiz enplegurik izan.

• Hala ere, aipatzekoa da krisialdiak gehien kaltetu duen sektorea eraikuntzarena izan

dela; langabe kopurua %129,8 hazi da sektore horretan, 2008-2012 aldian (!).

113


• Kalte handiena jasan duten beste kolektiboetako batzuk zerbitzuen sektoreko

langileena (langabezia-maila %93,3 igo da) eta aurretiko lan-esperientziarik ez

daukaten langabeena (%78,2 igo da tasa) izan dira (!).

0,9

18,2

11,8

63,2

5,8

ERREGISTRATUTAKO LANGABEAK, SEKTOREAREN ARABERA (2012)

Nekazaritza

Industria

Eraikuntza

Zerbitzuak

Aurrez lanik gabeak

0,4

24,4

9,4

59,8

6,0

ERREGISTRATUTAKO LANGABEAK, SEKTOREAREN ARABERA (2008)

Nekazaritza

Industria

Eraikuntza

Zerbitzuak

Aurrez lanik gabeak

2008 2012

% Δ 2008-2012

JARDUERA-SEKTOREA Nekazaritza 3 12 +292,1 Industria 172 236 +37,1 Eraikuntza 67 153 +129,8 Zerbitzuak 423 818 +93,3 Aurretik enplegurik ez 42 75 +78,2

Iturria: Lanbide

• Industriaren kasuan, gainerako sektoreetan baino lehenago iritsi zen krisialdiaren eragina;

horrela, 2009-2010 aldian dagoeneko 300 langabe baino gehiago zegoen sektore horretan

(aldi horretako langabe guztien %30 baino gehiago ordezkatzera iritsiz; gaur egun, %18

ordezkatzen dute), 2008an baino %86 gehiago.

• Gertaera honetan eragin nabarmena izan zuen Michelin enpresak 2008an abiarazi zuen

berregituratze-planak; plan horren ondorioz, zuzeneko eta zeharkako 800 bat lanpostu

galdu ziren eta horietatik askok Lasarte-Oriako herritarrei ere eragin zien.

• 2010. urtetik aurrera susperraldi geldo bati ekin zion sektoreak, eta 2010-2011 aldian

urtearteko langabe kopurua jaistea lortu zuen sektore bakarra izan zen, 2008an eta

2009an sufritutako enplegu-suntsitzearen ondoren. Horrela, 2012. urterako, 236ra jaitsi

zen langabe kopurua. Datu horrek, gainerakoak baino egoera hobean kokatzen du bigarren

sektorea.

2008 2009 2010 2011 2012 JARDUERA-SEKTOREA Nekazaritza 3 3 7 7 12 Industria 172 320 313 252 236 Eraikuntza 67 114 132 129 153 Zerbitzuak 423 616 685 801 818 Aurretik enplegurik ez 42 48 52 73 75

Iturria: Lanbide

• Langabezia egoeraren antzinatasunari dagokionez, gaur egun, langabezian urtebete baino

gehiago daraman taldea da jende gehien batzen dituena (%38,7); ondoren ditugu

langabezian 3 eta 12 hilabete artean (%32,7) eta 3 hilabete baino gutxiago (%28,5)

daramatenak. Kopuru horiek langabeziaren arazoaren kronifikazioa ematen dela

erakusten dute eta, langabeziagatiko prestazioak amaitzen joaten diren heinean,

babesgabetasun ekonomikoko egoerak ager daitezke.

114


• Iraupen luzeko langabeen portzentajea etengabe joan da handitzen krisialdia hasi

zenetik; 2008. urtean, langabe guztien %2,48 ziren eta 2011n, berriz, %4,4. Kopuru hori,

gainera, Gipuzkoako batez bestekoaren (%3,52) gainetik dago. (!)

3,022,71

2,44 2,48

3,65

4,56 4,40

0,00

1,00

2,00

3,00

4,00

5,00

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

IRAUPEN LUZEKO LANGABEAK (16 ETA 64 URTE ARTEKO BIZTANLEEN %)

Iturria: Udalmap

Kontratazioa a • Langabezia-mailen bilakaerarekin bat etorriz, kontratatutako pertsona kopurua ere

asko jaitsi da Lasarte-Orian. 2011. urtean zehar, mila biztanleko 62,3 pertsona bakarrik

kontratatu dira (1.115 bat pertsona, guztira), 2006. urtean, berriz, 90 bat pertsona

kontratatzen ziren mila biztanleko (1.588 pertsona, guztira); horrek %30eko jaitsiera

suposatzen du.

• Kontratatutako pertsona kopuruaren jaitsiera horrekin batera, erregistratutako kontratu

kopuruaren murrizte txikixeago bat eman da (2.963 kontratu 2006. urtean, eta 2.574

kontratu 2011n, %13,1eko jaitsiera); horrek agerian uzten du ezegonkortasuna handiagoa

dela, hau da, urteko eta pertsonako kontratu kopurua handiagoa dela.

• Horrela, kontratu-errotazioa (pertsonako kontratu kopurua) 2,3an kokatzen da gaur egun,

2006ko 1,86ko datuaren aurrean.

134,04

168,53

144,42157,23153,38

162,93143,75

76,2990,35

71,64 77,08 73,11 69,99 62,33

0

50

100

150

200

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

ERREGISTRATUTAKO KONTRATUEN ETA KONTRATATUTAKO PERTSONEN BILAKAERA (‰ biztanleko) 2005-2010

Erregistratutako kontratuak

Kontratatutako pertsonak

Iturria: Udalmap

• Dauzkagun azken datuen arabera, 2012an 2.306 kontratu erregistratu ziren, 2011n baino

%10,4 gutxiago. 2012an erregistratutako kontratu guztiak kontuan hartuta,

hamarretik bederatzi hirugarren sektoreari dagozkio, eta oso gutxi dira gainerako

�

115


sektoreetan sinatutako kontratuak (%4 industrian, %5,1 eraikuntzan eta %0,2

nekazaritzan).

0,2

4

5,1

90,7

ERREGISTRATUTAKO KONTRATUAK, SEKTOREAREN ARABERA (2012)

Nekazaritza

Industria

Eraikuntza

Zerbitzuak

Iturria: Garapen

• Udalerrian erregistratutako kontratazioan behin-behinekotasun maila handia ikusten

da, izan ere, lan-kontratuen %91,4 aldi baterakoak dira, eta %5,1 besterik ez dira finkoak

eta %3,6 finko bihurtzen diren aldi baterako kontratuak.

• Lasarte-Orian erregistratutako aldi baterako kontratuen proportzioa 2006an %82,4koa

izatetik, 2011n %91,4koa izatera pasatu da, eta hori lan-baldintzen prekarizazioa goraka

doan adierazle da. Behin-behinekotasunaren igoera da, kontratu kopurua igo den arren,

2002 eta 2011. urteen artean kontratatutako pertsona kopurua gutxitu izanaren arrazoia.

10,42

17,65

13,6614,74

10,72 9,868,62

0

5

10

15

20

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

URTEAN ERREGISTRATUTAKO KONTRATU FINKOAK (KONTRATU GUZTIEN %)

Iturria: Udalmap

Laneko mugikortasuna eta autokontentzioa a • Autokontentzio-mailari dagokionez (hau da, udalerriak berak har dezakeen bertako

langile kopurua), eguneratutako daturik ez daukagun arren, gogorarazi behar da Lasarte-

Oriako okupatutako biztanleriaren gehiengoak udalerritik kanpo lan egiten duela; 2001.

urtean, %69,4 zen udalerritik kanpo lan egiten zuen herritarren portzentajea (2001eko

Biztanleria eta Etxebizitza Zentsua). Zifra horrek nasaiki gainditzen du Gipuzkoako

lurraldearen maila, %50ekoa baita probintzia mailako kontentzio-tasa.

�

116


Enplegu eta prestakuntza politikak a • Lasarte-Oriako Udalak Enplegu Dinamizatzailea dauka 1986. urteaz geroztik, gaur egun

Udaleko Enplegu Alorreko teknikari arduraduna dena. Alor horretatik kudeatzen dira eta

jarduten da garapen ekonomikoaren eta tokiko eta eskualdeko enpleguaren esparruetan

eta kontsumoaren, turismoaren eta, partikularki, merkataritzaren esparruetan. Une

honetan (2013ko ekainean), Toki-garapeneko Agente batek eta administrari laguntzaile

batek osatzen dute lan-taldea; Toki-garapeneko Agenteak, besteak beste, Eskualdeko

Enplegu Planaren ardura dauka eta agente horren kontratazioa eskualdeko udal guztien

ekarpenarekin finantzatzen da. Aurreikuspenen arabera, 2013ko irailean hasiko da lanean

Dinamizazio Sozio-ekonomikorako Batzorde berria, aurtengo ekainean batzorde hori

eratzea onartu eta gero. Oraindik behin betikoz onartu ez den arren, erabat berria den

ekimen honen oinarrizko ezaugarriak honakoak dira:

- Izena: Dinamizazio Sozio-ekonomikorako Batzordea

- Zereginak:

1.- Ondorengoekin lotutako plan, programa, proiektu eta ekintzei buruz jasotako

proposamenak lantzea:

Sustapen ekonomikoa.

Besteren konturako enplegua sortzea.

Ekintzailetza eta auto-enplegua.

Enplegurako prestakuntza.

Udalerriko merkataritza, ostalaritza eta zerbitzu pertsonalak bultzatzea.

Ekonomia eta enplegua sustatzeko eskualdeko estrategia.

Garapen turistikoaren esparruari buruzko eskualdeko eta tokiko estrategia.

Kudeaketa sozio-ekonomikoko jarduerekin lotutako erakundeen elkartegintza

bultzatzea.

Kontsumoa.

2.- Aurreko puntuan aipatutako atalekin bat etorriz, Udal esparrutik hartu beharreko

neurriak eta jarduketak adostea.

3.- Adostutako neurri eta jarduketak aplikatzen direnean, haien garapena

ezagutzea eta ebaluatzea.

4.- Tokiko garapen ekonomikoaren ildo estrategikoak ezartzea.

- Partaideak:

Korporazioan ordezkaritza duten talde politikoak.

Korporazioan ordezkaritzarik ez duten talde politikoak.

Lanbide.

Gipuzkoako Foru Aldundia.

Herriko elkarteak: ATERPEA, AHLO!, ASIDEL….

Esparru sozio-ekonomikoarekin harreman zuzena daukaten pertsonak,

erakundeak, enpresak, etab.

Sindikatuak.

- Laguntza Teknikoa eta administratiboa:

Enplegu Dinamizatzaileari dagokio laguntza teknikoa ematea.

Aurreko kontsumo eta merkataritza kudeaketatik datorren administrari

laguntzaileari dagokio laguntza administratiboa ematea.

☺

117


• Sail edo alor horren lanari esker, eta Lasarte-Oriaren inplikazio zuzenarekin, azkeneko bi

urteotan, eskualde mailako kolaborazio dinamika garrantzitsua sortzen joan da.

Donostialdea Mendebaldeko eskualdeko Udalek (Andoain, Astigarraga, Hernani, Lasarte-

Oria, Urnieta eta Usurbil), eskualdetze-prozesu bati ekin zioten 2011. urtean, Lasarte-

Oriak proposatuta; eskualdetze hori kolaborazio-protokolo batean gauzatu da eta lehen

emaitza Eskualdeko Enplegu Plan bat egitea izan da, Lanbideren deialdiaren esparruaren

barruan.

• Enplegu Plan hori, Donostialdea Mendebaldeko eskualdean ematen diren bi errealitateri

erantzuna emateko beharragatik landu da: batetik, atzeraldi ekonomikoa hasi zenetik

erregistratu den langabeziaren igoera handia eta, bestetik, eskualdeko esparrutik egoera

horri aurre egiteko estrategia eta azpiegitura publiko bateraturik eza.

• Plan horren azken helburua da erakunde publiko eta pribatuen arteko lankidetzarako

eredu baten testuinguruan, eskualdean enplegua sortzea ekarriko duen jarduera

ekonomikoa sustatzea (Eskualdearen garapen ekonomiko eta sozialean kolaboratzen duten

tokiko erakunde eta entitateek eraiki, partekatu eta adostutako proiektua).

• Helburu orokor hori lortzeko, ondorengo helburu zehatzak ezartzen dira:

- Tokiko eta eskualdeko enplegu-eskatzaileen enplegagarritasuna hobetzea.

- Lurraldea dinamizatzea toki- eta eskualde-garapena indartzeko eta sustatzeko.

- Ingurunearen suspertze sozio-ekonomikoa.

- Erakundeen arteko kolaborazioa eta lankidetza, Eskualdeko biztanleen bizi-kalitatea

hobetzeko.

- Berrikuntza, garapena eta teknologia berriak eta enplegu-segmentuak indartzea,

hobetzea eta gehitzea.

• Eskualdearen azterlan sakona egin ondoren, eskualdean enplegua sustatzeko aplikatu

beharreko neurri posibleak hauteman dira, ekintza zehatzetan eta programa berezietan

jasota. Ekintza eta programa horiek, deskribatutako helburuak lortzeko landu beharreko

jarduketa-esparruak definitzen dituzten ondorengo ildo estrategikoen inguruan egituratu

dira:

- Enplegu arloko esku-hartzeen lidergoa eta koordinazioa

- Enplegua Sortzeko zerbitzuak

- Ekintzailetza: Enpresak sortzeko eta Auto-enplegurako zerbitzuak

- Jarduera ekonomikoa bultzatzea, enpresei eskainitako zerbitzuen bitartez

- Sektore estrategikoei laguntzea: Turismoa, Merkataritza…

- Ekonomia sustatzen laguntzeko zeharkako ekimenak

• Eragileek lehentasunezko ekintza gisa aukeratutakoetatik abiatuta, Foroaren Batzorde

Exekutiboak (Eskualdeko Udalek osatutakoa) dagoeneko martxan dauden eta 2013.

urtean zehar zuzeneko 81 enplegu sortzea aurreikusten duten ondorengo proiektu

bereziak definitu ditu:

- Enplegu eta prestakuntzako proiektuak

Leitzaran Turismo Aktiboko Zentroa (6 enplegu)

Hiri- eta Industria-hondakinen kudeaketa (6 enplegu). Hondakinen gaikako

birziklapena

- Ekintzailetzako eta auto-enpleguko proiektua

9 enpresa berri eta 14 enplegu sortzen laguntzea

- Kontratatzen laguntzeko proiektuak: herritarrentzako zerbitzuak

118


Enpresak: Kontratatzeko zuzeneko laguntzen deialdia (51 kontratu). Enpresen

prospekziorako zerbitzua (2 kontratu): eskualdeko enpresa-sarearen eta eskaintzen

diren zerbitzuen diagnostikoa egiteaz eta hobekuntzarako esparruak eta/edo

enpresen interesak hautemateaz arduratuko diren 2 pertsona kontratatzea

Landa-bideak berreskuratzea (2 kontratu)

• Plan honen garapenak, besteak beste, 6 foro parte-hartzaile sortzea ekarri du, ondorengo

eragileekin:

- Sindikatuak eta Langabeen Elkarteak

- Gizarteratzen eta lan-munduan sartzen laguntzeko erakundeak

- Merkataritza, Turismoa eta Sagardoaren sektorea

- Enpresa-sarea

- Prestakuntza eta berrikuntzako erakundeak

- Ikastetxeak

• Eskualdeko Enplegu Plana eta plan horretatik abiatuta proposatutako proiektu bereziak

ekonomia- eta enplegu-sustapenaren esparruan koordinatutako eskualde-mailako

jarduketak definitzeko abiapuntua dira. Zentzu horretan, eskualdeko AMIA analisi bat eta

eskualdeko udal guztien artean adostutako bultzatu beharreko ildo estrategiko,

jarduketa-eremu eta ekintzen proposamen bat daude. Hala ere, beharrezkoa izaten

jarraitzen du koordinatutako eta lankidetzako eskualderako eta eskualdeagatiko lan baten

aldeko udalerri guztien konpromisoak. (!)

Auzoz-auzo proiektuaren testuinguruan herritarrek egindako ekarpenak a • Lan komunitarioak (kaleak garbitu…) egingo dituzten lantaldeak ezartzea (Sasoeta-

Loidibarren)

• Herriko langabeekin lan-poltsa bat osatzea

119



Udal mailan

• Donostialdea Mendebaldeko Eskualdeko Enplegu Plana

• Ekonomia eta enplegua sustatzeko eskualdeko lankidetzarako protokolo orokorra

EAE mailan

• 7/2008 LEGEA, ekainaren 25ekoa, Merkataritza Jardueraren Legearen bigarren aldaketarena.

• 16/2008 LEGEA, abenduaren 23koa, Turismoa Antolatzeko Legea aldatzekoa

• 6/1994 Legea, martxoaren 16koa, Turismoa antolatzekoa

• Agindua, 2010eko ekainaren 30ekoa (EHAA 130/2010 zk.), Enplegu eta Gizarte Gaietako

Sailburuarena, familia eta lana bateragarri egiteari buruzko ekainaren 29ko 177/2010

Dekretuan aurreikusitako laguntzen zenbatekoak eta eskaerak egiteko eskabide

formalizatuak onartzen dituena.

• Langile autonomoentzako laguntzak arautzen dituen Agindua (EHAA 243/2009 zk.), AGINDUA,

abenduaren 10ekoa Enplegu eta Gizarte Gaietako sailburuarena, langile autonomoentzako

aparteko ezohiko laguntzak iragartzen dituena.

• AGINDUA, 2009ko azaroaren 25ekoa (EHAA 229/2009 zk.), Enplegu eta Gizarte Gaietako

Sailburuarena, Euskal Autonomia Erkidegoan langabezian dauden eta/edo diru-sarrerak

bermatzeko errenta jasotzen duten pertsonen kontratazioa sustatzeko ezohiko laguntzak

iragartzen dituena.

• Merkataritzako ekipamenduen lurraldearen arloko plana

• EAEko 2007-2013 aldirako Landa Garapen Jasangarriaren Plana

• 2007-2010 aldirako EAEko Laneko Segurtasun eta Osasunaren Plan Estrategikoa

• EAEko 2007-2010 aldirako Enplegu Plana.

• Euskal turismoaren 2006-2009 aldirako lehiakortasun-plana

• Enpresa Lehiakortasuneko eta Gizarte Berrikuntzako 2006-2009 aldira plana

•


Udal eskumenak

• Donostialdea Mendebaldeko Eskualdeko Enplegu Planean definitutako proiektu berezietan

Lasarte-Oriako enpresa eta langabeen parte-hartzea bultzatzea:

- Ekintzailetzako eta auto-enpleguko proiektua: Ekintzailetzako kultura bultzatzea

eta enpresa berriak sortzen laguntzea

- Kontratatzen laguntzeko proiektuak: herritarrentzako zerbitzuak

• Lasarte-Oriako Udalaren aldetik, eskualde mailako etengabeko inplikazioa eta parte-hartzea,

gainerako udalerriekin baterako jarduketak garatzeko

• Lan-merkatuan sartzeko zailtasun handienak dauzkaten kolektiboekin lan egitea

120


(emakumeak, aurretik lan-esperientziarik ez daukaten gazteak, iraupen luzeko langabeak,

krisialdiak gehien kaltetu dituzten sektoreetako langabeak, hala nola, eraikuntzaren

sektorekoak), kolektibo bakoitzari zuzendutako berariazko neurriak bultzatuz (praktikaldiak

enpresatan, langileak berriz prestatzea, etab.)

• Udalak sustatutako kontratazio-pleguetan klausula sozialak ezartzea, kolektibo kaltetuenei

eta/edo ahulenei lan-munduan sartzea errazteko

• Enpresen eskaeren eta dagoen prestakuntzako eskaintzaren arteko egokitzapenari buruzko

azterketa bat egitea (eskualde mailan abiaraztea aurreikusten den enpresen prospekziorako

proiektuaren barruan).

• Ikastetxe eta enpresen arteko harreman-maila handiagoa ezartzea eta ikasleak eskualdean

lan aukera gehien eskaintzen dituzten prestakuntzako moduluetara bideratzea (ikastetxe eta

enpresen foroak mantentzea/konbinatzea), talentuak ihesik egin ez dezan

• Etengabeko prestakuntzan eta enplegurako prestakuntzan herritarren parte-hartzea

bultzatzea, horri dagokionez dauden laguntza ekonomikoei buruzko informazioa emanez


• Ekonomia eta enplegua sustatzeko lankidetzarako akordio politikoaren bidearekin jarraitzea,

udalerri bakoitzaren ekarpen tekniko eta ekonomikoan sakonduz

• Eskualdeko proiekturako lidergo-sistema tekniko zein politiko bat definitzea, eta

partaidetzarako foro egonkor bat

• Komunikaziorako bideari egonkortasuna emateko batzar tekniko-politikoen egutegi bat

ezartzea

• Agiriak gordetzeko eta horien erabilera partekaturako sistema informatiko bat ezartzea

• Eskualdeko Enplegu Planean jasotako neurrien baterako garapena

• Eskualdeko Enplegu Plana lantzeko prozesuan zehar sortutako Sektorekako Foro ezberdinei

eustea

• Eskualdeko garapenari laguntzeko Gipuzkoako Foru Aldundiak eta Eusko Jaurlaritzak

dauzkaten laguntza ekonomikoen jarraipena egitea

Ikus lehentasunezko esparruak Garapen ekonomikoaren fitxan

121


ONGIZATEA ETA GIZARTERATZEA

• Aalborg-eko konpromisoak:

7. OSASUNERAKO TOKIKO EKINTZA


EKITATEA ETA GIZARTE ZERBITZUETARAKO IRISPIDEA

Esku hartu beharreko egoera sozialak a

• Lasarte-Oriako gizarte zerbitzuetatik, oro har, herritarren bizi-kalitatea eta ongizatea

hobetzen lagundu nahi da eta, bereziki, gizartean baztertuta dauden herritarrena,

babesgabetasun arriskuan dauden adingabeak dauzkaten familiena eta mendekotasun

egoeran edo mendekotasun arriskuan dauden herritarrena.

• Egoera horiek inguruabar ezberdinetatik etor daitezke, hala nola, desgaitasuna,

mendekotasuna, bazterkeria, zailtasun ekonomikoak…

• MENDEKOTASUNA: Lasarte-Orian, 65 urtetik gorako 3.705 pertsona daude eta

biztanleriaren %21 ordezkatzen dute. Horietatik 1.475 75 urtetik gorakoak dira, %8,23,

hain zuzen ere. Euskal biztanleriaren bizi-itxaropena orokorrean handitu egin denez,

geroago eta handiagoa da hirugarren adinekoen pisua eta, gainerako lurraldean

bezalaxe, Lasarte-Orian ere islatzen da fenomeno hori; eta horrek, kasu batzuetan,

mendeko pertsona nagusiei arreta eskaintzera bideratutako berariazko baliabideen

beharra dakar. (!)

