Santi... · SARRERA Teresa bi, Avilakoa bata, 1516garrenean jaioa , eta Alenzonen 1873an jaioa...

LISIEUX-KO TERESE

ARIMA BATENISTORIA

Itzultzaille: AITA ONAINDIA

Bear diran baimenakaz

© Aita Onaindia. Larrea 1991

Depósito Legal: BI - 1.499 - 91

Igarri, s. c. 1. Rafaela de Ibarra, 1, lonjaDeusto - Bilbao

SARRERA

Teresa bi, Avila'koa bata, 1516'garrenean jaioa ,eta Alenzon'en 1873'an jaioa bestea. Oni dagokio-na da urrengo istoria. Luis Martin eta Zelia Guerinonen gurasoak, zazpi alaba ta seme biren

aita-arna. Gaixo samarra zan ama eta iñude bat auke-ratzen dabe berau zaintzeko, Errose Taillé, etaonek daroa Teresatxo baso-zelai ederrez inguruta-ko baserri batera: Teresak bere bizitza guztiangogoratuko ditu ango lora, bedartza eta zelaiak.

Teresa lau urteko zala il jakon ama. Eta orduanfamilia Alenzon itxi ta Lisieux'era alda zan bizi-tzaz, Ementxe bizi da, gaiñera, ama zanaren nebabat, Isidoro Guerin; oneik alaba bi eukezan, Juanaeta Maria.

Lisieux'en Martin'ek erririk kanporantza, etxepolit bat erosi dau, etxe zabal oba eziña, naieranibilli ta jolasteko. Izen polita ipiñi dautsoe: "Buis-sonets", au da, "Sasitsa", sasi ta gaparraz beterikegoalako. Liburuan sarri aitatzen dau Teresatxok.

Mans'ko Visitasionean bizi zan amaren aiztabat lekaime eta, eta Maria eta Paulina aizta nagusibiak ementxe egin ebezan euren ikasketak lekai-me sartu aurretik. Leoniak eta Zelinak, barriz, Li-sieux'ko Beneditarren'etxean, emen bai daukieikastetxe bat neskatillentzat. Bere aizta biak be,Maria eta Paulina, azitzaille bikaiñak izan ebazanTeresak bere neskato urteetan.

Biotz-samur zan umetatik. Eta lenengotan bai,baiña gero, oraindik gaztetxo zala, sarri aurkituzan berak opa eban samurtasun gozo barik, bereaiztak batez be urrintzen asi ziranean. Beti izanzan gaixotia, baiña gaixoago biurtu zan oraindikbiotzez bakarrik aurkitzean. Ikastetxean ez egoanpozik; naiz-ta bere sasoiko asko euki inguruan, zeredo zer falta jakon.

Argia etorren, alan be, Jainko-zalea. Amalauurte eukazala, gorputzez mardul eta arimaz ezgitxiago, barruan sentitzen zituan gurari biziaijarraitzekotan, erabagi sendo bati eutsi nairikebillen. Bere aizten antzera karmeldar monja izannai eban.

Gazteegia zala-ta, ez eutsoen baimenik emonnai. Or bere Erroma'ra osterea, azkenez bear ebanbaimena lorturik. 1888'garreneko apirillaren 9'ansartzen da Lisieux'ko karmeldar komentuan, 15urteko zalarik: orixe bai zan bere gurari bizia.

Giro ederra aurkitu ebala esan daikegu, emenegozan aurretik bere aizta Maria ta Paulina, etaeuron eritxiz lekaime-bizitzarako oraindik gaztezan arren, samur eta maitati Jainkozko bidean azila ezteko. Ortarako, Ama on-arduratsua eukanAma Gonzaga, sar-barrien edo nobizuen zaintzai-lle bizkorra; onek azi ta ezi eban batez be Teresatxosantutasunezko bidean.

Gaztetan eskuratzen dauskuezanliburmak guribai sarri on ikaragarria; Eleizan beti izan jatzuzeder, Dabiden Salmuak eta Juan Gurutzekoarenidatziak, eta liburu biak izan ziran monja sartuaurretik be. Orrein bitartez ikasi eban, bere ida-tzie tan agertzen danez, edozein gauzari beti alder-di eder-apaiñetik begiratzen. Naiz prosaz naiz

bertsoz, aren lumari beti dario ederra. Ez idazke-ran bakarrik, santutasunean be, kidetasun aundiadabe karmeldar santu biok.

Teresa monja sartu eta iru illabetera il jakenaita. Zelinak, ostera, oso-osorik aske, illa bi geroa-go Lisieux'ko karmeldar komentuan sartu zan.Eta azkenez Leoni beste alkarte baten.

Iru esku-idatzi1894'rantza, Maria, TeresaLxoren aizta nagu-

siak, orduan komentuko buru zan Iñeseri eskatueutson, agindu eiola Teresari beronen gaztelakogomutakiak paperrean jarteko. Olan egin ebanIñese Amak, eta baiezkoa izan zan Teresalxorenerantzuna. Eta ortik sortu zan arek idatzitako"Histoire d'une Ame" — "Arima baten Kondaira".Egillea ilda gero, ainbat bidar eta izkuntzatanargitaratua.

"A" Esku-idatziaIñese bere aiztari eskiñi eutson. 1895'an zear

idatzirik urrengo urteko urtarrillaren 20'an, I ñeseAMARI koruko jarlekuan itxi eutson, beronensantuegunez, emoitz aintzatsu bezela.

Teresak bere umezaroan eta geroago Jainkoa-ren doaiz josia izan da, eta bere lenengo esku-idazlan mesede oneik dakaz gogora. Karmerensartu aurreko urteak iru zatitan bereizten ditu,ondo mugatuta; lenengoa, errazoi argira zanetikamaren eriotzararte; lau urte ta erdi eukazanTeresak. Bigarrena, lau urte ta erditik amalaurar-te, eta irugarrena, bere bi-urtzetik komentuan sartuzan arte.

Auxe izan zan Teresak erabilli eban egin-asmoaeskatu eutsoena idazterakoan. Onetxek ziran bereumeteko oroitzapenak. Zerbait luzatu eban, bearbada, Zelina karmeldar egin zan arterakoa beberton sarturik.

Garrantzitsua nunbait esku-idatzi au. Zortzi le-nengo kapituluok izan ziran leenengo argitalpe-netan ainbat urtetan erabilli ziranak.

"B" Esku-idatzia

1896'neko udazkenean, gogo-iñarkunak eginzituan Teresatxok, goiargi ta mesede askoren itu-rri. Oneik zirala-ta, bere aizta Maria'gaz euki eba-zan antza alkar-izketa gozo batzuk ela onek eskatueutson beretzat be idazteko gogoeta batzuk... Ortiksortua da "B" esku-idatzia, iraillaren 13'lik 16'raosotua. Karta bi dira: bata bere aizta Mariari zuzen-dua ta bestea Jesusi berari zuzendutakoa. Zelakogoi-geiak sentitzen dabezan diñotso: "Eleiz Ama-ren biotzean, ni maitasuna izango naz".

"C" Esku-idatziaEgiaz gaixotu da Teresa. 1896'ko Eguen eta

Bariku Santuz gorakoak euki ditu, odola bota dau.Izuak jota geratu da garai atan nagusi dan IñeseAma; Teresak oindiño amaitu barik dauka berekondaira. Amaitzeko eskatzen dautso, idatzi taazaltzeko bere lekaime bizitza. Emendik sortua da"C" esku-idatzia.

Fedearen kontrako tentaldi etenbakoak adiraz-ten dauskuz; eriotzaraño ziztatu eben izugarriro.Alkar maitasunaz diardu luze ta sakon; arimak

zeruratu nai ditu berak, lurrean lez zeruan onei-kailik Jainkoari eskatuz.

Aulduta aurkitzen zan Teresa garagarrillaren11'rantza idatzi au amaitu ebanean; azkena lapi-tzez amaitu bear izan eban.

Liburu eder onen itzulpena egiteko, 1957'anLisieux'en argitaraturiko "Manuserits Autobiograp-hiques" eta Madrid'en "Espiritualidad" Argitale-txeak egindako "Historia de un Alma" erabillidoguz.

Larrea, 1991 - 3 - 24

AITA ONAINDIA

"A" ESKU-IDATZIA

J. M. J. T.

Jesus 1895 Urtarrilla

LORATXO ZURI BATEN UDABARRIKOKONDAIRA. BERA-BERAK IDATZIA ETA

JESUSEN IÑESE AGURGARRIARIESKIÑITAKOA.

I ATALA

LENENGO GOMUTAPENEK

Zeuri, neure Ama laztari,birritan ama zaitudanorri, eskiñi nai dautzut neure arimearen kondai-ra, istoria... Berau egiteko zuk agindu zeunstanegunean, biotza onek urduri ipiñiko eustala usteizan neban, neure buruaz jardunik; baiña Jesusekgero senti-erazo eustan zirItzo-zintzo esana egi ñazatsegin izango nintzakola; beste aldetik, nik ez dotegin nai gauza bakar au kantatzen asi be tie-re guztian egingo dodan bera: "Jaunaren erru-kiak!!! (Sal. 88, 1).

Lumea artu aurretik, 13elauniko jarri nintzanAndra Mariaren irudi aurrean (gure familiari ainbat

ama-ta maite erakutsi emon dautson Zeruko Erre-giñaren aurrean), nire eskuak bere gogoko ez danlerro be idatzi ez daian berak zuzendu daialaeskaturik. Ebanjelio santua edegi dot jarraian etanire begiak itz oneikaz aurkitu dira: "Jesusek,mendi batera igonik, Berak nai ebenai dei egineutsen" (Mark. 3, 13). Ona emen nire goi-deiarenmisterioa, nire bizitz osoarena, eta batez be Jesu-sen nire arimeagazko preferentziena... Arek ezdautse duin diranai dei egiten, Berak opa dabenaibaiño, edo Paul deunak diñoanez: "Jainkoak be-rak nai dauana dau eri-uki eta Berak nai dagionaridagio erruld; beraz, ez da nai dauanarena eta arindagiana be, erruki dan Jainkoarena baiño" (Errom.9, 15-16).

Arimen diferentzia

Neure buruari itaunka egon naz luzaro zergai-tik ete eukazan Jainkoak bere preferentzik, zergai-tik ez ebezan arimak artzen neurri bardiñeaneuren graziak; arriturik nengoan, egon be, Berairaindu eben santuai, San Pablo ta San Agustinlakoai , bere grazi aundiak emoten ikusirik, Berak,olan esateko, artu eraginda lez; edo baita, santuanbizitzak erakunita, Gure Jaunak berak, arima batzukkumatikillobira losingatzea ederjakola erakutsiz,Beragana igon al izateko bidean zoztorrik itxi bageeta arima onei fabore aundiakaz aurrea arturik,bateo-jantziaren zmitasun aratza loitu ez egien.Neure kautan itanduten neban, basati gaixoak,adibidez,zergaitiklIten ziran asko ta asko Jainkoa-ren izena entzun barik... Jesusek iragarri daustmaitekiro mistei-io au. Izadiko liburua ipiñi daustbegien aurrean eta argi ulertu dat Berak sortudabezan lora guztiak dirala ederrak, larrosearen

lillurak eta lirioaren zuntasunak ez dautsela eu-ren usain gozoa kentzen bioleta txikiari edo tamargaritaren apaltasun anigarriari... Ulertu dot,loratxo guztiak larrosa izan nai ba'lebe, izadiakbere udabani apaindurak galduko leukez, zelaiakez litzakez orain lora pitiñez eder jantzita...

Bardin jasoten da anmen munduan be, au da,Jesusen baratzean be. Berak sortu nai izan ebazansantu aundiak, lirio ta larrosen antzekoak; baiñabaita sortu nai izan ebazan txikiagoakbe, eta oneikpozik egon bear dabe margaritak edo bioletakArek bere jainkozko begiak bere oiñetaraiño jas-ten dabezanean poza emoteko. Osotasuna da Arennaia egitea, izan gaitezala arek gu izatea gura naidauana...

Konturatu nintzan baita Gure jaunaren maita-suna bardin agertzen zala ezelan be gogor egitenez dautson arimarik apalenean lez, gurenean be;izan be, maitasunari be egotea dagokion ezkero,arimak guztiak irakasle santuenak ba'litzaz, Elei-zea euren irakatsiz argitu dabenean antzekoak,Jainkoak ez leuke ainbeste jatxi bear izango eurenbiotzetaraiño eltzeko; bere tzat sortu dau umetxoa,ezer ez dakiana eta aul-aul garrasi besterik egitenez dauana; berak sortu dau basati gaixoa bizitzanzuzentzeko berezko legea besterik ez daukana etaBera jasten da maitero onein biotzetaraiño; onet-xek dira lilluraturik izten daben zelaietako lorak,eder zoragarriak... Eta jaste augaitik, Jainkoakbereaunditasun azken-bakoa erakusten dau. Eguzkiakbatera izaiak (zedroak) eta loratxo bakotxa, batbakarra ba'litz lur gaiñean argitzen dabezan lez.Gure Jauna be olantxe ari ma bakotxez arduratzenda maitasun bereziaz, bes te antzekorik ezpalegolez; eta izadian urte-aro guiztiak bakotxari dagion

eran antolaturik dago ta bere egunean, margaritaapalenaren mote-buruak ler dagi; era berean, gUztiaeraturik dago arima bakotxaren onerako.

Jorriuga ta elbideak

Duda barik, Ama laztan, arriturik itanduko dau-tsozu zeure buruari. nora noian orrela, oraiñarteez bait dot idatzi ezertxo be neure istoriaz zerikusia daukanik, baiña zuk eskatu zeustazun bururaetorkidan lez, askatasun osoz idazteko; ezta, ainzuzen be, neure bizitzea nik idatzi nai dodana,Jainkoakemon daustazan grazi ta mesedeai buruznik uste dodana Igaroari begitu bat emonnengikeon aro ba ten aurkitzen naz; kanpoko tabarruko azter-aldietan umoturik dago nire ari-mea; arain, ekaitz artean sendotu dan lorearenantzera, burua jasoten dot eta neugan betetendirala ikusten dot XXII'garren salmoko itzak ("Jaunadot artzain, ez naz ezeren bearrez izango. Larregmietan etzun erazte nau; maiteldro naroa ur-ertzetan zear. Neke barik daroa nire arimea... Baiñaibar kerizpetsu ta eriotz sakoneraiñojatxi arren, niez naiteke gaitzaren bildur. Zu, Jauna, bai ziñakenigaz") (Sal. 22, 1-4). Jauna beti izan da nigazerrukior eta amultsu... Nagi zigortzeko ta errukizzabala!... (Sal. 102, 8). Orixegailik, ene Ama, egiaz-ko poztasuna sentitzen dot Jaunaren errukiakabesten zeure ondora etortean... Zeuretzat baka-rrik idatzi nai dot Jesusek aukeratutako loretxoa-ren kondaira. Beraz, askatasun osoaz idazten noa,ez idazkeraz ez egingo dodazen ara-orai jaramo-nik egin bage. Ama batek ulertu oi dau bere semea,onek berba-erdiak besterik esaten jakin eztabe;beraz ondo dakit zuk igarri ta ulertuko nozuna,nire biotza zeuk eratu ta Jesusi eskiñia dalako...

Loratxo batek, uste dot, itz egin al ba'leu, Jain-koak beragaz egin dauana esango leuke lau-lau;Agandik artu dauazan mesedeak gordeten ibillibarik. Eleuke esango, sasi-apaltasunez, doakabe tausain gozo bakoa danik; ezta eguzkiak ostu eutse-nik be eukan dizdiza; lastoa ekatxak apurtu eu-tsoenik; beregan bestela dala Bere istoriakontatzera doan lorea pozik dago, Jesusek aindubanik egin dautsozan biotz-samurtasunak ira-garterakoan; ba-daki ez egoala beregan ezertxo beAren begitua erakarri leikenik eta Aren errukiakbakar-bakarrik bete ebala ontasunez. Beraz jaio-azo eben lur santu ta birgift usain gozatsuan. Beraknai izan eban aurretik zortzi zitori zuri.zuri euki-tea. Beronek nai izan eban euron maitasun al-tzoan gorde nai izan eban munduko kirats bolada-tik bere loratxoa; eLa bere buru-kukutsa agertzenasi zanekoxe, Jainko Salbagilleak Karmel mendiraaldatu eban, orduko emen bere bizitzako udaba-rrian bigun eta samur inguratu ta seaskatu ebenzitoriak aurkitzen ziran lekura... Zazpi urte igarodira loretxoak bidiñen Senarraren baratzean sus-terrak bota ebazanetik, eta orain iru zitori diraaren ondoan euren buru usaintsuak kulunkatzendabezanak; urrun Lxoago, bes Le zitori bat zabalduzdoa Jesusen begipean, eta lora oneik ekarri dabe-zan kanil donetsi biok Zeruko Aberrian alkarturikdagoz orain betikotasunerako... Antxe aurkitu dabezlurrak zabaltzen ikusi ez ebazan lau zitoriak be...O!, Jesusek ez daizala beste ur ertzean luzaro itxierbestean oraindiño jarraitzen daben lorak; las terbego osoturik Zeruan zitorien arramue!

Berba gitxitan egiña dot, ene Ama, Jainkoaknigaz egin dauan guztiaren bilduma; neure ume-aroko zeaztasunetan sartuko naiatzu orain; ziurnago, beste edozeiñek kontaketa gogaikarria bai-

ño ikusiko ez leuken lekuan, zure ama biotzakbenetako zoramena aurkituko dauala...

Gaiñera aizatzera noan gomutakiakzeureak beba-dira, zeure ondoan joan zalako nire ume-aroa.eta guraso oba eziñak eukiteko zoriona izan ne-ban, ardura ta maite samurtasun bardiñakaz in-guratu ta losingatu ginduezanak. O! Bedeinkadaiela euren alabarik txikiena, Jainkoaren goral-penak abesten lagundurik!...

Sendia

Neure arirnearen kondairan, Karmel komen-tuan sartu nintzan arte, iru epe bereizten ditut osobereziak: lenengoa, aldi laburrekoa izanda be, ezda joriezena gornutapenetan; errazoia itxartu jate-netik gure ama maitea Zeru aberrira joan zanerai-ño luzatzen da.

Jainkoak emon eustan adimena oso goiz tagomutan oso josteko grazia, neure umetakogomutak ain zuzen; esatera noan gauzak atzojazotakoak dirala begitanduten jak. Jesusek naieban, bere maitasunean, antza danez, niri ezagun-azo zelakoa zan Berak emondako ama bardin-bagea, baiña bere jainkozko eskua artega egoalazeruan bera koroatu nairik...

Eder izan dau Jainkoak nire bizitza guztia mai-tasunez jostea: nire lenengo gomutak inibarre tatxera leunenakaz josita dagoz!... Eta Berak antola-tu baeban maitasun ugari nire inguruan, Berakantolatu eban nire biotz txikia be, maitagarri tasentikor egiñik; bizi-bizi maite nebazan, ba, neuregurasoak eta era askotan erakutsi oi neutsen neuresamurtasuna, alai-zabalo nintzan-eta. Ortarako

artzen nebazan bideak ziran, batzutan, arrigarrisamurrak, amaren idazki batetik agiri danez. —"Umea ireltsu bat da, beste bat ez lakoa, txerazdaukat eriotzea opa daustala—. O, zu iltea gura dot,amatxo!... ez esateko olakorik diñotsat, eta arek:—Zerura joan zaitezan diñot eta, ez diñozu baegin bear dala ara joateko?". Aitari be eriotzea opadautso onako maite aldietan" (1).

1874'ko bagillaren 25'an, nik ozt-oztan ama-zortzi illabete neukazanean, ikus amak zer esateneban nitaz:

"Zuen aitak ipiñi barri dau zibu bat. Zelina osopozik dago, baiña zoragarria txikia zibu-zibukaikustea; barregarria benetan, aunditxo bat lezdabilkigu, ez da arriskurik, ez jako askatuko korde-la, eta astiro doanean, oiu dagi. Aurretik lotu bearizaten dogu beste lokarri bategaz, eta alan be, ni eznago trankil an goian ikusten dodanean.

Azken egunotan gauza barregarria jazo jat txi-kiagaz. Bost'terdiko mezatara joan oi naz; berabakarrik izten ez nintzan lenengo egunetan au-sartzen, baiña egungo be etzala itxartzen ikusirik,bakarrik iztea erabagi neban. Neure oian entzun-azo eta kumea ondo-ondoan ipiñi neban bertatikezelan be ez jausteko moduan. Bein aztu eginjatan kumea ipintea. Ba-nator etxera ta txikia ezdago nire ogean; oiu bat dantzut une aretan, begi-tu ta neure oge-buruan egoan aulki baten jarririkikusten dot; makur eukan bere burutxoa burukoa-ren gaiñ, lo txarra eukirik antza, apal egoan eta.Jainkoa eskertu neban ezer jazo ez jakolako, jain-koagondikoa da-ta, egi-egiaz: beera jausi bear eban.

(1) Paulina'ri idazkia, 1875-12-5.

Aingeru jagoleak eta garbitokiko arimak, eguneroeskatzen bait dot eurokaitik, zaindu dabe; orrelaaitzen dot nik... ulertu zuok nai dozuen lez...".

Idazki azkenean, amak onela iñoan:

"Ona umetxoa nun datorkidan bere eskutxoaniri arpegi-gain jartera, eta besarkatzera. Ez nauitxi gura gaixoak, neugaz dago beti; atsegin jakobaratzera urtetea, baiña ni an ezpa-nago, berakez dau an geratu nai eta negar baten dago neuga-na etorri arte..." (2).

Ona beste idazki baten pasartea:

"Teresatxok lengoan zerura joango ete zanitanduten eustan. Nik erantzun neutson baietz,ona ba zan. Ak erantzun eustan: "Bai, baiña niona ezpanintz, inpernura joango nintzake..., nikalan be ba-dakit zer egin orduan, zu zeruanegongo zintzakez eta ni zugana biurtuko; zelanJainkoa konponduko ete litzeke ni arrapetako?...zuk euki ezkero ni ondo oratuta? Ak ondo ekialauste dot Jainkoak ezin eikeala ezer egin bereamaren besoetan ba egoan..." (3).

Mariak benetan maite dau bere aiztatxoa, osopolita aurkitzen dau, eta ulertzekoa da, txikia baari naigaberik txikiena emoteko be bildurrezdabil. Atzo larrosa bat emon nai izan eutson,onek zoriontsu egingo ebana ba ekialako, bainaez ebagiteko eskatu eustan. Mariak galazota eukan,gorri egoan zarratada biziz; alan be bi emonnautsozan, eta etzan azartu etxean agertzen.Larrosak neureak zirala nik esan eta esan... "Ez,

(2) Maria'ri eta Paultna'ri, Mans'eko Bizitagionean ikasleak,1874-5-25.(3) Paulina'ri idazkia, 1876-10-29.

iñoan arek, Mariarenak dira..." Errez erasotendan neskatilla da. Utsik txikerrena egin dauane-ko, mundu guztiak jakin bear dau bera. Atzo,konturatu barik, paperez apaindutako ertz baturratu ebalako, lastimagarri egiña geratu zan,bere aitari esan bear jakon albait ariñen, lauordu geroago eldu zan, iñor etzan ordurako are-gaz konturatzen bera baiña, bertatik urreratuzan Mariari esaten au esanaz: "Esaiozu aitaripapera urratu dodala". Zigorraren zain dagoangaizkille baten antzera geratzen da, baiña ustedau, bere burua salatu ezkero, errezago parkatu-ko dautsoela..." (4).

MariaEgiaz laztan neban nik neure amabitxi maitea

(5). Igerri barik, ardura aundia jarten neban neureinguruan egin eta esaten zan guztian; uste dotoraintxe lez epaitzen nebazala gauzak. Adi-adientzun oi neban Mariak Zelinari erakusten eutso-na, neuk be aren antzera gauzak egiteko; arekBisitazillotik urten ebanean, arek Zelinari emoteneutsozan ikas-orduetan aren gelan artzeko mese-dea egin egioen, oso zentzun aundiz egon oi nint-zan, zer guztietan esaneko. Berak, ostera, errega-luz beteten ninduen, balio aundikoak etziran arren,poztasunez josten ninduenak.

PaulinaEsan daikedanez, nire aizta nagusi biak arro-

bide jatazan; baiña Paulina zan nire umetako

(4) Paulina'ri idazkia, 1876-5-21.(5) Maria Teresabcu'ren amaibitxia izan zan.

eredu... Ni berba egiten asi ta amak itanduten eus-tanean "Noregan zagoz pentsetan?", betikoa zannire erantzuna: "Paulina-gan..." Beste baten, neu-re atzamartxoa kristal gairi esaten neban:"Nik Paulina idazten dot..." Sarri entzuten nebanesaten, Paulina lekaime izango zala; orduan, orizer zan enekiala, burura nenkarren au: "Neu lekai-me izango naz". Auxe da nire gomutetatik lenengo-ko bat, eta ordutik ez dot iñoiz be aldatu neureerabagia... Zeu izan ziñan, ene Ama maite, Jesusekaukeratu zinduzana ni Beragaz ezkontzeko. Zuorduan ez zengozan nigaz, baiña gu bion arteanorduko alkartasun lokarri bat egoan egiña... Zuziñan nire eredu, zure antzeko izan nai neban etazeure ikasbideak eroan nau ni urte bi ezkeroBirjiñen Senarrarengana... O!, zelako gomuta atse-gingarriak gogoratu nai neuskizuzan! Baiña lora-txoaren kondairan jarraitu bear dot, bere istoriosoa ta orokorra, Paulinari buruzko nire gomuta-kiak ba, zeatz-meatz esatera ezkero, beste danakalbora itxi bearko neukez...

Leonia

Leonia nire aizta txoak be toki on bat eukan nirebiotzean. Asko maite ninduan. Neugaz geratzenzan arratsaldetan, familiko guztiak kanpora urte-tean... Entzuten nagola iruditzen jat oindiño nirilo-eragiteko kantatzen eustazan eresi gozoak.. Andiketa emendik ni pozik eukiteko alegin guztiak eginoi ebazan, eta nik ez neutson ezetan ba naigaberikemon gura.

Ondo gogoan dot aren lenengo Jaunartzea,batez be beragaz batera sakristira eroateko besoe-

tan artu ninduan momentua; ederra zan niretzat,izan be, neu lez zuriz jantzita egoan aizta nagusibaten besoetan!... Gabaz, arin ogeratu ninduen ni,oraindik oso txikia nintzalako apari nagusian eskuartzeko; baiña ba-dakust oindiño aita, azkenetan,bere erregiñatxoari arrautz-opil zati bat ekarrieutsona...

Biaramonean edo egun batzuk geroago, ama-gaz joan gintzazan Leoniaren laguna ikustera;egun orretan izan zala, uste dot, amak orma batenostera eroan ginduzana (Dagorau andra gaxoakserbidu euskun) ardaotik pizkat bazkal-ondoanguri emoteko, andra gaixoari nekerik ez bait eu-tson emon nai izan, baiña ez eban gura gu ezerenfaltan egoterik be... O!, amaren biotza bai dalaeztia, zelan agertzen dauan bere samurtasunamilla arduratan, iñok pentsatuko eleukezan gau-zetan be ardura zolia jarririk!

Zelina

Zelinaren txanda datorkit orain, neure umeta-ko laguntxoa; ainbat gomutaki daukat euki be, ezdakit zeintzuk aukeratu. Amak Bisitazion ikaste-Ixera idazten eutsozan eskutitzetatik zati batzukaukeratuko ditut, baiña ez noa dana aldatzenluzeegia litzakelako... 1873 " ko garaganillawn 10 "an(neure jaiotz urtean), ona berak zer iñotson:

"Iñudeak Teresatxo ekarri dau eguenean; irri-barre besterik ez egian, Zelina batez be atseginjakon, barre-zantzoka ekion beragaz, onezkerojolas-gose dala esan leiteke; laster asiko da olgetan;bere ointxo gaiñean tente egoten ikasi dau onezke-ro, taket bat legez edo. Nik uste dot laster asiko dala

ibilten, eta ari onekoa izango dala; buru onekoadirudi eta autua" (6).

Baiña neure iñudea itxi ondoren izan zan batezbe neure Zelina txikiari maitasuna erakutsi neu-tsona. Guztiz ondo alkar artzen genduan, bakar-bakarrik neu nintzala a baiño biziagoa ta zintzo-ezagoa; arek baiño iru urte ta erdi nekukazanarren, adin bardiñekoak giñala emoten neban.Ona amaren kartako pasarte bat Zelina leuna zalata ni txibi ta zan-bizi nintzala erakusten dauana:

"Nire Zelina birtuteari oso emona jatzu, bereizatearen sentimen barrukoia da, gatxa gorrotodauan arima garbia. Untxarta, ez dakigu zer izan-go dan, ain txikia da, ain urduria! Zelina baiño beargiagoa da, baiña, ez da ain gozoa, eta mukerraoso, ezi-eziña; ezetz diñoanean, ez dago andikzirkiñik eragiterik; egun osoan be-barru sartutabe, antxe lo egingo leuke baietz esan baiño leen...

Baiña urrezko biotza dauka, guztiz txeratsua data egitia, Polita da nigana etorten ikustea, autortzaau niri egiten: "Ama, bein kaka egin dautsat Zeli-nari, jo egin dot beste bein, baiña ez dot geiagoegingo". (Orrela dozu egiten dabezan zer guztie-tan). Eguen arratsaldean ibiltaldi bat egiten joangintzazan geltokirantza; berak naitanaiez egon-gelan sartu nai izan eban Paulinaren billa joateko,gure aurretik joian bene-benetan pozik; baiñaPaulinaren billa joateko trenean igon barik biurtubear zala ikusi ebanean, negarrez etorri zan bideguztian" (7).

