A GUERRA FRÍA1945-1991

{{Lección 1.Lección 1.

A Guerra Fría. A Guerra Fría. Orixe e bloquesOrixe e bloques

o Chámase Guerra Fría á disputa entre os EEUU e a URSS tras Chámase Guerra Fría á disputa entre os EEUU e a URSS tras finalizar a Segunda Guerra Mundial. finalizar a Segunda Guerra Mundial.

o Este concepto designa Este concepto designa a ausencia dun enfrontamento militar a ausencia dun enfrontamento militar directodirecto entre ambas potencias mundiais, a pesar de que o seu entre ambas potencias mundiais, a pesar de que o seu antagonismo xerou rivalidades militares, económicas e antagonismo xerou rivalidades militares, económicas e diplomáticas. diplomáticas.

o Estas rivalidades leváronlles a desenvolver unha Estas rivalidades leváronlles a desenvolver unha carreira carreira armamentística armamentística que desembocou en:que desembocou en:o Enfrontamentos atómicos entre ambos países.Enfrontamentos atómicos entre ambos países.o Espionaxe.Espionaxe.o Propaganda hostil entre ambos.Propaganda hostil entre ambos.o Intimidación e apoio a terceiros países en guerras locais e rexionais, Intimidación e apoio a terceiros países en guerras locais e rexionais,

sobre todo procedentes do Terceiro Mundo.sobre todo procedentes do Terceiro Mundo.

¿Qué foi a Guerra Fría?¿Qué foi a Guerra Fría?

CausasCausas::o Diferenzas ideolóxicas:Diferenzas ideolóxicas:

o Nacións Capitalistas (EEUU), con economía de mercado.Nacións Capitalistas (EEUU), con economía de mercado.o Nacións Comunistas (URSS), con presenza política dun so partido e Nacións Comunistas (URSS), con presenza política dun so partido e

economía colectivizada.economía colectivizada.o Intereseses contrapostos, posto que a importancia mundial de Intereseses contrapostos, posto que a importancia mundial de

ambas potencias leváronlles a queres repartirse as zonas de ambas potencias leváronlles a queres repartirse as zonas de influencia:influencia:o Estados Unidos exercería control sobre Europa Occidental.Estados Unidos exercería control sobre Europa Occidental.o A URSS sobre Europa Oriental.A URSS sobre Europa Oriental.

O inicio da rivalidadeO inicio da rivalidade

o A pesares de que as A pesares de que as discrepancias entre ambas discrepancias entre ambas potencias manifestáronse antes potencias manifestáronse antes de finalizar a Segunda Guerra de finalizar a Segunda Guerra Mundial, a súa ruptura fíxose Mundial, a súa ruptura fíxose efectiva a partir de 1947, debido efectiva a partir de 1947, debido a:a:

o Os EEUU obligaron aos Os EEUU obligaron aos países occidentales a expulsar países occidentales a expulsar os partidos comunistas. Para os partidos comunistas. Para reforzar dita idea, o seu reforzar dita idea, o seu presidente formularía a presidente formularía a Doutrina TrumanDoutrina Truman, que , que pretendía conter a expansión pretendía conter a expansión do comunismo.do comunismo.

o A URSS desenvolvería, pola A URSS desenvolvería, pola súa parte, o súa parte, o Informe JdanovInforme Jdanov, , que opoñíase ao imperialimos que opoñíase ao imperialimos de EEUU. Para reforzalo, na de EEUU. Para reforzalo, na zona de Europa Oriental se zona de Europa Oriental se estableceron democracias estableceron democracias populares baixo o modelo populares baixo o modelo soviético.soviético.

Nas Democracia Popular as clases sociais aliánse baixo a dirección do proletariado como clase dominante.Nalgunhas democracias populares aínda que non existía liberdade de prensa ou de asociación, sí había eleccións periódicas.