• Zentzu horretan, aipatzekoa da Lasarte-Oriako biztanleriaren zahartze-maila

Gipuzkoakoa baino zertxobait handiagoa den arren (%20,67 Lasarte-Oriakoa eta %19,78

Gipuzkoakoa) gainzahartze-maila txikiagoa dela (%8,23 Lasarte-Orian eta %10,25

Gipuzkoan).

13,7 14,35 14,98 15,92 16,78 17,39 18,43 19,18 20,01 20,67

4,79 5,08 5,37 5,73 6,12 6,47 6,78 7,2 7,65 8,23

0

5

10

15

20

25

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

ZAHARTZE-INDIZEA %

Iturria: INE

• ZAILTASUN EKONOMIKOAK ETA POBREZIA-MAILAK: biztanleen zailtasun ekonomikoak

nabarmenki joan dira handitzen krisialdia hasi zenetik eta, gaur egun, laguntza

ekonomikoak jasotzen dituztenen kopuruak esanguratsuak dira. (!)

• Estatuko Enplegu Zerbitzuaren (SEPE) prestazioen onuradun kopurua oso nabarmen hazi

zen krisialdiaren lehenengo urteetan; 2008. urtean %28,1 igo zen eta 2009an %57,7,

langabeziaren hazkunde azkarraren ondorioz.

• 2010 eta 2011. urteetan murriztu egin da era horretako laguntzak jasotzen

dituztenen kopurua, ordaindutakoaren araberako langabeziagatiko prestazioak

agortzen joan zaizkien heinean. Horrela, 2011. urtean, udalerriko 752 pertsonak

jasotzen zuen nolabaiteko prestazioren bat SEPErengandik, hau da, langabeen %59,3k.

122


SEPE-REN PRESTAZIOAK JASOTZEN DITUZTENAK, LASARTE-ORIAN (2002-2011)

Iturria: Lasarte-Oria zenbakitan: azterketa sozio-ekonomikoa

• SEPEren prestazio ezberdinak jasotzen dituztenak honela banatzen dira, prestazio

motaren arabera: %57,2k (430 pertsonak) ordaindutakoaren araberako langabeziagatiko

prestazioa jasotzen dute; %21,9k (165 pertsonak) 52 urtetik gorakoentzako sorospena

jasotzen dute; %9,7k (73 pertsonak) prestazioa agortzeagatiko sorospena; %4,1ek (31

pertsonak) Enplegu-erregulazioko espedienteen kaltetuentzako langabeziagatiko

prestaziorako eskubidea berrezarrita daukate eta %7,1ek (53 pertsonak) SEPEren beste

prestazioren bat kobratzen dute.

• SEPEren prestazioez gain, esanguratsuak dira lasartearrek jasotzen dituzten izaera

sozialeko beste laguntza ekonomiko batzuk ere. Laguntza horiek 1.714.924 eurokoak izan

ziren 2012. urtean. Oinarrizko Errenta da onuradun kopuru handiena daukan prestazioa

(408, guztira); onuradun bakoitzagatiko hileko batez besteko gastua 253,12 eurokoa da.

Onuradun kopurua, guztira

Guztizko gastua

Gastua/onuradun bakoitzeko hilean

Oinarrizko errenta 408 1.151.165 317,19 Kotizazio gabeko pentsioa 49 186.510 235,12 Etxebizitzako gastuetarako prestazio osagarria

133 300.124 188,04

Beste batzuk 139 77.125 46,24 Guztira 729 1.714.924 --


• Aurrez adierazitako laguntza guztiez gain, Lasarte-Oriako Udalak berak Gizarte-

larrialdietarako Laguntzak (GLL) eta Gizarteratzen laguntzeko Udal Laguntzak kudeatzen

ditu; horien helburuak dira oinarrizko beharrekin lotutako gastuei aurre egiteko behar

SEPE-ren prestazioak, guztira Ordaindutakoaren araberako

langabeziagatiko prestazioa

123


adina diru-sarrera ez dituzten bizikidetzako unitateen oinarrizko beharrizanak asetzea

eta unitate horiei gizarteratzen laguntzea.

• Azpimarratu behar da, gainera, krisialdia hasi aurretik ere, Lasarte-Oria pobrezia-

maila nabarmena zeukan udalerria zela eta, kasu askotan, inguruko udalerriak

gainditu egiten zituela, Gizarte-larrialdietarako Laguntzak jasotzen zituzten herritar

kopuruari dagokionez. Horrela, 2007. urtean zehar, era horretako laguntzak jasotzen

zituzten bizikidetzako unitateak ‰8,62 ziren; ia-ia egonkor eutsi zitzaion zifra horri

azkeneko urteetan.

• Eskualdeko beste udalerri batzuekin alderatuta (Donostia kontuan hartu gabe), laguntza

ekonomikoak jasotzen dituztenen kopuru horiek altuenak dira, Andoainen

erregistratutakoekin batera (‰8,87). Gainerako udalerrietan hori baino baxuagoak dira

datuak (Usurbilen, ‰5,04; Urnietan, ‰5,14; Hernanin, ‰5,58; Astigarragan, ‰6,06).

4,75 4,75

8,18 7,968,62

0

2

4

6

8

10

2003 2004 2005 2006 2007

GIZARTE-LARRIALDIKO LAGUNTZAK JASOTZEN DITUZTEN BIZIKIDETZA-UNITATEA (‰)

Iturria: Udalmap

Gizarte zerbitzuak eta ekipamenduak a • Gizarte zerbitzuen, immigrazio, kooperazio, enplegu eta emakume Alorra berregituratze-

prozesuan dago gaur egun, bereizi eta bi alor ezberdin sortuko direlarik(!):

- Bata, gizarte zerbitzuen, immigrazioaren eta emakumearen esparruekin lotutakoa

- Eta bestea, esparru sozio-ekonomikoarekin eta enpleguarekin lotutakoa

• Gizarte zerbitzuen alorreko programak eta zerbitzuak 4 funtzio nagusiren inguruan

egituratzen dira:

- Informazio, balorazio, diagnostiko eta orientazio zerbitzua. Herritarrei zuzeneko

arreta eskaintzean datza, Gizarte Langileekin egindako elkarrizketen bitartez;

elkarrizketa horietan, interesdun pertsona eta/edo familiarekin batera, planteatutako

egoera ebaluatzen da eta kasu bakoitzerako zerbitzu, prestazio eta programa

egokienei buruzko orientazioa eskaintzen da.

- Etxeko ingurunean mantentzeko zerbitzuak. Zailtasunak dituen pertsona

(desgaitasuna, mendekotasuna, bazterkeria, zailtasun ekonomikoa…) bere ohiko

ingurunean egon dadin laguntzea, prestazioak eta zerbitzuak erraztuz, kudeatuz eta

emanez:

- Mendekotasunarekin lotutakoak: Etxez Etxeko Laguntza Zerbitzua;

“Sendian” programa; Eguneko Zentroa

- Haurren babesgabetasunarekin lotutakoak: Familietan, Gizarte- eta

Hezkuntza-arloan eta arlo psikosozialean Esku hartzeko programa

124


- Genero indarkeriarekin lotutakoak: Genero indarkeria, etxeko indarkeria,

familia barruko indarkeria… Egoera horiek eragindako pertsonei berariazko

arreta eskaintzen zaie, baliabideei eta prestazio ekonomikoei buruzko

orientazioan laguntza emanez

- Prestazio ekonomikoekin lotutakoak: bazterkeria pertsonal eta gizarte-

bazterkeriako arriskua prebenitzeko beharrezkoak dira (Gizarte-Larrialdiko

Laguntzak eta Gizarteratzen laguntzeko Udalaren Laguntzak;

mendekotasunari lotutakoak bezalako laguntza ekonomikoak; prestazio

teknologikoak erosteko laguntza ekonomikoak; etab.)

- Beste baliabide batzuen kudeaketarekin lotutakoak: hala nola,

telelaguntza, aparkatzeko txartela, atsedenerako aldi baterako egonaldiak,

desgaitasun/mendekotasun balorazioa, etab.

- Ostaturako baliabideak: zentzu horretan, bi baliabide nagusi dauzka:

- Atsobakar Egoitza; mendekotasun egoeran dauden adineko pertsonei

ostatua, jana eta arreta integral jarraitua eskaintzen dien establezimendua

eta adineko pertsonentzako etxebizitza komunitarioak.

- Etxebizitza Komunitarioak; Instituzionalizazioaren ordezko ostaturako eta

bizikidetzarako sistema bat, adineko pertsona autonomoa haren integrazio

indibiduala eta kolektiboa erraztuko dion ingurune sozial batean mantentzera

bideratuta dagoena. Etxebizitza horiek desgaitasun fisiko edo psikikoren bat

daukaten pertsonentzako ere izan litezke.

Zentzu horretan, abian da Gipuzkoako Foru Aldundiarekin negoziazio-prozesu

bat, hirugarren adinekoen egoitzaren kudeaketa erakunde horren esku uzteko

eta Udalaren esfortzuak etxez etxeko laguntza zerbitzuan eta adineko

pertsona autonomoentzako etxebizitza komunitarioak mantentzen, bultzatzen

eta hobetzen zentratzeko. (!)

- Parte-hartze aktiboa eta prebentzio-programak Sustatzeko zerbitzuak: arlo

honetan, Udalak ekonomikoki eta teknikoki laguntzen dituen bi zerbitzu mota

identifikatu dira:

- Desgaitasuna daukaten gazteentzako Aisialdiko eta Astialdiko Gure Amets

Kluba

- Erretiratuen Etxea

Halaber, gizarte zerbitzuen arloan jarduerak egiten dituzten erakundeei ere

laguntza ekonomikoak ematen zaizkie, diru-laguntza publikoen bitartez.

• Aipatzekoa da 2011. urtean Koordinazio Soziosanitarioko Protokolo bat ezarri zela

Lasarte-Orian; horrekin, Osasuna Sustatzearen eta Mendekotasuna Prebenitzearen

inguruko Koordinazio Soziosanitarioko Esperientzia Pilotu batean parte hartzen du;

ekimen hori Etorbizik kudeatzen du (Berrikuntza Soziosanitariorako Euskal Fundazioa).

Lasarte-Oriako Udalaz gain, Osakidetzak (udalerriko osasun-etxearen, Lehen Mailako

Arreta arloko Ikerketa Unitatearen eta Osasun Mentaleko Zentroaren bitartez) eta Osasun

eta Kontsumo Sailak parte hartzen dute esperientzia pilotu honetan. Proiektuaren

helburua da udalerrian zahartze aktiboa eta osasuntsua sustatuko duen Ekintza-plan

bat diseinatzea, 60 urtetik gorako biztanle guztiak kontuan hartuko dituena. (!)

125


• Bereziki hirugarren adinekoei bideratutako baliabideei dagokienez, aipatu behar da,

alderaketa eginez, Lasarte-Orian dagoen eskaintza Gipuzkoan oro har eta inguruko

udalerri gehienetan dagoena baino txikiagoa dela:

- Esanguratsua da, alderaketa eginez, Lasarte-Oriak adineko pertsonentzako

eguneko zentroetan daukan plaza-eskaintza txikia (15 plaza guztira, 65 urtetik

gorako 1.000 biztanleko 4,2). Plaza-eskaintza hori lurralde historikoak oro har (65

urtetik gorako 1.000 biztanleko 12) eta Donostialdeko udalerririk handienek

daukatena baino askoz txikiagoa da. Nabarmentzekoa da, gainera, udalerrian adineko

geroago eta pertsona gehiago dagoen arren, eguneko zentroetako plazen eskaintza

gutxituz joan dela (‰6,43, 2004. urtean).

- Gizarte zerbitzuen alorrak dioenez, udalerrian ez dago pertsona autonomoentzako

eguneko zentrorik eta dagoen zentroan laguntza behar duten adineko pertsonak

hartzen dira eta itxarote-zerrendak daude. (!)

0

0

4,2

11,9

12,2

12,3

17,9

0 5 10 15 20

Urnieta

Astigarraga

Lasarte-Oria

San Sebastián

Andoain

Hernani

Usurbil

HIRUGARREN ADINEKOENTZAKO EGUNEKO ZENTROETAKO PLAZAK (65 URTETIK GORAKO 1.000 BIZTANLEKO) 2010

Iturria: Udalmap

- Hirugarren adinekoentzako egoitzetako plazei dagokienez ere, plaza-eskaintza

baxuagoa dago; 2003-2010 aldian, udalerriko 65 urtetik gorako mila biztanleko 7,4

plazatan gutxitu da plaza-kopurua.

25,54 24,5823,22

22,02 21,1219,84 18,98

18,16

0

5

10

15

20

25

30

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

HIRUGARREN ADINEKOENTZAKO ZENTROETAKO PLAZAK (65 URTETIK GORAKO 1.000 BIZTANLEKO) 2010

Iturria: Udalmap

- Inguruko beste udalerri batzuekin eta Gipuzkoako lurraldearekin, oro har,

alderatuz, hornidura-maila hori nabarmenki azpitik kokatzen da. Gipuzkoan, batez

beste, 65 urtetik gorako mila biztanleko 43,09 plaza daude hirugarren adinekoentzako

126


egoitzetan; eskualdeko udalerri gehienetan ere zifra hori Lasarte-Oriakoa baino

altuagoa da (Andoainen, 41,87‰; Hernanin, 34,33‰; Astigarragan, 28,32‰;

Donostian, 60,52‰), Urnieta eta Usurbilgo datuak bakarrik dira baxuagoak. (!)

Gizarte zerbitzuen gastu ekonomikoa a • 2005. urterako datuen arabera, Udalak gizarte zerbitzuetan egindako gastua biztanleko

87,18 eurokoa izan zen, 2002an pertsonako egindakoa baino %44,4 altuagoa.

• Gastu hori Hernanik bakarrik gainditzen du, pertsonako 89,75 euroko gastuarekin;

eskualdeko gainerako udalerriek Lasarte-Oriakoa baino gastu txikiagoa daukate, baita

Lurralde Historikoak berak ere (Donostiak, 61,16 eurokoa; Andoainek, 55,82; Usurbilek,

53,81; Urnietak, 39,99; Astigarragak, 39,70 eta Gipuzkoak 57,49 euroko gastua

pertsonako).

60,36 66,3374,49

87,18

0

50

100

2002 2003 2004 2005

AURREKONTUETAN, UDALAREN PER CAPITA GASTU ARRUNTA GIZARTE ZERBITZUETAN (€)

Iturria: Udalmap

OSASUNA ETA OSASUN-ZERBITZUAK

Osasun-ekipamenduak eta -baliabideak a • Lasarte-Oriak osasun-etxe bat dauka eta ondorengo zerbitzuak eskaintzen ditu:

- Gaixo akutu eta kronikoen prebentzioa, laguntza eta jarraipena, kontsultan zein

etxean, mediku eta erizainen eskutik.

- Arreta espezializatuarekiko koordinazioa.

- Lehen Mailako Arretako eta Arreta Espezializatuko hitzorduen kudeaketa.

- Bezeroaren Arretarako Alorra: tramitazio administratibo guztiak Osasun-etxean.

• Gainera, arretarako ordutegi zabala dauka, zerbitzu ezberdinetan:

- Astelehenetik ostiralera, 08:00etatik 20:00etara

- Larunbatetan, 09:00etatik 14:00etara

- Larrialdiak:

- Pertsona helduak: Astelehenetik ostiralera, 08:00etatik 17:00etara, eta

larunbatetan, 09:00etatik 14:00etara, Osasun-etxean

- Pediatria: Astelehenetik ostiralera, 08:00etatik 17:00etara, eta larunbatetan,

09:00etatik 14:00etara

- EAG (Etengabeko Arretako Gunean): ordutegitik kanpo eta jaiegunetan

• Farmazia establezimenduen hornidura, halaber, Gipuzkoako batez bestekoaren oso

antzerakoa da, hamar mila biztanleko 3,35 farmaziarekin.

☺

☺

127


FARMAZIAK, HAMAR MILA BIZTANLEKO

2010

Lasarte-Oria 3,35 Andoain 4,08 Astigarraga 2,08 Donostia 4,57 Hernani 3,63 Urnieta 3,24 Usurbil 3,30 Gipuzkoa 3,96

Iturria: Udalmap

• Halaber, Donostiatik hurbil egoteak, inguruan osasun-eskaintza handia edukitzea

dakarkio Lasarte-Oriari eta, eskaintza horrek, udalerriaren balizko hutsuneak beteko

lituzke, hutsunerik balego.

BERDINTASUNA

Gizon eta emakumeen arteko berdintasun egoera a • Gizon eta emakumeen arteko ezberdintasun egoera oraindik presente dagoen

gertaera bat da egungo gizartean eta Lasarte-Oria ez da salbuespena. (!)

Ezberdintasunok bereziki nabarmenak dira lan-munduan, emakumeen jarduera tasa

gizonena baino askoz baxuagoa delarik. 2010. urtean, emakumeen jarduera tasa

gizonena baino 11,42 puntu baxuagoa zen (emakumeena %42,23koa eta gizonena

%53,65ekoa). Balio horiek Gipuzkoan erregistratutakoen oso antzerakoak dira.

40,67 42,00 42,23

58,75 57,1253,65

49,68 49,52 47,90

0,00

10,00

20,00

30,00

40,00

50,00

60,00

70,00

2001 2006 2010

JARDUERA TASA GENEROAREN ARABERA

Emakumezkoak

Gizonezkoak

Jarduera guztira

Iturria: Udalmap

• Erregistratutako bilakaerari dagokionez, egoera berdinari eusten zaio, aldaketa txikiren

batekin; 2010. urtean tasa berdintzeko joera nabari da, emakumeen jarduera 0,23 puntu

igo zelako eta gizonena 3,47 puntu jaitsi zelako.

• Langabeziaren zifrei eta, generoaren arabera, langabeziak izan duen bilakaerari

dagokienez, krisialdiaren hasierak inflexio puntu garbia markatu du. Krisialdiaren

aurretik, emakumeen langabeziaren pisuak nabarmen gainditzen zuen gizonena; 2006.

urtean, %70,15ekoa zen portzentajea. Baina krisialdi ekonomikoa iristearekin, egoera

erabat aldatu da. Emakume langabeen pisua nabarmen jaitsi zen, gizon langabeena igo

zen heinean; ondorioz, generoen arteko alde handi hura asko murriztu zen eta 2012an ia

berdindu egin zen (langabeen %51,93 emakumeak ziren eta %48,07 gizonak).

�

128


29,85 28,434,94

48,41 50,63 48,57 48,07

70,1571,6

65,06

51,59 49,3751,43 51,93

0

10

20

30

40

50

60

70

80

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

LANGABE KOPURUA, GENEROAREN ARABERA (%)


Iturria: Lanbide

• 2006ko datuen arabera, okupazio-mailan1, generoaren araberako aldea 21,07

puntukoa zen eta 17,33koa Gipuzkoan. Eskualde mailan, Andoain (22,45) eta

Astigarraga (21,79) dira zifra hori gainditzen duten bakarrak; gainerako udalerriek

Gipuzkoako batez bestekoaren antzerako zifrak edo baxuagoak dituzte (Urnieta -

19,92-; Hernani -18,15; Usurbil -18,47; Donostia -12,35).

• Datu berriagoen arabera, langabezia-tasarekin neurtutako langabezia-mailek, alde

esanguratsuak erakusten dizkigute oraindik ere (gizonen langabezia-tasa, %15;

emakumeena, %20,6).

• Laneko egonkortasunari dagokionez, emaitzak aurrez deskribatutakoen

antzerakoak dira, izan ere, kontratu-errotazioaren indizean, emakumeak dira nagusi,

urtean sinatutako kontratu kopuru handiagoarekin. 2010. urtean, emakumeek 2,9

kontratu sinatu zituzten, batez beste; gizonek, berriz, 1,85. Joera hori, gainera,

goraka doa 2008. urteaz geroztik (urte hartan, genero bien arteko aldea 0,28

kontratukoa zen eta, gaur egun, ia kontratu batekoa).

1 Gizon eta emakumeen okupazio-mailaren arteko aldea udalerrian, portzentajezko puntuetan emanda. Okupazio maila: 16 eta 64

urte bitarteko biztanle guztiekiko, lanean ari den biztanleriaren portzentajea (beraz, ez dator bat okupazio tasaren kontzeptu

tradizionalarekin).

129


1,75

1,872,02 2,04

2,102,33

1,551,67

1,89 1,92 1,92 1,85

2,152,23 2,20 2,20

2,35

2,90

1,00

1,50

2,00

2,50

3,00

2005 2006 2007 2008 2009 2010

KONTRATUEN ERROTAZIO-INDIZEA: OROKORRA ETA GENEROAREN ARABERAKOA

Orokorra

Gizonezkoak

Emakumezkoak

Iturria: Udalmap

• Urteko erregistratutako kontratu finkoei dagokienez, azpimarratu behar da, sinatzen

diren kontratu guztietatik %40 baino gutxiago direla emakumeek sinatutakoak. Maila

horiek mantendu egin dira aldi osoan zehar, gorabehera txikiekin bada ere, baina

badirudi krisialdiak aldeak zertxobait handitu dituela.

42,68

35,1842,53 42,79 41,3

35,8938,74

0

10

20

30

40

50

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

URTEAN ERREGISTRATUTAKO KONTRATU FINKOAK: EMAKUMEAL (KONTRATU GUZTIEN %)

Iturria: Udalmap

• Errenta pertsonalari dagokionez, erosteko ahalmenean ere islatzen da

ezberdintasuna, emakumeen ahalmena eskasagoa baita. Hain zuzen ere, soldataren

aldea 11.833 eurokoa zen 2009. urtean. Eta azkeneko urteotako joera antzerakoa izan

da, sexu bien erosteko ahalmena igo den arren 2001etik hona (%40 gizonen kasuan eta

%80 emakumeenean).

• Guzti horrek, emakumeen langabezia-tasa handiagoarekin batera, ahultasun

handiagoko egoeran jartzen ditu emakumeak, pobreziari dagokionez.