Eskutitzaren azken zati onek gogora dakarstBisitaziñotik zu itzultzean nik artzen neban pozta-

(6) Paulina'ri Idazkia, 1873-6-1. Teresatxo oker dabil egunez.(7) Paulina'ri idazkia, 1876-5-14.

suna; zuk, Ama, ni artzen ninduzun besoetan etaMariak artzen eban Zelina; nik orduan milla pala-gu egin oi neitsozan eta atzerantza makurtzennindun, bere kopeta luze-ederra miretsi nengian...;gero, zuk txokolate opil bat, iru illabetean gordetaeukana. Erliki bat zan au niretzat, konturatukozareanez!

Manns-era joan-etorriaGogoratzen dot baita Mans-era egin neban joan-

etorria. Trenean lenengoz ibilli nintzana zan. Pozaundia benetan amagaz bakarrik ostera egitea!...Bat-batean, ez dakit zergaitik, negarrari emonneutsan, eta nire amatxo gaixoak ezin izan eutsonaurkeztu Mans-ko nire izekoari, joan-etorri bitar-tean negar eta negar gorri aurki tzen zan neskatileragin dotore bat baiño... Ez dot gordetan izketa-ren gomutakirik, gogoratzen dot bakar-bakarrikizekoak emon eustazan arratoi zuria eta kartoizkootzaratxo bat gozokiz betea; onein gaiñean agiriziran azukrezko erestun polit bi, neure atzamarneurrikoak ain zuzen be; bat-batean nik garrasi:"Au poza!, erestun bat egongo da Zelinarentzat".Baiña, au samiña!, kirten batetik oratu nebanotzaratxoa, bestea amari emon, eta urten gen-duan; oindaka batzuk emon ondoren, neure otza-ratxoa begitu, eta nire gozokiak ia danak zelaianjausirik egozan Oskolotxoaren arri-koskorrak lez.Astiroago begitu ta erestun areitatik eder bat beregozokiak lez lurrean egoan... Onezkero ez neukanezer be Zelinari eroateko!... Nire miñak eztandaorduan. Atzera biurtu nai dot, baiña amak ez daustantza jaramonik egin gura. Geiegi zan, ene malko-negarren ondoren, or etozan nire geiagotu egiteneban orrek nire naigabea...

Teresatxoren akatsak

Barriro nator amak Zelina'z eta nitaz berbaegiten dautzun kartetara, auxe da izan be nikerabilli neiken modmik onena zuri neure izaeraerakutsi azteko; ona emen pasarte bat nire akatsakargi be argi dizdiz dagielarik:

"Txikiagaz alaitzen da Zelina kuboakazjolaska,eztabaidak sortzen dira noizik beinka; Zelinakizten dautso bere koroiari txirlani bat geitzeko.Txikitxoari asarre egin bear izaten dautsot, sumiéñaldi ikaragarriak artzen ditulako; gauzak berenaira ez doazanean, zoro baten antzera lurreanetzuten da, dana galduta dagoala uste izanik. Berabaiño gogorrago da au batzutan, eta larri jartenjatzu. Ume urdmia da, Baiña begikoa ta argia oso;danok gaukaz gogoan" (8).

Ikusten dozu, ene Ama, akats bako ume izate-tik! Nitaz ezin leiteken esan "lo nengoala be onanintzanik", gabaz egunez baiño be iperlokagogenduan; pikutara bialtzen ebazan maindira guztiaketa gero (lotan egoala) neure oe-oletan golpeakemoten eustazan; miñak itxartzen nindun, or-duan iñoan: "Ama txo, trimindu naz!..." Ama txogaixoak jagi-azten nindun, eta baita ikusi be, egi-egiaz txori-buruak neukazala bekokian, trimindunintzala; ondo estaldu ta baniro ni ogera; baiñaandik laster golpeka asten nintzan ostera be, etaaskotxo zalako neure oiari lotu bear izan ninduen.Zelina etorkidan gauero untxarta pitiñak amagolpeka itxartu ez egien lokarriak jartera; neurriori etzan txarra izan eta aurrerantzean ona izannintzan lo nengoan bitartean... Ba-neban besteakats bat be (itxarrik) amak bere kartetan aitatzen


ez dauana, neure buruaganako maitasun geiegia.Ona emen adibide bi beintzat, kondaira au luzeegiez egiteko. Amak bein esan eustan: "Teresatxo,lurra munkatzen ba dozu, ogei zentimu emongodautzudaz". Ogei zentimu diru mordoa zan nire-tzat. Berau irabazteko ez neukan txikitu bear aun-dirik; txikia nintzan ezkero, ez bai egoan nigandiklurrera olako bide-arlo aundirik. Arrotu zan, alanbe, nire barrua, "lurrari mun egin bear" neutsola-ko, eta, benetan zutik, esan neutson amari: "O!, ez,amatxo, naiago dot ogei zentimu barik geratzea!..."

Beste bein Grog'ny ra joan bear izan genduan,Monnier andrearen etxera. Marian esan eutsonamak niri neure soiñeko urdiña, apainduraz orni-dutakoa, jazteko, baiña besoak ez eistazala agirianitxi, eguzkiak txigortu ez eistazan. Itxi neutsonjazten neure adiñeko umetxoen ardura ezez, bai-ña barruz niñoan nik politago nengokela beso-txoak agirian izanik.

Zelina ta Teresa, ezin aldenduakNik lango izakera izanik, on-eziketa bako gura-

soak edo-ta, Zelina lez, Luisak maifiatua izan banitz,oso okerra izango nintzan eta bear bada galduegingo nintzan... Baiña bere ernaztegei txikiarenardurea eukan Jesusek. Aren akats guztietatikprobetxu ateraten jakin eban, denporaz neurrira-turik, osotasunean aurrera egiteko baliogarri izanbaijakoz... Neure burua maiteegi nebalako eta onabe oso maite, benetan pentsatzen asi nintzaneko(oraindik txiki nintzala izan zan berau), gauza batez egoala ondo esatea naiko jatan, birritan esanbearrik ez izateko... Pozarren dakust, amareneskutitzetan, nik asi-ala, pozaldi biziagioak emo-

ten neutsazala. Ikusi be, ikasbide onak baiño eznebazan ikusten neure inguruan, eta bene-bene-tan nai neban ejenplu areik neure egin. Ona zeridazten eban arek 1876-an:

"TeresaIxok be buru-ukapenak egin nai ditu...Pospolintxu bat dogu, itzal bat aiña leuna, bizi-bizia, baiña biotz sentikorrekoa. Zelinak eta berakbenetan maite dabe alkar, naikoa dira biak olgeta-ko; bazkal ostean egunero Zelina bere oillarrelandoa, kolpez arrapatzen dau oilloa Teresarentzat;ni ezin naz aren jaube egin, baiña a guztiz trebe da-ta, lenengo zartadan eskuratzen dau. Gero sutan-dora doaz euren egaztiakaz luzaro jolastuz. (Erro-sek emon eustazan oilloa eta oillarra, eta NikZelinari oillarra). Lengoan Zelina neugaz ogeratuzan, eta Teresa goian Zelinaren oian; Luisari eska-tu eutson beera eroan egiala jazteko. Luisa ba-doaaren billa ta utsik aurkitzen dau oia. Teresak Zeli-nari esana entzun eban eta beera jatxi zan bera-gaz. Luisak diñotsa: "Ez ete dozu jatxi nai jantzizaitezan?". "0, ez, Luisa, oillotxo biak lez gara,banandu ezin diranak". Eta au esanik biak alkarbesarkatu ta estutzen... Ondoren, arraslian, Luisa,Zelina ta Leonia Batzartegi Katolikura joan ziraneta laga eben etxean ara joateko nimifioegia zalaba ekian Teresa gaixoa. Berak iñoan: "Zelinarenogean beiñik-bein etzun-azoko ba ninduen!... "Baiñaezta, ez eben nai izan... Ak ez eban ezer esan, etabere kruseluaz geratu zan. Ordu lauren geroago,lo egoan parrastaka" (9).

Beste egun baten amak idazten eban baita:"Zelina ta Teresa banandu-eziñak dira, ezta

errez alkar geiago maite daben neskato bi; Maria


Zelinari klasea emoten datorrenean, Teresa gai-xoak negarrari emoten dautso. Zer izango ete,bere agiskidetxoa ba doa!... Mariak, errukiz, bera-gaz daroa eta txikia aulki baten jarrita dago ordu biedo iruan; perla ta txirlarriak emoten dautsoezjosteko zapi baten kordatzeko; zirkiñik egin bagedago eta noizik bein intzill sakonak botaten. Josto-rratzatik aria ateraten danean, berak saioak egitenditu barriro sartzeko, anigarriro saiatzen da, ezdau lortzen eta ezta azartzen Mariari gaitz egiten.Bertatik ikusten dira malko aundi bi matrailleta-tik bcirrist dagienak.. Beingoan poztu oi dau Mariak,jostorratza arian ipiñi eta aingerutxo gaixoak irri-barre dagi bere negar-malko artetik..." (10).

Gogoratzen naz, ain zuzen be, ezin nintzalaegon Zelina barik, naiago neban azkeneko zizki-mizkiak jan barik maia itxi, bera barik joan baiñoamaitu ondoren Bira-biraka nenbillen neure jar-leku garaian, andik jasteko niñotsen eta olgetangiñoiazan alkarregaz; batzutan Jaurlariaren ala-beagaz joan oi giñan; atsegin jatan au, parkeanzear eta erakusten euskuzan toki ederretan zear;baiña ara niñoian ni batez be Zelinari poza emo-tearren, baiña nik naiago neban geure baratz txi-kian geratzea onnak gorrashatzen, emendik atera-ten genduzan zotz dirdaitsuak, an egozanak, etagero aitari saltzen geuntzazan; onek oso serio eros-ten euskuzan.

Domeketan, ni eleizkizunetara joateko oso txi-kia nintzalako, neugaz geratzen zan ama; garaiontan txit ona nintzan meza bitartean beatz-pun-tetan ibilli oi nintzan; baiña atea edegiten ikusizbatera bardiñik bako pozezko eztanda etorren;


neure aiztatxoari bidera urteten neutson astrapa-da ikaragarrian, egon be orduan zoragarriroapainduta egoan... eta esaten neutson: "0, Zelina-txu, emoidazu bizkor ogi bedeinkatua!" Batzutanez ekarren, beranduegi eldu zalako... Zer egin?Ezin nintzan ori barik gelditu, axe zan "niremezea"... Laster erabagi neban zer egin. "Ez dau-kazu ogi bedeinkaturrik, zeuk bedeinkatu egizu",Esan eta egin. Jarleku bat artzen dau Zelinak, alazabat zabaldu, ogia artu, zerrenda bat ebagi ta ososerio, Agur Mari bat esan bere gaiñ, ondoren neuri

eta nik, gurutz-ezugarria jan dagiteraspen aundiz, ogi bedeinkatua baizen ona... Sarrigogozko itzaldiak egin oi genduzan alkarregaz; onaeredu bat amaren idazkietatik artuta:

"Gure txiki biak, Zelina ta Teresa, aingeru be-deinkatuak dira, aingeru-izatezkoak, poza bera daTeresa, Mariaren poza ta aintza. Siñistu eziña dazein arro sentitzen dan beragaz. Egia da, zelakoburutaldiak daukazan, daukazan urteetarako;Zelina baiño geiago da, au urtez birritan geiagodan arren. Zelinak iñoan lengo egunean: "zelanegon daiteke Jainkoa osti ain txikian?" Txikiakerantzun eutson: "Ezta arrigarri, Jainkoa guzti-alduna da-ta". Zer esan gura dau guzti-aldunak?"."Nai dauana egiten dauala"... (11).

Nik dana aukeratzen dotBein, Leoniak, andrakilletara jolasteko aundie-

gia zala uste izanik, gugana etorri zan jantzi tazapi-zatiz beteriko zimera txo bategaz, beste ba-tzuk osotu gengizan; danen gaiñean bere andraki-


llea egoan etzunik. "Artu, aiztatxoak, esan euskun;aukeratu, dana emoten dautzuet". Zelinak eskuabotaz atsegin jakon kordoi-mataza bat artu eban.Nik, apur baten pentsatzen egon ondoren, luzatuneban neure eskua, esanaz: "nik dana artzen dot"ela beste zeremoni barik zimera osoa artu neban;ango testiguak bidezkolzat ikusi eben gauzea.Zelinak berak be ez eban eraku tsi naigaberik (arekba eukan-eta naiko joztaillu, bere aitabilxik ainzuzen be erregaluz bere oi eban eta Luisak naieban guztia eskuratzen alegintzen zan).

Neure umetako jazokun au neure bizitza osoabaten batzen dauana dozu. Geroago, osotasuneanbegi aurrean egokitujatanean, ulertu neban santuizatera eltzeko asko sufridu bear zala, betiosoena eta nobereburuaz aztu; ulertu neban millaasko egozala osotasunean eta arima bakolxa askezala Gure Jaunaren dciai erantzu leko, Beraugaitikgi lxi edo asko egiteko; berba baten, Berak eska tzendauskuzan buru-ukapenen artean attkeratzeko.Orduan, neure umezaroko egunetan lez, nik neurekolkorako: "Ene Jainko, nik dana aukeratzen". Ezdot izan nai erdizkako santua, ez nau ikaratzenZugailik sufritzeak, gauza batek ezik ez nau ika rat-zen, neure naian eusteak. Ar eizu. Zeuk nai dozunguztia aukeratzen dot...!"

Baina naikoa onezkero, ez dautzut oindiñoneure gaztaroz itz-egin bear, lau urteko pututxezbaiño.

Deabrukumeen amesa

Gogoan dot sasoi onetan euki neban ames bat,gomulamenean sakon be sakon josi jatana. Gau

baten, ames egin neban baratzera urien nebalabakarrik, ibiltaldi bat egiten. Ara eltzeko igon bearnebazan mailla-orpora urreratu nintzanean, izu-turik gelditu nintzan. Neure aurre-aurrean, pa rra-pean, kare-barrika bat egoan eta barrika onengaiñean deabrutxo bildurgarri bik dantzan egientxairo be txairo, kate sendoak oiñetan euki arren.Ikusiz bakarrik suzko begitua bota eusten, etabeingoan, ni baiño izutuago egozala emonik,barrikalikjatxi ta aurrez aurre egoan jantzilegiangorde ziran. Orren koldar aurkitu nitun ezkero,zer egiten jaiazan jakin nai izan neban eta leioraurreratu nintzan. An egozan deabrutxo gizajuakmai-gaiñez saltoka eta nire begi aurretik zelan igesegin ez ekiela; noizik beinka leiora urreratzenziran, artega begira luz oindiño an ete nengoan etanik an jarraitzen nebala ikusirik, etsi-elsita ariñariemoten eutsoen.

onek, bear bada, ez dau ezer arrigarririk.Jainkoak nai izan dau nik gogora ekartea, graziandagoan arima batek ez daukala zegaitik deabruenbildur izan adierazteko; bildurtiak bai dira, ume-txo baten begi aurrean be igeska doazanak...

"Ekin" pitiñak

Ona emen amaren kartetatik beste zatilxo bat.Ama gaixo onek aurkezten dau onezkero bereerbestearen amaia:

"Txiki biak ez nabe arduratzen, ain onak dirabiak, izaera aukerakor bi, onak izango dira dudabagarik. Mariak ela zuk guztiz ondo azi ta ezizeinkiez. Zelinak ez dau iñoiz, naita, faltarik txi-kiena be egiten. Txikia be ona izango da, ez eluke

munduko urre guztiagaitik be guzurrik esango;zuen arteko bategan be ikusi ez dodan lakoxeespiritua dau.

Lengoan dendariaren etxean nengoan Zelinata Luisagaz; ak bere pratikak (ekiñak) azaltzen etaZelinagaz bizi-bizi estabaidaten ekion; emakumeakLuisari esan eutson: "Zer esan nai dau?, baratzeanjolaska diordunean, pratikak baiño ez ditu aita-tzen. Gaucherin andrea leiora urrera tzen da prati-kai buruzko eztabaida au ulertu gurarik... Gurepoztasuna da umetxo au, ona izango da, agiri jakoonezkero bere erroa; Jainkoa da bakarrik bereautugai, eleukez egiteko itxiko bere otoitzak. Ederlitzakit entzungo ba zeuntso ipuiñak esaten; ez dotiñoiz ain gauza xarmantik. Berak bakarrik asma-tzen ditu bear diran doiñu ta kiñuak, baiña batezbe au oguzten dauanean: "Buru gorrizko aurtxoorrek, Jainkoa nun uste dozu dagoala?"... Onaeltzen danean: "An goian dago, zeru urdiñean",gora begiratzen dau aingeru-mosu gozoz. Esan etaesan eragiten dautsogu; ain jaku zoragarria! ainge-ruan zerbait dago aren begiradan, lilluratzen gai-tuna!... (12).

Izadia eta txiroak

O, ene Ama, ni bai nintzala zoriontsu adin orre-tan! Biziaz gozatzen asia nin tzan orduko, ederjatan birtutea eta, uste dot, gaur lakoxe gogaldiannengoala, neure egiñen jaun ela jaube nintzala-rik. A!, zein arin txirristatu ziran nire ume-arokourte eguzkitsu areik, nire ariman gomuta gozoaitxirik alan be! Gomulapen zoriontsuak izan be


aitak Txabolara eroaten ginduzenekoak; gauzatxikienak be josirik geratu jatazan biotzean... Igan-detako ibiltaldiak datorkidaz batez be gogora,amatxo beti bai etorren geugaz... Sentitzen ditutoraindik gari-soloetan zear ibilliaz artu arimanernetan zartada sakon olertitsuak, pitxoletaz, lo-bedarrez eta baso loraz jantzitako bazterretan zearibilliz. Maite nitun nik orduko urriñeko osertzah...Usgunea ta izai jagiak, adar luzeak be-be zituela,nire biotzean gaur be izadia ikusiz sentitzen do-dan biotz zauskada itxi eben...

Askotan, ibiltadi luze oneitan, eskekoakaz topoegiten gendun bidean, eta Teresatxo zan betilimosnea eroaten eutsena, eta onek zoriontsu bezoriontsu egin oi eban; baita sarritan, aitak, bereerregintxoarentzat bidea luzeegi eritxiz, (naiztapena aundiz) besteak baiño lenago etxera ekarteneban. Poztuteko, Zelinak margaritaz beteten ebanbere saskitxoa eta etxera eltzean emoten eutsozan;baiña, ai!, amarrak uste eban geiegi eukazala lo-beak eta zati bat Andra Mariarentzat artu oi eu-tson... Au ez jakon gogoko Teresatxori, baiña ezeban ezer esaten, ezegaitik ez naigabetzen oitzeazalako, ezta bere zerbait artzen eutsoenean be, edoerru barik salatua zanean; gorago eban ixillikegon ezer esateke; au etzan beretzat on-egiña,berezko birtuteko baiño... Penagarri benetan esku-antze ain ona urtutea!

O!, danak egistan irri-barre lurrean; lorak aur-kitzen nitun neure oinpean, eta neure izaera alaiakbe lagungarii jatan neure bizia atsegintsu egiten;baiña aro barri bat asiko zan nire arimearentzat.Proga-arragotik igaro bear neban eta eme-arotiksufridu ariñago Jesusi eskiñia izan nedin. Udaba-rriko lorak be erneten asten dira edurpean eta

eguzkiaren lenengo izpiakaz zabal lzen dira, orre-laxe nik idazten dodazan gomulakien loratxoakbe, proba edo azterketen negua igaro bear izaneban...

II ATALA

AMAREN ERIOTZ OSTEANLISIEUX-ERA ALDATZEN

Geure amaren gaixotasunari buruzko zeazta-sun guztiok bizi-bizi dagoz oindiño nire biotzean;gogoratzen ditut batez be lur gaiñean igaro zitunazken asteak. Zelina ta ni erbesteratutako gaixo bilegez gintzazan. Goizero Leriche andrea billa etor-ten jakun eta bere etxean emoten gendun eguna.Egun batean, ez gendun euki astirik urten aurre-tik geure otoitzak egiteko eta, bidean ibilliz, Zeli-nak ixil-ixil esan eustan: "Esango ete dautsagu ezdoguzala egin geure otoitzak?"... "0, bai!", eran-tzun neutson; orduan berak adeitsu Leriche an-dreari esan eutson, eta onek: "Ederto, alabatxoak,oraintxe egin zeinkiez" ela gu gela aundi bateraeroanik, joan zan... Zelinak begitu eustan, eta gukgeure artean: "0, ezta ama langoa..., arek beti la-guntzen ginduzan otoitzak egiten!..."

Neskaloakaz olgetan genbillzala be, geureamatxo maitearen pentsamentua lagun genduanbeti. Zelinak bein muxika eder bat artu eban,urreratu ta esan eustan: "Ez dogu jango, amatxoriemongo dautsat". Baiña, ai!, amatxo gaixoa gaixoe-gi egoan lurreko frutak jateko, etzan asetulw ze-ruan ezik Jainkoaren aintzaz eta Jesusegaz edanArek bere azkenengo aparian aitatu eban ardaoezitututik, eta bere Aitaren erreiñuan gugaz banan-duko ebala agindu euskuna (Mt. 26, 29).

Azken Igurtziko zeremoni erdiragarria be josi-ta geratu da nire ariman; ikusten dot oindiño Ze-linaren ondoan artzen neban lekua; bostok erres-tadan gengozan adinka, eta aitatxo be antxe nega-rrez...

Egun aretan edo amaren eriotz biaramonean,besoetan artu nindun berak, esanaz: "Zatoz zeureamatxo gaixoari azken-mosua emoten". Eta nik,ezer be esan barik, neure ezpanak urreratu neba-zan neure ama laztanaren bekokira...

Ez dot uste negar asko egin nebanik. Ez neutso-zan iñori neukazan sentimentu biziak adieraz-ten... Begitu ta entzun, ixillik... Iñok ez eukanastirik nitaz arduratzeko, orbcegaitik gorde naineukazan gauzak ikusi nebazan; une betean, 11-kutxaren atean aurrez-aurre aurkitu nintzan...,begira geratu nintzakion luzaro, iñoiz ez nebanantzekorik ikusi; alan be, ulertzen neban... Ni osotxikia bai nintzan, eta ama be txikia, goi-bez, buruajaso bear neban guztia ikusteko eta aundia etatristea iruditu jatan...

Amabost urte geroago, beste ateute baten au-rrean aurkitu nintzan, Jenobeba Amarenarenaurrean; nire ama zanaren neurrik bardiñekoazan eta oindiño neure ume egunetan nengoalauste izan neban... Neure gomutaki guztiak mol tzo-tu ziran, egi-egiaz Teresatxo berbera zan begiraegoana, baiña azita egoan, eta ilkutxa txikia irudi-tzen jakon, ela orain ez eukan, ikusteko, buruajaso bearrik; ez eban jasoten oso alaia begitandu-ten jakon zerua ikuskatzeko baiño, proba guztiakamaituak bai ziran eta bere arimearen negua iga-roa zan betiko.

Gure amatxo maitearen gorpuzkin ilkorrak Elei-zeak bedeinkatu ebazan egunean, beste ama bat

emon nai izan eustan Jainkoak lurrean, eta beraneuk aukeratzea nai izan eban askatasun osoz.Alkarturik gengozan bostak, naigabe aundiz batakbesteari begira; Luisa be antxe aurkitzen zan eta,Zelina ta niri begira, esan eban: "Gaixoak, orain ezdaukazue amartk!" Orduan Zelina Mariaren besoartean jausi zan, esanik: "Zu izango zara nireamabco". Nik aren antzera jokatu oi neban, baiñazugana,Ama, itzuli nintza n, eta geroak oraindixekbere miesa urratu ba leu lez, zeure besoetan etzunnintzan, negar-zotinka: "Paulina izango da nireama!"

Lisieux-enLeen esan dodanez, neure bizitzako epe ontatik

asten da neure bizi-aroko bigarren za tia, irureta tiksamintsuena, batez be nik bigarren "amatzat"aukeratu neban Karmel komentuan sartu zintza-netik. Aldikada au neure lau urte ta erditik neureamalaureiño luzatzen da; orduantxe artu nebanbarriro be neure ume izaera, naizta biziaren serio-tasuna ulertzera eldu.

Esan bear dautzut, ene Ama, amatxo il zanetik,guztiz aldatu zala nire izate alaia; ni leen bizi tazabala izanik, bildurti ta baretsu egin nintzan, larsentikor. Begitu bat naikoa zan, niri begiak mal-koz asetzeko; ni pozik eukiteko iñok ez eban ardu-ratu bear; pertsona ez-ezagunik ez neban alboaneroan al izaten, eta familikoen artean bakarriketorten jatan galdutako poztasuna... Alan be,samurtasunik samurrenaz inguraturik bizi nin-tzan. Ain txeratsu zan aitaren maitasunari geituznik leendik neukan ama-txerari... Zu, Ama, taMaria, ez zintzazen niretzak amarik txeratsu eta

berekoi-ezenak?... A!, Jainkoak erein ez ba ' litu iz-pi ongille oneik bere loratxuaren gaiñean, beraetzan egundo be lurrean ezarriko, makalegia zanoraindik euriak eta ekatxak eroan al iza teko; beroabear eban, iruntz biguna ta udabarriko aize meiak;ez jakozan on oneik iñoiz falla izan, Jesus ek aur-kilueragin eutsozan, bai La proben adurpcan be!

Buissonets-etan

Ez nintzan naigabetu Alenzon izlearren, umeakmaite dabez aldakuntzak ela alsegin izan jatanLisieux'era etorten. Gogoratzen egin genduanostereaz; gabaz eldu gintzazan neure izekoarenetxera; aurrean daukadaz oindiño Juana la Mariagure zain atean... Zoriontsu nintzan ain maitaga-rri ziran lengusiña biakaz; laztan nebazan, neureizekoa lez, eta, batez be, neure osabea; onek lotseasartzen eustan ez nintzan bertan aurkitzen Buis-sonets-etan baizen pozik. Emen nintzan bene-benetan zoriontsu... Goizean zeu etorten ziñannire ondora eta itanduten zeuslan ia Jainkoarieskiñi neutson neure biotza; gero jazten nindu-zun eta Aretaz berba egiten zeustan eta ondorenzeure ondoan egiten nebazan neure otoitzak.

Bereala irakurlea osotzen gendun; neuk baka-rrik irakurri neban lenengo itza au izan zan: "Zerua".Neure arnabitxi laztanak irakasten eustan idazteneta zuk, Ama, beste gauza guztiak. Ez neukanerreztasun aundirik ikasteko bainta gogamen onaneban. Dotriñea eta batez be edesti deuna ziranniretzat gogokoenak; pozarren ikasi oi nebazan;gramatikeak, ostera, malkoak ixuri eragin daustazsarri... Gogotan dot gizonarena ta emakumeare-na!

Klasea amaitzen nebanean, ikustokira igotenneban ela ailari eroaten neulsozan neure izki-mizkiak eta notak. Ni bai zoriontsu au entzunik: "5bat dauka alzats barik, Paulina izan da lenengoesan dauana... " Nik, ba, esaten neutzunenean 5bat neukan akats barik eta zuk baietz esan, usteneban puntu bat gilxiago neukala. Baita puntuonak emoten zeustazan puntu kopuru bat pillo-tzen nebanean, saria emon oi zeuslan orduan etaopor-egun bat. Gogoan dot egun orreik besteakbaiño luzeagoakjalazala, eta onek zu poztu egi lenzinduzan, au bai zan ezer egin barik egotea ezjatala gogokoa. AtTalsaldetan aitagaz joan oi nin-tzan ibillaldi egiten; alkarregaz egiten geuntsonikustaldi bat Gure Jaunari, egun bakotxean eleizabatera joanik; orrela sartu nintzan lenengoz Kar-mel kapillatxoan; aitak erakutsi eustan korakoburdin-sarea, mojak an atzean egozala esanik. Ezneban uste, ezta urrik be, bederatzi urte geroagoni be arein artean egongo nintzala!...

Aitaren maitasunaIbillaldiaren ostean (aitak orrelan beti erosi oi

eustan ogei edo berrogei zentimoko gauzaLxorenbat), etxera biurtzen Nik orduan egitennebazan neure "deberiak" ela ondoren ikutikaegin oi neban aitaren inguruan, ez nekian baandrakilletara jokatzen. Atsegin jatan aziakaz ur-egosia egitea, eta bardin bidean aurkitzen neba-zan zugatz-azalakaz; aitari eroaten neutsozan gerooporño polit baten; aitak, bere lana edangoba ' leu lez egiten eban irribarreka. Gopor edolazatxoa biurtu aurretik ixilka itandu oi eustan iaixurki a beera bota bear eban; baietz niñotsanbatzuetan, baiña geienetan eskuratu oi neban

barriro be edaria, askotan eskintzea eder jatala-ko... Eder zan niretzat loratxoak landatzea aitakemonda neukan baratzean. Jolas berezia zan ni-retzat orma erdian egoan zulo baten altaratxoakantolatzea; amaitzen nebanean, arin-arin niñoianeta berari eroanik begiak ondo zarratzeko eska-tzen neutson eta ez edegiteko neuk eskatu arte;eskatzen neutson legez egiten eban eta olantxeneure baratz aurrera eroan oi neban; orduan nikoiu: "Aitatxo, edegi begiak". Ak zabaldu egiten, etalilluraturik geratzen niri poza emotearren; miret-sirik,jakiña, nik arte-lan bat zala uste nebana!... Ezneuke iñoiz amaituko olako milla kondairatxoedestu nai ba neukez, asko bai dira gogoan dauka-dazanak... O!, zelan azalduko neukez nik, aitakbere erregiñatxoaz eukazan txera ta samurtasunguztiak? Ba-dira gauza batzuk, biotzak sentiduarren, ez itzak, ez pentsamentuak adierazo ezindabezanak...

