SEXU-ERASOEN ETA GENERO-INDARKERIAREN BIKTIMA DIREN … · ü Genero-indarkeria: 2004ko abenduaren...

31
SEXU SEXU- ERASOEN ETA GENERO ERASOEN ETA GENERO- INDARKERIAREN INDARKERIAREN BIKTIMA DIREN EMAKUMEENTZAKO ARRETA BIKTIMA DIREN EMAKUMEENTZAKO ARRETA HOBETZEKO ERAKUNDEEN ARTEKO II. HOBETZEKO ERAKUNDEEN ARTEKO II. PROTOKOLOA PROTOKOLOA Leioako Udala

Transcript of SEXU-ERASOEN ETA GENERO-INDARKERIAREN BIKTIMA DIREN … · ü Genero-indarkeria: 2004ko abenduaren...

Page 1: SEXU-ERASOEN ETA GENERO-INDARKERIAREN BIKTIMA DIREN … · ü Genero-indarkeria: 2004ko abenduaren 29an Estatuko Aldizkari Ofizialean argitaratutako Genero indarkeriaren aurkako babes

SEXUSEXU--ERASOENETAGENEROERASOENETAGENERO--INDARKERIARENINDARKERIARENBIKTIMADIRENEMAKUMEENTZAKOARRETABIKTIMADIRENEMAKUMEENTZAKOARRETA

HOBETZEKOERAKUNDEENARTEKOII.HOBETZEKOERAKUNDEENARTEKOII.PROTOKOLOAPROTOKOLOA

LeioakoUdala

Page 2: SEXU-ERASOEN ETA GENERO-INDARKERIAREN BIKTIMA DIREN … · ü Genero-indarkeria: 2004ko abenduaren 29an Estatuko Aldizkari Ofizialean argitaratutako Genero indarkeriaren aurkako babes

2

BILDUDIRA:

MariCarmenUrbieta,Leioakoalkateandrea

JavierAldekoa-ErandiokoErtzaintzakoburua

MªLuzMarquésGonzalez,OsakidetzakoUribeKostaeskualdekozuzendarikudeatzailea

Page 3: SEXU-ERASOEN ETA GENERO-INDARKERIAREN BIKTIMA DIREN … · ü Genero-indarkeria: 2004ko abenduaren 29an Estatuko Aldizkari Ofizialean argitaratutako Genero indarkeriaren aurkako babes

3

ZIOENAZALPENA:ZIOENAZALPENA:

Forma desberdinak dituen emakumeen aurkako indarkeria emakumeen duintasunaren eta osotasun

fisiko nahiz moralaren aurkako eraso larria dugu eta, horrenbestez, giza eskubideen urraketa

nabarmenada.

Emakumeen aurkako indarkeriak emakumeek bizitzaren edozein ziklotan jasaten duten egiturazko

desberdintasun-egoeran ditu erroak. Desberdintasun horri, gizartean eta familian sexuaren arabera

egindako zereginen eta arduren banaketa tradizionalak eusten dio, esparru publikoan zein pribatuan

emakumeakgizonenazpitikjarriz.

Nazioarteko, estatu-mailako eta autonomia barruko hainbat erakundeekmodu zabalean aztertu dute

emakumeenaurkakoindarkeria.Batdatozindarkeriahorrenerroetanetaondorioetan,nahizetamodu

desberdinetan izendatzen duten. Emakumeen gizarte maila, familia-estatusa, adina, erlijioa eta

nazionalitatea edozein izanik ere indarkeria horrek emakumeengan eragina duela ondorioztatu dute

guztiek.

Emakumeen aurkako indarkeriak adierazpen desberdinak ditu eta herrialdearen arabera adierazpen

batzuk besteak baino nabariagoak dira (gizonak emakume bikotekidearen edo bikotekide ohiaren

aurka erabiltzen duen adierazpena da nabariena). Emakume baten eta gizon baten arteko lotura

afektiboan hanpadura jartzen duen tratu txarmota horrek, egungoa zein iraganekoa, bizikidetzarekin

zeinbizikidetzarikgabekoa,genero-indarkeriarendelitugisajasodalegerian.

Protokolohoneksexu-erasoenkasueiarretaematekoerakundeenartekojarduketakkoordinatukoditu,

nahizeta indarreandagoenZigorKodeak jasotzendituensexu-askatasunarenaurkakodelituenartean

genero-indarkeriarendelituarekinalderatutahorienintzidentzia-indizeatxikiagoaden.

Genero-indarkeriaren biktima diren emakumeen seme-alabak ere problematika horren biktima dira,

hortaz,beharrezkoadaarazoaribereosotasuneanheltzea.

Etorkizunean protokolo honen jarduera-eremua zabaltzeko aukerari kalterik egin gabe, orain sinatzen

dena genero-indarkeriaren eta sexu-erasoen kasuei aurre egiteko erakundeen arteko ekintzen

koordinazioazarduratukoda.

Page 4: SEXU-ERASOEN ETA GENERO-INDARKERIAREN BIKTIMA DIREN … · ü Genero-indarkeria: 2004ko abenduaren 29an Estatuko Aldizkari Ofizialean argitaratutako Genero indarkeriaren aurkako babes

4

HONAKOHAUERABAKIDA:HONAKOHAUERABAKIDA:

LEHENENGOA:KoordinaziorakoTokikoProtokolobatsinatzea,Leioaudalerrianbizidirensexu-erasoen

etagenero-indarkeriarenbiktimeiematenzaienarretahobetzeko.

BIGARRENA: II. Protokoloaren edukia hedatzea koordinazio eraginkor bat lortzeko beharrezkoak diren

instantzien artean, sexu-erasoen eta genero-indarkeriaren biktimei arreta emateko eta horien

antzemateaerrazteko.

HIRUGARRENA:ProtokoloarenMahaiakhasitakojarduerari jarraipenaematea.ProtokoloarenMahaiak

protokolohorrenegikaritzearenerantzukizunaetajarraipenaegitekoarduraetaizangodu.

LAUGARRENA:Emakumeenaurkakoindarkeriamatxistarimoduestrukturaleanaurreegitea:iragarkien,

irudien eta hizkuntzaren erabilera zainduz eta protokoloa sinatzen duten erakundeen politiketan

genero-rolaketaestereotipoakezerreproduzitzekolaneginez.

BOSGARRENA: Emakumeen aurkako indarkeria matxista erantzukizun kolektiboko gizarte-egitatetzat

hartzea eta ez jotzea esku-hartzerik behar ez duen kontu pribatutzat, eta ikuspegi hori herritarren

arteanmoduaktiboanzabaltzea.

SEIGARRENA: Protokoloa sinatu duten erakundeen jarduketa bideratzea, I. atalean (Sexu-erasoen eta

genero-indarkeriarenbiktimadirenemakumeeilaguntzekoetaarretaematekoprintzipiozuzentzaileak)

jasotakojarduketa-printzipioenarabera.

ZAZPIGARRENA: Protokoloa sinatu duten erakundeen jarduketa burutu eta koordinatzea, protokolo

honenII.ataleangaratutakoprozedurenarabera.

Page 5: SEXU-ERASOEN ETA GENERO-INDARKERIAREN BIKTIMA DIREN … · ü Genero-indarkeria: 2004ko abenduaren 29an Estatuko Aldizkari Ofizialean argitaratutako Genero indarkeriaren aurkako babes

5

I) SEXUI) SEXU--ERASOENETAGENEROERASOENETAGENERO--INDARKERIARENBIKTIMADIREN EMAKUMEEI LAGUNTZEKOINDARKERIARENBIKTIMADIREN EMAKUMEEI LAGUNTZEKOETAARRETAEMATEKOPRINTZIPIOZUZENTZAILEAKETAARRETAEMATEKOPRINTZIPIOZUZENTZAILEAK

• Lehentasuna. Sexu-erasoen eta genero-indarkeriaren biktima diren emakumeei lehentasunez

emango zaie arreta, kasu bakoitzean esku-hartzearen larritasuna baloratuz, ahal bezain azkar

erantzuteko.

• Arreta osoa eta pertsonalizatua. Protokolo honetan aipatutako indarkeriaren biktima diren

emakumeei eta horien menpekoak diren pertsonei ematen zaien arretak indarkeria-egoera

bakoitzaren ondorioz sortzen diren beharrak barne hartuko ditu eta, bai eta bizi duten egoeran

duten pertzepzio maila desberdinak ere. Horretarako, kasu bakoitzean gertatzen diren egoera

pertsonalenetasozialenaraberaegokienakdirenzerbitzuaketaprestazioakjarrikozaizkieeskura.

• Gertutasuna. Emakumeei hurbileko arreta ematen saiatuko da; izan ere hurbiltasun horrek

(geografikoa,emozionalaetakasuarenezagutzarena)esku-hartzehobeadakar.Kasuarenjarraipena,

koordinazioa eta eztabaida errazten du; halaber, erakundeen laguntzan konfiantza sortzen da.