130


16.973 18.00321.696

23.886

6.679 7.4649.859

12.053

0

5.000

10.000

15.000

20.000

25.000

30.000

2001 2003 2006 2009

ERRENTA PERTSONALA EUROTAN, GENEROAREN ARABERA


Iturria: EUSTAT

• Halaber, oso esanguratsuak dira sektoreka ematen diren ezberdintasunak;

industriaren eta eraikuntzaren sektoreak ia esklusiboki gizonenak dira eta

emakumeen artean, zerbitzuen sektorea da nagusi, argi eta garbi. Horrela, Lasarte-

Oriako emakumeek 2012. urtean zehar egindako kontratu guztien %97,6 zerbitzuen

sektorekoak izan ziren; gizonen artean, industriako eta eraikuntzako kontratuak

kontratu guztien %18,5 izan ziren, emakumeen artean portzentaje hori ez delarik

%3ra iristen.

• Ezberdintasun egoera hori emakumeek ardura postuetan daukaten parte-hartzean ere

ikusten da.

Berdintasun politikak a • Gaur egun, Lasarte-Oriako Udalak ez dauka Berdintasun Planik. Hala ere, oinarritzat

ondorengo premisak dauzkan politika feminista bultzatzen du:

- Generoagatiko ezberdintasunak egiturazkoak dira; izan ere, gizartearen egituran

daukate euren jatorria eta egungo antolaketa ekonomiko, politiko eta ideologikoari

lotuta daude. Gainera, patriarkatua guztiz errotuta dago gizartean eta funtsezko

oinarria da sistema kapitalistan.

- Horregatik, Udalak bultzatutako politikak ezinbestean integrala izan behar du eta

bizitzaren esparru guztietan izan behar du eragina.

- Politika horiek emakumeen eskubideetan oinarritzen dira, gizon eta emakumeen

arteko beste harreman-eredu bat eraikitze aldera. Politika horien diseinuak eta

definizioak emakumeen erreferentzia eta partaidetza bilatzen du, mugimendu

feministarekin eta emakumeen taldeekin elkarlanean.

- Lan espezifiko bat eginez, baina haren zeharkakotasuna ahaztu gabe, Udalak abiarazi

duen proiektuak udalerrian sortutako politika guztietan generoaren ikuspegia sartzea

bermatu nahi du.

�

131


BIZIKIDETZA

Herritarren segurtasuna a • Lasarte-Oriako delituen indizea nahiko egonkor mantendu da azkeneko urteotan,

goranzko joera txiki batekin bada ere. (!) Horrela, eta 2009an aurreko urtearekiko 2,44

puntuko igoera eman zen arren, 2011n berriro jaitsi zen pixka bat, mila biztanleko 21,56

delituko zifrara iritsi arte.

• Zifra hori data berean Lurralde Historikoan erregistratutakoa baino askoz baxuagoa da;

mila biztanleko 32,31 delitukoa baitzen Gipuzkoako zifra. Gainera, 2003. urteaz

geroztiko delituen gehikuntza Gipuzkoakoa baino txikiagoa izan da Lasarte-Orian.

16,18 17,2418,34 18,54 19,1 19,78 22,22 21,37 21,56

0

10

20

30

40

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

DELITUEN INDIZEAREN BILAKAERA LASARTE-ORIAN (‰)

Iturria: Udalmap

• Donostialdea eskualdeko gainerako udalerriekin alderatuta, Andoainen ondoren, Lasarte-

Oria da 2011. urtean zehar delitu gutxien gertatu zen udalerria, mila biztanleko 21,56

deliturekin. Hau da, Usurbilen baino 20,24 delitu gutxiago eta Astigarragan baino 17,76

gutxiago.

41,8

39,32

33,13

32,14

26,64

21,56

20,66

0 10 20 30 40 50

Usurbil

Astigarraga

Donostia

Hernani

Urnieta

Lasarte-Oria

Andoain

DELITUEN INDIZEA, ESKUALDEKO UDALERRIKA (‰) 2011

Iturria: Udalmap

☺

132


• Lasarte-Orian 2011n erregistratutako istripu kopuruari dagokionez, mila biztanleko 9,44

izan ziren. Zifra hori jaitsiz doa 2006. urtetik, eta gaur egun mila biztanleko 7,73

istripu gutxiago erregistratu dira. Alderaketa eginda ere, datua positiboa da, izan ere,

Gipuzkoan urte berean erregistratutako istripuak 10,07 izan ziren.

• Eskualdean erregistratutako indizeari dagokionez, aipatu behar da tamaina handieneko

udalerri guztiek gainditzen dutela Lasarte-Oriako zifra (Usurbilen, 20,24 istripu;

Hernanin, 12,60 eta Donostian, 10,76) eta udalerri txikiagoak direla (Astigarraga eta

Urnieta) maila horren azpitik dauden bakarrak.

15,67

13,28

17,03 17,1715,76

14,04 13,4711,64

9,44

0

5

10

15

20

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

LASARTE-ORIAN ERREGISTRATUTAKO ISTRIPUEN INDIZEAREN BILAKAERA (‰)

Iturria: Udalmap

• Lasarte-Orian erregistratutako oinezkoen harrapatzeak hamar mila biztanleko 5,58 izan

ziren 2011. urtean, Gipuzkoakoa baino zifra zertxobait altuagoa (5,05 harrapatze).

Gizarte Kohesioa a • Gizarte kohesioarekin lotutako arazo garrantzitsurik identifikatzen ez den arren, egungo

gizartean geroago eta kezkagarriagoak diren eta aurre egin behar zaien egoera batzuk

xehatzen dira jarraian. Arazo hauetako batzuk Lasarte-Oriari ere eragiten diote (!):

o Egungo egoera ekonomikoak eta langabezia-maila altuek, kasurik larrienetan,

familia batzuek gizartean integratzeko arazo eta zailtasunak ekar ditzakete

(laneko prekarietatea eta familia-kide batzuen edo guztien langabezia

egoera, etxebizitza lortzeko edo mantentzeko zailtasunak, etab.)

o Mendekotasun mailen gehikuntza (batez ere, adin handieneko biztanleen

artean) eta, batzuetan, kolektibo honek gizarteari egiten dion ekarpenarekiko

kontzientziarik eza

o Krisialdiak okerrera egin zuenetik immigrazioaren inguruan sortzen ari den

giroa, arbuiatze-jarrera batzuk ekar ditzakeelarik

�

133


• Zentzu horretan, aipatzekoa da azkeneko hamar urteotan handitzen joan dela

atzerriko pertsonen presentzia udalerrian; kolektibo horrek (1.155 pertsona) Lasarte-

Oriako biztanleria osoaren %6,4 ordezkatzen du. Hala ere, badirudi krisialdi ekonomiko

orokortu honek moteldu egin duela atzerritarren presentzia udalerrian, izan ere,

krisialdia hasi zenetik %7,1ekoa izan da urteko hazkundea eta 2004-2008 aldian %22,6koa

izan zen.

• Atzerritar gehienak Europako Erkidegotik kanpokoak dira (%78,6); %60 inguru amerikarrak

dira, %9 inguru afrikarrak eta %6 bat asiarrak. Erkidegotik kanpoko etorkinen pisua,

beraz, Gipuzkoan oro har baino nabarmenki handiagoa da.

• Orokorrean, etorkinek baliabide ekonomiko mugatuagoak dituzte eta egoera hori are

larriagoa izaten ari da bizi dugun krisialdi egoera honetan eta horrek sozialki zein

ekonomikoki integratzeko zailtasunak ekar dakizkieke. (!)

256369

447533

627 695851

987 1061 1117 1155

0

200

400

600

800

1.000

1.200

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

ATZERRIKO BIZTANLEEN BILAKAERA

Iturria: INE

Gizabidea a • Gizabideari dagokionez, Lasarte-Oriako herritarrengandik kexa asko jasotzen dira, bide

publikoan agertzen diren gorotzengatik eta lotu gabe paseatzen dituzten txakur kopuru

handiagatik; ondorioz, 2010. urtean, horri buruzko bandoa egin zuen Udalak. Berriki egin

den ‘Auzoz auzo’ proiektuan berriz azaldu dira kexa horiek, baita zona eta espazio jakin

batzuen higiene faltarekin, pintadekin eta abarrekin lotutakoak ere. (!)

Auzoz-auzo proiektuaren testuinguruan herritarrek egindako ekarpenak a • Auzoen garbitasuna.

• Txakurren gorotzekin arazoak daude.

• Udaltzaingoak kontrol handiagoa egiteko beharra.

• Udalerrian Ospitaletara doazen autobusentzako geralekuak jartzeko eskatzea eta, posible

bada, jartzea.

• Etxabeen egoera arautzea (pintadak, haurren jolasak…).

• Zelaialden adineko pertsonentzako malda eta eskailera asko dagoela (Basundi-Oria-

Antxisu).

• Miracampos-eko bidean argi falta (Oztaran-Zarain-Kaxakarro).

• Udalerriko zona batzuetan zikinkeria handiagoa dago, baita arratoiak ere (Zamaburu-

Goikale).

• Udalerriko estalitako zona gehiagoren beharra identifikatu da.

�

134


• Bide-segurtasuna: zebra-bideetako guneak hobetzea (Atsobakar-Urbarte).

• Herritarrek ez dute igogailua behar bezala zaintzen (zikinkeria, erre egiten dute…)

(Sasoeta-Loidibarren).

• Kaleak garbitzeko lan komunitarioak egingo dituzten lantaldeak ezartzeko beharra

identifikatu da (Sasoeta-Loidibarren).

• Zerbitzu batzuetan irisgarritasun arazoak hauteman dira: Birziklapenerako edukiontzia

(espaloitik aparte lagatzen da eta gurpildun aulkian dauden pertsonak ezin dira iritsi);

autobusetan ere arazoak sortzen dira, batzuetan arrapalak ez duelako funtzionatzen

(Erdigunea).





• Txakur-gorotzen arazoari irtenbidea ematea

o Zehapen gogorragoak jartzea

o Udaltzainen presentzia handiagoa

o Jabeak salatzea

o Lorategietan kartelak jartzea

o Jabeak kontzientziatzera zuzendutako kanpainak egitea eta sistematizatzea, zuzenean jabeengana jotzea

o Herritarrek salaketak jartzea sustatzea

o Behin eta berriz arau-haustea egiten dutenak zehatzeko Udalak protokolo bat ezartzea

• Auzo eta kaleen garbiketa hobetzea (kaleak, etxabeak, igogailua, arratoiak…)

o Zaintza handiagoa

o Komun publikoak jartzea

o Espaloiak eta inguruak garbitzea eta ez espaloiak bakarrik

o Paperontzi gehiago jartzea

o Kontzientziatzeko kanpainak egitea

o Kartel kopurua murriztea

• Estalitako zona gehiago

o Okendo plazan estalitako zona bat sortzea

o Kultura Etxeko kafetegia oso gutxi erabiltzen denez, beste erabilpen bat ematea (haurrak egon ahal izan daitezen, eskolako lanak egin ditzaten…)

o Erabilera anitzetarako lokalak egokitzea

• Beste batzuk

o Gaztelekuaren erabilera arautzea

o Gazteen lokalen erabilera arautzea

o Euskaraz ikasteko pertsona nagusiei zuzendutako laguntzak gehitzea

135



Udal mailan

• Herritarren elkarbizitza eta bide publikoaren erabilera eta garbitasuna arautzen duen

udal ordenantza

• Trafikoko ordenantza

EAE mailan

• 3/2009 LEGEA, haurrak eta nerabeak zaintzeko eta babesteko legea aldatzen duena

• 18/2008 LEGEA, abenduaren 23koa, Gizarteratzeko eta Diru-sarrerak Bermatzekoa

• 12/2008 LEGEA, abenduaren 5ekoa, Gizarte Zerbitzuei buruzkoa

• 13/2008 Legea, abenduaren 12koa, Familiei Laguntzekoa

• 4/2005 Legea, otsailaren 18koa, Emakumeen eta Gizonen Berdintasunerakoa

• 10/2000 Legea, abenduaren 27koa, Gizarte Eskubideen Agiriarena (Eusko Jaurlaritza)

• Gizarte Zerbitzuen Plan Estrategikoa (2010-2014)

• Emakumeen eta gizonen Berdintasunerako EAEko IV. Plana

• Gizarteratzeko Erakundearteko 2007-2009 aldirako II. Plana

• II. Euskal Immigrazio Plana (2007-2009)

• Droga-mendekotasunei buruzko EAEko Bosturteko V. Plana 2004-2008


Udal eskumena

• Gizarte Zerbitzuen Saila berregituratzeko prozesua gauzatzea (gaur egun, gizarte

zerbitzu, immigrazio, kooperazio, enplegu eta emakume saila)

• Esku-hartze prebentiborantz jotzea, haur eta gazteekin zein gurasoekin lan eginez

• Hirugarren adinekoentzako Egoitzen zerbitzua Gipuzkoako Foru Aldundiak bereganatzeko

prozesua sustatzea

• Mendekotasunarekin, haurren babesgabetasunarekin eta genero indarkeriarekin lotutako

kasuetan, pertsona horiek euren ingurunean jarraitzeko zerbitzuei eustea eta zerbitzuok

bultzatzea eta indartzea

• Adineko pertsona autonomoentzako etxebizitza komunitarioak mantentzea, bultzatzea

eta hobetzea

• Berriki sinatu den koordinazio sozio-sanitariorako idatzizko protokoloa baloratzea

(protokoloaren eraginkortasuna baloratzea, doikuntza eta hobekuntza posibleak ezartze

aldera)

• Etorbizik kudeatzen duen Zahartze Aktiborako Programa garatzea

• Lanbiderekiko koordinaziorako protokolo formal bat ezartzea, laguntza ekonomikoak

jasotzen dituzten familiei zerbitzu integrala eskaintzeko

• Sailaren webgunea diseinatzea eta abian jartzea, udalerrian gizarte zerbitzuen irudia

136


lantzeko (herritarrei sailak eskaintzen dituen zerbitzu guztiak ezagutaraztea)

• Kultura artekotasuna sustatuko duten neurriak bultzatzea, etorkinen integrazioan

laguntzeko

• Boluntariotza sustatzea, belaunaldi eta kultura arteko partaidetzarako foroak eta

kolektibo horiei zuzendutako jarduerak sustatzeko

- Bertako biztanleen eta etorkinen arteko topagunea

- Udalerriko gazte eta adinekoen arteko topagunea

- Hirugarren adinekoei eta etorkinei zuzendutako jarduerak garatzea

• Berdintasunerako Udal Plan bat lantzea

• Emakumeari dagokionez, familia eta lana bateragarri egiteari arreta berezia jartzea,

enplegua eta prestakuntza errazago lortzeko (haurtzaindegi zerbitzu malguak, etab.)

• Udalak sustatutako kontratazio-pleguetan klausula sozialak ezartzea, kolektibo

kaltetuenei lan-munduan sartzea errazteko

• Udalerriko kolektiborik kaltetuenei babes ekonomikoa eskaintzen jarraitzea, Udalak

kudeatutako laguntzen bitartez

• Herritarren gizabidezko balioak lantzea, kontzientziazioaren eta balioetan prestatzearen

bitartez, hiri-espazioarekiko errespetua sustatzeko:

- Haurrak eta gazteak

- Txakurren jabeak

- Herritarrak, oro har

• Txakurra edukitzeari eta horien gorotzak jasotzeari buruzko araudi bat ezartzea

• “Txakur Parkea” edo txakurrentzako berariazko espazio bat egokitzeko aukera aztertzea

• Kaleetan udaltzaingoaren presentzia areagotzea



137


HEZKUNTZA, EUSKARA, KULTURA ETA KIROLA

•

Aalborgeko konpromisoak: 5. HIRIAREN PLANGINTZA ETA DISEINUA

9. GIZARTEKO BERDINTASUNA ETA JUSTIZIA

HEZKUNTZA

Hezkuntza eskaintza a • Lasarte-Oriako erregimen orokorreko hezkuntza eskaintza ez unibertsitarioa bost zentro

publiko eta pribatu batek osatzen dute1.

UNIBERTSITATEKOAK EZ DIREN HEZKUNTZA ZENTROAK TITULARTASUNAREN ARABERA

Zentroak Titularitatea

IES Landaberri BHI Publikoa

CEIPP. Garaikoetxea-Landaberri Ik. HLHI Publikoa

CEIP Sasoeta-Zumaburu HLHI Publikoa

IES Lasarte-Usurbil BHI Publikoa

EIPR Kolorin HEPR Pribatua

EIC Lasarte-Oriako Haur-Andre Joakina E. PHE Beste Publikoa

Iturria: Eusko Jaurlaritza. Hezkuntza Saila

• Zentro hauetako lautan haur hezkuntza eskaintzen da, lehen hezkuntza eta derrigorrezko

bigarren hezkuntza bina zentrotan eta batxilergoa bakar batean.

LASARTE-ORIAKO HEZKUNTZA ESKAINTZA

Hezkuntza Eskaintza

Haur Hezkuntza 4 Zentro

Lehen Hezkuntza 2 Zentro

Derrigorrezko Bigarren Hezkuntza 2 Zentro

Batxilergoa 1 Zentro

Iturria: Eusko Jaurlaritza. Hezkuntza Saila

• Azken ikasturteko datuen arabera (2011-2012), Lasarte-Orian Euskal Autonomia

Erkidegoko araubide orokorreko Unibertsitatez kanpoko irakaskuntzako ikasleak, guztira

2.237 dira.

• Ikasle kopuruak, gora behera txiki batzuekin bada ere, azken hamar urteetan

hazkunde esanguratsua izan du, ikasle kopurua %27,5ean hazi delarik (01/02

ikasturtean baino 483 ikasle gehiago).

• Titulartasunari dagokionez, zentro publikoek izan dute erabateko nagusitasuna azken

hamar ikasturtetan eta geroz eta ikasle gehiago dituzte. Aipatzekoa da dena den, 2007-

2008 ikasturtean sartu zela Lasarteko hezkuntza mapan lehen zentro pribatua eta orduz

geroztik joera nahiko egonkorra mantendu duela, 50 ikasle ingururekin.

1 Horiez gain, beste bi zentro publiko daude; CEPA Lasarte HHI, helduentzat hezkuntza eskaintzen duena eta EMPU Lasarte

MEPU, musika irakasten duena.

☺

138


1.754 1.716 1.643 1.766 1.722 1.785 1.868 2.020

2.151 2.201 2.186

0 0 0 0 0 0 0 51 43 51 51

-

500

1.000

1.500

2.000

2.500

01/02 02/03 03/04 04/05 05/06 06/07 07/08 08/09 09/10 10/11 11/12

MATRIKULATUTAKO IKASLEEN BILAKAERA ZENTROAREN TITULARTASUNAREN ARABERA. 2001-2011

Publikoa Pribatua

Iturria: Eustat. Eskola jardueraren estatistika

• Ikasketa mailaren araberako azterketak argi uzten du zein izan den azken urteetako

bilakaera: haur hezkuntza eta lehen hezkuntzak izan dute hazkunderik

nabarmenena, lehenaren kasuan %77an hazi da ikasle kopurua (01/02 ikasturtean baino

304 ikasle gehiago) eta bigarrenean berriz %46an (228 ikasle gehiago).

• Esanguratsua da era berean, Lanbide Heziketaren desagerpena, non erdi-goi mailako eta

goi-mailako ikasketa eskaintza 2005/2006 ikasturteaz geroztik ez den Lasarte-Orian

eskaintzen. (!)


• Hizkuntza ereduari dagokionez, aipagarria da D ereduak duen indarra, zeinetan ikasleen

%77 inguru matrikulatu den.

• Erregimen orokorreko ikasle hauei dagokienez, aipatzekoa da gainera, 2002-2003

ikasturtearekin alderatuz 2011-2012an matrikulatutako ikasleak D ereduan %50 izatetik

%77 izatera pasa direla, A eredukoak aldiz, %22 izatetik %14 izatera jaitsi dira.

396

497

367

198 188

40 68

700 725

379309

124

0 00

100

200

300

400

500

600

700

800

Haur hezkuntza

Lehen hezkuntza

Bigarren hezkuntza

H.H.I. Batxilergoa L.H. Erdi-goi

mailakoak

L.H. Goi mailakoak

MATRIKULATUTAKO IKASLEAK IKASKETA MAILAREN ARABERA

2001/2002 2011/2012

139

LASARTEKO ARLO SOZIAL ETA EKONOMIKOARI BURUZKO DIAGNOSTIKOA-2013

322186

1.729

0

1.000

2.000

3.000

A eredua B eredua D eredua

MATRIKULATUTAKO IKASLE KOPURUAHEZKUNTZA EREDUEN ARABERA


• Aipagarria da azkenik, eskaintzen diren zerbitzuen artean, Lasarte-Oriak Udal Jangela

bat duela, gainerako jangela zerbitzuak Hezkuntza Sailak kudeatzen baditu ere. Azken

urteetan egoera honek hainbat kostu gehigarri ekarri dizkio udalari. (!)

Hezkuntza eskaria a • Lasarte-Orian eskolaratzeko adineko biztanleak, hau da, 0 eta 16 urteren artean

daudenak 2.713 dira guztira. Eskolaratzeko adinean dauden hauei beste 233 gehitu behar

zaizkie 17 eta 18 urte bitartean daudenak. Horrela, unibertsitate hezkuntzaz kanpoko

ikasle potentzialak guztira, 2.946 izango lirateke.

• Nabarmena da lehen hezkuntzan aurreko ikasturtea kontutan hartzen bada izan den

ikasle igoera, %9 gehiago baitaude azken ikasturtean, hau da, 81 ikasle gehiago. Eta

aitzitik oso esanguratsua ere haur hezkuntzan (bai lehen zikloan eta bai bigarrenean)

eman den beherakada, non %5,2ko ikasle kopuruaren jaitsiera antzematen den (58 ikasle

gutxiago), jaiotze tasa geroz eta txikiagoa baita Lasarte-Orian.

ESKOLARA JOATEKO ADINEAN DAUDEN BIZTANLEAK

(UNIBERTSITATE IKASKETAK IZAN EZIK)

2011 2012 % ∆∆∆∆

Haur Hezkuntza lehen zikloa (0-2 urte) 555 512 -7,0

Haur Hezkuntza bigarren zikloa (3-5 urte) 571 556 -2,6

Lehen Hezkuntza (6-11 urte) 899 980 +9,0

Derrigorrezko Bigarren Hezkuntza (12-16 urte) 654 665 +1,7

Derrigorrezko Hezkuntza Ondorengoa (17-18 urte) 245 233 -4,9

GUZTIRA 2.924 2.946 +0,8

Iturria: INE. Biztanleriaren udal errolda

Eskaintza-eskaria balantzea a • Lasarte-Oriako ikastetxeek, orokorrean ez dute udalerriko eskari potentziala asetzen

maila ezberdinetan (!). Haur hezkuntzan kontuan hartu behar da ordea, 0 eta 2 urte

bitarteko haur asko (lehen zikloan) ez direla eskolaratzen, ez plazarik ez dagoelako,

gurasoek horrela erabaki dutelako baizik.

