Tema 3.O Clima - viaxeaitaca.files.wordpress.com · A. 1º elemento do Clima : A ... (CO2). Estes...
Transcript of Tema 3.O Clima - viaxeaitaca.files.wordpress.com · A. 1º elemento do Clima : A ... (CO2). Estes...
Tema 3 . O clima 1ª parte - viaxeaitaca.blogaliza.org 1
TTeemmaa 33
OO CCLLIIMMAA
11ªª PPAARRTTEE
11..-- TTEEMMPPOO EE CCLLIIMMAA
22..-- EELLEEMMEENNTTOOSS EE FFAACCTTOORREESS DDOO CCLLIIMMAA
AA.. AA tteemmppeerraattuurraa::
oo OO eeffeeccttoo iinnvveerrnnaaddooiirroo
oo FFaaccttoorreess ddaa tteemmppeerraattuurraa::
�� AAllttiittuuddee..
�� LLaattiittuuddee..
�� EEssttaacciióónnss..
�� PPrrooxxiimmiiddaaddee óó mmaarr..
�� AAss ccoorrrreenntteess mmaarriiññaass..
oo ZZoonnaass tteerrmmoocclliimmááttiiccaass
BB.. PPrreessiióónn.. OOss vveennttooss..
oo PPeessaa oo aaiirree??
oo AA pprreessiióónn aattmmoossfféérriiccaa..
oo OOss cceennttrrooss ddee aacccciióónn:: CCiirrccuullaacciióónn aattmmoossfféérriiccaa..
�� AAnnttiicciillóónnss..
�� DDeepprreessiióónnss oouu bboorrrraassccaass..
CC.. AA hhuummiiddaaddee:: aass pprreecciippiittaacciióónnss..
oo AA hhuummiiddaaddee ddoo aaiirree..
oo OO cciillccoo ddaa aauuggaa..
oo TTiippooss ddee cchhuuvviiaass..
Tema 3 . O clima 1ª parte - viaxeaitaca.blogaliza.org 2
11..-- TTEEMMPPOO EE CCLLIIMMAA
O clima sería coma unha película dos diferentes tipos de tempo.
TTeemmppoo ((aattmmoossfféérriiccoo)):: estado da atmosfera nun lugar e momento concretos. P.ex.: Hoxe en A Coruña o tempo é chuvioso. A meteoroloxía estuda os fenómenos atmosféricos (vento, chuvia,neve, saraiba…) e o mecanismo que os produce, intentando a súa predición.
CClliimmaa:: sucesión dos diferentes tipos de tempo durante, como mínimo, un ano. P.ex.: O clima de Galicia é oceánico. A climatoloxía é a ciencia que o estuda.
DDiiffeerreennzzaa eennttrree tteemmppoo ee cclliimmaa:: En A Coruña e Río de Xaneiro pode facer o mesmo tempo (P.ex.: chuvioso, frío, soleado,…), pero iso non quere dicir que teñan o mesmo clima (A Coruña: temperado oceánico; Río de Xaneiro: tropical)
AAccttiivviiddaaddeess::
• Analiza a seguinte frase:
“As malas condicións climatolóxicas na etapa ciclista de hoxe, impediron que os afeccionados se acercasen a animar aos esforzados corredores”.
Onde se atopa o erro da frase? Razoa a resposta.
• Asocia as seguintes afirmacións cos conceptos de tempo e clima:
o Os veráns no levante español son secos e cálidos. o Oforte vento que azoutou as costas galegas ocasionou o amarre da frota pesqueira no
porto. o O valor medio anual da temperatura na cidade de Santiago de Compostela é duns 13ºC.
oo Mañá prognostícase a chegada dunha fronte fría polo noroeste peninsular.
EExxpplliiccaa aa qquuee ssee rreeffiirree ccaaddaa
ppeerrssoonnaaxxee..
Tema 3 . O clima 1ª parte
22..-- EELLEEMMEENNTTOOSS EE FFAACCTTOORREESS DDOO
AA.. 11ºº eelleemmeennttoo ddoo CClliimmaa :: AA
AA tteemmppeerraattuurraa éé oo nniivveell ddee een
ffrrííoo oouu ccaalloorr.. AA tteemmppeerraattuurraa éé oo eelleemm
ttaannttoo,, aa
tteemmppeerr
qquueennttee
pprroodduucc
MMeeddiimmooss aa tteemmppeerraattuurraa ccuunn aa
mmááiiss uussaaddoo eennttrree nnóóss éé oo iinnvveennttaaddoo pp
oo xxeeoo ee ccoommoo 110000ººCC aa tteemmppeerraattuurraa dd
EEnn mmeetteeoorroollooxxííaa ee cclliimmaattoolloo
ffaacceennddoo uunnhhaa mmeeddiiaa eennttrree aa tteemmppeerraa
AAss mmeeddiiaass mmááiiss uussaaddaass ssoonn::
-- TTMM ddiiaarriiaa:: ssuummaa ddaa TT
-- TTMM mmeennssuuaall:: ssuummaa dd
ddííaass ddoo mmeess..
-- TTMM aannuuaall:: ssuummaa ddaass T
UUnn aassppeeccttoo mmooii iimmppoorrttaannttee nn
DDiiffeerreennzzaa eennttrree aa tteemm
TTeennddoo eenn ccoonnttaa eessttee ddaattoo,, vvaammooss ppoo
mmeess mmááiiss ccaalloorroossoo ee oo mmááiiss ffrrííoo éé ppeeqq
eexxeemmpplloo:: 2255ººCC))..
oo OO eeffeeccttoo iinnvveerrnnaaddooiirroo
AA tteemmppeerraattuu
ee qquuee ssee ttrraannss
((tteemmppeerraattuurraa
qquuee ddeessttaaccaa
aass vvii
rreetteenni
ffaacceennddoo qquuee aauummeennttee aa tteemmpp
AAccttiivviiddaaddee:: OO eeffeeccttoo iinnvveerrnnaaddooiirroo éé
Tema 3 . O clima 1ª parte - viaxeaitaca.blogaliza.org
OO CCLLIIMMAA
tteemmppeerraattuurraa::
nneerrxxííaa qquuee pprreesseennttaa aa aattmmoossffeerraa,,sseegguunnddoo aa
mmeennttoo mmeetteeoorroollóóxxiiccoo pprriinncciippaall..