Zerbitzudesberdinetako langileakemakumeadagoentokira joanahal izangodira,esku-hartzerako

baldintzak uneoro erraztuz. Segurtasun-kidegoek polizia-bereizgarririk gabe egin beharko dituzte

lekualdaketak, hala egitea posible den heinean, bai pertsonalak bai ibilgailuen bitartez, biktimen

estigmatizazioaekiditeko.

• Berdintasuna.Biktimaguztieiarretaeskaintzenzaielabermatubeharkoda,honakoezaugarriengatik

inor baztertu gabe: egoera zibila, sexu orientazioa, adina, sinesmena edo ideologia, gutxiengo

etnikoa,nazioaedohizkuntza,mailaekonomikoa,ezgaitasunfisikoa,psikikoaedosentsoriala,edota

beste edozein baldintza pertsonal edo sozial. Era berean, beharrezkoneurriak hartukodira beren

egoera pertsonal eta sozialaren ondorioz laguntza osoa jasotzeko zailtasunak dituzten biktimen

eskubideakmodueraginkorreanbermatzeko,berenegoeraadministratiboaedozeindelaere.

• Prebentzioa. Jasotako jarraibide guztiak aplikatuko dira biktimen aurkako indarkeria-egoerarik

errepikatu ez dadin. Biktimatzat joko dira bai emakumeak bai beren kargu dauden umeak eta

nerabeakedoberaiekinbizidirenetamendekotasunadutenpertsonahelduak.

Page 6: SEXU-ERASOEN ETA GENERO-INDARKERIAREN BIKTIMA DIREN … · ü Genero-indarkeria: 2004ko abenduaren 29an Estatuko Aldizkari Ofizialean argitaratutako Genero indarkeriaren aurkako babes

6

• Adingabeen interesendefentsa. II. jarduera-protokoloaaplikatzekogaraian,biktimekberenkargu

dituztenadingabeei arretaeskaintzekoetahoriekbabestekobeharrezkoakdirenneurriakhartuko

dira, adingabeen eskubideak, ongizatea eta garapen osoa bermatzeko. Edonola ere, umeen eta

nerabeeninteresgorenakontuanhartubeharkoda,haurreietanerabeeiarretaetababesaemateko

otsailaren18ko3/2005Legeakxedatzenduenarenarabera.

• Ahalduntzea eta normalizazioa. Indarkeria jasaten duten emakumeak ez dira subjektu pasiboak,

beren istorio partikularrean baliatu dituzten hainbat biziraute-estrategia eta -gaitasun garatu

dituzte. Indargune horiek kontuan hartzea garrantzitsua da, kasu bakoitzari egokitutako esku-

hartzearenartikulazioaproposaegindadin,indarkeriarenbiktimadirenemakumeekautonomiaeta

bizimodunormalizatuaizandezaten.

• Eraginkortasunaetaarintasuna.Protokolohonekbiltzendituenjarraibideakaplikatzeko,artikulazio

eraginkorra eta arina bermatu beharko da, horrelako egoeretan ohikoa izaten den urgentziak

eskatzenduenberehalakotasunarekinjokatzeko.

• Ahalik eta biktimizaziorik txikiena. Protokolo honetan aipatzen den indarkeria jasan duten

emakumeenbigarrenmailakobiktimizazioaahaldenneurriansaihestukoda,hortaz,profesionalen

etaerakundeenesku-hartzearenondoriozbiktimekjasatendituzteneragozpenakahalbezainbeste

murriztukodira.Emakumeeiarretaematekokoordinatubeharkodiraerakundeak;biktimekezdute

ardurahoriizanbehar.

• Segurtasuna eta babesa. Jarduera profesionaletik eratorritako betebehar juridikoak oinarrizko

konpromiso etikoak dira. Beraz, indarkeria egoerak bizi dituzten edo bizi izan dituzten

emakumeentzakobabes-etasegurtasun-printzipioagailentzekoesku-hartzeakbideratukodira.

Page 7: SEXU-ERASOEN ETA GENERO-INDARKERIAREN BIKTIMA DIREN … · ü Genero-indarkeria: 2004ko abenduaren 29an Estatuko Aldizkari Ofizialean argitaratutako Genero indarkeriaren aurkako babes

7

PROPOSAMENTERMINOLOGIKOAPROPOSAMENTERMINOLOGIKOA

Hainbat gizarte-eragilek hartu dute parte emakumeen aurkako indarkeriaren gaineko eztabaida

terminologikoan. Emakumeen aurkako indarkeriak hartzen dituen forma eta adierazpen desberdinak

hobetoulertzeko,protokolohonetanterminologiahauerabilikoda:

Indarkeria matxista / Emakumeen aurkako indarkeria: Gizonen eta emakumeen arteko gizarte-

hierarkian oinarritutako kontrol-adierazpen eta boterearen erabilpen bortitz guztiak dira, bere forma

guztietan,hauda,"maskulinoa""femeninoa"rengainetikdagoenarenusteanoinarritzendirenjokabide

bortitzguztiak.

o Indarkeria fisikoa: apropos egiten den eta/edo biktimaren segurtasun fisikoa arriskuan

jartzen edo kaltetzen duen ekintza. Erasotzeko erabilitako arma objektu bat, arma bat,

substantzia arriskutsuak edo erasotzailearen beraren gorputza izan daitezke, eta kalteak

txikiakzeinhandiak izandaitezke.Tratu txar fisikoadagoenean tratu txarpsikologikoaere

badago.

o Indarkeriapsikologikoa:aproposegitendeneta/edoemakumeensegurtasunpsikologikoa

kaltetzen edo arriskuan jartzen duen ekintza. Hainbat forma ditu: irainak, umiliazioa,

mehatxuak, eta abar; batzuetan sotiltasunez adierazten dira. Jokabide baten forma har

dezake (jazarpen-jokaera, esaterako) edo hitzez adieraz daiteke. Kasu horietan, garrantzia

hartzendutebaiesatendenhorrekbaiesatekomoduak.

o Indarkeriaekonomikoa:baliabidematerialaketaekonomikoakkontrolatuz,emakumearen

bizitzarenalderdiengainekoerabakiak,jokabideaketaekintzakkontrolatzeahelburuduten

egintzaketaez-egiteakdira.Consistenenimpedirelaccesoalainformaciónoelmanejodel

dinero o de otros bienes económicos. Tratu txar ekonomikoa dagoenean tratu txar

psikologikoaerebadago.

o Sexu-indarkeria: emakume bat sexu-harreman behartuak izatera derrigortzen duten

ekintzak dira (larderiaz, indarkeriaz –xantaia edo mehatxua– edo borondate pertsonala

Page 8: SEXU-ERASOEN ETA GENERO-INDARKERIAREN BIKTIMA DIREN … · ü Genero-indarkeria: 2004ko abenduaren 29an Estatuko Aldizkari Ofizialean argitaratutako Genero indarkeriaren aurkako babes

8

bertan behera uzten edo mugatzen duen beste edozein mekanismo erabiliz). Sexu-

indarkeriadagoeneantratutxarpsikologikoaerebadago.

Halaber,sexu-indarkeriakhonakoadierazpenhauekizanditzake:

o Sexu-erasoak: indarkeria edo larderia erabiliz beste pertsona baten sexu-askatasunari

erasotzendionedozeinjokaerada,indarkeriaindarfisikoarenedolarderiarenerabileradela

ulertuz, esaterako, biktimak edobere hurbilekorenbatek berehalakoa eta larria den gaitz

batsufritzekobeldurraedomehatxuaeragitendutenjokaerapsikologikoak.

Sexu-erasoaren adierazpenik ohikoena bortxaketa da. Bortxaketak baginatik, uzkitik zein

ahotik kopulatzean edota lehenengo bi bide horietako batetik gauzak edo gorputz-atalak

sartzeandatza.(ZigorKodearenVIII.Tituluaren178-180artikuluetantipifikatuak).

o Sexu-abusuak: larderiariketa indarkeriarikgabeegitendira.Barnehartzendiraborondate-

edo adimen-gaitasuna mugatuta izateagatik, baliozko ezaguerarik ezin utz dezaketen

emakumeengaineanegindakoabusuak.

o Sexu-jazarpena:irakaskuntza-edolan-harremanbatenedoantzekorenbatentestuinguruan

gertatzen diren eta nahi gabekoak diren ahozko, ez-ahozko edo sexu-izaerako portaerak.

Horien helburua edo ondorioa emakumearen duintasunari erasotzea eta/edo larderiazko

inguruneapalgarria,umiliagarriaedoiraingarriasortzeada.

