Soinua grabatzeko teknikak

7/21/2019 Soinua grabatzeko teknikak

http://slidepdf.com/reader/full/soinua-grabatzeko-teknikak 1/42

Soinu Jartze Industriala eta Ikuskizunetako Soinu Jartzea

LANBIDE EKIMENA 93

33 ZZAARR AATTAA AAKKUUSS TTIIKKOO AA:: IITTUURR RR IIAAKK EE TTAA EE RR AAGG OO ZZPP EE NNAAKK

3.1 Sarrera

Soinuak beren erantzun subjektiboaren arabera ere sailka daitezke. Hala, ohikoenak, hitza adibidez,soinutzat har daitezke, betiere haiek eragindako soinu-presioa gehiegizkoa ez bada, zeren kasu horretanzarata deitu beharko bailitzateke. Zarata nahi ez den soinuari deritzo. Zenbait soinu atsegin soinu musi-kaltzat jo ohi dira, baina zarata bihur daitezke aurreko definizioaren arabera. Hortaz, ikusten dugunez, soinuatseginaren eta soinu gogaikarriaren arteko desberdintasuna soinuaren presio-mailaren eta erantzun subjek-tiboaren araberakoa da. Soinuaren presio-mailaren araberakoa da, gehienbat, zarata baten eragozpen-gradua, eta erantzuna subjektiboa da, zarataren arabera.

Nolanahi ere, hainbat iturritatik datorren zarata bat dago, hurreko eta urrutiko iturrietatik datorrena;azaleretan isla daiteke zarata hori, eta are gehiago, zati bat norabide guztietatik etor daiteke. Horrekinbat etorriz, ingurune jakin batekin loturiko guztizko zaratari giroko zarata deritzo.

Hainbat modu dago zarata sailkatzeko; bat adibidez, soinuaren presio-mailaren arabera: a) intentsitatehandikoak (zarata > 90 fon); mina eta entzumen-galera dakartza eta desagerrarazi egin behar dira; b)intentsitate ertainekoak (40 fon < zarata < 90 fon); talde honetako zaratak jasan daitezke, gogaikarriakbadira ere; c) intentsitate txikikoak (zarata < 40 fon); ez dute gaitz fisikorik sortzen, bai, ordea, psikologikoak.

Zero absolutua ez da inoiz lortuko, eta gainera saihestu beharra dago, kaltegarria baita gizakiarennerbio-sistemarako. Zaratak soinu-inguruneetan edo iturrietan sortzen dira (kalea, telebista, diskoteka,etab.), bitarteko batekin transmititzen dira (gorputz solidoak, likidoak, airea), eta azkenik hartzailearenganairisten da (banakoa, komunitatea, etab.). Soinu-iturri bateko irteerak ingurunearen edo hartzailearen erasoa

jasotzen badu, soinu-iturriaren erradiazio-inpedantzia inguruneak aldarazi duela esan daiteke; era berean,hartzailearen erreakzioa ingurunearen eta iturriaren ezaugarrien araberakoa da.

Soinu konplexu asko zarataren osagai ugarirekin osatuta dago nolabait; osagai horiek etengabedaude banatuta maiztasun-espektroan. Batzuetan komenigarria izaten L ps soinu-presioaren espektroaren

maila erabiltzea 1 Hz-eko zabalera duen banda batean. L band bandaren presio-maila bi maiztasunek (f 2 eta f 1) mugaturiko banda baten barruko soinuaren presio-maila da, eta zabalera f 2 – f 1 da.

Soinuaren presio-maila banda bihurtzeko prozesua, oro har, honelaxe egiten da: lehen mailatikhamar aldiz kendu behar da banda-zabaleren zatiduraren logaritmoa. Esate baterako, L 50 bandakosoinuaren presio-maila ∆ f = f 2 – f 1 = 50 Hz-eko banda-zabalerarekin neurtu da, eta 25 Hz-eko zabaleraduen banda batean duen soinuaren presio-maila jakin nahi bada, geometrikoki 50 Hz-eko bandarenbarruan zentratua, honako balio hau izango dugu:



Soinua

LANBIDE EKIMENA 94

Era berean, soinuaren presio-maila kalkula daiteke Hz bateko banda batean, edo L ps soinu-presioaren espektroaren maila, ∆ f = f 2 – f 1 zabalerako banda batean neurturiko L band bandako soinuarenpresio-maila abiapuntutzat hartuta:

Gazte jendearengan hainbat soinu aztertzeko, hiru arlotan bana daiteke maiztasun entzungarrieneremua: a) soinu baxuak (20 -360 Hz), b) soinu ertainak (360 -1 -400 Hz) eta c) soinu altuak (1.400-20.000 Hz). Bi soinuk hurrenez hurren f 1 eta f 2 maiztasunak dituztenean, f 2/f 1 tartearekin banatuta daudelaesaten da, baita honako zabalerako maiztasun-banda zehazten dutela ere: ∆ f = f 2 – f 1 (f 2 > f 1).

Zarata aztertzeko erabilitako iragazkiek desagerrarazi egiten dituzte iragazki bakoitzeko (banda-paseko iragazkia) zenbait ebakidura-maiztasun edo mugen azpitik eta gainetik dauden maiztasunakdituzten osagaiak). Bi ebakidura-maiztasunen arteko maiztasunak dituzten osagaiak iragazkitik pasatzendira; onartutako maiztasun-banda horri paseko banda deritzo, eta bi ebakidura-maiztasun horien diferentziabanda-zabalera da.

Zarata neurtzeko erabiltzen diren iragazkien paseko bandak nazioarteko ISO-R. 266 arauen eta

Espainiako UNE 74002/78 arauaren araberakoak dira; DIN 45401, ANSÍ S1.6 – 1967 neurri akustikoetanlehenetsitako maiztasunei buruzkoak dira arau horiek. Kasu guztietan 2/1eko maiztasun-erlazioa da,zortzidun izeneko tartea definitzen duena: maiztasun bat bestearen bikoitza da zortzidun batean; horre-gatik, zortzidunetako paseko banda deitzen zaie. Iragazki horietan, banda-zabalera handitu egiten damaiztasunarekin batean.

Definizioz, f, a f 2-ra doan zortzidun bateko erdiko maiztasuna fe maiztasuna da, logaritmoaren eskalanzortziduna bi tarte berdinetan banatzen dituena, hots,

Zortzidun baten kasuan f c = 2 f 1 da, eta banda-zabalera ∆ f = 0,707 f c da. Hortaz, zortzidun baten

bandaren zabalera zortzidunaren erdiko maiztasunaren proportzionala da. Hauexek dira zortzidunenerdiko maiztasun normalizatuak: (UNE 74.002-78 Araua, 100 Hz - 5.000 Hz), 125, 250, 500, 1.000,2.000 edo 4.000 Hz. Edozein zortzidunek duen soinuaren presio-maila zortzidunaren soinuaren presio-

maila da, edo labur esanda, zortzidunaren maila.




LANBIDE EKIMENA 95

Zortzidunekin zarataren espektroari buruz lortutakoa baino informazio gehiago behar denean, zortzidunerdiko bandak erabiltzen dira, banda-zabalera txikiagoa dutenak. Hori dela-eta, neurketak zehatzagoakdira, eta seinalearen maiztasunik kaltegarrienak ezagutu eta horietan jarduteko modua izango dugu.

Kasu honetan, ondokoa definitzen da:

f 2 = .

Zortzidun-heren bateko bandak erabiltzen dira askoz informazio zehatzagoa nahi denean. Bandahoriek, oro har, zortzidun-heren bateko zabalerakotzat jotzen dira. Agerikoa denez, ondoz ondoko hamarbandak zehazki segidakoak izan daitezen, 1,2589 balioko 101/10 maiztasun-erlazioarekin adierazi beharda zabalera. Erlazio hori, praktikan, ia ez da bereizten zortzidun-heren baten benetako banaketari

dagokion erlaziotik, hots, 1,2599 balioko 21/3. Gainera, banden banaketaren oinarria hauxe da zehazki:101/10, hamar banda bakoitzeko 10 aldiz handitzen da maiztasuna. Beraz, abantaila bat dute banda horiek:erdiko maiztasunak 10 zenbakiaren multiploak dira oinarrizko 10 zenbakietan, maiztasun-marjinaren heda-

pena edozein dela ere. Kasu honetan, hauxe du erdiko maiztasunak: f c = 6 2 f 1. Hauek dira erdiko

maiztasun zentralizatuak (UNE 74.002-78 araua, 100 Hz - 5.000 Hz):

100 125 160 200 250 315 400 500 630 800

1.000 1.250 1.600 2.000 2.500 3.150 4.000 5.000 6.300 8.000 Hz

Zarata askok ezaugarri hori dute, hots, soinua etenik gabe banatzen da maiztasun-marjina osoanemandako paseko bandaren barruan. Paseko banda txikitzen bada, jaitsi egingo da soinu-presioaren batezbesteko maila. Hau da, paseko banda estu batek zabalak baino zarata gutxiago uzten du pasatzen.

Zaratari buruzko azterketa asko zortzidunen bandan izaten direnez gero, komenigarria da zortzi-dunaren soinu-presioaren mailak kalkulatzea, zortzidun erdian lorturiko soinu-presioaren mailei 3 dBgehituz. Era berean, zortzidunaren tertzio-bandetan lorturiko soinu-presioaren mailei 5 dB gehituz erekalkula daitezke.

Beste iragazki mota baten ezaugarri nagusia banda-zabalera konstantea ( ∆ f = kte) eta ez osozabala (20 Hz-ekoa, gutxi gorabehera) izatea da. Paseko banda hori maiztasun-marjinan mugi daitekedialari eraginda; analizatzaile horri banda konstante deritzo. Iragazki hau selektiboagoa da maiztasunaltuetan maiztasun baxuetan baino.