�

�

140


• Gainontzeko adinetako haur eta gaztetxoen kasuan, argi dago beraz kasu batzuetan

behintzat, inguruko udalerrietara jo behar izaten dutela.

HEZKUNTZA ESKAINTZA ETA ESKARI POTENTZIALEN ARTEKO BALANTZEA

Hezkuntza eskaintza 2012

Eskari potentziala 2012

Eskaintza-eskari diferentzia

Haur Hezkuntza (0-5 urte) 700 512

-368 556

Lehen Hezkuntza (6-11 urte) 725 980 -255

D.B.H. (12-16 urte) 379 665 -286

Batxilergoa (17-18 urte) 124 233 -109

GUZTIRA 1.928 2.946 -1.018

Iturriak: INE. Biztanleriaren udal errolda eta Eustat. Eskolako jardueraren estatistika

• Etorkizunari begira, aipatzekoa da gainera hurrengo ikasturtean ikasle potentzialen

hazkunde bat espero dela udalerrian haur hezkuntzaz gaindiko mailetan eta beraz

ikastetxeek eskariari erantzuteko duten ahalmena aztertu beharko litzateke. Haur

hezkuntzan berriz, eta jaiotza tasa egungo mailetan mantentzen bada, eskari

potentzialak behera egingo duela aurreikusten da (!).

Biztanleriaren hezkuntza maila a • Lasarte-Oriako biztanleriaren ikasketa mailari dagokionez, esan beharra dago oro har,

Gipuzkoa eta EAEko mailaz azpitik kokatzen dela (!). Biztanleriaren erdia inguruk ez du

bigarren hezkuntzako ikasketarik gainditu (%47,1). Gipuzkoako eta EAEko zifrek

adierazten dutenez, %40 inguru dira bigarren mailako ikasketarik ez duten biztanleak.

• Lasarte-Orian Unibertsitate ikasketak bukatu dituztenen datuak (%16,9) Gipuzkoako eta

EAEko datuekin alderatuz gero lortzen diren emaitzak ere oso ezberdinak dira

(Gipuzkoan %22,5 eta Lasarten %23,3).

3,5%

3,4%

3,4%

43,6%

36,4%

36,4%

17,5%

16,3%

15,3%

18,5%

21,4%

21,6%

6,8%

8,5%

8,6%

10,1%

14,0%

14,7%

0,0% 20,0% 40,0% 60,0% 80,0% 100,0%

Lasarte

Gipuzkoa

CAE

BIZTANLERIAREN HEZIKETA MAILA.2010

Ikasketarik gabe

Haur hezkuntza eta lehen hezkuntza

Profesionalak

Bigarren hezkuntza

Erdi-goi mailakoak

Goi-mailakoak

Iturria: Eustat. Biztanleria eta etxebizitzen errolda. 2010

�

141


EUSKARA

Euskalduntze maila eta euskararen erabilera a • Lasarte-Orian, euskara galera-prozesu batean murgilduta egon zen; bereziki, XX.

mendearen erdialdetik 1975 urte aldera arte. Galera-prozesu horren eragile nagusiak

soziopolitikoak (euskarak izandako jazarpena) eta sozioekonomikoak (immigrazio handia)

izan ziren.

• Biziberritzearen inflexio-puntua Landaberri ikastolaren sorreran ezar daiteke; bai

euskararentzat eremu bat (irakaskuntza) irabazten hasi zelako, bai hiztun osatuak

(alfabetatuak) sortzen hasi zelako ere. Geroztik, ekimen eta urrats (publiko zein pribatu)

asko eta onak izan dira Lasarte-Orian. Guzti horren ondorioz, askoz hobea da XXI.

mendearen hasieran euskarak duen osasun-maila, bai hiztun gehiago dituelako, bai

eremu gehiagotan erabiltzen delako ere.

• Egungo Lasarte–Oriako biztanleriaren euskara ezagutzari dagokionez, esan beharra dago,

biztanlearen zati handi batek oraindik ere ez dakiela euskaraz mintzatzen (!),

biztanleen %36ak hain zuzen ere; udalerriak kanpotik, eta batez ere Espainiako beste

erkidegoetatik lan bila etorritako jende ugari jaso izan baitu urteetan zehar (egun esate

baterako Lasarte-Orian bizi den biztanleen %36 inguru EAEtik kanpo jaiotakoa da).

Euskaldunak39,4%

Ia-Euskaldunak

24,3%

Erdaldunak36,3%

BIZTANLERIAREN EUSKARA MAILA. 2006

Iturria: Eustat. Biztanleria eta bizitzen errolda. 2006

• Hala ere, euskara sustatzeko ahaleginei esker, geroz eta jende gehiago ari da euskara

ikasten eta ikasketetan D eredua nagusi denez, euskararen ezagutza talde handiagoetara

zabaltzen ari da. Horregatik, euskaldunak eta Ia-euskaldunak %64 izatera iritsi dira.

• Hain zuzen ere, Euskararen Legeak, hezkuntzako irakastereduek, administrazioan

euskara normalizatzeko arauek..., ezarri dituzten oinarriek alde batetik eta berariaz

Lasarte-Oriako udalerrian egin diren hainbat ekimenek bestetik (gau-eskolak, AEK

euskaltegia, Euskara Taldea, ikastetxe publikoetako eredu-aldaketak, Udalaren

Euskaltegia, Udaleko Euskara Batzordea, Ttakun Kultur Elkartea...) euskararen

normalizazio prozesuan aurrerapauso handiak ematea ekarri du, eta horrek izan du

ondoriorik euskaldunen ehunekoetan ere: 1981eko erroldan, euskaldunak %23,9 ziren,

1986koan %28,1, 1991koan %32,5, 1996koan %35,3, 2001ekoan %36,8 eta 2006koan %39,4.

�

142


• Era honetan, azken hamarkadako bilakaera ikusten bada, nabarmena da erdaldun hutsek

izan duten beherakada, ehuneko 11 puntukoa; euskaldunak (+3,8 puntu) eta ia-

euskaldunak (+7,2 puntu) gehiago direlarik.

Iturria: Eustat. Biztanleria eta bizitzen errolda

• Aipatzekoa da hala ere, Lasarte-Oriaren ingurua Lasarte-Oria baino euskaldunagoa

dela (!), bai inguruan dituen udalerriei erreparatuz gero, bai Gipuzkoako lurralde osoari

begiratuz gero ere. Hala ere, Lasarte-Oriako eta Donostiako egoerak nahiko antzekoak

dira, biztanleen hizkuntza gaitasunari erreparatuz. Bestalde, Lasarte-Oriako euskaldunen

ehunekoa Euskadiko Autonomia Erkidegokoa baino zerbait handiagoa da.

INGURUAREKIKO KONPARAKETA

EUSKALDUNAK

IA-EUSKALDUNAK EDO ELEBIDUN HARTZAILEAK

ERDALDUN BAKARRAK

Lasarte-Oria 39,4 24,3 36,3

Andoain 50,2 21,0 28,7

Astigarraga 59,0 24,1 16,9

Donostia 40,3 26,6 33,0

Hernani 55,8 20,4 23,7

Urnieta 53,9 19,1 27,0

Usurbil 69,8 16,4 13,7

GIPUZKOA 52,9 20,5 26,6

EAE 37,4 22,1 40,5

Iturria: Lasarte-Oriako Udala. Euskara departamentuaren jardunaren gaineko txostena

• Euskararen ezagutza eta euskararen erabilera askotan ez dira esku beretik joaten.

Horren adibide da, Lasarte-Oriako etxeetan erabiltzen den hizkuntzaren nagusitasuna;

gaztelaniarena hain zuzen ere. Adierazgarria suertatzen da, biztanleriaren erdiak

baino gehiagok euskara ezagutzea, baina etxean geroz eta gutxiago erabiltzea (!).

Azken bost urteetan hizkuntza erabileraren banaketa nahiko egonkor mantendu bada ere

(non lasartearren %25 inguruk euskara duten etxeko hizkuntza -%13,6k euskara soilik eta

%11,0k gaztelaniarekin batera-, baina biztanle gehienek –%75,4ak- gaztelania hutsean

egiten duten); biztanle kopurua kontuan hartzen bada, ia %8an jaitsi da etxean euskara

soilik erabiltzen dutenen kopurua eta gaztelania hutsa eta bi hizkuntzak batera

erabiltzen dituztenen kopuruak aldiz gora egin dute (gaztelania %1,4 eta bi hizkuntzak

%7,1).

35,6

17,08

47,32

39,37

24,3

36,33

0

10

20

30

40

50

Euskaldunak Ia-euskaldunak Erdaldunak

BIZTANLERIAREN BILAKAERA EUSKARA EZAGUTZAREN ARABERA

1996 2006

143


• Bestalde, azken urteetan atzerritik datorren biztanleriaren gorakada nabarmena izaten

ari denez, beste hizkuntzen erabilera izugarri hazi da, %98,5 hain zuzen ere (balio

absolutuetan kopuru oso handia ez bada ere).

ETXEAN ERABILITAKO HIZKUNTZAREN BILAKAERA 2001-2006

2001 % 2006 % %∆∆∆∆

Euskara 2.565 14,9 2.367 13,6 -%7,7

Gaztelania 12.715 73,9 12.897 74,0 +%1,4

Biak 1.786 10,4 1.912 10,9 +%7,1

Beste bat 129 0,8 256 1,5 +%98,5

Iturria: Eustat. Biztanleria eta bizitzaren errolda

• Lasarte-Oriako euskararen egoeraren berri izateko beste elementu bat euskararen kaleko

erabileraren neurketa da. Neurketa hauen arabera lortu diren emaitzek adierazten

dutena da euskararen kale erabilerak gora egin duela adin tarte guztietan, adinekoen

kasuan izan ezik. Hala ere euskara erabiltzen duten biztanleen ehunekoa nahiko

mugatua da (%23,5). (!)

EUSKARAREN KALE ERABILERA: KALEAN EUSKARAZ EGITEN DUEN BIZTANLERIAREN EHUNEKOA

1998-2001 2002-2005 2006-2009 2010-2011

Orokorra 15,9% 15,3% 22,8% 23,5%

Haurrak 24,8% 24,7% 34,7% 36,4%

Gazteak 13,9% 17,4% 35,4% 34,8%

Helduak 12,4% 13,2% 18,1% 18,7%

Adinekoak 14,9% 10,3% 15,6% 15,0%


• Erabilera eremuei dagokienez ere, laburbilduz esan daiteke beraz gaztelaniaren erabilera

dela nagusi ia eremu guztietan:

- Familian: etxe gehienetan, gaztelania erabiltzen da. Euskararen erabilera %20-25

ingurukoa da.

- Lagunartean: Kalean gaztelania erabiltzen da gehien. Euskararen erabilera %20-25

ingurukoa da.

- Aisian: Aisialdian gaztelania da gehien erabiltzen den hizkuntza. Haur eta

gaztetxoentzako aisialdi antolatua izan daiteke salbuespena.

- Zerbitzuetan: Zerbitzu gehienek gaztelaniaz egiten dute lan. Euskaraz zerbitzatua

izateko aukerak murritzak dira oraindik, nahiz eta ugaritzen ari diren.

- Komunikabideetan: Udalerriko informazioa jasotzen duten komunikabideen artean

ere, euskarazkoak ugaritu badira ere, gaztelaniazkoak dira gehien kontsumitzen

direnak (euskaldunen artean ere). Lasarte-Oriari buruzko informazioa jasotzen ez

duten euskarazko komunikabideen kontsumoa oso murritza da lasartearren artean

(euskaraz dakitenen artean ere).

- Lanean: Lasartear gehienek lana gaztelaniaz egiten dute.

- Irakaskuntzan: Irakaskuntza izan daiteke euskara hizkuntza erabiliena duen eremua.

Ikasketak, bederen, haur eta gaztetxo gehienek euskaraz egiten dituzte.

144


EKIPAMENDUAK ETA BALIABIDEAK a • Lasarte-Orian, euskara arloarekin erlazionaturiko baliabide eta ekipamendu nagusiak

ondokoak dira:

- Euskara zerbitzua, non Udal Euskaltegia barneratzen den beste hainbat

zerbitzurekin batera. Bertako giza baliabideak ondokoak dira:

Euskara zerbitzuan: Zerbitzuko arduraduna, 2 hizkuntza-normalizatzaile,

itzultzailea eta Administrari laguntzailea

Udal euskaltegian: Zuzendaria, 5 irakasle eta administrari laguntzailea

- Muntteri-AEK euskaltegia. 2010-2011 ikasturtean 6 irakasle izan ziren bertan lanena.

- Ttakun Euskara Elkartea

- Txintxarri aldizkaria

• Euskaltegiotako matrikulazioari dagokionez, aipatzekoa da, azken hamar urteotan, 1.846

matrikula jaso direla guztira udalerriko euskaltegietan, hau da, batez beste 185

matrikula inguru urteko. Horietatik gehiengoa lasartearrena izan ohi da urtez urte (%80-

85 inguru).

• Dena den, kontuan hartzekoa da aurreko hamarkadan (1991-1992tik 2000-2001era),

urteko batez beste 287 matrikula jasotzen zirela (guztira 2.867 matrikula). Kopuru honek

behera egitearen arrazoi nagusia, hezkuntzako irakastereduetan D ereduak hartu duen

indarra izan da.

• Oro har lortutako datuak aztertuz ikus daiteke, haur eta gazteen irakaskuntza izan bada

ere euskaldunen ehunekoak eta kopuruak gehien handitu dituena, helduen

euskalduntzea, eta, neurri txikiagoan, alfabetatzea ere, ahalegin horretan aritu dira eta

emaitza onak lortu dituzte.

HERRIKO EUSKALTEGIETAN JASOTAKO MATRIKULAZIO DATUEN BILAKAERA

(urtez urteko matrikula kopurua)

Udal Euskaltegia

AEK

Euskaltegia GUZTIRA

2001-2002 126 39 165

2002-2003 108 35 143

2003-2004 110 69 179

2004-2005 139 50 189

2005-2006 145 68 213

2006-2007 92 53 145

2007-2008 129 60 189

2008-2009 126 62 188

2009-2010 154 65 219

2010-2011 141 75 216

GUZTIRA 1.270 576 1.846


☺

145


UDAL POLITIKAK

• Euskararen erabilera normalizatzeko Udalak hartu ditzakeen erabakiak udalbatzarrean

bertan, Gobernu batzordean edo Alkatearen dekretuen bidez hartu ohi dira. Erabaki

horiek landu, berriz, Euskara Batzordean lantzen dira (non zinegotzi eta euskara

zerbitzuko teknikariez gain, herriko elkarteren bateko ordezkariak -bereziki Ttakun K.E

eta Muntteri-AEK euskaltegia- egon ohi diren, aztergai dena beraien interesekoa

denean).

• Bere gidalerroei dagokienez, sail honen helburu nagusia gizartean eta administrazioan

euskararen erabilera normaliza dadin egin beharreko ahaleginen plangintza egitea,

koordinatzea, sustatzea eta gauzatzea da. Horretarako, bi gidalerro nagusi ditu:

- Lasarte-Oria herrian eta udalean euskararen erabilpena normalizatzeko arauei

buruzko udal-ordenantza

- Lasarte-Orian Euskara Biziberritzeko Plan Nagusia (2008-2012). Jada amaitzen ari

dena (egun aurreko planaren ebaluaketa egiten ari dira eta 2013 urtean zehar landu

beharko da hurrengo plangintzaldia). (!)

• Aipaturiko bi gidalerro horiek bi jardun-eremutan eragiten dute:

- UDALETXEAN: administrazioaren esparruan, lanpostuei esleitzen zaizkien hizkuntza-

eskakizunen plana antolatzeaz eta kudeatzeaz arduratuko da saila, eta plan hori

betetzeko zuzentzen diren programak landuko ditu. Era berean, administrazioaren

zereginetan euskararen erabilera zabaltzeko eta sustatzeko planak antolatu eta

kudeatuko ditu, udaleko sailketan eta zerbitzuetan euskara gero eta gehiago erabil

dadin lortzeko, betiere helburu horretarako onartutako planetan jasotakoari

jarraituz. Azkenik, dokumentuak itzultzeko eta zuzentzeko zerbitzua egiten da, bai

eta gainerako sail eta zerbitzuetarako hizkuntzaren gaineko aholkularitza eskaini ere

(Hori guztia, Lasarte-Oriako Udalean euskara erabiltzeko III. plana 2008-2012an dago

jasoa).

- UDALERRIAN: Euskararen erabilera gizartean sustatzeko alorrean, erakundeen

(ikastetxe, elkarte, enpresa...) arteko koordinazioa bultzatzen du, alor honetan

sortzen diren ekimenei lagunduz eta berak ere jarduerak antolatuz, hori guztia,

Lasarte-Orian Euskara Biziberritzeko Plan Nagusian jasotako irizpide nagusien eta

ekintza zehatzen ildotik. Euskara erabiltzeko esparruak sustatu nahi dira, euskaraz

egiteko ohitura zabaltzeko eta hori gauza dadin motibatzeko, bai adinaren araberako

giza taldeetan (haurrak, gazteak eta helduak), bai jarduera-esparruetan (familia,

hezkuntza, merkataritza, herri-komunikabideak, aisia...), betiere oso gogoan izanik

hizkuntza-tipologia oso desberdinak daudela eta, beraz, lehentasunak ere oso

desberdinak direla. Motibazioa eta erabilera lotzen dituen hizkuntzazko gaitasuna ere

etengabe indartzeko ahaleginak egingo dira, bai irakaskuntza arautuaren bidez, bai

helduen euskalduntze-alfabetatzearen bidez.

• Lasarte-Orian, orain arte ere, hainbat arlotan garatu dira euskara normalizatzeko lanak,

eta, arlo horietako batzuetan, egoera nabarmen hobetu da azken urteotan

(irakaskuntzan, adibidez). Beste arlo batzuetan (industrian, esate baterako), oso gutxi

aurreratu da.(!)

• Euskara Planak oinarrizko gizarte-adostasunak lortu nahi ditu hizkuntza-politikaren

inguruan, horretarako herritar guztiak oinarrizko eta gutxieneko neurri batzuen baitan

bildu behar direlarik. Hori dela eta hitzarmenak sinatu dira euskara normalizatzeko

eragile diren erakundeekin (Ttakun Kultur Elkartea, lau ikastetxeak eta Muntteri AEK

euskaltegia).

☺

146


• Planaren osatze-aldian euskalgintzako eta esparru bakoitzeko gizarte-eragile nagusiak

kontuan hartzen diren arren, plana praktikan gauzatzeko, herriko entitate bakoitzaren

onarpena eta konpromisoa jaso beharko da eta horrek entitate horiekin zuzeneko

harremanak bideratzea eskatzen du.

• Hainbat arlotan lan egiteko, herri-maila motz gelditzen denez, eskualde mailako

saiakerak ere egin dira. Horren lekuko dira Buruntzaldeko “Kirola Euskaraz” programa

edo “Euskarako egitasmoak elkarlanean emateko sinatutako hitzarmena” esate baterako,

edo “Buruntzaldeko enpresatan euskara gehiago erabiltzeko egitasmoak elkarlanean

emateko” ELA, LAB, CCOO eta UGT sindikatuekin sinatutakoa.

• Azken urteetan buruturiko lan jardunari dagokionez, ondoko ekintzak azpimarra daitezke

labur-labur:

Irakaskuntza:

- Hitzarmena 4 ikastetxeekin 2008tik, haurren hizkuntza-garapena hobetzeko programak diruz

lagunduz (Ahozkotasuna eta bertsolaritza, pertsonaia ezagunen bisitak, Lagunarteko hizkerarekin

jolasean, Irakutrezin aldizkaria...).

Helduen euskalduntzea:

- Udal Euskaltegia

- Ikasturtero 125 eta 150 ikasle artean (autoikaskuntza sistema berria).

- Ikasturtero 60 eta 90 beka artean eman dira.

- Solaskide programa diruz lagundua Ttakunen hitzarmenean

Udala:

- 2007-2012 plana: lanpostu berrietako hizkuntza-eskakizunak...

- Langileen hizkuntza-ohiturak euskalduntzeko programa

- Alkatearen eta alkateordearen gaitasun komunikatiboa hobetzeko saioak

- Euskarazko zirkuituak (bidegorriak): dekretuak, Udalbatzarretan aldibereko itzulpenen sistema...

- Kontratu administratiboetako hizkuntza betebeharren udal ordenantza berria

Enpresa:

- Merkataritzako sektoretan kanpainak: fruta-dendak, okindegiak eta harategiak

- Auto-eskoletak gida-baimena euskaraz ateratzeko programa.

- Merkatariei laguntzak: 62 subentzio, 1.000tik gora harreman. 60 plan, 25 ziurtagiri.

- “Nola sustatu euskara udalerriko enpresetan. Lasarte-Oriako Udalaren esperientzia” liburua

- Enpresa handiei laguntzak euskara-plana egiteko: TSST autobusak.

Kultura:

- Euskararen 7. Maratoia

- Bertsogintza: Bertso-eskola (3 gazte-talde) + Patxi Etxeberriari omenaldia.

Aisia:

- Haur eta gazteentzako programak Ttakunekin elkarlanean: Udako txokoak, Kanpalekuak,

Kuadrillategi, Ludoteka, Amaraun kluba...

Komunikazioa:

- Buruntzaldeko web-orria

- Txintxarri aldizkaria diruz laguntzea. Txintxarriren bertsio digitala: www.txintxarri.info

Elkarlana:

- Hitzarmenaren filosofia sinergiak sortzeko: Jauralritzarekin (EBPN), Buruntzaldeko udalekin, 4

ikastetxeekin, Ttakun elkartearekin…

- Udaltop topaketak: Euskal Herri guztiko euskara zerbitzuen topaketak

• Udalak duen harreman-sarean, erakunde publikoen arteko harreman instituzionalez gain,

hiru harreman-modu bereiz daitezke: hitzarmenak, dirulaguntzak eta kontratazioak:

- Hitzarmenei dagokienez, nabarmenena, bai diru-kopuruarengatik, bai edukiengatik

eta bai eredugarria izan delako herrian euskara biziberritzeko ahaleginean, Lasarte-

Oriako Udalaren eta Ttakun Kultur Elkartearen artean azken 20 urteetan urtero

berritu dena, azpimarratu behar da. Edukiz eta kopuruz murritzagoak izan arren,

herriko lau ikastetxeekin GUNEa izeneko koordinazio-gunea lanean aritu da euskara

zerbitzua bera sortu zenetik. 2012az geroztik, Mutteri-AEKrekin ere elkarlan-

hitzarmena sinatu da.