DDeellaa ddeeppeennddee aa eevvaappoorraacciióónn,,aa ccoonnddeennssaacciióónn
aa hhuummiiddaaddee aattmmoossfféérriiccaa ee aass pprreecciippiittaacciióónnss qq
rraattuurraa aattaa uunnss ddeetteerrmmiinnaaddooss nniivveeiiss..
AA tteemmppeerraattuurraa ccoonnddiicciioonnaa ttaamméénn aa pprreessiióónn
ee vvóóllvveessee mmááiiss lliixxeeiirroo ee aasscceennddee,, ooccuuppaannddoo
ccíínnddoossee aassíí ooss vveennttooss..
aappaarreelllloo cchhaammaaddoo TTEERRMMÓÓMMEETTRROO,, qquuee aa mmiidd
ppoorr CCeellssiiuuss,, nnoo qquuee ssee mmaarrccaa ccoommoo 00ººCC aa tteemm
ddoo ppuunnttoo ddee eebbuulliicciióónn ddaa aauuggaa..
ooxxííaa iinntteerreessaa oo uussoo ddaa tteemmppeerraattuurraass mmeedd
aattuurraa mmááxxiimmaa ee aa tteemmppeerraattuurraa mmíínniimmaa..
TT mmááxx.. ee mmíínn.. ddoo ddííaa,, ddiivviiddiiddoo ppoorr 22..
ddaass TTMM ddee ccaaddaa ddííaa ddiivviiddiiddoo ppoolloo nnºº ddee
TTMM ddee ccaaddaa mmeess ddiivviiddiiddoo ppoorr 1122..
nnaa tteemmppeerraattuurraa éé tteerr eenn ccoonnttaa aa oosscciillaacciióónn oouu
mmppeerraattuurraa mmááxxiimmaa ee mmíínniimmaa ddiiaarriiaa,, mmeennssuuaa
ooddeerr ccoonncclluuíírr ssee oo cclliimmaa ddoo lluuggaarr éé ssuuaavvee ((ssee
qquueennaa pp..eexx:: 1100 ººCC)) oouu eexxttrreemmoo ((ssee ppoorr eexxeemmp
AA..TT..== --1155ººCC –– 3355ººCC== 5500ººCC
oo
uurraa ddaa tteerrrraa ddéébbeessee áá rraaddiiaacciióónn ssoollaarr qquuee iinncc
ssffoorrmmaa eenn eenneerrxxííaa ccaalloorrííffiiccaa,, ppeerroo aa tteerrrr
mmeeddiiaa gglloobbaall ddaa oorrddee ddee --1155ººCC)) sseenn uunnss ggaass
aa oo ddiióóxxiiddoo ddee ccaarrbboonnoo ((CCOO22))..
EEsstteess ggaasseess rreetteeññeenn aa ccaalloorr ccoommoo oo ffaaii oo v
iiddrreeiirraass ddaass ccaassaass.. OO rreessuullttaaddoo ddeessttaa ttrraannssffoo
nncciióónn ddeessttee ccaalloorr ppoorr ggaasseess ddaa aattmmoossffeerra
iinnvveerrnnaaddooiirroo,, ee eexxpplliiccaa aa tteemmppeerraattuurraa aacctt
nnaattuurraall,, ppeerroo qquuee nnooss úúllttiimmooss tteemmppooss oo
ppeerraattuurraa tteerrrreessttrree..
bbóó oouu mmaalloo ppaarraa aa vviiddaa nnaa TTeerrrraa .. EExxppllííccaaoo..
viaxeaitaca.blogaliza.org 3
ccaall ppooddeemmooss ddiicciirr qquuee vvaaii
nn ddoo vvaappoorr ddee aauuggaa ee,, ppoolloo
qquuee ooccoorrrreenn ccaannddoo bbaaiixxaa aa
nn aattmmoossfféérriiccaa,, ppooiiss oo aaiirree
oo oo sseeuu lluuggaarr oo aaiirree ffrrííoo,,
ddee eenn ggrraaooss.. OO tteerrmmóómmeettrroo
mmppeerraattuurraa nnaa qquuee ssee ffuunnddee
ddiiaass ((TTMM)),, qquuee ssee ccaallccuullaa
uu aammpplliittuuddee ttéérrmmiiccaa (( AATT))::
aall oouu aannuuaall..
ppoorr eexxeemmpplloo,, aa AATT eennttrree oo
mpplloo,, AATT aannuuaall éé ggrraannddee,,ppoorr
cciiddee ssoobbrree aa ssúúaa ssuuppeerrffiicciiee
rraa sseerrííaa mmooiittoo mmááiiss ffrrííaa
sseess ddaa aattmmoossffeerraa,, eennttrree ooss
vviiddrroo dduunn iinnvveerrnnaaddooiirroo oouu
oorrmmaacciióónn ddee lluuzz eenn ccaalloorr ee
raa ccooññéécceessee ccoommoo eeffeeccttoo
ttuuaall ddaa tteerrrraa.. ÉÉ uunn ffeeiittoo
oo hhoommee eessttáá aa aacceelleerraarr,,
Tema 3 . O clima 1ª parte
oo FFaaccttoorreess ddaa tteemmppeerraattu
iinncclliinnaacciióónn ddaa tteerrrraa ccoonn rreessppeeccttoo aaoo
aauummeennttaa aa mmeeddiiddaa qquuee nnooss aaffaassttaammoo
• Cantos raios solares inciden en cada unha das tres
• As tres zonas teñen a mesma superficie? Debuxa un cadrado que represente a superficie de cada unha.