Hainbat banda-zabaleratako iragazkiekin lorturiko datuak konparatzeko modu bat 1 Hz-eko banda-zabalera komunarekin lortuko liratekeen neurriak murriztea izango litzateke, horretarako, soinu-presioaren

espektroaren maila erabilita. Bandako maila soinu-presioaren espektroko maila bihurtzeko prozesua auto-matikoki egin daiteke, sare zeiharra adierazten duen grafiko baten laguntzaz.



Soinua

LANBIDE EKIMENA 96

3.2 Zarata motak

Zarata oro nahi den seinaletzat har daiteke zarata neurtu behar denean, une batez baino ez bada ere.

Neurri adierazgarriak izan daitezen, inguru-zaratak seinalearena baino 10 dB txikiagoa izan behardu gutxienez. Seinalearen mailaren eta inguru-zarataren mailaren arteko erlazioari seinale/zarata erlazioderitzo.

Ikus ditzagun jarraian zenbait zarata mota:

«Inguru-zarata» inguru jakin batean dagoen zarata da, eta oro har hurbileko edo urrutiko iturriaskotako soinuen konposizioa da.

«Ausazko zarata» kantitate gorabeheratsua da (soinuaren presioa bezala), eta berehalakoanplitudeak denboraren funtzio gisa agertzen dira, ohiko banaketa baten arabera (gaussena),(3.1. irudia).

3.1. irudia. Ausazko zarataren irudikapen grafikoa.

«Zarata zuria» ausazkoa da estatistikaren aldetik, hots, energia berdina du maiztasun-bandakozabalera bakoitzeko, guztizko banda espezifiko baten gainean. Hau da, maiztasun-marjinazabal batean analizatzaile batekin neurturiko soinuaren presio-maila konstantea bada, soinu-espektroa laua dela esaten da, eta zaratari zarata zuri deitzen zaio (3.2. irudia), bestelaesanda, zarata mota hori izango dugu batez besteko soinu-presio koadratikoa maiztasunare-kiko uniformea eta jarraitua bada. Zarata zuri bat ausazkoa ere izan daiteke, eta horrenezaugarri nagusia hauxe da: osagaien berehalako anplitudeak gaussen kurbaren (ohikobanaketa ere deitua) arabera banatzen dira denboran. Ausazko zarata batek, aldiz, ez du

zertan espektro laua izan.

SOINU-PRESIOARENMAILA (dB)

DENBORA t (S)




LANBIDE EKIMENA 97

3.2. irudia. Zarata zuriaren irudikapen grafikoa.

«Etengabeko zarata konstantea» zortzidunen neurturiko soinuaren presio-maila da, denboran

fluktuatzen duena (3.3. irudia).

3.3. irudia. Etengabeko zarata konstantearen irudikapen grafikoa.

«Zarata konstantea baina periodikoa» etengabeko zarataren antzekoa da, baina neurrizkomarjina batean fluktuatzen du denboran (3.4. irudia).

3.4. irudia. Konstantea baina periodikoa den zarataren irudikapen grafikoa.


MAIZTASUNA f (Hz)


DENBORA t(s)

ALDAKETA TXIKIAK


DENBORA t(s)



Soinua

LANBIDE EKIMENA 98

«Aldizka fluktuatzen duen zarata» etengabeko zarataren antzekoa da, baina aldizka fluktuatzendu denborarekin (3.5. irudia).

.

3.5. irudia. Fluktuatzen duen zarata periodikoaren irudikapen grafikoa

«Fluktuatzen duen zarata ez-periodikoa»: aurrekoen antzeko ezaugarriak ditu, baina fluktuazioluze irregular ez-periodikoak ditu (3.6. irudia).

3.6. irudia. Fluktuatzen duen zarata ez-periodikoaren irudikapen grafikoa.

«Bulkada-zarata errepikakorra»: antzeko inpultso errepikakorrak dituena da (3.7. irudia).

3.7. irudia. Bulkada-zarata errepikakorraren grafikoa.


DENBORA t(s)


DENBORA t(s)


DENBORA t(s)




LANBIDE EKIMENA 99

«Bulkada-zarata sinplea» inpultso bakanak dituena da (3.8. irudia).

3.8. irudia. Bulkada-zarata sinplearen irudikapen grafikoa.

«Zarata arrosa»: osagai guztiek maila subjektibo bera ematen dutenean; hots, zarata zuria dabaina -3 dB-eko maldarekin (3.9. irudia).

3.9. irudia. Zarata arrosaren irudikapen grafikoa.

Zarata hori definitzeko beste modu bat ere badago: zortzidun bakoitzeko energia berdina duenamaiztasun entzungarrien tartearen barruan.

3.3 Soinu-iturriak

Biztanle-gune handietako ingurumenaren kutsadura-mailak gero eta garrantzi handiagoa duenez,soinu-iturriak eta horien ezaugarri fisikoak sakon aztertu eta ezagutu behar dira, sortzen dituzten zarata-

mailak txikitzeko eta jendea gizarte modernoetako gaitz horretatik babesteko; izan ere, arazo sozial,ekonomiko, psikologiko… ugari eragiten ditu.


DENBORA t(s)


MAIZTASUNA f(Hz)



Soinua

LANBIDE EKIMENA 100

Jarraian, soinu-iturri nagusietako zenbait aipatuko ditugu, bi talde handitan banatuta:

1. Eraikinen kanpoko zarata-iturriak

2. Eraikinen barruko zarata-iturriak

Iturri horiek ezagututa, zaratak nola sortzen eta hedatzen diren jakiteko modua izango dugu, etaazkenik soinu-iturrien magnitude fisikoen eta haiek eragiten duten eragozpen-graduaren arteko erlazioaematen saiatuko gara.

Hona hemen soinu-iturrien xedeko balioak, neur daitezkeenak:

Soinu-potentziaren maila

Soinu-intentsitatearen maila

Soinuaren presio-maila

Hortaz, soinu-iturri horiek ezagututa, soinua grabatzeko estudioek giro akustiko egokia izateko moduadago, eta, horri esker, estudioan bertan egiten diren grabazioak egokiak izango dira.

EEr r aaiikkuunnttzzaar r eenn kkaannppookkoo zzaar r aattaa--iittuur r r r iiaakk

Eraikuntzetatik kanpoko zaratak aztertzeko eta kontrolatzeko, iturriak hartuko ditugu aintzat, garran-

tzitsuenetatik hasita.

1. «Ibilgailuen zirkulazioak eragindako zarata»: zarata-iturrietan garrantzitsuena ibilgailuen zirku-lazioa da, mugitzen diren ibilgailuek eraginda motorrarekin, transmisio-organoekin, txaparekin,pneumatikoekin, etab. Hain maila altuak lortzen dira, hainbat herrialdetan legeria ezarri dutegehieneko mailak finkatzeko; maila hori ezin gaindi daiteke, eta 80-90 dB-ekoa (A) izandaiteke autoentzat eta 70-80 dB-ekoa (A) motozikletentzat.

Ibilgailu bakar batek ez ditu maila horiek sortzen, baizik eta ezaugarri desberdineko ibilgailuugarik (turismoak, kamioiak, furgonetak, etab.), hainbat abiaduratan, hainbat posiziotan, etab.Hori dela-eta, zarata-iturria potentziaren banaketa linealarekin aztertzen da luzera-unitateko.




LANBIDE EKIMENA 101

Soinu-iturriaren potentzia, ibilgailuen abiaduran mugarik ez badago, zirkulazioaren dentsita-tearen proportzionala da, eta zuzenketak egin behar dira kalkuluetan baldin eta kamioiekzirkulazioan duten portzentajea handia bada edo bideak malda badu eta ibilgailuak gorantz

badoaz. Halaber, bidetik zehar doazen ibilgailuen batez besteko abiadurak eragina du batezbesteko potentzia-mailan, eta bestelako zuzenketak egiten dira auto moten arabera (turismoa,furgonetak, kamioiak, etab.); adibidez, autobidean doan auto batek 100 dB-eko soinu-potentziasortzen du (re 10 -12 w/m2).

3.10. irudia. Kanpoko zarataren-iturriak: bide azkarreko autoen z irkulazioa.

Batez besteko soinuaren presio-maila distantziaren arabera aldatzen da eta 3 dB-etik behe-rakoa izan beharko luke distantzia bikoizten den aldiro. Saiakeretan egiaztatu ahal izan denez,oztoporik gabeko toki lauan, distantziarekiko indargabetzea 3 dB baino handiagoa da indarga-betze gehigarri baten ondorioz. Lurrak xurgatzeko duen ahalmenagatik eta errefrakzioagatik,difusioagatik, eguraldiagatik eta xurgapenagatik sortzen da indargabetze gehigarri hori.

Bide azkar batean sortutako soinu-energiaren espektroa ez dago zoru motaren mende (galtzada-harriak, porlana, asfaltoa, etab.), baina bai zoruaren egoeraren mende. Lurraren xurgapenadela-eta, urrutiratu ahala, aldatu egiten da espektroa.

Hiriguneetan bidearen alde banatan etenik gabe eraikinak izateak indartu egiten du soinuaeraikinetako fatxaden artean gertatzen diren islapenak direla-eta. Bidearen zabalerari, fatxadamotari, espaloien neurriei eta abarri esker, aldaketa-balioak lor daitezke parametro horiekinsoinuaren presio-mailan. Frogatu ahal izan denez, alde bietan eraikinak dauden bideetakosoinuaren presio-maila ez da behaketa-puntuaren altueraren araberakoa, baina eraikinak alde

batean daudenean, soinuaren presio-maila txikitu egiten da altuerarekin.



Soinua

LANBIDE EKIMENA 102

3.11. irudia. Kanpoko zarata-iturria, kamioiak zaborrak jasotzen.

3.1 2. irudia. Kanpoko zarata-iturriak: autoen zirkulazioa, trenak.




