SASIETA MANKOMUNITATEAK DERRIGORREZKO BIGARREN HEZKUNTZAKO IKASTETXEEI ZUZENDURIKO

HIRI-HONDAKINEN INGURUKO KANPAINA

2017-2018 IKASTURTEA IRAKASLEEN MATERIALA

V. Edizioa DBHDBH

Hondakinak Kitto! DBH 2017-2018 ikasturtea 2

1Erantzun galderari:

Ba al dakizu Sasieta Mankomunitateko biztanle batek zenbat hondakin sortzen duen egunean? Sartu www.sasieta.eus web gunean. “Datuak” atalean sartuta, 2016. urtea aukeratu eta “Bilatu” kliklatu. Aukeratu “Laburpena mankomunitatea 2016”.

Hondakinak berriro? Bai, hondakinak gure ardura dira eta hori horrela, gure egunerokotasunean gai horren inguruan lanean jarraitu behar dugu.

Ikasle askok gai oso ezaguna dela eta dagoeneko birziklatzen badakitela esango dute.Baina hondakinen gaia, birziklatzea baino zerbait gehiago dela esan beharra dago.

Hondakinen gaian 3 gako garrantzitsu daude: MURRIZTU, BERRERABILI eta BIRZIKLATU (gazteleraz “las 3 Rs” bezala ezagutzen dira: Reducir, Reutilizar y Reciclar).

Sasieta Mankomunitateak azken urteetan ikastxeetara bideratutako hondakinei buruzko kanpaina ezberdinak bideratu ditu:

• 2012-2013 eta 2013-2014 ikasturtean, “Hondakinak kitto!” Kanpaina (murrizketa eta berrerabilerari buruzko kanpaina).

• 2014-2015 ikasturtean, “Nolako txoria halako kabia” kanpaina (birziklapen kanpaina).

• 2015-2016 ikasturtean, “Hondakinak gure ardura” (hondakinak orohar lantzen dituen kanpaina, murriztu, berrerabili eta birziklatu kontzeptuak aztertuz).

• 2016-2017 ikasturtean, “Hondakinak kitto!” Lehendabiziko kanpainak eraman zuen izena hartu da finkatzekoasmotan(birziklapenaetabatezereedukiontzihoria).

• Oraingoan, 2017-2018 ikasturtean, “Hondakinak kitto!” kanpaina (murriztu, berrrerabili eta birziklatu). Batez ere lerro horia, urdina eta berdea landuko dira.

Artxibo honetan (ikusi hurrengo orrialdea) bilketa ezberdinak agertzen dira: ”Hiri hondakinen gestioaren laburpena”, ”Garbigune sarea”, ”industrialdeak” eta ”Beste jatorri batzuk”. Datu hau lortzeko, lehenengo taula aztertu eta lauki gorriak irudikatzen duen datua hartu behar da.

Kontuz! Taulan ematen diren datuak biztanle urteko dira. 311,9 kg/biztanleko zati 365 egun (urteko) eginda emaitza lortuko genuke: 0,855 kg/eguneko

2017 urteko datu guztiak ez daudenez 2016ko datuak hartzea komeni da erreferentzi gisa.

Hondakinak Kitto! DBH 2017-2018 ikasturtea 3

Biztanleko hondakin sorrera 2016 urtean:

g/eguneko izan da

Hondakin zatikiak Urtarrila Otsaila Martxoa Apirila Maiatza Ekaina Uztaila Abuztua Iraila Urria Azaroa Abendua

kg kg/bizt.Errefusa: edukiontzi berdea/grisa + atez ate (1) 730.620 687.760 712.120 694.600 736.280 700.650 697.840 565.000 667.760 635.360 571.100 530.480 7.929.570 113,9Traste zaharrak: nahasketa birkiklaezina (2) 25.860 32.700 28.440 38.790 32.220 31.210 33.390 40.070 38.690 26.040 28.250 29.370 385.030 5,5GUZTIRA ZABORTEGIRA 756.480 720.460 740.560 733.390 768.500 731.860 731.230 605.070 706.450 661.400 599.350 559.850 8.314.600 119,5

40,1% 39,8% 39,9% 41,2% 39,8% 39,7% 40,6% 40,5% 38,3% 36,6% 33,1% 30,2% 38,3%kg kg/bizt.