Indarkeriasexistarenformadesberdinhoriekharreman-motadesberdinetangertadaitezke.Indarkeria

darabilenharremanarentestuinguruabereiztekoondorengodefinizioaerabilikoda:

ü Genero-indarkeria: 2004ko abenduaren 29an Estatuko Aldizkari Ofizialean argitaratutako

GeneroindarkeriarenaurkakobabesintegralarenneurrieiburuzkoLegeOrganikoarendefinizioa

aipatzen denean: “genero-indarkeriak indarkeria fisikoa eta psikologikoa batzen ditu, sexu-

askatasunaren aurkako erasoak,mehatxuak, derrigortzeak edo askatasun gabezia arbitrarioak

barne. Erasotzaileak senarrak, senarrak izandakoak, edo bestelako harreman afektiboko

bikotekideakizatendira,nahizetaelkarrekinbiziez”.

Page 9: SEXU-ERASOEN ETA GENERO-INDARKERIAREN BIKTIMA DIREN … · ü Genero-indarkeria: 2004ko abenduaren 29an Estatuko Aldizkari Ofizialean argitaratutako Genero indarkeriaren aurkako babes

9

II) SEXUII) SEXU--ERASO ETA/EDO GENEROERASO ETA/EDO GENERO--INDARKERIA KASUETAN EMAN BEHARREKO ARRETAINDARKERIA KASUETAN EMAN BEHARREKO ARRETA

KOORDINATZEKOPROZEDURAKKOORDINATZEKOPROZEDURAK

Lehentasunaren printzipioa kontuan hartuta, larrialdietako arretaren eta lehentasunezko arretaren

irizpideakkontuanhartutaegingodaarretaematekoprozedura.

II.1.II.1.--GENEROGENERO--INDARKERIAkasuetanlarrialdietakoetalehentasunezkoarretaematekoprozedurakINDARKERIAkasuetanlarrialdietakoetalehentasunezkoarretaematekoprozedurak

Urgentziazkoegoerak:urgentziazkoegoeratzatjokodiralehenbailehenerabakibathartzeaeskatzen

dutenegoerak:

a)Emakumeakagerikolesioakditu(bikotekidearenedobikotekideohiarentratutxarrenondoriozkoakdirelaaitortuzeinez).

b)EmakumeaksalaketabataurkeztuduErtzaintzan/Udaltzaingoan.

c)Emakumeaketxetikateratzekoerabakiaadierazidiozerbitzuari.

d)Ezduarriskuaantzematen,bainaarretaemandionteknikariakarrisku-adierazleakantzemanditu,berehalaedoetxeraitzultzeantopadezakeenlarrialdi-egoeraplanteatzeraeramandutenak.

• Larrialdietako egoerak gizarte-zerbitzuek, osasun-zerbitzuek, Ertzaintzak edo Udaltzaingoak

artatu ditzakete lehenengo instantzian. Zerbitzu horietako baten lehenengo esku-hartzeak

jarduketaetaesku-hartzeberriakeraginditzake(epaiketa,egonaldiluzezeinertainekoharrera

eskatzea, zerbitzuespezializatuakeskatzea, laguntzaekonomikoak izapidetzea,etaabar).Kasu

horietan esku-hartzeak jarraipen bat daukala ulertuko da, nahiz eta dagoeneko ez den

beharrezkoaberehalakoerabakiakhartzea.

• Kasu guztietan, emakumea beste zerbitzuren baten ohiko erabiltzailea ote den egiaztatu

ondoren,lehenengoinstantzianarretaemandiotenlangileenlanaizangodaemakumeariarreta

ematen dioten profesional desberdinen arteko ekintza koordinatuaren garrantziaren berri

emateaemakumeari.Horrenbestez,idatzizkobaimenaeskatukozaiogainerakoerakundeeibere

egoerarenetahartutakoneurrienberriemateko.

• Emakumeakekintzakoordinatuaburutzekobaimenaematenbadu,lehenengoinstantzianarreta

eman dion zerbitzua gainerako zerbitzuekin harremanetan jarriko da, aurretiko jarduerei

buruzkoinformazioabiltzekoetajarduerakkoordinatzeko.

• Emakumeakezbaduekintzakoordenatuaburutzekobaimenikematen,kontuanizanbehardugu

emakumeak urgentziazko babes-neurriak (abegi-etxea eta/edo salaketa) baztertu egin

Page 10: SEXU-ERASOEN ETA GENERO-INDARKERIAREN BIKTIMA DIREN … · ü Genero-indarkeria: 2004ko abenduaren 29an Estatuko Aldizkari Ofizialean argitaratutako Genero indarkeriaren aurkako babes

10

ditzakeela, batetik, ez datorrelako bat arrisku-balorazioarekin, eta, bestetik, uste duelako

egoerari aurre egin diezaiokeela. Kasu horretan, teknikaria emakumearen segurtasuna ahal

bezainbestebermatzensaiatukoda,etahonelajokatukodu:

o Babes-neurriaketasegurtasun-planaeskainikodizkio.

o Ofiziozkoatestatuaegingodu.

o Kasuarenjarraipenaegingodu.

• Emakumeak hasiera batean aukeratutako zerbitzuak egingo dio beti prozesuan lagun egiteko

eskaintza,etaemakumeakberakerabakibeharkoduonartualaez.

• Biktimak babes-maila altuagoa behar badu, Ertzaintzaren eta Udaltzaingoaren artean

adostutako esku-hartze akordioaren arabera jokatuko da. Ertzaintzak BFAren abegi-etxera

lagundukoduemakumea.

Lehentasunezko egoerak: berehalako erabakirik hartzea eskatzen ez duten kasuak lehentasunezko

egoeratzathartukodira.Kasuhauetangertadaitekehori:emakumeakezbaduhasieratiksalaketarikjarri

nahi eta erabakia hartzeko denbora behar badu; erasoa ez bada berriki jazotakoa; erasotzen duen

bikotekidearekinduenharremanaeteteaedobanantzeaekardezakeenedozeinerabakihartuaurretik,

emakumeak zerbitzu espezifikoen laguntza jarraitua behar badu; edo langileei ohiko esku-hartze

prozesubatbehardelaondorioztatzekooinarriaematendienegoerarenbateanbadago.

Kasuguztietan,emakumearilehenengoinstantzianarretaematendionteknikariareneginkizunaizango

da emakumeari jakinaraztea Prozedura Kriminalaren Legeari jarraiki (259.1 eta 262.2 artikuluak)

gertatutakoaren berri emango diola Fiskaltzari, Auzitegi eskudunari, instrukzio-epaileari edo, ageriko

delituabaldinbada,hurbilendagoenpolizia-funtzionarioari.Hala,gainerakoerakundeeiemakumearen

egoerarenetaondoriozkoesku-hartzeenberriematealdera.

1ProzeduraKriminalarenLegea.259.artikulua.“Edozeindelitupublikorenegiteaikustenduenakberehalakoanhorrenberriemanbeharkodioinstrukzio-epaile,bake-epaile,eskualdekoepaileedoudal-epaileari,edo,berazeintokitanizanetatokihorietatikhurbilendagoenfuntzionariofiskalari;bestela,25pezetatik250pezetarainokoisunaezardakioke”.

2ProzeduraKriminalarenLegea.262.artikulua.“Norbaitzuek,eurenkargu,lanbideedoogibideakdirelamedio,delitupublikobatenberribaduteberehalahorrensalaketaeginbeharkodioteFiskaltzari,auzitegieskudunari,instrukzio-epaileari,eta,halakoaizanezean,tokitikhurbilendagoenudaltzainariedopoliziakofuntzionarioari,baldinetaageri-agerikodelituabada.Betebeharhoribetetzenezdutenei259.artikuluanaipatutakoisunaezarrikozaiediziplinabidez.Parterikemanezduenamedikuntza,kirurgiaedofarmaziakoirakasleabadaetapartehorrekberarenlan-jarduerekinzerikusiabadu,orduanisunaezinizangodaizan125pezetabainogutxiagokoa,ezta250pezetabainogehiagokoaere.Partehoriemanezduenaenplegatupublikoabada,aurrekoazgain,horrenberriemangozaiozuzeneangoragodagoenari,administrazio-arloangertadaitezkeenondoreetarako.Artikuluhonetanxedatutakoaulertukoda,ez-ematehorreklegeenaraberaerantzukizunasortzenezduenerako”.

Page 11: SEXU-ERASOEN ETA GENERO-INDARKERIAREN BIKTIMA DIREN … · ü Genero-indarkeria: 2004ko abenduaren 29an Estatuko Aldizkari Ofizialean argitaratutako Genero indarkeriaren aurkako babes

11

Kasuhorietan,esku-hartzeanzeharlarrialdietakoesku-hartzeaeskatzendutenegoerakjazodaitezke.