147


- Diru-laguntzei dagokienez, pertsona fisikoei emandakoak daude alde batetik

(euskara ikasten ari diren helduei), eta beste alde batetik erakundeei ematen

zaizkienak (Euskararekin zeu irabazle programan jasota dauden laguntzak, bi urtez

behin Korrikari eman ohi zaiona, Herri Urratsa, Nafarroa oinez...). Hala ere, noizik

eta behin izan ohi dira beste ohiz kanpoko diru-laguntza eskaera batzuk ere

(Gipuzkoako bertsolari txapelketako kanporaketa bat antolatzeko kasu, 2011n).

- Kontratazioei dagokienean, berriz, hainbat urtetan indarrean dauzkagun bi

kontratazio aipatu behar dira. Lehendabizikoa Buruntzaldeko lan munduko egitasmoa

gauzatzeko dago egina. Horretarako (nagusiki 10 langile baino gehiago dituzten

enpresak bisitatu eta horiei euskararen egoera hobetzeko proposamenak egiteko)

urtero kontratatu ohi da enpresa aholkulari bat.

• Azkenik aipatzekoa da, 2011. urtean, ordura arte euskararen erabilera normalizatzeko

egindako lana aztertu eta hizkuntza-politika berri bat abiatzeko orientabideak lantzeari

ekin zitzaiola, praktikoagoa eta koherenteagoa izan zedin. Orientabide horiek ideia

hauetan zehaztu ziren:

− Lidergoa: Hizkuntza-politikak izaera transbertsala duen heinean (ikuspegi orokorra

eta eguneroko praktika) alkatetzatik eta gobernu-taldetik zuzendu eta bultzatua izan

behar du.

− Eredua: Udalerrian egin daitekeenaz gain, lehentasuna Udalaren beraren hizkuntza-

praktikan (laneko eta zerbitzuetako hizkuntzan) jartzea. Udalak egiten duen

hizkuntzen erabilerak ere udalerriko biztanleentzat duen eragina nabarmena baita

“Zer ikusi, hura ikasi”

− Zehar-lerroa: Hizkuntza-politikak zeharkako aplikazioa izatea udal-sail guztietan, sail

bakoitzeko arduradunak sail horren hizkuntza-politikaren arduradun eginez.

− Euskararen bidegorria: Diskriminazio positiboa aplikatuz, udal-zereginetan

lehenetsitako hizkuntza euskara izatea eta beharrezkoa den egoeratan gaztelania

erabiltzea. Euskararen erabileraren alde egotetik euskara erabiltzera igarotzea.

− Parte-hartzea: Ikuspegi eta irizpide berriak modu parte-hartzaile batean lantzea udal

barruan eta koordinazio interdepartamentalarekin.

• Prozesu honen guztiaren azken helburua eguneroko praktikan euskarari BIDEGORRIA

IREKITZEA da. Alegia, diskriminazio positiboa aplikatzea eta euskara erabiltzea ohiko

komunikazio-tresna moduan udaletxeko eginkizunetan. Giza baliabide hauen bitartez

ekin zaio Bidegorriari:

− Departamentuetako lan-taldeak langileen ordezkariez osatuta daude eta

inplementazio-fasearen jarraipena egiteaz arduratzen dira.

− Travel Kluba, zortzi batzordeburuek eta Euskara Departamentuko zerbitzuburuak eta

bi hizkuntza-normalizatzaileek osatutako taldea da. Inplementazio-faseaz eta

prozesuaren inguruko gogoetaz arduratuko dira.

− Euskara Zerbitzua, batzordeburuen, zerbitzuburuen eta departamentuetako langileen

bidelagun izango da Euskara Zerbitzua.

− Herritarrak, udal-zerbitzuak euskaraz eska ditzaten bultzatu behar da, proaktibo izan

daitezela (horrek eragina izango baitu jendaurreko lanpostuetako langileengan ere).

148


Euskara udal-jardueran

• Administrazioari dagokionez, Udalak euskararen egoera hobetzeko hainbat neurri hartu

baditu ere, hango enplegatu eta zinegotziek gaztelaniaz lan egiten dute gehienetan,

ahoz nahiz, batez ere, idatziz.

• Joan den legealditik ona hala ere euskararen udal barneko erabileran alde handia

nabaritu da:

- 2010 urtean egiten ziren plenoetako interbentzioen %15ean baino ez zen euskara

erabiltzen (%14 euskara hutsean eta %1 euskaraz eta gazteleraz). Alkatetzako

Dekretuei dagokienez aldiz, %32,2a egiten ze euskaraz (%3,7 euskara hutsean eta

%28,5 bietan)

- 2012 urtean datuok askoz baikorragoak dira: urte honetan, plenoetako interbentzioen

%43,5 egiten da jada euskaraz (%41 euskaraz eta %2,5 bi hizkuntzetan). Dekretuei

dagokienez, hauen artean %51,1 euskaraz egiten dira (%13,7 euskara hutsean eta

%37,4 bietan).

• Herritarrei harrera egitean (ahoz), ia beti herritarrak berak du aukeran zein hizkuntzatan

egin nahi duen. Herritarrentzako zerbitzuak eskaintzean, berriz (ikastaroak,

hitzaldiak...), gero eta gehiago dira euskaraz eta bereziki kiroleko eta kulturako

ikastaroetako hizkuntza taldeen ezaugarrietara egokitzen ari dira gero eta gehiago.

Haurrei zuzenduak nagusiki euskaraz dira. Idatzizko harremanei dagokienez, berriz,

gehienak bi hizkuntzetan jasotzen dituzte herritarrek.

• Udal barruan, berriz, uste askoan gaztelania izan da lan-hizkuntza ia erabatekoa, bai

ahoz eta bai idatziz. Erabatekoa izan ez bada ere, aurrerapen handiena langileen

hizkuntza-gaitasunean izan da, lanpostuei ezarritako hizkuntza-eskakizunen ondorioz,

nagusiki. Edozein kasutan, oro har, euskarak ez du funtzio komunikatiboa bete, edo oso

maila murritzean bete du. Gehiago erabili izan da euskara, legeak hala eskatuta, bi

hizkuntzetan egon behar duten dokumentu batzuk euskaraz ere egon zitezen itzultzera

(gaztelaniatik) alde batetik, eta euskara departamentutik sustatu izan diren egitasmo

ugari sustatzera (gehienak udaletxetik kanpoko jarduera-eremuetan) (!).

• Horregatik, azken urteotan udalerri mailan egin diren ahalegin ugarien ostean, orain

lehentasuna hain zuzen ere barne eremu honi (udal-jardunari) eman nahi zaio.

Horretarako definitu da hizkuntza-politika berri bat, Euskararen Bidegorria duena

ipartzat (diskriminazio positiboa aplikatuz, udal zereginetan lehenetsitako hizkuntza

euskara izatea) eta arestian aipatu diren ideiak garatuz (gobernuaren lidergoa, udalaren

eredugarritasuna, hizkuntza-kudeaketa, zehar-lerroz, departamentu guztietan garatzea

eta guztiok parte izateko guztiok parte-hartzeko moduak egitea) (!).

�

149


KULTURA

Kultura ekipamenduak eta beraien erabilera a • Lasarte-Oriako Kultur eskaintza nahiko zabala da, eta Manuel Lekuona Kultur Etxean

zentralizaturik dago nagusiki. Manuel Lekuona kultur etxetik kudeatzen dira gazteria,

kultura eta jaien inguruan herrian antolatzen diren ekimen ezberdinak.

• Eraikin honetan, erakusketa gela bat, liburutegia, hitzaldiak emateko gela (150

lagunentzat edukiera duena), 200 m²-ko dantza aretoa, Musika eskola eta administrazio

gelak daude.

• Inauguratu berri da gainera Gazte Zerbitzua eta Gaztelekua. Espazio honetan Nerabeen

zerbitzua, gazteei zuzenduriko programazioa eta informazio bulegoa barneratzen dira.

Bere helburua, besteak beste, orain arteko kultur eskaintza orokorra gazte eta nerabeen

beharretara egokitzea da; ikastaroak, ikuskizunak, eta abar kolektibo honetara egokituz.

• Liburutegiari dagokionez, Udaletxearen eraikin berria okupatzeko ikerketa bat burutzen

ari dira, liburutegia bertara mugitzeko dauden aukerak aztertuz. Espazioa behar bezala

egokitzeko aldaketa esanguratsuak planteatu beharko lirateke ordea. (!)

• Ekipamendu aldetik dauden hutsune nagusiak, zenbait arlotan zaharkituta geratu izanari

egotz dakizkioke (!):

- Teknologiari dagokionez, digitalizaziorako dauden zailtasunak dira nabarmenenak

(analogikotik digitalerako trantsizioa egiteke dago). Honek zineman esaterako atzera

geratzea ekarri du

- Material eta ekipamenduei dagokienez zaharkituta geratu dira asko eta asko eta

zenbait kasutan alokatu egin behar izaten dira (antzerkian, zineman, etab.)

- Kz gunea: lokala eta bere instalazioak zaharkiturik geratu dira eta kokalekua ez da

egokia (ezkutuan dago, sarrera ez da ona…)

KULTURA JARDUERAK ETA PARTE HARTZEA a • Manuel Lekuona Kultur Etxean lantzen den kultur eskaintza askotarikoa da; ondoko

jarduerak eskaintzen dira besteak beste:

- Antzerkia

- Dantza

- Kontzertuak

- Zinema

- Hitzaldiak

- Etab.

• Horiez gain, hainbat ikastaro eta lehiaketa ere antolatzen dira herrian, horien artean:

Dantza Ikasataroak; Musika Maketen Lehiaketa; Literatura Lehiaketak (Helduena eta Haur

eta Gazteen); San Pedro Jaietarako kartelen lehiaketa, etab. eta baita herritarren arteko

kohesioa bultzatzeko kale-ekintzak ere.

• Dena den, kultur arloan egiten den inbertsioari dagokionez, eta bere antzeko tamaina

duten udalerriekin alderatuz, maila oso baxuan dago Lasarte-oriako Udala (!). Azken

urteetan gainera kultur arlora bideraturiko aurrekontuek behera egin dute (%10 eta %20

inguruko beherakadekin), nahiz eta azken bi ekitaldietan igoera txiki bat izan duten (%2

inguru).

☺

150


• Baliabide ekonomikoen murrizketa honek, programazio aldetik ere izan ditu bere

ondorioak:

- Antzerkiaren kasuan, haurren antzerkiak baliabide gutxiago eskatzen dituenez, honi

eman zaio lehentasuna eta helduen antzerkia bertan behera utzi ez bada ere,

maiztasun txikiagoz antolatzen dira orain saioak.

- Kaltetua suertatu den beste arloa musikari dagokiona izan da, bere kostua

esanguratsua da eta azken urteetan ez zaio arreta berezirik eskaini. Egun berriro

heldu nahi zaion arloa da, kostuak murrizte aldera programazio osoa astebetean

kontzentratuz.

- Kale ekintza ugari ere alde batera utzi behar izan dira baliabide murrizketa dela

medio

• Adinaren arabera egiten den eskaintzari dagokionez, hiru talde bereiz daitezke: gazteak,

publiko orokorra (familiak haurrekin) eta helduak.

- Gazte publikoa orain artean nahiko ahazturik izan dute, dena den, kolektibo honen

beharrei erantzute aldera, berriki abiarazi da Gazte Zerbitzua.

- Helduei zuzenduriko programazio berria jarri da martxan, publiko berria erakartzeko

asmoz (dantza programazioa, zinema, etab.)

- Haurrentzat eskaintzak nahiko zabala izaten jarraitzen du arlo ezberdinetan (zinema,

antzerkia, etab.)

• Horiek horrela, lau programa berri abiarazi dira azken urte hauetan:

- Antzerki eta dantza arloetan programa amateurra

- Batukada taldearekin Batukada Eguna

- Musika Astea

- Helduen Programazioan dantza programa

• Kultur jardueretako parte hartzeari dagokionez, aipatzekoa da, oro har, 2011tik 2012ra

partaidetza areagotu egin dela, batez ere takila daukaten ikuskizunen kasuan: Zinemaren

kasuan %60 inguru igo da eta antzerkiaren kasuan %3-4 inguru. Gertakari honen arrazoi

nagusiak, krisiaren eragina (jendea herrian bertan geratzera bultzatzen duen), martxan

jarri berri diren programazio berriak (helduentzat zinema igandetan) eta sarrerak on-line

erosteko aukera izan daitezke besteak beste.

151


KIROLA

Kirol-ekipamenduak eta bere erabilera a • Lasarte-Oriako kirol-ekipamendua benetan zabala da. Udal-Kiroldegiaz gain, Mitxelingo

Kirolgunea ere badago herrian eta bien artean, ondorengo baliabide eta instalazioak

dituzte: Futbol zelaia, atletismo modulua, frontoi estalia, pista estalia, igerilekua,

muskulazio gela, gimnasilekua, tatamia, gela kardiobaskularra, squashak (2), sauna, tenis

pistak (2), kirol guneko pista estalia, bola tokia eta indoor txirrindularitza gela eta;

Loidibarrengo frontoi estalia, padel estalia, eskalada murrua.

• Instalazio horiez gain beste hauek ere aurkitzen dira auzo desberdinetan: trinketea,

plaza Berria frontoia, Mitxelin fabrika ondoko frontoia, Bitarteko tenis pista, Skate pista,

Calva pista, Atsobakar, Oria eta Buruntzazpi auzoetako kirol pistak eta Buruntzaldea eta

Oriako Ibilbideak.

• Dena den, kiroldegiak 25 urte ditu eta birmoldaketa sakona eskatzen du; diseinatu eta

eraiki zenean identifikatu ziren beharrak ez datoz egungo beharrekin bat (garai hartan

kirol federatuari eman zitzaion lehentasuna, egun aisialdiko kirolak garrantzi handiagoa

hartu beharko luke) (!).

• Zentzu honetan, beharren azterketa bat egiteko asmoa dago, baliabide ekonomikoek

ahalbidetzen duten heinean egokitzapenak zein irizpideren arabera egin jakiteko oinarri

bat izan dezaten (!).

• 2008 urteaz geroztik, Buruntzaldeko 4 udalen artean (Andoain, Lasarte-Oria, Urnieta eta

Usurbil) sinatutako hitzarmenaren bidez, kirol eskaintza oso modu nabarmenean zabaldu

da, horren ondorioz Lasarte-Oriako instalazioetako bazkideek Bailarako edozein kirol

instalazio edo zerbitzu erabili dezakete.

• Kirol ekipamenduen erabilerari dagokionez, krisiak krisi, prezioak nahiko lehiakorrak

diren neurrian, kirol ekipamenduen erabilera eta kirol jardunean parte-hartzea

mantendu ez ezik hainbat kasutan igo ere egin da. Eragin handia izan du horretan kirol

eskaintzaren areagotzeak (instalazio berriak eraikitzea, padela eta rokodromoa

esaterako edota lehengoak egokitzea).

UDALAREN KIROL INSTALAZIOEN ERABILERA

2007 2008 2009 2010 2011 2007-2011 ∆

Gimnasilekua 7.883 7.979 9.861 12.046 12.042 +52,8%

Giharketa, kardio gela 30.117 31.412 35.431 38.861 41.553 +38,0%

Kirol pista 26.213 23.747 25.267 24.446 25.120 -4,2%

Igerilekua 81.699 90.2048 84.781 82.296 88.911 +8,8%

Trinketea 87 537 1.239 1.112 973 +1.018,4%

Squasha 2.663 2.521 2.727 2.723 2.457 -7,7%

Sauna 782 668 692 748 545 -30,3%

Tatamia 8.837 9.762 9.051 9.422 8.667 -1,9%

Padela -- -- -- -- 2.929 --

Rokodromoa -- -- -- -- 1.115 --

Teniseko pistak 3.672 6.387 6.609 6.323 5.635 +53,5%

Frontoia 5.535 4.749 4.866 2.921 3.043 -45,0%

Futbol zelaia 22.987 24.434 26.438 28.841 30.846 +34,2%

Pista irekia 2.267 3.812 5.064 6.613 5.717 +152,2%

Bolatokia / atletismoko modulua 4.879 2.788 2.273 2.439 3.061 -37,3%

Indoor txirrindularitza gela 5.596 5.553 4.735 4.516 5.017 -10,3%

GUZTIRA 203.289 215.120 219.719 223.307 237.631 +16,9%

Urtez urteko ∆ -- +5,7% +2,2% +1,7% +6,9% --

Iturria: Lasarte-Oriako Udala. Kirol Saila

�

152


Kudeaketa eredua a • Lasarte-Oriako Kirol saila da udalerrian arlo hau kudeatzeaz arduratzen dena eta erabaki

nagusiak kiroletako batzordean hartzen dira, zeina kiroletako zinegotziak, ikastetxeetako

kirol ordezkariek, herriko kirol elkarteetako ordezkariek eta kiroldegiko gerenteak

osatzen duten.

• Hiru eremu nagusi lantzen dira eta Kirol sailak eremu ezberdinok diruz-laguntzen ditu:

- Eskola kirola: ikastetxeek eurek kudeatzen dute nagusiki

- Kirol Federatua: kirol elkarteen esku geratzen da

- Herritar kirola: udal kiroldegitik kudeatzen da kirol sailarekin batera.

• 1999 urteaz geroztik, Buruntzaldeko 3 udalekin batera lankidetza hitzarmen bat sinatu

zen (Andoain, Urnieta eta Usurbil; Hernani eta Astigarraga kanpo geratzen dira) eskualde

mailan lan egiteko. Ez du entitate juridiko propiorik, baina lau herrietako zinegotziek

urtean zehar bilera ezberdinak egiten dituzte urteko programazioa diseinatu eta aurrera

eramateko.

• Lankidetza hitzarmen honen bidez hainbat zerbitzu eta ekimen burutzen dira

elkarlanean, besteak beste: Kirola euskaraz programa, Monitoreen prestakuntza...

• Arlo honetan, lankidetza errazteko, administrazio aldetik koordinazioa areagotzeko

beharra sumatzen da (aplikazio informatikoak homogeneizatu, txartel bakarra eskaini,

etab.) (!)

Kirol-jarduerak eta parte hartzea a • Lasarte-Oriako kirol jardueren eskaintza ere zabala da. Bere instalazioetan eskaintzen

diren jarduerak hauek dira: aerobika, aquagyma, aquarobika, banakako entrenamendua,

body pump, gazte-funka, igeri-ikastaroak, indoor txirrindularitza, kirol ludotekak, kirolen

sustapenak alebinentzat, konbia, mantenimenduko gimnasia, pilatesa…

• Hau guztia asteko hainbat egunetan eta ordutegi ezberdinetan eskaintzen da udal–

kiroldegiaren baitan.

• Buruntzaldeko lankidetza hitzarmenaren bidez ere urte osoan zehar jarduera ezberdinak

antolatzen dira.

• Kirol jardunean parte hartzea oso esanguratsua da eta talde ezberdinei zuzenduriko

ekimenak burutu dira azken urte hauetan:

- Emakumezkoen erabilera nahiko handia da

- Haurrentzat ekimen bereziak ere antolatu dira (6 hilabeteko haurrek parte har

dezaten igerilekua egokituz)

- Gazten taldean ere parte hartzea handia da; talde honekin lan berezia egiten da,

baina nork bere kontura egiten duen jarduna ere esanguratsua da

- Adinekoekin ere lan egiten da, Zaharren egoitzarekin elkarlanean eta zahartze

aktiboko programak martxan jarri nahi dira egun (!)

- Osasun zentroaren gertutasuna aprobetxatuz, eriekin edota ezintasunak dituztenekin

ere egin dira saiakerak, gizarte arloa eta osasun sailarekin elkarlanean (bihotzeko izan

dutenekin, etab.)

• Oso esanguratsua da azken urteotan futbol eskariak Lasaret-Orian izan duen hazkundea

eta honi behar bezala erantzuteko aukera ezberdinak aztertu beharko lirateke (!)

☺

�

153


Herritarren kirol eta kultur- dinamika a • Lasarte-Orian kirol taldeen eskaintza zabala da: guztira 10-15 kirol-klub daude eremu

desberdinetan aritzen direnak: areto futbola, igeriketa, Karatea, Golfa, Ehiza eta

arrantza, Gimnasia erritmikoa, Calva, Judoa, Kenpoa, Futbola, Errugbia, Pilota, Boloak,

Atletismoa, Tenisa, Saskibaloia, Mendizaletasuna, Txirrindularitza…

• Kultur arloan, Ttakun Kultur Elkartea da esanguratsuena; ia 500 bazkide, hainbat

boluntario, begirale, kolaboratzaile eta abarrek osaturikoa. Lasarte-Orian euskararen eta

euskal kulturaren normalizazioa sustatu nahian dabilen elkartea da eta programa,

egitarau eta ekintze anitzez osatutariko urteroko programa iraunkor eta irmo bat izatera

iritsi da urteen poderioz.

• Horrezaz gain badira ordea beste zenbait kultur elkarte ere (musika, dantza, antzerkia,

etab.)

• Elkarteok gainera nahiko dinamikoak dira eta udalerriko kultur, aisialdi, festa eta kirol

jarduna antolatzen aktiboki laguntzen dute udalarekin elkarlanean.

Auzoz-auzo proiektuaren testuinguruan herritarrek egindako ekarpenak a • Hiribusak ikastetxeetako sarrera irteerekin bat egin dezan saiatu (Zabalegi-Goiegi).

• Ikastolako sarrera irteeretan kotxeen ataskuak ekiditeko neurriak hartu (Atsobakar-

Urbarte).

• Kirol gune baten beharra identifikatu da (Zabalegi-Goiegi) eta beste kasu batzutan txikia

eta zaharkitua dagoela aipatzen da (Atsobakar-Urbarte).

• Oztarango ikastetxeari erabilera eman.

• Txintxarri aldizkaria elebidun egiteko eskaera luzatu da.

Herritarrek parte hartzeko foroan egindako ekarpenak a:

• Polikiroldegiaren eguneraketa eta udalerriko kirol instalazioen kopurua gehitu

o Zailtasunak dituzten pertsonentzako polikiroldegirako sarrera hobetu,

o Kirol instalakuntza batzuk txikiak geratu dira eta ez dago leku nahikorik

o Inguruko udalerriekin dauden hitzarmenak gehitu eta Donostiarekin ere egin, honela bertako polikiroldegiak eta instalazioak erabili ahal izateko

☺

154



Udal mailan

• Euskara Biziberritzeko Plan Nagusia 2008-2012

• Udaleko euskara-plana 2008-2012

• Euskararen Erabilerarako Udal Ordenantza

• Kontratu Administratiboetan hizkuntza baldintzak arautzeko Ordenantza

• Euskara-saileko diru-laguntzak emateko oinarriak

• Izaera puntuala duten kirol jarduerak diruz-laguntzeko Ordenantza

EAE mailan

• Kirolaren Euskal Plana

• Kulturaren Euskal Plana

• Euskara normalizatzeko Planak



HEZKUNTZA

• Udalerriko ekipamenduen mantenuarekin jarraitu

• Irakasleen egonkortasuna ziurtatzeko neurriak hartu (musika eskolako irakasleen kontratazio

finkoa, etab.)

