Tema 2. A arte prehistórica

27
TEMAII TEMAII ARTE PREHISTÓRICA ARTE PREHISTÓRICA

Transcript of Tema 2. A arte prehistórica

Page 1: Tema 2. A arte prehistórica

TEMAII TEMAII

ARTE PREHISTÓRICA ARTE PREHISTÓRICA

Page 2: Tema 2. A arte prehistórica

TEMA 2. OS INICIOS DA ARTE: ARTE PREHISTÓRICA E DO PRÓXIMO ORIENTE

ÍNDICE

1. A ARTE PREHISTÓRICA1. A arte paleolitica2. A arte do epipaleolítico3. A arte neolítica e da Idade dos Metais

Page 3: Tema 2. A arte prehistórica

a) A arte paleolítica

• 30000- 8000 a.C. • Sociedades primitivas

cazadoras• Casi exclusivamente europea• Abrangue desde obxectos de

adorno ata os grandes frisos parietais

• Destaca dous tipos de arte: – arte moble: Caracterízase por:

• son pequenas pezas que se podían levar de un lugar a outro.

• Vinculada a utensilios cotidianos

– arte rupestre: Caracterízase por:• arte realizada sobre paredes,

teitos e chan das covas e abrigos.

• Represéntanse animais, signos e figuras humanas.

• As técnicas usadas son:– Pinturas : a base de

colorantes minerais aplicados directamente ou mezclados con algún aglutinante

– Gravados: directamente sobre rocha case sempre.

– Escultura:relevos sobre rochas duras e modelados sobre arxila.

CARACTERÍSTICAS

CARACTERÍSTICAS XERAISCARACTERÍSTICAS XERAIS

Page 4: Tema 2. A arte prehistórica

a) A arte paleolítica

• Teorías sobre a interpretación da arte paleolítica

– Arte como motivación estética: • anterior ao descubrimento das

representacións rupestres• Moitos utensilios para actividades

rutinarias otorga tempo libre que usan para a arte

– Arte como elemento utilitario de ritos e ceremonias

• Presencia masiva de especies de alimentación e supervivencia

• Covas e abrigos son un contexto único que actúa como santuario

• Estilos da arte paleolítica según Leroi– GourhanLeroi– Gourhan::

– Estilo I: 30000- 25000 a.C. Baixorrelevos e gravados de animais –incompletos-. Exemplos: Ferrassie e Isturitz

– Estilo II: 25000-20000 a.C.Os animais presentan curvas nas cervicias en forma de S e as extremidades son desproporcinadas. Exemplos: Manas da cova de Gargas (Pirineos franceses)

– Estilo III: 20000-15000 a.C. Deste estilo son as máis importantes representacións: animais de pescozos longos e grandes corpos. Exemplos: Lascaux (Dordoña) Pasiega (Santander)Temos restos tamén de arte moble desta periodo. Destacan as “Venus” como deusas da fertilidade. Destacan: Willwndorff (Austria) e Lespugne ( Francia)

– Estilo IV: Divídese en dúas etapas:

• Antiga: 15000-12000 a.C.Realismo e naturalismoUso de liñas de despece para marcar cambios de pelaxe, forma, etcExemplos: Altamira (Cantabria) Combarelles (Francia)

• Recente: 12000-8000 a.C.Aparecen figuras con movemento

CARACTERÍSTICAS XERAISCARACTERÍSTICAS XERAIS

CARACTERÍSTICAS

Page 5: Tema 2. A arte prehistórica

1. A arte prehistórica

• a) a arte paleolítica

• b) a arte do epipaleolítico

• c) a arte neolítica e da

Idade dos Metais

Page 6: Tema 2. A arte prehistórica

a) A arte paleolítica

Pinturapaleolítica

SoporteParietal

(sobre paredes)

Capa de arcilla superficial(por descomposición de caliza)

Sobre roca orixinal

Materiais

Pigmentos cromáticos

Carbón vexetalNegro manganeso

Arcillas Óxidos de ferro

AglutinantesGrasa animal

Resinas

Técnicas

Tamponado :Anacos de pel mollados en pintura Aerografía : pintura diluida na boca e escupida na pedra

Dedos : untar dedos e pintar con eles na paredeCarbón fragmentos de madeira carbonizada

Contexto histórico

Paleolítico Superior (3O000 – 8000)