O mundo quedou dividido O mundo quedou dividido en dous bloquesen dous bloques, o capitalista e o , o capitalista e o comunista por unha liña imaxinaria que ía dende o mar Báltico ata comunista por unha liña imaxinaria que ía dende o mar Báltico ata o Adriático, coñecida como “pano de aceiro” (“telón de acero”. W. o Adriático, coñecida como “pano de aceiro” (“telón de acero”. W. Churchill)Churchill)

Para consolidar a súa hexemonía nas súas zonas de influencia, Para consolidar a súa hexemonía nas súas zonas de influencia, ambas superpotencias estableceron organizacións económicas e ambas superpotencias estableceron organizacións económicas e militares cos seus respectivos aliados:militares cos seus respectivos aliados: EEUUEEUU: :

Plan MarshallPlan Marshall. Foi un programa de créditos aos países europeos que . Foi un programa de créditos aos países europeos que participaran na II Guerra Mundial e eran capitalistas e democráticos. participaran na II Guerra Mundial e eran capitalistas e democráticos. Buscaba, asímesmo, frenar o avance do comunismo.Buscaba, asímesmo, frenar o avance do comunismo.

OTANOTAN. A Organización do Tratado do Atlántico Norte foi unha alianza . A Organización do Tratado do Atlántico Norte foi unha alianza militar contra a ameaza soviética. 1949militar contra a ameaza soviética. 1949

URSSURSS:: CAMECAME ou ou ComeconComecon. Consello de Axuda Económica Mutua entre os . Consello de Axuda Económica Mutua entre os

aliados da URSS.aliados da URSS. Pacto de VarsoviaPacto de Varsovia. Alianza militar contra a ameaza estadounidense.. Alianza militar contra a ameaza estadounidense.

A consolidación dos bloquesA consolidación dos bloques

A A división de Alemania división de Alemania tras a Segunda Guerra Mundial en tras a Segunda Guerra Mundial en catro partes, foi un dos fenómenos que dividiu ao mundo en catro partes, foi un dos fenómenos que dividiu ao mundo en dous bloques:dous bloques: En En 19481948 os aliados occidentais (Gran Bretaña, Francia e EEUU) os aliados occidentais (Gran Bretaña, Francia e EEUU)

uniron os territorios para formar a uniron os territorios para formar a República Federal Alemana República Federal Alemana ou RFAou RFA).).

Como protesta, a URSS, en cuxa zona se atopaba Berlín –capital Como protesta, a URSS, en cuxa zona se atopaba Berlín –capital alemá-, tamén dividida en catro sectores de ocupación, iniciou alemá-, tamén dividida en catro sectores de ocupación, iniciou o bloqueo de Berlín, polo que todos os accesos por terra a o bloqueo de Berlín, polo que todos os accesos por terra a Berlín Occidental quedaron pechados durante case un ano. Os Berlín Occidental quedaron pechados durante case un ano. Os aliados responderon cuha ponte aérea para abastecer á cidade. aliados responderon cuha ponte aérea para abastecer á cidade. En En 19491949 a zona rusa convertiríase na a zona rusa convertiríase na República Democrática República Democrática Alemá Alemá ((RDARDA).).

En En GreciaGrecia estalou unha guerra civil en 1947 entre estalou unha guerra civil en 1947 entre comunistas, apoiados pola URSS, e monárquicos, comunistas, apoiados pola URSS, e monárquicos, sustentados por EEUU.sustentados por EEUU.

O mesmo ocurriu en O mesmo ocurriu en ChinaChina, onde os comunistas de Mao , onde os comunistas de Mao Zedong venceron aos membros do bando nacionalista de Zedong venceron aos membros do bando nacionalista de Chinag Kai-Chek e estos establecéronse en Taiwan gracias Chinag Kai-Chek e estos establecéronse en Taiwan gracias ao apoio de EEUU.ao apoio de EEUU.

Os primeiros conflitosOs primeiros conflitos

{{Lección 2.Lección 2.

A Guerra Fría. A Guerra Fría. Etapas e conflitosEtapas e conflitos

As tensións internacionaisO caso da GUERRA DE COREA foi o primeiro conflicto armado da Guerra Fría. Trala derrota xaponesa, a península de Corea quedara dividida en dúas zonas de ocupación (paralelo 38º): a norteamericana no Sur e a rusa no Norte. A pesares de que en 1948 as dúas potencias retiran as súas tropas de Corea, deixaron establecidos dous estados distintos, cada un deles afín a cada potencia. Isto provocou que en 1950 Corea do Norte invadira Corea do Sur. Tanto EEUU como a URSS apoiaron aos seus respectivos aliados, dendo por finalizada a contenda en 1953, volvendo á situación normal.