• Udalerriko Mapa eskolarra eta eskariaren azterketa burutu, arlo honetan egon daitezkeen

behar eta gabeziak identifikatu eta hauei irtenbidea emateko

• Egun martxan dagoen Udal jangela Hezkuntza sailaren eskumenekoa izan dadin bitartekoak

jartzen saiatu

• Kultura saila eta eskolen artean kultur ekintzak antolatzeko foro bat antolatu

• Hiribusaren ordutegiak ikastetxeetako sarrera eta irteerako ordutegiekin bat egin dezan

ahalegindu

EUSKARA

Udal barruan:

• Euskararen Bidegorriarekin hasitako hizkuntza-politika berria ebaluatu eta, beharrezko diren

neurri zuzentzaileak hartuz, bere oinarri diren ideia nagusiak garatzen jarraitu:

- Diskriminazio positiboa aplikatuz, udal zereginetan lehenetsitako hizkuntza euskara

izatea.

- Lidergoa aplikatuz, udal gobernua izatea hizkuntza-politikaren erreferentea.

- Eredugarritasuna aplikatuz, udala izatea hizkuntzak kudeatzeko ispilua.

155


- Zehar-lerrotasuna aplikatuz, departamentu bakoitzak egitea departamentuaren

hizkuntza-kudeaketa, Euskararen Bidegorria zabalduz.

- Parte-hartzea aplikatuz, guztiok parte izateko, guztiok parte-hartzeko moduak egitea.

• Udalean euskara gehiago erabiltzeko bosturteko plan berria egin (2013-2017)

Udalerrian:

• Eragile sozialekin elkarlanean aritzeko filosofian sakondu, indarrean dauden hitzarmenak

mantenduz (lau ikastetxeekin, Ttakunekin eta Muntteri euskaltegiarekin).

• Euskara Biziberritzeko Plan berria egin (2013-2017). Indar berezia jarri:

- Familia bidezko transmisioan.

- Haur eta gazteen eskolaz kanpoko jardueretan eta harreman-sare informaletan.

- Hedabideetan.

- Hizkuntza-komunitatea egituratzen laguntzen duten euskarazko kultur jardueretan.

KULTURA

• Urteko programazio egonkorra mantentzen saiatu

• Martxan jarri berri diren 4 programak indartu eta egonkortu:

- Antzerki eta dantza programa amateurra

- Musika Astea

- Helduen programazioa

- Batukada Eguna

• Zineforuma eta zine komertziala mantendu eta indartu

• Agenda bateratu bat landu kultura eta aisialdi arloko programazioaz arduratzen diren

eragile ezberdinen arteko koordinazioa handituz

• Digitalizazioan aurrerapausoak ematen joan (zineman bereziki, baina baita liburutegian

hasitako ekimena indartuz ere)

• Ekipamendu, material eta tresneria berrituz joan identifikatzen diren beharren arabera

lehentasunak ezarriz

• Gaztelekuaren funtzionamenduaren eraginkortasun azterketa burutu urtez urte, behar diren

egokitzapenak egiten joan eta zerbitzua kontsolidatzeko

• Gazteei zuzenduriko programazioa lantzeko, herriko gazteen parte hartzea sustatu, euren

jardunaren diseinu eta kudeaketan aktiboki parte har dezaten (Gaztelekuko partaideen

Foroa)

• Udalerrian dauden gune eta espazio ezberdinak aprobetxatuz (Udaletxe berriaren eraikina,

Kulturgunea bera, etab.) eta hauen egokitzapena aztertuz hainbat ekipamendu kultural

lekualdatzeko dauden aukerak aztertu:

- Liburutegia lekualdatzeko proiektuaren azterketa, irtenbiderik onena eta eraginkorrena

aukeratu eta abiarazteko

- Kz gunea lekualdatzeko aukerak aztertu

- Herriko talde ezberdinentzat lokal edota espazio egokiak gaitu

• Kultura Saileko web gunea landu kultura, aisialdia jaiak eta Gaztelekuko zerbitzuei buruzko

informazio a eskainiz eta herritarren ekarpenak jasotzeko gune bat gaituz

• Sare sozialetan presentzia areagotu bezero berriak erakarri eta Lasarte-Oriako kultur

156


ekintzak ezagutzera emateko

• Teknikarien prestakuntza sustatu arlo ezberdinetan (teknologia berriak, sare sozialak,

denboraren kudeaketa, etab.), horretarako eskuragarri dauden diru-laguntzak aprobetxatuz

(Hobetuz, Fundación Tripartita etab.)

• Sektore ezberdinen arteko lankidetza bultzatu bezero berriak erakartzeko:

- Kultura eta ostalaritza: ikuskizunetako sarrerekin (zinema, dantza, musika…) batera

herriko tabernetan kontsumitzeko deskontuak, bonuak etab.

- Kultura eta merkataritza: ikuskizunetako sarrerekin (zinema, dantza, musika…) batera

herriko dendetan kontsumitzeko deskontuak, bonuak etab.

- Kultura eta turismoa

- …

• Eskualdeko Kultur jarduera nagusien eragina Lasarte-Oriara nola luza daitekeen aztertu

(Donostiako Zinemaldia, Donostia 2016 hiritartasuna…)

• Kulturarekin erlazionaturiko herriko pertsonaiak Lasarte-Oriarekin lotzeko

KIROLA

• Kiroldegiaren birmoldaketa eta egokitzapena egiteko eskari eta beharren azterketa burutu,

ekonomikoki bideragarria denean beharrezkoak diren aldaketak gauzatu ahal izateko oinarri

bat izan dadin

• Kirol arloa, gizarte saila eta osasun arloaren arteko lankidetza indartu eta ekimen berriak

abian jarri:

- Zahartze aktiboko jarduerak

- Bihotzekoa edota bestelako gaixotasunak izan dituzten pertsonekin lana

- Errehabilitaziorako jarduerak

• Herrian Futbolaren inguruan sortu den eskariari ahalik eta irtenbiderik egokiena emateko

aukerak aztertu

ELKARTEAK

• Herriko elkarteei laguntza eskaini, proaktibitatea bultzatu eta herriko kultur eta kirol

jardunaren kudeaketan euren parte hartze eta inplikazio maila handiagoa sustatu


• Kirol arloan Buruntzaldean burutzen den lankidetzarekin jarraitu

• Kirol arloan udalerrien arteko koordinazioa hobetzeko aplikazio informatiko bateratua

landu, bazkide txartel bakarra, etab.

• Euskara arloan Buruntzaldean burutzen den lankidetzarekin jarraitu, abian diren proiektu

ezberdinei eutsiz

157


ETXEBIZITZA

•



Etxebizitza-parkearen ezaugarriak a

• Lasarte-Oriako egungo etxebizitza-parkea 7.780 etxebizitzak osatzen dute, Udalplan-

en jasotako datuen arabera. Zifra honek, 2007. urtearekiko %8,7ko hazkundea suposatzen

du (625 etxebizitza berri), urteko batez besteko %1,7 inguruko hazkundearekin.

• Horrela, bizitegi-lurzoruko etxebizitza-dentsitatea 74,38 etxeb./Ha da, Gipuzkoako batez

bestekoa baino nabarmen handiagoa (Lasarte-Oria EAEko rankineko 26. postuan dago).

• Hiri-plangintzan, gainera, datozen urteetan 2.251 etxebizitza gehiago eraikitzea

aurreikusten da, horietatik %67 babes ofizialeko etxebizitzak (guztira 1.504).

ETXEBIZITZA-PARKEAREN BILAKAERA

2004 2007 2012

Egungo etxebizitza kopurua 6.919 7.155 7.780

Egikaritzeko dauden etxebizitzak 2.160 1.939 2.251

Libreak 1.346 1.125 1.504

Babes Ofizialeko Etxebizitzak 814 814 747

Tasatuak 0 0 0

GUZTIRA 9.079 9.094 10.031

Iturria: Udalplan

• EUSTATen 2010. urterako datuek ohiko bizitegi ez diren udalerriko etxebizitzen (okupatu

gabeak, bigarren etxea, etab.) bolumena 900 ingurukoa dela zenbatesteko aukera ematen

dute, hau da, etxebizitza-parke osoaren %11,6 inguru(!).


• Zifra hori, baina, gipuzkoar lurraldean erregistratutako batez besteko mailaren oso azpitik

kokatzen da, %17,4koa baita Gipuzkoakoa.

Etxebizitzak Familia-etxebizitza nagusiak

158


Etxebizitza-parkea birgaitzea a • Jarraian, Lasarte-Oriako etxebizitza-parkearen egungo egoera definitzea ahalbidetzen

duten adierazle batzuen laburpena jasotzen da:

- Lasarte-Oriako familia-etxebizitzen batez besteko azalera 79,9 m2-koa da;

Gipuzkoakoa (87,2 m2) eta EAEkoa (86,9 m2) baino zifra dezente txikiagoa.

- Etxebizitzen antzinatasunari dagokionez, aipatzekoa da Lasarte-Oriako etxebizitzen

%5,7k daukatela 50 urtetik gora. Zifra hori oso positiboa da, Gipuzkoakoa kontuan

hartu eta alderatzen badugu, %21ekoa baita tasa hori Gipuzkoan. Era horretan, ez da

harritzekoa familia-etxebizitzen batez besteko antzinatasuna 33,4 urtekoa izatea,

Gipuzkoako batez bestekoa baino askoz txikiagoa (39,8).

- Azkenik, konfort indizea 74,2 puntutan kokatzen da; zifra hori Gipuzkoakoa baino

(72,4) zertxobait altuagoa da.

ETXEBIZITZA-PARKEAREN EGOERA LASARTE-ORIAN

Etxebizitzen batez besteko azalera (m2), 2010ean

50 urtetik gorako antzinatasuna daukaten (%) familia-etxebizitzak, 2010ean

Familia-etxebizitzen batez besteko antzinatasuna, 2010ean

Konfort indizea, 2006an1

Lasarte-Oria 79,9 5,7 33,4 74,2

Gipuzkoa 87,2 21,0 39,8 72,7

Iturria: Udalmap

• Zifra hauek agerian uzten dute berriki sortutako udalerria dela eta orain arte ez duela

etxebizitza-parkea birgaitzeko behar handirik eduki.

Etxebizitzen eraikuntza a • Azkeneko bosturtekoan emandako lizentzia berrien kopurua mila biztanleko 20,9

etxebizitzakoa izan da. Gipuzkoako batez bestekoaren (19,13‰) antzerakoa da zifra hori.

• 2003an zifrarik altuenera iritsi zenetik (39,5‰), pixkana jaisten joan zen, 2009. urtera

arte; urte hartan (higiezinen krisialdi betean), mila biztanleko 7,7 etxebizitzatarako

lizentziak eman ziren. Badirudi zifra hori berriro goraka doala eta azkeneko bosturtekoan

‰20,9koa izatera iritsi da.

1 Konfort indizea honela lortzen da: instalazio edo zerbitzu bakoitzari eta etxebizitzetan funtsezkotzat jotzen diren ezaugarri

batzuei emandako puntuazio batzuk gehituz. Etxebizitzaren konfort indizea baxutzat jotzen da 50 puntura iristen ez denean,

konfort ertaina 50-75 puntu artekoa da eta altua da 75 puntutik gorakoa denean.

☺

�

159


39,5

21,514,9

7,7

20,9

0

10

20

30

40

50

2003 2005 2007 2009 2011

ETXEBIZITZA BERRIAK EGITEKO AZKENEKO BOST URTEOTAN ESKURATUTAKO BAIMENAK(MILA BIZTANLEKO)

Iturria: Udalmap

• Zehazki etxebizitza babestuei dagokienez, kasu honetan ere pixkanaka behera egin duela

ikusten da, eta azkeneko bosturtekoan susperraldi txiki bat eman dela. Horrela, 2001-

2006 bosturtekoan mila biztanleko bukatutako 19,4 etxebizitza babestu izatetik, 2006-

2011 bosturtekoan, 7,4ra jaitsi da zifra hori.

15,9

19,4

13,5

8,8 8,86,4

7,4

0

5

10

15

20

25

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

AZKEN 5 URTEOTAN AMAITUTAKO BABES OFIZIALEKO ETXEBIZITZAK (MILA BIZTANLEKO)

Iturria: Udalmap

• Zentzu horretan, aipatzekoa da nahikoa esanguratsua izan dela Lasarte-Oriako Udalak

sustatutako eta erosketara zein alokairura bideratutako etxebizitzen eraikuntza, nahiz

eta ez den krisialdiaren aurreko urteetako zifretara iritsi:

- 2010. urtean zehar, Babes Publikoko 76 etxebizitza sustatu ziren Goiegiko Ibarbidean

- 2011n, 127 etxebizitzako promozio pribatu bat amaitu zen; Babes Ofizialeko 75 Etxebizitza

Goiegiko Ibarbidean eta 52 Zabaleta Berrin

- Halaber, babes ofizialeko 100 etxebizitzako promozio bat ere gauzatu da Adarra kalean

- Azkenik, Zabaleta Berrin 300 etxebizitza gehiago egitea aurreikusten da

160


Etxebizitza beharrak eta eskaria eta eskaintzaren eta eskariaren arteko balantzea a • Etxebizitzen salerosketa operazioek, azkeneko urteetan etxebizitzaren merkatuak bizi

izan duen bilakaeraren irudikapen adierazgarri bat eskain diezagukete. Horrela,

ondorengo grafikoan ikus daitekeen bezala, salerosketa operazioak nahiko egonkor

mantendu dira azkeneko urteotan, 2006. urtean tontor garrantzitsu bat ikusten den

arren, Babes Ofizialeko Etxebizitzen zein etxebizitza libreen promozio garrantzitsu

batekin bat eginez, 424 salerosketa operazio egin zirelarik.

• Urte hartatik, asko murriztu dira salerosketa operazioak eta urtean, batez beste, 120 bat

salerosketa egiten da (712 operazio, guztira, azkeneko sei urteetan).

30

424

80

187134

73

130108

0

50

100

150

200

250

300

350

400

450

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

ETXEBIZITZEN SALEROSKETA

Iturria: INE Etxebizitzen salerosketen estatistika

• Azkeneko hiru urteotako salerosketa operazioen ezaugarrien azterketatik, ondorengo

emaitzak ateratzen dira:

- Lasarte-Orian azkeneko hiru urteotan egindako salerosketa operazioen %65,3 bigarren

eskuko etxebizitzen salerosketei dagokie. Beraz, bigarren eskuko etxebizitzen 200

operazio baino gehiago egin dira eta eraikuntza berriko etxebizitzen 108 bat.

- Gainera, lau salerosketa operaziotik hiru baino zerbait gehiago etxebizitza libreei

dagokie; 72 operazio bakarrik egin dira babestutako etxebizitzekin (urtean, batez

beste, 24 operazio).

AZKENEKO HIRU URTEOTAN EGINDAKO ETXEBIZITZEN SALEROSKETEN EZAUGARRI NAGUSIAK

2010 2011 2012 GUZTIRA %

Etxebizitza berriak 3 57 48 108 34,7

Bigarren eskuko etxebizitzak

70 73 60 203 65,3

Etxebizitza libreak 71 93 75 239 76,8

Etxebizitza babestuak 2 37 33 72 23,2

GUZTIRA 73 130 108 311 100,0

Iturria: INE Etxebizitzen salerosketen estatistika

�

161


• Azkeneko urteetan Babes Ofizialeko Etxebizitzen hainbat promozio egin ondoren, Babes

Ofizialeko Etxebizitzen Etxebiden inskribatutako eskaria nabarmen jaitsi da; 2006-2009

aldian, mila biztanleko 70 eskari zeuden bitartean, 2011n, 51,8 eskari besterik ez zeuden.

Hala ere, zifra hori Gipuzkoako batez bestekoa baino (‰41,8) dezente altuagoa da;

horrek esan nahi du ase gabeko etxebizitza eskari bolumen handia dagoela(!).

65,1

71,1 71,4 70,4 70,8

65,2

51,8

0

20

40

60

80

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

BABES OFIZIALEKO ETXEBIZITZEN ESKARIA (MILA BIZTANLEKO)

Iturria: Udalmap

Auzoz-auzo proiektuaren testuinguruan herritarrek egindako ekarpenak a • Atarietan igogailuak jartzeko erraztasunak ematea proposatzen da (Basundi-Oria-Antxisu).

• Etxabeen egoera aztertzeko beharra (Sasoeta-Loidibarren).

162



Udal mailan

• Arau Subsidiarioak (2005. urtea)

• Lasarte-Oriako Babes Publikoko Etxebizitzaren Erregimena arautzen duen ordenantza

• Lasarte-Oria udalerrian, bizitegi-higiezinetan igogailuak jartzeko laguntza ekonomikoak

arautzen dituen ordenantza.

• Etxabeen eta lokalen erabilera aldatzeko ordenantza

EAE mailan

• 2/2006 LEGEA, ekainaren 30ekoa, Lurzoruari eta Hirigintzari buruzkoa

• Etxebizitza Legearen Aurreproiektua. 2010eko ekaina.

• Bizitegi-eraikinen Azterketa Teknikoa arautzen duen dekretua

• 39/2008 Dekretua, martxoaren 4koa, babes publikoko etxebizitzen araubide juridikoari eta

etxebizitzaren eta lurzoruaren inguruko finantza-neurriei buruzkoa.

• 316/2002 Dekretua, abenduaren 30ekoa, "Etxebizitza Hutsaren Programa” sustatzen eta

bultzatzen duena.

• Agindua, 2011ko azaroaren 23koa, etxebizitza birgaitzeko finantza-neurriei buruzko agindua

aldatzen duena. (EAT eta energia eraginkortasuna)

• Agindua, 2010eko urriaren 6koa, Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Sailburuarena,

etxebizitzak erosteko finantza-neurriei buruzkoa. (EHAA, 203. zk., 2010eko urriaren 21ekoa)

• Agindua, 2010eko uztailaren 21ekoa, Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Sailburuarena, babes

ofizialeko hainbat etxebizitza azalera-eskubidean eraikita dauden Euskal Autonomia

Erkidegoko Administrazio Orokorraren jabetzako lurzorua erosteko eskakizunak ezartzen

dituena. (EHAA, 146. zk., 2010eko uztailaren 30ekoa)

• Agindua, 2010eko otsailaren 3koa, Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Sailburuarena, berehala

eraikitzeko den lurzoruaren urbanizazioari aplikatzeko finantza-neurriei buruzkoa, babes

publikoko etxebizitzak lehentasunez sustatzeko.

• Agindua, 2008ko azaroaren 7koa, Sailburuarena, babes publikoko etxebizitzak sustatzeko

laguntzei eta alokairua bultzatzeko neurriei buruzkoa.

• Agindua, 2008ko irailaren 8koa, Etxebizitza eta Gizarte Gaietako Sailburuarena, babes

ofizialeko etxebizitza eskuratzeko eskatu beharreko urteko diru-sarrera haztatuak

eguneratzeko dena. (EHAA, 170. Zk., 2008ko irailaren 8koa)

• Agindua, 2006ko abenduaren 29koa, Etxebizitza eta Gizarte Gaietako Sailburuarena,

etxebizitzak birgaitzeko finantza-neurriei buruzkoa. (EHAA, 18. zk., 2007ko urtarrilaren

25ekoa)

• Agindua, 2006ko urriaren 4koa, Etxebizitza eta Gizarte Gaietako Sailburuarena, genero

indarkeriaren biktima diren emakumeentzat etxebizitzaren arloko ekintza positiboko neurriei

buruzkoa. (EHAA, 195. zk., 2006ko urriaren 11koa)

• Agindua, 2003ko apirilaren 22koa, Etxebizitza eta Gizarte Gaietako Sailburuarena,

“Etxebizitza Hutsaren Programaren” lagapen-baldintzei eta esleipen-prozedurari buruzkoa.

(EHAA, 96. zk., 2003ko maiatzaren 19koa)

• Agindua, 2002ko abenduaren 30ekoa, Etxebizitza eta Gizarte Gaietako Sailburuarena,

163


etxebizitzaren premiaren inguruko egoerei buruzkoa.

• Agindua, 2002ko abenduaren 30ekoa, babes ofizialeko etxebizitzak sustatzeko laguntzei eta

alokairua bultzatzeko neurriei buruzkoa.

• Babes Ofizialeko Etxebizitzetara bideratutako ondarea osatzeko lurzorua kostubidez

eskuratzeari dagozkion finantza-neurriak, Udalentzako: Agindua, 2006ko abenduaren 29koa,

Etxebizitza eta Gizarte Gaietako Sailburuarena, eta Agindua, 2003ko irailaren 3koa,

Etxebizitza eta Gizarte Gaietako Sailburuarena.

• EAEko Eraikinak birgaitzeko eta hiria berroneratzeko 2010-2013 aldirako Plan Estrategikoa

• Etxebizitzari eta Hiri-berroneratzeari buruzko Gida Plana, 2010-2013.


Udal eskumena

• Hiri-plangintzan aurreikusitako etxebizitza berriak eraikitzerako orduan, herritarren

beharrak eta eskaerak kontuan hartzea (beharren eta etxebizitza-eskariaren azterketa)

• Behar edo ahultasun-egoera handiena daukaten kolektibo eta gazteei, Babestutako

etxebizitzak lortzeko lehentasuna ematea

• Etxebizitza hutsen merkaturatzea sustatzea eta alokairu modalitatea bultzatzea eta

erraztea, Bizigune programaren bitartez

• Material ekologikoen erabilera eta energia eraginkortasunerako neurriak sustatzea,

etxebizitzen eraikuntzan zein birgaitzeetan



LASARTE-ORIAKO TOKIKO IRAUNIKORTASUN TXOSTENA, 2013 165

4. EBALUAZIO GLOBALA

Ondoren, diagnostikoko edukien ebaluazio globala eta fitxa tematiko bakoitzean zehazten

diren lehentasunezko eremuak aurkezten dira. Informazio hori, sintesi gisa jasoa, lau laburpen koadrotan egituratzen da, eremu tematikoei dagokienez aurreko atalean jasotako

ordenari eta multzokatzeari jarraiki.