• Polo tanto, como influirá isto na temperatura
• Onde localizarías ti cada zona? Escolle: Ecuador, Europa Central, Círculo Polar.
•• Poñamos por caso que as tres inclinacións dos raios solares son no mesmo lugar. A que época do ano correspondería cada unha?
Tema 3 . O clima 1ª parte - viaxeaitaca.blogaliza.org
tuurraa::
�� 11ºº ffaaccttoorr.. AAllttiittuuddee..
AA tteemmppeerraattuurraa bbaaiixxaa aa mmeeddiiddaa qquuee ssee ssoobbee
((ddííaass mmooii sseeccooss)) ee ddee eennttrree 00,,66ººCC ((ccaann
pprreecciippiittaacciióónnss)) ccaaddaa 110000 mmeettrrooss qquuee ssee ss
ppoorrqquuee nnaass bbaaiixxaass aallttiittuuddeess aa ccaalloorr rreetteennssee mm
�� 22ºº ffaaccttoorr:: LLaattiittuuddee..
EEssttee ffaaccttoorr eessttáá eenn rreellaacciióónn ddiirreeccttaa ccooaa
ppllaannoo ddaa ssúúaa óórrbbiittaa ccoonn rreessppeeccttoo aaoo ssooll.. AA iinn
ooss ddoo EEccuuaaddoorr ((aaoo aauummeennttaarr aa llaattiittuuddee))..
AA tteemmppeerraattuurraa vvaaii bbaaiixxaannddoo
aalloonnxxaannddoo ddoo EEccuuaaddoorr ccaarraa
iinncclliinnaacciióónn ddoo eeiixxee ddee rroottaaccii
ddaa óórrbbiittaa tteerrrreessttrree aarrrreeddoorr
iinncclliinnaacciióónn ddooss rraaiiooss ssoollaarreess
eessttaacciióónn ddoo aannoo,, pprroovvooccaa
iinnssoollaacciióónn sseexxaa ddiiffeerreennttee:: mm
mmeennoorr ccaannttaa mmááiiss iinncclliinnaacciióónn
AAccttiivviiddaaddee::
Cantos raios solares inciden en cada unha das tres zonas?
As tres zonas teñen a mesma superficie? Debuxa un cadrado que represente a superficie de cada
Polo tanto, como influirá isto na temperatura en cada unha delas?
Onde localizarías ti cada zona? Escolle: Ecuador, Europa Central, Círculo Polar.
Poñamos por caso que as tres inclinacións dos raios solares son no mesmo lugar. A que época do correspondería cada unha?
viaxeaitaca.blogaliza.org 4
ee eenn aallttuurraa,, aa rraazzóónn ddee 11ººCC
nnddoo hhaaii ccoonnddeennssaacciióónnss ee
ssoobbee eenn aallttuurraa.. IIssttoo éé aassíí
mmeelllloorr..
aass eessttaacciióónnss ddoo aannoo ee aa
nncclliinnaacciióónn ddooss rraaiiooss ssoollaarreess
oo aa mmeeddiiddaa qquuee nnooss iimmooss
aa aaooss PPoollooss.. AA ccaauussaa éé aa
iióónn ccoonn rreessppeeccttoo aaoo ppllaannoo
rr ddoo ssooll,, oo qquuee ffaaii qquuee aa
s sseexxaa ddiiffeerreennttee sseegguunnddoo aa
aannddoo áá ssúúaa vveezz qquuee aa
mmaaiioorr ccaannddoo éé vveerrttiiccaall ee
nn tteeññeenn ooss rraaiiooss ssoollaarreess..
As tres zonas teñen a mesma superficie? Debuxa un cadrado que represente a superficie de cada
Onde localizarías ti cada zona? Escolle: Ecuador, Europa Central, Círculo Polar.
Poñamos por caso que as tres inclinacións dos raios solares son no mesmo lugar. A que época do
Tema 3 . O clima 1ª parte
�� 33ºº ffaaccttoorr:: EEssttaacc
AA iinncclliinnaacciióónn ddaa
sseexxaa ddiiffeerreennttee ddeebbiiddoo áá ddiiffeerreennttee iinncc
nnoo vveerráánn ddoo HH..NN.. ee mmeennoorreess nnoo iinnvveerr
AAccttiivviiddaaddee::
•• CCooss ccooññeecceemmeennttooss qquuee tteess aa
iilluussttrraacciióónn iinnffeerriioorr ppooññeennddoo ee
•• TTeemmppeerr
•• RRaaiiooss ssoo
•• IInncclliinnaacc
•• LLaattiittuuddee
•• EEssttaacciióónn
•• SSuuppeerrffiic
�� 44ºº ffaaccttoorr:: PPrrooxx
AA tteerrrraa ee oo mmaa
vveecceess qquuee aa ddaa tteerrrraa.. IIssttoo ssiiggnniiffiiccaa qquu
mmeessmmaa tteemmppeerraattuurraa,, ppeerroo uunnhhaa vveezz
mmeessmmoo nnúúmmeerroo ddee ggrraaooss aa ssúúaa tteemmppee
QQuueennttáánnddoossee ee aarrrreeffrriiáánnddoossee
ccoonnssiiddeerraabblleemmeennttee aass tteemmppeerraattuurraass
mmeelllloorreess.. DDeessttee xxeeiittoo,, oo mmaarr aaccttúúaa ccoo
AAss zzoonnaass mmááiiss pprróóxxiimmaass aaoo mm
mmeennoorr.. NNaass zzoonnaass iinntteerriioorreess ooccoorrrree aa
oo iinnvveerrnnoo éé mmaaiioorr
AAccttiivviiddaaddee::
CCaallccuullaa aass ddiiffeerreennzzaass ddee tteemmppeerraattuurraa
Tema 3 . O clima 1ª parte - viaxeaitaca.blogaliza.org
cciióónnss..