Esku-hartzeprozesuarenamaiera:

Genero indarkeriaren ezaugarriak kontuan izanda, esku-hartzeek urgentziazko egoerei eta

lehentasunezkoegoerei erantzunbeharkodiete, bai etabiktimaketengabeko laguntzaeskatzeari edo

zerbitzuak utzi nahi izateari ere. Hori dela eta, esku-hartze prozesuak desberdinak izan daitezke,

zehatzakzeinepeluzekoak.

Esku-hartze bakoitzean, emakumeari berarentzako eta bere menpekoentzako (bereziki seme-

alabentzako) baliabideei buruzko informazioa emango zaio. Informazio hori idatziz emango da eta

emakumeakjasoduelaerregistratukoda,kasuarenjarraipenahobeaizandadin.

Nolanahi ere, kasuen jarraipena egitea gizarte-zerbitzuen ardura da, emakumea ohiko erabiltzailea

baldinbadaedozerbitzuhorieskatubadu;gizarte-zerbitzuetarajoezbadu,ordea,Ertzaintzakizangodu

ardurahori.

Jarraipenahonakoarrazoihauengatiketendaiteke:

• biktimak hala eskatu duelako ahoz zein isilbidez: indarkeria-zikloa hautsi delako, bikote-

harremana bukatu delako, bestelako laguntza-sarea daukalako, beste leku batean bizi delako

edobesteedozeinegoeradela-eta.

• jarraipenarenarduradunadenerakundearenjarduera-protokoloakhalaagintzenduelako.

II.2. GERTATU BERRI DIREN ETA GERTATU BERRIAK EZ DIREN SEXUII.2. GERTATU BERRI DIREN ETA GERTATU BERRIAK EZ DIREN SEXU--ERASOEI arreta ematekoERASOEI arreta emateko

prozedurakprozedurak

Gertatuberridirensexu-erasoak:Sexu-erasoagertatudenetikbiktimeklaguntzaeskezerbitzubaterajo

dutenarteedobestenorbaitekeramandituenarte72ordubainogutxiago igarobadira,urgentziazko

egoeratzat hartukoda. 72ordukoepeamalguada; batez ere froga fisikoakberreskuratu ahal izateko

zehaztenda.

Biktimaklarrialdietakoosasun-zerbitzuetarajotzenbadu,dagokionprotokoloarijarraitukozaio.

GERTATUBERRIDIRENSEXUERASOENAURREAN

Page 12: SEXU-ERASOEN ETA GENERO-INDARKERIAREN BIKTIMA DIREN … · ü Genero-indarkeria: 2004ko abenduaren 29an Estatuko Aldizkari Ofizialean argitaratutako Genero indarkeriaren aurkako babes

12

ESKU-HARTZEKOOSASUN-PROTOKOLOA

ErtzaintzaUdaltzaingoa

GizarteZerbitzuak

sexu-erasoedosexu-abusubatenbiktima

<72ordu

Osasun-zentroa

OspitaleaForentsea

Delituarenlaginakjasotzea

LesioenparteaOfizioa-Epaitegira

bidaltzea

Arretaematekoesku-hartzea

Medikuarentxostena,jarraipenaegiteko

Gizarte-zerbitzuakedobestebatzuk

Guardiakoepaitegia-----------------------

Fiskaltza

PAZIENTEASexu-erasoedosexuabusubaten

biktima<72ordu

sexu-erasoedosexu-abusubatenbiktima

<72ordu

Page 13: SEXU-ERASOEN ETA GENERO-INDARKERIAREN BIKTIMA DIREN … · ü Genero-indarkeria: 2004ko abenduaren 29an Estatuko Aldizkari Ofizialean argitaratutako Genero indarkeriaren aurkako babes

13

Gertatu berri den sexu-eraso baten biktimak gizarte-zerbitzuetara, Ertzaintzaren polizia-etxera edo

Udaltzaingoarenpolizia-etxerajotzenbadu,zerbitzubakoitzakdagokionprotokoloaaktibatukodu.

• Sexu-erasoaedo -abusuagertatuberriabada,GurutzetakoOspitaleko larrialdietako zerbitzura

bidalikodabiktima.Ahaldenneurrian,bereizgarririkgabekoibilgailuofizialbateaneramangoda

biktima. Biktimari esango zaio ez garbitzeko, arropak ez aldatzeko eta, aho bidezko erasoa

gertatubada,ezjatekoetaezedateko.

• Polizia-taldeak mediku forentsearen presentzia eskatu dela egiaztatuko du, mediku-azterketa

egin eta laginak jaso daitezen. Halaber, gertakariei buruz eskura dauden datu guztien berri

emangozaioforentseari.

• Baliabide horri aldez aurretik jakinaraziko zaio (telefono bidezko abisua) sexu-erasoen edo

genero-indarkeriaren biktima bat eramango dutela; emakumeari dauden baliabideen eta

zerbitzuenberriemangozaio,etaospitaleanutzikodutearretaemandiezaioten.

• Biktimari ez zaio aitorpenik eskatukopertsonal sanitarioakbiktima aztertzen ez duen arte eta

bere behar pertsonalak estaltzen ez diren arte. Biktima ospitaleratzen baldin badute,

lehenbailehenhartukozaioaitorpenaosasun-esparruarenbarruan.

• Kasuguztietan,emakumearilehenengoinstantzianarretaematendionteknikariareneginkizuna

izango da emakumeari jakinaraztea Prozedura Kriminalaren Legeari jarraiki (259. eta 262.

artikuluak) gertatutakoaren berri emango zaiola Fiskaltzari, Auzitegi eskudunari, instrukzio-

epaileari edo, ageriko delitua baldin bada, hurbilen dagoen polizia-funtzionarioari. Hala,

gainerako erakundeei emakumearen egoeraren eta ondoriozko esku-hartzeen berri emate

aldera.

• Erabiltzailearidagokionlesioenpartearenkopiaeskatzekoesangozaio,salaketaegiterakounean

aurkeztuahalizateko.

• Biktima informazioa jasotzeko moduan baldin badago, lehenengo instantzian arreta eman

dioten langileen lana izango da emakumea artatzen duten profesional desberdinen arteko

ekintza koordinatuaren garrantzia nabarmentzea. Horrenbestez, idatzizko baimena eskatuko

zaiogainerakoerakundeeibereegoerarenetahartutakoneurrienberriemateko.

• Emakumeakekintza koordinatuhori egitekobaimenik ematenez badu, lehenengo instantzian

arreta eman dion zerbitzuak jarraituko du kasuarekin, eta biktimaren egoerara ondoen

egokitzen diren baliabideak eskainiko dizkio. Esku-hartzearen garapenean zehar, emakumeari

besteerakundeenesku-hartzeagomendadiezaioke,bestelaguntzabatzuklortuahalizatekoeta

emakumearibereegoeratikirtetenlagundukodionbaliabide-sareazabaltzeko.

Page 14: SEXU-ERASOEN ETA GENERO-INDARKERIAREN BIKTIMA DIREN … · ü Genero-indarkeria: 2004ko abenduaren 29an Estatuko Aldizkari Ofizialean argitaratutako Genero indarkeriaren aurkako babes

14

• Emakumeaadingabeabaldinbada, senideak edo tutore legalak jakinaren gainean jarrikodira

bai eta Bizkaiko Foru Aldundiko Umeen Zerbitzua (sexu-erasoen eta tratu txarren kasuetan

arreta psikologikoa emateko programa) ere, emakumeak kasuaren araberako orientazioa jaso

dezan.

Gertatuberriakezdirensexu-erasoak:Sexu-erasoagertatudenetikdagoenekofrogafisikoakjasotzeko

epea igarobada (erasoagertatudenetik72ordubainogehiago)etabeste tratamendubatenbarruan

detektatu baldin badira (ordura arte estalita egon den trauma azaleratu delako edota emakumeak

gertatutakoakontatzeaerabakiduelako),dagokionzerbitzuakemangodioarreta,etabeharrezkoabada

etaemakumeakbaimenaematenbadu,zerbitzuespezializatuetarabideratukodaemakumea.

• Nagusikihonakoerakundehauekartatuditzaketegertatuberriakezdirensexu-erasoak:Leioako

osasun-zentroaetaOinarrizkoGizarteZerbitzuak.

• Kasu guztietan, biktima informazioa jasotzeko moduan baldin badago, lehenengo instantzian

arretaemandiotenlangileenlanaizangodaemakumeaartatzendutenprofesionaldesberdinen

arteko ekintza koordinatuaren garrantzia nabarmentzea. Horrenbestez, idatzizko baimena

eskatukozaiogainerakoerakundeeibereegoerarenetahartutakoneurrienberriemateko.

• Emakumeak ekintza koordinatua egiteko baimena ematen badu, lehenengo instantzian arreta

eman dion zerbitzua gainerako zerbitzuekin harremanetan jarriko da, aurretiko jarduerei

buruzkoinformazioabiltzekoetajarduerakkoordinatzeko.