LASARTE-ORIAKO TOKIKO IRAUNKORTASUN TXOSTENA, 2013 167

LURRALDE ALDERDIAK. Ebaluazio globala eta lehentasunezko esku-hartze eremuak.

AZPIEREMUAK EBAL DIAGNOSTIKOAREN IDEIA NAGUSIAK LEHENTASUNEZKO ESKU-HARTZE EREMUAK

LURR

ALD

EA E

TA A

NTO

LAM

END

UA

Lurralde eremua ☺

Lasarte-Oria biztanle dentsitate altuko udalerri da (3.079,38 biz/km2), gizakia kokatzeko baldintza onak eskaintzen dituena.

N-1a iparretik hegora pasatzen da, udalerria bitan banatuz. Alde batean Oria ibairaino iristen den guztiz eraikitako lurralde kontsolidatua aurkitzen da eta beste aldean, sakabanatutako urbanizazio berrienak eta baserriak aurkitzen dira.

Etxabe komertzialei etxebizitza erabilera emateko ordenantza idatzi zuen Udalak eta ordenantza horretan aurreikusitako lizentzia kopuru ia osoa eman da

Cocheras izeneko eremua, bizitegi gisa birsailkatuta dagoena, gainbehera dago industria-eremu gisa eta degradazio eta bertan behera uzteko prozesuan.

Etxebizitza hutsen portzentajea %9,2koa da, Gipuzkoako udal-erroldaren 2012ko datuen arabera. Gipuzkoako (%15,73) eta Donostialdeko (%12,7) batez bestekoen azpitik dago.

Hiriko parke, lorategi eta berdeguneek 19,92 m2-ko azalera hartzen dute biztanleko

Arau Subsidiarioak era desberdinean garatu dira, beharren eta hiri-ingurunearekiko gertutasunaren arabera. Eremu finkatuetako aurreikuspenak ia erabat egikaritu dira; bizitegi-eremu berrietarako aurreikuspenak, berriz, garatzeko daude.

Indarreko Arau Subsidiarioetan ez da iraunkortasun irizpiderik aitortzen eraikuntzan. Energia eraginkortasunerako eta eraikuntzako materialen iraunkortasunerako berariazko irizpiderik ere ez dago.

Zaharkitutako hiri-sektoreak berreskuratzea, Arau Subsidiarioetan planteatutako aurreikuspenekin, etxebizitza publikoa ezartzeari bidea emanez eta bizitegi-erabilerarekin bateragarri diren jarduera ekonomikoak birkokatuz, bizitegi-zerbitzu hiri-eremu mistoak sortzeko.

Berdeguneen sistema eratzea, dagoeneko badauden berdeguneak osatuz eta Arau Subsidiarioetako aurreikuspenak garatuz.

Bizitegi-eremuak garatzea, biztanleen beharren arabera.

Hirigintzako plangintza berrikusterakoan iraunkortasun irizpideak sartzea.

Bizitegi-eraikinetan, ekipamenduetan eta espazio publikoetan energia eraginkortasuneko neurriak bultzatzea, birgaitzearen edo eraikuntza berriaren bitartez.

Udal lurzoruaren egitura organikoa eta erabilerak

Hiri egitura eta ehundura

Hiriko eta hiri inguruetako berdeguneak ☺

Hiri paisaia eta gune andeatuak

Ondare arkitektoniko eta kulturala ☺

Lurralde eta sektore antolamendua ☺

Hiri antolamendua

Antolamenduan eta eraikuntzan iraunkortasun irizpideak sartzea




MU

GIK

ORT

ASU

NA

Ohiko mugikortasun beharrak Lasarte-Oriako laneko autokontentzioa %34,04koa da (INE,

2001); horrek esan nahi du udalerrian bizi diren langileen gehiengoa kanpora joaten dela lanera, baita 16 urtetik gorako ikasleen %63,28 (2011).

Barne mugimenduen %84 oinez egite dira, hala ere, barne eta kanpoko mugimenduak kontutan hartuz, esan beharrekoa da gehiengoa ( %63) auto pribatuan egiten direla.

Trafikoari buruzko ordenantza bat dago, 2000. urtean onartutakoa. Horren helburua, trafikoari dagokionez, hiri barruko bideen erabilera arautzea da, baita trafikoaren antolamendua, zaintza eta kontrola ere.

2007. urtean, Lasarte-Oriako Udalak herritarrei autoaren erabilera partekatua errazteko zerbitzua jarri zuen abian, baina, 2009. urtean zerbitzu hori eskaintzeari utzi zion, eskari faltagatik.

2009. urtean, hiribus linea bat jarri zen abian, eta bidaiari kopuruak pixkanaka handituz doa.

Oinezkoen eta bizikleten ibilbideak kalitate onekoak dira orokorrean. Azken urteetan Ibai bazterreko ibilbidea garatu da oinezko ibilbideen ardatz nagusi moduan.

Aurreikusita dago Plazaolako Landa Parkea garatzea. Parke honetan elementu naturalak barneratuko dira eta oinezko eta bizikletentzako bideak egitea proposatzen da.

Bidegorriei dagokionez, Lasarte-Oria eta inguruko udalerrien arteko lotura falta da.

Irisgarritasun arazo handienak auzo desberdinen arteko kota diferentziagatik sortzen dira Lasarte-Orian eta N-1 ere barrera garrantzitsu bat da.

Gipuzkoako hiriburuarekiko Lasarte-Oriaren garraio publiko bidezko lotura ona da; ezin gauza bera esan EAEko gainerako hiriburuekiko eta probintziako udalerriekiko loturari buruz .

Aparkalekuen balantze orokorra negatiboa da. Gainera, aparkatze ilegalak espaloiak eta oinezkoen eremuak hartzen dituzte.

Herritarren mugikortasunari eta garraio publikoaren

benetako eskariari buruzko azterlanak egitea, udalerriko Mugikortasun Iraunkorraren Plan bat egiteko.

Garraiobide ez motorizatuen erabilera bultzatzeko proiektuak aztertzea eta, bideragarriak badira, horiek garatzea; esaterako, “eskolarako bide” seguruak eta autoa partekatzea.

Bidegorrien sarea garatzea (barrukoa eta mugakide dituen udalerriekin lotzekoa), bizikletarentzako berariazko plan bat eginda.

Oinezkoentzako ibilbideen kalitatea hobetzen jarraitzea.

Udalerriko Irisgarritasun Plana egitea, abiadura baketzeari eta moteltzeari garrantzia berezia emanez.

Aparkalekuen kudeaketa eraginkor eta eskaintzaren dimentsionamendu zuzen baterako beharrezko hobekuntzak aztertzea.

Hiri-barruko garraioa hobetzea. Hiriarteko garraio publikoaren eskaintza hobetzea..

Mugikortasunaren kudeaketa eta antolaketa

Garraio publikoa ☺

Oinezkoen eta bizikleten sareen ezaugarriak ☺

Bide sarea

Lurraldeko loturak eta irisgarritasuna

Landa bideen sarea

Aparkalekua

Motorizazioa eta ibilgailuen atala

Istripuak

Salgaiak ☺

Bide hezkuntza ☺




BIO

DIB

ERTS

ITA

TEA

ETA

PA

ISA

IA Natura eta paisaia balioak Gizakiaren eraginez asko aldatu da udalerriko paisaia.

Arrain-faunaren behatoki naturalean. Atsobakarreko hezegunean EAEko mehatxatutako espezieen katalogoan jasotako animalia espezieak aurkitu dira.

Udalak lana egin du udalerriko natura eta paisai eremu garrantzitsuak babesteko; hala nola, Atsabokar hezegunea eta erreka bazterretako baso autoktonoak.

Degradatutako lekuetan landare espezie inbaditzaileak aurkitu dira, hala ere, udala Foru Aldundiarekin elkarlanean hauek errotik kentzeko lanetan ari da.

Atsobakar hezegunean hainbat eraztuntze kanpaina burutu dira, bertako hegazti-faunaren ezagutza eta jarraipena egiteko. Hala ere, kanpaina hau egiteaz utzi zen arratoien presentziagatik bertako enaren lo-tokiak desagertu zirelako.

Ingurune naturala mantentzearekin bateragarriak diren aisialdia, aisia, kirola eta turismoa indartzea ingurune naturalean

Aisialdirako baratzeen eremua antolatzea, haien birkokatzea sustatuz, paisaiari, kontserbazioari edo alderdi hidrologikoei dagozkien irizpideekin bateraezinak diren kasuetan.

Udalerriko interes naturaleko espazioei balioa ematea, ingurumeneko jardunbide onen gidaliburua idatziz eta berdeguneak, espazio publikoak eta hiri-altzariak mantentzeko kanpainak eginez.

Espezie inbaditzaileek okupatutako eremuak murrizteko lanei jarraitutasuna ematea eta espezie horien jarraipena egitea.

Sistema naturalak

Babestutako naturguneak ☺

Ingurunearen kudeaketa


BALIABIDE NATURALAK, HONDAKINAK ETA INGURUMENAREN KALITATEA. Ebaluazio globala eta lehentasunezko esku-hartze eremuak.


URA

Ur horniketa eta banaketa-sarea Ur hornikuntzaren autosufizientzia maila altua da. Altako ur kontsumoa %15ean gutxitu da 2008-2012 urteen

artean. Horniketa sarean oraindik aldatzeko dagoen uralita dago. Saneamendu-sarearen %70ean gutxi gorabehera, euri-ura

banatzeko sarea dago. Oria ibaian tratatu gabeko hondakin uren isuriak daude. Kontabilizatzen ez den ur bolumenaren gutxitu bada ere,

2012an oraindik %30eko izan zen Udalerrian hornitutako uraren kalitatea askiesgarria da. Udalak udalerrian kontsumitzen den ur kopuruaren ezagutza

egokia du. Ur tarifak aurreztea sustatzen du. Etxeko ur kontsumoa egonkortu egin da, nahiz eta oraindik

zertxobait altua izan (139 l/biz eta egun, 2012).

Edateko uraren hornidura-sarea berritzea, uralitazko zatiak kentzeko eta galerak murrizteko.

Biztanleria sentsibilizatzea, etxeko sektorean kontsumoa murrizteko.

Ur-horniduraren kudeaketaren Ordenantza onartzea (zenbatu gabeko kontsumoen kontrola barne).

Hondakin-uren goi-hornidurako kolektore hodi-biltzailearen obrak amaitzea eta Hondakin-uren Loiolako araztegira lotzea.

Eskaera eta kontsumoa

Saneamendua eta arazketa

Uraren zikloaren araudia eta kudeaketa

Sentsibilizazioa

Uraren kalitatea ☺

ENER

GIA

Energia egitura Energia hornikuntzari dagokionez, kanpoko mendekotasun handia.

2008-2011 aldian, elektrizitatearen guztizko kontsumoa %5 jaitsi da.

Etxeko sektoreak energia elektrikoaren %91a kontsumitzen du: garrantzitsua da aurreztea eta eraginkortasuna bultzatzen dituzten sentsibilizazioa mantentzea.

Energia berriztagarrien ekoizpena kontsumitutako energia guztiaren %1 da (Europar Batasuneko helburua: %20, 2020).

EEE-k energía berriztagarrien instalazioak ezartzeko ikerketa ez da exekutatu, finantzazio falta dela eta.

Udalean ez dago arduradun energetikoaren figurarik; hala ere, positiboki baloratzen da Zerbitzuen Sailak udalerrian energiarekin lotutako proiektu guztiak modu zentralizatuan planifikatzea eta kudeatzea.

Herri argiterian jarduerak egin dira, %27 energia aurrezpena egonik 2011 eta 2012 artean.

Udaleko arduradun energetikoaren figura sortzea, esparru horretan Udalaren ekintzak koordinatzeko.

Udalerrian eta udal administrazioan iturri berriztagarrietatik datorren energiaren ekoizpena sustatzea. EEEren azterlanean jasotako proposamenak gauzatzea.

Udal eraikinen auditoria energetikoak egitea eta energia eraginkortasunari dagokionez proposatutako hobekuntzarako ekintzak gauzatzea.

Argiteria kudeatzeko Ordenantza onartzea. Sentsibilizazio ekintzak garatzea, aurrezpenaren eta

energia eraginkortasunaren esparruan. Iturri berriztagarrietatik datorren energiaren

ekoizpena sustatzea. Kanpoko mendekotasuna eta erregai fosilen erabilera

eta horri lotutako berotegi-efektuko gasen isurketak murrizteko energia-hornikuntzako eredu bat ezartzea.

Energia berriztagarrien ekoizpena Tokiko administrazioaren energia

kontsumoa eta kudeaketa / Udal

ekipamenduen kontsumoa / Argiteria

publikoa/ Udal ibilgailuak

☺

Energia kudeatzeko araudia

Sentsibilizazioa ☺

Eraikuntza




HO

ND

AKI

NA

K

Hiri hondakinak sortzea) ☺

HHS-en sorrerak gutxitze joera du (0,9 kg/biz. eta egun) eta Udalsarea 21eko batez bestekoa baino txikiagoa (1,3 kg/biz/egun, 2009) da.

Hiri hondakinen gaikako bilketa tasa altua da (%36, 2011). Ez da frakzio organikoaren gaikako bilketa orokorrik egiten. Hondakinen prebentzio Programa egitea aurreikusten da. Usurbileko garbigune berria martxan jartzea aurreikusten da,

zenbait hondakinen jasotzeko aukera emango duelarik. Frakzio desberdinetarako dagoen edukiontzi kopurua nahikoa

da. Hondakinen tasak ez du jasotzen hondakin sorreraren

murrizpena edo gaikako bilketa sustatzeko mekanismorik.

Udal brigadek sortutako kale garbiketetako eta eraikuntzako hondakinen gaikako bilketan hobekuntzak aurreikusi dira.

Hondakinen prebentziorako Programa lantzea eta ezartzea.

Hiri-hondakinen frakzio organikoaren gaikako bilketa martxan jartzea.

Kalean hondakinak gaika biltzeko paperontziak jartzea.

Udal Lan-taldeak sortutako eraikuntzako hondakinen gaikako bilketa ezartzea.

Gaikako bilketa ☺ Hiri hondakinen kudeaketa eta

tratamendua

Hiri hondakinen ordentza eta fiskalitatea

Sentsibilizazioa ☺

Hondakin industrialak ¿?

Nekazal hondakinak ☺

Eraikuntzako hondakinak

Kale garbiketa

ING

URU

MEN

KA

LITA

TEA

Atmosferara egindako isuriak ☺

Airearen kalitateari dagokionez, Lasarte-Oriak hiritar izaera duen udalerri baten profil tipikoa du, nahiz eta industria ingurunea izan. (Buruntzaldea eskualdeko airearen kalitatearen azterketa 2008-2011).

Ez da egin Buruntzaldako airearen kalitatearen inguruko azterketaren analisi sakonik.

Airearen kalitateari buruzko kexak jaso dira udaletxean, zehazki, udalerritik kanpo baina hurbil dauden jardueren buruzkoak.

Udalerko zarata maparen azken eguneraketan (2009) proiektuan kontutan hartuz, egungo azpiegiturek izan zezaketen eragina kontutan hartu zen.

Biztanleriaren laurdenak baino gehiagok errepidearen eta kaleen zarataren eragina jasaten du (ILGR>35%).

Kutsadura sor dezaketen Lasarte-Oriako jardueren udal zerrenda eguneratzea.

Behin Buruntzaldea eskualdeko Udalerrietako Airearen Kalitatearen Azterlanaren emaitzen datuak aztertu ondoren, atmosferaren kalitatea hobetzeko Ekintza-plana egitea.

Herritarrengandik jasotako eta udalerritik kanpoko jarduerekin lotutako kexei irtenbidea emateko Lasarte-Oriako Udalaren eta inguruko udalerrietako udalen artean irekitako komunikazio-bideari eustea.

Azpiegitura berriak Lasarte-Oriaren zarata-maparen berrikuspenean sartzea.

Zaratari buruzko udal ordenantza onartzea. Inbentarioan sartutako Udalaren kokalekua kutsatuta

egon daitekeen lurzoru izendatzeko tramitazioa gauzatzea, jardunean egoteari uzten dionean. Bitartean, garbiketa-lanekin eta hondakinak jasotzen

Airearen kalitatea

Kalitate akustikoa ☺

Kalitate akustikoaren kudeaketa




Lurzoruen kalitatea

Zarataren udal ordenantza idazte fasean dago. Pantaila akustiko gehiago jartzea eskatzen da. . Kutsatuta egon daitezkeen lurzoruen Lasarte-Oriako azalera

Gipuzkoa eta EAEkoa baino handiagoa da. Ez da lurzoruaren kutsadura saihesteko eta lurzoru hori

berreskuratzea sustatzeko komunikazio-kanpainarik egin, ezta airearen kalitateari edo kalitate akustikoari buruzkorik ere.

jarraitzea. Kutsatutako lurrei, airearen kalitateari eta kalitate

akustikoari buruzko prestakuntza jasotzea. Lurzoruaren kutsadura saihesteko eta lurzoru hori

berreskuratzea sustatzeko komunikazio-kanpainak egitea. Baita airearen kalitateari eta kalitate akustikoari buruzkoak ere.

Babes akustikorako pantailak jartzea, N-I errepidetik hurbil dauden auzoetan.

Lurzoruen kalitatearen kudeaketa ☺

Komunikazioa, prestakuntza eta

sentsibilizazioa

ARR

ISKU

ARE

N K

UD

EAKE

TA E

TA IN

GU

RUM

EN

KUD

EAKE

TA

Arrisku naturala eta teknologikoaren eragina

Hirigunean uholde arrisku esanguratsua duten zonaldeak existitzen dira (Oria ibaia).

Udalerriko Emergentzia Plana zaharkitua dago. Udaleko Segurtasun eta Osasun batzordea ezarri da (2012). Beharrezkoa da auto-babeserako planak eguneratzea baduten

eraikinen kasuan eta gainontzekoetan egitea. Aktibitate ekonomikoek ingurumenean duten eraginaren

kontrola egiten bada ere, zerrenda ez dago eguneratua. ingurumen-kudeaketako sistemen ziurtagiria daukaten hiru

jarduera daude. Klima aldaketari dagokionez, ez da inolako ekimenik egiten (inbentarioaren kalkulua, mitigazioa, arriskuen ebaluazioa, egokitzapena, eta abar.)

Larrialdietarako Udal Plana berrikustea eta eguneratzea, udalerriaren egungo beharretara egokitzeko.

Larrialdietarako Udal Planean potentzialki kutsakorrak diren udalerriko eta Lasarte-Oriari eragin diezaieketen hurbileko beste udalerrietako jarduerei buruzko informazioa jasotzea.

16/2002 Legea (KPKI) aplikatzen ez zaien, baina biltegiratzeagatik eta produktu kimikoen garraioagatik arrisku potentziala suposatzen duten jardueren zerrenda eguneratu.

Jarduera ekonomikoetan ingurumeneko eta kutsadura prebenitzeko jardunbide egokiak sustatzea, ingurumenaren kutsadura murrizteko edo saihesteko.

Udalerriko enpresetan ingurumen irizpideak sar daitezela sustatzea.

Jarduera-lizentzia bat tramitatzerakoan, auto-babeserako planari buruzko informazioa aurkeztea eskatzea.

Udal bulegoen auto-babeserako araudia garatzea. Erosketa eta kontratazio publiko berde baterako

berariazko plan bat diseinatzea, ezartzea eta haren

Arrisku naturala eta teknologikoa kudeatzea

Jarduera ekonomikoen ingurumen eraginaren arriskua




Erosketa eta kontratazio publiko berdea (EKPB)

Si bien se ha realizado la inclusión de criterios ambientales en algunas contrataciones, el grado de implantación de la Compra y Contratación Pública verde es aún muy incipiente.

Por falta de presupuesto, no se continúa con la iniciativa de monitorización energética (luz, agua y gas) de algunas instalaciones municipales puesto en marcha en 2011.

Se ha realizado un estudio energético en los edificios municipales y el alumbrado público.

Todos los edificios municipales cuentan con contadores de agua.

La Casa Consistorial obtuvo el certificado de gestión ambiental según la norma Ekoscan aunque no lo mantiene.

jarraipena egitea. Udal bulegoetan ingurumen-kudeaketako sistemak

ezar daitezen sustatzea. Uraren, argindarraren, gasaren eta gasolioaren

kontsumoak kontrolatzea, baliabideen kontsumo iraunkor bat egiteko helburuarekin.

Kiroldegian eguzki-panelak jartzea berriz aztertzea eta panelok beste udal eraikin batzuetan jartzearen bideragarritasuna aztertzea.

Udal eraikin guztietan ura aurrezteko neurriak jartzea.

Udal langileei ingurumenaren eta, bereziki, erosketa publiko berdearen inguruko prestakuntza eta informazioa ematea

Berotegi-efektuko Gasen Inbentarioa kalkulatzea eta horiek murrizteko helburuak ezartzea.

Europa mailan, Alkateen Ituna sinatuta, konpromisoa hartzea eta Energia Iraunkorreko Ekintza-plana lantzea eta ezartzea, edo EEEren “Alkateen Itunerantz” ekimenera atxikituta.

Klima Aldaketaren aurka Borrokatzeko Tokiko Plan bat lantzea eta ezartzea, laster onartuko den Klima Aldaketaren EAEko Legea betez.

Klima aldaketaren gaineko sentsibilizaziorako eta erantzunkidetasunerako ekintzak garatzea herritarren artean.

Klima aldaketari lotutako arriskuak eta udalerriak gaur egun eta etorkizunean erakusten duen zaurgarritasun-maila ebaluatzea; baita identifikatutako inpaktuak larritasun handiagoz sufrituko dituztela aurreikusten den sektore ekonomiko eta sistema naturalak ere.

Klima aldaketaren inpaktu potentzialak murrizteko edo minimizatzeko neurriak ezartzea.

Udal administrazioaren ingurumen kudeaketa

Trebakuntza, sentsibilizazioa eta komunikazioa

Klima Aldaketari egiten zaion ekarpena

Klima aldaketaren aurkako ekimen

espezifikoak (arintzea, egokitzapena eta

konpentsazioa)

Sentsibilizazioa eta parte hartzea

LASARTE-ORIAKO TOKIKO IRAU KORTASUN TXOSTENA, 2013 175

SENTSIBILIZAZIOA, HERRITARREN PARTAIDETZA ETA BARNE KOORDINAZIOA. Ebaluazio globala eta lehentasunezko esku-hartze eremuak.