LANBIDE EKIMENA 103

Kanpoko beste zarata-iturri bat trenei (3.12. irudia) eta metroari (3.13. irudia) dagokie, bainadatu gutxi dago horien inguruan. Trena pasatzen denean, soinuaren presio-mailak bizkor egitendu gora eta are azkarrago hazten da behaketa-puntua trenbidera hurbildu ahala. Gehieneko

balio deituriko balio bat egonkortzen da, aldaketak baditu ere, eta hazi zena baino motelago jaisten da. Adierazgarri gisa, trena pasatzean 80–100 dB-eko (A) soinu-maila sortzen da30 m-ko distantziara.

3.13. irudia. Kanpoko zarata-iturriak: autoen zirkulazioa, metroa.

Honako eragile hauen araberakoa da soinu-iturri horrek eragindako zarata: a) errailak jartzekosistema eta trenbidearen zaintza; b) birak ematen dituen materialaren izaera eta mota;c) abiadura; d) trenen luzera; e) lur mota eta behaketa-puntuaren altuera urrutiko posizioetarako.

Metroaren kasuan, alde batetik aireko zarata saihestu behar da tunelaren barruan, eta bestetikmetroak igarotzean sortzen diren eta lur-azalera igortzen diren bibrazioak hedatzea, arazoakgerta baitaitezke; esate baterako, Madrilgo Errege Antzokiaren kasuan. Balio adierazgarri bat80 dB (A) izan daiteke.

2. «Aireko zirkulazioaren zarata»: hegazkinak potentzia akustikoko iturri handia dira (aireahartzean, 100 kilowatt akustiko), eta zarata hedatzeko oso baldintza onak ditu (oztoporik gabekogunea). Aireratzean eta lurra hartzean eragiten du hegazkinek zaratarik handiena, prozesuhorietan sortzen den potentzia punta-puntakoa baita, hegazkinak lurrean edo lurretik osohurbil daudelako. Hegazkinak oso altuera handian doazenean, lurrera iristen den zarata oso

txikia da, hegazkinak lurretik oso urrun baitaude.



Soinua

LANBIDE EKIMENA 104

Honako hauen araberakoa da hegazkina igarotzean sortzen den zarata: a) hegazkinak zarataegiten dueneko denbora-tartea, inguru-zaratatik datorrena, edo hautaturiko erreferentzia-baliobatetik datorrena, b) soinuaren presio-mailak lorturiko gehieneko balioa c) aztergai dugun

banda bakoitzeko gehieneko balioak elkarren gainean jarriz lorturiko zarataren espektroa.Hegazkinak aireratzeko prozesuan, bi fase aipa daitezke: bata gehieneko bulkadari dagokionaeta beste bulkada murriztuari dagokiona. Izan ere, zarataren eragozpenak ahalik eta gehienmurrizteko, motorrei eskaturiko potentzia murrizten dute hegazkinek, aireratzen direneansegurtasun-baldintzek horretarako bidea ematen dutenean; hala, soinuaren presio-maila8-10 dB-era murrizten da maiztasun guztietan.

3.14. irudia. Kanpoko zarata-iturriak: aireko zirkulazioa, hegazkinak.

Hegazkin batek eragindako soinu-presioaren mailak ezagutu ondoren, aireportuen ingurukozarataren ezaugarriak aurreikus daitezke, eta ezaugarriak zarataren eragozpenekin erlazionadaitezke.

Hori guztia hegaldi subsonikoei dagokie; izan ere, hegaldia supersonikoa bada, zarata-mailahandiko boom bat gertatzen da, eta horrek guztiak eraikinen bibrazio ikaragarri handiak eraginditzake lurrean. Sorturiko soinu-potentziaren mailen adibide gisa, honako hauek aipa daitezke:erreakzio-motorrak 160-170 dB eragin ditzake; lau motorreko hegazkinak, 140-150 dB,hegazkineko motor txikiak, 120-130 dB…, eta soinu-potentziarik handienaSaturno kohetearidagokio; izan ere, aireratzean 195 dB eragin ditzake. Soinuaren presio-mailan eta maiztasuntxikietan (125-250 Hz) lor daitekeen puntako balioa 115 dB ingurukoa da helizedun hegaz-kinetan; erreakzio-hegazkinetan, berriz, 120dB - 125 Hz-ekoa da gutxi gorabehera.




LANBIDE EKIMENA 105

3.15. irudia. Kanpoko zarata-iturriak: itsas zirkulazioa.

Itsasontziek portuetan eta inguruetan sortutako zarata ere izan behar da aintzat, motorrekzein sirenek sortutakoa.

3. «Herri-lanek eragindako zarata»: zarata-iturri hauek eraikuntzan ditugu, gehienbat, erabiltzenden makineria astuna dela-eta, baina ohikoenak bulkada-zaratak eta fluktuatzen duen mailakoetengabeko zaratak dira, adibidez: mailu pneumatiko handiak (120 dB-eko soinu-potentziaematen du); zulatzeko makinak, zerrak, etab.

3.16. irudia. Kanpoko zarata-iturriak: herri-lanetako makinak.



Soinua

LANBIDE EKIMENA 106

4. «Industria-jarduerek eragindako zarata»: oro har industrian izaten diren zaratak dira, eta horiensoinu eta espektro-maila askotarikoa izan daitezke; izan ere, berezko industria-prozedurarenzein industrien kokapenaren eta eraikuntza motaren, merkantzien zamalanen eta abarren

araberakoak dira.Horrexegatik kendu dira (beste arrazoi batzuen artean) industrialdeak biztanle-guneetatik,zarata-iturri horiek etxebizitzen hiriguneetatik hurbil ez egoteko, batez ere industria askotaneguneko 24 orduetan lan egiten dela kontuan hartzen badugu.

3.17. irudia. Kanpoko zarata-iturriak: industria-jarduerak.

5. «Hiriko jarduera komunitarioek eragindako zarata»: herri bateko zenbait gunetan eta denbora-tartetan, hainbat mailatako aldizkako zaratak eragiten dituzten pertsona taldeei dagokie,adibidez; merkatuetan, galeria komertzialetan, antzokietan, zinemetan, ikastetxeetan, dendaaskoko guneetan, merkantzien zama-lanetan, kirol-kontzentrazio handietan eta abarretan.

3.18. irudia. Kanpoko zarata-iturriak: jarduera komunitarioak, ikastetxea, merkatua.




LANBIDE EKIMENA 107

6. «Atmosferako agenteek eragindako zarata». Ekaitzak dira zarata-iturri nagusia: euria, kazka-barra, trumoiak, etab.; aireko zarata edo inpaktu-zarata sortzen dute eta zenbait herrialdetakotoki batzuetan oso garrantzitsuak dira, klimaren ezaugarriak direla-eta. Ekaitzen soinu-potentzia

altua izaten da. Haizeak ere zarata-maila altua sortzen du (urakana, etab.).

3.19. irudia. Kanpoko zarata-iturriak: atmosferako agenteak, haizea, euria, ekaitzak.

EEr r aaiikkuunnttzzaar r eenn bbaar r r r uukkoo zzaar r aattaa--iittuur r r r iiaakk

Gizakiaren ohiko habitatean (etxebizitza) eta hainbat helburutarako erabiltzen diren lokaletan (grabaketa-estudioak, antzokiak, kontzertu-aretoak, irrati-emisoreak, etab.), hitzez komunikatzen dira gizakiak, etahorretarako igortzen dituen soinuen ezaugarriak (intentsitatea eta tonua) aldakorrak izaten dira. Eraikinaketa eraikinetako zerbitzuak eta instalazioak erabiltzean sortzen dira barneko zarata-iturriak. Aireko zaratanahiz bibrazio-zarata izan daitezke. Zarata-iturriak eta horien jatorriak aztertzean, bi talde egin daitezke:propioak eta inorenak. Hori guztia aintzat hartuta, lokalen banaketa egokia egin daiteke oinplanoan etaaltueran, baita bolumenen banaketa orokorra ere.

1. «Pertsonek eragindako zarata»: pertsona bat edo pertsona talde bat zarata-iturri handia izan

daiteke, kasu batzuetan. Lokal batean dagoen soinuaren presio-maila hitz egiten duen jendearenezaugarrien araberakoa (potentzia akustikoa) eta lokalaren ezaugarri akustikoen eta geome-trikoen (soinu-xurgapena, erreberberazio-denbora, modu propioak, etab.) araberakoa da. Ohikoelkarrizketa batean 70 dB-eko soinu-potentzia izan daiteke.

Giro-zarataren maila txikia denean soilik gerta daiteke halakorik, elkarrizketa entzuteko etaulertzeko moduan. Inguru-zarataren maila handia bada, ahotsaren potentziaren maila handituegin behar da elkar ulertu ahal izateko. Hortaz, lokal batean aldi berean pertsona asko hitzegiten ari bada, interferentziak sortzen dira haien artean eta, ondorioz, ahotsaren tonua handituegiten da. Soinuaren presio-mailak 3 dB egiten du gora lokalean aldi berean hitz egiten ari direnpertsonen kopurua bikoizten den bakoitzean, betiere pertsona kopuru jakin batetik aurrera.



Soinua

LANBIDE EKIMENA 108

3.20. irudia. Barruko soinu-iturriak: bileran hizketan ari diren pertsonak.

2. «Inpaktu-zaratak»: zarata tipikoa da, gehienbat egituraren bitartez transmititzen dena etahorren maiztasunen maila eta espektroa lur motaren araberakoa da, esaterako: oinkadak,

jauziak, objektuen mugimenduak, etab. Beste inpaktu-zarata bat paretak jotzea izaten da (iltzeak jostea). Zarata horiek espektro handia dute maiztasun baxuetan, lokal batetik bestera erraztransmititzen dena.

3.21. irudia. Barruko soinu-iturriak: inpaktuak.