Landa ta zelaietan zearko ibillaldiakBai eder-atsegiñak jatazala "nire errege lazta-

nak" beragaz eguraslen eroaten ninduan egunak;atsegin jatan, izan be, alorra, lorak eta txoriak!Neure kañabera txikiaz noizik bein saiatzen nin-tzan arrantzuan, baiña ederrago jatan bakarrik,bedar loratzuan jartea. Nire pentsamentuak or-duan sakonak ziran eta gogarketa zer zan jakinbarik, egiazko otoitzean murgintzen jatan arimea...Urriñeko zurrumurruak entzuten nebazan... Ai-zean murmurio ta bakartadeen musika, eurensoiñua eltzen jatan goibeltasun samurrez biotzabeterik... Erbeste-toki iruditzen jatan lurra eta zeruanik ames... Arin joian arratsaldea, laster etorrenBuissonets'etara biurtzeko ordua, baiña biurtu

aurretik arrastikoa artzen neban, zimeratxoan eroannebana; zuk gertatu zeustan gozolci-zerrenda; itxu-raz aldatua bera, bere margo biziaren ordez larro-sa kolorezko itxura ariña eukan, zaartua ta illuna-duan goibelago iruditzen jatan lurra, eta kontura-tzen nintzan zeruan bakar-bakarrik eukiko nebalaodeirik bako poztasuna...

Odeiak dirala-ta, ain zuzen be, gogoratzen naz,kanpoko zeru eder urdiña illundu zan bein. Eka-txa bertatik asi zan zaratoska, bizi-bizi asi be; txi-mistak odei goibelak zearkatzen eta oñaztarri batikusi neban ez urrin be jausten; ez nintzan bildur-tu; lilluraturik nengoan; Jainkoa neugandik ur-uregoala uste bai neban!... Aitatxo ez egoan bereerregiñatxoa baizen pozik; ez gero ekatxak izutzenebalako; bedarrak eta margaritak (ni baiño aun-diago ziranak) arri pitxiz dizdiz egielako baiño.Landa bi zearkatu bear genduzan bide batera elduorduko eta nire aitatxok ez eban nai diamanteakbere alabatxoa bustilerik; lepoan artu eban, arrant-zurako zakutoa eroian arren.

Ailagaz egin oi genduzan ibillaldietan, arek naiizaten eban bidean aurkitzen genduzan ez-eu-kientzako limosnaren bat eroatea; bein, ikusigendun bat bere makulu gaiñean arrastaka ebille-na, baiña nire limosnea artzeko lain txiro bereburua ikusten ez ebala-edo, irribarre tristez begi-ratu nindun eta ez eban onartu nai izan eskintzenneutsona. Ezin dot adierazo nire biotzak somatuebana; poztu-azo la nekean arindu nai neukean a,eta uste izan nebanez, apal-azo egin neban. Gaixoarek, antza igarri eban nire sentipena; itzuli zanbeintzat, irribarreka. Aitak erosi-barri eukan pas-tel bat; nik ari emon nai izan nautsan; baiña eznin-tzan azarluten; beste zerbait eskiñi nai neu-

tsan, ukatuko ez eustan zerbait, aregazko txerabizia sortu bai zan nire kautan. Gogora jatan or-duan, iñoiz entzuna nebala, lenengo Jaunartzeegunean eska tzen dan guztia lortzen dala. Pen tsa-mentu onek poztu ninduan eta, sei urte baiño ezneukazan arren, neure barrurako esan neban:"Otoitz egingo dol, neure bdroaren alde, neurelenengo Jaunartze egunean". Bost urte geroagobete neban neure guraria ela uste dot Jainkoakentzun ebala bere soin atal minduetariko bat-gai-tik egiteko buruan jarri eustan

BiktoriaMaite-maite neban Jainkoa eta sarri eskiñi oi

neutsan neure otoitza arnatxok erakutsi eustanera erabilliz. Bein, alan be, au da, maialzeko arra-tsalde baten, uts bat egin neban emen esatea egokidana; ereti ona ekarriko daust neure burua apalas-teko, ela uste dot beragaz ondo damuturik negoa-la.

Maria 'en illera joateko oso txikia nintzan ezke-ro, Biktori"gaz gera tzen nintzan eta onegaz egitennebazan neure deboziñoak Maria 'ren neureallaratxoaren aurrean, neuk neure erara apaindu-ten nebanaren aurrean. Dana zan txikia, argitoki,lorontzt, misto bik argitzen eben ederto be ederto;Biktoti'k noizik bein argizai puska bigaz elorri oijatan, baiña noizelik nolzera bakarrik. Arrasli baten,gerturik geunkan dana geure errezuak asteko etaesan neutson: "Biktori, asi nai dozu gomutau zai-tez, nik ixetuten dodan bitartean?" Asiko ebalakoaegin eban, baifia ez eban ezer esan eta barrekabegiratu nindun; nik, neure ?histo bikaiñak lasteramailzen zirala oartuz, barriro esan neutson aste-ko otoitza; bera ixillik, eta orduan jagirik, ao be-

tean esan neutson gaizto-gaiztoa zala bota neu-tson, eta, neure betiko biguntasuna aiztuz, beia joneban oiñez neure indar guztiakaz... Biktori gai-xoari ez jakon orduan geratu barre geiago egitekogogorik, sor ta lor egiñik begiratu ninduan etaerakutsi eustazan ekarritako kandela pusketak...,nik ostera, sumin-malkoak ixuri ondoren, damubene-benetako negarra egin neban, egundo geia-go olakorik ez egiteko asmo biziaz!

Beste egun batean jazokun bat izan nebanBiktori gaz, eta ez naz bat bere bera eukiaz dainu-tzen, neure sena guztiz zaindula izan zalako. Su-kaldcko tximiñi gaiñean egoan tintontzi bat naineban; ni oso txikia bait nintzan bera artzeko, artuegidala eskatu neutson lnattekor baiñaarek ez eban nai izan, jarleku batera igon eta neukartzeko esanaz. Artu neban aulki bat ezer esanbagarik, baiña ez nintzala beragaz maitekor izanari aitzen emon nai izan neutson. Billa nebanneure burutxoan zek naigabetuko ete eban geien.Bera nigaz asarre zanean "txiki ori" esaten eustan,ni bene-benetan apalazten ninduana. Orduan,neure aullatik jatxi baiño leen, adei aundiz biurtuta bota neutson: "Biktori, lxikikor bat zara zu".Ariñari emon neutsan, esan neutson berba sakonaausnartzen a itxirik... Laster etorren ondorioa;beingoan entzun neban aren garrasia; "Mariaandereño...Teresak oraintxe deitu dausl "txikior".Etorri zan Maria eta parkamena eskatu eragineustan, baiña dainu barik egin neban, pentsatuz,Biktori luzatu nai izan ez ba eban luzatu berebeso luzea, zerbitzu pilin bat niri egi I eko, mereziiikeukala txikiar titulua...

Alan ela guzti be maite ninduan eta neuk bemaite neban, bein arrisku aundi batetik atera

nindun neure erruz jausi nintzanetik. Plantxetanebillen Biktori, bere alboan urez beteriko tangarbat eukala; ni ari begira nengoan (oi nebanez)jarleku baten gaiñean balantzaka alako batenaulkiak uts egin eta ni beera, baiña ez lurrera,tangar barrura baiño... Neure oifiakazjoten nebanburua tangarra beteten neban txitatxoak arrau-tzea lez... Arriturik begiratzen nindun Biktori gai-xoak, iñoiz ez bai eban ikusi olako gauzarik. Nikalbait ariñen urten nai neban neure tangarretik,baiña ezin, nire itxitua neurri-neurrikoa zan etanik ezin zirkiñik be egin. Naigabetan salbau nin-dun neure arrisku aunditik, baiña ez alan be niresoiñekoa eta abar, aldatu bear izan eban busti-busti eginda egoan-eta.

Beste bein suetean jausi nintzan, baiña zorio-nez amalauta egoan. Biktori "k ez eban zereginaundirik izan, andik atera ta jantzian neukanautsa astindu. Gauzok eguastenetan jazo oi jata-zan beti, zu eta Maria entsaietan Baitabeste eguasten baten Ducellierjauna bisitaz etorrijakunean, Biktori"k esan eutson Teresatxo baka-rrik egoala etxean; sartu zan sukaldean ni ikustekoeta nire lanak begiratu zituan; arrosko nengoanneure autorlea arturik, egun batzuk lenago autor-tu nintzan, ba, leenengo aldiz. Gomuta gozoa batniretzat!

Lenengo autortzaZelako arduraz zeuk, Ama laztan, gertatu nin-

duzun ortarako! Etzala gizon bat, Jainkoa berabaiño, esaten zeustan, neure pekatuak esan bearneutsazana. Nik ba-nekian ondo zer egin bearneban eta fede osotan egin neban neure autor-

kuntza; zeuri itandu neutzun baita ia Ducellierjaunari esan bear neutsan biotz-biotzez nebana-ren pertsonan Jainkoari itz egiten neutson-eta.

Egin eta esan bear nebanagaz ondo jabelmik,sartu nintzan autortegian, belauniko jarririk;

saretxoa edegitean, Ducellier jaunak ez ebaniñor ikusi. Ni oso txikia nintzalako burua ez jataneltzen eskuak jarten diran oltxoraiño zutik gera-tzeko eskatu eustan. Beingoan egin neban ak esa-na; zutundu ta berari bekoz beko jarri nintzanbera obeto ikusteko. Neure autortza egin nebanneskato aundi batek lez eta aren onespena debozbioaundiz artu neban, zuk esan zeustan ba momentuorretan Ume Jesusen malkoak garbitu egiten ebelanire arimea. Gogoan dot egin eustan len-itzaldo-txoan indartu nindula, batez be, Andra Mariaga-nako eraspenera eta nik erabagi sendoa artu ne-ban leen baiño be geiago orretan jarduteko eraba-gia. Autortegitik urtetean, ordura rte iñoiz somatuez neban lakoxe poz-alaitasunez beterik nengoan.Ordutik aurrera jai aundi guztietan autortzennintzan, eta egiazko jai bat izaten zan niretzategiten neban guztietan.

Jaiak

Jaiak! Zelako gomutakiak dakarstazan berbaonek!... ain eder jatazan!... Zuk, ene Amamaite orrek, ain ondo azalduten zeustazun eureta-riko bakotxak eukazan misterioak!; niretzat, be-raz, egi-egiaz zeruko egunak. Atsegin jatazan, batezbe, Kristo agirian zala egiten ziran prozesiñoak.Bai pozgarria Jainkoaren ibilpidean lorak erei-tea!... Baiña jausten itxi aurretik, gora be gorajaurtzen nebazan eta atsegin aundi aundia jatan

nire larrosa orrikatuak eguzki sagaratua ikutzenebela ikustea...

jaiaki Urri ziran aundiak, baiña astero neukannire biotzak maite-maite ebana: "Igandea!". Igan-dekoa bai jai bikaifiat... Jainkoaren jaia zan,atsedenaren jaia. Azteko oian geratzen nintzanbesteetan baiño geiago; gero etozan Paulinakberealabatxoari egiñiko loxingak, txokolatea eroateneutson ogera, eta gero jantzi erregiriatxo bat le-gez... Nire amabitxi etorren bere besoetakoa orraz-tuten, au barriz etzan beti ondo portetan , uleetatiktiratzen eutsonean; baiña gero poz-pozik joan oizan beste egunetan baiño samur-eztiago besarka-tzen eban egun onetan bere erregearen eskuaartzera. Ondoren, mezatara joiazan etxeko guz-tiak. Bide guztian eta Eleizan, aitatxoari emoteneutson eskua, bere lekua be aren ondoan arturik.Itzaldirako jarri bear gendunean be, jarleku biaurkitu bear, alkarren ondoan. Etzan gauza gatxa,jente guztiari oso beg-tko bai jakon a agurgarri batneskato ain txikiaz ikustea, eta ango danak saia-tzen ziran eurai leku bat eskintzen. Leenengobankuetan jarten zan nire osabea benetan poztenzan gu biok eltzen ikusiaz; bere eguzki-izpitxoaesaten eustan... Ez eustan ardura begiratzen baeusten be. Adi-adi entzun oi nebazan itzaldiak,naizta asko ez ulertu. Lenengo ulertu nebana etabene-benetan eragin eustana, Nekaldiari buruzkoitzaldi bat izan zan, Ducellier jaunak egindakoa.Gerora itzaldi danak ulertu nebazan nik.

Izlariak Santa Teresa 'z berba egiten ebanean,aitak makurtuta belarrira iñostan: "Entzun ondo,erregiriatxo,zure Zaindari Santuaz diardu". Ondoentzun neroan, ain zuzen be, aita begiratzen nebangeiago izlaria baiño. Ainbat gauza iñostazan aren

betarte ederrak!... Aren begiak balzuetan negar-anpuluz beteten ziran, berak alperrik est aldu naiebazanak. Egi betikorretan amildurik bizi nai eban,onezkero ez zirudian lurrean bizi zanik!... Arenibillia, alan be, urrin egoan oindiño azkenelik;urte luzeak igaro bear eben oraindik zeru anaiaaren begi lilluratuetara edegi ta Jaunak bere zerbitzari zintzoaren malkoak legortu orduko...

Barriro nator igandeari buruzkora. Bizkor bebizkor joaten zan egun atsegingarri orrek ba-eu-kan bere melankoli ñitsa be. Konpletak deritxonerrezuetara arte osoa zan nire zoriona; errezu auegiterakoan, burura etorkidan eguna azkenetanegoala..., urrengo egunean barriro asi bearko zalabetiko bizi-moldea, lana, ikasgaiak; eta lurtar er-besteak samintzen eustan biotza... zeruko atsedenbetikoa opa neban, azkenik ez eukan Aberrikoatsedena... Naigabezko sentipenak artzen eustanarimea Buissonets-etara biurtu aurretik egin oigenduzan ibillaldietan.

Familia orduko ez egoan osorik, aitak ba, neureosabeari eder izatearren, beragaz izten ebazandomeka arratsalde bakoetxean Maria edo Paulina;pozik nengoan bakar-bakarrik neu be geratzennintzanean, au bakarrik gomindatua izan baiñoatsegingarriago jatan, olan gitxiago begiratu taederresten ninduelako. Nire atsegiñik aundienazan nire osabeak esaten ebana enlzutea, baiña ezjatan atsegin niri ezer itandutea, eta bildurraemostan berak, bere belaunen baten gaiñeankokaturik, abots ederrez, "Bizar Urdin" abesteneustanean. Urduritsu itxaroten aita nire billa eto-rri eiten.

Biurtzen giñanean, sarnurkiro ñirñir egien iza-rretan jarten nebazan neure begiak eta ikuskari

onek birloraturik izten ninduan... An nekusan,batez be, urrezko gitxi andana bat, ni ameskorjarten ninduna, atsegin eztitan,T antzeko aurki tu-rik (era onetan gitxi gorabera), aitari adierazoaz,nire izena zeruan idatzirik egoala esaten neutson.Gero ez neban ikusi gura izaten lur zirtzil ontakoezer eta eroan nengiala eskatzen neutson. Or-duan, oiñak nun ipinten nebazan begiratu barik,neure burutxoa jaso oi neban urdin izartua ikus-katzea itxi bagarik...

Sukalde ta eskola

Neguko gau-aldielaz, zer esango?, domeketa-koetaz batez be? A! Nik bai poztasuna Zelina 'gazbatera aitaren belaunetan jartean, domino jokaldibaten ostean!... Berak bere abots ederrez abestenebazan arimea pentsamentu sakonez betetanebenak... edo-ta samurkiro gu itxirik, olerkiakoiukatzen ebazan betiereko ebenak... Azkenez goraigoten genduan danon artean otoitza egitera.Erregifiatxoa bere erregearen ondoan egokitzenzan, eta naikoa eban ari begiratzea santuak zelanerresetan daben jakiteko. Guenean, danok gento-zan, zaarrenetatik asita, aitari gau onak eta mosubat emotera; erregiña etorren, jakiña, azkenengo;erregeak mosu emoteko besoctan jaso oi eban etaberak abots zoliz oiu: "Gabon, aitatxo, gabon, ondolo egin; gau-ero egiten eban bardin. Ondoren nireamatxok artzen nindun besoetan eta Zelina 'renogera eroaten nindun; nik orduan itandutenneuntsan: "Paulina, ona izan naz gaur?... Aingerutxoak egaz egingo ete dabe aire inguruan?"Erantzu-na beti zan baiezkoa, bestelan gau osoa emongoneban negarrez... Gero neure amabitxi be mosu-katu ostean, Paulina beera jasíett zan eta Teresatxo

gaixoa bakarrik geratu oi zan illuntasunean; poz-garri jakon aingerutxoak bere inguruan egazkairuditzea; izuak artzen eban laster, illunpeak bil-durgarri-akozan, bere ogetik ez bai ebazan iza rrakikusten dizdiz maitekor.

Esker berezitzat dot zuk, Ama maite, lagunduzeustalako bildurra gainditzen. Noizik bein zeukgabaz bakarrik eroan oi ninduzun urriñeko gelabaten gauza bat billatzen. Ain ondo azi ta ezia izanez ba nintz, bildurtia izango nintzan. Orain, oste-ra, nekez ikaratuko nau ezek... Neure buruariitanduten dautsot batzutan zelan azi al izan nin-duzun ain maitatsu ta samur erregutu ta mizkeegin bagarik, ain zuzen be ez eustazun ba iztenuts-egite txiki bat be; ez eustazun egundo be erra-zoi barik asarrerik egiten, baiña ezta atzera egin bearturiko erabagi baten aurrean. Ondo nekian nikez nebala al izango, ezta nik gura be, oinkada batemon be, zuk galazo izan ba zeust. Aitak bera bezure naiaren mende egoan; Pcnnina-ren baimenbarik ez neban etxetik urteten ela aitak eskatzeneustanean, nik erantzuten neutson: "Paulinak ezdaunai"... Bera etorren orduan baimena eskatzera.Batzutan, ari atsegin egiLealTen, baietz esaten eutsonPaulinak, baiña Teresatxok arpegian igarten eu-tson ez eutsala biotzez esaten. Negarrari emoteneutsan poztu-eziña, Paulinak baietz esan arte etagogo onez besarkatzen eban.

Teresatxo gaixorik egoanean, negu guztietanjazoten zana, adierazo eziña da zelako ama sa-murLasunez zaintzen eben. Paulinak ogeralzeneban bere oian (mesede esan-eziña), eLa gero naieban guztia emoten eutson. Bein Paulinak aiztotxobat atera eban limardiaren azpitik eta bere alaba-txoari emonik idatzi ezin dan lakoxe zorabioan

murgil itxi eban: "O, Paulina!, arek oiu, biotz-biotzez maite bait nozu, neugaitik zeure aiztotxoeder barik, nakarrezko izardun barik gelditzenzara?... Baina ainbeste nozun ezketiño, opetsikozeunke zeure orduria ni il ez nadin?..." "Ez baka-rrik zu il ez zaitezan, emongo neuke neure ordua-ria, zu osaturik ikustearren be emongo neuke, etabereala egin be oparo ori". Pauitaa-ren itzok en-tzunaz, arrituta geratu nintzan eta nire esker onaaundia bait zan, adierazo eziriekaa... Udan noizikbein zorabioak izaten nebazan eta Paulinak zaint-zen nindun beti samurkiro; ni poztu ta jost-erazte-ko, auxe bait zan niretzat osabiderik onena,burditxoan erabilten nindun baratzen zear etagero, andi jatsi-azirik, margarita-txortak ipintenzituan bertan, ardura aundiz neure baratzeraiñoeroanik, eta antxe jarten ebazan zeremoni ezgi-txiz...

Paulinak artu oi ebazan nire barruko ixil-gauzaguztiak, neukazan duda guztiak argitzen eusta-zan... Bein ikusi-eragin neutson neure arrimenaJainkoak ez eutsela zeruan aukeran guztiai aintzabardiña emoten, danak beraz etzirala zoriontsuizango-ta. Paulinak aitatxoaren edontzi aundi bi-lla bialdu nindun, eta ipinteko berau itandu eus-tan. Biak egozala bardin erantzun neutsan etaezin leikioela ur geiago bota, ezin bait eben artuareago. Nire Ama laztanak orduan ulertu eragineustan Jainkoak zeruan aukeratu bakotxari artuleikean beste aintza emoten eutsola eta beraz ezebala azkenengoak lenengoaren bekalxik izango.Eta olantxe, neuk ulertzeko moduan goi-ezkutu-rik bikaiñenak be ipiñirik, zuk, Ama. ba zenkiannire arimeari bear eban janaria emoten.

Bene-benetako poztasunez ikusi oi neban •rte-

ro sarien banaketa etorten!... Onetan, beste guz-tian lez, zuzen jokatzen zan eta ez jatazan emotenmerezi izan nebazanak baiño. Bakarrik eta zutikbatzar nabariaren aurrean, "Prantzt'ko taNaparroa "ko erregeak" irakurritako epaia enizu-ten neban. Nire biotzak indartsuago taupa egiansariak eta koroia artzerakoan... Epai-irudi bat lezzan niretzat!... Bertatik, sariak banandu ondoren,erregiñatxoak bere soiñeko zuria izten eban eiaantzez-jolas aundian parte artu egian zornorro-tzen alegindu oi ziran!...

Etxeko jai oneik bai zirala alaiak!... Urrin nen-goan ni orduan, neure errege maitagarria aindoatsu ikusiaz, laster gaiñ etorkozan proba aun-diak aurrez susmatzeko!...

Ikuskari berezia

Egun batez, alan be, Jainkoak erakutsi eustan,ikuskari bene-benetan oiezlako baten, aurretiazgertatu gura euskun probaren irudi bizia.

Kanpotik zan aita egun batzuk zirala joanda;oindiño beste egun bi igaroko ziran elxera biurtuaurretik. Arra tsaldeko ordu biak edo irurak izangoziran. Dirdaitsu dizdiz egian eguzkiak eta izadiajai-itxuraz oso-osorik. Bakarrik nengoan baratzaundira emoten eban ganbarako leiotik begira.Aurrera begiratzen neban, espiritua gogarketa alaiznebala, eta orretan ikusi neban, bekoz beko neu-kan ikuztoki aurrean gizon bat ikusi neban aitalegez jantzita, goibe bardifiekoa estalita eukanburua kolore dudazko alzokanda antzeko bategaz,olan ez neutson arpegia ikusten. Aitarenarenantzeko kapela bat eroian. Neure baratz pitiñaren

inguruan ibilli zan neke aundiz... Izatez-goitikoizu-ikarakjo eban nire arima, baiña beingoan usteizan neban aita bear bada itzuli zala eta niri itsu-mustu bat emoteko an gordeko zala; nik orduandei egin neutson abots zoli, ta biotz-dardar; "Aita-txo!, aitatxo!". Gizaseme ezkutsuak antza ez eus-tan entzuten; aurrera jarraitu eban, ezer ezpalitzlez, bere ibillian, burua biurtu be egin barik. Ni arijarraika begiakaz, eta ibilpide aundia zatitzen ebanbasartetxora zuzentzen ikusi neban; uste nebanzugatz aundien bestekaldean ostenduten ikusikonebala, baiña urtua zan orduko goi-atsezko ikus-karia... Guzti au unetxo batekoa izan zan, baiñanire biotzean barru be barru josirik geratu zanezkero, gaur be, 15 urte geroago... aurre-aurreandot ikuskari ori oraindik begi aurrean ba'neukalez...

Maria zeugaz egoan, ene Ama, ni nengoanagazerdikide egiten zan batean. Niri aitari deika entzu-nik, bildurtu egin zan, uste izanaz, gero berakadierazo deustanez, gauza arrigarriren bat jazo-ten zala. Bere biotz-zauskada gorde-azorik, neuga-na urreratu zan, zer zan jazotan jatana aitari deikaibilteko, au Alenzon-en egoala-ta; adierazo neu-tsan orduan ikusi-barri nebana; ni otzandu nairik,Mariak esan eustan Biktori izango zala bear badani ikara tzeko, burua bere amantalaz estalduta;baiña oni itandurik, Biktorik baieztu eban berakez ebala urten eskaratzetik. Beste aldetik, ni zigurnengoan gizon bat ikusi nebalata, aitaren itxurabardin-bardiñekoa. Gero irurok joan gintzazanzugatz-sail ostera, gizonik andik ibilli zanarenazternarik aurkitu ez genduan ezkero, zuk esanzeustan orretan ez pentsatzeko geiago...

Ezin neban a aztu; irudimenak sarri ekarstanaurrera nik ikusi neban irudia... Sarri baita jaso-azo nai izan neban esan-naia gordeten eustanzapia, biotz-ondoan neukan ba ikaskari au egunenbaten iragarria izango jatalako susmo oso-osoa...Luzaro itxaroa izan zan egun au, baiña 14 urterenondoren, Jainkoak berak urratu eban mistmiozbeteriko itzalkia.

Jesusen Biotzaren Maria Aizteaz nengoala, betilez, beste bizitzako gauzak eta geure umetakogomutak ziran gure autagai; 6 edo 7 urteko nintza-la izan neban ikuskaria gogora ekarri neutsanean,bat-batean, jazokun arrigarri aren zeaztasunakbiribildurik aldi berean ulertu genduan zer adie-razo nai eban... Aitatxo zan, izan be, nik ibiltenikusi nebana urteakaz makur... Bera zan, berebetarte agurgarri gaiñean, bere buru zmizka gai-ñean, bere proba aintzatsuaren iker-ezaugarriaeroialarik... Jesusen Arpegi agurgarria lez, berenekaldian estaldua, orrelaxe bere zerbitzari leiala-ren arpegia be estalduta nai eban bere atsakabez-ko egunetan; dirdir egin egian zeru-aberrian bereJaunaren ondoan, Ilz Betikorragaz... Esan-eziñadan aintza onen altzotik, bera errege zan lekutik,gure aita maileakjadetsi dausku, gure proba baiño10 urte aurretik, ulertarazteko grazia; Jainkoakaurretiaz erakutsi euskun aitak zelan bere seme-alabai begiz jo eragiten dautsen eurentzat gerta-tzen dabillen etorkizun bikaiña, aurretiaz poz-at-segindurik euren erentzi izango diran azkenikbako ondasunak...

Zergaitik Jainkoak emon eustan niri argi au?Zergaitik erakutsi eutsan neskato ain txikiari uler-tu ezin leikean gauza bat; gauza bat, ulertu ba'leu,naigabez ilgo zanekoa? Zergaitik, baiña? Ona ola-

ko misterioetatik bat zeruan bakarrik bear badaulertu ta betiraun osoan rniretsiko doguna...

jainkoa bai dala ona!... Emoten dauskuzanindarren neurrian bialdu oi dauskuz probak be.Iñoiz be ez nebazan eroan al izango, esan dodanlez, ezta pentsamentuz be, geroak ostenduteneustazan atsekabe mergatzak... Ezin neinkeangogora ekarri be, ikaraz dardaratu barik, aitatxoleitekenik... Bein eskillara baten gaiñera igondaegoan, eta ni bean doi-doi nengoalarik, oiu egineustan: "Urrindu zaitez, txiki, jausten ba nazzapalduko zaitut". Barruz nastau nintzan au ent-zunaz eta, urrindu bearrean, mailladiari loturikgeratu nintzan, au pentsatuz: "Aitatxo jausten bada,ez dot izango bera ilten ikusteko penarik, beragazilgo nintzake-ta". Ezin dot adierazo zenbat maiteneban aitatxo, arrirnen jatan aren edozer gauza.Bere gogai ta pentsamentuak azaltzen eustaza-nean (ni adi ilez alaba aundiago banitz lez) nikesan oi neutson, gauza orreik gobernuko gizonaundiai esanik, bear bada errege izateko dei egin-go leuskioela eta orduan Frantzia iñoiz baizenzoriontsu izango litzakela... Baiña pozik nengoanbarruz (eta pentsamentu burukoi lez bota oi ne-ban) aitatxo nik baizen ondo iñok be ezagutzen ezebalako, bera elduko ba litz ba Frantziko etaNaparroako errege izatera, ba-ekian zoritxarrekoizango zala, errege guztien zoria orixe dalako eta,batez be, orrela niretzat bakarrik ez litzaken erre-ge izango...

TrouvilleNik 6 edo 7 urte neukazan aitak Trouville' ra

eroan genduzenean. Ez dot aztuko itxasoak

itxi eustan dartada, eta atertu barik so nengion;bere gurentasuna, bere olatuen orroa, dana egoannire arimean berbetan Jainkoaren aunditasun etaal-izateaz. Gogotan dot ondartzan zear genbillzan-la gizon eta emakume batek zelan begiratzeneusten pozarren ikusirik aitaren ondoan ni jauzi-ka, eta gugana urreratuz itandu eutsoen bere ala-ba ete nintzan, eta esan eutsoen ni neskato guztiztxarma nta nintzala, eta eder izan jatan, siñisten ezneban arren. Zuk ardura aundia ipinten zenduan,ene Ama maite orrek, ene errubagetasuna orban-du leiken edozer gauza nigandik urrintzen, etabatez be nire biotza uskerira itxartu leiken ezerentzun ez nengian. Nik bere itzai eta Man'renaibakarTi egin oi neutsen kasu (eta zuek ez zeusteniñoz be kunpildunk egin), ez neutsen jaramonikemon andren berba ta mirespenezkoaldiñot.

Arrats-beran, eguzkia olalmetan murgillzen daladirudianean, erreten diarlsua itxirik, aitz batengaiñean jarten joaten nintzan, Paulina 'gaz baka-rrik. Gogora nenkarren orduan urrezko ildoarenhistoria erdiragarria... Luzaro begiztatzen nebanerre ten argitsu au, ontzitxoak bere bere zapi politzuriak egin bear eban bidea argituzko graziarenirudia... Paulina 'ren alboan, jesusen begitutik neurearimea iñoiz be unintzeko erabagia artu neban,baketan abantegin dagidan zeruko abernrantza...

Nare ta zoriontsu joian bizitzea. DlliSS07111C1S-eta.n biran neukan biots-sarnurtasuna azi-azotennindun, baiña naiko adiñeko nintzan onezkerogainpeka asteko, mundua ta beronen mixeriakezagutzen asteko ain zuzen be.