KOM

UN

IKA

ZIO

A,

SEN

TSIB

ILIZ

AZI

OA

ETA

PA

RTA

IDET

ZA

Komunikazioa ☺ Komunikazioa gaietarako arduradun espezifiko bat izatea,

pertsona honek zentralizatzen dituelarik udaleko komunikazioak.

Herritarrentzako interesa duten gaien inguruko informazioa eta Udalean hartu diren erabakien berri emateko kanal edo tresna desberdinak eta ugariak erabiltzen dira.

Udal web gunea herritarrentzako informazio tresna egokia dela esan daiteke, nahiz eta 2011eta 2012. urteen artean bisitari kopurua jaitsi egin den. Sail eta arlo desberdinek informazioa zabaltzeko eta ekarpenak jasotzeko web gune edo espazio propioa dute eta berriki informazio zentralizatu da.

Auzoz-auzo, pausoz pauso proiektuaren testuinguruan, 2012. urtean 22 bilera ospatu eta 465 pertsonek parte hartu dute eta 287 ekarpena jaso dira.Gehiengoa 59 urtetik gorakoa da.

Udaleko aurrekontuak egiterakoan Auzoz-auzo proiektuaren testuinguruan jasotako ekarpenak kontutan hartu izana positiboki baloratzen da.

Kultura arloko parte hartzea zabala da. Lasarte-Oriak elkarte sare zabala du, nahiz eta aniztasuna urria den, gehiengoak kulturaren inguruan aritzen baitira.

Eskolako Agenda 21a bigarren hezkuntzara hedatu dadin lanean jarraitu.

Auzoz-auzo proiektuari jarraipena eman. Herritarren eskariei eta kexei erantzuteko

protokoloa zehaztu, bai udalean bertan jasotakoak, baita web orri eta buzoien bidez jasotakoak ere.

Tokiko Agenda 21aren buzoiak eta auzoz-auzoren baitan jarritako buzoiak bateratu eta erabileraren inguruko jarraipena egin.

Herritarren parte hartze saioetan gazteen parte hartzea sustatu.

Lasarte-Oriako elkarteen zerrenda eguneratu eta sarea osatu.

Informazio panelak jarri, denda eta tabernetako erakusleihoak garbi egon daitezen.

Udaleko parte-hartzea araudia zehaztu.

Sentsibilizazioa

Parte hartze kultura

Parte hartze mekanismoak ☺

Elkarte ehundura

BARN

E KO

ORD

INA

ZIO

A E

TA

ZEH

ARK

AKO

TASU

NA

Barneko koordinazioa eta komunikazioa Ez dago zeharkako ekimenak landu edo sustatzen dituen sail

desberdinetako teknikariak biltzen dituen organo edo batzorderik.

Nabarmentzekoa da 2011tik Tokiko Agenda 21 programaren lidergoa Ingurumen eta Hirigintza arloko Zinegotziaren esku dagoela, Alkatearen inplikazio eta parte-hartzearekin.

Tokiko Agenda 21aren jarraipena egin da, arlo bakoitzak egin dituen ekintzak identifikatuz, nahiz eta ez den Planaren ezarpenaren ebaluazioa egin, ezta adierazleak kalkulatu ere.

Eskolako Agenda 21 proiektua 2009-2010 ikasturtean abiatu zen, Hernanirekin elkarlanean, lehen hezkuntzako 2 zentrotan txertatuta dagoelarik ( 700 ikasle).

Udal proiektuak koordinatzea eta zeharkakotasuna sustatzea helburu dituen sailarteko mekanismo tekniko bat ezartzea.

Tokiko Agenda 21 programaren kudeaketa aktibo bat egitea: urteroko ebaluazioa egitea eta adierazleak kalkulatzea, baita jarduketak programatzea ere.

Tokiko Agenda 21 programari eskainitako denbora gehitzea, Tokiko Agenda 21 programaren kudeaketa eta jarraipena egiteko helburuarekin.

Tokiko Agenda 21 kudeatzeko eredua ezartzea

Baliabide teknikoak

Buruzagitza politikoa ☺

Udal kudeaketaren planifikazioa eta progamazioa


GARAPEN SOZIAL ETA EKONOMIKOA. Ebaluazio globala eta lehentasunezko esku-hartze eremuak.


BIZT

AN

LERI

A

Lurralde kokapena eta testuingurua Lasarte-Orian 17.922 biztanle dira egun guztira,

Buruntzaldeko bigarren udalerririk handiena da Hernaniren ostean, biztanleen % 26 ingururekin.

Biztanleriaren dentsitateari dagokionez, km2-ko 3.079,38 biztanlerekin, Gipuzkoak duena (373 Bizt./km2) baino askoz ere altuagoa da, Gipuzkoan dentsitate handiena duen udalerria da hain zuzen ere (EAEn hamargarren postuan).

Biztanleria nahiko egonkor mantendu da azken hamarkadan, azken bost urteotan 330 biztanle gehiago izan ditu (+%1,88).Hazkunde hau Gipuzkoako batez bestekoa baino apur bat txikiagoa da (+%2,46), baina eskualdeko udalerri esanguratsuenek izan dituzten hazkundeen parekoa.

Biztanleriaren mugimendu naturalari dagokionez, Lasarte-Orian beherakada nabarmena antzematen da azken urteetan, jaiotza-tasak behera egin duen heinean.

Lasarte-Orian 6,27 atzerritar/1000 biz, Gipuzkoako kanpo migrazio saldoa (3,75/1000 biz) bikoiztu egiten du (2010)

Biztanleriaren bilakaera ☺

Mugimendu naturala

Migrazio mugimendua ☺

Biztanleriaren lurralde banaketa

Egitura demografikoa

Biztanleriaren lurralde banaketa

GA

RAPE

N E

KON

OM

IKO

A

Ekonomiaren egitura eta jarduera mailaren bilakaera

Lasarte-Oriak 1.237 enpresa-establezimendu zeuzkan 2012. urtean; kopuru horrek %17,9ko jaitsiera suposatzen du krisialdia hasi zen 2008. urtearekiko (guztira, 269 establezimendu gutxiago).

Enpleguak jaitsiera nabaria izan du baita ere, berau zertxobait beranduago hasi zelarik eta 2009 eta 2011 artean %4ko izan delarik (189 enplegu gutxiago).

Langabezia mailak goranzko joera du, nahiz eta azken urtetako igoera moderatuagoa den (2008-2009 artean %55,7 izatetik, %2,5 izatera 2011-2012 artean, hala ere, argitaratutako azken datuak berriro gailendu dela adierazten duten).

Establezimendu berrien sorrera tasa uzkurtzen ari da 2007tik hona; 1000 biztanleko 11 establezimendutik 4,47ra pasatuz 2011an. Bestalde, Gipuzkoaren batez bestekoa baino txikiagoa da (5,87‰).

Establezimendu kopuruari dagokionez, uzkurtzea atzerakadarekin lotzen da. Hau aktibitatearen 3 sektore

Bizitza sozialaren aktibazioa bultzatzea, garapen ekonomikorako motor gisa, sektorearteko kolaborazioaren eta baterako jardueren garapenaren bitartez (kultura, kirola, euskara, etab., ostalaritza, merkataritza, turismoa, nekazaritza eta abarrekin).

Bertako nekazaritzako elikagai naturalen merkaturatzea bultzatzea, nekazaritzako azoka garatuz.

Udalerrian bigarren sektorea indartzeko aukera posibleak aztertzea

Michelin Fundazioak proposatutako berrindustrializaziorako planaren inguruan dauden aukerak aztertzen jarraitzea.

Industriaren sektoreari laguntzeko programak, energia eraginkortasunerako neurriak aplikatzeko.

Udalerriko industria-enpresen parte-hartzea bultzatzea, Industria-hondakinen gaikako kudeaketa eta birziklapenerako programetan

Eredu ekonomikoa: sektore egitura eta aktibitate ekonomikoa

Ongizate ekonomiko eta familiarraren maila




Lehen sektorea

handietan ikusten da, proportzio desberdinetan bada ere: industria eta hirugarren sektorea, atzerakada %10-12 artekoa delarik 2008arekin konparatuz eta eraikuntzan %36 inguru.

Datuak alderatzen baditugu, BEGari (Balio Erantsi Gordina) nahiz enpleguari dagokionez sektore industrialaren pisua Lasarte-Orian probintzian daukana baino zertxobait txikiagoa da; eraikuntzaren sektorea, berriz, Gipuzkoan erregistratutakoaren gainetik kokatzen da, aldeak ez diren arren oso handiak.

Pyme eta micropymeen nagusitasun nabaria dago, establezimenduen % 74,2k 2 langile edo gutxiago dituzte eta forma juridiko nagusia pertsona fisikoa edo autonomoa da (%60 ingurukoa).

Establezimenduen eta udalerrian sortutako Balio Erantsi Gordinaren (BEG) hiru laurden baino gehixeago hirugarren sektoreari dagokio, merkataritza, garraioa eta ostalaritza adarraren pisua handia delarik.

Batez besteko errenta pertsonala eta familiako errentak azken urtetan igoera nabaria izan dute. Hala ere, 2009an herritarren erosteko ahalmenak probintziako batez bestekoa baina %11,9 txikiagoa da.

Lasarte-Oriako enpresen direktorioa eguneratzea. Udalerrian jarduera komertziala sustatzea eta

babestea. “Tokiko Ekonomia” prozesuan jasotzen diren

neurrien analisia, lehenespena eta neurri horiek martxan jartzea

Merkataritza berdean posizionatzearen aldeko apustua egitea

MICE turismoan eta enpresa-turismoan posizionatzearen aldeko apustua egitea.

Ostatu-eskaintza indartzea. Landa-turismoko ekimenak sustatzea eta babestea. Naturari lotutako turismoa bultzatzea. Eskualdeko Turismoa Dinamizatzeko Planaren

esparruan proposatutako jardueren garapenean aktiboki parte hartzen jarraitzea.

Sailaren webgunea garatzea. Eskualdeko Enplegu Planean jasotako neurrien

baterako garapena.

Industria eta eraikuntza

Zerbitzuak

Turismoa

LAN

MER

KATU

A Biztanleria aktiboa

1986tik Enplegu Dinamizatzailea dago (Enpleguko Udal Saileko egungo teknikari arduraduna) eta 2012ko urtarriletik 2013ko abuztura Tokiko Garapenerako Agentea egon da. 2013ko irailean Dinamizazio Sozioekonomikorako Batzorde berria jarriko da martxan. Aurreikuspenen arabera, 2013ko irailean hasiko da lanean Dinamizazio Sozio-ekonomikorako Batzorde berria.

Sail honen lanaren emaitza moduan, eskualdeko mailako lankidetza dinamika garrantzitsua sortu da, lankidetza protokolo batetan gauzatu dena eta Eskualdeko Enplegu Plana izan duelarik emaitza gisa.

Enplegu Planean definitutako proiektu berezietan Lasarte-Oriako enpresa eta langabeen parte-hartzea bultzatzea

Lan-merkatuan sartzeko zailtasun handienak dauzkaten kolektiboekin lan egitea

Udalak sustatutako kontratazio-pleguetan klausula sozialak ezartzea.

Enpresen eskaeren eta dagoen prestakuntzako eskaintzaren arteko egokitzapenari buruzko azterketa bat egitea.

Ikastetxe eta enpresen arteko harreman-maila handiagoa ezartzea eta ikasleak eskualdean lan

Langabezia maila eta bere bilakaera

Kontratazioa




Lan mugikortasuna, bertako laneratzea eta autosufizientzia

2009an Michelin Fundazioak berrindustrializazio plana jarri zuen martxan, Aholkularitza Batzordea sortuz. Proiektua aurrera eramaten bada, tokiko ekonomian inpaktu handia eragingo du.

aukera gehien eskaintzen dituzten prestakuntzako moduluetara bideratzea.

Eskualdeko proiekturako lidergo-sistema tekniko zein politiko bat definitzea, eta partaidetzarako foro egonkor bat

Agiriak gordetzeko eta horien erabilera partekaturako sistema informatiko bat ezartzea.

Enplegu eta prestakuntza politikak ☺

ON

GIZ

ATE

A E

TA G

IZA

RTER

ATZ

EA Ekitatea eta gizarte zerbitzuak

Gizarte zerbitzuen alorreko programak eta zerbitzuak esku-

hartzea behar duten gizarte egoera desberdinetara zuzenduak daude eta 4 funtzio nagusiren inguruan egituratzen dira

Adierazle demografikoen azterketatik ondoriozta daiteke Lasarte-Oriako biztanleria Gipuzkoakoa baino apur bat zaharxeagoa dela: haur eta gazte gutxiago dago eta zahartze indizea Gipuzkoak duena baino altuagoa da.

3. Adinekoei zuzendutako eskaintza, konparatiboki Gipuzkoako baino baxuagoa da, baita inguruko udalerrietako baino txikiagoa ere.

Laguntza ekonomikoak jasotzen dituzten familien kopuruak hazkunde nabarmena izan du krisialdia hasi zenetik.

Osasun zentro bat dago, zerbitzu aukera eta harrera ordutegi zabala duena. Donostiarekiko gertutasunak osasun eskaintza nabarmena izatea eragiten du.

Gizarte eta osasun koordinaziorako Protokoloa ezarri da (2011), Etorbizik kudeatutako Osasunaren sustatzea eta Menpekotasunaren prebentzioaren inguruko esperientzia pilotu batean parte hartuz.

Gizarte Zerbitzuen Saila berregituratzeko prozesua gauzatzea

Esku-hartze prebentiborantz jotzea, haur eta gazteekin zein gurasoekin lan eginez

Hirugarren adinekoentzako Egoitzen zerbitzua Gipuzkoako Foru Aldundiak bereganatzeko prozesua sustatzea

Mendekotasunarekin, haurren babesgabetasunarekin eta genero indarkeriarekin lotutako kasuetan, pertsona horiek euren ingurunean jarraitzeko zerbitzuei eustea eta zerbitzuok bultzatzea eta indartzea

Adineko pertsona autonomoentzako etxebizitza komunitarioak mantentzea, bultzatzea eta hobetzea

Berriki sinatu den koordinazio sozio-sanitariorako idatzizko protokoloa baloratzea

Etorbizik kudeatzen duen Zahartze Aktiborako Programa garatzea

Lanbiderekiko koordinaziorako protokolo formal bat ezartzea, laguntza ekonomikoak jasotzen dituzten familiei zerbitzu integrala eskaintzeko

Sailaren webgunea diseinatzea eta abian jartzea,

Osasuna eta osasun zerbitzuak ☺

Berdintasuna




Bizikidetza

Emakume eta gizonezkoen arteko desberdintasun egoera

nabaria da, lan munduan nabariagoa izanik. Lasarte-Oriako delituen indizea nahiko egonkor mantendu da

azken urtetan, goranzko joera txiki bat badago ere. Hala ere lurralde historikoarekin konparatuz, balioa askoz txikiagoa da.

Nahiz eta 2010ean Udalak kaleetan dagoen txakur kaka ugarien eta aske joaten diren txakurren inguruko bandoa plazaratu, duela gutxi burutu den Auzoz-auzo proiektuaren testuinguruan honen inguruko kexa ugari jaso dira.

udalerrian gizarte zerbitzuen irudia lantzeko Kultura artekotasuna sustatuko duten neurriak

bultzatzea, etorkinen integrazioan laguntzeko Boluntariotza sustatzea, belaunaldi eta kultura

arteko partaidetzarako foroak eta kolektibo horiei zuzendutako jarduerak sustatzeko

Berdintasunerako Udal Plan bat lantzea Familia eta lana bateragarri egiteari arreta berezia

jartzea Udalak sustatutako kontratazio-pleguetan klausula

sozialak ezartzea, kolektibo kaltetuenei lan-munduan sartzea errazteko

Herritarren gizabidezko balioak lantzea, kontzientziazioaren eta balioetan prestatzearen bitartez, hiri-espazioarekiko errespetua sustatzeko

Txakurra edukitzeari eta horien gorotzak jasotzeari buruzko araudi bat ezartzea. “Txakur Parkea” edo txakurrentzako berariazko espazio bat egokitzeko aukera aztertzea

Hezkuntza

Udalerriko ikastetxeetan ikasle kopuruak, gora behera txiki batzuekin bada ere, azken hamar urteetan hazkunde esanguratsua izan du (ikasle kopurua %27,5ean hazi da, 01/02 ikasturtean baino 483 ikasle gehiago).

Esanguratsua da era berean, Lanbide Heziketaren desagerpena, non erdi-goi mailako eta goi-mailako ikasketa eskaintza 2005/2006 ikasturteaz geroztik ez den eskaintzen.

Lasarte-Oriako hezkuntza eskaintza, oro har, ez da nahikoa maila ezberdinetan udalerriko eskari potentziala asetzeko.

Lasarte-Oriako biztanleriaren ikasketa maila, Gipuzkoa eta EAEko mailaz azpitik kokatzen da.

Udalerriko ekipamenduen mantenuarekin jarraitu Irakasleen egonkortasuna ziurtatzeko neurriak hartu

(musika eskolako irakasleen kontratazio finkoa, etab.)

Udalerriko Mapa eskolarra eta eskariaren azterketa burutu

Egun martxan dagoen Udal jangela Hezkuntza sailaren eskumenekoa izan dadin bitartekoak jartzen saiatu

Kultura saila eta eskolen artean kultur ekintzak antolatzeko foro bat antolatu

Hiribusaren ordutegiak ikastetxeetako sarrera eta irteerako ordutegiekin bat egin dezan ahalegindu

Eragile sozialekin elkarlanean aritzeko filosofian sakondu, indarrean dauden hitzarmenak mantenduz




HEZ

KUN

TZA

, EU

SKA

RA E

TA K

ULT

URA

Euskara

Egun euskarak duen osasun-maila, bai hiztun gehiago

dituelako, bai eremu gehiagotan erabiltzen delako ere, duela urte batzuk baino nabarmen hobea da ekimen eta urrats asko eta onak burutu baitira Lasarte-Orian.

Biztanlearen zati handi batek oraindik ere ez daki euskaraz mintzatzen, biztanleen %36ak hain zuzen ere.

Euskararen egoerak eta ezagutzak nabarmen hobera egin duen arren, gaztelaniaren erabilera da nagusi ia eremu guztietan.

2011. urtean, ordura arte euskararen erabilera normalizatzeko egindako lana aztertu eta hizkuntza-politika berri bat abiatzeko orientabideak landu ziren, praktikoagoa eta koherenteagoa izan zedin.

Lasarte-Oriako Kultur eskaintza nahiko zabala da, eta Manuel Lekuona Kultur Etxean zentralizaturik dago nagusiki.

Kultur arloan egiten den inbertsioari dagokionez, eta bere antzeko tamaina duten udalerriekin alderatuz, maila baxuan dago Lasarte-oriako Udala.

Kultur ekipamenduari dagokionez, dauden hutsune nagusiak, zenbait arlotan zaharkituta geratu izanari egotz dakizkioke (tekonologia, digitalizazioa, material eta ekipamenduak…).

Lasarte-Oriako kirol-ekipamendua eta kirol jardueren eskaintza benetan zabala da (eskualde mailan sinatutako hitzarmenari esker are zabalagoa gainera).

Kiroldegiak 25 urte ditu eta birmoldaketa bat eskatzen du.

Euskararen Plan berria eta Barne Erabilerarako Plana garatu, eta bertan jasotako lan ildoei jarraipena eman, politika integral bat garatu. Euskara Biziberritzeko Plan berria egin, 2013-2017

Euskararen Bidegorriarekin hasitako hizkuntza-politika berria ebaluatu eta, beharrezko diren neurri zuzentzaileak hartuz, bere oinarri diren ideia nagusiak garatzen jarraitu

Kulturako jarduera nagusiak mantendu Urteko programazio egonkorra mantentzen saiatu Agenda bateratu bat landu kultura eta aisialdi arloko

programazioaz arduratzen diren eragile ezberdinen arteko koordinazioa handituz

Digitalizazioan aurrerapausoak ematen joan Gaztelekuaren funtzionamenduaren eraginkortasun

azterketa burutu urtez urte Gazteei zuzenduriko programazioa lantzeko, herriko

gazteen parte hartzea sustatu, euren jardunaren diseinu eta kudeaketan aktiboki parte har dezaten

Kultura Saileko web gunea landu kultura Sare sozialetan presentzia areagotu Teknikarien prestakuntza sustatu arlo ezberdinetan

(teknologia berriak, sare sozialak, denboraren kudeaketa, etab.)

Sektore ezberdinen arteko lankidetza bultzatu: ostalaritza, merkataritza, turismoa,…

Kiroldegiaren birmoldaketa eta egokitzapena egiteko eskari eta beharren azterketa burutu

Kirol arloa, gizarte saila eta osasun arloaren arteko lankidetza indartu eta ekimen berriak abian jarri

Kirol arloan udalerrien arteko koordinazioa hobetzeko aplikazio informatiko bateratua landu, bazkide txartel bakarra, etab.

Herriko elkarteei laguntza eskaini, proaktibitatea bultzatu eta herriko kultur eta kirol jardunaren kudeaketan euren parte hartze eta inplikazio maila handiagoa sustatu

Kultura ☺

Kirola




ETXE

BIZI

TZA

Etxebizitza parkearen karakterizazioa

Lasarte-Oriako egungo etxebizitza-parkea 7.780 etxebizitzak osatzen dute, Udalplan-en jasotako datuen arabera. Zifra honek, 2007. urtearekiko %8,7ko hazkundea suposatzen du (625 etxebizitza berri)

Bizitegi-lurzoruko etxebizitza-dentsitatea 74,38 etxeb./Ha da, Gipuzkoako batez bestekoa baino nabarmen handiagoa, 60,61.

Aipatzekoa da Lasarte-Oriako etxebizitzen %5,7k soilik daukatela 50 urtetik gora.

Behar edo ahultasun-egoera handiena daukaten kolektibo eta gazteei, Babestutako etxebizitzak lortzeko lehentasuna ematea

Etxebizitza hutsen merkaturatzea sustatzea eta alokairu modalitatea bultzatzea eta erraztea, Bizigune programaren bitartez

Material ekologikoen erabilera eta energia eraginkortasunerako neurriak sustatzea, etxebizitzen eraikuntzan zein birgaitzeetan

Etxebizitza parkearen birgaitzea ☺ Etxebizitza eskaintza: etxebizitzen eraikuntza

Etxebizitza beharra eta eskaria,

TOKIKO IRAUNKORTASUN DIAGNOSTIKOAadministrazioa.lasarte-oria.eus/eu/ficheros/13_6263eu.pdf ·...

Documents

Transcript of TOKIKO IRAUNKORTASUN DIAGNOSTIKOAadministrazioa.lasarte-oria.eus/eu/ficheros/13_6263eu.pdf ·...