3. «Irrati eta telebistako aparatuek eragindako zarata»: zarata hauen batez besteko maila etaberehalako mailen fluktuazioak, gehienbat, ikusten edo entzuten den saio motaren arabera-koak dira. Estatistika-azterlanak egin dira saioak eragozpenik gabe entzuteko batez bestekointentsitatea baloratzeko. Biderapen gisa esango dugu bolumen handian dagoen irrati batek100 – 110 dB-eko soinu-potentzia eragiten duela. Zarata hauetan maiztasun baxuak etaertainak dira nagusi espektroan.




LANBIDE EKIMENA 109

3.22. irudia. Barruko soinu-iturriak: irratia eta telebista.

4. «Musika-instrumentuek eragindako zarata»: gaur egun zarata hauek aurrekoak bezain ohikoak

dira ia, batez ere fidelitate altuko ekipoengatik, eta 100 dB-etik gorako potentzia akustikokomailak lor daitezke. Musika-instrumenturik ohikoenei dagokienez (harikoak edo haizekoak),110–120 dB-eko mailak lor daitezke puntako maila eraginkorretan, piano batek edo tuba batekadibidez, betiere segundo baten zortziren bateko tarteetan 50 eta 1.500 Hz-eko maiztasun-gaman. Beste adibide bat hodidun organo bat edo 75 instrumentuko orkestra bat izan daiteke,puntako 130-140 dB-eko soinu-potentziako maila eraginkorrak dakartzana segundo batenzortziren bateko tarteetan.

3.23. irudia. Barruko soinu-iturriak: musika ekipoak.

5. «Etxeko tresna elektrikoek eragindako zarata»: horrelako aparatu gehienek aireko eta egiturakozarata eragiten dute, eta bitariko hedabideak ditu: airea —horixe da garrantzitsuena— etasolidoak —paretekin eta lurrarekin duen kontaktua dela-eta—, eta espektroan nagusi diramaiztasun ertainak eta maiztasun baxuak. Hauek dira iturri garrantzitsuenak: ontzi-garbigailuak,ikuzgailuak (ura kargatzeko eta husteko prozesuak), etxeko tresna elektrikoen zehaztapenanibelatze desegokia, etab. Haizegailuek 90–100 dB-eko soinu-potentzia sor dezakete, eta

hozkailuak dira zarata gutxien eragiten duten etxeko tresna elektrikoak.



Soinua

LANBIDE EKIMENA 110

3.24. irudia. Barruko soinu-iturriak: etxeko instrumentu elektrikoak.

6. «Iturgintzako instalazioek eragindako zarata»: zarata-iturri handia dira iturgintzako instalazioak,bai eraikin publikoetan, bai eraikin pribatuetan; izan ere, hoditerietan sortu ez ezik, hodietatikegitura osora transmititzen da (kanalizazioa eta fluidoa). Oso zaila da zarata hori kontrolatzea,toki askotan sor daitekeelako, eta egituran barrena hedatzen da mekanismo konplexu batenbitartez.

Kanalizazioak oso bide onak dira beren zaratak transmititzeko, hodietako likidoen fluidoalaminarra eta turbulentua izan baitaiteke; azken kasu horretan, fluidoaren higidura irregularrada. Erregimen bat edo bestea izatea eragile hauen araberakoa izango da: hoditeriarendiametroa, fluidoaren dentsitatea, guztizko biskositatea eta, azkenik, fluidoaren abiadura.

Adibidez, 3 m/s-tik gorako abiadura lortzen denean, erregimena turbulentua izango da hodi-teria bera edo bere atxikipen-modua gaizki diseinatu delako, eta horrexegatik eragiten duaskoz zarata-maila handiagoa.

3.25 irudia. Barruko soinu-iturriak: iturgintzako instalazioak.




LANBIDE EKIMENA 111

Instalazio horietako beste zarata-iturri handi bat zuloak dira (txorrotak); izan ere, sortzen dutenzarata handitu egiten da presioak eta abiadurak gora egin ahala balbulen arabera; alegia,balbulak guztiz edo zati batez irekita dauden kontuan hartuta. Hala, kabitazio izeneko fenomenoagertatzen da. Fenomeno hori nahikoa abiadura kritikoetan eta nekez aurreikus daitezkeenabiaduretan agertzen da. Kabitazioak eragindako zarata handitu egiten da maiztasunarekin.

Zarata intentsu eta altua —ariete-kolpe deritzona— likidoak banatzeko sistema batean fluidogeldikorra bat-batean eteten denean gertatzen da; adibidez, balbula bat bizkor ixtean, zaratahori ezabatu egin daiteke hedapen-elementuak erabiliz.

Hoditeriako sistemetan, batzuetan, biraketa-ekipoetan izaten da zarata, bonbekin adibidez.Iturri horrek eragindako zaratak bonbaren edo motorraren errotazio-abiadurarekin lotutakotonu puru gehienak ditu.

Hona hemen zarata horiek txikitzeko metodo ohikoenak: motelgailuen ekipoak, konexio malguak,euskarri isolatzailea, kolpeak xurgatzeko ekipoak, elementuak desakoplatzea eta hodien barrukoaldeko estalkiak. Zisternak betetzean eta hustean gertatzen diren zaratak zarata-iturri handiakdira, eta zarata handiagoa egiten da, fluidoak flotatzailean gora egiten duen heinean.

7. «Berokuntzako instalazioek eragindako zarata»: galdarak eta erregailuak dira zaratak sortzekoeta irradiatzeko iturri nagusiak; izan ere, zarata-maila altua izan daiteke instalaziook daudenlokaletan; espektroa maiztasun baxutan aberats izango da. Zaratak laburrak izan daitezke(galderetako ateetako kolpeak, sua piztea eta abar) edo iraupen luzekoak (erregailuak eta abar).

3.26. irudia. Barruko soinu-iturriak: berogailuen instalazioak.

Banako berogailuetan (berogailu eramangarriak, finkoak, etab.) ez da zaratarik transmititubehar solidoen bitartez (paretak, lurra) moteltze-euskarriak erabiliz. Erradiadore elektrikoeksoinua sortzen duten bibrazio-sistema mekanikoak eragiten dituzte, eta zarata egiten dute

maiztasun diskretuetan; zarata hori parametroetara transmititzen da atxikipen-euskarrienbitartez. Hortaz, elastikoa izan behar du.



Soinua

LANBIDE EKIMENA 112

Pisuetako berokuntza-sistemaren galdarek lurreko egituretatik isolatuta egon behar dute, etagainerako instalazioak ez zaizkie atxiki behar etxebizitzak banatzeko paretei. Berokuntza zen-traleko sistemetan, galdara egitura-zaratarekiko isolamendua duten zimenduetan muntatzea

da zaratarik ez zabaltzeko modurik onena, betiere zimenduak eraikinarekin komunikatutabadaude. Aireko zaratarekiko isolamenduan, berriz, pareta eta lur bikoitzak egin ohi dira.

8. «Igogailuek eragindako zarata». Hona hemen zarata-iturri nagusiak: igogailua martxan jartzekomotorrak, aginte elektrikoa, errail-gidariak eta igogailuko ateak.

Igogailua martxan jartzeko makinerian, motor elektrikoak, engranajeek eta poleetako kojineteekeragiten dute zarata, baita kablea eramatean ere. Makinak igogailuko kaxaren ondoan kokatuohi dira, euskarri elastiko baten gainean eta zurrunak ez diren hodien eta kableen konexioarekin.Espektroa maiztasun baxutan aberatsa da.

Aginte-aparatuak gogaikarriak dira ereilearen kolpeak direla-eta, eta aginte-aparatua igogailuamartxan jartzeko makineriaren ondoan kokatzen da zimenduetan, edo aparatu horiek bibra-zioetatik isolatzen dituzten beste edo sistema erabiliz.

Kabina eramateko erreiak irristatzean zaratarik sor ez dadin, goma duten garraio-gurpilakerabil daitezke. Ateen zarata saihesteko, berriz, gidaridun ateak jar daitezke bi orrikoak izanbeharrean. Igogailuko kaxako airean zaratarik heda ez dadin, material xurgatzailea jarri beharda kaxako barneko hormetan.

3.27. irudia. Barruko soinu-iturriak: igogailuak, kabina, kableak eta igogailuaren jaitsiera.




LANBIDE EKIMENA 113

9. «Hondakindegietako instalazioek eragindako zarata»: aireko eta egiturako soinu-iturriak dira,lantzean behin agertzen direnak. Zarata-maila baxuko geletatik urrun kokatu behar dira, erorketa-kaxa eraikinetik aparte duela. Hori dela-eta, egituratik transmititzen den soinutik isolatu eginbeharko da. Kaxa diseinatzeko, erresonantzia gutxiko materialak erabiliko dira, isurketa-konportak egituratik isolatuta eta junta elektrikoak eta presiora eginiko itxiera dituela.

3.28. irudia. Barruko soinu-iturriak: hondakindegietako ekipoak

10. «Aireztapen-instalazioek eragindako zarata»: lokalen arteko aireko zarata eta kanpoko zaratabainugela eta sukaldeetako aireztapen-hodietatik zarata transmititzean sortzen da. Horregatik,banaketa akustiko egokia izateko moduan diseinatu behar dira.

3.29. irudia. Barruko soinu-iturriak: aireztapen-instalazioak.



Soinua

LANBIDE EKIMENA 114

11. «Aire egokituko instalazioek eragindako zarata»: sistema hauek zaraten eta bibrazioen heda-pena errazten dute lokaletara hodien bitartean. Hori dela-eta, hodiek estalita egon behar dute,eta barneko gainazalek soinua xurgatzeko materialekoak izan behar dute. Saretoen eta difu-

soreen kopurua eta deseinua zarata-iturri gehigarria direnez gero, diseinu aerodinamikoa moduberezian zaindu beharra dago.