aa TTeerrrraa ccoonn rreessppeeccttoo óó SSooll,, ffaaii qquuee nnaass ddiiffeerreenn
cclliinnaacciióónn ddooss rraaiiooss ssoollaarreess.. IIssttoo ffaarráá qquuee aass tteem
rrnnoo ddoo HH..NN.. (( óó rreevvééss nnoo HH..SS..))
aaggoorraa ssoobbrree aa tteemmppeerraattuurraa,, ffaaii uunn ppeeqquueennoo
eenn rreellaacciióónn ooss sseegguuiinntteess tteerrmmooss::
rraattuurraa
oollaarreess
cciióónn ddaa tteerrrraa ccoonn rreessppeeccttoo aaoo ssooll
ee
nnss
icciiee
xxiimmiiddaaddee óó mmaarr..
aarr tteeññeenn ddiiffeerreennttee ccaappaacciiddaaddee ttéérrmmiiccaa::NNoo cc
uuee aa aauuggaa nneecceessiittaa mmaaiioorr ccaannttiiddaaddee ddee ccaalloorr
z qquueennttee ddeebbee ppeerrddeerr mmooiittaass mmááiiss ccaalloorrííaass qq
eerraattuurraa..
ee aa aauuggaa ddoo mmaarr,, pprroocceessoo ddúúaass vveecceess mmááiiss
eexxttrreemmaass,, ee ffaaii qquuee ooss ppaaíísseess ssoommeettiiddooss áá ssúú
oommaa uunn rreegguullaaddoorr ddaa tteemmppeerraattuurraa..
mmaarr tteeññeenn uunnhhaass tteemmppeerraattuurraass mmááiiss ssuuaavveess,, cc
aaoo rreevvééss:: aa aammpplliittuuddee ttéérrmmiiccaa eennttrree oo ddííaa ee
aa nnoo vveerráánn ee iinnvveerrnnoo ddaa CCoorruuññaa ee ddee MMoossccoovvaa
viaxeaitaca.blogaliza.org 5
nntteess eessttaacciióónnss aa iinnssoollaacciióónn
emmppeerraattuurraass sseexxaann mmaaiioorreess
oo tteexxttoo eexxpplliiccaattiivvoo ssoobbrree aa
ccaassoo ddaa aauuggaa éé mmááiiss ddee 22
rr qquuee aa tteerrrraa ppaarraa aaccaaddaarr aa
qquuee oo ssoolloo ppaarraa ddiimmiinnuuíírr oo
lleennttoo ccóó ddaa tteerrrraa,, rreebbaaiixxaa
úúaa iinnfflluueenncciiaa tteeññaann vveerráánnss
ccuunnhhaa AAmmpplliittuuddee TTéérrmmiiccaa
aa nnooiittee oouu eennttrree oo vveerráánn ee
aa ee eexxpplliiccaa aass ddiiffeerreennzzaass..
Tema 3 . O clima 1ª parte - viaxeaitaca.blogaliza.org 6
�� 55ºº ffaaccttoorr:: AAss ccoorrrreenntteess mmaarriiññaass..
AA aauuggaa ddooss ooccééaannooss mmóóvveessee ccoonnssttaanntteemmeennttee eenn ggrraannddeess ccíírrccuullooss:: ssoonn aass ccoorrrreenntteess
mmaarriiññaass,, qquuee ppooddeenn cchheeggaarr aa tteerr mmiilleess ddee qquuiillóómmeettrrooss ee qquuee eessttáánn ggoobbeerrnnaaddaass oouu ssoonn pprroovvooccaaddaass ppoorr 33
ccaauussaass pprriinncciippaaiiss::
OO vveennttoo,, oo mmoovveemmeennttoo ddee rroottaacciióónn tteerrrreessttrree ee aa ccoorrrreennttee tteerrmmoohhaalliinnaa
Así créase un sistema de grandes correntes, que ten a súa orixe na zona ecuatorial. As correntes
ecuatoriais cálidas vanse desprazando cara ao oeste e ao chocar cun continente desvíanse cara ao norte e ao sur. Son:
• a corrente nor e sur–ecuatorial
• a corrente do Golfo (Gulf Stream)
• a corrente de Kuro-Chivo Ao moverse atraen cara á zona intertropical augas frías dos fondos ou das zonas polares. Son as
correntes frías de:
• Groenlandia e Labrador
• Canarias
• Benguela
• California
• Humbolt ou de Perú
• Malvinas (ou Falkland)
• Oya-Chivo As correntes mariñas teñen moita influencia sobre os climas da Terra, xa sexa suavizándoo (por
exemplo a corrente do Golfo suaviza o clima de toda a costa atlántica de Europa), xa sexa desertizándoo (por exemplo, o deserto costeiro de Atacama en Sudamérica está influído decisivamente pola corrente fría de Humboldt, ou o de Namibia pola corrente fría de Benguela), ou provocando certos trazos de dureza coma fortes vagas de frío (por exemplo, na costa leste de EE.UU grazas á corrente fría deLabrador ou no Xapón pola corrente de Oya-Chivo). E non podemos esquecer que nas correntes frías existen ricos caladoiros de peixe que fan que a frota pesqueira galega percorrera máis de medio mundo: Terranova, Malvinas ou Namibia, por poñer tres claros exemplos.
Tema 3 . O clima 1ª parte
Actividades:
• Responde cun SI ou un NON a estas preguntas:o Teñen a mesma latitude aproximadamente? o Están á mesma altitude?o Están á mesma distancia do
• Que fai entón que as temperaturas teñan esas diferenzas?
•• Neva en ambas cidades no inverno? Por que?
NNoo tteeuu ccaaddeerrnnoo ffaaii uunn ppeeqquueennoo eessqquuee
•• FFaaii uunn eessqquueemmaa bbáássiiccoo ddooss ff
ccaaddaa uunn..