CRISE DE SUEZ: o presidente exipcio Nasser nacionalizou nos anos cincuenta o Canal de Suez (no século XIX parte das accións do canal foran postas á venda e compradas, sobre todo por Reino Unido) . Reino Unido, Francia e Israel atacaron Exipto, pero ane o risco de intervención soviética, EEUU forzaron a súa retirada.

A coexistencia pacífica

Tras a morte de Stalin (anos 50) e ante a certeza de que, de continuar coas amenzas nucleares o mundo quedaría totalmente amenazado, Nikita Khrushchev promoveu o concepto de COEXISTENCIA PACÍFICA, é dicir, ambos bloques aceptaban a existencia dunha superpotencia rival.Isto centralizou a rivalidade no plano simbólico, iniciando a coñecida CARREIRA ESPACIAL. A URSS lanzaría o seu primer satélite, o Sputnik, a finais dos anos 50 e en 1961 enviarían o primeiro home ao espazo (Yuri Gagarin). Un pouco despóis, en 1969, EEUU enviaría a nave Apolo XI á Lúa, coa expedición formada polos astronautas Amstrong, Aldrin e Collins.

http://www.20minutos.es/noticia/478620/0/carrera/espacial/guerra-fria/

Os novos conflitos

¿A coexistencia pacífica entre os dous bloques era foi real? A construción do Muro de Berlín en 1961 pon de manifesto o limitada que foi esta boa relación. Este muro, creado pola Alemaña Oriental (RDA) dividía Berlín na súa parte Oriental e Occidental. O motivo da súa creación foi que, debido a recuperación económica da RFA, os habitantes da zona comunista (RDA) escapaban en masa cara a outra parte, por iso, os soviéticos decidiron separar ambos sectores.

A crise dos mísiles Foi un dos episodios máis sonados e complexos da Guerra Fría

polas consecuencias que tivo. No ano 1961, a CIA (Axencia Central de Intelixencia de EEUU)

organizou e financiou o desembarque de cubanos anticastristas (en contra de Fidel Castro) na Bahía de Cochinos (Cuba). O único que se acadou foi un maior achegamento entre Cuba e a URSS, que asinaron un acordo defensivo.

Como consecuencia do acordo, produciuse a crise dos mísiles en 1962. Un avión norteamericano fotografou en Cuba ramplas (pendentes) de mísiles soviéticos que apuntaban aos Estados Unidos. Ao coñecer a súa existencia, Kennedy, ordeou o bloqueo naval da illa anunciando que daría orde de afundir calquera barco que intentase rompelo.

O mundo temía ante a posibilidade de que estoupase a temida guerra nuclear, sobre todo mentres estiveron en Cuba os mísiles soviéticos. Finalmente Khruschev deu orden de retirada aos seus barcos e comprometeuse a desmantelar as ramplas.

O final da Guerra FríaCAUSAS QUE PUXERON FIN AO MODELO CLÁSICO DE GUERRA FRÍA:

Esgotamento económico por parte de ambas potencias, sobre todo a comunista.Conflitos internos:

EEUU: Rebelión contra a Guerra de Vietnam.Rebelión en favor dos deritos da poboación negra.Guerrillas comunistas en América Latina.Escándalo do Watergate.

URSS:Sublevación de Praga.Rivalidades con Iugoslavia.

Conflitos noutros escenarios:Conflito árabe-israelí. Descolonización.

A pesares de que a Guerra Fría acabaría coa caída do Muro de Berlín (1989), o seu fin “simbólico” mostraríase a través de dúas iniciativas:

O desarmamento a través dos acordos Salt I, que limitaban a construcción de armas nucleares.As propostas diplomáticas entre as dúas Alemañas (Ostpolitik de Willy Brandt) e a Conferencia de Seguridade e Cooperación en Europa (anos 70. Helsinki), na que se recoñecerían as fronteiras establecidas tras a Segunda Guerra Mundial.