III ATALA

ABAT-IKASTETKEAN IKASTENANDRA MARIAREN IRRIBARREA

Zortzi urte neukazan nik Leoniak ikastetxeaitxi ebanean, eta neuk artu neban Abat-etxe esko-lan aren lekua. Sarri entzun dot esaten ikastetxeanemondako aldia izan oi dala bizitzako onena tazoriontsuena. Nirentzat etzan orrela izan. An iga-ro nebazan bostak izan ziran niretzat neure bizi-tzako tristeenak. Neugaz euki izan ez ba neu neureZelina laztana, ez neban iraungo illa bete be gaixo-tu barik... Loratxoa oitu egingo zan bere sustraimakalak lur aukeratuan, ain zuzen be beretzategiñean. Orixegaitik gauza latza iruditzen jakonmota askotako lora artean egotea, suster samurta-sun gitxikoen artean batzutan, bizi izateko beareban janaria guztizko lur batean aurkilzera beartu-rik...

Ikastetxeako bizitza

Zuk ain ondo gertatu ninduzun, ene Ama maite,ikastetxera eldu nintzanean neure adiñeko neska-toen artean aurreratuena nintzan ni. Adiñez guz-tiak ni baiño zarrago ziran ikasleen klasean jarrininduen. Euretatik bat, 13 edo 14 urtekoa, etzanburutsua; baiña besteen gaiñetik jarten ekian,baita irakasleen artean be. Ain gazte nintzalaikusirik, ia beti neure klaseko aurrenengoa ta

monja guztiak maite ninduela, bekolxak artu ebanantza, ulertzekoa ikasle barruko bategan,millaeratara ordaindu eragin eustazan neure arrakestatxikiak...

Bildurti ta aul izatez nintzalako, ez nekian nikneure buruaren alde egiten, eta ix-illean negarrariemon, orixe zan egiten nebana. Ez nintzan kejat-zen, ezta zeuri esan be, neure sufrimentu oneik;baiña ez neukan birtute naiko bizitzeak dakarsku-zan mixeriok, eta nire bioztxoak asko sufriduteneban,.. Zorionez, arratsalde bakoboean barriroaurkitzen neban aitaren sukaldea, orduan asazka-tu oi zan nire biotza. Neure erregearen belaune ta-ra zapart nengian, emon eustezan notak esatenneutsozan eta aren mosuak aztu eragiten eusta-zan pena guztiak... Nik bai iragarri neutsola pozezgaiñezka neure lenengo idatzélanaren ondorioa(Edesti Deunari buruzkoa), puntu bat falta jatangorenengoa eukitea, Moises'en aitaren izena ezbait neban jakin. Lenengoa izan zan eta zidarrez-ko irudi polit bat irabazi izan neban. Sari lez, aitakogei zentiinoko dirutxo eder bat emon eustanerregalotzat kutxatxo baten gorde nebana, eta gerobe, ia eguen guztietan, ortxe gorde daroat dirubarri bat, beti neurri bardifiekoa... (kutxa ontatikateraten neban diruajai aundietan, neure ziskutiklimosna bat egin nai nebanean, Fede-Zabalkunde-rako eta beste egintza antzekoetarako). Paulina,bere ikaslearen aurrerakuntzakaz zorerazorik, arobat emon eutsan ikasle ona izanik jarraitu egianpoztu nairik. Txiki gaixoakba eukan familiko poz-iturri onein premiñarik; olako barik, ikastetxekobizia gogorregi izango jakon.

Eguen arrastian oporrak eukazan, baiña etziranPaulina 'ren oporrak lakoak; oneik ez ebazan

emoten ikus-lekuan aitagaz... Neure lengosiñatxikiagaz jolastu bear neban eta Maudelon-de'koakaz, ez Zelina'gaz; onegaz nai izaten ne-ban nik jolastea, etxean beragaz bakarrik nengoa-nean. Beste neskatoen antzera jolasten ez nekiala-ko, neketsua jatan, ni ez nintzan lagun atsegiña. Alnebana egiten neban besteen antzekoa izaten,baiña ez neban lortzen eta gogait egin oi neban,eta benetan egin be, bereziki arratsalde guztiataldeka dantzari igaro bear izaten genduan. Izarra-ren baratzerajoatea jatan bakarrik atsegin; orduanni nintzan danean lenengo, eurez batzen nebazanlorak, politenak aukeratuaz, bekatxa ta garra sor-turik neure laguntxoen artean.

Baita eder jatan Maria (Guerin)-egaz bakarrikgeratzea, gitxitan jazoten zana. Zelina falta zalako,Maudelonde jolas arruntetara eroan oi ebanak,edozein aukeratzen izten eustan askatasun osoz,eta nikjolas barri bat aukeratu oi neban. Maria etaTeresa bakar-zale bi egiten ziran, eta eurok ezeuken txabola zirtzil bat, gari-solo pitin bat etaortuari batzuk zaintzeko. Begitu ta ikusi orrelaxeemoten eban bere denpora, au da, bakarti batbeste otoitzekoari ordezkako egiña; bear zaneanbizitz eragillean be jarduna. Dana egiten zan al-kar-aiturik, ixillik eta lekaimen bizitzan be oso-osoa zan moduan Nire izeko billa etorkida-nean geure ibilladia egiteko, kalean be geure jola-sean ekiten geuntson.

Bakarti biak errosarioa be alkarregaz esateneben atzamarrakaz kontua eroanik, euren eraspe-na jente sen-gitxikotik estaltzearren; baiña egunbaten bakarti gazteenari aztu jakon ori: arratsal-dean artzeko pastel bat ernon eutsoen, jaten asiorduko Aitaren aundi bat egin eban eta onek

munduko bada-ezpadako guztien irribarrea ler-azo eban...

Maria ta biok beti gentozan bat, gustu bardiñakgeunkazan, baiña bein gure naimen-batasunakmugak igaro zituan. Arratsalde baten, Abat-etxetikitzuliz gentozala, Mariari esan neutson: "Zuzendunagizu, begiak iztera noa". "Neuk be itxi nai do-daz" esan eban ak. Esan eta egin. Bakotzak berenaia egin eban, eztabaida barik... Espaloitik

ez geunkan beraz kotxeen bildurrik; minutugitxiko ibilte gozatsu ondoren, itsu antzera ibil-teak dakazan gozotasunak iruntsi ondoren, txikibiak, balditurik, batera jausi ziran denda batenatean egozan kaja batzuen gañera, edo obeto,eurak jausi-eragin eutsen. Suminduta urten ebandendariak bere salgei ta merkantziak batzeko.Naiezko itsu biak bakarrik jagi ziran ela urratsonean joiazan, ondo zabalik begiak, Jaunaren esa-nak, dendaria baizen asarre zanarenak entzunaz...Zigor antzera, alkarregandik bereiztea erabagi ebaneta egun aretatik Maria ta Zelina alkarregaz joia-zan, ni Juanagaz Onek amaira ebangu bion nai-batasun geiegia ela etzan erabagi txa-rra izan nagusiagoentzat be, oneik ba gutaz beste-ra, ez bait e gozan bat sekula be eta bide arlo guz-tian eztabaidaka ebiltzan. Onela bake osoa eginzan.

Teresa eta Zelina

Oindiño ez dot ezer esan Zelina'gaz neukazanneure barru-artu-emonai buruz. Guzia esan bearba neuke, ez neuke iñoiz amaituko!...

Lisieux ' en paperak alda tu ziran. Zelina ira txotxiki bat egin zan, maltzurkeriz betea, eta Teresa

neskato on, naiz-ta larregi leegarti... Au etzan era-gozpen Zelina ta Teresa alkar gero ta maiteagoizateko; batzutan ba ebezan euren eztabaidak,baiña gora aundi bakoak eta mamiñez beti etozanbat. Bai, egiaz diñot nire aiztatxo maiteak iñoiz beez eustan sufridu eragin; bestera, bera izan daniretzat eguzki-izpi lez, beti alaitu ta poztu oininduana... Zelan adierazo ete neike onek Abati-kasgoan salatzen ninduenean ni babestean nin-dun bizitasuna!... Nire osasunaren ardura geiegiaeukan, batzutan niri gogait eragiteraiño. Laketjatan bere jolasean ikustea; gure txikitxoen taldeguztia alkartu oi eban eta irakasle trebe batek lezklasea emoten eutsen, bere alabak beti onak izaneitezan ardura aundia izanik, nireak ostera sarriklaserik egotziak izaten ziran okerrak ziralako...Klasean ikasitako gauza barri guztiak iñostazan,onek poz aundia emostan eta zientzi oxin lezbegiratzen neutson. "Zelinaren alabatxo" tituluaemon eustan; onela nigaz muzintzen zanean, bereasarre nagusia adierazten eustan, au esanaz: "Orainetzara nire alabatxo, amaitu da ori, beti gogoratukonaz ...". Orduan ez neukan beste biderikMadalena' ren antzera negar egitea ni berealabatxo lez aurrerantzean be eukiteko eskatuaz.Gero besarkatzen nindun etzala ezertaz begogoratuko esanik!... Ni poztu nairik, beronenandrakilletatik bat arturik, esan oi eutson: "Laz-tantxu, besarka eizu zeure izeko". Bein andraki-llea ariñegi ebillelako ni besarkatu nairik, a tza-martxoak sartu eustazan surretik... Zelinak, ez baiteban naita egin, arriturik begiratzen eban, surre-tik dindil egoan andrakille; izekoa etzan nagiegiibilli bere lobaren besarkada lar samurrak leku-tzen eta jazoera berezi a zala-ta, barreari emoneutsan gogotsu.

Politena izan zan gu, batera, clendan geuregabon-sariak erosten ikustea. Arduratsu bata bes-teagandik gordeten giñan. Bost edo sei gauza dire-renteak erosi bear genduzan, eralgiteko geunka-zan 50 zentimogaz. Eztabaidaka genbiltzan nokgauza politagoak erosi. Erosita gauzakaz lillutatu-rik, urteko lenengo egunaren zain gengozan ur-duri, alkarri eskintzeko geure erregali baliotsu-ederrak. Lenengo itxartzen zana alegintzen zanbesteari urte asikeran zorionak emoten; ondorenemoten geuntsozan alkarri eta bakotxa 50 zenti-mogaz erositako altxorra miresten geratzen zan...

Erregalu pitin oneik guretzat geure osabeakegiten euskuzan gabon-sari ederrak baizen atse-gingarri ziran; au gaiñera gure poz-atsegiñen asie-ra besterik etzan. Egun orretan bertatik jantzi oigintzazan eta bakotxa gertu egoan aitaren samarazapart egiteko. Bere gelatik urtenaz ba poz-oivakentzuten ziran etxe guztian eta aitak pozago ziru-dian gu orrela ikusita... Mariak eta Paulinakeuronaiztatxoal egiten eutsezan erregaliak ez eukenainbeste balio, baiña poz aundia laindu oi eus-kuen... A!, sasoi orretan ez gengozan zarpilduakgure arimea, bere guritasun osoan, edegiz joiangoiz-iruniza artzean lora zoriontsu baten antze-ra... Aizeño bardiñak zabunka ebiltzan gure lili-kukutsak eta batari poza naiz atsekabea emoteneutsonak, besteari be emoten eulson. Dai, gurepozak bionak ziran, au ondo ulertu neban nereZelina maitearen lenen jaunartze egunean. Ni ezniñoian oindiño Abat-elxera, ez neukazan zazpiurte baiño, baiña biotzean gorderikdaukat gomu-ta gozo bat, zuk, ene Ama, Zelina'ri egin zeuntsongertakuntza. Arratsalde guztietan, zeure belaungain jarririk, egitera joian egintza aundiz berbaegiten zeuntsan. Nik adi-adi entzuten neban, neu

be gertatu nairik; baiña zuk sarri txikitxo ninl zala-ta andikjoateko esaten zeustan. Minganijatan au,eta uste neban lau urte etzirala larregi Jainkoaartzeko gertakuntza egiteko...

Arratsalde baten esaten entzun neutson, lenen-go Jaunartzetik, bizitza barria asi bear zala. Berta-tik erabagi neban ez nebala itxaron bear, Zelina'gazbatera asi baiño...

Iñoiz ez nintzan konturatu zenbat mai te nebaniru eguneko bakartade orrelan beste. Lenengoneure bizitzan banan tzen nintzan beragandik, eznintzan ogeratzen aren oian... Lenengo egunean,bera etzala etorriko azturik, geriza mordo batgorde neban, aitak erosi eustana, beragaz baterajateko; etzala etorten ikusirik, oso triste geratunintzan. Aitatxok poztu nindun, urrengo eguneanberak Abat-etxera eroango nindula esanik, Zelinaikustera eta orduan emon al izango neutsola bestegeriza txorta bat...

Zelina ' ren lenengo Jaunartze egun neureaklakoxe poz-atsegiña itxi eustan. Goizez itxartunintzanean, bakarrik neure oge aundian, pozezgablezka nabari nintzan. "Gaur da!... Eldu da egunaundia..." Itzok esan eta esan nenbillen. Neu nin-tzala esan eikean lenengo Jaunartzea egin bearebana. Uste dot, egun orretan, grazi aundiak artunebazala, eta neure bizilzako ederrenetako bal lezdaukat.

Paulina karmeldar

Apur bat atzera itzuli naz gomutaki gozo atse-gintsu au gogorazteko. Orain Teresatxoren biotza

apurtu eban proba mingotsaz itz egin bear dUt, nikain samurkiro maite neban amaIxo, Paulina, Jesu-sen kendu eustanean...

Paulina ' ri esan neutson bein bakartia izan naineukala, urriñeko eremu batera joan beragaz;nire guraria berea be ba-zala jakitean, arriturikgelditu nintzan, eta itxaron egiala ni aundia izanarte biok batera joateko. Benetan ez esan eustan,dudarik bage, baiña Teresatxok benetan artu eban.Zelakoa etzan izango, ba, bere naigabea, egunbaten bere aizta Paulina, laster Karmel komen-tuan sartuko zala Mariagaz berbetan entzutean?...Nik ez nekian Karmel zer zan, baiña ulertu nebanarek ez eustala itxarongo eta laster galduko nebalaneure bigarren Ama. A!, zelan adierazo nire biotz-rniña?... Beingoan ulertu neban bizitzea zer dan,ordurarte ez neban orren goibela aurkitzen, baiñaoraingoan zan legez bere garraziasun osoan jarrijatan aurrean; ulertu neban bai sufripena baiñaetzala, etenik bako banaketa, Malkogarratzakbotanebazan, ez bait neban oraindik ulertzen buru-ukapenaren poza; aala nintzan, oso aala eta graziaunditzat daukat neure indarren gaiñetik egoalazirudian proba ikaragarria eroan al izan nebala-ko... Apurka apurka jakin izan ba 'neu neure Paulinamaitea ba-joiala, ez neban bear bada ainbestesufriduko, baiña ez ustean jakin izanik, sastakaibat biotzean sartu ba leuste lez izan zan...

Beti gogoratuko dot, ene Ama maite, zein sa-murki poztu ninduzun... Gero azaldu zeustanKarmel komentuko bizi-modua, oso ederra irudi-tu jatana! Zuk aurretiaz esana barruz ausnarturik,Karmelo zala ulertu neban ni be gordetan joanneiten erentua orixe zala... Bene-benetan ulertuneban, duda-izpirik ez gelditzeraifio ulertu be.

Etzan errez eroateko neskal o baten amesa, jainko-dei baten ziurtasuna baiño. Karmelora joan naineban, ez Paldina-gaitik, Jesus-egaitik bakar baka-rrik Sarri pentsatu neban itzak ezin dabelaadierazo, baiña poztasun aundi bat izten ebelanire ariman.

Biaramonean Paulinari iragarri neutson neureixil-gordea, eta onek, nire gurarietan Jainkoarennaia ikusirik, esan eustan beragaz joango nintzalalaster Karmeloko Ama nagusia ikusten eta ariadierazo bear neutsola Jainkoak biotzean jarteneustana... Igande bat aukeratu zan ikertaldi ga-rrantzitsu au egiteko, Asko naigabetu ninduanMaria Guerin neugaz geratuko zala jakitean, txi-kia zalako karmeldarrak ikusteko; bakarrik gera-tzeko bide bat aurkitu bear neban; ona buruak zeremon eustan; Manari esan eutson, Ama Nagusiaikusi bear genduan ezkero, onak eta eziketa aun-dikoak izan bear genduala; orretarako geure seltre-tualt esan bear geuntzazala; bakotxa une batenurtengo zan eta bestea bakarrik itxi. Mariak siñistueustan eta ez eultazan ixillalt esatea, iguingarrijatan arren, bakarrik geratu giñan, bata bestearenostean, geure Amaren ondoan. Neure ixilpekogarrantzitsualt entzun ondoren, Gontzaga'tar MariaAmak onlzat artu eban nire goi-deia eta esaneustan ez ebela 9 urteko moja-geirik artzen eta 16bete arte itxaron bearko nebala... Etsi ta bat-etorrinintzan, nik bene-benetan nai izanda be ainbatariñen sartzea, neure lenengo jaunartzea egiñikPaulinak. San Agustiñen Teresa Aizta, ikustenetorri jatana, etzan asetzen ni polila nintzala esaneta esan... Ez nintzan Karmelo'ra urreralzen gora-penak artzeko; olan, iztokilik urtenik, Jainkoarieten barik esaten neutsan Beragaitilt bakarrik izangura nebala karmeldar.

Paulinai oraindik munduan geratzen jakozanegunai guna ateraten alegindu nintzan; egunguztietan, Zelina ta biok pastelak eta gozokoakeroaten geuntsozan, laster ez ebala geroago jangoeta. Bere alboan gengozan beti, unetxo baten bebaketan izten ez geuntsola. Azkenez, eldu zanurrillaren 2, malko eta bedeinkapenen eguna;orduantxe jesusek aukeratu eban bere loraetatiklenengoa eta urte batzuk geroago beragaz alkart-zera etorriko jakozanen ama Izango zana.

Begi aurrean dotoindifio Paulina'ren azkenen-go mosua artu neban lakua. Izekoak gero danokeroan ginduzan mezatara, aitak Karmel mendiaigoten eban bitartean bere lenengo oparia eskin-tzen... Negarrez egoan famili osoa, eta jenteak,eleizan sartzen gu ikusiz, arriturik begiratzeneuskun; baiña berdin eustan au ta ez eustan nega-rra galazoten. Dana amildu ba litz be, uste dot, nireinguruan, ez nintzala konturatuko. Gora begira-tzen neban zeruurdin ederra eta gelduta nengoaneguzkiak ain dizditsu argi egin leikela ikusirik,nire arimea goibel be goibel aurkitzen zalarik...Zuk, ene Ama maite. uste izango dozu geitu egi lendodala sentitzen neban atsekabea?... Ba-dakit ezebala izan bear ain aundia, barriz Karmelon idoro-ko nebanaren itxaropena neban-eta; baina nirearimea urrin egoan oindiño 117710 tze t ik, Proba asko-tatik igaro bear oraindik opa neban elburua joorduko...

Urrillaren 2 zan ni Abat-ikastetxera biurtzekoeguna; ara biurtu bear neban, ba, naiz-ta atsekabe-tan aurkitu... Arratsaldean izekoa etorri ja tanKarmelo'ra joateko eta ikusi neban neure Paulinamaitea, burdiñezko sare ostean... O!, zenbat sufri-du dodan Karmelo'ko iztokian! Neure arimearen

kondaira idazten dodan ezkero, dana konlatu beardautsat neure Ama maileari eta autortu bear dautzutzure moja-sartze aurretik izandako neke-iniñakondoren etorri ziranen aldean etzirala ezer izan...Eguen guztietan sendi osoa joan oi gintzazanKarmelo'ra. Nik, Paulinaz luzaro itz-egitera oitu-rik negoan ezkero, naiz-ta nekez lortu neban bisitaostean bi edo iru minutu beragaz egotea; negarbaten emoten nebazan minutuolz biotza urtutaandik alde egiñik... Ez neban ulertuten zuk neureizekogaz adeitsuago izatearren, zeure alabatxoa-kaz baiño berba geiago egiten zendula Juana taMaria'gaz... Ez neban ulertzen ela neure biotzbarrenetik uste neban: "Galdu dot Paulina!!".Arrigarria da zelan eratu zan nire espiritua sufti-mentuan artean; era berezian moldatu be, etalaster gaixotu egin nintzan.

Gaixotasun bakanaIzan neban gaixoa, dudarik bage, deabrugandi-

koa izan zan. Paulina Karmelo'n sartu zalako,asarre zan apika eta niregan artu nai izan ebanapena, geroan gure familiaren egingo gatxarenordez; baiña ak ez ekian Zeruko Erregiña eztiakzaintzen ebala bere loratxo auskorra, irriparkaeukala bere aulki garaitik eta gertu egoala ekatxabaketzeko, bere naitaez trukutz egitera joian uneanbertan...

Urte azkenerantz, ia mingarri ez jatan jarraikoburuko min ariña senli tzen asi nintzan. Neureikasketak jarraitzeko beste ba nintzan, eta iñoretzan nigaz arduratzen. Onek iraun eustan 1883'koPazko jairarte. Paris'era joana zan aita Maria laLeonia'gaz. Nire izekok bere etxera eroan nindunZelinagaz.

Arrasti baten, ene osabak berarekin eroannindun, eta amatxo ta igarotako gomutak gogoraekarri eustazan samur be samur eta nik, barru-barru eragiña, negarrari emon neutsan; orduan,ni sentikorra nintzala esan eustan eta gogoa ba-rreiatu bearra neukala oso, Pazko opor-aldietan,neure izakoaz batera poz-atsegin ugari artzeaerabagi eban.

Arratsalde atan katoliku batzoki ya joan beargenduan. Izekoak, ni oso nekaturik nengoalaikusirik, ogeratu nindun; jantziak kentzen neba-zala, otzikara bakan bai zentidu neban. Izekok, otznintzala uste izanik, mantaz ela botella beroz batuninduan, baiña ez eban be nire dardara arindu alizan ia gau guzlian iraun ebana noski. Nire osabea,batzoki katolikutik neure lengusiñakaz eta Zelina-gaz biurtu zanean, arriturik geratu zan ni berakguztiz astuna uste eban egoera atan ikusiaz, baiñaez eban adierazo nai izan, nire izekoari bildurrikez emoteagaitik. Urrengo egunean Notta osagilea-gana joan zan; bat etorren nire osabearekin, gaixo-rik nengoala, benetan astun, neskato gazte baten-tzat gaixotasun bakanez. Mundu guztia egoan izu-turik. Nire izekoak naitaez euki bear nindun bereetxean, eta guztiz arduratsu zaindu nindun, bene-benetako ardura antakorrez. Aita nire aizta nagu-siakaz Paris'tik itzuli zanean, Aimee-k arpegi osotristez artu ebazan ela Mariakuste izan eban ni illanintzala... Baiña gaixotasun au etzan ni il nendin,Lazarorena lez, Jainkoa goretsia izan eiten baiño...(Jn. 11, 4). Egiaz izan zan, nire aitatxoaren etsipenarrigarriagaitik, "bere alabatxoa zoratu edo ilgozala uste izan eban eta. Baita izan zan Mariarenetsipenagaitik be... A!, zenbat sufridu dauan neu-gaitik...! Esker onez beterik nauka nigaz utseaneuki ebazan ardura guztien alderako... Biotzak

iñotsan nik zer bear neban eta ama baten biotzabeti da osagille batena baiño jakitunago, igartendaki bere semearen gaixoari zer jakon egokien...

Maria gaixoa neure osabearen etxean egokitubear izan eban, ni orduan ez nintzan gauza baBuissonets'era aldatzeko. Bien bitartean, ba eto-rren Paulinaren abitu artze eguna. Nire aurreanez eben ortaz berbarik egiten, ara ez joateak zen-bat atsekabetuko nindun jakiñik; baiña nik sarriniñarduan ortaz, eta orduko ondo egongo nintza-la neure Paulina laztana ikusten joateko.

Ain zuzen be, Jainkoak ez eustan ukatu nai izanpoztasun ori edo, obeto, poztu ta alaitu nai izaneban bere maitetroa, bere alabatxoaren gatxazainbeste sufridu ebana.... Ikusi dodanez, Jesusekez ditu naigabetu gura bere alabak euren ezkontzaegunean; jai onek odei bakoa izan bear dau Parai-suko poz-atsegiñen aurrerapen bat; ez dau eraku-tsi onezkero 5 bidar?... Al izan neban bai besarkatuneure Ama maitea, bere belaun gaiñean jarri etatxeraz bete... Ikuskatu al izan neban dizditsu,ezkontzako soiñeko zuriaz... A!, egun ederra izanzan neure proba illunaren barruan; egun ori, alanbe, Jesus'ean igaro zan... Arin igon bear izan nebanPaulina' gandik urrin eroan ninduan kotxera... urrinneure Karmelo maitetik. Buissonets'era eldu giña-neko, ogeratu ninduan, ez neure gogoz, nik esatenbai neban guztiz ondo nengoala, osaturik eta eznebala ardurarikbear. Ai!, neure probaren asierannengoan oindiño!

Urrengo egunean jausi nintzan barriro, aurre-tik egon ez nintzan lez, eta gaixotasuna ez osatze-ko moduan gaiztotu zan, giza-jakitunak iñoenez...Ez dakit azaldu gaixo ain arrotza; orain ziurtmik

nago deabruaren lana izan zala; baiña osatutagero be luzaro siflisturik egon nintzan, gaixoarenaegin nebala, eta au benetako martiritza izan zannire arimearentzat... Mariari esan neutson eta alebanez onek poztu ninduan, bere oizkoontasunez;autortzan be esan neban eta nire autorlea bealegindu zan bizkortzen, eziña zala esanik ni egonnintzan beste denporan gaixoarena egin al izatea.Ziur asko garbitu ta batez be aapal-azo gura nin-duan Jainkoak itxi eustan barne inartiritza au,Karrnelo'n sartu nintzan arte; gure gogo Aitakemen xarmaduraz lez urtu ebazan nire ezbaiak,eta ordutik baketan nago oso-osorik...

Ezta arrigarri egiaz egon barik, gaixorik nen-goala iruditzea, pentsatzen ez nebazan gauzakesan eta egiten nebazalako. Makal nengoala emotenneban beti, zentzunik ez euken berbak esanez, elaalan be, errazoia iñoiz be ez nebala galduta nago.Sarritan joana gelditzen nintzan, zirkiriik txikienabe egiteke; Eurak nai ebena egiten itxiko neutsen,il azten be bai; entzuten neban orraitiño nireinguruan esaten zan guztia, eta oraindik danagogoratzen dot...

Bein bai jazo jatan begiak ezin zabaldurik luza-ro egon nintzala eta beingoan edegi nebazalabakarrik aurkitzen...

Deabruak artu ebala, uste dot, kanpotiko indarbat niregan,baiña ezin zan urreratu ez nire arima-ra ez nire espiritura, izu-ikara aundi bat sortzekoezik gauza batzuen aurrean, esate baterako, alpe-rrik artu eragin nai izaten eustezan osabide ezere-zek. Baiña Jainkoak deabruari izten ba eutsonnigana urreratzen, aingeru ikusgarriak be bial-tzen eustazan... Maria beti egoan nire age ondoanni jagoten, eta ama samur batek lez poztuten

ninduan. Egundo ez eban erakutsi neke eriñenikbe, ekarri oi neutsozan neke-lan guzliakailik, ba-tez be nire ondotik ez eitela urrindu eskatuz. Alanbe, aitagana joan bear eban joten, baiña ni dei ladei nengoan a urrin zan denpora guztian. Lagunt-zen eustan Biktoriak, nik olan esaten neutsonneure "amatxo" laztanaren billa joan bear izateneban... Mariak urten nai ebanean, mezatara joate-ko edo-ta Paulina ikusteko, izango zan, eta orduannik ez neban ezer esaten...

Nire osaba ta izeko be on-onak izan ziran nigaz.Nire izekotxo egunero etorten jatan ikusten etamiJa Lxitxin-bitxin ekarten eustazan. Baita etorrijatLzan ikusten beste pertsona batzuk be, etxekoadiskideak; baiña MariaMariari eskatzen neutson nikesia egiela ez nebala bisitarik gura; iguingarrija Lan pertsonakneure oge inguruan jarrita ihnstea,KIPULA TXORTA BAT legez, pizti itsusi bat ba'nin-t:an lez begira. Osaba ta izeko ziran bizitaz ingu-ruan nai nebazanak.

Ez neuke esango zenbat geitu zan eurakanakogure maite-txera, gaixotasun onen ostean. Iñoizbaiño geiago ulertu neban etzirala sendiko batzukgeiago. A!Aitatxok bai eukala errazoia idatzi doda-zan itzok sarri esaten eustazanean! Geroago soma--tuko eban berak etzala oker ibilli eta, batez be,berak babestu ta bedeinkatu bear ditu ainbesteardura eskiñi euslenak... Erbestean nago ni oindi-ño, eta esker-ona zelan erakutsi ezdakidan lez,bide bat besterik ez daukat neure biotza agintzeko:otoitz egin maite dodazen sendikoen alde, joanziranen eta nigaz ain onak izaten jarraitzen dabe-nen alde.

Leonia be oso ona zan riigaz, al ebanik eta geienni poztu jolasten alegintzen zan. Nik batzutan

naigabetu oi neban, argi nekusan ba ak ezin ebalaegin Mariaren ordezkoa nire ondoan...

Eta nire Zelina laztana? Zer ez eban ak eginbere Teresagailik?... qomekekan, kanpora urtenbearrean, ordu luzeetan gorderik egoan ume gai-xo bategaz, ergel zirudian bategaz. Naitaez, bene-tan maite izan bear ninduan, nigandik iges ezegiteko... A!, nire aiztatxo maiteari zenbat sufridueragin dautsedan!... iñok be ez dautse sufridueragin nikbeste, ezta zuek emon daustazuen bestemaitasun artu be... Zorionez, zerua izango doteskuetan aspertu al izateko. Nire senarraaberatsa da eta maitasun al Lxorretatik aterako dotneugaitik sufridu daben guztia bete-betean e Traibiurtzeko.