Beira: iglu berdea 208.902 196.119 215.238 156.117 231.914 182.993 202.222 181.908 219.710 184.210 196.362 266.886 2.442.581 35,1Papera-kartoia: edukiontzi urdina + atez ate 228.360 214.390 228.760 207.620 209.780 223.440 203.480 163.110 217.800 205.060 225.780 231.160 2.558.740 36,8Ontzi arinak: edukiontzi horia + atez ate 181.160 180.500 175.140 160.190 180.080 178.440 175.340 141.890 178.850 188.040 206.800 220.070 2.166.500 31,1Materia organikoa: edukiontzi marroia + atez ate (3) 417.750 404.760 408.760 426.420 444.420 413.910 392.540 320.260 416.040 451.980 476.260 476.920 5.050.020 72,6Arropa zaharra: edukiontzi txuria 23.819 21.795 20.919 22.518 31.962 38.182 30.331 31.451 30.827 39.174 32.176 23.903 347.057 5,0Pilak: edukiontzi arrosa 468 684 216 756 585 747 864 495 612 504 450 702 7.083 0,1Sukaldeko olioa: laranja koloreko edukiontzia 9.420 4.625 980 8.825 4.890 7.005 450 6.500 8.350 3.040 3.952 3.530 61.567 0,9Kartoi komertziala 37.260 41.460 39.720 41.440 40.220 42.960 41.000 23.300 41.460 44.380 46.960 45.940 486.100 7,0Traste zaharrak (3): egurrezko altzariak 22.280 21.740 23.970 22.370 19.700 22.220 25.140 18.340 23.360 21.280 17.640 16.280 254.320 3,7Traste zaharrak (3): burnikiak (txatarra) 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0,0Traste zaharrak (3): traste elektriko eta elektronikoak (TEEH) 0 3.660 0 0 0 0 0 0 0 7.540 6.880 5.560 23.640 0,3GUZTIRA GAIKAKO BILKETA 1.129.419 1.089.733 1.113.703 1.046.256 1.163.551 1.109.897 1.071.367 887.254 1.137.009 1.145.208 1.213.260 1.290.951 13.397.608 192,5

59,9% 60,2% 60,1% 58,8% 60,2% 60,3% 59,4% 59,5% 61,7% 63,4% 66,9% 69,8% 61,7%GUZTIRA BILKETA ZERBITZUA 1.885.899 1.810.193 1.854.263 1.779.646 1.932.051 1.841.757 1.802.597 1.492.324 1.843.459 1.806.608 1.812.610 1.850.801 21.712.208 311,9(1) Beasaingo Sasieta zabortegiko transferentzia gunera deskargatutako hondakinak.(2) Kalean bildutako BIRZIKLA EZ daitezkeen tamaina handiko traste zaharrak.(4) Kalean bildutako tamaina handiko traste zahar BIRZIKLAGARRIAK.

kg kg/bizt.Garbiguneak: traste zahar birziklaezinak nahasian 42.960 51.400 48.640 43.420 44.460 44.360 45.920 36.460 41.500 41.960 49.200 39.380 529.660 7,6Garbiguneak: eskonbro birziklaezinak 144.360 189.900 137.100 166.860 156.960 176.220 106.460 102.620 106.940 128.980 160.480 123.920 1.700.800 24,4GUZTIRA ZABORTEGIRA 187.320 241.300 185.740 210.280 201.420 220.580 152.380 139.080 148.440 170.940 209.680 163.300 2.230.460 32,0

64,1% 68,4% 59,6% 63,4% 60,9% 64,8% 54,6% 55,2% 52,4% 55,6% 58,5% 62,7% 60,3%kg kg/bizt.

Garbiguneak: etxetako hondakin arriskutsuak (1) 4.680 3.948 710 5.320 1.018 3.535 1.559 4.600 612 4.620 775 1.823 33.200 0,5Garbiguneak: kartoia 16.980 16.000 24.620 15.920 13.060 16.680 16.820 11.020 14.820 15.300 18.280 15.155 194.655 2,8Garbiguneak: egurra 40.910 56.660 62.280 59.320 66.760 58.560 62.790 60.640 62.026 70.660 72.780 41.760 715.146 10,3Garbiguneak: TEEH (2) 26.375 17.323 22.399 19.460 28.175 19.553 18.260 16.240 27.935 17.110 26.876 15.660 255.366 3,7Garbiguneak: burnikiak (txatarra) 7.580 8.660 6.600 8.440 8.840 7.360 10.720 9.620 10.420 11.080 12.920 6.400 108.640 1,6Garbiguneak: pilak 2.188 0 0 1.487 56 322 1.823 0 0 1.554 92 0 7.522 0,1Garbiguneak: plastiko birziklagarriak (LDPE, PP eta POREX) 1.740 2.260 3.680 3.100 2.020 3.020 3.360 2.860 5.240 4.830 7.820 7.175 47.105 0,7Garbiguneak: gurpilak 0 681 0 0 0 0 0 0 1.477 0 0 0 2.158 0,0Garbiguneak: eraikuntzako hondarrak (birziklagarriak) 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0,0Garbiguneak: arraindegietako azpiproduktuak 4.510 5.914 5.584 8.110 9.417 10.815 11.360 7.860 12.318 11.573 9.453 9.149 106.063 1,5GUZTIRA BIRZIKLATZERA 104.963 111.446 125.873 121.157 129.346 119.845 126.692 112.840 134.848 136.727 148.996 97.122 1.469.855 21,1