••
• ZZoonnaass tteerrmmoocclliimmááttiiccaass Podemosdividir o planeta en tres grandes zonas termoclimáticas:
moderada. o A medida que avanzamos cara ao interior do continente e nos afastamos do mar, a AT vai
aumentando,facéndose as temperaturas extremas.
AAccttiivviiddaaddeess::
•• BBuussccaa ddoouuss ppaaííssee ee ddúú
•• DDii aa qquuee zzoonnaass tteerrmmoocc
Tema 3 . O clima 1ª parte - viaxeaitaca.blogaliza.org
Responde cun SI ou un NON a estas preguntas: Teñen a mesma latitude aproximadamente? Están á mesma altitude? Están á mesma distancia do mar?
Que fai entón que as temperaturas teñan esas diferenzas?
Neva en ambas cidades no inverno? Por que?
eemmaa--rreessuummee ssoobbrree aass ccoorrrreenntteess mmaarriiññaass sseegguu
QQuuee ssoonn??
CCaauussaass..
TTiippooss pprriinncciippaaiiss..
CCoonnsseeccuueenncciiaass ssoobbrree oo cclliimmaa..
ffaaccttoorreess qquuee iinnffllúúeenn nnaa tteemmppeerraattuurraa,, ccuunnhh
Podemosdividir o planeta en tres grandes zonas termoclimáticas:
• Tropical ou Cálida: zona delimitada polos trópicos deCáncer e Capricornio. As temperaturas son altasdurante todo o ano, non baixando as medias mensuaisdos 18ºC, e cunha AT anual baixa.
• Temperada: entre os trópicos e os círculos polares.Temos unha zona no hemisferio norte e osur.
o A nivel do mar e ao lado do océano as temperaturasson suaves todo o ano, cunha AT anual
A medida que avanzamos cara ao interior do continente e nos afastamos do mar, a AT vai aumentando,facéndose as temperaturas extremas.
•• Fría ou Polar: dentro dos Círculos Polares. As temperaturasson frías ou moi frías todo o ano, sendo raroque suban por riba dos 5ºC no verán.
úúaass cciiddaaddeess ddee ccaaddaa zzoonnaa tteerrmmoocclliimmááttiiccaa..
cclliimmááttiiccaass ppeerrtteennccee ccaaddaa ccoonnttiinneennttee..
viaxeaitaca.blogaliza.org 7
uuiinnddoo eessttaass iinnddiiccaacciióónnss::
hhaa ppeeqquueennaa eexxpplliiccaacciióónn ddee
zona delimitada polos trópicos deCáncer e Capricornio. As temperaturas son altasdurante todo o ano, non baixando as medias mensuaisdos 18ºC, e
entre os trópicos e os círculos polares.Temos unha zona no hemisferio norte e outra no
A nivel do mar e ao lado do océano as temperaturasson suaves todo o ano, cunha AT anual
A medida que avanzamos cara ao interior do continente e nos afastamos do mar, a AT vai
: dentro dos Círculos Polares. As temperaturasson frías ou moi frías todo o ano, sendo raroque suban por riba dos 5ºC no verán.
Tema 3 . O clima 1ª parte
BB.. 22ºº eelleemmeennttoo ddoo CClliimmaa :: AA
oo PPeessaa oo aaiirree??
OO aaiirree ppeessaa ssoobbrree aa ssuupp
AAcctt
PPeess
QQuu
QQuu
CCaall
CCoomm
CCaannttiiddaadd
ssuuppeerrffiicciiee.. MMeedd
uunn bbaarróómmeettrroo..
oo OOss cceennttrrooss ddee aacccciióónn::
�� AAnnttiicciillóónnss..
CCeennttrroo ddee aallttaass
eenn sseennttiiddoo ddeesscceennddeenn
hheemmiissffeerriioo aauussttrraall,,ddiivvee
�� DDeepprreessiióónnss oouu
CCeennttrroo ddee bbaaiixx
sseennttiiddoo aasscceennddeennttee eenn
CCoonnvveerrxxeennddoo nnoo sseeuu pp
• Circulación atmosférica As áreas de baixa presión (borrascas) atraen cara a elas o aire das rexións próximas onde
a presión é máis alta (anticiclóns), que son áreas que o lanzan ao seu arredor. Polo efecto de rotación da terra xira cara á dereita no hemisferio norte e cara á esquerda no sur.
Polo tanto o aire sempre se move seguindo a dirección:
É o vento, é dicir, o movemento do aire,que terá máis forza cantode presión entre os centros de acción.
Tema 3 . O clima 1ª parte - viaxeaitaca.blogaliza.org
PPrreessiióónn.. OOss vveennttooss..
ppeerrffiicciiee tteerrrreessttrree eexxeerrcceennddoo pprreessiióónn ssoobbrree eell
ttiivviiddaaddee::
ssaa oo aaiirree??
uuee ttiippoo ddee aaiirree ppeessaa mmááiiss ee ccaall mmeennooss??
uuee ooccoorrrree ccoo aaiirree mmááiiss ppeessaaddoo ee ccoo aaiirree mmááiiss ff
ll éé aa ccoonnsseeccuueenncciiaa mmááiiss iimmppoorrttaannttee??
mmoo ooccoorrrree iissttoo?? EExxpplliiccaa oo pprroocceessoo..
oo AA pprreessiióónn aattmmoossfféérriiccaa..
ddee ddee ffoorrzzaa qquuee oo aaiirree ddaa aattmmoossffeerraa ee
ddiimmooss aa pprreessiióónn aattmmoossfféérriiccaa eenn mmmm ddee mmeerrccuu
CCiirrccuullaacciióónn aattmmoossfféérriiccaa..
ss pprreessiióónnss:: mmááiiss ddee 776600 mmmm ddee mmeerrccuurriioo oouu
nnttee sseegguuiinnddoo aass aagguullllaass ddoo rreellooxxoo nnoo hheemmiiss
eerrxxeennddoo oouu aaffaassttáánnddoossee ddoo sseeuu ppuunnttoo cceennttrraa
uu bboorrrraassccaass..
xxaass pprreessiióónnss ((mmeennooss ddee 776600 mmmm ddee mmeerrccuurriioo
nn ccoonnttrraa ddaass aagguullllaass ddoo rreellooxxoo nnoo hheemmiissffeerriioo
ppuunnttoo cceennttrraall..