Gaixo egon nintzan bitartean nire pozik aun-diena izan zan Paulinaren karta bat artzea... Iraku-rri ta ber-irakurten neban buruz ikasi arte... Bein,Ama maite, ondarrezko erloju bat bialdu zeustan,eta neure andrakilla bat karmeldar mojajantzirik-ezin dautzut adierazo nire poz-betea... Ez egoanpozik nire osaba. Nire Karmelo gogora ekarri barik,iñoan, ori aztu eragin bear zeustala. Nik bestera,nik uste neban egunen baten karmeldar izatekoitxaropenak gordeten ninduala bizitzan. Beneta-ko atsegiña zan niretzat Paulinarentzat zeredozeregitea. Kartulinazko lantxoak egiten neutsazan.Nire egitekorik atsegiñena zan miosota koroiakegitea, eta margaritazkaok Andra Mariarentzat.Mariaren illean gengozan; izadia loraz jazten zan,poza eriola; lorataroa joian bakar-bakarrik aulduz,betiko zimelduta.

Bere ondoan, alan be, eguzki bat egoan, etaeguzki au Birjiña Andra Mariaren irudizan, amatxori birritan berba egin eutsona. Sarri,

oso sarri, loratxoak izar bedeinkatu onegana biur-tzen eban bere kukutza... Bein aita ikusi nebanMariaren gelan sartzen, ni lotan nengoan gelara.Urrezko txanpon batzuk emon eutsozan betarteguztiz goibelaz eta Paris'era idazteko eskatu eu-lsan Garaipenelako Andra Mariari mezak esa tekoeskatuz, bere alabatxo gaixoa osatu zedin. A!, zela-ko poza emon euslan neure errege laztanarenfede la maitasunak! Adierazo naiko neutsan osatu-rik nengoala, baiña lendik be naikoa poztasunlillurakor emon neutsozan. Etzan nik nai nebanaak inirari bat egi lea, bat bear bait zan ni osatzeko...Mirari bat bear zan eta Garaipenelako Andra Mariaizan zan berau egin ebana.

Andra Mariaren barre-irria

Dorneka baten (meza-bederatzi-urren bitartean),baratzera joan zan Maria ni leio ondoan irakurteneban Leoniaz itxirik. Andik minutu batzuetara,abots meiaz, "Amatxo... amatxo" deika asi nin-tzan. Leoniak bai egoan ni olan beti berbaz entzu-ten oitua, ez eutson jaramonik egin. Luzarokoaizan zan au; orduan gogorrago deika asi nintzaneta azkenez etorri zan Maria; onclo ikusi nebansartzen; alan be, ezin neinkean esan ezagutunebanik eta gogorrago deika jarraitu neban:"Amatxo..." Miñetan nengoan, barruko jazar bear-tu la azaldu eta Mariak bear bacla nikbaiñobe geiago sufritzen eban. Alperrik alegiñak eginondoren niri neure ondoan egoala adierazo nai-rik, belauniko jarri zan, Leonia ta Zelina'gaz, neureoge ondoan. Gero, Andra Mariagana biurtu ta beresemearen bizia eskatzen dauan ama baten fedebiziz eskatmik, Mariak lortu eban nai ebana...

Laguntzarik lurrean aurkitu ezta, Teresatxogaixoa be zerukoAmagana biurtu zan; biotz guztizeskatu eutson azkenez be errukior izan ekiola...,Andra Mari beingoan ederra iruditu jatan, nikegundo ikusitako gauzarik ederrena baizen ede-rra, aren arpegiak ezin adierazo lakoxe ontasunata samurtasuna eriozan, baiña nire arima barne-raiño eldu zana Andra Mariaren irribarre eroatzailleaizan zan. Momentu aretan nire naigabe guztiakurtu ziran, maiko aundi bi jalgi ziran nire betsai-ñetatik eta labandu jatan matrail bera;poz utsezko malkoak ziran... A!, uste izan neban,irripar egin daust Andra Mariak, ni bai zorion-tsu...! Iñoiz ez dautsatiñori esango, orduan ba nirezoriona desagertuko litzateke, Ezetariko indar bagebeeratu nebazan begiak eta Maria ikusi nebanmaitekor niri begira; biotzean ikutua nekusan, etasusmotzen ebala uste nik Andra Mariak egin eus-tan mesedea... Berari eta bere otoitz biziai zorneutsen nik, ezpairik barik, zeruetako Erregiñarenbarre-irriaren grazia. Andra Mariari adi-adi begi-ratzen ikusi ninduanean, uste izan eban: "Osatu-rik dago Teresa". Bai, bizitzara etorren loratxoa,berotu eban Izpi argitsuk ez ebazan eten bear bereon-egiteak. Ez eban kolpez egin, samur eta leunki-ro baiño;jaso eban bere lorea eta oso-osorik sendo-tua, bost urte geroago, bere burua edegiten ebanKarmel mendi emonkorrean...

Lenago esan nebanez, Mariak susrnatu ebanAndra Mariak egin eustala grazi ixillekoren bat;olan, beragaz bakarrean aurkiturik, zer ikusi nebanitandu eustan. Ezin nintzan ixillik egon bera gal-dera mai tekor eta etenbakoen aurrean, miretsirikbai nengoan nik iñori be iragarri barik nireba-ekiela-ta. Dana adierazo neutsan neure Maria

laztanari. Ai!, pentsatzen neban lez, ondatzerajoian nire zoriona, mingols egiñik. Lau urtean,artu neban grazi arrigarnaren gomutea, barnezimiko ta kezka-gai izan zan niretzat. Ez nebanneure zorionik barriz lortuko Garaipenetako AndraMariaren oiñetan ezik, eta, orduantxe, oso-osoanbiurtua izan jatan... Geroago azalduko dot AndraMariaren bigarren grazi au. Oraingoz, esan beardautzut, ene Ama laztan, nire poza zelan biurtuzan naigabe.

Mariak, "neure graziaren" kondaira lau ta egi-tia entzun ondoren, baimena eskatu eustan berauKarmelo-n eralgiteko. Ezin negikeon nik ukatu...Karmeldegi kutun ontara egin neban ikertaldianpozez beterik geratu nintzan Andra Mariaren jantzizPa.ulina ikusirik; biontzat izan zan momentu ezti-gozoa... Alkarri esateko ainbat gauza geunkazanarren, nik ez neban ezer esan, nire biolza barrizgoraiño beterik egoan... Gontzaga-tar Maria Amabe an egoan, guztiz biotz-samur. Beste Aizta ba-tzuk be an ziran eta, euren aurrean, artu izanneban graziaz itandu eusten; Andra Mariak Umejesus ete eroian, argi asko egoan eta olakoak itan-duaz. Itaun guztiok artegatu eta sufridu eragineusten. Nik ezin neinkean esan gauza bat baiño:"Osa ederra begitandu jat Andra Maria... eta irriparegiten. Aren arpegia zan bakar-bakarrik nabar-men jatana. Karmeldar mojak beste zerbait osodiferentea zala pentsatu neban, guzurra esan eteneban, (nire barru kezkak asiak ziran neure gai-

. xoa zala-ta)... Neure ixilpekoa zaindu izan ba neu,bear bada, neure zorionari be iraunazoko neu-tson, baiña Andra Mariak nai izan eban oiñaze auneure arimearen onerako. Berau barik, nunbait,arropuztu egingo nintzan, baiña ezespena izanik

nire erentzia, neure buruari naitaez begiratu bearneutson izupenezko sentimentu aundiz...

A! Zeruan bakar-bakarrik esan al izango dotsufridu dodana...

IV ATALA

LENENGO JAUNARTZEA. SENDOTZA

Karmeldar mojai egindako ikertaldiak aitatuz,gogoan dot, Paulina sartu ta gerotxoago izan zalalenengoa; aztu egin jatan leen esatea, baiña ixildubear ez dodan zeaztasuna da berau. Mojen iztokirajoan bear neban egunean goiztik, neure ogeangogartuz bakarrik (antxe zan nik neure otoitziksakonenak eta Abestietako eliAztez beste aldera,nik beti aurkitu oi neban neure Maitea), neureburuari itanduten neutson zer deitura artuko artukoneban Karmelon. Ba nekian jesus'en Teresa Aiztabat egoana. Baiña ezingo eusten kendu Teresaneure izen polita. Beingoan Unie Jesus etorri jatanburura, nik ainbeste mai te nebana, eta esan ne-ban: O, ni bai doatsu izango nintzakela Ume Jesu-sen Teresa deituaz! Ez neban ezer esan iztokianguztiz itxarrik nengoala amesez, baiña Gonzaga'tarMaria Amak, Aiztai itandmik zer izen ipiñikoeusten, buruak emon eutsan nik ames egindakoizenez niri deitutea... Aundia bene-benetan nirepoza eta pentsamentuz bat etorte zoriontsu auUme Jesus neure kutunaren ondo-nai bat zala usteizan neban.

Irudiak eta I rakurteak

Azturik laga nebazan baita neure umezarokozeaztasun batzuk Karmeldesian sartu aurretik, ez

dot ezer aitatu irudiai eta irakurteari neutsenzaletasunari buruz... Eta, alan eta guzti be, eneAma maite, zuk sari lez emoten zeustazan irudiaizor dautset birtutearen ekiñera eroan ninduanpoztasun gozoenak eta biotz-eragiñik gogorrenak..Eurai begira emon oi neban aldia; Jainko Kaligua-ren loratxoak, esaterako, ainbat gauza iñostazaneta lilluraturik geratu oi nintzan. Paulinarenizenaloratxoaren azpian idatzirik egoala ikusita, pozga-rri izango jatan Teresarena be antxe ikustea etaJesusi eskiñi neutson neure burua bere loratxoaizan naita... Ni ez nintzan bizi jolasean, baiñagogoko jatan irakurtea eta orrela igaroko neukeanneure bizia. Zorionez, ba nebazan nik lurreanzuzentzen ninduen aingeruak eta oneik aukera-tzen eustezan jolasaz batera biotza ta espirituajanaritzen ninduen liburuak. Irakurteari ez neu-tson eskiñi bear erabagitako aldia baiño geiago; auburu-ukapen itzala zan niretzat, sarritan ba pasar-terik interesgarrienean eten bear izaten neban.

Irakur-zaletasun onek karmeldar sartu arte irauneustan.Eziña izango litzakit nire eskuetatik igaroziran liburu-numerua esatea, baiña Jainkoak ezeusten itxi iñoiz nik kalte egin leikedan liburu batbe irakurtea. Egia da, zaldun-kondaira batzukirakurriz ez nebala beti ulertzen biziaren egia;baiña Jainkoak laster ulertazo eustan egiazko aintza,betikoa izango dana eta berau eskuratzeko ezzirala ospe aundiko egintzak egin bear, nobereburua estaldu ta birtuteari ekin ezkerrak esku-meak dagiana (Mt. 6, 3) ez dakiala... Orrela izanzan, fra ntsez emakume zangar-ren aberri-egintzakirakurriz, batez be JUANA Arko Gurgarriareaakbatez be, areik egin ebena neuk egiteko guraribizia sentidu neban. Uste neban barruan nabai-

Nire izena zeruan dago idatzita.

tzen nebala areik sustatu ebazan gar berbera, zerudeiaren gar berbera.

Grazi bat artu neban orduan, neure bizitakoaundiena lez beti euki dodana, sasoi orretan ezneban ba orain lango argirik; orain ain zuzen be,eskerrez asea nagola dirudit. Aintzarako jaio nin-tzala uste neban, eta ortarako bidea billatuz, Jain-koak sort-azo eus tazan esan dodazan pentsamen-tuak. Ulert-azo eustan baita nire aintza etzalaagertuko izaki ilkorren begietan, Santa aundia batizatea izango zala aintza ori... Gurari au izan lei-kean ausartegia, orduan ni, eta gaur be orrela nazaul eta oso-eza, moja karmeldar zazpi urte igaroizan arren. Alan eta guzti be, santa aundi batizango nazala uste dot konfiantza toles-gabez; ezgero neure merezimentuetan oiñarritmik, ez baitdot izpirik be, Birlutea, Santutasuna Bera 'danAregan uste izanik Berak bakar-bakarrik,nire alegin kaskarrakaz naikotzen danak, beraga-naiño jasoko nau eta, bere azkenbako merezimen-tuz ni estaldurik, Santu egingo nau. Nik orduan ezneban uste santutasunera eltzeko asko sufridubear zanik. Au laster erakutsi eustan Jainkoak,lenIxoago adierazo dodazan probak bialduaz...Neure kondairara biurtu bear dolorain, itxi nebanpunlura nunbait.

Lenengo joan-etorria Alenzon-era

Ni osatu ta andik iru urtera, Alenzon-era eroanginduzan aitak; lenengoz biurtzen nintzan ni ara,eta bene-benetako poza izan zan niretzat, neureumezaroa igaro neban lekua barriro ikustean;otoitz egin al izan nebalako batez be amatxorenobi gaiñean, beti zaindu nengiala eskatuaz...

Jainkoak egin daust mundua erdeiñatu etabertatik unintzeko beste baiño ez ezagutzeko grazia.Esan neinke, Alenzon-en egon nintzanean izanzala, nik munduan lenengo sarrera egin nebanaldia. Poz utsa zan dana, biotz-beratasuna nireinguruan; oinendua nintzan, samur-samur maita-tua, miretsia; itz baten, nire bizia, amabost egu-nean loraz ereinda egon zan... Autortzen dot,bizitza onek ba ebazala niretzat bere lillurak.Errazoiz diño Jakituriak: "Griña txarraren lillura-penak gerizpetu egiten dau onoimena" (Jak. 4, 12).Amar urtegaz errez lausotu leike biotza; orixegai-tik, grazitzat daukat Alenzon-en gelditu eza.Mundutarregiak ziran an'geunkazan adiskideak;ondoegi alkartzen ekien lurreko pozak eta Jain-koaren zerbitzuak. Eriotzeak ez ebazan asko ardu-ratzen eta, alan be, eriotzea etorria zan nik ezagu-tu nitun perlsona askoren billa. Gazteak, abera-tsak eta zoriontsuak!! Eder jat areik bizi izan ziranleku Atsegingarriak gogora ekartea, nun dagozanneure buruari itandu, zer geratzen jaken eurenjauregietatik, bizitzako erosotasunak gozatzen ikusinebazan parkeak, zer!... Eta dakustanez dana dauskmia ta barru-naigabea eguzkipean (Id. 2, 11),on bakarra dogu-ta Jainkoa biot guztiz maite etaespirituz txiro izan emen bean...

Lenengo Jaunartzea

Jesusek bear bada mundua erakutsi nai izaneustan lenengo ikertaldia egin baiño leen, jarraitubear neutson bidea askatasun osoz aukeratu nen-gian. Biotzean josita geratu jat neure lenengoJaunartze aldikaldea, laiñorik bako gomuta lez.Uste dot, egon nintzanbaiño obeto gertaurik ezin-

go nintzala egon, eta nire barru-kezkak uxatuziran ia urte betean. Jesusek nai izan eban nikgoza-azotea negar-erbeste onetan al dan lakoxepoztasun oso-osoa...

Zu, ene Ama maite, gogoratzen zara neurelenengo Jaunartze baiño iru illabete aurretik eginzeustan liburutxo politaz?... Arek lagundu eustanarin eta jarraian neure biotza gertatzen, ni aurre-tik be gertatuaz niñoian arren, indar barri batemon bearra eukan, lora barriakaz bete, Jesusekbertan atseden gozoa euki egian... Egunero egitennebazan ainbat eta ainbat buru-ukapen,besteainbeste lora ziranak. Baita egiten nebazan ainbateta ainbat biotz-jasotze, neuk egunero egiteko neureliburulxoan idatzi zenduzanak. Maitasu n-egin-tzok ziran loren begitroak...

Astero idazten zeustan eskutitz eder bat, nirearimea pentsamentu sakonez bete ta birtute eki-ñe tan lagungarri jatana; poztasun aundia zan zurealabatxo gaixoarentzat, buru-ukapen ondo aundiaegiten bai eban arratsalde bakotxean Zelina kutu-nak lez, zeure belaunen gaiñ gertatua ez izatezetsirik...

Mariak ordezkatu eban Paulina. Aren belaungaiñ jarten nintzan eta biziro entzuten neutsoniñostana. Bere biotz osoa, ain aunsi, ain zabal, oso-osorik neurera aldatzen zala, uste dot. Gerrariospe aundikoak euren semeei artnak erabiltzenerakutsi oi eutsen lez, orrelaxe berba egistan akbizitzako burrukaz, irabazle dira, nai emoten ja-ken palma-adarrez... Mariak be gogora ekarstazanegunero, errez, pillotu leikezan aberastasun il-eziñak; zelako zoriLxarra zan eurak artzeko eskualuzatu barik bizi izatea. Baita erakusten eustan

santu izateko bidea, gauzarik txikienetan zintzoaizanik. Au iñoan orritxoa emon eustan: "Ukape-na", bere gogarteak egiteko oso atsegin jakona...

A!, itz-eder bai zala nire amabitxi laztana! Poz-garri litzakidan bakarra ez izatea bere irakatsisakonak entzuten; oso eragiña izten ninduan, etaneure toles-bakotasunean uste neban izlari aun-dienak be neu lez eragiñik geratu zirala eta, zimel-kor dira aberastasunak saiets itxirik zerukoak baiñoez ebezala irabazi nai izango... Garai ontan, ezeustan iñok erakutsi oraindik otoitz egiteko erea,nik benetan nai izenda be; baiña Mariak, naikogoi-zale nintzala-ta, neure otoitzak bakarrik esa-ten izten eustan soil-soilki. Egun batean, Abate-txeko irakasle batek itandu eustan zer egiten nebanopor-egunetan, bakarrik nengoalarik. Nik eran-tzun neutsan: neure oge ostean uts-une batengorderik, zapi zeniaz aisa izten zan toki onetanpentsatu egiten nebala. "Baiña zertaz pentsatu?",itandu eustan. "Jainkoagan pentsatzen dot, bizi-tzan... BETIRAUNEAn, au da, pentsatu egiten dot..."Lekaime onak polito barre egin eban nire lepotik.Geroago, atsegin izaten jakon niri gogora ekarteanik pentsatu egiten neban denporea, oindiño beorretan jarraitzen ele neban galde egiñaz... Orainulertzen dot jakin barik otoitz egiten nebala, etaJainkoak eskolatzen nindula ixillean.

Gertakuntzako iru illabeteak arin joan ziraneta laster asi bear izan neban bakar-aldia eta bar-ne-egote osoz, lo be Abat -eIxean egiñik. Ez dakitzelan adierazo ixillaldi onek itxi eustazan gomutaatsegiñak. Egitan, barru-bizitzaz asko sufridulabe, ondo be ondo ordaindua izan nin lzan Jesus-enzain igarotako egun labur oneik ekarri eustenzorion bete esan-eziñez... Onako zorion-pozkario-

rik, ez dot uste, txastatu daikegunik erlijisoenkomentuetatik kanpo. Ez gintzazan neskato askoeta etzan zail, banazean be, bakotxaren ardureaeukitea. Egi-egiaz gure irakasleak ama batek lezarduratsu zaindu ginduezan. Nigaz, besteakazbaiño, ardura geiago izan eben. Gau guztietanirakasleetatik aurrena etorkidan bere kruseluazeta mosu egiten eustan samur-samur. Gau baten,bere ondo-naiaz arriturik, ixilpeko bat adierazobear neutsola esan neutson eta kontuz-kontuzneure liburutto polita aterarik bera erakutsi neu-tson, begiak pozez dizdizka nebazala... Eder jatangoizez ikaskideak lez itxartzean jagi ta eurak egi-ten ebena nik be egitea, baiña ni ez nengoanoiturik bakarrik orraztuten. Ez egoan an Marianire uleak kizkurtzeko eta ni, bildurti, neure orra-ziaz garbiketa gelearen ardurea eukagana joatennintzan. Barre egian arek, bakarrik orraztuten ezekian amaika urteko neskato bat ikusirik, eta orraz-tuten ninduan, baiña ez Mariak baizen leurs; alanbe, ez nintzan ausartzen txilio edo negar egiten; auegin oi neban, ostera, egun guztietan neure ama-bitxiren esku leunpean... Ixillaldi edo erretirobitartean konturatu nintzan eregatua nintzala etalur gaiñean gitxi lez zain, amarik bako neska toenartean batez be... Egunero Maria ta Leonia ikustenetorten ja tazan aitagaz, eta onek txera beroz bete-ten ninduen; onela ez neban sendiaren gabeziksentiduten, eta ezek be ez eban illunpetzen nireixillaldiaren zeru ederra.

Adi-adi entzuten nebazan Domin abadeakemoten euskuzan irakatsiak, baita laburpen batidatzi be. Neure pentsamentuetatik, alan be, ezneban idatzi gura izan bat bera be, enebazalaegundo aztuko esanik, eta egia izan zan. Atsegin-garri jatan monjakaz batera ofizio guztietara joa-

tea; nabarmentzen nintzan neure lagunen arteanLeoniak emonda mixiolarien antzera gerrikoannerioian Kurutze aundi batez. Kurutze onek be-kaitza sortzen eutsen monjai neure karmeldaraiztatxoren antzeko izatearren neroiala, uste ebe-,lako... A! Egia da bera nenkarrela burura, ba-ne-kian nire Paulinak be, neure antzera, bere erreti-roa asirik eukala, ez Jesus emon ekion berari, beraJesusi emon ekion baiño. Bakartade au, itxarope-nean billatua, bitan atsegin izan jatan.

Gogotan dot, goiz batez gaixotegian sartu nin-duela, eztul aundi neukalako (neure gaixo ostean,izan be, irakaslea arretaz zaintzen ninduen, zalaburuko min ezerez bat, zala bestetan baiño larua-go ikusten ninduelako, pasietan bialtzen ninduenedo-ta gaxotegira atsederla artzen). Nire Zelinamaitea ikusi neban sartzen; baimena emon eu-tsoen ni ikusten etorteko, bakar-egune ten gengo-zala be, atsegin izan jatan irudi bat emon eistan:"Jainko Katiguaren loratxoa". O!, ni bai atsegindunindula Zelinaren eskuetatik gomutaki au art-zeak!... Zenbat maitasunezko pentsamentu sortu-azo daustazan onek!...

Egun aundiaren bezperan bigarrenez artu ne-ban parkamena; nire autortza guzlizkoak bakeaundia itxi eustan ariman eta Jainkoak ez eban naiizan berau kezkatzera laiñorik ariñenik be etorrieiten. Arrats aldean famili osoan eskatu neutsonparkamena, ikusten etorri jatanari diñot, baiñanegar bakarrik egin neban, biotzean ikutueginengoan... Ez egoan an Paulina, alan be biotzezneure ondoan somatzen neban; Mariaren bitartezirudi eder bat bialdu eustan,nik miresten nebanata mundu guztiakbera mirestea opa nebana... AitaPichon-i idatzi neutson bere otoitzetan gogoan

izan nengian, esaten neutson gaiñera las ter izan-go nintzala karmeldar eta orduan bera izango zalanire zuzendari. (Eta orrelaxe izan be izan zan lauurte geroago, Karrnelo-n zabaldu bai neutson neurearimea...) Mariak ekarri eustan aren idazki bat,zoriontsu nintzan egi-egiaz!... Batera eldu jatazanpoz guztiak. Aren karteak geien poztu ninduana,esakun au izan zan: "Biar altara santura igongonaz zeugaitik eta zeure Paulina-gaitik". Maiatza-ren 8 - tik Paulina ta Teresa gero ta bateretuagoegon ziran, Jesus - ek ba, antza zanez, galdatuagozirudien eta graziakaz beteago...

Eldu zan azken baten "guztien artean egunederra". Zelako gornuta adierazo eziñak itxi dabe-zan nire ariman zerua dirudian egun ontakozeaz-tasunik Goizeko esnatze pozgarri,irakasle ta ikaskide nagusien rnosu adeitsuak...Areto aundia, edur maiuta neskato bakotxa gerojantziko zanez beterik... Batez be, eleizara sarrerata goizeko eresi ederra kantari: "0 altara santu,aingeruz inguratuar

Baiña ez dot zeaztasunetan sartu nai; ba diragauza batzuk aizetara atera ezkero euren usainona galtzen dabenak; ba dira barruko pentsamentubatzuk be lurtar izkuntzan adierazo ezin daikeza-nak, euren barne-zentzun-zerutatarra galdu ba-rik; irabazleari emongo jakon "Arri zmiak Takoakdira eta izen bat idatzita daroana, artzen dauanakizan ezikiñok be ezagutzen ez dauana" (Ap. 2, 17).A!, eztia bai izan zala Jesusek nire arimeari emoneutsan mosua!...

Maitasunezko musua izan zan, ma itatua sentit-zen nintzan, eta nik esaten: "Maite zaitut,zeureanozu betiko". Ez egoan itaunik, ez ezbairik, ezoparirik. Denpora zalatik, jesus eta Teresatxo gai-

xoak alkarri begira egonak ziran eta alkar uler-tuak... Egun ontan etzan begiratze bat bakarrikizan, baita urtze bat be, onezkero etziran bi, desa-gertua zan Teresa itxas-erdian galtzen dan ur-tantaren antzera. Jesus geratzen zan bakarrik. Berazan ugazaba, bera Errege. Teresak ez ete eutsaneskatu askatasuna kentzeko, askatasuna bildurraekartsola-ta? Ain aul ikusten eban bere burua, ainmakal, beraz Jainko Kemenaz baturik egon naieban beti-betikoz!... Aundiegia zan bere poza,sakonegia orrela jarraitu al izateko; negar-malkogozatsuak uioldu eben laster, bere ikaslagunakarriturik geratzen zirala, geroago euren arteanonela iñoelarik: "Zergaitik negar egin ete dau?Naigaberen bat ete dauka?... Ez ete da bear badabere ama bere ondoan ez egoalako, edo-ta, ainmaite dauan aizta karmeldarra gaitik?" Ez ebenulertzen zeruko poztasunak biotz baten sartzendiranean, erbesletuta biotz onek ezin daikela eroanmalkorik ixuri bage... O!, ez, ama falta jatalako eznengoan triste neure lenengo Jaunartze egunean:neuregan egoan zerua ta ama ez ete egoan bertanantxiña txotik? Olan izanik, Jesusenbisitea arturik,neure ama maitearena be artzen neban; bedein-katzen neukan, bai, neure zorionean poza ar-tuaz... Ezta, ez neban negar egin Paulinaren urrin-tasunagaitik; egia esan atsegin izango jatan neureondoan eukitea, baiña aspaldi zala onartua neu-kan buru-ukapen ori; egun orretan, poztasunakbakar-bakarrik asetzen eustan biotza; beragazalkartzen nindun, niri ain mai tetsu emoten jatanAregaz beti-betiko emonik!...

Arratsaldean neu auta tu ninduen Andra Maria-ri eskintza egiteko; egoki zan izan be nik, neurelagunen izenean, zeruko neure Amari berba egi-tea, lurreko ama barik ain laster geratu nintzala-

ko... Ari itz egiñik neure biotz osoa ipiñi neban, Arieskiñi neutsan neure burua, bere amaren etzunikjagon dagiala eskatzen dautson neskato batenantzera. Uste dot nik, Andra Mariak bere loratxoabegiratu ta irri-barre egin eutsola; ez ete zan Beraosatu ebana agiriko irri-barrez... Berak ez ete ebanjarri bere loretxoaren kukuluan, bere Jesus, Ze-laielako Lorea, ibarreko lirioa?... (Abest. 2, 1).

Egun eder ontako illuntzean, barriz alkartunintzan lurreko neure familiaz; biaramon goi-zean, neure aita eta neure senidarteko, maiteguztiak; baiña oraintxe zan benetako batzarra.Aitatxo, erregiñatxoa eskutik eroiala,Karmelo'rantza zuzendu zan... Orduan ikusi nebanPaulina, Jesus-en emazte egiña bere koroi zurineurearen antzekoaz eta bere larrosazko burestu-naz... A!, garraztasun bako poza izan zan; lasterberagaz alkartzeko itxaropena neban, eta beragazzerua! Biotzean ikutu nindun neure lenengo Jau-nartze gabean egindako sendiko jaiak; neure erre-geak emon eustan erloju politak, pozetan ipiñininduan; nira poza, baiña, trankila izan zan etaezek ez eban nire barruko bakea artegatu. Mariakberarekin ogeratu ninduan egun eder onen ondo-rengo gabean; egun dirdaitsuen ondoren datozillunpeak; bakar-bakarrik lenengo, bakarrareneguna, zeruko jaunartze betikoak ez dau izangoilluntzerik!...

Neure lenengo Jaunartze egunaren ostekoa beguztiz ederra izan zan, baiña melankoliz urdin-dua. Bai jantzi politak Mariak erosi eustazanak! -Artu nebazan erregali guztiak ez eben betetennire biotza. Jesusek bakar bakanik asetu nengien,bigarrenez artu neikean unearen zain negoan.Gitxi gora-beera illabete, neure lenengo Jaunar-

tzetik geroago, autortzera joan ninlzan, IgokundeJairako, eta jaunartzeko baimena eskatzen ausar-tu nintzan. Nik itxaron ez arren, abate jaunakemon eustan eta Meza Santu bilartean Aitatxoreneta Mariaren artean belaunikotzeko zoriona izanneban. Nik bai iraun-azo ditudala Jesusen biga-rren bisita onen gomuta atsegiñak! Nire negar-malkoak barriro ixuri ziran esan eziflezko gozota-sunez. Aspertu barik errepikatzen nebazan Pauldeunaren itzok: "Ez naz bizi nazana, Jesus danigan bizi dana"... (Gal. 2, 20). Jaunartze onenostean, gero biziagoa egin jatan Jesus artzeko irri-tsa. O!, baimena izan neban jai nagusienetan Jau-na artzeko. Egun zoriontsu onein bezperan, Ma-riak bere belaun-gaiñ jarten ninduan arratsalde-tan eta neure len-Jaunartzerako lez gertatu oininduen. Bein, gogoan dot, sufrimentuaz itz egineustan, nire bidea ziur asko etzala ori izango,Jainkoak beti umetxo bat lez erabilliko nindualaesanez...