35,9% 31,6% 40,4% 36,6% 39,1% 35,2% 45,4% 44,8% 47,6% 44,4% 41,5% 37,3% 39,7%GUZTIRA GARBIGUNE SAREA 292.283 352.746 311.613 331.437 330.766 340.425 279.072 251.920 283.288 307.667 358.676 260.422 3.700.315 53,2(1) Garbiguneetan jasotako etxetako hondakin arriskutsuak: automozioan erabilitako olioa, berunezko bateriak, pinturak, kutsatutako ontziak, aerosolak, disolbagarriak, garbitasuneko produktuak…(2) Garbiguneetan jasotako traste elektriko eta elektronikoen hondakinak (TEEH), fluoreszenteak eta lanparak barne.

kg kg/bizt.Industrialdeak: hondakin ez arriskutsuak nahasian 155.880 167.200 179.620 169.280 176.260 176.180 147.410 101.760 156.000 137.380 174.580 132.320 1.873.870 26,9GUZTIRA ZABORTEGIRA 155.880 167.200 179.620 169.280 176.260 176.180 147.410 101.760 156.000 137.380 174.580 132.320 1.873.870 26,9

65,5% 62,5% 62,6% 61,7% 63,0% 63,2% 62,6% 61,1% 61,7% 61,9% 65,9% 63,7% 63,0%kg kg/bizt

Industrialdeak: kartoia 40.220 43.460 42.020 43.800 39.720 39.260 35.100 25.120 38.000 34.160 38.980 32.100 451.940 6,5Industrialdeak: egurra 42.000 56.940 65.400 61.220 63.820 63.400 52.880 39.560 58.900 50.260 51.480 43.420 649.280 9,3GUZTIRA BIRZIKLATZERA 82.220 100.400 107.420 105.020 103.540 102.660 87.980 64.680 96.900 84.420 90.460 75.520 1.101.220 15,8

34,5% 37,5% 37,4% 38,3% 37,0% 36,8% 37,4% 38,9% 38,3% 38,1% 34,1% 36,3% 37,0%TOTAL POLIGONOS INDUSTRIALES 238.100 267.600 287.040 274.300 279.800 278.840 235.390 166.440 252.900 221.800 265.040 207.840 2.975.090 42,7

Udaletxeetako inausketa eta lorategietako hondarrak (1) 0 0 0 0 0 0 0 89.160 12.819 30.708 54.499 33.145 220.331 3,2(1) Udal zerbitzuek Sasetako pilaketa, txikutze eta transferentzia gunera (GHK) eramandako inausketa eta lorategietako hondar txikituak, konpostatzera bideratuak (egituratzaile bezala erabiltzeko)

69.604BIZTANLEAK (INE 01-01-2016)

II. GARBIGUNE SAREA: URRETXU, BEASAIN Y ORDIZIAGARBIGUNE SAREA: ZABORTEGIRA BIDERATUTAKO HONDAKINAK

GARBIGUNE SAREA: BIRZIKLATZERA, ENERGETIKOKI BALIOZTATZERA EDO APARTE KUDEATZERA BIDERATUTAKO HONDAKINAK

III. INDUSTRIALDEAKINDUSTRIALDEAK: ZABORTEGIRA BIDERATUTAKO HONDAKINAK

INDUSTRIALDEAK: BIRZIKLATZERA BIDERATUTAKO HONDAKINAK

IV. BESTE JATORRI BATZUK

HIRI HONDAKINEN GESTIOAREN LABURPENA SASIETA MANKOMUNITATEAN. 2017 EKITALDIA

GUZTIRA

I. BILKETA ZERBITZUABILKETA ZERBITZUAK BILDUTAKO ETXEKO HONDAKINAK, ZABORTEGIRA BIDERATUAK

BILKETA ZERBITZUAK GAIKA BILDUTAKO ETXEKO HONDAKINAK, BIRZIKLATZERA, KONPOSTATZERA, ENERGETIKOKI BALIOZTATZERA EDO APARTE KUDEATZERA BIDERATUAK

855

Eta zure herrian?