• Emakumeakekintzakoordinatuhoriegitekobaimenikematenezbadu,lehenengoinstantzian

arreta eman dion zerbitzuak jarraituko du kasuarekin, eta biktimaren egoerara ondoen

egokitzendirenbaliabideakeskainiko zaizkio. Esku-hartzearengarapenean zehar, emakumeari

besteerakundeenesku-hartzeagomendadiezaioke,bestelaguntzabatzuklortuahalizatekoeta

emakumearibereegoeratikirtetenlagundukodionbaliabide-sareazabaltzeko.

Page 15: SEXU-ERASOEN ETA GENERO-INDARKERIAREN BIKTIMA DIREN … · ü Genero-indarkeria: 2004ko abenduaren 29an Estatuko Aldizkari Ofizialean argitaratutako Genero indarkeriaren aurkako babes

15

GERTATUBERRIAKEZDIRENSEXUERASOENAURREANESKU-HARTZEKOOSASUN-PROTOKOLOA

ErtzaintzaUdaltzaingoa

GizarteZerbitzuak

sexu-erasoedosexu-abusubatenbiktima

<72ordu

Osasun-zentroa

Ospitalea

LesioenparteaOfizioa-Epaitegira

bidaltzea

Medikuarentxostena,jarraipena

egiteko

Gizarte-zerbitzuakedobestebatzuk

Guardiakoepaitegia

PAZIENTEA

Sexu-erasoedosexu-abusubatenbiktima>72ordu

sexu-erasoedosexu-abusubatenbiktima

<72ordu

Arretaematekoesku-hartzea

Page 16: SEXU-ERASOEN ETA GENERO-INDARKERIAREN BIKTIMA DIREN … · ü Genero-indarkeria: 2004ko abenduaren 29an Estatuko Aldizkari Ofizialean argitaratutako Genero indarkeriaren aurkako babes

16

II.3.BESTEBALIABIDEEKINGIZARTEZERBITZUENarretaematekoprozedurII.3.BESTEBALIABIDEEKINGIZARTEZERBITZUENarretaematekoprozedur akak

Honahemenerakundeenartekokoordinazio-prozesuangizarte-zerbitzuenesku-hartzea, indarkeriarenbiktimadirenemakumeeiematenzaienarretahobetzeko:

UDALTZAINGOAREKINETAERTZAINTZAREKINUDALTZAINGOAREKINETAERTZAINTZAREKIN

Polizia-koordinaziorako protokoloak arautzen du Udaltzaingoaren esku-hartzea eta Ertzaintzarekin

daukan koordinazioa. Ertzaintzak genero-indarkeriaren protokolo propioa dauka, bai eta datuak

partekatzekoemakumesalatzailearenadostasunajasotzekoagiripropioakere.

Leioako gizarte-zerbitzuek Erandioko Ertzaintzako erreferentziazko pertsonen kontaktua daukate

(telefono-zenbakia, fax-zenbakia, helbide elektronikoa). Halaber, koordinazio arina daukate udalerriko

Udaltzaingoarekin. Udaltzaingoak genero-indarkeriaren biktima diren emakumeak babesteko lanak

burutzenditueta,Ertzaintzakbezala,salaketakjasotzenditu.

Hona hemen Leioako udalerritik Ertzaintzarekin batera gaur egun egiten diren ekintzak: genero-

indarkeriarenbiktimakdirenemakumeakbabestea,arau-hausteeiburuzkotxostenakegiteaetaLeioako

Udaltzaingoangenero-indarkeriarenkasuakkudeatzea.

• Genero-indarkeria kasuak Leioako Udaltzaingoan: biktimaren batek salaketa bat jartzen

duenean Leioako Udaltzaingoaren bulegoan, hurrengo 48 orduetan, guardiako epaitegiari

diligentziak igortzeaz gain, alor horretan eskumenak dituen Ertzaintzaren sailari eta Leioako

GizarteZerbitzueikopiabanabidaltzenzaie.

• Gizarte Zerbitzuen eta Ertzaintzaren arteko koordinazioa: harremanetan jarri GI kasuen

(Ertzaintzakerabiltzenduenterminoaerabiltzenda) jarraipenaegitenduenagenteetakobatek

ahalbezainazkararretaemandiezaionemakumeari.

• Biktimak babestea: arriskuan dauden emakumeak babesten dira, aldez aurretik Ertzaintzak

berak hala sailkatu dituena. Biktima Leioan bizi bada, baina lana dela-eta edo beste edozein

egoeradela-eta,besteudalerribateanegitenbaldinbadubizitza,zonahorretakopolizia-etxeari

berezitasunaren berri emango zaio eta biktimak udalerri horretan jarraitzen duen bitartean

bestejarraipenbategingoda.

• Arau-hausteei buruzko txostena: erasotzaile batek ezarritako aginduanolabait urratzenbaldin

badu (adibidez: urruntzeko agindua, hizketazko komunikaziorik eza, telefono edo ordenagailu

bidezko komunikaziorik eza, eta abar), erreferentziazko epaitegiari txostena bidaliko zaio,

Page 17: SEXU-ERASOEN ETA GENERO-INDARKERIAREN BIKTIMA DIREN … · ü Genero-indarkeria: 2004ko abenduaren 29an Estatuko Aldizkari Ofizialean argitaratutako Genero indarkeriaren aurkako babes

17

gaiaren berri emanez. Bi alderdiek urratu badituzte aginduak, horren berri emango zaio

epaitegiari,bidezkoirizpenaemandezan.

• Udaltzaingoak Ertzaintzaren Erandioko polizia-etxean eman behar du arau-haustearen berri:

Epaitegian arau-hausteen berri eman ostean jakinarazten zaizkio arau-hausteak Ertzaintzari.

Horrenbestez, gertatzen diren arau-hausteen gaineko atestatuaren kopia ahal bezain azkar

bidaltzekokonpromisoahartzenduUdaltzaingoak.

OSASUNOSASUN--ZENTROAREKINZENTROAREKIN

• Osasun-zerbitzuetanarretajasotzendutenemakumeenkasuan,etabetierebiktimarenbaimen

esplizituarekin, sexu-erasoen eta genero-indarkeriaren biktimei arreta ematen dien gizarte-

zerbitzuetakoerreferentziazkopertsonarekinjarrikodiraharremanetan.

• Emakumeak hasiera batean gizarte-zerbitzuetara jotzen duen kasuetan emakumeak osasun-

laguntzabeharbadu,erreferentziazkogizarte-langileak lagundukoduemakumea,beharrezkoa

bada.

• Erabiltzailearidagokionlesioenpartearenkopiaeskatzekoesangozaio,salaketaegiterakounean

aurkeztuahalizateko.

• Gizarte-zerbitzuetan arreta jasotzen ari den emakumeak babes-neurriak baldin baditu,

erreferentziazko gizarte-langileak, betiere emakumearen baimen esplizituarekin, egoeraren

berriemangodiemezuelektronikobatenbidezeta/edotelefonobidez lehenmailakoosasun-

zerbitzuei eta pediatriari (biktimak adingabeko seme-alabak baldin baditu) erasotzailearekin

topatzeaeragoztealdera.

• Emakumeaklehenengoinstantzianosasun-zentroanjasobaduarretaetaemakumeaospitalera

eraman behar baldin bada, larrialdi bat delako, osasun-zentroak 112 zenbakira deituko du

mekanismoguztiakaktibatzeko.

• Pertsonal sanitarioakesku-hartzeegokiaegindezan, funtsezkoadabiktimei laguntzaemateko

baliabideak ezagutzea. Horrenbestez, informazio-materiala (liburuxkak, kartelak…) izatea

bermatuko da, eta beharrezkoa izatekotan gizarte-zerbitzuekin batzartzeko eskatuko da,

emakumebiktimentzakodaudenbaliabideengainekoinformazioaeguneratzeko.