Urrengo egunean, Jaunarlu ondoren, Mariarenberbak gogora ekarri nitun. Sufriduleko gura bi-zia ernetzean somatu neban biotzean eta, aldiberean, Jesusek kurutze asko eukazala niretzat,iñostan barruak. Orduan nire erimea poz itzalezgaiñezka ikusi neban, neure bizitzako aundiene-takoan bat lez daukodana, egoarriah, sufrimen-tuak ekarten nindun; oindiño ondo ezagutzen eznebaza n zoramenak eukazan. Ordurarte, sufri-mentua zer zan ez nekiala , maitatu barik sufritzenneban, egun zoriontsu ortatk egiazko maitasunez.Baita ba-neukan Jainkoa izan ezik ezer maite ezizateko, Aregan ilan ezik pozlasunik ez billatzekogogo bizia. Sarri, Jauna arizen nebanetan, Antz-bideko itzok esan oi nebazan: "O, Jesus, gozotasunbete-betea; mergatz egidazuz lurreko poztasun

guztiak! "..." Otoitz au bere-berez jalgia zan nireezpanetatik, indarketa bakoa; bein eta barriz esa-na iruditzen jatan, ez neure indarrez, umebcobatek, beste pertsona maite batek gogora ekarritabir-esaten dabezanaren antzera baiño... Geroagoadierazoko dautzut, ene Ama maite, zelan Jesuspoztu izan dan neure guraria egiten, zelan Berabakarrik izan dan niregozotasun ezin esana. Orre-tzaz berba egingo ba neuskizu orain, neure gazte-tako gertakizunak aurreratu bearko neukez. Orain-dik neure aurtzaroko zeaztasun asko geratzenjataz esan bearrak.

Sendotzea

Neure lenengo Jaunartze ostetxoan, bakarreansartu nintzan barriro be, neure Sendotzarako.Alegin aunditan gertatu nintzan Espiritu Santua-ren bisitea artzeko. Ez neban ulertzen zergaitiketzan ipinten ardura geiago maitasunezko sakra-men tu au artzeko. Geienez, bakar-egun bat beste-rik etzan egiten Sendotzarako, baiña Gotzain jau-nak erabagitako egunerako ezin etorria izan ebanezkero, nik poz-pozik egun biko bakartadea egin alizan neban. Bakartade au apur bat arintzeko, gureirakasleak Kasin Mendira aroan ginduezan. Nikan batzen nebazan esku beteka margarita aun-diak Korpus-Kristi egunerako. A!, nik bai arimeapoz-eztitan! Apostoluak lez, poz-dardara itxarotenneban Espiritu Santuaren etorrera... Pozkariozjarten nindun laster kristiñau betea izango nin-tzan pentsamentuak eta, batez be, bekokian euki-ko nebalako betikotasun guztirako gotzaiñak sak-ramentua emotean marketan daben misteriozkogurutzea... Eldu zan, azken baten, une zoriontsua.Ez neban somatu Espiritu Santua jastean aize-

bolada zakanik, bai ostera Elias igarleak I-Iorebmendian (Irg. 19, 12-13) entzun eban aize be-bigunaren mulu-mulua... Egun aretan kemenezjantzia sentidu nintzan sufrichiteko, laster asikozan ba nire arimearen Ene Leonialaztana izan zan nire amabilxi; biotzean ikutuaegoalako, zeremoni tarte guztian negar eta negar.Neugaz batera artu eban Jauna, nik be egun one-tan Jesusegaz alkartzeko zoriona izan neban-eta.

Jokoak eta adiskideak

Jai pozgarri ta aiztu-eziñon ostean, lengo bizi-tzara biurtu nintzan, au da, ain aldatz-gora egitenjatan ikastetetxera itzuli bear izan neban. Lenen-go Jaunartze aldian eder jatan bizitz au, neuresasoiko neskatoakaz, danak borondate onez be-teak, guztiak neuk lez onoimenari bene-benetanekiteko asmoa artu gendunak. Orain alan be, ikas-kide oso diferenteak nebazan jolaslagun, zaba-rrak, araudia beteteari uko egitsoenak, eta onekdoakaitz egiten ninduen. Alaia zan nire izakera,baiña ez nekian neure adiñeko jolasetan egokietorten; askotan, solas bitartetan, zugatz batineutsola jarten nintzan, andik begira, gogaketasakonetan murgildurik.

Atsegin jatan joko bat asmatu neban; zugatz-pean aurkitzen genduzan Ixoritxo illai lurra emo-tea; ikaskide asko jatazan laguntzaille eta gureobitegia guztiz polita egin zan, gure txoritxoenneurriko zugatz eta lorakaz.

Kondairak edestea be opagarri jalan, asmatuegin oi nebazan oneik burura etorri-ala. Nire lagu-

nak orduan inguratzen ninduen, arduraz, etabatzutan, aunditxoak be entzuleez tartera etozan.Kontaketa bardiña egunetan luzatzen gendun,gero ta interesgartiagoa egiten saiatzen bait nin-tzan, ortarako zerk geien biotz-ikutu oi ebazanikusiz eta au neure lagunen betarteetatik ateratenneban. Alan be, nire irakasleak laster galazo eustanizlaritza ofizio naiago eban gu jolasean ikus-tea, gu asmaketan baiño lasterhetan ikustea...

Errez geratzen jatazan buruan ikasten nitungauzak, buruz ikastea, baiña, ez jatan erreza. Neurelenengo Jaunartze aurreko urtean, baimena eska-tu oi neban, ia egunero, jolas-denporan Ikas-bideaikasteko. Nire saioak ekiñak ondo koroatu zituneta lenengoa izan nintzan. Zer-edo-zergaitik neu-re lekua galde ba'nengian,azturik Itxitako berba

,bat-batgaitik malko mergatzez erakutsi oi nebanneure samintasuna, eta abate Domin-ek ez ekianzelan poztazo... Oso pozik egoan nigaz (ez negaregiten nebanean) eta bere imitosletxo deitzen eustan,Teresa neure izenagaitik. Bein, nire ondorengoegoan ikasleak ez eban jakin dotriñako itaunabere lagunari egiten. Abate jaunak, ikasle guztiaialperrik itandu ondoren, neugana biurturik, niklenengo lekua merezi neban ala ez ikustera joialaesan eban. Neure apaltasun sakonean, ez nebanitxaroten beste zenak eta, zutundurik, esan neban,segurmik, itandu eustana, uts bat be egiteke, guztiakzurtuta lagarik...

Lenengo Jaunartzea eginda gero be, arduraaunditan euki neban dotriñea ikastetxetik urtenneban arte, Ondo be ondo eroan nebazan neureikasketak; beti nintzan lenengoa; atsegiñen jataza-nak istoria ta idazkera ziran. Irakasle guztien eri-txiz buru argiko ikaslea nintzan. Osabeak ez eban

orrela uste; onen ustez, ba, ez-jakin bat nintzan, oneta gozo, zuzena, baiña gai-eza ta baldana...

Ez naz arritzen nire osaba-izekoak nitaz eukeneta, gaur be, dauken eritxiaz. Berba gitxi egitenneban, bildurti nintzalako bear bada; idaztennebanean, nire katu-letrea ela nire idazkera (orto-grafia) arrunta zan arren, etziran tilluratzehook..Joste, orratz-lan eta beste olako lan pitiñetan, ondonenbillen, egia da, nire irakasleen eritxiz; baiñanik neure lana nengian modu baldana, naikoa zanniri buruz sortu eben eritxia urria sortzeko. Nik auesker bat begiratzen neban. Jainkoak, nire biotzaberetzat bakar-bakarrik nai eban-eta, entzuten ebannire erregua, "Garratz biurturik lurreko poztasunak"(14). Bear neban, bai, zerbait, ni be ez bait nintzansogor goralpenen aurrean. Sarri goratu oi ebennire aurrean besteen buru-argitasuna, baiña iñoizbere ez nirea, eta ortik atera neban ez nintzalaburu-argi, eta olakotzat elxirik nengoan...

Nire biotza, sentikor eta amultsu, errez jarrikozan aren edo-ta onen esku, berari ulertzeko gauzazan biotz bat idoro ba ' leu... Adiskidetasuneansartu nai izan neban neure adiñeko neskatillakaz,eurotariko bigaz batez be. Maite nitun eta eurakbemaite ninduen, al eben giñoan; baiña, ai!, txiki taaldakor bai dala izakien biotza!!... Laster kontura-tu nintzan nire maitasuna etzala ulertua. Nirelagunetatik etxera biurtu bear izan eban sendikoa-kaz ela illabete batzuk geroago barriro etorri zan.Gogotan euki neban etxetikzan epe guztian, berakemon eustan erestun txiki bat arduraz gorderik.Egiaz poztu nintzan bera barriro ikusi nebanean,

ai!, beragandik ez neban artu begirada ardura-

(14) Kristoren Antz Bidea, 3.gn liburua, 2G, 3 atala.

ezeko bat besterik... Etzan erantzuna nire adiskidemiña; ulertu neban eta ez nintzan eske ibilli uka-tzen eusten txeraren billa. Alan eta guzti be, biotzleiala emon daust Jainkoaketa garbiro izan daua-nean, beti maitatu oi dau, neure laguna gaitik,beraz, otoitz dagit eta maite dot oindiño...

Zelinak gure irakasleetariko bat kutun ebalaikusirik, neuk be aren antzera egin nai, baiñaizakien adiskidetasuna zelan irabazi ez nekialako,ezin izan neban lortu. Ez-jakite doatsu! Zenbatg-atxelik jagon nauan!... Jesus esker onka nagolurreko adiskidetasuneianmingostasuna aurkitzenbaiño itxi ez daustalako. Nirea lango biotzaz, lillu-ratzen itxi ta egoak ebagiko eustezan; eta, orduan,"zelan egaz egin eta atsedendu?" (SaI. 54, 6). Biotzbat, izakien zalekeriai egiña, zelan alkartu daitekebarrukoi Jainkoaz?... Ulertzen dot eziña dala. Iza-kien maitasun lar beroaren kopa pozoitutik edanbage, somatzen dot ezin naitekela laldoan jausi.Arima asko ikusi ditut, guzurrezko argi orrek iraba-zita, mi Lxeleta gaixoak lez egiñik egoak erreten;gero biurtzen maitasunaren egiazko, argi gozara,ego barriak, dizditsu ta atifiagoak arturik, Jesusen-gana egaz egin egien Jainkozko Sua, "ezereztubarik erreten dauana" (15).

A!, ba-dakit; makalegi ikusten nindun Jesusektentaldian sartzeko; bear bada osorik erretan itxi-ko neban burua argi guzurti orretan neure begienaurrean ñirfiirka ikusi ba neu... Etzan orrela izan;garraztasuna baiño ez dot aurkitu an arima tin-koagoak poza aurkitzen daben lekuan eta zint-zoak diralako eta lxirrist lxirrist dagie ortatik. Ez

(15) Urt. 3. 2, eta Gurutzeko Guan Deunadnaitasunaren su bidia,bigarren aspaldiari adirazpena.

daukat, ba, meriturik izakien maite-miñari mur-gildu ez Jainkoaren errukia izan bait zan ortikjagon ninduana... Ezagutzen dot, aren laguntzabarik, Santa Magdalena baizen bee jausi neinte-kean, eta Gure Jaunak Simon' i esandako berbakdurundu dagie nire ariman gozot.asun aundie-tan... Nik ba-dakit: "Gitxi parkatzen jako-nak, ma ita-sun gitxi agertzen dau" (Luk. 7, 47), baiña baita ba-dakit, Jesus'ek Santa Magdalenari baiño geiagoparkatu daustala, aurretiaz, jaustetik jagon nin-dualako, parkatu eustan-eta.

A!, bai atsegin litzakidala somatzen dodanaazaltzea!... Ona emen adibide bat, zelan edo alanadierazten dauana nire gogoa. Egin daigun, maisujakintsu baten semea; bidean arri bategaz topozeginda, jausi ta soin atal bat apurtzen dauala;beingoan joako -aita laguntzera, maitaro jasotendau, zauriak osatzen dau tsoz, ortan erabilliz berakdakizan zientzi-laguntza guztiak eta, gero, guztizosaturik, semeak erakusten dautso bere esker ona.Ezbai barik, seme onek errazoiz maite dau aita ainona. Baiña, ona beste irudipen bat. Aitak jakiñikbere semea doan bidean arri bat dagoala, aurretikjoaten bizkortu ta baztertu egiten dau arria (iñokbe ikusten ez dauala). Egi-egiaz, seme onek, egiteonan samurra egin jakonak, EZAGUTZE ez ba dauaitak kendu dautson arriskua, ez dautso erakutsi-ko on-egiñaren txera eta aitak osatua izanda baiñogitxiago Tualte izango dau... baiña jakin ba lekizelako arriskutik atera dan, ez leuke maite izangooindiño geiago? Orain ba, neu naz seme ori, Aitalen-ik-uslearen 7naltasunalz ez bait dau bere itzabialdu onak bir-erostera, pekatartah Nik 13eramaite daidala gura dau Arek, ez asko parkatudaudalako, DANA baiño. Arek ez dau itxaron nik

asko maitatzerik, Magdalena Deunak lez; nik JAKT-TEA nai izan dau Berak zenbat maite izan nauan,maitasun ezin-esandeko aurre-ikusiez, nik orainzoratzeratño maite izan dagidan...

Entzun dot esaten etzala aurkitu arima garbidamututako balek baiña geiago maite izateko. A!,laket izango litzakit baiesmen ori guzurtatzeal

Barru-kezkak. Abat-etxetik urteten dauBaiña asko urrindu naz neure gaitik, beraz len-

gora nator arin-arin.

Nire lenengo Jaunartze urrengo urtea ia osoriknire arimearentzako proba barik joan zan. Biga-rren Jaunartzerako bakar-egun bitartean, alan be,barrukezka izugarriakjoa aurkitu nintzan... Berauondo ulertzeko, martiritza onetatik igaro bearradago naitaez; eziña izango litzakit urte terdianzer sufridu dodan adieraztea... Nire pentsainentuta egite guzliak, baita ezerezenak be, motibu jata-zan kezka-biderako. Mariari esanaz artu oi nebanatseden pizkat; baiña gogor egiten jatan au be,bearturik nengoan, ba, berari adieraztera berariburuz neukazan pentsamenturik ganorabakoe-nak be. Neure fardela askatutakoan, bake-une batekogozotasuna izaten neban; bake ori, baiña, tximistlangoa zan eta beingoan asten zan nire martiritza.Zelako pazientzia bear izan dauan nire Marialaztanak, iñoiz be gogait egin barik niri entzute-ko!...

Abat-etxetik itzuli orduko, ni orraztuten astenzan bera urrengo egunerako (aitari poz emoteko,bada, egunero ulea ondo orrazturik eroaten ebanerregiñatxoak, bere ikaskideak eta batez be, bere

irakasleak miretsirik, ez bait eben ikusten eurengurasoak ainbeste loxingaturiko neskatorik). Ba-tzar-aldian ni negar eta negar, neure barru-kezkadanak iragarriz.

Urte azkenean, Zelina, bere ikasketak amai-tuaz, etxera biurtu zan eta Teresa gaixoa, bakarrikbizi izatera beartuta, lasterbm gaixotu zan. Ikastet-xean eukan eusgarri bakarra bere Zelina banan-du-eziñaz bizi izatea zan; a barik, "bere alaba-txoak" ezin izan eban geiago jarraitu...

Klase bereziak

Urten nintzan, ba, Abat-eskolatik amairu urte-ko nintzala, eta neure eziketa jarraitu neban aste-ro klase batzuk artuaz Papinat andrearen etxean.Pertsona ona zan eta ondo esholatua, baiña neska-zar baten sino ta jarduerakaz. Bere amagaz bizizan, eta polita ezkontzea ikustea irurak bat egitenebena (katua sendikoa zan, ba, eta nik eroan bearneban aren run-run otsa neure ingurraztian gaiñeta bere itxura galanta miretst). On ela obari auneukan, famili-goxotasunean bizi nintzala;Buissonets' ak, nire maistrearen zerbait zaartua-ren zangoentzako urrin samar egozalako, bereetxera neu joan nendilla eskatu eustan ikasgaiakartzeko. Ara eldukeran, geienetan Cochain andrazaarbma besterik ez neban aurkitzen, onek berebegi argi aundiakaz begiratzen ninditn, eta dei egianondoren abots bare ta erabagitsu: "Papinau ande-ra... Emen dago Teresa andereñoa"... Beingo ba-ten erantzuten eutson bere alabeak bere aur-abot-sez: "Oraintxe noa, antatro". Bertatik asten zanikasgaia. IGase oneik, gaiñera, ba-euken beste alderdion bat be: (eurotan ikasi oi nebanagaz gaiñera)

mundua ezagutu oi neban bide batez... Nok siñis-tu!... Aintxiñako erara jantzitako bizitza onetan,liburuz ta ingurraztiaz inguratuaz, sarritan eskuartu bear izaten neban ari askotako ikustaldietan: Apaizak, andrak, andereñoak, eta abar. Coehainandreak alik ela ondoen eroiazan alkar-izketakbere alabeak niri klasea emon egidan, egun orrei-tan, baiña, nik ez neban asko ikasten; sudurraliburuan, esaten zan guztia entzuten alegintzennintzan, baita niretzat entzun eza obe izango zanabe. Uskeria ain errez sartzen jatzu biotzean!...Andra batek iñoan nik lxima ederra neukala...beste batek urtetean, nik entzuten ez neutsola-koan, gazte ain xarmanta nor ete zan itanduteneban, eta berba oneik, neure aurrean esaten etzira-lako zuri-koipetsuagoak, poz-jario berezia izteneben nire ariman, ni neure eri txit noraiño beteriknengoan argi ta garbi erakusten ebana.

O!, erruki bai naiakela galtzen diran arima!!...Erreza da, izan be, munduko bide loratsuetangaltzea... Bear bada, pizkat jasorik bizi dan arimabatentzat, eskiñi daroan goxotasuna garratzez nastedago eta gurariett uts-une 71 eurribakoa ez litzatekebeteko apur bateko goralpenakaz. Baiña nire bio-tza jasoa izan ezpalitz Jainhooganantz lenetigotik,munduak bere mende jarri izan ba'nindu biziansartzerakoan; zer izango ete nintzan ni?... O!, eneAma laztana, zelako esker onez abesten dodanazJaunak Jakituariaren itzai jarraituz "eznau mundutlit baztertua gatxak adimena okertu tamaltzurkerialz arimea baino leen? (Jak. 4,11). Andra Maria be itxarrik egoan bere lora txoazaintzen, eta, ez eban nai bera zitneldu eitenlurreko gauzen ikutuz, loratan jarri baiño leen,bere mendira eroan eban... Une zoriontsu onenzain, TeresaIxo aurrera joian bere zeruko Atnaga-

nako maitasunean; baiña maitasun ori berari era-kusteko asko kostau jakon zerbait egin eban, luzesamarra dala be, itz gitxitan oraintxe esango doda-na ...

Maria'ren Alaba' Ni Abatetxean sarluta laster, Aingeruen Alkar-

goan artua izan nintzan; onek eskatzen ebazaneraspen-jardunak guztiz atsegiñak jatazan, batezbe, banazean, zeruko espirituai otoitz egitea; etadanen artean, Jainkoak neure erbesteko lagun lezemon daustanari. Lenengoz Jaunartu ta ez luze,Maria'ren Alabantzakoen zintea Aingei-u Santuenordekari izan zan; baiña Andra Maria ren alkar-tean sartu baiño leen itxi neban Abatetxea. Etaandik ikasketak amaitu aurretik urten nintzalako,ezin sartu izan nintzan antxiñako ikasle gisa. Egiazdiñot, onek ez nindula kezkatzen; baiña nire aiztaguztiak "Maria 'ren Alaba" izanik, bildur nintzanareik baiño gitxiago ez ete nintzan neure zerukoAmaren alaba izango, eta apal-apalik (asko egitenjatala be) artu nengiela eskatzen Abatxeko AndraMaria'ren alkargoan. Lenengo irakasleak ez eus-tan baimenik ukatu nai izan, baiña kondiziño auipiñi eustan, astean egun bi, arratsaldea an igarobearko nebala, alkarte ortan arlzeko duin nintzalaerakutsi nengian. Baimen onek poztu bearrean,lanak lan izan jatazan.

Nik ez neukan, beste antxiñako ikasle batzuklez, irakasle adiskide bat berarekin orduak txau-tzen joateko; nik, beraz, naikoa neban irakasleariagur egin eta gero lanari ekin, ixil-ixillik, lan-klasea amaitu arte. iñok ez eukan nire arduraTik,eta olan kapillara joan oi nintzan, an Jaunaren

aurrean egonik, aita nire billa etorri arte. Auxe zannire poztasun bakarra.

Ez al zan Jesus nire Adiskide bakarra? Aregazbakarrik nekian berba egiten; mundutarren au-tuak, baita onak be, nekatu egiten eben nire ari-mea... Ba nekian oba zala Jainkoaz itz egin, Jain-koa-tzaz baiño, ainbat nobere eritxia sartzen dagogoko autuetan be!... A! Ni Andra Maria "gaitikbakarrik niñoian Aba t-etxera... 13atzuta n bakarrik,oso bakarrik sentitzen nintzan. Ikasle nintzanekoegunetan lez:larrain aundian triste ta gaixo egu-rasten lez, bein eta barriz esaten nebazan berbok,nire biotza bake ta kernenez beti jarten ebenak:"Bizitzea ez da zure egoitza, zure itxas-ontzi

Itz laburrok indartsu biurtzen ninduen.Gaur be, ume-eraspenaren etaronik asko ezeztandabezan urteak joanak izan arren, ontziaren idu-riak laztu oi daust arimea, erbes otea eroatenlag-undurik... Jakituriak ez bait dau esan gaiñera"olatu suminduak zearkatzen ditun ontzi bat le-gez bizitzea eta bere ibillZan ez dabela izten ezer-tariko lorratzik?..." (Jak. 5, 10). Gauza oneitanpentselan dodanean, azkenbakoan ondatzen danire arimea, betiraunaren ertza ikutu dodala jada-nik iduritzen jat... Jesusen besarkada artzen doda-la dirudit... Neure zeruko Ama dakusdala uste dot,neure gurasoakaz bidera datorkidala, eta neurelau aingurubcoak... Uste dot, azken baten, goza-tzen dodala onezkero betiko famili bizitza, egize-giaz betiereko bizitza...

Laster doa Maria

Zeruko Guraso-sukaldean sendia alkarturik ikusibaiño leen, banaketa asko sufridu bearko nebazan

oindiño. Mariaren alaba lez artu ninduen urtean,berak eroan eustan neure Maria laztana, neurearimearen euspen bakarra.

Maria zan zuzentzen ninduna, poztu ta birtu te-lanean laguntzen eustana; bera zan nire kateami-lla bakarra. Nire biotzean, ziurrik asko Paulinakartzen eban oindiño be lenengo lekua, baiña Paulinaurrin egoan, nigandik urruti... Asko be asko sufri-du bear izan neban bera barik bizi izatera eginorduko, aren eta nire artean orma ezin igaroetaraegiña; baiña, azkenez, egi goibela onartzera egiñanintzan: galdua neban Paulina, ia bera illa ba'litzlegez. Arek maite nindun oraindik, otoitz egiannire alde, baiña nire begietan, nire Paulina lazta-na santa bat egiña zan, ez ebazan onezkero lurre-ko gauzak ulertzen. Bere Teresa gaixoaren mixe-riak arriturik itxiko eben eta, ezagutu ba leuz,galazo egingo eutsoen bera maitatzen jarraitzea...Gaiñera, Buissonets'etan bezela nik neure pen-tsamentuak ari adierazo naita be, iztokia Maria-rentzat zalako bakar-bakarrik. Zelina ta niri,azkenerarte, ez jakun izten an sartzen, unetxobaten ozt-oztan biotz estuz alkar ikusteko... Egiaz,bada, ikusteko ez neukan Maria baiño; naitanaiez-koa jatan bera; berari ezik ez neutsozan neurekezkak autortzen eta esan-esanekoa nai nintzan,nire autor-entzuleak ez eban jakin egundo be gaitzbistea. Mariak baimendu tako pekatuak numeruabakar-bakarrik esaten neutson, bat bera bere ezgeiago; orrela arima kezkaz betea izan arren,munduan zanik eta olako hakoentzat, eritxiz bein-tzat, igaro neinkean... Ma ziak ekian, ba, nire ari-man jazoten zan guztia; 13nita ezagutzen eban nikkarmeldar izateko neukan gogoa be, eta bene-benetan maite nebalako ezin ni berak bizi.

Oporrak itxas-ertzeanIzekoak egun batzuk beragaz TrouvilIe'n iga-

rotera dei egiten euskun, txandaka. Oso atseginjatan ara joatea, baiña Maria'gaz! Beragaz eznengoanean, polito aspertu oi nintzan. Bein, alanbe, ondo igaro neban Trouville'n. AitakKonstantinopla'ra joan-etorria egin eban urteanizan zan. Pizkat alaitzearren (Aita urrin zalakonaigabez gengozan zan-eta), Mariak bialdu gindu-zan, Zelina ta biok, amabost egun itxas-ertzeanemotera. Ondo joiazan egunak, Zelina'gaz nen-goalako. Izekok al ebazan alai-bide danak egoki-tzen euskuzan: ibillaldian asto gaiñ, arraintxoakarrapatzea, eta abar. Ni neskatoegi nintzan orain-dik, amabi urte t'erdi neukazanarren. Gogora-tz.en naz, ni bai pozik zeru-urdin margozko zintakneure izekok neure uleetarako emonak ipiñinebazanean; gogoratzen naz, baita, Trouville'nautortu nebala pekatu iruditzen aur-atsegin ori...Gau baten arritu nindun experientzi bat eginneban.

Ia beti gaixorik egoan Maria Guelin'ek, sarri-samar negar-ziñuka ziarduan; nire izekok orduanloxingak egiten eutsozan, nire lobatxoari berbetiksamurrenak esanaz, buruko miña eukala-ta orain-dik kexaz. Ni, alan be, ia egunero, buruko miñazegon arren, ez nintzan estutzen, baiña gau batenMaria 'ren antzera negar egin nai izan neban.Negarziñuka asi nintzan, aulki baten jarririk,aretoko baztar baten. Juana ta nire izeko bat-ba-tean etorri jatazan ondora, zer neukan itanduz.Nik Maria'ren antzean erantzun neban: "Burukomiña daukat". Ez nekian antza kejazkoa egiten;iñoiz be ez neutsen buruan sartu al izan, nirinegar eragiten eustana, buruko miña zanik. Lo-

xingatu bearrean, pertsona aundi bati lez berbaegin eustan, eta asarre egin eustan neure izekoa-gan konfiantzarik ez neukalako, berak uste ebanba kontzientziko kezkaren bat-gaitik zala..., azkenbatean, itxi neban antz-artze ori eta aurrerantzeanez nintzan besteenik egin naiez ibilliko, "astoareneta txakurtxoaren" alegia ulertuz. Ni nintzan as-toa, txakurtxoari egiten eutsoezan leunketak iku-sirik, mai-gaiñean ipiñi eban bere anka astunabere txera pusketa artzeko; ai!, abere gaixoaren antzera egurrik artu ez ba neban be, artuneban neure ordaiña, bai, eta ordain orrek bizitzaguztira osatu ninduan, geiago izan ez nengian na-ba rmentzeko gogorik; orta rako egin neban aleginbakarrak garesti urten eustan!...

Urrengo urtean, neure amabitxi laztana joanzan urtean, barriro dei egin eustan nire izekoak,baiña oraingoan bakarrik. Oso desleitua aurkitunintzan, eta bi edo iru ebAn barru, gaixotu eginnintzan eta Lisieux"era eroan bear izan ninduen.Aundia zala uste eben nire gaixotasuna etzanbesterik Buissonets'eko baiño. Oiñakan ipiñiaz bakarrik, osatu nintzan. Eta neskatokendu bear eutson Jainkoak bizitzari lotzen eu-tson euspen bakarra!...

Maria'ren asmoa jaki ri nebaneko, lu rrean iñoribe neure burua ez lotzeko erabagia artu neban...

Teresa'ren bizitokiaIkastetxetik urtetean. Paulina ' ren antxinako

ikas-egoitzean egokitu ni neure erarajantzi-rik. Egiazko azoka bat za deboziiio gela ta bitxi-lekua, baratza ta Barren-barrenean,

adibidez, nabarmen egoan orman zur baltzezkogurutz aundi bat, Kristo barik; atsegin jatazanmarrazki batzuk; beste orma baten, zimera batmuselin-eunez ela larrosa kolorezko bedar etalora joriz korapilloturik; a azkenez, Paulina'renargazkia, amar urteko, geratzen zan orma guztiabakarrik artuz; argazki onen azpian mai bat eu-kan, onen gaiñean haiola aundi but eta txori askobarruan, onein zarata dotilu tsuk zoratzen ebezanikusten etozanak, baiña ez egiaz maite ebazanjaubetxoa... Ba eukan atraporio zuri bat be,neure liburu, ingurrazti ta olakaz beterik... Atrapa-rio orren gaiñean egoan Andra Mariaren irudi bat,beti lora barriz, eta kandelakaz orniduta egoana;inguruan santu ta askoren truditxoak; maskorrezbeterik zimera pittitak, kartoi-kajak, eta abar...Azkenez, neure lilitegia, berton zaintzen nebazanlorontziak (aurkitu aI izan nebazan Iorarik bi txie-nakaz) leia aurrean jarten nebazan. Ba-neukanbaratz-zain bat be "neure museu" barruan, etaortxe ipinten neban neure landararik kutunena,,,Leio ondoan neukan neure maia, oial berde bate-gaz estaldua, eta erdian kokatua, oial gañean,arezko erloju bat, Jose deunaren truditxo bat, erlo-ju-kutxa bat, lili-saskiak, tintontzi bat, eta abar.Jarleku errea batzuk eta Paulina' ren seaska zora-garriak osotzen eben tresneria. Txapitutu erruka-rri au, egi-egiaz, mundu bat zan biretzat, eta,Maistre'k lez, liburu bat osotu neinkean tituluonekin: "Neure bizitoki inguruko ibit legria". Ederjatan ementxe geratzea bakarrik ordu luzeetan,ikasten eta pentsatzen, eta neure begien aurreanedatzen zan ikuspegi ederra begiratzen...