UDALERRIA BIZTANLERIA GUZTIRA JASOTAKOA g/bizt/egunekoAltzaga 176 58.246 906Arama 210 42.864 559Ataun 1.674 485.624 795Beasain 13.980 4.602.583 902Ezkio-Itsaso 619 168.813 747Gabiria 491 101.535 567Gaintza 122 44.699 1.003Idiazabal 2.308 617.478 733Itsasondo 675 154.523 627Lazkao 5.456 1.668.916 838Legazpia 8.521 2.262.413 727Legorreta 1.441 387.112 736Mutiloa 266 106.742 1.099Olaberria 932 416.193 1.223Ordizia 9.846 2.760.498 768Ormaiztegi 1.304 364.927 767Segura 1.476 385.158 714Urretxu 6.908 2.134.107 846Zaldibia 1.577 391.812 680Zegama 1.517 446.369 806Zerain 255 84.147 904Zumarraga 9.921 3.336.895 921

Hondakinak Kitto! DBH 2017-2018 ikasturtea 4

2Azken urteetako eboluzioa, nabarmena izan da, baino zer gertatu da azkenengo 2 urtetan, hau da 2015 eta 2016an? Lortu web gunetik 2010etik aurrerako Sasieta Mankomunitateko biztanle/eguneko sorrera datuaketaosatugrafika.Moduberean,grafikaberean,egizubeste lerro bat zure herriko datuekin.

Sasieta Mankomunitateko datuak

Zure herriko datuak

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

gram

oak

(g)

1.200

1.100

1.000

900

800

700

600

500

400

300

200

100

0

Hondakin sorreraren eboluzioa (egun/biz/g)

Nolako datuak islatzen ditu?

Kasu honetan, ikasleek bi marra marraztubeharkodituztegrafikan,mankomunitateari dagokiona eta bere herriko datuei dagokiena. Herriko datuak 2013, 2014, 2015 eta 2016ko datuak kontutan hartuz egin beharko dute.

Grafikaegitekopdfbetegarrietan,“herramienta poligonal” aktibatuta egon behar du. Datu orokorrak eta herrikakoak web gunean daude zintzilik.

2015ean igoera txiki bat egon zen. Honen zergatia erabakitzea nahiko zaila da, faktore asko daudelako tartean. Biztanleria zertxobait jaitsi zen eta suposatzen da hondakinen kopuruak ere jaitsi beharko lukeela. Baino adibidez, posible da enpresa berriren bat irekitzea eta honek hondakin gehiago sortzea. Edo besterik gabe, herritarrok pixka bat erlaxatu izana eta hondakinen gaiari garrantzia gutxiago eman izana.

2016an ordea berriro jaitsiera bat ikusten da. Beraz, orokorrean joera ona daramagu, baina hala ere, asko dago egiteko oraindik!

Urtea Eguneko biztanleko sortutakoa (g)

2010 1.1672011 1.0422012 9732013 8872014 8462015 8632016 855

Hondakinak Kitto! DBH 2017-2018 ikasturtea 5

Hondakin sorrera urtez urte jaisten doa orokorrean, baina oraindik ere, hondakin kopuru altuegiak sortzen ditugu. Pentsa, 2016an 855 gramo sortzen baditu biztanle bakoitzak pertsonako eguneko, eta mankomunitateko biztanleak 69.604 badira, guztira zenbat hondakin sortzen da urtean?

Gehiegi!!! Hori da hitza, hondakin gehiegi! Zer egin dezakegu guk hondakin kopurua murrizteko? Badira gure egunekotasunean egiten ditugun erosketak murrizteko moduak. Zein bururatzen zaizkizu?Hurrengo jardueran daude zerrendatuta.

Kg urteanGehiegi!21.721.668

3 Osatu ondorengo ariketa. Erosketak egitera zoaz eta erosketa egiteaz gain, ahalik eta hondakin kopuru gutxiena sortu nahi duzu. Produktu bakoitzean aukera bat baino gehiago duzu. Aukeratu hondakin gutxiena sortzen duen produktua, ez berrerabili edo birzikla daitekeena, gogoratu, gure hondakinak murrizten ari gara.

MURRIZTU

750 g

350 g

Hondakinak Kitto! DBH 2017-2018 ikasturtea 6

Murrizketan sinestea garrantzitsua da! Hona froga:Askotan hondakinen murrizketan ezer gutxi egin dezakegula iruditu arren, gure gutxia, herritar kopuruagatik biderkatzen badugu, asko bihurtu daiteke. Orain dela urte batzuk, hau frogatzeko, azterketa bat egin zen. Bertan 100 familiak parte hartu zuten eta erosketa jasangarriago bat nola egin zitekeen erakutsi zitzaien. Familia horietako bakoitzak erosketa batean, 153.46 g hondakin aurreztea lortu zuen. Astean behin egiten zen erosketa zela kontutan hartuz eta urteak 52 aste dituela, urtean familia bakoitzak 7.979 g aurrezten zituen, hau da familiako 8 kg gutxigorabehera urte batean.