Aire egokiturako instalazio unitarioetan, maiztasun baxuak dira nagusi maiztasunen espektroan.Hortaz, behar bezala isolatu behar dira maiztasun baxuak egituratik, maiztasun horiek trans-miti ez daitezen.

3.30. irudia. Barruko soinu-iturriak: airea girotzeko instalazioak.

12. «Instalazio elektrikoek eragindako zarata», argiztapen-sistemak (erreaktantziak, etengailuak,

kommutazio-erreleak, etab.) zarata-iturri nagusietako bat dira, eta soinu-maila desatseginakeragin ditzakete; izan ere, maiztasun diskretuak igortzen dituzte etengabe, baina maiztasunhoriek muntaketako nahiz mantentzeko objektuek anplifikatu egiten dituzte etengabe. Erreleekmaila altuko bulkada-zaratak sortzen dituzte; euskarri elastikoen gainean muntatu behar dira,eta material xurgatzaileko estalkia eduki behar dute. Eraikinen barruan transformazio zentroakbadaude, zarata eta bibrazio iturri garrantzitsua dira horiek. Hortaz, halakoak dauden loka-letan tratamendu akustiko egokia egin behar da.




LANBIDE EKIMENA 115

3.31. irudia. Barruko soinu-iturriak: instalazio elektrikoak.

13. «Beste soinu-iturri batzuek eragindako zarata»; talde honetan etxeko animaliek eragindakozarata eta aurreko puntuetan aipatzen ez den beste edozein zarata jasotzen da.

3.32. irudia. Barruko soinu-iturriak: etxeko animaliak.



Soinua

LANBIDE EKIMENA 116

3.4 Zarata baloratzeko indizeak

Lehenago azaldutako horretaz guztiaz ondoriozta daitekeenez, gizakiak zarataz inguratuta daude

jarduera guztietan; hori dela-eta, pertsona batek edo talde batek zarataren aurrean duen erreakzioaezagutu eta balioztatu nahi bada, eskala bat sortu behar da, pertsonen erantzun subjektiboa eta soinu-iturriaren propietate fisiko neurgarriren bat erlazionatuko dituena (emandako soinu-potentzia, iturritikr(m)-ko distantziatik dagoen puntu bateko soinu-presioa); INDIZE deituko dugun zenbakizko balio bakarbat erabiliko dugu horretarako.

Horrela, gainditu behar ez den zarata-indizearen balioak emango dizkiguten IRIZPIDEAK sortu ahalizango dira. Indize bateko batez besteko balioak, zarataren kasu jakin batean, onarturiko gehieneko balioekin

konparatzea azterturiko zaratari buruzko EBALUAZIOA egitea da.

Gai honen barruan eginiko hainbat lanen xedea zarataren ezaugarri fisikoak ezagutzea da, baitaezaugarri horiek konbinatzea ere; hala, gizakiak zarataren inguruko arazo jakin baten aurrean nolaerreakzionatuko duen aurreikusteko modua izango dugu. Zarataren ezaugarri asko dago, eta zenbaitezaugarrik dakarten eragozpena ez da ezagutzen. Adibidez, aldizkako zarata bat edo identifikatzekomoduko tonu puruak baditu, antzeko intentsitatea duen baina egonkorra den zarata baino askoz gogai-karriagoa da.

Ebaluazio-indizearen balioak aurkitzeko, hainbat datu hartu behar da:

Neurri bakarra

Maiztasun-espektroa ezagutzea

Estatistika azterketa denboran

Aurreko neurrien konbinazioa

Zarata moten ebaluazioan kontuan izan behar da ezen zarata mota bat ebaluatzeko indize balia-garriak ez duela balio izango bestelako zarata mota aurreikusteko, bi zaraten artean aldaketa handiakizan baitaitezke ezaugarri fisikoen aldetik.

Azaldutakoa dela bide, bi talde handitan bana daitezke zarata ebaluatzeko metodoak:

1. Estimulu akustikoaren ezaugarri fisikoak deskribatzen ditu

2. Metodoak normalizatzen ditu kanpoko faktore ez-akustikoak kontuan izanik




LANBIDE EKIMENA 117

Lehenbiziko taldearen adibide bat emango dugu: etenik gabeko espektro bat duen zarataren sonori-tatea pertsona bakoitzaren, zarataren espektroaren eta soinu-uhinak iristen diren norabidearen araberakoaizango da. Hainbat metodo garatu dira, zertarako-eta, zarataren espektroa ezagututa, zarataren sonoritatea

zein den jakin ahal izateko entzumen-ezaugarri arruntak dituen pertsona baten kasuan. S.S. Stevenes-eklandutako metodoak soinu-eremu zehaztugabeetarako balio du soilik; Zwicker-ek, aldiz, beste metodoperfektuagoa bat landu zuen. Etenik gabeko espektroa duen soinu baten ozentasuna noy unitate berrianadierazten da, Kryter-ek asmatua eta sonaren antzekoa.

Bigarren taldearen beste adibide bat izan daiteke neurketak egunez edo gauez, hiriko biziguneetanedo industrialdeetan… egiten diren kontuan hartzen duena.

3.33. irudian, gai horren inguruan legeak eman dituzten nazioarteko eta estatuko erakundeen diagramaeskematiko bat ageri da; 3.34. irudian, berriz, Normalizaziorako Nazioarteko Erakundearen LANTALDEAkagertzen dira (Akustikako 43. lan-batzordea). Jarraian, gehien erabiltzen diren ebaluazio-indizeak datoz.

3.33. irudia. Europako eta Estatuko nazioarteko erakundeen diagrama.

EUROPAKOANORMALIZAZIO-ERAKUNDEAK MAILA

MUNDUKOA

ESTATUKOA

NORMALIZAZIOKONAZIOARTEKOERAKUNDEA

CTBATZORDETEKNIKOAK

SC AZPIBATZORDEAK

GTLANTALDEAK

NAZIOARTEKOELEKTROTEKNIKAKO

BATZORDEA

ISO

IEC

AZTERKETABATZORDEAK CE

SC AZPIBATZORDEAK

GTLANTALDEAK

GTLANTALDEAKNORMALIZAZIORAKO

EUROPAKOBATZORDEA

CEN

EKIPO ELEKTRIKOENNAZIOARTEKOBATZORDEA

CEE

AZTERKETABATZORDEAK CE

EGIAZTAGIRIAK

EMATEKO ERAKUNDEAOC

NORMALIZAZIOELEKTROTEKNIKOKO

BATZORDEACENELEC

OSAGAIELEKTRONIKOEN

BATZORDEAK

CTBATZORDETEKNIKOAK

AD-HOC TALDEAKGMA

ARAUENBATZORDEAK CNE

CECC ARRAZIONALIZAZIOETA NORMALIZAZIOKOERAKUNDE NAZIONALA

IRANOROSAGAI ELEKTRO-

NIKOEN EGIAZTAPENAKEMATEKO BATZORDEA

CEQAC



Soinua

LANBIDE EKIMENA 118

3.34. irudia. Akustikako Lan Batzordearen ISOren lan taldeen eskema.

ZZaar r aattaa--mmaaiillaakk bbaalloor r aattzzeekkoo iinnddiizzeeaakk..

1. Soinuaren presio-maila banda osoan

Haztatu gabeko maila maiztasun entzungarrien tartean.

2. Soinuaren presio-maila haztatua

− A haztapena: mailak neurtzeko eskala, A haztapen-kurba erabiliz ezarria [UNE21.314/75, Araua, 31. taula, gizakiaren belarriak aditze-eremuaren barruko maiztasundesberdinetarako dituen sentsibilitate-diferentziak konpentsatzeko (40 foneko kurbaisofonikoa jarraitzen du gutxi gorabehera].dB(A). 3-2 taulan, A haztapena duten zenbaitsoinu-maila tipiko ageri dira.

− B haztapena: 70 foneko isofonikoa jarraitzen du gutxi gorabehera.dB(B).

− C haztapena: 100 foneko isofonikoa jarraitzen du gutxi gorabehera- dB(C).

NORMALIZAZIORAKONAZIOARTEKOERAKUNDEA

ISO AKUSTIKA TC-43

AUDIOLOGIAKONAZIOARTEKO OT

ERREFERENTZIAKOMAGNITUDE AKUSTIKOAK.

UNITATE SINBOLOATC-12

ENTZUMENAREKIKO KEZKA

SC-1

GT-1

HEGAZKINEN ZARATA GT-2 AERONAUTIKA ETA ESPAZIOA TC-20 AIREZTAPEN-SISTEMAREN ZARATA GT-3

INDUSTRIA-AIREZTAPENAIBILGAILUEN BARRUKO

ZARATA

-TC-114

GT-5

MAKINERIAREN ETAEKIPOEN ZARATA GT-6

ZARATAREKINELKARRIZKETAK ULERTZEAGT-7

GT-8ERREPIDEKO GARRAIOKOIBILGAILUEN ZARATA

KONPRESOREAK GT-9

HERRI LANETAKOMAKINERIAREN ZARATA GT-10

ENTZUKETAREN KALITATEA GT-11

HITZAREN ULERGARRITASUNAGT-12

ZARATAREN EBALUAZIOA GEA

INSTALAZIOSANITARIOETAKO ZARATA

ZARATA OLDARKORRENSONORITATEA GCB

ZARATA

LOKALETAKO AKUSTIKA SC-2

GT-1

AIREKO ZARATA ETA TALKA-ZARATEN TRANSMISIOA GT-2

ZORUA ESTALTZEAK ERAGINDAKOINPAKTU-ZARATA TXIKITZEA GT-3

ATE ETA LEIHOENISOLAMENDU AKUSTIKOA GT-4




LANBIDE EKIMENA 119

− D haztapena: sonoritate-inguramena jarraitzen du gutxi gorabehera (hegazkinenzarata). dB(D).