Grupos de cazadores-recolectores

Glaciacións

Sólo poden manterse grupos pequenosDeben emigrar siguindo ás manadas

Vida en covas

PINTURAPINTURACARACTERÍSTICAS PINTURA PALEOLÍTICA

Page 7: Tema 2. A arte prehistórica

a) A arte paleolítica

Características formais

Ausencia de composición

Individuais sin formar escenas

Figuras ailladas

Xuxtaposición amplia(separadas por lonxitude superior ás figuras)

Xuxtaposición estreita(separadas por lonxitude inferior ás figuras)

Superposición(uns animais cubren parte de outros)

Ausencia de chan

Indefinido Ausencia da parte inferior dos animais

Lineal Final de patas suxiren o chan

Posiciónsvariadas

HorizontaisVerticaisOblicuas

Trazo groso

Silueta pintada

SeguidaDifuminadaPuntillada

ReforzoRaspadosestrías

Fuciño, ollos, cornosespecialmente

Pinturapaleolítica

PINTURAPINTURACARACTERÍSTICAS PINTURA

PALEOLÍTICA

Page 8: Tema 2. A arte prehistórica

a) A arte paleolítica

Pinturapaleolítica

Características formais

naturalismo

Realismo visual(parecido coa realidade)

Saíntes da rocha crean tridimensionalidadeReproducción da pelaxe (pequenos trazos)

Realismo intelectual(representa o que existe

aínda que non se poida ver ó mesmo tempo)

Perspectiva torcida

Figura de perfilCatro patasPezuñas e cornos de fronte

Intentos de representar movemento

Según Leroi-Courham

Animación nula (estatismo)Animación simétrica (moi movidas)Animación segmentada (parte corpo movida)Animación coordinada (catro extremidades movidas)

PolicromíaNegro manganeso ou carbónÓxido de ferrosArcillas

Ao combinar distintas cantidadesde pigmentos e colocar diferentes espesores xurde a policromía (en realidade moitas veces eran pinturas planas xuxtapostas e noutras zonas mezcladas)

Convencionalismos M ventral de animaisCabezas desproporcionadamente pequenas

PINTURAPINTURACARACTERÍSTICAS PINTURA

PALEOLÍTICA

Page 9: Tema 2. A arte prehistórica

a) A arte paleolítica

Altamira (Cantabria, España). Teito de sala policromada

Ata ano 1925o chan estaba

moi cerca do teito polo que era imposible

unha contemplación unitaria de todas as figuras

PINTURAPINTURA

Ausencia de composición

Grandes figuras

policromía Trazo groso e incisións

Naturalismo(visual e intelectual)

SoporteMateriaisTécnicas

TemáticasInterpretación

Contexto históricoEtc.

convencionalismos

Según Leroi-Gourham:Grupo de bisontes delimitadospor dous cabalos, un xabalí e

dúas cervas ( casi trinta figuras)

Descubierta en 1879 por Marcelino de Sautuola

Datada de hace unos 14.000 a 15.000 anos

COVA ALTAMIRA

Page 10: Tema 2. A arte prehistórica

a) A arte paleolítica

Cova de Altamira, Cantabria, España

Altamira. Bisontes Protuberancias que dan sensación

de tridimensionalidade

PINTURAPINTURA COVA ALTAMIRA

Page 11: Tema 2. A arte prehistórica

a) A arte paleolítica

Altamira. Figuras aisladas.Ausencia de composiciòn

Altamira. Contorno groso.Policromía

Naturalismo. Pelo sinalado. Catro patas

PINTURAPINTURA COVA ALTAMIRA

Page 12: Tema 2. A arte prehistórica

a) A arte paleolítica

Lascaux (Dordoña, Francia). Galería axial.

Descuberta en 1940 por Radivat y Marsal

Diversas zonas cova Lascaux (Francia)

Sala dos touros

Muros de cinco metrose un monstruo ( la Licorne)

Galería axial

Vinte metros

Passage e Nef

Galería principal

Manifestacións pictóricas pertenecentes ao estilo

magdaleniense III

Más de cuatrocentas cincuenta figuras

reconocibles en toda a cova

Cabinet des Felins

Ábside Pozo

PINTURAPINTURA COVA LASCAUX

Page 13: Tema 2. A arte prehistórica

b) A arte do epipaleolítico• 9000- 6000 a.C.• Arte levantina

• Rica e evolucionada• Arte lineal e de debuxo• Con valores novos• Función relixiosa, máxica e de

encantamento• Localización: nas partes máis

profundas das covas

• Técnica:uso de policromía• Predominio maior da figuración

humana aínda que esquematizada

• Maior movemento nas figuras• O home domina as escenas• Destacan: Danza de Cogull

(Lleida) e Cova da Vella (Albacete)