Beraz, murrizketari, hondakinen gaian egin daitekeen lehenengo pauso honi, dagokion garrantzia eman behar zaio.

Hondakinak Kitto! DBH 2017-2018 ikasturtea 7

1. Erosketa zerrenda egina eraman.2. Hautatu produktu kontzentratuak.3. Ontzi familiarrak lehenetsi.4. Soltean erosi.5. Aukeran, beira hautatu.

6. Gehiegizko bilgarriak ekidin.7. Erabili eta botatzeko produktuen erabilera

ekidin.8. Brik motako ontzien erabilera saihestu9. Poltsa berrerabilgarriak edo orga erabili.

4 NORK BULTZATZEN GAITU?

Jarraian planteatzen zaien jarduera marken ingurukoa da. Irudi haundi baten gaur egungo markak ikusten dira eta erdian dauden 10 marka dira, beste guztiak kontrolatzen dituztenak.

Herritarrei beraien hondakinak murrizteko aholkuak ematea proposatzen zaie ikasleei. Orohar, murrizketaren aldeko gomendioak ondorengo hauek dira:

Ezagutzen dituzten markak borobiltzeko, pdf betegarrian “Herramientas” atalean “herramienta óvalo” aktibatuta egon behar du.

10 marka dira besteak kontrolatzen dituztenak: Coca cola, Mondelez, Nestle, Pepsico, P&G, Kelloggs, Mars, Unilever, Johnson.Johnson, eta J.

Izugarrizko indarra dute multinazional hauek, mundu guztian zehar zabalduta daude eta gu kontrolatzera iristen dira, nahiz eta guk ezetz pentsatu.

- Gobernu, sindikatu eta hainbat sektorekin hitz egiteko ahalmena dute. - Hasiera batean, enplegu asko sortzen dute iristen diren lekuan baina honen kalitatea pixkanaka

jaisten joaten da. - Teknologiaren atalean indar handia dute. - Ingurumenean inpaktu handia dute, hau desorekatzera iritsi arte. - Pobrezia arazo bat den herrialdeetan ez dute mesederik egiten.

Hondakinak Kitto! DBH 2017-2018 ikasturtea 8

2. ESKUKO DENDAK

Egia da, lehen esan dugun bezala indar handia dutela. Zaila dela hauen aurka egitea, oso barneratuta ditugulako gure egunerokotasunean, baina ohitura aldaketa txiki batzuekin zerbait egin genezake:

- Herriko dendetan erosi. - Bertako produktuak erosi. - Bertako gazte diseinatzaileak ezagutu. - Azoketara gerturatu. - Kontsumo taldeak zer diren ezagutu eta zer egiten duten. - Multinazionalek, produktuak zein baldintzatan egiten dituzten ezagutu.

5Zer esanahi du berrerabili hitzak?

Gure etxeetan esaterako, erroparen berrerabilpena, beirazko potoen berrerabilpena... aspaldian barneratuta ditugu baino badira gaur egun 2. eskuko dendak, 2. eskuko web guneak, edo 2. eskuko azokak... non aurrez beste norbaitek erabilitako gauzak eros edota non guk erabiliak saldu genitzakeen. Ezagutzen al duzu halakorik? Zeintzuk?

BERRERABILI

Berrerabiltzea, sortutako hondakin bati bizitza luzatzea da, hondakinak izan duen funtzio berdina errepikatuz edo beste funtzio ezberdin bat emanez. Esaterako, beirazko ur botila bat, behin eta berriro erabili daiteke iturriko urez betez (funtzio berdina errepikatuz) edo freskagarri lata bati ahoa ireki diezaiokegu arkatzontzi bat bihurtzeko (funtzio ezberdina ematea).

ADIBIDEA

2. ESKUKO WEB GUNEAK

2. ESKUKO AZOKAK

•Rastro Remar Beasainen. Denetarik topatu daiteke (bertako helburu nagusia ez da berrerabilpena, pertsona baztertuak gizarteratzea baizik)

•Ordiziako gaztetxean liburuak berrerabiltzeko aukera dago.

Mankomunitatetik kanpo:•GAME dendak (2. eskuko bideojokoen salerosketa)•Trocathlon: Decathlon dendak kirol erropa eta osagarriei

inguruan sortzen duen 2. eskuko denda.•Zu Zeu (Tolosa) 2. eskuko arropa saltzen duen denda.•Cash Converters (Donostia): edozein motatako artikuluak

salerosten dira.•CeX (Donostia): bideo-joko eta pelikulak erosi eta saldu

daitezke.

