OS RECURSOS NATURAIS E OS IMPACTOS MEDIOAMBIENTAIS

TEMA 10

O SER HUMANO E O MEDIO AMBIENTE

Lección 1

1.1. As Sociedades Cazadoras-Recolectoras

• Desenvovíanse cronolóxicamente no Paleolítico.

• Características xerais: – Estaban compostas por poucos individuos.

– Utilizaban técnicas moi rudimentarias.

– Vivían da caza e a recolección de froitos e raíces.

– Consumían unicamente as especies que necesitaban para vivir, polo que apenas alteraron o medio ambiente.

1.2. As Sociedades Agrarias

• Desenvolvíanse cronolóxicamente a partires do Neolítico ata finais do século XVIII.

• Características xeráis: – Transformaron a forma de obter os rescursos da natureza. – Novidades:

• Comezaron a cultivar semillas e domesticar animais. • Empezaron a cavar áreas boscosas e marismas. • Construíron por primeira vez aldeas e cidades, polo que foi necesario

realizar, á súa vez, obras hidráulicas, pantanos, diques, terrazas, canles, etc.

– As súas fontes de enerxía (para levar a cabo as novidades anteriores) foron sinxelas: madeira, vento e enerxía humana e animal (animais de tiro).

– O impacto ambiental non foi significativo, a pesares da modificación do paisaxe.

As Espigadoras. Millet

1.3. A Sociedade Industrial

• Desenvólvese cronolóxicamente durante as Revolucións Industriais (Séculos XIX e XX).

• Novidades: – Producción masiva de bens, utilizando enormes

cantidades de enerxía. – Crecemento incesante da poboación, as cidades e as

industrias.

• Graves problemas ambientais consecuencia das novidades, especialmente no referente a sobreexplotación, a redución da biodiversidade e a alteración e contaminación do medio.

OS PROBLEMAS DA AUGA E DA ATMÓFERA

Lección 3

3.2. A Alteración da Atmósfera (Problemas)

1. Quentamento Global: – ¿Por qué? Débese ao incremento do efecto invernadoiro polas

emisións de CO² e outros gases producidos polas instalacións enerxéticas , a industria, o tráfico e as calefaccións.

– ¿Consecuencias? • Elevación da temperatura media da Terra. • Incremento das secas e a desertización. • Aumento das inundacións. • Ascenso do nivel do mar pola fusión de parte do xeo polar. • Extinción de moitos seres vivos.

– ¿Ónde afecta especialmente? • Afecta a todo o planeta, pero incide máis nas zonas áridas ou

semiáridas de África, sur de Asia e illas en ´vías de desenvolvemento.

http://recursostic.educacion.es/secundaria/edad/3esobiologia/3quincena4/3quincena4_contenidos_3c.htm

2. Contaminación Atmosférica: – ¿Qué é? É o resultado de emisións nocivas procedentes

de centrais enerxéticas, calefaccións, industrias e tráfico. – ¿Consecuencias?

• Chuvia Ácida: débese ás emisións de óxido de xofre (azufre) e de nitróxeno (de industrias e centrais térmicas). Éstas, ao mesturarse co vapor de auga da atmósfera, convértense en ácidos, que caen á superficie coas precipitacións. – Consecuencias:

» Danos nos edificios. » Risco de alteracións respiratorias.

– ¿Ónde afecta especialmente? • Afecta ás grandes cidades da Terra de xeito especial. • Os países desenvolvidos reduciron a contaminación para situala

a niveis prócimos aos establecidos pola OMS (Organización Mundial da Saúde).

• Nos países pobres todavía hai moito que traballar, posto que seguen sendo moi frecuentes as calefaccións de carbón nos fogares e o uso de gasolina con chumbo no tráfico urbano.

OS PROBLEMAS AMBIENTAIS EN ESPAÑA

Lección 5

5.1. Os problemas do relevo, do aire e da auga

• O relevo: altéranse coas minas, canteiras e infraestructuras de transporte. Ás veces destrúense formacións xeológicas de especial interese.

• O aire: – Súfrese en grandes cidades e áreas industriais, onde crece a

emisión de CO² (cambio climático). – Destaca tamén a contaminación acústica provocada polo ruído e

a lumínica, ocasionada por unha iluminación nocturna inadecuada.

• As augas (doce e mariña): – Verteduras agrarias, industrias e urbanas. – Mareas negras (fugas de petroleiros). – Sobreexplotación de acuíferos.

PETROLEIRO “URQUIOLA”. 1976

http://www.lavanguardia.com/hemeroteca/20110511/54153318356/el-petrolero-urquiola-explota-en-la-entrada-del-puerto-de-a-coruna.html

PETROLEIRO “MAR EGEO”. 1992

http://www.lavozdegalicia.es/album/coruna/2012/12/03/20-anos-hundimiento-mar-egeo-coruna/01101354533081007700887.htm

PETROLEIRO “PRESTIGE”. 2002

http://elpais.com/tag/catastrofe_prestige/a/

5.2. Os Problemas da Vexetación e da Biodiversidade

• Principais problemas da Vexetación: – A deforestación, é dicir, a tala indiscriminada de

especies vexetais para usos agrícolas, gandeiros, industriais e urnanos.