Maria ba-joialajakiriik, nire bizitokiakberelillu-ra guztia galdu eban niretzat. Ez neban bakarrikitxi nai izan, unetxo baten be, laster joan bear

eban aizta maitea... Zenbat pazientzi-egintza eginbear izan zituan neugaitik! Aren gela aurretikigaroten nintzan bahoIxean, ots egin oi neutsonatea edegi arte, eta biotz-biotzez besarkatzen ne-ban; mosu-bilketak, olako barik aurkituko nintzandenpora guztirako. Berau Karmelo' n sartu baiñoilla bete lenago Menzon' era eroan nindun aitak,baiña lenengoaren aldean bestelakoa izan zanniretzat illuna ta garratza.

Bigarrenez Alenzon'era

Ez dakit zenbat negar egin neban amaLxorenillobi gaiñean, aztu jatan-eta aziano txorta bat,berarentzat artua, bertara eroatea. Edozek nalga-betzen nindun! Orain jazoten jalanetik besterazan orduan, Jainkoak emon bai daust igarokordan eze gaitik ez beeratzeko grazia. Joana gogoradakardanean, esker onez gaiñezka jarten jat ari-mea, goitik artu ditudan mesedeak ikusiz atan be.Niregan egin dan aldakuntzaii esker, ezagutu eziñanago!... Gura nebana zan, ziur, "neure egitadenjaubetza osoa euki, euren menpeko barik eurenetxeko-andra izan" (16). Kristo'ren Antz-13ideandatozan itzok barru-barru eragiten eusten; baiñaneure gurariakaz, zelanbait esan, grazi taiutu-ezinau erosi egin bear neban. Neskato bat ninlzanoindiño, zirudienez beintzat besteen naia baiñoez eukana; origaitik iñoen Menzon' go pertsonakizatez nintzala makal...

Leoniakjoan-etorri onetan egin eban bere saioaKlarisen konbentuan; alsekabetu nindun bere

(IC,) Kristaren Autz Bidea, 2.gn Hburua, 3B, 1 atala.

sarrera arrigarriak, maite neban, ba, ela joanaurretik ezin izan neban besarkatu.

Ez jat egungo aztuko aitaIxo gaixo onen ontasu-na ta esturea Leoniak klarisa abitua jantzi ebalaesatera etorri jakunean... Geure lez ari be arrigarriiruditen jakon au, baiña ez euskun ezer esan nai,Maria orren naigabetua ikusiz. Konben tura eroanginduzan eta an lendik, monastegi bati buruz,egundo sentidu ez neban lakoxe Aldigatxa izanneban; onek Karmelok ez lakoxe ondorioa ekars-tan, ak cdozeri begira arimea zabal-azten bai eus-tan... Lekaimeak ikusteak be ez eustan pozik emon,eta ez nindun ezek zirikatu eurekaz geratzeko;Leonia gaixoa, barriz, zoratmik egoan bere abitubartiaz. Bere begiah ondo begiratzeko esan eus-kun, ez genduzala geiago ikusiko-ta (Klarisak ezdira agertzen begiak beian dabezala baiño); baiñaJainkoa pozik geratu zan illabiko opariaz eta Leo-niak barriro erakutsi euskuzan bere begi urdinak,sarri malkoz beteak...

Alenzon laga genduanean, nik pentsatu nebana klarisakaz geratuko zala, au zala-ta Illargi-Erdikokaletik urrindu nintzan, biotza kikil. Aurrerant-zean iru baiño ez giñean eta laster gure Marialaztanak be ilxiko ginduzan...

Maria Karmel-konbentuan sartzen da

Urriaren 13 izan zan banaketa eguna!Buissonets - eko famili ugari alailik etziran gerat-zen alaba bi txikienak Ailaren abitik igesegin eben usoak; geratu ziranak be egaz egingurako eben arcikaz, baiña onein egoak makale-giak ziran oindiño egara artzeko...

Jainkoak, guztietatik txiki ta aulena zanari deiegin nai eutson ezkero,au bizkor ebillan bere egoakgaitu ta indartzen. Arek, bere ontasuna ta indarraerakustea eder jakonak, tresnarik gai-ezenak era-billirik, Zelina 'ri baiño lenago niri ots egin naiizan eustan, mesede au Zelinak geiago mereziizan arren; Jesusek ba ekian, zein makalnintzan ni eta orixegaitik gorde nindun ni lenen-go aitz-zuloan (Abest. 2, 14).

Teresa, bere barru-zimikoetatik osatua

Maria Karmelkomentuan sartu zanean, ni orain-dik oso kezkatia nin tzan eskrupuluz betea. Aurre-rantzean agana ustez joan ezin neinkcan ezkero,zerura zuzendu nintzan. Ara gora nire aurretikjoan ziran lau aingeruakana jo neban, dudak etabildurra ezagutu ez eben arima erru bako oneiklurrean sufriduten eban euren arrebatxoarenerrukia izango ebela uste nizanik. Umetxo antzeraitz egiten neutsen, euren artean azkena oar-azoaz,beti izan nintzala maitatuena, losingatuena neureaizten artean; eurak lurrean geratu ba litzaz be,eurak be bardintsu maite izango ninduela... Eurakzerura joan izana ez jatan iruditzen errazoi batnigaz aztuteko; bestera, jainkozko ondasunak eskuraeukirik, eurai guna atera ta bakea eratu bear leus-kidela, orrela erakutsiz zeruan be ba.dakiela mai-tatzen!...

Laster etorri jatan erantzuna; laster etorri zanbakera nire arimea bere olatu zoragarriakaz gai-ñezkatzen eta ulertu neban lurrean maitatua banintzan, zenean be bardin nintzala... Ordutik gei-

tu egin zan nire eraspena neure nebatxo ta aizta-txo oneingan, eta pozgarri jatan eurakaz sarri alai-tzea, erbesteko naigabeak gogor ekarri... eta eura-kaz Aberrian laster alkartzeko gogoa erakutsiz!...

V ATALA

GABONETAKO BIURPENABAYEUX' ERA JOAN-ETORRIA

Zeruak graziz asetzen ba nindun, etzan nik ola-korik merezi nebalako oso utsa nintzalako;birtute-rako, egia da, gogo bizia neukan, eta modu berezizatondu oi nintzan ortarako. Ona emen erakus-pun tu bat: Sendian azkena ninlzalako, ez nengoanoituta gauzak neurez egitera. Zelina 'k apaintzeneban biok lo egiten genduan gelea, eta nik ezneban etxeko lanik txikienean be eskurik jarten.Maria Karmelo'n sartu zanean, bein eta barriz,Jainkoari eder izatearren , oia egin edo-ta, Zelinakanpotik zanean, illun-abarrez lorontziak barrurasartzen saiatu oi nintzan. Esan dodanez, Jainkoa-rren soil-soilki egiten neban au, eta ez neban berazizakien esker onik itxarori bear. Ai!, alan be besterajazoten zan; Zelinak erakusten ez ba eustan arri-mena neure zerbitzu ez nengoan pozik,ela neure negar-anpuluv, erakutsi oi neutson...Gogaikarria nintzan egi-egiaz, neure sentikorta-sun goiegia zala-la. Olan, rnaite neban pertsona batnai-ezta naigabetzen bal ' neban, neure buruaznausitu ta negarrik ez egtiL bearrean, onek nire utsaez meetu aunditu Magdalena batek lez ne-gar egiten neban, eta a pur bat baretzan nin-tzanean,negarrez, negar oegin oi neban negar eginnebaleko... Alperrik zira n errazoiketa guztiak etaez neban jadesten akats ii tsusi ori kentzea.

Ez dakit zelan indar-azo neinkean Karmelilusiñoa, aurtzaroko zapietan nengoala oraindik!...Jainkoaren mirari lxiki bat bear zan, beingo batenni azi-azteko, eta mirari ori egin eban Gabon-Gabeko egun aiztu-eziñean. Gau argitsu onetan,Irutasun Santuaren atsegiñak dizdizka jarten di-ranean, Jesus,IJrnetxo eztiak, aldatu eban bertatiknire arimea gau zana argizko uiol biurturik... Beraneure mai tasunarren aul eta ininkor egin zan gauonetan, sendo ta kementsu egin nindun ni, bereartuaz jantzi ninduan eta gau zoriontsu ontatik eznin tzan garaitua izan burrukaldi baten be; besterabaiño, garaipenez garaipen joan nintzan, eta asineban, zelanbait esan, erraidol-karrera!... (Sal. 18,5). Itsu geratu zan nire rnalko-i turria eta aurreran-tzean bein edo bein ezikez eban emongo, eta nekeaundiz, olako urik; olan, errazoia euken au esatenebenak: "Ainbat negar dagizu umetan, geroago ezbait dozu malkorik jario bearko!..."

Eljurpena1886'ka abenduaren 25'la izan zan umezaro-

lik urtetako grazia artu nebana; berba baten, neurebiurpen osoaren gratia. Gau-erdiko mezatik gen-tozan, bertan euki neban nik Jainko sendo ta altsijaartzeko zoriona. Buissonets " era eldu giñean,pozgarri jatan tximinian naukazan zapalak artze-ra joatera. Antxiñako oitura onek ainbat pozaldiekarri euskuzan ume gintzazala, Zelina ' k, nigazteena rtintzalako antza, umetxo bat lez artuzjarraitu nai izan eban ni... Poz-eztitan egoan gureaita, nire pozkario oinak entzunik eta banan-banannire zapata birloratitah aterarik ustekabeka etozanzerak. Nire errege laztanaren zoriontasunak oin-diño geiago aunclitzen eban nirea; Jesus'ek,

umezaroko akatsetatik ni askatzea nai ebala adie-razo gurarik, kendu eustazan baita bere poztasunlauak; berak nai izan eban, aitak, gau-erdiko mez,atannekaturik, gogaikarri izan jakon nire zapatak txi-minian ikustea eta biotza zearkatu eustan berbokesatea: "Azkenez be, Jainkoari eskerrak, azkenen-go urtea da"... Mailletan gora igon neban neurekapelea izteko. Zelina'k ba-ekian zein sentikorranintzan eta negar anpuluak ikusiz nire begietanñirñirka, negar-gura zan bera be, asko maite bainindun eta ulertzen eban nire alsekabea: "O!,Teresa!", esan eustan, "ez zaitez jatsi, zeure zapa-tak bereala ikusteak naigabe geiegi ekarriko leus-kizu". Teresa, baiña, orain etzan lengoa. jesus'ekjada aldatu egin eutson biotza!

Anpuluak eukin, bereala jatsi nintzan bera etaneure biotz-taupadai eutsiz, neure zapatak artu taaitaren aurrean atera nebazan poz-pozikbertan egozan gauza guztiak, erregiña bat baizenalai. Barre egian aitak, bera be ba pozik jarri zaneta Zelina'k amesetan egoalakoan!... Zorionez,egia bera zan, Teresatxok barriro aurkitu eban lauurte t'erdiko zala galdu eban gogo-sendotasuna,eta onezkero beti iraun-azoko ebana!...

Argi-gau onetan asi zan nire bizitzako iruga-rren aroa, danetatik ederrena, zeruko graziaz be-teena... Beingoan egin eban jesus'ek nik amarurtean burutu ezin izan nebana, nire nai ona.gaznaiko izanik, iñoiz be falta izan ez jatana nunbait.Bere apostoluaklez nik be esan neinkean: "Jauna,gau osoan lan egin arren, ez dogu ezer artu" (Lk. 5,5). JesusMc, nigaz apostoluakaz baiño beerrukitsuago, berak artu eban sarea, bota ta arrai-ñez beterik eskuratu eban... Arima arrantzale bategin nindun ni. Gogo bizi-bizia sentidu neban

arimen onez alan egiteko, pekatarien onerakobatez be, lendikain bizi sentidu ez neban guraria...Sentidu neban, labur esanda, goi-maitasuna sar-tzen jatala biotzean; neure buruaz aztu bearraneukala besteai atsegin izateko, eta geroztik doat-su izan nintzan!...

Domeka baten, Gure Jauna Gurutzan antzeztu-ten eban argazki bat begiratzean, bere jainkozkoesku batetik erion odolak eragin eustan. Errukizbete nindun, odol ori iñor be jasoten alegindubarik lurrera jausten zala uste izanik. Espirituzgurutz ondoan egotea erabagi neban, bertatikjausten zan jainkozko iruntza artzeko, gero berauarimai banandu bearko neutscla ulerturik...Jesus' en gurutzeko garrasia durunduz neukanatertu barik neure biotzean: "Egarri naz!" (Jn. 19,28). Ilz oneik ixiotzen eusten barnean su bizi ta ez-ezagun bat. Edaten emon nai neutson neureMaitearl eta neu be arimen egarriz sustatua senti-du nintzan... Etziran oindiño abadeen arimakerakarten ninduenak, pekatari alindienak baiño;bizi-bizi opa neban betiko sutatik areik ateratea...

Pranzi niNeure goi-garra sustatzearren, Jainkoak eraku-

tsi eustan atsegin jakozala nire gurariak. Gaizkinizugarri batez berba egiten entzun neban, donga-keri aundiakaitik eriotzara epaitua izan zana. I txu-ra zanez damutu barik ilgo zan. Danez gaiñetiknai izan neban a infernura ez joatea. Ori lortzekoiruditu daitekezan bide guztiak erabilli nebazan.Neurez bakar ezin nebala ezer jakiñik, Jainkoarieskiñi neutsozan Gure Jaunaren mereziinentuazken-bakoak, Eleiz-Ama Deunaren ondasunak;

Zelina 'ri eskatu neutson agindu egoala meza batneure asmoz esateko, ez nintzan ba ausartzenneure izenean eskatzen, Pranzini, gaizkille aun-diagaitik zala esateko bildurrez. Zelina 'ri be ezneutson esan nai; baiña itaun samur eta ekin-estuak egin eustazan lez, iragarri neutson azkenezneure ixilla; barne egin ordez, lagunduko eustalaeskatu eustan neure pekataria bide oneratzen.Benetan eskertu neutson bere naia, orduan badanai izango neban izaki guztiak neugaz izatea erru-dunaren parkamena leia baten eskatzen. Ziurtzatneukan neure biotz-ondoan gure gurariak entzu-nak izango zirala; baiña, pekatarien alde otoitzeanjarraitzeko bizkortu nendin, seguru nengoala esanneutson Jainkoari parkatuko eutsola Pranzinigizagaixoari; eta nik olan uste izango nebala, baitaautortzen ez ba'zan be, danzuzko ezaugarririlt emonezta be; konfiantza oso osoa neukan Jesus ' en erru-ki mugabagean, baiña soil-soil eskatzen neutsondamuzko "ezaugarri bat", neure poztasunerako...Oso-osoan bete zan nire otoitza!

Eguneroko bat bera be irakurtea aitak galazoeuskun arren, ez neban uste aren esana austennebanik Pranzini'ren barriak ekazan orriak ira-kurriaz. Illa izan zan urrengo egunean artzen dot"La Croix". Zabal lzen dot to-itoka eta zerdakust?...O!, nire inalkoak salatu eben nire barru-eragiñaeta gorde egin bear izan neban neure burua...Pranzini etzan autortu, urkainendira igon eta buruazulo baltzetik igaroteko gertu egoala, bat-batezgoi-argi batek jota biurtu, apaizak urreralzendautson Gurutzea artu, eta iru bider mos-ukatzendituzauri doneak!... Gero, a ren arimea, poz aundia-goa izango da zeruan, da mu-bearrik ez 99-gaitik,baiño damutu daiten pekatari bategaitik! (Lk. 15,7) esan ebanaren epai errtrkitsua artzen joan zan.

Jadetsia neban eskatutako "ezaugarria" eta ezau-garri au pekatmien alde otoitz egiteko ni bizkortunendin jesus'ek egin eustazan doe ta grazienantz-alda zintzoa zan. Leen ez ete ziran izan Jesus'enzauriak, bere jainkozko odola ixurtzen ikusiz, nirebiotzean arimen egarria sartu zanekoa? Edatenemon nai neutsen euren mixerielatik garbitu bearebazan odol garbi-garbia au, eta nire lenengo semearenezpanakjoan ziran zauri doneLsi orrein gain jarte-ra!! ... O erantzun esan-eziñezkoa!... A!, grazi txitberezi onen ondoren, egunetik egunera azi jazanarimak zeruratzeko guraria. Jesus'ek samaritaremakumeari esana entzuten dodala deritxat:"Emoidazu edaten!" (Jn. 4, 7). Egiazko maile-tru-kea zan; arimai emotsen Jesus'en odola; Jesuseskintzen eutsozan arima oneik eurok bere jainkozkoirunizez ozkirrituta; olan uste neban nik areinegarria arintzea ta zenbat geiago edaten emon,geiago azten zan nire arima gaixoaren egarria etaegarri bizi auxe zan. Berak emona, bere maitasunedari atsegingarriena...

Giza-zientzia ta jainko-zientzia

Epe laburrean ni ateraten jakin eban Jainkoak,bira ta bira zelan urten ez nekiala nenbillen ingu-ru estutik. Ibilli-eragin eustan bideari begiratuz,aundia da nire esker ona; baiña au be gogotan artubearra dago; oinkada gatxena emana ba dago be,oindiño gauza asko geratzen zirala gainditu barik.Kezketatik aske onezkero, bere sentikortasun geie-gitik, garatuz joian nire espiritua. Aundia, ederramaite izan eban aldioro, eta aldikada ontanjaldtelzogogo ezin-aseakjo nindun. Ez jazan naikoa neuremaistreak ipinten eustazan ikasgai ta eginbearra-kaz, eta bakarrik niñarduan ikasten, batez be edestia

eta zienlzia. Beste gaiak ez eusten ardurarik emo-ten, baiña ikasgai bi oneik nire zer guzlia ekarren.Olan, epe laburrean, neure ikas-urteetan baiñoezagutza geiago lortu neban.

A!, espirituarentzat etzan besterik uskeria tanaigabea (Qo, 2, 11). Kristoren Anlz-Bideko zientziozdiarduan atala (17) sarri etorkidan pentsamentu-ra, baiña alan be laster aurkitzen neban aurrerajarraitzeko errazoia, ikast-aroan nengoala ta ezebala kalterik egiten neure buruari esanaz. Ez dotuste Jainkoa iraindu nebanik (ezagutzen dodanarren, onetan alperreko denporea urtu nebala), eznebazan ontan emoten ha ordu batzuk baiño; ezneban larregira jo, neure jakin-gurea ilduratze-ko... Sasoirik arriskutsuenean nengoan gazte ba-tentzat; baiña Jainkoak egin eban nigaz Ezekiel 'ekbere iragarkietan diñoana: "Neure ondotik igaro-tean, Jesus ' ek ikusi eban n.imaitatzeho garaia elduzala, alkartea nigaz egin eta berea izan nintzan...Bere soingaiñezkoz estaldu nindun, usain gozozi{,furtzi, jantzi guruz ornidu, balio aundiko sama-estunak eta bitxiak emonik... Urun utsez janaritunindun, eztiz eta Eder egin naz geroz-tik Aren begietan, Berak egin nau ni erregiñaaaltsu!... (Ez. 16, 8-16).

Bai, guzti ori egin dau Jesus'ek neugailik. Aita-tu ditudan berba guztiak, banan-banan, artu nei-kez eta ikusi zelan bete diran, danak bete be, zeatz-mea tz nigan; itz-egingo dot bakar-bakarrik"ugari"eralgi dauan jan riaz. Aspalditik janari-tzen nindun "uren utsez" , Kristoren Antz-Bideakdaukanez; auxe zan niri crn egiten eustan liburubakarra, ez nekizan ba oraindik Ebanjelioetan

(17) Kristoren, Autz-Biden, 3.gn 1 ilbunta, <18 atala.

gorderik dagozan ondasunak. Buruz nekizan neureAntz-bide maitearen ia atal guztiak, liburu txiki oriegundo be izten ez nebana. Udan neure ziskuaneroan oi neban, neguan maukerdian; itxi-eziñajatan. Izekoren etxean jolasgarri jatan oso. Nunurtengo edegi eta aurrean neukan ataltxoa buruzesateko eskatzen eusten. 14 urtekin, neure jakin-guraz. Ondo eritxon Jainkoari bear zala, oindiño,"uren utsari", "eztia ta orioa ugari be". Ezti eta orioau Arminjon abataren itzaldiak eskuratu eusten,"oraingo munduaren azkena eta geroko bizitarenezkutuak" gaiari buruz. Nire karmeldar maiteakaitari itxi eutsoen liburu au irakurteko; olan neureoituraz beste (nik ez neban aitaren libururik ira-kurten) baimena eskatu neutson au irakurteko.

Irakurle au be, neure bizitzako grazi aundine-tariko bat izan zan. Neure ikas-gelako leio ondoanirakurri neban eta barruan itxi eustan zauskadaesateko baiño barrukoi ta gozoegia jat.

Erlejiñoko egi aundiak, geroko bizitzako miste-rioak, murgildurik izten eusten arimea lurrekoaetzan zorionean... Zanak emoten eustan dagone-ko Jainkoak maite dabenentzat daukana (ez giza-begiz gero, biotzekoaz baiño) (1 Kor. 2, 9), etabetiko sasiak ez daukola zer-ikusirik bizi-oparipitiñakaz ikusiz (Err. 8, 18), nik maitatu gura neban,Jesus maite izan gartsu, al nebanez aZilla maite-agiri emon... Itz asko kopiatu maitasun oso taJainkoak bere autatuai Jainkoa berbera sari aundita betikoa izangojaken momentuko arrera. Asper-tu barik bir-esaten nitun nire biotza ixetu ebenmaitasunezko berbak...

Teresa eta Zelina, biotzeko aiztak

Zelina, nire pentsamentuen ixil-barne egiñazan. Gabonak ezkero alkar ulertzekoak gintzazan;adin-alderik ez egoan onezkero, luze-laburreanazia nintzan, eta batez be grazian... Aro au baiñobaiño leen, penaz nengoan sarri Zelina'ren ixillakezagutzen ez nebazalako; oso txikia nintzala esa-ten eustan berak, "aulki baten parera" eldu bearraneukala, berak nigan konfiantza izateko... Atseginjatan aulki txairo orren gaiñera igotea, bere alboannengoala, eta zentzunez berba egiten neutsan;baiña alperrekoak ziran nire maiñak, aldea egoanoindiño bion artean!...

Jesus'ek, guk biok batera aurrera egitea naiizanik, odolaren lokiz baiño gogorragoz alkartuebazan gure biotzak. Biotzeko aiztak egin gindu-zan. Gugan osotu ziran Gurutzeko Juan DeunarenMaite-kantaho itzok (emazteak senarrari esanetan):

Zure lorratz atzetikbidean dabil tza neska gazteak,txinpartak iku tuta,ardao onduaz ixerbelJainko-lurnmetan bizkor barneak (18).

Bai, leiatsujarraitzen ditugu Jesus'en oiñalzak;Berak esku-beteka gure arimetan ereiten zituanmai telxinpartak; ardao atsegintsu ta sendoa, edalenemon oi euskuna; gure begien aur ean desager-tzen zituan iraizeko gauzak eta gure ezpanetatikerneten Berak bizt-azoten euskuzan maitasunez-ko arnas-artzeak.

(18) Gp rutzehu Juan Deuna, Maite-hanta, 25 aapaldia.

Begitu-lekuan gabero geunkazan autuak baizirala samurrak! Begiradea urrunean murgil, begiragenkargun itargi zuria zelan joian gorantz, astiro-astiro, zugatz aundien ostetik...; izadi lokartuarengaiN ixurtzen zituan zidarrezko dizdizak... izardistirantak ñirñirka zeru sakon gau-aizeñoaren bafada neia, laiño zuriak kulunkanjarriz; guzti onek gure arimak zerurantz jasotenzituan, oindiño "gibelalde aratza" besterik ikuska-ten ez geuntson zeru ederra...

Ez dakit oker nagoan, baiña uste dot gure ari-men jarioa Santa Monikak bere serneagaz izanebanaren antzekoa zala Ostia'ko portuan konortebarik geratzen zanean Egilleak sortutako gauzaarrigarriak ikusiz... Us te dot goi-goiko graziak artugenduzala, santu aundiai emondakoen antzekoak.Att tz-Bideak diñoanez, Jainkoa batzutan emon oida dizdiz izugarri artean, beste batzutan "gozaroezaugarri ta irudiakaz" (19). Orrelaxe agertzen zanA gure arimetara, baiña zein leun gardena zanJesus gure begietatik estaltzen eban zapia!... Ezegoan ezpairik, onezkero etziran bearrezko fedeata itxaropena, maitasunak izten euskun lurreanbillatzen genduna aurkitzen. "Bakarrik aurkituz,mosutu ginduzan, aurrerantzean inok be ez g indu-kez ezetsiko (Zt. 8, 13).

Sarri JaunartzenGrazi ain aundiak ez ziran frutu barik geratu-

ko. Oneik be ugariak izan ziran. Birtute-jardunaerrez eta berezko egin jakun. Lenengotan, nire be-ta rteak salatzen eban burrukea, baiña apurka apurka

(19) Kristo'ren autz- Bitlea, 3.gn liburua, 45, 4 atala.

ostendu zan zirriada ori eta ukapena errez eginjatan lenengo unetik Jesus'ek esan eban: "Dauka-nari geiago emongo jako eta ugaritasunean igeriegingo" (Mt. 13, 12). Leialki artutako grazi bat-gaitik, beste asko emoten jatazan... Berbera emo-ten jatan Jaunartzean, ni itxaroten ausartzen nint-zan baiño sarnago... Legetzat lez arturik neukanneure autor-entzuleak izten eustaza n Jaunartzeakegiteko oitura, bat bera be laga barik, baiña berakesaten eustan bestetan, nik geiago iñoiz be eskatubarik. Garai ontan ez neukan orain daukadanausartzia, bestelan be beste modu batera jokatukoneban; nik uste dot, izan be, arima batek bereautor-entzuleari adierazo bear dautsola Jaunaartzeko daukan guraria; A ez da egunero zerutikjasten, kopoian geratzeko, beste zeru bat, lenen-goa baiño askozaz be mai teago dauan beste zerubat aurkitzeko baiño; geure arimako zerua, bereirudira egiña, Irutasun gurganiaren jauretxe bi-zia.

Neure naia ta neure biotzaren asmo zuzenaikusten eban Jesus'ek, gura izan eban, maietzi-llaren barruan, autorentzuleak ni astean lau bi-der Jaunartzen iztea ela, illabete eder au igarota-koan, bostgarren bat geitu eutson jai bat osoatzenzan bakolxean. Negar-malko gozoak erioen nirebegiai autortegitik urteten nintzanean; Jesus ber-bera zala begitanduten jatan niri emon nairikebillena, oso labur egoten bai nintzan autortegianeta ez neban iñoiz neure barruko sentirnentunkiragarri. Nenbillen bidea zuzena ta argia bait zan,ez neban bear Jesus ez beste Arima-zuzentzailleak ispillu kirrnen jatazan niri, arime-tan Jesus diztiratzen ebenak, eta esan oi neban,neure bamirako, Jainkoak ez ebala bitartekorikerabilten, zuTenean jokatu baiño.

Baratz-zaiñak frutu bat arduraz bete la sasoiaurretik umotzea nai dauanean, ez da zugalzetikdingilizka izteko, mai guri-guri atondu baten gai-ñean jarteko baiño. Asmo bardiñagaz Jesus'ek bebere graziz bete eroian loratzea... Bere bizitz ilko-rreko egunetan, pozez zoraiva, esan ebanak. "Aita,eskerrak Zuri, gauzok jakitunai eta zuurrai estal-du ta txikilxoai agertu daulsezuzalako" (Mt. 11,25), bere ernikia dizdirazo nai izan eban niregan;ni txikia ta makala nintzalako. Bera jasten zanniganuniz; ixillik eskolatzen nindun bere maita-suit-gaietaz. A! euren bizia ikasten egin dabenjakitunak, niri itaunka etorri ba'litzaz, arriturikgeldituko ziran amalau urteko neskato bai ikusizosotasunezko ezkutuak ulertzen, euren jakitunakezin iragarri dautsezan ezkutuak nunbait, orreikeukitea gogoz txiroak izan bear dalako!...

Juan Gurtrtzekoak, bere Maite-kantan, diñoa-nez:

Ez argi ez gidaririk,biotza sutan eukana ezik.Gau onek zuzentzen ninduneguerdi-argiak baiño be obeki,jakin bere nik ederkiba nekian Arengana (20).