•www.vibbo.com •www.mitrastero.org•es.wallapop.com•www.ebay.es•www.micolet.com•www.segundalia.com•www.stubhub.es•webshop.cashconverters.es•www.casinuevo.net•www.todocoleccion.net•www.genbeta.com•www.milanuncios.es•www.truke.eu/home

(Gipuzkoan 2. eskuko salerosketa bultzatzeaz gain, 2. eskuko ekintzen inguruan informazio ematen duen web gunea)

Herri, ikastetxe ezberdinetan garai ezberdinetan antolatzen dira, orohar, ikasbidai edo ONG bati laguntzeko dirua lortzeko ekintza gisa.

Hondakinak Kitto! DBH 2017-2018 ikasturtea 9

”Datuak eta estatistikak” atalean sartuta, 2016. urtea aukeratu eta ”bilatu” klikatu. Aukeratu ”laburpena herriz-herri 2016”. Artxibo honetan hilabeteka agertzen dira datuak. Bertan, mankomunitatea osatzen duten 22 herrietako datuak daude. Ikasleei gaikako bildutako hondakinen batezbestekoa lortzeko eskatuko zaio: %62 gaika bildu da eta gainerako %38 errefusa gisa jaso da.

Egia da gaikako bilketa %ak herriz herri ezberdinak direla. Ikustarazi ikasle bakoitzari bere herriko errealitatea zein den, %ak, %39tik %91rainoko aldea baitute 2016ko datuak. 2017ko lehen zortzi hilabetetako datuek zenbait herrietan aldaketa nabarmenak eman direla adierazten dute. Bide onetik goaz, baina ezin gara erlaxatu!

Orain, goazen gure herriko datuei begiratzea. Zuen herrian zenbat jaso da gaika?

Mankomunitatearen batazbestekoaren gainetik edo azpitik dago? Gainetik Azpitik

%

6 Egunero Sasieta Mankomunitateko biztanle batek 855 g hondakin sortzen dituela esan dugu, baino egia da, gure etxeetan ez dela dena poltsa bakarrera botatzen, hondakinak sailkatzeko joera dugu (Sasietatik behintzat hori espero dugu).

Sartu berriro www.sasieta.eus webgunean eta erantzun ondorengo galdera:

BIRZIKLATU

2016. urtean, sortutako hondakin guztietatik zenbat jaso da sailkatuta batezbestez Sasieta Mankomunitatean?Kontutan izan, taula honetan ez direla garbigune eta industrialdeak sartu.

13.092.086 kg

Ikus herri ezberdinen artean dauden aldeak.

HERRIAK GAIKAKO BILKETA ZABORTEGIRA 2016 2017* 2016 2017*Altzaga 60% 62% 40% 38%Arama 86% 86% 14% 14%Ataun 84% 79% 16% 21%Beasain 54% 75% 46% 54%Ezkio-Itsaso (1) 50% 46% 50% 24%Gabiria (1) 61% 76% 39% 36%Gaintza 62% 64% 38% 27%Idiazabal 75% 73% 25% 17%Itsasondo 85% 83% 15% 26%Lazkao 75% 74% 25% 26%Legazpia 79% 77% 21% 23%Legorreta 67% 64% 33% 36%Mutiloa (1) 56% 50% 44% 50%Olaberria 82% 86% 18% 14%Ordizia 74% 77% 26% 23%Ormaiztegi 91% 88% 9% 12%Segura 68% 69% 32% 31%Urretxu 48% 75% 52% 25%Zaldibia 77% 75% 23% 25%Zegama 78% 76% 22% 24%Zerain (1) 58% 60% 42% 40%Zumarraga 39% 67% 61% 33%

(1) zenbakia dutenak organikoa kudeatzen dute autokonposta edo etxeko konposta bitartez.

Oharrak:

• 2017ko datuak lehen zortzi hilabetetakoak bakarrik dira

• 2017an ezarri da edukiontzi grisaren sistema Mankomunitate osoan.

Hondakinak Kitto! DBH 2017-2018 ikasturtea 10

7 Ea zer moduz sailkatzen duzuen zuek. Osatu ondorengo ariketa. Jakingo al zenuke esaten hondakin mota bakoitza zein bilketa lerrotan utzi behar den?