Page 18: SEXU-ERASOEN ETA GENERO-INDARKERIAREN BIKTIMA DIREN … · ü Genero-indarkeria: 2004ko abenduaren 29an Estatuko Aldizkari Ofizialean argitaratutako Genero indarkeriaren aurkako babes

18

GizarteZerbitzuak

Espezialitateen

kontsulta

OsasunZentrua

EbaluazioaJarraipena

LesioenparteaOfizioa-Epaitegira

bidaltzea

PAZIENTEA

Tratutxarrenbiktimaposibleaagerikolesiofisikozeinpsikikoakuturikgabe

sexu-erasoedosexu-abusubatenbiktima

<72ordu

Historia-klinikoaSusmoaedozantzuak

ErtzaintzaUdaltzaingoa

GizarteZerbitzuak

OsasunZentrua

Ospitalea

EbaluazioaJarraipena

PAZIENTEA

sexu-erasoedosexu-abusubatenbiktima>72ordu

sexu-erasoedosexu-abusubatenbiktima

<72orduArretaematekoesku-

hartzeaLesioenpartea

Ofizioa-Epaitegirabidaltzea

Ofizioa-Epaitegira

GizarteZerbitzuakedobestebatzuk

Page 19: SEXU-ERASOEN ETA GENERO-INDARKERIAREN BIKTIMA DIREN … · ü Genero-indarkeria: 2004ko abenduaren 29an Estatuko Aldizkari Ofizialean argitaratutako Genero indarkeriaren aurkako babes

19

ErtzaintzaUdaltzaingoa

GizarteZerbitzuak

OsasunZentrua

Ospitalea

Medikuarentxostena,jarraipenaegieko

PAZIENTEA

sexu-erasoedosexu-abusubatenbiktima<72ordu

sexu-erasoedosexu-abusubatenbiktima

<72ordu

Arretaematekoesku-hartzea

Lesioenpartea

Ofizioa-Epaitegirabidaltzea

Delituarenlaginakjasotzea GizarteZerbitzuakedo

bestebatzuk

Forentsea

Guardiakoepaitegia------------------------

Fiskaltza

Page 20: SEXU-ERASOEN ETA GENERO-INDARKERIAREN BIKTIMA DIREN … · ü Genero-indarkeria: 2004ko abenduaren 29an Estatuko Aldizkari Ofizialean argitaratutako Genero indarkeriaren aurkako babes

20

IKASTETXEEKINIKASTETXEEKIN

• Gizarte-zerbitzuekartatzendituztenetababesneurriakdituztenemakumeenkasuetan,biktimak

adingabekoseme-alabakbaldinbaditu,erreferentziazkogizarte-langileak,betiereemakumearen

baimen esplizituarekin, ikastetxeari egoeraren berri ematekomodurik egokiena koordinatuko

duemakumearekinbatera,ikastetxeakbehardirenneurriakharditzan.

• Ahalik eta biktimizaziorik txikiena eragiteko printzipioa kontuan hartuta –hau da, erakundeek

emakumeeilaguntzekoelkarrenarteankoordinatubehardutela,etaezdirelaemakumeakizan

behar erakundeak koordinatuko dituztenak–, esku-hartzea zuzenean egin ahal izango da edo

biktimakberakegiteaegokiaotedenaztertukoda.

Ikastetxeguztiek“Ikastetxeetanberdinenartekotratutxarrakgertatzendireneanjardutekogida2011”

agirianjasotakojarraibideakbetekodituzte.

a) Tratu txarrak jasan dituen neska baten kasuan –egungo zein iraganeko harreman baten

testuinguruan–edobesteikaslerenbateneskutiksexu-indarkeriajasanduenean.

Bereziki, ikastetxeko zuzendaritzak, edo kasuaren jarraipena egiteko izendatuak izan diren pertsonek,

honakopausuhauekemangodituzte:

1. Informazioabatzea.

2. Kasuarenaldezaurrekoazterketaetalarrialdietakoesku-hartzeak.

3. Familieilehenengoaldizinformazioaematea.

4. Informazioaosatzea,egiaztatzeaetaaztertzea.

5. Berdinen arteko tratu txarren kasu bat den edo ez zehaztea, hezkuntza-ondorioetarako,

eskuratutakoinformazioakontuanhartuta.

6. HezkuntzakoIkuskatzailetzarigertakarienberriematea.

7. Jarduera-plana.

8. Jarduera-planeanproposatutakoneurriakinplikatutakofamilieijakinaraztea.

9. Hartutakoneurrienjarraipenaetaebaluazioaegitea.

Page 21: SEXU-ERASOEN ETA GENERO-INDARKERIAREN BIKTIMA DIREN … · ü Genero-indarkeria: 2004ko abenduaren 29an Estatuko Aldizkari Ofizialean argitaratutako Genero indarkeriaren aurkako babes

21

b) Eskolako neskaren batek ikastetxeko langileren baten tratu txarrak edo sexu-indarkeria jasaten

duenaren susmoa. Ikastetxeko zuzendaritza-taldeari horren berri emango zaio, eta hark berehala

jakinaraziko dio Hezkuntza Ikuskatzailetzari. Hori guztia dagozkion diziplinazko neurriak eta neurri

judizialakaldebaterautzigabe.

c) Senitartekoren baten edo ikastetxez kanpoko pertsona baten tratu txarrak edo sexu-indarkeria

jasatenduenneska.Kasuhorretan,horrenberriemangozaieGizarteEkintzari,FiskaltzarietaHezkuntza

Ikuskatzailetzari.

d)Hezkuntza-erkidegokonorbaitekjakitenbaduedosusmoabaduikaslebatenamaetxekotratutxarren

edo sexu-indarkeriaren biktima dela, berehala ikastetxeko zuzendaritzari jakinaraziko dio, eta hark,

egoera aztertu ondoren delitu-aztarnak ikusten baditu,Gizarte Zerbitzuei, Fiskaltzari etaHezkuntzako

Ikuskatzailetzari jakinarazikodie(hori jasodasexu-indarkeriarenetaetxekotratutxarrenbiktimadiren

emakumeeiematenzaienarretahobetzekoerakundeenartekoII.Akordioan).

Aurrekoa),b),c)etad)ataletanadierazitakoarijarraiki,tratutxarrakgertatzendirelazehaztendenean,

biktimei, edo, behar izanez gero, familiari, jakinaraziko zaie biktima moduan hezkuntza-arloan zer-

nolakozerbitzuaketaprestazioakdituzten.

UDALEKO,ALDUNDIKOEDOAUTONOMIAKOZERBITZUESPEZIFIKOEKINUDALEKO,ALDUNDIKOEDOAUTONOMIAKOZERBITZUESPEZIFIKOEKIN

Laguntza eskatzera jotzeko emakumeenerreferentzia gizarte-zerbitzuak direnez, horien ardura izango

da udaleko, aldundiko eta/edo autonomiako zerbitzu espezifikoekin koordinatzea eta emakumea

zerbitzu horietara bideratzea (lege-laguntza, laguntza psikologikoa, adingabekoekin esku-hartzea,

telefonobidezkolaguntzaetainformazioa,etaAndrakemakumeenelkarteaksexu-erasoenetagenero-

indarkeriaren biktima diren emakumeei eskaintzen dien laguntza-zerbitzuari buruzko informazioa

ematea).

JARDUERA-FLUXUGRAMA:

Page 22: SEXU-ERASOEN ETA GENERO-INDARKERIAREN BIKTIMA DIREN … · ü Genero-indarkeria: 2004ko abenduaren 29an Estatuko Aldizkari Ofizialean argitaratutako Genero indarkeriaren aurkako babes

22

SERVICIOSSOCIALES

AGRESIONESSEXUALES

VIOLENCIADEGÉNERO

PolicíaLocal Ertzaintza

Hospital

Lesiones

SI NO

Grave Leve

CentrodeSalud

Denuncia/orden

protección

Alojamientourgencia

SI NO

LlamadaErtzaintza

AsesoríaJurídica/psicológica

SI NO

Ayudaseconómicas

SI NO

PolicíaLocalacompañamiento

SI NO

Siexisteriesgoelevado,llamaryderivaralaErtzaintza

oPolicíaLocal.

Informacióndelosrecursosalasmujeres

DepartamentodeIgualdad

Jurídica

Psicosocial

Empoderamiento

Aseguraracompañamientoy

traslado

Ordenprotección

Ayudaseconómicas

Ertzaintza Juzgado

SEGUIMIENTODELCASO

GIZARTE-ZERBITZUAKArriskuhandiabaldinbadago,ErtzaintzariedoUdaltzaingoari

deituetabideratu

SEXU-ERASOAK

UDALTZAINGOA

OSPITALEA

LARRIA

BAI

ARINA

OSASUN-ZENTROA

Ertzaintzarideitu

Udaltzaingoarenlaguntza

BAI EZEmakumeentzakobaliabideengainekoinformazioa

GENERO-INDARKERIA

LESIOAK

EZ

Babestekoagindua/Salaketa

Larrialdietakoostatua

BAI EZ BAI EZ

Laguntzajuridikoa/psikologikoa

Laguntzaekonomikoa

BAI EZ

BerdintasunSailaLaguntzaetalekualdatzea

bermatzeaBabestekoagidua

Laguntzaekonomikoa

Juridikoa

Psikosoziala

Ahalduntzea

Epaitegia

KASUARENJARRAIPENA

Page 23: SEXU-ERASOEN ETA GENERO-INDARKERIAREN BIKTIMA DIREN … · ü Genero-indarkeria: 2004ko abenduaren 29an Estatuko Aldizkari Ofizialean argitaratutako Genero indarkeriaren aurkako babes

23

III)TOKIKOPROTOKOLOARENKOORDINAZIOOROKORRAIII)TOKIKOPROTOKOLOARENKOORDINAZIOOROKORRA

Protokoloasinatudutenerakundeenartekokoordinazioahobetzealderaetaprotokolohonenedukien

egikaritzearenebaluazioaetajarraipenaegiteko,koordinazio-irudihaumantendukoda:Protokoloaren

KoordinaziorakoMahaiTeknikoa.