− E haztapena: jasotako soinu-mailaren gaineko zenbatespena egiten du. dB(E).

− SI haztapena: elkarrizketaren interferentzia-maila neurtzeko balio du. dB (SI).

3.35. irudia. Nazioarte-mailan estandarizaturiko haztapen-kurbak.

− Soinu-maila

Soinu baten n ionioak dira noiz-eta, ohiko entzule baten ustez, soinuak eragindakosonoritatea entzuketa binauralean etenik gabeko 1.000 Hz-eko soinu puruaren balio-kidea denean; izan ere, soinu horrek uhin lau libre eta progresibo gisa izango dueragina entzulearengan, eta horren soinuaren presio-maila erreferentziako presioabaino n dB handiagoa da (fisikoki konstantea ez den unitatea, gure belarrirako

konstantea bada ere). (2.13. irudia)

− Son edo sonioa, 1 KHz-eko tonu baten sonoritatea da, 40 dB-eko intentsitate-mailaduena. (2.14. irudia).

ERANTZUNERLATIBOA (dB)

MAIZTASUNA f (Hz)



Soinua

LANBIDE EKIMENA 120

Maiztasuna (Hz) A Haztapena B Haztapena C Haztapena D Haztapena

31,5 - 39,4 - 17,1 - 3,0 —

40 - 34,6 - 14,2 - 2,0 —

50 - 30,2 - 11,6 - 1,3 - 12,8

63 - 26,2 - 9,3 - 0,8 - 10,9

80 - 22,5 - 7,4 - 0,5 - 9

100 - 19,1 - 5,6 - 0,3 - 7,2

125 - 16,1 - 4,2 - 0,2 - 5,5

160 - 13,4 - 3,0 - 0,1 - 4,0

200 - 10,9 - 2,0 0 - 2,6

250 - 8,6 - 1,3 0 - 1,6

315 - 6,6 - 0,8 0 - 0,8

400 - 4,8 - 0,5 0 - 0,4

500 - 3,2 - 0.3 0 - 0,3

630 - 1.9 - 0,1 0 - 0,5

800 - 0,8 0 0 - 0,6

1.000 0 0 0 0

1.250 + 0,6 0 - 0 + 2,0

1.600 + 1,0 - 0 - 0,1 + 4,9

2.000 + 1,2 - 0,1 - 0,2 + 7,9

2.500 + 1,3 - 0,2 - 0,3 + 10,6

3.150 + 1,2 - 0,4 - 0,5 + 11,54.000 + 1,0 - 0,7 - 0,8 + 11,1

5.000 + 0,5 - 1,2 - 1,3 + 9,6

6.300 - 0,1 - 1,9 - 2,0 + 7,6

8.000 - 1,1 - 2,9 - 3,0 + 5,5

10.000 - 2,5 - 4,3 - 4,4 + 3,4

3.1. taula. A, B, C eta D haztapenen balioak hainbat maiztasunerako.




LANBIDE EKIMENA 121

Barruko soinu-iturriakNeurketa egiteko

distantziaBalorazio-indizea

1. Zirkulazio bonbak — 90 dB(A)

2. Aparatu sanitarioak hustea eta betetzea — 75 dB(A)

3. Zaborrak isurtzeko konportak Barruko aldean 80 dB(A)

4. Galdarak eta erregailuak — 70-90 dB(A)

5. Sareta aerodinamikoak (aire egokitua) — 40 dB(A)

6. Erreaktantziak eta fluoreszenteak — 60 dB(A)

7. Kommutazio-erreleak — 60 dB(A)

8. Plater-garbigailua — 90 dB(A)

9. Hozkailuak — 35 dB(A)

10. Ikuzgailuak — 70 dB(A)

11. Oin-hotsak — 55 dB(A)

12. Elkarrizketak ohiko mailan — 70 dB(A)

13. Elkarrizketak maila ertainean — 76 dB(A)

14. Elkarrizketak maila altuan — 100 dB(A)

15. Soinua erreproduzitzeko ekipoak — 65-90 dB(A)

16. Musika-instrumentuak — 90-100 dB(A)17. Umeentzako jolasak — 60 dB(A)

18. Altzariak arrastaka eramatea — 65 dB(A)

19. Pertsiana bilgarriak — 65 dB(A)

20. Zakurren zaunkak — 80 dB(A)

3.2. taula A haztapenarekin emandako soinuaren maila tipikoak

A Auuttoommoobbiilleenn zziir r kkuullaazziiooaar r eenn zzaar r aattaa bbaalloor r aattzzeekkoo iinnddiizzeeaakk..

1. Soinu-maila jarraitu baliokidea, Leq.

Zarata konstante hipotetiko baten maila da dB(A)-tan, aintzat hartutako zarata errealaren energiaakustikoaren kantitate berdinari dagokiona, betiere puntu jakin batean eta T denbora-tartean:



Soinua

LANBIDE EKIMENA 122

T: behaketarako beharrezko neurketa-denbora, p t A : berehalako presio akustiko haztatua A-n,

eta p0; erreferentziako presio akustikoa.

Honela ere adieraz daiteke indize hori:

en dB (A)

non ti behaketa-denbora den eta soinu-maila Li = ± 2,5 dB(A) den. Sonometro integratzailerikez badago eta sonometro konbentzionalek ezin egin dezaketenez aipaturiko integrazioa,adierazitako maila aurkitzeko, L50 batez besteko balioa lortzen da eta mailen sakabanaketakalkulatzen da ondoko adierazpenaren bidez, betiere Gauss-en estatistika-banaketa bada.

Leq =L50 + 0,115σ 2 dB(A) nono desbideratze tipikoa baita.

2. LN soinu-maila

Zarataren azterketa estatistikoaren bidez kalkulatzen den indizea da, hots, neurri-denboraren% N-n gainditzen den zarata-maila, dB(A)-tan adierazia.

L10: behaketaren denboraren % 10ean gainditzen duen soinu-maila da, dB(A)-tan adierazia;(puntako mailak adierazteko erabiltzen da).

L50. behaketaren denboraren % 50ean gainditzen duen soinu-maila da, dB(A)-tan adierazia.

L90: behaketaren denboraren % 90ean gainditzen duen soinu-maila da, dB(A)-tan adierazia;(giroko zarata-maila adierazteko erabiltzen da).

3. LDN gau eta eguneko batez besteko soinu-maila

Eguneko 24 orduetako Leq da, gauez (22:00etatik 8:00etara) gertatzen diren zaratak baino10 dB handiagoa.

4. LNP soinu-kutsaduraren maila

Leq zarata baliokidearen mailatik lorturiko indizea da, dB(A)-tan adierazia eta mailen fluktuazioakontuan izanik. Abantaila bat du: zarataren kontrako erreakzio subjektiboa baloratzen du.Baina eragozpenak ere bai: zeharkako metodoen bidez lortzen da eta L 50 batez besteko mailaeta desbideratze tipikoa ez dira modu berean txikitzen distantziarekin. Honela adierazten da:

LNP = Leq + 2,56 σ , dB(A)

non o desbideratze tipikoa baita.

Zaratak Gauss-en banaketa badu,

LNP = Leq + L10 - L90 da.




LANBIDE EKIMENA 123

5. TNI zirkulazioaren zarata-maila

dB(A)-tan adierazitako indize enpirikoa da, L90 soinu-balioa eta sakabanaketa kontuan hartzendituena,

TNI = 4(L10-L90) + L90-30dB(A)

Baliozkoa da zirkulazio txikiko kasuetarako (orduko 300 ibilgailu baino gutxiagoa). Zirkulazioertain eta altuen kasuetan, hauxe erabil daiteke:

L10 = L50+1,28a dB(A) L90 = L50- 1,28a dB(A) TNI = L50 + 9a -30 dB(A)

Indize honek, zirkulazio txikia dagoenean, egokiago baloratzen ditu gizakiaren erreakzioakL50 batez besteko balioak baino; abantaila hori du.

HHeeggaazzkkiinneenn zzaar r aattaa bbaalloor r aattzzeekkoo iinnddiizzeeaakk

1. LPN hautemandako zarata-maila, edo puntako maila.

Guztizko efektu subjektiboa adierazten duen indizea da, hegazkin batek eragindakoa, gehienekomaila akustikoaren, espektroaren eraketaren eta zaratak denborarekiko duen eboluzioarenarabera (dB-etan neurtzen da).

Hona hemen bestelako indizeak: sonoritatea PN(dB) (ISO 3891), tonu puruetarako zuzendurikozarata-maila jasoa LTPN eta zarata-maila jasoa eta efektiboa L EPN

2. NEF soinu-esposizioaren pronostikoa

Aireportuetako inguruetan inpaktuen etorkizuneko zarata aurreikusteko erabiltzen da (hegazkinmota, hurbiltze-bidea, hegaldi zk., eguneko ordua).

3. NNI zarata-indizea eta eragiketa kopurua

Abiazioaren zarata neurtzeko balio du; behaketa-aldiko hegaldi kopurua hartzen du kontuan,baita zarataren puntako mailen batez bestekoa ere (PN dB-etan).

NNI = LPN + 15 log N - 80 LPN hautemandako puntako balioen batez besteko balioa eta Nhegaldi kopurua da.