– Os incendios forestais, provocados por descoidos ou intencionadamente.

• Problemas coa Biodiversidade: especies vexetais e animais están hoxe en día amenazadas (sobreira –alcornoque-) ou en perigo de extinción (oso pardo do Cantábrico, Águia Imperial ou Lince Ibérico).

• INCENDIO EN RIBA DE SAELICES (GUADALAJARA): http://www.abc.es/sociedad/20150712/abci-diez-anos-incendio-guadalajara-201507112113.html

• “Un Bosque llamado Cebrián”:

– http://www.wwf.es/noticias/sala_de_prensa/noticias_bosques.cfm?2680

– http://neodespierta.blogspot.com.es/2008/03/el-bosque-de-cebrin.html

5.3. Os Problemas do Solo e os Residuos

• Problemas do solo: 1. Contamínase debido aos fertilizantes agrarios, a

emisión das industrias e os lixos urbanos. 2. Erosiónase debido á deforestación, especialmente

na área mediterránea. 3. Desaparece debido á creación masiva de barrios

residenciais ou industrias.

• Residuos sólidos urbanos ou lixos. O seu maior problema estriba na enorme contaminación que produce se non se depositan en vertedoiros controlados. O mesmo ocorre coas augas fecais.

OS ESPAZOS NATURAIS PROTEXIDOS EN EUROPA, ESPAÑA E GALICIA

Leccións 6 e 7

6.1. A Unión Europea. A Rede Natura 2000

• A Rede Natura 2000 foi creada pola UE para crear espazos protexidos, é dicir, áreas terrestres ou marítimas onde as actividades humanas están prohibidas ou limitadas legalmente a favor da conservación da natureza.

• Esta rede é o resultado de dúas directivas obrigatorias para os 28 estados membros: – Directiva de Aves (1979):

• Obriga aos estados membros a manter unha superficie e unha diversidade de hábitats adecuada para garantir a conservación de todas as aves silvestres.

• Crea o espacio ZEPA (Zonas Especiais de Protección de Aves), onde se garante o descanso, alimentación e reproducción das aves migratorias e outras aves ameazadas.

– Directiva de Hábitats (1992): • Obriga aos estados membros a elaborar unha lista de LIC (Lugares de

Importancia Comunitaria), para protexer espazos importantes para a conservación da biodiversidade.

http://activarednatura2000.com/

6.2. España. Os espazos protexidos

• Para ser incluídos en esta categoría, a lexislación esixe tres requisitos: 1. Ser representativos, singulares ou ameazados. 2. Ter especial interese ecolóxico, científico, paisaxístico ou

educativo. 3. Dedicarse á protección ou mantemento da diversidade

(biolóxica ou xeolóxica).

• A Lei do Patrimonio Natural e a Biodiversidade distingue varias categorías de espazos protexidos: – Parques. – Reservas Naturais. – Áreas Mariñas protexidas. – Monumentos Naturais. – Paisaxes protexidas.

7. Os espazos naturais protexidos en Galicia

• A Consellería de Medio Ambiente amplía as políticas mediambientais na nosa comunidade a través da Rede Galega de Espazos Naturais protexidos, que está formada por:

1. Un parque nacional. Está conformado polos arquipélagos Cortegada, Sálvora, Ons e Cíes. En concreto, as Illas Cíes, parque natural dende 1980, están incluída no Parque Nacional Marítimo-Terrestre das Illas Atlánticas.

ILLAS CÍES

ILLAS ONS

ILLA DE SÁLVORA

ILLA DE CORTEGADA

2. Seis parques naturais. As Fragas do Eume, O Complexo Dunar de Corrubedo (e lagoas de Carregal e Vixán), o Monte Aloia, a Baixa Limia-Serra do Xurés, o Invernadeiro e a Serra da Enciña e da Lastra.

3. Sete monumentos naturais (elementos da natureza singulares pola súa rareza ou beleza). A Costa do Dexo, a Fraga de Catasós, Pena Corneira, Carballa da Rocha, Souto de Rozabales e a Praia das Catedrais.

FRAGAS DO EUME

MONTE ALOIA

4. Cinco humidais protexidos (superficies cubertas de auga permanentes ou temporais). Ría de Ribadeo, Ría de Ortigueira e Ladrid, a Lagoa e areal de Valdoviño, o Complexo da praia, lagoa e duna de Corrubedo, o Complexo Intermareal Umia-O Grove, A Lanzada, Punta Carreirón e Lagoa Bodeira.

COMPLEXO INTERMAREAL UMIA-O GROVE

A LANZADA