CARACTERÍSTICAS XERAISCARACTERÍSTICAS XERAIS CARACTERÍSTICAS

Page 14: Tema 2. A arte prehistórica

b) A arte do epipaleolítico

Pinturaepipaleolítica

SoporteParietal

(sobre paredes)

Capa de arcilla superficial(por descomposición de caliza)

Sobre rocha orixinal

Materiais

Pigmentos cromáticos

Óxidos de ferro predominantemente

AglutinantesGrasa animal

Resinas

Técnicas Dedos“Pincel”

Contexto histórico

Mesolítico (9.000 – 6.000)

Grupos de cazadores-recolectores

Interglaciar

Sólo poden manterse grupos pequenosDeben emigrar siguindo ás manadas

Vida en abrigos rocosos

PINTURAPINTURA

CARACTERÍSTICAS PINTURA EPIPALEOLÍTICA

Page 15: Tema 2. A arte prehistórica

b) A arte do epipaleolítico

Características formais

ComposiciónForman escenas

Trazo fino

Silueta continua

Sin incisións

Pinturaepipaleolítica

Composición en diagonal(punto de fuga oblicuo)

Escenas moi movidas

Antinaturalismo

Xeometrización e esquematización

Figuras planas

Contornos simplificadosEliminación dos detalles(non sinalan ollos o pelo)

Non reproducen volumen

Representación do movemento

Posicións diagonais

Figuras con extremidades moi abertas

Monocromía Figuras recheas dunha sóa corPredominio de tonos ocres

PINTURAPINTURA

CARACTERÍSTICAS PINTURA EPIPALEÓLÍTICA

Page 16: Tema 2. A arte prehistórica

b) A arte do epipaleolítico

Pinturaepipaleolítica

Temática ( Impónse

o narrativo)

Predominio de animais de pequeno tamaño (en torno a vinte centímetros)

Abundancia de figuras humanas

Exemplos

Muy estilizadas

Convencionalismos Partes de frentePartes de perfil

Escenas de vida cotidiana (recolección, caza, etc.)

Valltorta (Castellón) Mesolítico

Cogull (Lérida) Neolítico

interpretacións Perden función máxica

PINTURAPINTURA

CARACTERÍSTICAS PINTURA EPIPALEOLÍTICA

Page 17: Tema 2. A arte prehistórica

b) A arte do epipaleolítico

Valltorta (Castellón, España). Cacería

esquematización estilización Contornos finos

monocromía Composicións dinámicas

Carácter narrativo

convencionalismos

Extremidades moi abertas

planitude

Composición en diagonal

PINTURAPINTURA

COVA VALLTORTA

Page 18: Tema 2. A arte prehistórica

c) A arte neolítica e da idade dos metais

• Etapa menos fecunda

• Aparece a cerámica, amuletos e novos ídolos

• Non desaparecen os gravados rupestres

• Características do panorama desta arte:– Inicios do urbanismo

– Sedentarización– Aparición primeiras civilizacións (IV

milenio en Mesopotamia e Exipto)– Desenvólvese a cultura castrexa na

zona galaica – Desenvólvese o megalitismo: V

milenio a.C. con novas arquitecturas como os crómlech, menhir, dolmen, taulas, etc

– Xeneralízase un estilo esquemático en pinturas rupestres

• Destacan novas tipoloxías arquitectónicas:

– Dolmen: estructura de carácter funerario formado por pedras verticais (ostortatos) que sosteñen unha gran lasca horizontal (cobixa)

– Menhir: pedra alongada cravada no chan

– Crómlech: círculo de pedras asociado ao culto a o sol

– Aliñacións: filas de menhires xunto a unha tumba

CARACTERÍSTICAS XERAISCARACTERÍSTICAS XERAIS

CARACTERÍSTICAS

Page 19: Tema 2. A arte prehistórica

c) A arte neolítica e da idade dos metais

Menhir

Grandes bloques de pedra

(varias toneladas)

Colocados en vertical

Trasladados Grandes distancias

Dolmen

Pedras verticais

(Ortostatos)

LascaHorizontal(cobixa)

Completamente cubertos de terra

A veces desbastan frotando con areniscas

Arrancan de xacimientos con madeiras e odres de

auga (ensanchan) e mediante contrastes frío-calor

Recortan dándolle formas máis ou menos xeométricas

Sentido máxico de conexión de forzas

telúricas (terra) co ceo (proxección)