Circulación atmosférica presión (borrascas) atraen cara a elas o aire das rexións próximas onde
a presión é máis alta (anticiclóns), que son áreas que o lanzan ao seu arredor. Polo efecto de rotación da terra xira cara á dereita no hemisferio norte e cara á esquerda no sur.
Polo tanto o aire sempre se move seguindo a dirección: Anticiclón � Depresión
É o vento, é dicir, o movemento do aire,que terá máis forza cantode presión entre os centros de acción.
viaxeaitaca.blogaliza.org 8
llaa..
ffrrííoo??
eexxeerrccee ssoobbrree uunniiddaaddee ddee
uurriioo oouu eenn bbaarreess uuttiilliizzaannddoo
uu 11..001133 mmbb.. OO sseeuu aaiirree xxiirraa
ssffeerriioo nnoorrttee ee aaoo rreevvééss nnoo
aall..
oo oouu ddee 11001133 mmbb)).. XXiirraann eenn
oo nnoorrttee ee aaoo rreevvééss nnoo ssuurr,,
presión (borrascas) atraen cara a elas o aire das rexións próximas onde a presión é máis alta (anticiclóns), que son áreas que o lanzan ao seu arredor. Polo efecto de rotación da
É o vento, é dicir, o movemento do aire,que terá máis forza canto maior sexa a diferenza
Tema 3 . O clima 1ª parte - viaxeaitaca.blogaliza.org 9
AAccttiivviiddaaddee::
OObbsseerrvvaa eessttaa ffoottooggrraaffííaa::
•• QQuuee ooccoorrrree ccoo ffuummee..
•• PPoorr qquuee nnoonn ssoobbee??
•• QQuuee tteemmppoo iinnddiiccaa iissoo??EExxppllííccaaoo..
CC.. 33ºº eelleemmeennttoo ddoo CClliimmaa:: AA hhuummiiddaaddee:: aass pprreecciippiittaacciióónnss..
oo AA hhuummiiddaaddee ddoo aaiirree..
OO aaiirree ccoonnttéénn sseemmpprree uunnhhaa ccaannttiiddaaddee ddee vvaappoorr ddee aauuggaa,, mmaaiioorr oouu mmeennoorr,, pprroocceeddeennttee ddaa
eevvaappoorraacciióónn ddaa aauuggaa ddooss mmaarreess,, ddaass tteerrrraass hhúúmmiiddaass ee ddaa ttrraannssppiirraacciióónn ddooss vveexxeettaaiiss,, ee qquuee rreepprreesseennttaa
mmeennooss ddoo 00,,000011%% ddaa aauuggaa qquuee tteemmooss eenn ttooddoo oo ppllaanneettaa TTeerrrraa..
CCaannddoo oo aaiirree ccoonnttéénn aa mmááxxiimmaa ccaannttiiddaaddee ddee vvaappoorr ddee aauuggaa qquuee ppooddee mmaanntteerr nneessaa pprreessiióónn ee tteemmppeerraattuurraa
(( aaiirree ssaattuurraaddoo)),, ssee bbaaiixxaa aa tteemmppeerraattuurraa mmááiiss,, eemmppeezzaa aa pprreecciippiittaarr,, ttrraannssffoorrmmáánnddoossee oo vvaappoorr ddee aauuggaa eenn
aauuggaa llííqquuiiddaa.. IIssttoo pprroovvooccaa qquuee aa ccaannttiiddaaddee ddee aauuggaa qquuee hhaaii nnoo aaiirree aattmmoossfféérriiccoo aaccaabbaa pprreecciippiittáánnddoossee eenn
ffoorrmmaa ddee ::
CChhuuvviiaa NNeevvee SSaarraaiibbaa
PPaarraa mmeeddiirr aa ccaannttiiddaaddee ddee pprreecciippiittaacciióónnss ((nnoorrmmaallmmeennttee aauuggaa eenn ffoorrmmaa ddee cchhuuvviiaa)) uussaammooss uunn
aappaarreelllloo cchhaammaaddoo pplluuvviióómmeettrroo qquuee nnooss iinnddiiccaa aa ccaannttiiddaaddee ddee lliittrrooss ddee aauuggaa ccaaííddooss ppoorr mmeettrroo ccaaddrraaddoo
((ll//mm22))..
AA ddiiffeerreennzzaa ddaa tteemmppeerraattuurraa,, eenn cclliimmaattoollooxxííaa nnoonn ssee aaddooiittaann uussaarr mmeeddiiaass nnaass pprreecciippiittaacciióónnss,, sseennóónn
qquuee ssee ddáá oo ttoottaall mmeennssuuaall oouu aannuuaall,, iinnddiiccáánnddoonnooss ssee oo cclliimmaa dduunnhhaa zzoonnaa éé mmááiiss oouu mmeennooss sseeccoo oouu hhúúmmiiddoo..
O aire quente ocupa máis espazo có aire frío, porque as súas partículas (moléculas
principalmente dos gases osíxeno e nitróxeno) están máis separadas, deixando espazo para que se incorporen moléculas da auga en estado de vapor. Polo tanto, o aire quente admite máis humidade có frío, recollendo auga evaporada de onde está na terra como é caso de ríos, lagos e mares. Cando o aire contén a cantidade máxima de vapor de auga que pode conter, dise que está saturado de humidade. Por tanto esa cantidade máxima que pode conter varía coa temperatura tal e como se indica na seguinte táboa:
A atmosfera a maior temperatura é capaz de almacenar máis auga.