Mahai hori ondokoek osatuko dute: Gizarte-zerbitzuak, Udaltzaingoa, Berdintasun Saila, Osakidetza,

ErtzaintzaetaHezkuntza.

LeioakoUdalekoBerdintasunSailaarduratukodaKoordinazioTaldeabileretaradeitzeaz;halaber,Leioa

udalerrian detektatutako sexu-erasoen eta genero-indarkeriaren kasuei buruzko datuak batu eta

aurkeztukoditu,aldezaurretikinstantziabakoitzakgizarte-zerbitzuetarabidalitakoak.

Ohiko bilerak urtean bi aldiz egingo dira; ez ohikoak, aldiz, mahaikide batek hala eskatzen duen

bakoitzean.

Eginkizunak:

1)Artatutakokasuetanburututakojarduerakaztertuetaebaluatzea.

2) Bilera batitik bestera emandako arretari buruzko estatistikak egitea, arreta jaso duten biztanleen

ezaugarrieiburuzkoetaudal-politikakhobetzekoerabilgarriaizandaitekeeninformazioanabarmenduz.

3)TokikoProtokoloanhobekuntzakproposatzea,biktimeiematenzaienarretarenkalitateahobetzeko.

Page 24: SEXU-ERASOEN ETA GENERO-INDARKERIAREN BIKTIMA DIREN … · ü Genero-indarkeria: 2004ko abenduaren 29an Estatuko Aldizkari Ofizialean argitaratutako Genero indarkeriaren aurkako babes

24

IV)IV)UDALARENADIERUDALARENADIERAZPENAKETAEKINTZAPUBLIKOAKAZPENAKETAEKINTZAPUBLIKOAK

Leioako Udalaren eta bertako agintari eskudunen eginkizuna da emakumearen indarkeriaren

aurkakokulturasortzekojardueraegokiakburutzeaetaguregizartekoegiturazkoindarkeriamatxistari

aurre egitea. Horretarako, udalerriko indarkeria-egoera desberdinei erantzun egokia eta

proportzionatuaematensaiatukoda.

Jarraitubeharrekoekintzak:

• Sexu-askatasunarenaurkakoerasoetanedogenero-indarkeriakokasuetanjarraitubeharrekoprozedura:

1/ Genero-indarkeriaren eta/edo sexu-erasoen biktimei zuzenean babesa emango zaie, kasuaezagutzeraemandenean, salaketaegonzeinez.Beharrezkobabesaemangodaetaagintarienaldetikbiktimen eskaerei erantzuteko interesa dagoela jakinaraziko zaie; betiere emakumeen eta familiarenpribatutasunagordez.

2/ Udalak publikoki gaitzetsiko ditu sexu-erasoen eta/edo genero-indarkeriaren kasuak. Horienaurkako ekitaldietara edo babesa emateko ekitaldietara deituko ditu udalerriko herritarrak, betiereemakumeen eta familien pribatutasuna errespetatuz. Udalerriko indarkeria matxistaren kasuakgaitzesteko deialdia emakumeen elkarteek edo besteren batek egin badu, udalak deialdiarekin bategingodu.

3/ Udaleko agintariek indarkeria matxistaren aurkako kontzentrazio publiko bat egingo dute,azaroaren 25eko sentsibilizazio-jardunaldien testuinguruan. Halaber, udalak Leioako ikastetxeetanindarkeriamatxistariaurreahartzekotailerrakgaratukoditu,prebentzio-ekintzagisa.

• Genero-indarkeriaren edo sexu-askatasunaren aurkako beste edozein delituren ondoriozkoheriotzenkasuanjarraitubeharrekoprozedura:

1/Leioakoalkateakbozeramaileenbatzarradeitukodu,etaondorenosokobilkura,gaitzespenaadieraztekoerakunde-adierazpenaoneste-aldera;halaber,herritarrakdeitukodituegoki iriztendituenekitaldietanparte hartzera.Deialdia emakumeenelkarteek edobesterenbatek egin badu, udalak bategingodudeialdiarekin.

Page 25: SEXU-ERASOEN ETA GENERO-INDARKERIAREN BIKTIMA DIREN … · ü Genero-indarkeria: 2004ko abenduaren 29an Estatuko Aldizkari Ofizialean argitaratutako Genero indarkeriaren aurkako babes

25

Udalaren erakunde-adierazpenetan publikoki aitortuko da indarkeria matxistarekin amaitzekoemakumearenborrokapertsonala.

2/ Udala biktimaren familiarekin harremanetan jarriko da beharrezko laguntza eskaintzeko,bereziki, hildakoaren seme-alabei dagokienez. Laguntza hau eskainiko da: laguntza legala; laguntzapsikologikoa; laguntza ekonomikoa, beharrekoa bada; gorpua aberriratu behar bada, gorpualekualdatzeko laguntza; gainerako senitartekoei informazioa ematea, bai estatuan bai kanpoan bizidirenei,etaabar.

3/ Udalak herri-akzioa erabiliko du indarkeria matxistaren ondoriozko udalerriko heriotza-kasuetan.

• Aurrekobikasuetan:

Udalakkomunikabideekinhitzeginbeharduenpertsonarenardurafinkatukodu,informaziozehatzaeta egokia ematen dela bereziki zainduz. Hala, komunikabide horien aurrean erantzuteko jarraibidebatzuk ezarriko dira, jasotzen edo ematen den informazioa prentsa- eta komunikazio-bulegoanzentralizatu dadin, betiere Berdintasun Sailarekin eta gizarte-zerbitzuekin koordinatuta. Gertatutakoaegiaztatuartekomunikabideenpresiopeanerantzuninprobisatuakemateasaihestukoda.

Nolanahi ere, Eudelek emakumeen aurkako indarkeria-kasuetan egin beharreko adierazpenpublikoeninguruanegindakogomendioakbetekodituudalakkomunikabideeierantzuterakoan.

Page 26: SEXU-ERASOEN ETA GENERO-INDARKERIAREN BIKTIMA DIREN … · ü Genero-indarkeria: 2004ko abenduaren 29an Estatuko Aldizkari Ofizialean argitaratutako Genero indarkeriaren aurkako babes

26

1.ERANSKINA:II.PROTOKOLOAEGITEKOKONTUANHARTUDIRENLEGEGINTZA1.ERANSKINA:II.PROTOKOLOAEGITEKOKONTUANHARTUDIRENLEGEGINTZA --XEDAPENAKXEDAPENAK

Eskumenei buruzko lege-esparruan, hauek dira, sexu-indarkeria jasaten duten emakumeei laguntzeko

koordinazioahobetzekohelburueijarraiki,EAEkoboterepublikoenjarduerazehaztendutenlegegintza-

kidegonagusiak:

Emakumeenaurkakoindarkeriarenalorrean:

q 4/2005Legea,otsailaren18koa,EmakumeenetaGizonenBerdintasunerakoa.

q 1/2004 Lege Organikoa, abenduaren 28koa, Genero-indarkeriaren aurkako babes osorako

neurrieiburuzkoa.

q 27/2003 Legea, uztailaren 31koa, etxeko indarkeriaren biktimak babesteko Agindua

erregulatzenduena.

q 35/95 Legea, Indarkeriazko eta sexu-askatasunaren aurkako delituen biktimei laguntza eta

arretaemateariburuzkoa.

Adingabeakbabestekoalorrean:

q 3/2005Legea,otsailaren18koa,haurreietanerabeeiarretaetababesaemateariburuzkoa.

Eskumen-banaketarenalorrean:

q 7/1985Legea,apirilaren2koa,TokiAraubidearenOinarriakarautzendituena.

q 30/1992 Legea, azaroaren 26koa, Herri Administrazioen Araubide Juridikoarena eta

AdministrazioProzeduraErkidearena.

q 5/1996Legea,urriaren18koa,GizarteZerbitzueiburuzkoa.

q 155/2001Dekretua,uztailaren30eko,GizarteZerbitzuenalorrekoegitekoakzehaztendituena.

q 1/2004 Lege Organikoa, abenduaren 28koa, Genero-indarkeriaren aurkako babes osorako

neurriei buruzkoa, 19. artikulua, 7. puntua, berdintasun-erakundeen eskumenen alorrei

buruzkoa.