4. L AX haztapena duten gertaera berezietako zarataren esposizio-maila

Maila honi segundo batean konstante eusten bazaio, A haztapena duen batez besteko gerta-erari dagokion energia akustiko berdina emango zaio hartzaileari; hegazkin batek eragindakoguztizko efektu subjektiboa adierazten du, dB(A)-tan adierazitako gehieneko soinu-mailareneta zaratak denborarekiko duen eboluzioaren arabera segundo bateko integrazio-denboran,

L AX= 10 log



Soinua

LANBIDE EKIMENA 124

non pt A A haztapena duen berehalako soinu-presioa, p 0 erreferentziako presioa eta T0 = 1 s diren

Lt A A haztapena duen berehalako soinuaren presio-maila da, eta t 1 -t2, mailak gehieneko

baliotik 10 dB-erako tartearekin iraun duen denbora-tartea,

Aireportutik irteten edo aireportura iristen diren hegazkin guztiak aintzat hartzen badira, lurrekopuntu bateko zarata eta batez besteko maila hartu behar dira

non LN gehieneko maila baita PN-n, enegarren hegazkinak haintzat hartutako puntuan haute-mana; N, berriz, neurketa egin den aldian (eguna, hilea, urtea) puntu berean hautemandakohegazkinen guztizko kopurua da. L eta N-ren araberakoa den indize isopsofiko baten goranzkofuntzioa dira hegazkinek eragiten dituzten eragozpenak.

5. Zarataren indize konposatua, CNR

Honela adierazten da

CNR=LPN + 10log N - 12

non N kontsideraturiko aldeko eragiketa kopurua den.

6. Indize isopsofikoa R

Honelaxe definitzen da,

R = LPN + 10 log N - 30

3.3. irudian, jakineko soinu batzuen zenbait maila tipiko ikus daitezke, balorazio-indize desber-dinetan adieraziak.




LANBIDE EKIMENA 125

Kanpoko soinu-iturriaNeurketa egiteko

distantziaBalorazio-indizea

1. 50 ZPko sirena 30 m 130-140 dB(A)2. Erreakzioko hegazkinak airea hartzea 60 m 120-130 dB(A)3. Errematxatu beharreko makineria — 110 dB(A)4. Mailu pneumatikoa — 100-110 dB(A)5. Metroa 6 m 90-100 dB(A)6. Zulatzeko makineria pneumatikoa 15 m 80-90 dB(A)7. Karga-trena 30 m 70-80 dB(A)

8. Galtzada-harrizko kale bateko zirkulazioaren zarata:aldapan, zirkulazio handiarekin eta ibilgailuen % 30

ibilgailu astunak izanda

— L10 = 88 dB(A)

9. Kale asfaltatu horizontala: zirkulazio handiarekin etaibilgailuen % 3 ibilgailu astunak izanda

— L10= 82 dB(A)

10. Kale asfaltatu horizontala: zirkulazio txikiarekin etaibilgailuen % 10 ibilgailu astunak izanda

— L10 = 77 dB(A)

11. Hegazkin erreaktore astuna lurra hartzen 2.000 m pistatikLEPN = 115 dB

L AX= 106 dB(A)

12. Hegazkin erreaktore ertaina lurra hartzen 2.000 m pistatik LEPN

=106 dBL AX= 97 dB(A)

13. Erreakzioko hegazkina 300 m-ko altitudeanLEPN = 112 dB

L AX=103 dB(A)

14. Helizedun hegazkina 300 m-ko altitudeanLEPN =97 dB

L AX= 88 dB(A)

15. Helizedun hegazkin turboak airea hartzea 500 m pistatikLEPN = 109 dB

L AX=100 dB(A)

16. Hegazkin erreaktoreak airea hartzea 500 m pistatikLEPN = 109 dB

L AX= 100 dB(A)

17. Trena 30 m 80-100 dB(A)18. Zerra, leuntzeko makinak, etab. 10m 90 dB(A)19. Industria-jarduerak — 80 dB(A)20. Merkatuak, ikastetxeak, etab. — 90 dB(A)21. Atmosferako agenteak — 80 dB(A)

3.3. taula. Hainbat balorazio-indizetan emandako soinuen maila tipikoak.



Soinua

LANBIDE EKIMENA 126

ZZaar r aattaa bbaalloor r aattzzeekkoo bbeesstteellaakkoo iinnddiizzee mmoottaakk

1. NR balorazio-kurbak

Zortzidunen bandetan neurturiko zarata baten maiztasuneko espektroari NR zenbaki bakarraesleitzea ahalbidetzen du (ISO R-1.996), hain zuzen gure zarataren banda bakoitzean lor-turiko mailak adierazten dituzten puntuen gainetik dagoen kurbarekin bat datorrena. Soinuaerregistratzeko lokaletako indize horri dagokionez, 15 eta 30eko kurben arteko balioak finkatudira; inguru horiek, 1.000 Hz-etan, 20 eta 30 dB-eko mailatik pasatzen dira. Kurba horienitxurak islatzen duenez, belarriaren sentsibilitatea handitu egiten da maiztasunak gora egitenduen heinean, eta zaratarik ohikoenen espektroaren itxura ere ikus daiteke: txikiagoa egitenda maiztasuna handitzean. NR-15 kurba oso irizpide zorrotza da soinua erregistratzeko estu-

dioetarako; aipaturiko besteek, ordea, hain zorrotzak ez diren erregistroetarako zehaztapengisa balio dute.

2. NC balorazio-kurbak

Badago beste indize hau ere, L.L. Beranek-ek emana 1957. urtean, hasieran zarata batenespektroa eta berbazko komunikazioan zekarren perturbazioa erlazionatzeko, betiere hitzareninterferentzia-mailak eta sonoritate-mailak kontuan izanik. Soinua erregistratzeko estudioenkasuan, ez da 15 – 20ko NC balioa gainditu behar. 20 eta 30 NC kurbek eta bestelako NCkurbek NR kurben antzeko ingurua dute, bainoa gorantz mugituak 3 dB gutxi gorabehera

soinuaren presio-maila baxuetako balioetarako (halaxe gertatzen da soinua grabatzekoestudioetan.



Soinua

LANBIDE EKIMENA 128

3.37. irudia. NC zarata baloratzeko kurbak.

Lokal motak NC maila-lerrun onargarriak

Ingeniaritza astunerako fabrikak 55-75Ingeniaritza arinerako fabrikak 45-65Industria-sukaldeak 40-50Kirol lokalak eta igerilekuak 35-50Denda handiak eta dendak 35-45Jatetxeak, tabernak, kafetegiak eta kafetegi pribatuak 35-45Bulego mekanizatuak 40-50Bulego nagusiak 35-45Bulegoak, liburutegiak, justizia aretoak eta gelak 30-35Etxebizitzak, logelak 25-35Ospitaleko aretoak eta operazio-gelak 25-35Zinemak 30-35

Antzokiak, batzar-gelak, elizak 25-30Kontzertu aretoak eta operako antzokiak 20-25

Soinua erregistratzeko eta erreproduzitzeko estudioak 15-203.5. taula NC indizearen balio gomendatuak hainbat lokaletarako.

SOINU-PRESIOAREN MAILAZORTZIDUNEN BANDETAN (dB)

ERDIKO MAIZTASUNAKZORTZIDUNEN BANDETAN (dB)




LANBIDE EKIMENA 129

3. Elkarrizketako interferentzia-mailak, SIL PSIL

SIL soinu-presioaren mailen batez besteko aritmetikoa da 600-1.200 Hz; 1.200-2.400 Hz;2.400-4.800 Hz bandetan.

PSIL soinu-presioaren mailen batez besteko aritmetikoa da bandetan, eta erdigunea 500,1.000 eta 2.000 HZ-etan du.

3.38. irudia. Komunikazioa, mugak atzeko zarata izanda.

PSIL (dB) (4 kHz-

eko banda barne)

Ohiko elkarrizketa bat ondo

ulertzeko gehieneko

distantzia (m.)

Elkarrizketa oso ozena ondo

ulertzeko gehieneko distantzia (m.)

35 7,5 1540 4,2 8,445 2,3 4,650 1,3 2,655 0,75 1,560 0,42 0,8565 0,25 0,5070 0,13 0,26

3.6. taula. PSIL indizearen balio adierazgarriak.



Soinua

LANBIDE EKIMENA 130

NBE-CA 82 arauaren 5. eranskineko 3.7. eta 3.8. tauletan, lokaletan gainditu behar ez liratekeenaireko zarataren immisioaren eta bibrazioaren mailak ageri dira.

Eraikin mota Lokalak

Gomendaturiko gehieneko

Leq immisio-maila dB(A)

Egunez Gauez(8-22) (22-8)

Gelak 45 40

Logelak 40 30

Komunak 50 —Egoitzakoa eta pribatua

Gune komunak 50 —Gelen aldeak 45 30

Logelak 40 —

Komunak 50 —Egoitzakoa eta publikoa

Gune komunak 50 —

Bulego profesionalak 40 —

Bulegoak 45 — Administratiboa eta

bulegoetako Gune komunak 50 —

Gelen aldea 45 —

Logelak 30 25Sanitarioa

Gune komunak 50 —

Gelak 40 —

Irakurtzeko aretoa 35 —Hezkuntzakoa

Gune komunak 50 —

3.7. taula. Soinu-maila jarraituak, lokaletan gainditu behar ez diren aireko zarataren immisioko Leq-en baliokideak.

GuneaK-ren gehieneko balio

gomendatua

Atseden-gunea gauez 0,1

Etxebizitzen gunea 5

3.8. taula Lokaletan ez gainditzea gomendaturiko gehieneko bibrazioak.




LANBIDE EKIMENA 131

3.5 Zaratak dakartzan eragozpenak

Ondorio fisiologikoak eta psikologikoak direla-eta, zaratak eragozpen handiak sortzen ditu gizarte indus-

trialetan (bihotzaren taupadak bizkortzea, arnasa hartzeko erritmoa aldatzea, presio arteriala aldatzea,etab.). Zaratak eragozpenak dakartza, eta era askotako ondorioak izan ditzake (ateko txirrina, auto batenklaxona, etab.).

Zarata berdina maiz errepikatzen bada, erabat desberdina izango da pertsonengan izango duenondorioz; hala, pertsona lasai batek ez dio erreparatuko eta urduria den batek, aldiz, ezin izango duzarata jasan, zaratak dakarzkion ondorio psikologikoengatik. Muturreko bi kasu horien artean, pertsoneneta jasaten duten zarataren araberako egoera mota asko dago.