Tema 3 . O clima 1ª parte - viaxeaitaca.blogaliza.org 10
oo OO cciillccoo ddaa aauuggaa.. Cando a temperatura do aire descende por debaixo do punto de orballo ou punto de
saturación, ou dito doutro xeito, o arrefriamento da atmosfera fai aumentar a humidade relativa ata acadar o 100%, os g de auga que non poden manterse en estado de vapor condensan en pequenas gotas que acabarán dando lugar a néboa, ou choiva. Por iso, ao arrefriarse, fórmanse nubes, néboas,orballo, xeada, que precipita e auga volta como auga líquida aos lugares da superficie da terra onde se acumula a auga líquida.
Por iso isto coñécese como ciclo da auga.
11.. EEVVAAPPOORRAACCIIÓÓNN::
AA aauuggaa ddooss rrííooss,, mmaarreess,, llaaggooss,, ddaa ttrraannssppiirraacciióónn vveexxeettaall…… eevvaappóórraassee,, ffaacceennddoo qquuee aass mmaassaass ddee
aaiirree tteeññaann uunnhhaa ppoorrcceennttaaxxee ddee hhuummiiddaaddee..
22.. SSAATTUURRAACCIIÓÓNN::
EEssaass mmaassaass ddee aaiirree mmóóvveennssee ((ssee oo ffaann,, ppoorr eexxeemmpplloo,, ppoorr rriibbaa ddoo ooccééaannoo vvaannssee ccaarrggaannddoo ccoonn mmááiiss
hhuummiiddaaddee)),, ppeerroo ttaamméénn ((ddeeppeennddeennddoo ddee mmooiittooss ffaaccttoorreess ccoommoo aattooppaarr oouuttrraa mmaassaa ddee aaiirree ccoonn ddiiffeerreennttee
tteemmppeerraattuurraa oouu cchhooccaarr ccuunnhhaa ccaaddeeaa mmoonnttaaññoossaa ee ssuubbiirr ppoorr eellaa,, …… )) ccaammbbiiaann ddee tteemmppeerraattuurraa..
SSee oo qquuee ooccoorrrree éé qquuee ssee aarrrreeffrrííaa ((xxaa vviimmooss qquuee aa tteemmppeerraattuurraa bbaaiixxaa aa mmeeddiiddaa qquuee ssee ssoobbee)),,
cchhééggaassee aaoo qquuee ssee cchhaammaa ppuunnttoo ddee ssaattuurraacciióónn,, oouu ppuunnttoo ddee oorrbbaalllloo éé ddiicciirr,,aa mmaassaa ddee aaiirree ““ffáárrttaassee ddee
hhuummiiddaaddee““..
33.. CCOONNDDEENNSSAACCIIÓÓNN::
CChheeggaaddoo aaoo ppuunnttoo ddee oorrbbaalllloo,, ee hhaabbeennddoo nnúúcclleeooss ddee ccoonnddeennssaacciióónn ((ssaalleess mmiinneerraaiiss,, ppoo…… )) aappaarreecceenn
aass nnuubbeess,, qquuee nnoonn ssóó mmááiiss qquuee vvaappoorr ee ggoottaass ddee aauuggaa eenn ccoonnddeennssaacciióónn.. SSee aa ccoonnddeennssaacciióónn ooccoorrrree aaoo nniivveell
ddoo cchhaann,, aappaarreeccee nnéébbooaa,, oouu oorrbbaalllloo,, ee eenn aallttuurraa cchhuuvviiaa oouu ssaarraabbiiaa oouu nneevvee,, ssee ssee aaccaaddaann tteemmppeerraattuurraass
bbaaiixxoo cceerroo..
44.. PPRREECCIIPPIITTAACCIIÓÓNN::
AAss ggoottaass ddee aauuggaa ((oouu ffoolleerrppaass ddee nneevvee,, oouu ssaarraaiibbaa,, ssee aa tteemmppeerraattuurraa ddoo aaiirree éé iinnffeerriioorr aa 00ººCC)),,
ppoorr aarrrraassttrree,, vvaannssee ffaacceennddoo mmááiiss ggrraannddeess,, ccaaeennddoo ppoolloo sseeuu pprrooppiioo ppeessoo ((ddeebbiiddoo áá ffoorrzzaa ddaa ggrraavviiddaaddee)).. ÉÉ
ddiicciirr,, cchhoovvee,, nneevvaa oouu ccaaee ssaarraabbiiaa..
Tema 3 . O clima 1ª parte
oo TTiippooss ddee cchhuuvviiaass..
ccoonnttrraarriioo:: oo aaiirree vvaaii bbaaiixxaannddoo ee qquuee
nnuullaass.. EEnn ccaassooss eexxttrreemmooss ppooddee cchheeggaa
mmoonnttaaññoossaa)).. ÉÉ oo ccaassoo ddoo ddeesseerrttoo dd
RRoocchhoossaass))..
AAss bbaaiixxaass pprreessiióónnss ddaass zzoonnaass
ccoonnvveerrxxeerr nnaa ssúúaa ppaarrttee cceennttrraall.. AAssíí pp
aaiirreess ddeesstteess ddoouuss ttiippooss eennttrraann eenn ccoonn
mmááiiss lliixxeeiirroo aasscceennddee ssoobbrree oo ffrrííoo mmáá
ccoonnttaaccttoo ddoo aaiirree ppoollaarr ee ddoo ttrrooppiiccaall m
uunn aasscceennssoo rrááppiiddoo ddoo aaiirree hhúúmmiiddoo ee
pprroodduuccee nnuubbeess mmooii ddeesseennvvoollvviiddaass,, cc
Tema 3 . O clima 1ª parte - viaxeaitaca.blogaliza.org
CChhuuvviiaass ppoorr CCoonnvveecccciióónn ((oouu AAsscceennssiióónn))
PPrrooddúúcceennssee ccaannddoo uunnhhaa ppaarrcceellaa ddee aaiirree
rreeqquueennttaaddoo,, ssee rreeqquueennttaa áá ssúúaa vveezz,, ss
ssaattúúrraassee,, ccoonnddeennssaa ee pprreecciippiittaa ((cchhoovvee)).. ÉÉ o
ttoorrmmeennttaass eessttiivvaaiiss (( ddoo vveerráánn )) ddee zzoonnaass ddoo ii
sseellvvaass eeccuuaattoorriiaaiiss..