Datuakbabestekoalorrean:

q 15/1999LegeOrganikoa,abenduaren13koa,DatuPertsonalakbabesteariburuzkoa.

Page 27: SEXU-ERASOEN ETA GENERO-INDARKERIAREN BIKTIMA DIREN … · ü Genero-indarkeria: 2004ko abenduaren 29an Estatuko Aldizkari Ofizialean argitaratutako Genero indarkeriaren aurkako babes

27

2.ERANSKINA:BALIABIDEEIBURUZKOINFORMAZIOA2.ERANSKINA:BALIABIDEEIBURUZKOINFORMAZIOA

Leioaudalerria

• LeioakoOinarrizkoGizarteZerbitzuak-944801336-Inaurratzaga,1(Leioa)

• Leioakoarretapsikologikoaetajuridikoaematekozerbitzua-944801336

• Andrakelkartea-668805766

• LeioakoUdaltzaingoa-944008021

• Leioakoosasun-zentroa-946007001

• Leioakobake-epaitegia-944637522/944637951

• Larrialdietakozerbitzua112(Ertzaintza)

Garrantzitsuadaemakumeeijakinaraztea112zenbakiamotaguztietakolarrialdieierantzutekozerbitzua

dela eta ez dela informazioa eskatzeko zerbitzu bat; beraz, arriskuan daudenean aktibatu dezakete.

Halaber, 1 zenbakia telefono mugikorreko markatze azkarrean jartzeko gomenda daiteke. Ahoz

komunikatzekozailtasunakdituztenekSMSmezubatbidaldezakete600123112zenbakira,berendatu

pertsonalak,kokalekuaadierazizetaGeneroIndarkeriaidatziz.

• 24ordukotelefonobidezkoarretazerbitzua(SATEVI):112/900840111

Estalduraautonomikoaduendoanekozerbitzuada.Urtekoegunguztietaneta24orduzdagoerabilgarri.

Horrez gain, zerbitzu horrek aholkularitza eta informazioa eskaintzen die profesionalei, senitartekoei

edoahaideei,edozeinzalantzaedokontuargitzeko.

Aldibereko interpretazio-zerbitzua eskaintzen du hainbat hizkuntzetan eta entzuteko desgaitasuna

dutenentzako irisgarriada.Eremuseguruadelaerenabarmendubeharda,deiaezbaita telefonoaren

fakturanagertzen.

Page 28: SEXU-ERASOEN ETA GENERO-INDARKERIAREN BIKTIMA DIREN … · ü Genero-indarkeria: 2004ko abenduaren 29an Estatuko Aldizkari Ofizialean argitaratutako Genero indarkeriaren aurkako babes

28

• Biktimariarretaematekozerbitzua/900400028(doan)JustiziaJauregia- IbañezdeBilbao,3-5(Bilbo)

Zigor Betearazpenaren Zuzendaritzak biktimen esku jartzen dituen legelariez, gizarte-langileez eta

psikologoezeratutakodiziplinaanitzekotaldeekosatzendute.

Justizia SailarenetaHerriAdministrazioareneskudago, etadoako zerbitzuada, halanahi izanez geroeskuradaitekeena.

• Emakumearen aurkako Indarkeriaren arloko 1. eta 2. Epaitegiak, 94 4016502/ 94 4016520 -BuenosAireskalea,6,4.solairua-Bilbo

• LehenAuzialdikoEpaitegia-BarroetaAldamarkalea,10,Bilbo-944016672

• Fiskaltza(Getxo)946023966

• Fiskaltza(familiaetaadingabeak),Bilbo944016659

Page 29: SEXU-ERASOEN ETA GENERO-INDARKERIAREN BIKTIMA DIREN … · ü Genero-indarkeria: 2004ko abenduaren 29an Estatuko Aldizkari Ofizialean argitaratutako Genero indarkeriaren aurkako babes

29

3.ERANSKINA:INFORMAZIOAPARTEKATZEKOADOSTASUN3.ERANSKINA:INFORMAZIOAPARTEKATZEKOADOSTASUN--AKTAAKTA

Nik,__________________________________________________________________________andreak/jaunak,

NAN/Pasaportea/Egoitza-baimena/Bestelakoidentifikazio-agiria:____________________________________________________________________________________,

aktahonenbidez,

honakohaujakinaraztendut:

§ aurkeztutakodatupertsonalak,argazkiaketa/edobideoakpolizia-kidegodesberdineneskujarriahal izango

dira, hala behar izanez gero, esklusiboki polizia-esparruaren barruan erabiliak izan daitezen eta ezar

daitezkeenbabes-neurriakburutuahalizateko.

Etabaimenaematendut:

§ beharrezkoinformazioahonakohaueneskujartzeko:

cgizarte-langilea

cfamilia-medikua

cpediatra

ceskolakozuzendaria

c________________

Eguna:Sinadura:

Page 30: SEXU-ERASOEN ETA GENERO-INDARKERIAREN BIKTIMA DIREN … · ü Genero-indarkeria: 2004ko abenduaren 29an Estatuko Aldizkari Ofizialean argitaratutako Genero indarkeriaren aurkako babes

30

4.ERANSKINA:

ERTZAINTZA

IZAERAPERTSONALEKODATUAKERABILTZEKOBAIMEN-ETAINFORMAZIO-AKTA

EI/GIespedientea:____________________________

Nik,_________________________________________________________________________andreak/jaunak,

NANa / Pasaportea / Egoitza-baimena / Bestelako identifikazio-agiria:

_________________________________________________________________________________,

izaera pertsonaleko datuen babesari dagokion arloan indarrean dagoen legeriak babesten dituen datuaklagatzekokasueietaaurreikuspeneikalterikegingabe,aktahonenbidez:

1. jakinaraztendutespedientehoniloturikoinformazioaetadatupertsonalak:

§ polizia-kidego desberdinen esku jarri ahal izango direla, hala behar izanez gero,esklusiboki polizia-esparruaren barruan erabil daitezen eta ezar daitezkeen babes-neurriakburutuahalizateko.

2. Halaber,pertsonahorrekbaimenaematendubeharrezkoinformazioaetadatuak

§ genero-indarkeriaren emakume biktimei telefono bidezko arreta zerbitzuaren (SATEVI)etaEnpleguetaGizartePolitiketakoSailareneskujartzeko(gogobetetasun-inkestakeginahal izango dira, biktimei aitortutako eskubideen betearazpen egokiaren jarraipenarierantzuna emateko), bai eta gizarte-laguntzaren eta -babesaren esparruko lanagaratzeko informazioa eskatzen duten erakundeen esku jartzeko ere; hori guztia,genero-indarkeriaren biktimentzako arretaren kudeaketa integralari erantzuneraginkorraemateko.

BaicEzc

(dagokionamarkatu)

Eguna:Sinadura:

Page 31: SEXU-ERASOEN ETA GENERO-INDARKERIAREN BIKTIMA DIREN … · ü Genero-indarkeria: 2004ko abenduaren 29an Estatuko Aldizkari Ofizialean argitaratutako Genero indarkeriaren aurkako babes

31

5.ERANSKINA:IZAERAPERTSONALEKODATUAKJASOTZEKOBAIMENAEMATEA5.ERANSKINA:IZAERAPERTSONALEKODATUAKJASOTZEKOBAIMENAEMATEA

Nik,...................................................................andreak

NANa/Pasaportea/Egoitza-baimena/Bestelakoidentifikazio-agiria:................................

AKTAhonenbidez,honakohauberen-beregiidatzizjasotauztendut:

.....................................................(e)koUdalekolangileekjakinarazididate

emandakodatupertsonalak...................................TOKIKOPROTOKOLOAizenekofitxategibateansartukodirela,

...............................(e)koUdalaren/Mankomunitatearentitulartasunekoadena.Horrenhelburuadanirietaniremende

daudenpertsoneiahaliketaarretarikosoenaeskaintzeajarduketaexistitzendirenzerbitzuekinkoordinatuz.

Eraberean,hauxeazaldudidate:

informaziohorrekdatuobjektiboetanoinarritutakopolitikapublikoakegitekolaguntzaeskainikoduela,etaaldiberean

estatistikaketaazterlanakegitekoerabiliahalizangodela.

baimenhauezematekoeskubideosoaedopartzialadudala.

ez-ematehorrekizanditzakeenondorioak.

............................................(e)koUdaleandatuakikusteko,zuzentzeko,ezeztatzekoetahorrenaurkaegitekoeskubidea

erabiliahalizangodudala.

Horrekinguztiarekinbatetorriz,askatasunosoznirebaimenaematendutDatuPertsonalakBabestekoabenduaren13ko

15/1999LegeOrganikoarekinbatetorriz.

Eguna:Sinadura:

Nirealabak14urtebainogutxiagoditu,etaama,aitaedotutoreanaizenaldetik,datuakematekonirebaimenaematen

dut.