Bi arrazoi daude pertsona talde batek zarataren aurrean erreakzionatzeko: gehienek benetan jasatendituzten eragozpenengatik edo arazoaz oso jabetuta dagoen gutxiengo aktibo batek dituen eragozpenen-gatik. Erreakzio horrek eragiten duen zarata-maila askotarikoa. Hala ere, nazioarteko eta estatu-mailakolegeria badago mugak jartzeko; muga horiek ez dira gainditu behar arazorik gerta ez dadin.

Espektro zabala eta erregularra duen zarata bat, tonu puru nabarmendurik eta gabe eta maila kons-tanteko tonurik gabe, onargarria da oro har, eta loaldia erraztu egiten du, esaterako. Zarata beraren gaineansoinu-presioko maila altuko beste tonu puruak jartzen badira, zarata ez da hain ondo jasaten, tonu puruak

narritagarriak baitira, eta are narritagarriagoak dira maiztasunak gora egiten duen heinean.

Errentagarria izan beharraren zarataren espektroko intentsitatea oso gorabeheratsua bada bat-batekoaldaketen ondorioz, zarata entzuten duten pertsonan atentzio egiten dute, eta hori ez da komenigarriaizaten beti.

Zenbait parametro fisiologiko neurtzea baliagarria izan daiteke egoera jakinetan (loaldietan) zaratakeragindako kalteen garrantziaz jabetzeko, baina horrek ez du esan nahi emaitza horiek eta eragozpenei

buruzko galdetegiko emaitzak erlazionatzea erraza denik.

Proba mota edozein delarik ere, oso emaitza desberdinak izaten dira beti pertsona kopuru jakinbatekin, zarata bera bada ere, zeren alde batetik zenbaitek ez baitute inolako eragozpenik; beste batzuek,ordea, eragozpen handiak sentitzen dituzte. Bestetik, zenbait pertsonaren parametro fisiologikoak gutxialdatzen dira. Beste batzuena, aldiz, asko aldatzen dira.

Hori guztia dela-eta ez da harritzekoa zailtasun ugari aurkitzea baldintza jakin batzuetan dagonpertsona bati edo hainbati eragindako kalteen maila aurreikusteko, edo zarata jakin batengatik kexatzekobenetan arrazoia duen ala ez jakiteko.



Soinua

LANBIDE EKIMENA 132

Zarataren ezaugarri fisikoen eta zaratak dakartzan eragozpenen arteko erlazio-maila ezagutu nahidenean, onuragarria izaten da zaratari parametro bakar bat esleitzea. Horrek zarata moten efektuak banakaaztertzera behartzen gaitu (ibilgailuen zirkulazioa, aireko zirkulazioa, etab.). Zarata horiek bereziki gogai-karriak dira, eta horixe da zaratok aztertzeko arrazoi nagusia. Hortaz, sakon ezagutu behar dira lan onaegin ahal izateko, eta eragozpenaren eta zarataren arteko erlazioa bilatzeko lana erraztuko da.

Hainbat egiturako zaratak konparatu nahi direnean, arazoa korapilatu egiten da, zeren egiturarendesberdintasunen eragina kontuan izango duen zarataren balorazio-indizea bilatu beharra baitago.

Zarataren batez besteko intentsitatearen, horien fluktuazioen garrantziaren eta maiztasunen espektroenaraberakoak dira zirkulazioko zaratak pertsonei dakarzkien eragozpenak. Zirkulazio azkarreko errepi-deetan, lotuta daude zartaren batez besteko intentsitatea eta eragozpenak; izan ere, eragozpenen maila

aldatu egiten da etxebizitzen kokapenaren arabera, errepidearen paraleloan edo perpendikularrean ego-tearen arabera.

Soinu jakin bat entzuten denean, horrekin batera, sentsibilitatea aldi batez txikitu egiten da maiz-tasun berdinetan eta hurreko maiztasunetan, eta entzungarritasun-ataria handitu egiten da, are gehiagonekaldia soinu intentsuago eta luzeago batek eraginda badago. Maiztasun altuen pertzepzioa galdu egitenda zahartzaroan, baina galera hori ez da gogaikarria izaten, maiztasun horiek ez baitira gizakiaren aho-tsaren oinarrizko soinuei edo musika-instrumentuei dagozkienak. Era askotakoak dira benetako gorreriak,eta audiometro baten bitartez ezartzen diren sentsibilitate-atariko kurbetan. Audiogrametan entzuteko

gaitasunak hainbat maiztasun dituen hutsuneak agerraraziko dira, dezibeletan adieraziak. Azterketaaudiometrikoa osatzeko, atari diferentzialaren neurketak egin daitezke gutxi gorabehera altuak diren mailaakustikoetarako, eta maila baxuetarako nahikoa ez den sentsibilitatea intentsitate altuetarako ohikoabihurtzen diren kasuak bilatuko dira; hartara, behar bezala hautematen diren soinu bokalen ehunekoakfinkatuko dira. Barne-belarriaren edo entzumenaren nerbio-sistemaren gaitzak sortutako pertzepzio-gorreriak, sarri-sarri, maiztasun-banda jakin batean kokatzen dira, eta are okerragoa izango da mintz basi-larra kaltetu dezakeen nekaldi luze baten ondorioz. Transmisio-gorreriak Eustakioren tronparen butxadura-gatik gerta daitezke, edo hezurtxo-katearen esklerosiagatik; horrek eragina izango du hezurretako hodietan.

Jakin badakigunez, protesi-aparatuek zenbait gorreria mota konpontzen dute, eta aparatu horiek, orohar, honako osagai hauek dituzte: soinuak jasotzen dituen mikrofono bat, iragazkiak dituen anplifikadoreelektroniko bat eta belarrian kokaturiko igorle telefoniko bat.

Ekipo horrek ahalik eta txikiena eta erraz erabiltzeko modukoa izan behar du, eta maiztasunarenarabera, dagokion gorreria motara egokitzeko moduan dago. Zaratak eginkizun garrantzitsua betetzendu entzumenaren arloan, bizitza modernoaren giro akustikoaren faktorea baita. Ia etengabe eragiten diezarata horrek pertsonei lanaldian, soinu-iturritik zuzenean datorren eremuan baikaude, baita laneko

lokalaren erreberberazio-eremuan ere.




LANBIDE EKIMENA 133

Zarataren intentsitateari buruzko gutxi gorabeherako ideia bat izan dezagun, adibide hauek aztertukoditugu; lokal lasai batean, 30 edo 40 dB-eko maila dago; zirkulazio handia dabilen kale batean 70-90dB-ekoa izango litzateke, eta mailu pneumatikoak eragindako zarata 130 dB-ekoa izango litzateke;

adibide horiek 3.39. irudian ikus daitezke.

Zarata neurtzeko, soinu-mailako neurgailuak erabiltzen dira (sonometroak), eta, horietan, soinu-presioatentsio elektriko bihurtzen da mikrofono baten bidez; aparatuarekin lotutako voltmetro batek dB-eko eskalamailakatuan irakurtzeko modua ematen du.

3.39. irudia. Zaraten adibideak eta horien mailak.

Lehenago ikusia dugunez, soinu-maila finkatzeko faktoreak hain konplexuak izaki, azterlan handiakbehar dira, belarriak ez baitu sentsibilitate bera maiztasun guztiekin (gehienekoa, 2.000-5.000 Hz): feno-meno hori ageriagoa da soinu-presioaren maila baxuetan altuetan baino, 2.13. irudian ikusten denez.Logikoa da pentsatzea nahikoa erraza dela zirkuitu elektroniko bat diseinatzea, eta maiztasunarekikosentsibilitatea gizakiaren belarriari dagokionaren antzekoa izango da. Hori egin da, eta printzipioz berezkohiru kurba lortu dira, nazioarte-mailan A, B eta C haztapen-kurba gisa normalizatu direnak.

Maiztasun-espektro zabala duten soinuek, erreaktore batena adibidez, tonu puruak edo zaratarenbanda estuenak baino gogorragoak direla ematen dute, nahiz eta biek soinuaren presio-maila bera izan.Hori egiaztatzeko egiten diren proben hasieran, zarataren banda estu bat entzun behar du entzuleak, fomaiztasun jakin batean. Banda-zabalera handituz doa pixkanaka eta soinuaren intentsitatea murriztuzdoa, soinuaren presio-maila berari eusteko. Puntu jakin batetik aurrera sonoritate handiagoa antzematenda; puntu horrek banda-zabalera kritikoa definitzen du. Sonoritatea bera da kritikoa baino banda txikia-goko zabaleretarako; handiagoen kasuan, berriz, banda-zabaleraren proportzioan handitzen da sonoritatea.Erdiko maiztasun bakoitzerako, banda-zabalera kritiko bat dago. Hala ere, banda-zabalera bakoitza 100

mel-eko maiztasun-tartea da, hots, bark 1; beraz, bark 1 banda kritiko baten zabalera da.



Soinua

3.6 Bibliografia

Atecyr: Fundamentos del control de ruidos y vibraciones , Index, Bartzelona, 1978.

C ROCKER , M.J. eta K ESSLER , F.N.: Noise and Noise Control , C.R.C. Press Inc. Boca Ratón

Florida, 1982.

H ARRIS , C.M.: Manual para el control del ruido , Instituto de Estudios de Administración Local.

Madril, 1977.

S CHULTZ , T.J. Community Noise Rating , Applied Science Publishers, 1982.

J OSSE , R. La acústica en la construcción , Gustavo Gili, S.A., Bartzelona, 1975.

C ROOME , D.J.: Noise and the Design of Building and Services . D.J. Croome. Construction

Press, 1980.

Soinua grabatzeko teknikak

Documents

Transcript of Soinua grabatzeko teknikak