CChhuuvviiaass oorrooggrrááffiiccaass
OO aaiirree hhúúmmiiddoo qquuee ss
ddoo ooccééaannoo vveessee oobbrriiggaaddoo aa
ccoonn mmoonnttaaññaass,,oo qquuee pprroo
tteemmppeerraattuurraa ee aa pprreecciippiittaaccii
qquuee mmiirraa aaoo ooccééaannoo,,mmeennttrr
aaiirree ddeesscceennddee,, aauummeennttaannddoo
xxuunnttoo ccooaa ppeerrddaa ddee hhuummiiddaa
pprreecciippiittaacciióónnss nneessttaass ccaarraass
mmeennoorreess..
MMeennttrreess nnoo llaaddoo ddee b
vveennttoo)) dduunnhhaa ccaaddeeaa mmoon
pprreecciippiittaacciióónnss,, nnoo llaaddoo d
eennttáánnddoossee,, ppoolloo qquuee ssoonn aass pprreecciippiittaacciióónnss mm
aarr aa ffoorrmmaarrssee uunn ddeesseerrttoo cchhaammaaddoo ddee ““bbaarrrree
ddoo ooeessttee ddee nnoorrtteeaamméérriiccaa ((nneessttee ccaassoo aa bb
CChhuuvviiaass ppoorr ffrroonntteess
ss ddee bboorrrraassccaa aattrraaeenn ccaarraa aa eellaass mmaassaass ddee aa
ppoorr eexxeemmpplloo ppooddee aacccceeddeerr aaiirree áárrttiiccoo ee aaiirree
nnttaaccttoo,, eessttaabblléécceessee uunnhhaa ssuuppeerrffiicciiee ffrroonnttaall dd
ááiiss ddeennssoo.. CCaannddoo aa ddiiffeerreennzzaa ddee tteemmppeerraattuu
mmaarrííttiimmoo,, ffóórrmmaassee oo ccooññeecciiddaa ccoommoo ffrroonnttee
ee qquueennttee,, eemmppuuxxaaddoo ppoollaa ccoorrrreennttee ffrrííaa ppoollaa
ccoommppaaññaaddaass ddee ffoorrtteess cchhuuvvaassccooss.. PPoolloo ccoonntt
viaxeaitaca.blogaliza.org 11
ee,, eenn ccoonnttaaccttoo ccoo cchhaann
ssoobbee ((aasscceennddee)),,aarrrreeffrrííaassee,,
oo ccaassoo,, ppoorr eexxeemmpplloo,, ddaass
iinntteerriioorr oouu ddaass cchhuuvviiaass ddaass
ssee ddeesspprraazzaa ppoollaa ssuuppeerrffiicciiee
aa aasscceennddeerr ccaannddoo ssee aattooppaa
oovvooccaa aa ddiissmmiinnuucciióónn ddee
iióónn nnaa ccaarraa ddaass mmoonnttaaññaass
rreess qquuee nnaa ccaarraa ooppoossttaa oo
oo aa ssúúaa tteemmppeerraattuurraa oo qquuee
aaddee nnoo aasscceennssoo ffaaii qquuee aass
ooppoossttaass aaoo ooccééaannoo sseexxaann
bbaarrlloovveennttoo ((ddee oonnddee vvéénn oo
nnttaaññoossaa hhaaii aabbuunnddaanntteess
ddee ssoottaavveennttoo ooccoorrrree oo
mmooiittoo mmeennoorreess oouu iinncclluussoo
eeiirraa”” ((aa qquuee ffoorrmmaa aa ccaaddeeaa
bbaarrrreeiirraa ssoonn aass MMoonnttaaññaass
aaiirree ddiivveerrssoo qquuee tteennddeenn aa
ee ttrrooppiiccaall mmaarrííttiimmoo.. CCaannddoo
ddee ccoonnttaaccttoo.. OO aaiirree qquueennttee
uurraa éé ttaann ggrraannddee ccoommoo nnoo
ffrrííaa qquuee ssee ccaarraacctteerriizzaa ppoorr
aarr ee sseeccaa ((aaiirree ddeennssoo)).. IIssttoo
ttrraarriioo ccaannddoo aass ddiiffeerreennzzaass
Tema 3 . O clima 1ª parte - viaxeaitaca.blogaliza.org 12
nnoonn ssoonn ttaann aacceennttuuaaddaass,, ffóórrmmaannssee aass ffrroonntteess ccáálliiddaass,, oonnddee oo aaiirree mmááiiss qquueennttee aasscceennddee lleennttaammeennttee ppoorr rriibbaa
ddoo aaiirree mmeennooss qquueennttee oouu rreellaattiivvaammeennttee ffrrííoo,, ddaannddoo lluuggaarr aa nnuubbeess eessttrraattiiffoorrmmeess,, nnéébbooaass ee oorrbbaallllooss oouu
cchhuuvviiaass mmooii ffiinnaass..
AAss cchhuuvviiaass ppoorr ffrreenntteess ssoonn aass mmááiiss ffrreeccuueenntteess eenn GGaalliicciiaa..
AAccttiivviiddaaddee::
FFaaii uunn ssiinnxxeelloo eessqquueemmaa ddooss eelleemmeennttooss ddoo cclliimmaa ee ddooss aassppeeccttooss mmááiiss iimmppoorrttaanntteess ddee ccaaddaa uunn ddeelleess.. NNoonn
uusseess ffrraasseess,, ssóó ppaallaabbrraass ccllaavvee ee ssíímmbboollooss (( ffrreecchhaass,, ccoorrcchheetteess,,……..))