1

2

10

2

2

10

2

5

10

2

1

4

3

2

8

2

8

5

5

10

8

2

5

3

2

4

3

6

5

10

2

9

10

7

10

10

2

2

5

10

Beirazko ontziak

Olioa Ehunkiak PilakOntzi arinak

PaperaKartoia

Organikoa Errefusa Pixoihalak Garbigunea1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Hondakinak Kitto! DBH 2017-2018 ikasturtea 11

8 LERRO HORIA AZTERTUZ

Aurreko ariketa egin ondoren, zer esango zenuke, lerro horira bota behar diren hondakinekin zalantza izan duzu edo ez? Ziur erantzuna baiezkoa dela, eta zu bezala jende asko dago, bestelabegiratuazpikografikoa.(informaziogehiagoSasietakowebgunean)

Jarraiandagoengrafikan2011tik2017rainoko(lehenengo4hilebeteak)datuakikusditzakegu.Datuhaueklerro horikoak dira soilik, eta bertan, eskatu ez den materialaren (ezegokien) portzentaiaren bilakaera ikus daiteke, hau da, berez lerro horretara bota behar ez diren hondakinen portzentaia da:

Nolako joera daukate orokorrean 2011tik 2017ra lerro horian jasotzen diren hondakin ezegokiek? Nolako joera edukiontzi bidez jasotakoak? Eta atez ate jasotakoak? Ezberdintasunik?Goranzkoa hiru kasutan. Ezberdintasunak:Edukiontzien bidez esan genezake ia 12 puntuko gorakada izan duela eta atez atekoaren bidez

3 puntutakoa.Edukiontzi bidez jasotzeko sisteman hondakin ez egoki kopurua handiagoa da, 6 puntuko

ezberdintasuna dute.

Horrek zer esan nahi du gero eta zalantza gehiago ditugula gure hondakinak sailkatzeko garaian? Alferragoak bihurtzen ari al gara? Egia da, gaur egun produktuen aukera oso handia dela eta askotan, sortzen zaigun hondakinarekin zalantza egiten dugula zein edukiontzitara bota behar dugun. Beste alde batetik ordea, birziklatzearen ohitura gero eta jende gehiagok duela dirudi.

Zein uste duzu izan daitekeela hori horrela izatearen arrazoia?Gaur egun, plastikozko, metalezko eta brik motako ontziak, sailkatzeko ohitura badaukagula esan genezake. Baina hondakin txikiak direnean zalantza asko sortzen zaizkigu. Hori izan daiteke arrazoietako bat.

Zer egin genezake guk egoera honen aurrean? Eta gainontzeko herritarrekin?Garbi izan edukiontzi horian zer utzi behar den: plastikozko, metalezko eta brik motako ontziak.PuntuBerdeaidentifikatzenjakin.Zalantza dugun kasuetan errefuxara bota hondakina.Gainontzeko herritarrei kanpaina informatzaile bat eskeiniko zaie Sasieta Mankomunitatetik gai honen inguruan.

ONTZI ARINAKESKATU EZ DEN MATERIALAREN (EZEGOKIEN) PORTZENTAIAREN BILAKAERA

Urtea 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017(1)Edukiontzi horia %12,47 %14,80 %17,68 %16,82 %19,21 %20,02 %23,92Atez ate %14,93 %12,86 %15,90 %11,76 %17,90(1) 2017ko lehen lau hilabeteak

ONTZI ARINAK: ESKATU EZ DEN MATERIALEN PORTZENTAIA

2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017(1)

%30

%25

%20

%15

%10

%5

0

Edukiontzi horiaAtez ate

Hondakinak Kitto! DBH 2017-2018 ikasturtea 12

9 BIRZI ZIKLOA

Zer gertatzen da hondakinekin guk edukiontzietan utzi ondoren?Hona hemen hondakinen bizi-zikloa ezagutzeko “Birzizopa”. Jarraian agertzen den izki zopan hondakinen bizi-zikloa osatzen duten hitz gakoak aurkitu behar dituzu, laguntza moduan irudiak dituzu. Ea guztiak aurkitzen dituzun!

E D A A Z X B Z S A U L Z U TV R P L O K B T A H S M I M GF J E O A R I M I N U E R R IZ D R M T I R G L H L R K U DL S N E S U Z K K B A K F O UK V O R A X I D A Z L A Z U OZ T S O S L K U P A U T B T TP J D S F U L T E R P U B I TD I F I A P A A N O S R T M ZT R I N O P P K P M X A R U US U H N N G E L H D L T B S RH T D U J Z N I A S L U F T AU Z A T J K N A S G I M U N TU I B Z I R X S H N I K A O UG O B R O S A J O U P A T K A

1. Produktua .......................2. ..........................

3. .......................... etxean

4. Dagokion edukiontzi/zintzilikarioetan ...............

5. Kamioiak ...............

6. ............................... planta

7. ................................. planta

8. Produktu berriak ..................................

-TALDEKA EGITEKO LANA-Hondakinen bizi zikloa ezagutu ondoren adibide batzuk ezagutzera pasatuko gara. Horretarako, talde txikitan jarri eta bakoitzak dagozkion bideoak ikus ditzala. Ondoren, besteei azalpen txiki bat emanez bideoan ikusi duzuena laburbildu.