Posible función funeraria

ARQUITECTURA MEGALÍTICAARQUITECTURA MEGALÍTICA

DOLMEN E MENHIR

Page 20: Tema 2. A arte prehistórica

c) A arte neolítica e da idade dos metais

Evolución dolmen: dolmen simple, sepulcro de corredor e galería cuberta

Pasillo adinteladoCámara sepulcral

circular con falsa cúpula(por acercamento progresivo

de lascas)

Ortostatos poden ser progresivamente reemplazados por muros ciclópeos

Dolmen cuberto

ARQUITECTURA MEGÁLITAARQUITECTURA MEGÁLITA

EVOLUCIÓN DOLMÉN

Page 21: Tema 2. A arte prehistórica

c) A arte neolítica e da idade dos metais

Dolmen de galería cubierta: Menga

Pasillo adintelado25 metros de largo por 6 metros

de ancho

ortostatos

cobixas

Montículo de arena que o cubre.

Orientación hacia o leste(iluminación en solsticio)

ARQUITECTURA MEGALÍTICAARQUITECTURA MEGALÍTICA

DOLMEN CUBERTO

Page 22: Tema 2. A arte prehistórica

c) A arte neolítica e da idade dos metais

Sepulcro de Corredor: cova do Romeral

Doble cámara

Falsa cúpula con gran cobixa

final

Montículo de cubrición

Cova do Romeral (Málaga)

Muros ciclópeos

ARQUITECTURA MEGALÍTICAARQUITECTURA MEGALÍTICA

COVA DO ROMERAL

Page 23: Tema 2. A arte prehistórica

c) A arte neolítica e da idade dos metais

Aliñación de Carnac (Francia) . Aérea

Once filas

Un kilómetro de lonxitude

Pobos sedentarios(agricultura, gandería, etc.)

Numerosa poboación para poder extraer, transportar e

colocar pedras

Suficientes excedentes alimenticios para poder dedicar moito tempo e

enerxía a estas construcciones

Cien grandes menhires en

cada fila

ARQUITECTURA MEGALÍTICAARQUITECTURA MEGALÍTICA

CARNAC

Page 24: Tema 2. A arte prehistórica

c) A arte neolítica e da idade dos metais

Ubicada no único lugar onde alúa chea se coloca perpendicular á saída do sol no solsticio de verán

no hemisferio norte (sobre 21 de xuño)

Diversas remodelaciónsDesde finais do cuarto milenio

antes de Cristo ata mediados do segundo

Círculo de trilitos (dúas pedras verticais de 25 Tn.

e unha horizontal de 5 Tn. De arenisca local) traballados entre

sí con xuntas de espiga e mortalla

Cinco trilitos en forma de ferradura

Gran avenida

Círculo formado por vinte monolitos de pedra azulada traída

de Gales (a más de 150 Km) duns catro a cinco metros de alto

Foso circular de máis de cen metros de diámetro

e anes de pedras

Grande pedra central

Cromlech Stonehenge ( Reino Unido) . Aérea

ARQUITECTURA MEGALÍTICAARQUITECTURA MEGALÍTICA

STONEHENGE

Page 25: Tema 2. A arte prehistórica

c) A arte neolítica e da idade dos metais

Cromlech Stonehenge (Reino Unido). Reproducción

Cromlech Stonehenge

ARQUITECTURA MEGALÍTICAARQUITECTURA MEGALÍTICA

STONEHENGE

Page 26: Tema 2. A arte prehistórica

c) A arte neolítica e da idade dos metais

Modelos cultura megalítica baleárica

Taula

NavetaTalayot

Naveta

Taula

Tres lados con muros e frente aberto

Losa vertical e encima horizontal

Terceira lousa inclinada

Función ritual: sacrificios de animais

ARQUITECTURA MEGALÍTICAARQUITECTURA MEGALÍTICA

TAULA, TALAYOT E NAVETA

Page 27: Tema 2. A arte prehistórica

c) A arte neolítica e da idade dos metais

Talaiot: Torreón troncocónico - vivenda

Torreòntroncocónico

Cuberto con falsa cúpulaVanos en

zona superior

Pilar central como reforzo

Adosados a muros ou exentos

Función defensiva e de vivenda

Muros ciclópeos

Naveta: construcción rectangular de carácter

funerario

Construcción lonxitudinal(rectangular)

Pedras talladas en aparello regular.

Máis grosas as da zona inferior

Falsa bóvedaApertura moi estreita

División en tres naves separadas

por pilares

Función funeraria: enterramento colectivo

ARQUITECTURA MEGALÍTICAARQUITECTURA MEGALÍTICA

NAVETA E TALAYOT