Talde 1: Bilketa lerro horiahttps://www.youtube.com/watch?time_continue=24&v=Z5S_WM6ldU0 (3´ 53´´ iraupena. Bilboko ikastetxeen kanpaina)

https://www.youtube.com/watch?v=c6rXT8phXME (3´ 56´´ iraupena. Ekorec - Bilboko ikastetxeen kanpaina)

https://www.youtube.com/watch?v=dhzZnN9r4Gs (1´ 51´´ iraupena. Metalak - Bilboko ikastetxeen kanpaina)

https://www.youtube.com/watch?v=zMb1f4V7vPQ (2´ 17´´ iraupena. Brik - Bilboko ikastetxeen kanpaina)

Talde 2: Bilketa lerro urdinahttps://www.youtube.com/watch?time_continue=3&v=XPqg7UcSJz0 (2´02´´ iraupena. Bilboko ikastetxeen kanpaina)

https://www.youtube.com/watch?v=JBCRCj6Fo-g (1´59´´ iraupena. Papera. Bilboko ikastetxeen kanpaina)

https://www.youtube.com/watch?v=mO16LvD6G6g (2´31´´ iraupena. Kartoia. Bilboko ikastetxeen kanpaina)

Talde 3: Bilketa lerro berdeahttp://www.sasieta.eus/euskara/ikusi-eta-ikasi/bideoak/beiraren-zikloa (Sakatu: Ikusi. 3´07´´ iraupena. Bideoa erderaz dago)

EROSI

KONTSUMITU

SAILKATU

UTZI

JASO

SAILKAPEN

BIRZIKLAPEN

MERKATURATU

1.

2. 3. 4. 5.

6.7.

8.

Hondakinak Kitto! DBH 2017-2018 ikasturtea 13

GARBIGUNEASASIETA

ZABORTEGIAGARBIGUNEA

Zein hondakin mota utzi daiteke bertan?

Sasieta Mankomunitatean zenbat garbigune daude?

Non daude kokatuak?

Zein hondakin mota utzi daitezke bertan?

10 ETA BESTE HONDAKINEKIN ZER? (Guztiok batera)

Gure egunerokotasuena, beste hondakin mota batzuk ere sortzen ditugu eta hauetako batzuen kudeaketa egokia egiteko, garbiguneak sortu dira.

3

www.sasieta.eus webgunean, “Garbiguneak” atalean, mankomunitatean dauden 3 garbiguneak agertzen dira: Beasainen, Ordizian eta Urretxun. Bertako ordutegia eta utzi daitezkeen hondakin motak agertzen dira bertan.

Bertan utzi daitezkeen hondakinetako bat gurpilak dira. Hona hemen bideo labur bat gurpilekin zer egiten den ikusteko. Signus: https://www.youtube.com/watch?v=Cnq-6A7XwDs

Gelakideei bideoan ikusitakoaren azalpenak eman ondoren, denon artean, osatu ezazue beheko taula adibide batzuk jarriz. Adibideekin laguntzeko, jarraian agertzen den link-a lagungarria izan daiteke (bilketa lerro horiko eta urdineko erantzunak lortzeko).https://www.ecoembes.com/es/ciudadanos/envases-y-proceso-reciclaje/como-funciona-el-proceso-de-reciclaje

garbigunea.beasain@sasieta.org garbigunea.ordizia@sasieta.org garbigunea.urretxu@sasieta.org

Beasain, Ordizia eta Urretxu

Hondakinak Kitto! DBH 2017-2018 ikasturtea 14

HONDAKINA PRODUKTU BERRIA8 kontserba lata Kazuela bat80 freskagarri lata Bizikleta hagun bat22 plastikozko botila Kamiseta bat40 plastikozko (PET) botila Forro polar bat550 aluminiozko lata Aulki bat8 zereal kaxa Liburu batPapera eta kartoia orohar Kartoizko kaxakPapera eta kartoia orohar Komuneko paperaPapera eta kartoia orohar Egunkari eta aldizkariakPapera eta kartoia orohar Zorion txartelakPapera eta kartoia orohar Kartoizko arrautzontziakPapera eta kartoia orohar FolioakPapera eta kartoia orohar Paperezko mukizapiak

Ikusten duzuenez, guk hondakinak sortzen ditugu. Gure hondakinak gaika sailkatuz gero, bidaia luze baten ondorioz, produktu berri bilakatzen dira. Sailkatzen ez ditugunak aldiz, zabortegi batean bukatzen dute beraien bidea.

Gu gara kontsumitzaile, gu hondakinen sortzaile. Hondakinak gure ardura dira! Hondakinak kitto!Ahaleginak merezi du