Karmeldegirako deiaKarmeldegia zan toki ori; baiña "nik maite

neban Aren kerizpean atsedendu aurretik", (Abest.2, 3), proba askoz igaro bearra neban. Baiña Jain-

(20) Guurutzeko Juan Deuna, Arimaren Gau 3-4 aalpal-diak.

koaren deia premiña premiñazko zan ezkero, su-garretik igaro bearra izan ba neu be, egingo nebanJesus'egaz zintzo izatearren. Neure goi-bideanbizkortzeko, arima bat bakarra aurkitu neban, neureAma maitearena... Nire biotzak arenean oiartzunleiala idoro eban eta beronen laguntza barik eznintzan elduko bost urte lenago bera zeru-intzezbustitako lurgaifiean artu eban ur-ertz onetsiara...Bai, bost urte ziran zuga ndik, Ama maite, banandunintzala. Galdu zindudazala uste neban, baiñaproba-unean zeure eskua izan zan jarraitu bearneban bidea erakutsi eustana... Poz ori bear ne-ban, Karmeldegiko iztokiko alkar-izketak gero tapenagarriagoak egiten jatazan-eta; neure gurariaezin aitatu, moja sartzekoa, norbait ezezko eukibarik. Mariari eritxon gaz teegia nintzala ela aleginguztia egian nire sarrera galazoleko. Zeuk be, eneAma, ni aztertu naiez, alegiñak egin zinduzaniñoiz ni bakelu nendin. Beraz, benetako bokaziño-rik euki ez ba neu, lenengotik atzeratuko nintzan,Jesus'en deiari erantzun gura neutson baizen arineragozpenak aurkitzen nebazan. Zelina'ri ezneutson iragarri nai izari ain gazte Karmelo'nsartzeko neure guraria, eta geiago naigabetzennindun orrek, ari ezertxo be ixiltzea gogor begogor jatan-eta... Atsekabo onek ez eustan luzaroiraun. Las ter izan eban nire aiztatxo lazla nak nireasmoaren barri ela niri ]neukan asmoa burulikkentzen ibilli bearrean, sen Ixalogarriz onartueban Jainkoak eskatzen eutson buru-ukapena. Arenukapenaren aunditasuna ulertzeko, noraiñokoazan gu bion alkartasuna c zagutu bear da... Arimabat bera zan, zelan edo alan esateko, gu alkartzenginduzana, bizia emonik_ Illabete batzuk zirane-tik, alkarrekin gozatzen ge rxduan neska gazte batzukamestu daikeen baizen biizitzarik gozoena; dana,

gure ingurumari, geure atsegiñetan joian askata-sun aundiz genbiltzan; itz baten, nik esan oi ne-ban gure bizitza zoriona bera zala, eta au askatasunosoz itxi egin bear genduala, eta nire Zelina kutu-nak etzan bape asarratu.

Kejaz egon daitekean bera be, Jesus'ek beraridei ez eutsolako aurrenan... Dei bardiña izanikberak joan bear eban lenengo!... Baiña martiriendenporan lez, espetxean gelditzen ziranak eurenanaiai bakezko mosua poz-pozik emoten, areanburrukatzera lenengojoiazanai eta alaitu oi ziran,bear bada, eurak liskar gogoi •ragoak eukiko ebeza-la pentsaurik. Zelinak be era berean pozik itxieban TERESA eta bakarrik geratu zan burrukagogor ainizatsurako, bere maitasunaren bitxi autatulegez Jesus'ek eroiana...

Teresak bere goi-deiaren barria, aitarii ragarten

Zelina egin zan nire burruka ta sufrimentuenjakitun. Bere bokaziñoa lez artu eban nirea. Ezeukan onen kontrakoen bildurrik; ez ekian alanbe zelan aitari esan... Zelan adierazo itxi egialabere erregiña, orduko be iru nagusiak opetsi eba-zanari?... A!, zenbat barru-zauskada sufridu bearizan nituan ari esatera orduko!... baiña erabagibearra neukan!... Amalau urte ta erdi beteko ni-tun. Sei illabete geratzenjatazan Gabon gaberako;nik orduantxe sartu nai neban, aurreko urtean"neure grazia" artu izan neban ordu-orduan.Pentekoste eguna aukerau neban neure ezkutuaundia ari esateko. Apostolu Santuai eskatu neu-tsen egun osoan neure alde eskatzeko, buruanjarri eidezala esan bear nebazan berbak... Euroketziran bear bada neskato bildurti bati lagundu

bear eutsoenak, otoitzez eta ukapenez apostoluenapostolu Jainkoak aukeratutakoari ain zuzen be?...

Arratsaldean izan zan, bezperetatik genlozala,neure aita maiteari itz egiteko erea eskuratu jata-na. Potzu-aora joan nintzan jarten, eta antxe, es-kuak alkar, izadiko arrigarriak ikusten nengoan;eguzkiak, bere izpiak orduko euren su-indarramotel, zugatz tantaien goiak urreztatzen ebazan,berton ziarduen oindiño kantari lxorilxoak eurenarrats-otoitza. Aitaren irudi ederrak zeru-itxurazegoan; bakez aseta eukala biotza, iruditu jatan.tautik esateke, albora joan nintzakon jartera, be-giak orduko negar-malkoz beteta. Samur-samurbegiratu nindun eta neure burua arturik berebiotz gaiñ jarri eban, au ziraustala: "Zer jazotenete jako nire erregiñalxoari?.'. Esan...". Gero, berebiolz-eragiña gorde nairik jagi egin zan, ela ibiltenasi astiro, bere eukala beti nire burua.Negar artean iragarri neutsan neure Karmelo'nsartu naia. Aren malkoak orduan neureakaz nas-tatu ziran; baiña ez eban itzik be esan neurebokaziñotik okertu neikeanik; oraindik oso gaztenintzala esan eustan erabagi ain astuna artzeko.baiña nik ondo eutsi neutson neure asmoari, etagauza errez zuzena zan ezkero, laster konturatuzan nire guraria Jainkoarena berarena zala eta,bere fede aundiaz, Jainkoak, berari alabak eskatuzohore aundia egiten eutsola esan eustan. Luzaroibilli giñan ara ta ona pasiatzen.

Nire biotza, aita bardingabeak ontasun gozozartu ebazalako nire barru-ixillak, arindu ta poztua,atsegin aunditan aurkitzen zan bereaz. Aita, ziru-dianez, oparo beteak dakarren zorion baketsuanegoan. Santu batek Iez berba egin eustan eta bere

itzak gogoratu nai neukez eurak emen idatzidagidazan, baiña euretatik ez dot iraun-azo gomu-ta lar usaindu bat baiño, adierazo dagikedan.

Ondo be ondo gogoratzen dodana nire erregemaiteak konturatu barik egin eban sinboluzkoegintza au izan zan. Ain goi ez egoan orma batenalbora urreratmik, loratxo zuri batzuk erakutsieustazan, lirio pitin batzuen antzekoak, eta loraoneitatik bat arturik, emon eustan, Jainkoak zela-ko arduraz berau erneazo eta iraun-aro eban egunortara arte, azaltzen eustala. Berari entzunaz, neureistoria entzuten nebala uste neban, antz-antzekoabait zan jesus'ek lorabcoagaz eta Teresatxogaz egin-dakoa... Erreliki bat lez artu neban loratxo au etakonturatu nintzan, aitak, berau artukeran, sustraiguztiakaz, bat be ausi barik, atara ebala;jarraitu bear ebala zirudian beste lurralde baten,bere lenengo goizaldeetan bizi izan zan baiñoemokorragoetan. Aita nigaz une batzuk lenagoegiña bera zan, Karmel mendira igoten itxi, nikbizitza emon nitun len-oinkaden testigu zan ibarjoriari agur egiñik.

Neure Antz-Bidean jarri neban neure loratxozuria, onela iñoan atallxoan; "Gauza guztien ganezKristori izan bear dautsagun maitasuna dala-ta"(21), eta ortxe dago oraindik; gara ausi jako bakar-bakarrik suster ondotik. eta onekin Jainkoak adie-razo nai dauslala dirudit laster ausiko ditula bereloraixoaren lokiak eta ez dautsola lurrean zimelt-zen ilxiko.

(21) Kristoren Autz-Bidea, 2.6rn liburua. 7 atala.

Isidoro Guerin'en jazarketaAitaren baietza lortu ondoren, uste izan neban

ezeren bildur barik egaz egin nengiala Karmelde-gira, baiña nire goi-deiak oindiño proba gorriakizango ebazan. Izu-izuz neure osabari iragarrineutson artutako erabagia. Asmatu leikezan txera-samurrak egin eustazan, baiña joateko baimenikez eustan emon; bestera, 17 urte bete arte bokazi-ñorik aitatu be ez egiteko esan euslan. Giza- zuur-tasunaren kontrakoa zan, iñoan berak, 15 urtekoneskato bati Karmelo'n sartzen iztea. Karmeldarmojen bizitzea, munduaren begi-aurrean, filoso-fu baten bizi-modua zan, eta erlijiñoan zerbitzutxarra egitea litzakean experientzi bako neskatobati berton sartzen iztea... Mundu guztiak txartoikusiko leuke, ta abar. Esan eustan baita, berak nirijoaten izteko mirari bat bearko litzakela. Argi ikusineban nire errazoiketa guztiak alperrik izangozirala, beraz alde egin neban andik biotz garratzurratua. Otoitza zan nire pozbide bakarra; eginegiala eskatzen neutson Jesus'i eskatzen zan miraria,orrelaxe bakar-bakarrik erantzun nengikiolako beredeian.

Aldikada naiko luzea igaro zan neure osabaribarriro ilz-egiten ausartu nintzaneko. Gogor egi-ten jatan, oso gogor, bere etxera joatea. Bere alde-tik, barriz, aztu zala emoten eban nire bokaziñoaz;baiña geroago jakin neban, nire atsekabeak alde-ko frutua ekarri eustala. Itxaropenezko erraiñubatek nire erimea argilu baiño len, Jainkoak naiizan eban, nik iru eguneko martirilza gogor-gogo-rra niri bailtzea. O!, proba ontan baiño obeto ez dotiñoiz be ulertu Andra Mariaren eta San Jose'rensamintasuna, Urne Jesus'en billa... basamortu ilsbaten aurkitzen nintzan, edo obeto, nire arimeak

lemazain bako itxas-ontxitxo bat zirudian, ekatxa-ren mende itxia... Ba dakit, lo egoan Jesus neureontzitxoan, baiña gaua illuna zalako ezin ikusi, ezegoan argirik arean be, tximista batek ez egiandizdizik odei baltz-illunak... Ziur asko, tximistenargia, argi tristea da; baiña, alan be, ekatxa lertubalitz bete-betean, Jesus ikusi neikean une baten...Arimearen gan sakon illuna zan... Jesus lez ortuanbere il-egiñean, bakarrik nengoan poz-izpi barikez lurrean ez zeruan, Jainkoak bertan beera itxininduala zirudian!... Izadiak parte artu ebala emoteneban nire garraztazun goibelean; iru egun oneinbarruan, eguzkiak ez eban itxi bere izpietatik batbe ikusten eta euri-jas ikaragarriak jausi ziran.(Konturatu naz, nere bizitza gorabera garra tzi-tsuetan, izadia beti zan neure arimearen irudia.Malkozko egunetan, zeruak negar egiten ebanneugaz; pozezko egunetan, eguzkiak bere izpi alaiguztiak bialtzen zituan eta zeru urdiña ez ebanodei batek be illuntzen...).

Azkenez, laugarren egunea , larunbatez, zerue-tako Erregiña eztiari sagaratutiko eguna zala, neureosaba ikusten joan nintzan. Nire ez-ustekoa baiaundia begiratu ta bere lan-gelara eroan nindu-nean, nik eskatu be egin barik!... Agirakaz asijatanmaitekiro, nik bildurra ba neutso legez. Gero esaneustan, ez egoala zetan mirari bat eskatu, Jainkoa-ri eskatu eutsola lau-lau "mobidu egiola biotza"eta entzuna izan zala... A!, ez neban izan Mirariazetan eskaturik, miraria niretzat eginda egoanonezkero. Nire osaba etzanlengoa. "Giza-zuurtasu-na" aitatu be egin barik, ni loratxo bat nintzala,esan eustan, jainkoak artu Trai ebana eta beraetzala geiago orren aurka agertuko...

Azken erantzun au egi-egiaz zan berari egokio-

na. Beste denporetako kristiñau onek bere biotze-ko alaba orde bati izten eutson mundutik urrinbarrutzen. Nire osabak samur eta zuur jokatueban. Neure proba bitartean ez dot uste berariburuzko berbarik aitatu neba nik; konturatzennintzan Teresatxo gaixori eutson errukiaz; olan,osabaren baimena lortu nebanean, arek emoneustan berea, baiña nire joateak naigabetu egingoebala adierazorik... Ait Gure senidarteko maiteakez ekian oindiño opari bardiña beste bi bider ba-rriztu bearko ebenik... Baiña, eskatzeko eskua betiluzatu oi dauan Jainkoak, ez dauala utsik luzatzen;bere adiskiderik maiteenakidoro leikee bertan etabear daben indarra ta kemena atara ugari beugari... Neure istoritik urruti naroia bio tzak; ber-tara biurtzen naz ia-ia alaz. Osabaren erantzunondoren, zuk, Ama, ulertuko dozu zein pozikbiurtu nintzan Buissonets'erako bide artzen, zerueder ba ten azpian, odeiak oso-osorik urtuak ziran...Urtua zan baita nire arimako gaua. Jesus'ek, itxart-zean, poztasuna biurtu eustan barriro, olatuenotsa baretua zan; probaren aizearen ordez aizerioarin batek asetzen eban nire oiala la uste nebanbeingoan elduko nintzala neugandik ur-ur ikus-ten neban ur-ertz bedeinkatura. Egon be neureontzitik ur nengoan, baiña akatz bat baiño geiagonarrastu bear neban eta bere argi-torre dizditsuaezkutatuz, andik, kaia sutsu be sutsu opa izanetik,itzulera barik, urrin arriskuz izutu.

Nagusiagaz eragozperikakNeure osabaren bai mena jadetsi ta egun ba-

tzuetara, zeu, ene Ama ikusten joan nint-zan eta neure poztasuna iragarri neutzun, nire

proba ta naigabe guztiak joanak ziran-eta. Baiñaaundia izan zan nire naigabea, zuk esan zeusta-nean, Nagusiak ez ebala nai ni sartzerik ogetabaturte bete arte... Iñok be ez eban uste onako aurka-korik, daneta tik garaitu eziñena; alan be, bildurtubage, neu joan nintzan aita ta Zetina'gaz gure Aitaikusten, ia au zutitu ta geurera ekarten genduan,nire Karmelo'rako goi-deia zala argi erakutsirik.Guztiz otz artu ginduzan. Nire aita bardinbageakegoki zala uste izan eban, bere erreguak nireakazbaRea. Ezek be ez eban aldatu al izan aren aria.Itxaron arren ez egoala arriskurik, esan eustan;eroan neinkela karmeldar bizitza etxean, gorpu-tza zigortuz disziplina artu ezagaitik, ez egoaladana galduta... eta abar, eta Ibar. Bera etzala Got-zain jaunaren ordezkoa baiño esanaz amaitu eban,eta ak izten ba eustan Karmelo' n sartzen, berak ezebala zer esanik Negarrezko itxaso egiñikurten nintzan aren etxetik; aterkiak estaltzennindun zorionez, euria upelka etorren-eta: Aitakez ekian ni zelan poztu... Bayeux'era eroangonindula egindu eban eskatzen neutson baizenlaster, azkeneraifto eltzeko gerlu negoalako. Baitaesan neban Alta Santuagana be joango nintzala,Gotzain jaunak Karmelo'n sartzen izten ez baeustan amabost urtekin...

Gu Bayeux'era joan aurretik gauza asko ziran,Nire bizitzea, azatelik, bardiña zirudian; ikasi,marrazkiklaseak Zelina'gaz eta nire irakasleak arioneko aurkitzen ninduan bere ikasgairako. Aurre-ra niñoian, batez be, Jainkoaren rnaitasunean;biotzean sentitzen nitun ordurarte ezagutzen eznebazan zauskadak; noizik bein egiazko maite-zorraldiak. Gau baten, Jesus'i bene-benetan maitenebala eta maitatua ta goretsia izan eitela tokiguztietan zelan esan ez nekiala egonik, min aun-

dia nerabillen buruan inpernulik iñoiz be ez ebalaartuko maitasunezko egintza bat bakarra; orduanJainkoari esan neutson, pozgarri izan ekion, onar-tuko neukela leku ortara egotzia izatea, beti-be ti-koz maitatua izan zedin biraozko toki orretan...Ba-nekian onek ezingo eutsola aintzarik emon,geure zoriona besterik ez dau gura-ta; maitatzendanean, milla zorakeri esan bear izatendira. Nik olan berba egiten ba neban be, etzanzeruak erakarten ez nindualako; zerua orduanniretzat mai tasuna baiño etzan eta barruan sentit-zen neban, Paul deunak lez, erausi nindun Jain-koagandik ezek be ezingo nindula bereizi...

Umetxoen arimea

Mundua laga aurretik, Jainkoak umetxoen ari-mak urretik ikus teko poza emon eustan. Familikotxikiena nintzan lez, iñoiz be ez neban izan zorionau. Ona zelako jazoerak sortu eben ori niregan.Emakume gaixo bat, geure senidarteko batenneskamea il zan oindiño gazterik, iru ume osotxiki itxirik. Bera gaixorik egoan bitartean, neska-to biak geure etxean artu genduzan; nagusienaksei urte besterik ez eukazan. Eurakaz nengoan niegun guztian eta atsegin ja-tan zein zindo siñisteneusten esan oi neutsen guztia. Naitaezkoa da Ba-teo santuak arimetan jartea teologi birtutezko azioso sakona, eurok agertzen bait dira ume-umeta-tik eta geroko ondasunen itxaropena naikoa jakeburu-ukapenak onartu al izateko. Neure alabalxobiak pozik euki nai iza ten nebazanean ulertuneban, lilluratu leikezan jos tsuillu ta gogokiakbearrean, itz-egin oi neutsen Ume Jesus'ek ze-ruan ume onai betiko saric-taz. Euretatik aundie-nak, errazoia garatu-berri €?ukanak, pozezko begi

dizditsuakaz begiratzen ninduan, milla itaunzoragarri egiten eustazan Jesus umeari buruz, etabere zeru ederrez, eta agintzen eustan bere arreba-ri men egingo eutsala beti. Nire esaten eustanez,"andereñoak" erakutsitakoa bere bizitza guztianez ebala aztuko, iñoan...

Arima errubako oneik urretik ikusiaz, ulertzenneban, zelako zoritxarra zan eurentzat euren adi-men-itxartzetik ondo ez aztea; emen daukagu eukibe argizagi leuna, birtuteen sellua naiz txarrarenaitsatsita itxi geinkena... Ulertu neban jesus'ekEbanjelioan esan ebana: "txikit.xo oneitariko batigaiztakeria erakutsi dagionak, obe leuke itxas-ondarrera jaurtia izatea" (Mt. 18, 6). At, zenbatarima elduko ziran santutasunera, ondo zuzen-duak izan ba litzazt...

Ba-dakit, Jainkoak ez dau iñor be bear bereegiña burutzeko, baiña bara tz-zain trebe bati inda-rra damotsan lez landara bitxi ta samurrakjagote-ko, ortaz bear dauan jakituria emonik, naiz-taBeretzat gorde eurak ernemintzeko ardurea, Je-sus'ek be olantxe gura dau, guk Berari laguntzea,arimen Jainkozko lanean.

Zer gertatuko litzake baratz-zain trakets bateklandarak ondo iñausiko ez ba litu? Bakotxarenizaera ezagutu barik, mertxikondo batetik larro-sak atara nai ba leuz?... Zugatza il-azoko leuke,beste aldetik ona ta frutu onak ekarteko gai zana.

Ume-arotik jakin bear da ezagutzen Jainkoakzer eskatzen dautsen arimai, aren graziaren eragi-ñari gero lagundu al izateko, egundo be ez aurre-ratu ez berari galgarik ipiñi bage.

Txoritxoak gurasoai entzunez ikasi oi daben

bezela abesten, u metxoak be antzean ikas ten dabebirtute-zientzia, Jainko-maitasunaren kantu eder-ederra, eurak bizitzan era Luten arduraten diranarimen ondoan.

Kanario eta papo-gorria

Gogoratzen naz: kanario bat neukan neuretxonen artean zoragarriro abesten ebana, eta baitapapo-gorri bat be, ama batek lez zaintzen nebana,aske izan aurretik kaiolatua. Giltzapetu gaixo onekez eukan gurasorik abesten erakutsi egioenik, baiñagoizetik gabera laguna eban kanarioaren txorro-txio alaiak, abestu nai izan eban... Au etzan errezapapo gorri batentzat; onen abots bigunak bereasufridu eban bere musika inaisuaren abots oze ne-ra egokitzeko. Bitxia zan ikustea txoritxo gaixoa-ren indarketak, baiña azkenik lortu eban nai ebana,bere kantua ba, me-bigunago zalarik be, kanarioa-ren antz-antzekoa genduan.

O, ene Ama maite!, zeu izan ziñan niri kantetanerakutsi zeustana... Zeure abotsa izan zan niumetatikbirloratu ninduna, eta orain pozgarrijat,zeure antzeko nazala!, esa ten entzutea. 13a- dakitoindiño urruti nagoala, baiña, aula nazau arren,itxaroten dot, beti-betikoz zerk takoxe kantua bir-esatea...

Karmeldegian sartu nintzan aurretik, neurebizitzaz eta munduko mixeriai buruz ainbat expe-rientzi izan nebazan, baiña zeaztasun orreik urrineroango nindukie; nere bokaziño kondaira biurtugura dot.

Bayetueera

Urrillaren 31 izentatu zan Bayeux' era egin bearneban osterarako. Bakarrik joan nintzan aitagaz,biotza itxaroz gaiñezka; baiña biotz-jota be bai oso,gotzaiñaren aurrera niñoiala-ta. Lenengo neurebizitza egingo neban ikustaldi bat neure aiztaklagundu barik, eta bizita au Gotzain bati! Nik,egiten eustezan itaunai erantzuteko izan ezik berbaegin bearrik izan ez neban, onek, zetara giñoiazanazaldu bear neban, errazoiak ipiñi Karmeldegiansartzeko zergaitik niñoian baimen eske, berbabatean, neure goi-deiaren tinkotasuna erakutsibear neban. A!, aldatz-gora bai egin jatala juan-etorri au! Jainkoaren grazi berezia bear izan zanneure lotsa menperatzeko... Baita egia da, "maita-sunak ez dau iñoiz aurkitzen, al dana uste dau,oro, eta daihena" (22), Jesus'en maitasunak bakar-bakarrik gaindutu leikedazan eragozpen oneiketa ondoren etorri ziranak, Berak nai eban, ba,nire bokaziñoa onartua izan zedin opari aundienbidez...

Orain, Karmeldegiko bakartadean gozatsunagoalarik (ain gartsu opa izan nebanaren keriz-pean nare) (Abest. 2, 3), neure zoriona, uste dot,erosi dodala guztiz merke eta proba aundiagoakbe eroateko gertu nago oraindik eskuan ez baneuka.

Itxasoka jausten zan euria Bayeux'era eldugintzazanean. Aitak, ez eban ikusi nai izan bereerregiñatxoa gotzaintegian bere jantzi ederra danabustita, omnibus batera igon-azo ta katedraleraeroan eban. An asi ziran nire zoritxarrak. Jaun txit

(22) Kristoren autes-Biciga, 3.gn liburua, 5, 4 atala.

aundia, eta bere apaiz-andana illeta ga-rrantzitsu baten aurkitzen ziran. Eleizea lutuzjantzitako andraz beterik egoan eta mundu guz-tiak begiratzen zituan nire soiñeko argia ta kapelazuria. Pozik urtengo neban eleizatik, baiña pen-tsatu bere ez, euria zan-eta. Ni geiago apalasteko,Jainkoak nai izan eban, aitak ni lau-lau katedrale-ko aurrenengo jarlekuctaraiiio eroatea; naigabe-rik ez emotearren, onez artu neban au,13eyeux'kojente onari, nik emon ez gurago neban distraziño—bidea emonik... Azkenik atsegiñez arnasa artu alizan neban alboko kapilla ba len, altara nagusirenostean aurkitzen zanean, eta an egon nintzanluzaro, errezau ta errezau, euria atertu ta urten alizan arte.

Urtetean, aitak ango oclerlasunak miretsi era-gin eustazan, utsik zan baino askoz aundiagoazirudianekoak; baiña pentsamenlu bat bakarriknenkarren buruan ela besteak ez ninduan kezka-tzen. Zuzenean joan gifiean Reverony Jaunarenetxera; ba-ekian zelan gific)iazan ela berberak izen-latu eban gure juan-etorriaren eguna; baiña kan-potik zan; denpora kaleetan zear ibilli bearizan genduan; oso tristecth iruditu jatazan oneik.Azkenean, golzain tegi in gurura la aitak otel politbaten sar-azo ninduan, cririen nik ez neutson omenaundirik egin sukalde on n t, Aita Lxo gaixo au nigazportatzen zan ia siñistu eziñeko samurtasunez; ezatsakabetzeko esaten Gotzain Jaunak ziurasko emongo austala eskatzen Pizkat atse-dendu ondoren, itzuli Si ñan Reverony Jaunarenetxera; beste jaun bat eldZl zan ordu berean, baiñabikario orokorrak eskatu eutson itxaro-teko eta lenengo artu jnduzan bere bulegoan(jaun gaixo arek izan eb zan aldirik gogait egitekobe, gure bisitea luze joar-x zalako).

Wverony Jauna oso maitekor agertu zan, baiñagure ikustaldia ondo arrigarri izan jakola, uste dot.Irribarrez begiratu nindun itaun batzuk egiñaz;gero esan eustan: "Gotzain Jaugana eroango zai-tuet; jarraituko, mesedez". Nire begietan negarraikusiz, gaiñeratu eban: "A!, arripitxiak dakustaz...ez da egoki Gotzain Jaunari erakustea!..."

Saloi aundiak zearkatu genduzan, gotzain-ar-gazkiz jantzita; areto aundi oneitan neure buruaikusirik, txiñurri txiki antzera sentitzen nintzanela neure buruari itaunez nenbillen zer esangoete neutson Gotzaiñari. Apaiz bigaz ebillen egu-rasten galeri baten; He‘throny Jaunak itz batzukesan eutsezan, eta -neuganantz etozan; gu berezain gengozan bere bulegoan. Iru jarleku izugarriegozan emen, tximini aurrean, su ederrez epel.Gotzaiña sartzen ikusiz, aita belauniko ipiñi zannire ondoan, aren bedeinkapena artzeko; Gotzai-ñak gero aita jarri-azo eban beaso-aulki baten;aren aurrez aurre jarri zan eta I -1 verony Jaunaknai izan eban ni erdian jartea, nik ondo-aziz-ezaerakutsiz; baiña a barriro lenean, esana egiteko gainintzanez erakusteko esanik; beingoan jarri nin-tzan geiago pentsatu barik eta arrituta jarri nin-tzan, bera aulki baten jarten ikusiz, ni neure ant-zeko lau jarri eikezan jarleku aundian ondatzennintzala (a ziur asko ni baiño gogotsuago, ni eznengoan ain gozo-ta...). Uste neban aita asiko zalaberbaz, baiña ak eskatu eustan neuk neurez Got-zaiñari azaltzeko gure bisita aria. Alik eta ondoenegin neban; Gotzain Jauna, izketa argi-gozora egiña,etzan askorik gurtu nire errazoiakaitik; Nagusia-ren berba bat lagungarriago izango ja tan; tamalezez neukan itz ori ta aren ezetza etzan niri lagunduleikedana...

Gotzaiñak ilandu eustan antxiñatik nai ela nebanKarmelo' n sartzea. "Bai, bai, Gotzain Jauna, antxi-ñatik...". "Ikus daigun —jarraitu eban, irribarrez,It(sverony Jaunak--, ez dozu esango gogo au ama-bost urte dirala daukazunik". "Egia da —erantzunneban, neuk be barreka—, baiña ez dira urte askokendu bear, errazoidun nintzanetik moja izateagura izan dot, ela Karmel gura izan dot ezagutunebanetik, Ordena onetan uste neban, ba, betekonebazala neure arbnearen gurariak". Ez dakit,ene Ama, oneik izan ziran nik esandeko itz zea-tzak; uste dot oindiño ganora-bakoago esan neba-zala; dana dala, zentzuna orixe dozu.

Gotzain Jaunak, aitari eder izango jakola ta,urte batzuk geiago beragaz geratzea nai ebalaerakutsi eben; beraz, nire alde egoala ikusirik,arriturik eta oneraturik. geratu zan; emon egis talabaimena iñotsan amabost urtegaz joateko. Danaizan zan, baiña. alperrik. Esan euskun, erabagiaurretik, Karmelo'ko Nagusiaz alkar-ikuste bat eukibear ebala. Nik ezin neinkean entzun beste gauzapenagarriago bat, ezaguna bait neban gure Aita-ren aurkako erabagia. Beraz, Rev(srony Jaunarengoraintzi-berbakaitik, Gotzain Jaunari arri-pitxiakerakutsi baiño geiago egirx neban, emon be bai!...Argi ikusi neban biotz-eraginda egoala; sainatikoratu nindun, eta nire lburua bere bizkar gaiñ

egundo ez legez regutu nindun, iñogaziñoiz egin ez ez eban moduan, nik uste. Dana ezegoala galdurik, esaneustan; ondo eriLxola nikErroma'ra ostera ori egi Na neure bokaziñoa sen-dotzeko, eta negar egorx ordean poztu bearraneukala. Urrengo astean Lisieux'era joan bearraeukala, Santiago'ko erretoriaz berba egingo ebalaela nik Italia'n artuko 13.4i re erantzuna. Alperrikzala ikusi neban, geiago ekitea, beste aldetik ez

neukan beste zer esanik, neure itz-esanaren elpideguztiak agortuak nebazan.

Gotzain jaunak barriro eroan ginduzan barat-zeraiño. Aitak asko jolas-azo eban gauza batzukesanik, nik adibidez aundiago emotearren, uleabatu egin nebala. (Gotzain Jaunak ez dau aztu eta"bere alabalxoa" aitatzen daben bakotxean, ulea-ren ipuiña dakar gogora...) 1:t v&ony jaunak,gotzaintegiko baratzaren azkeneraiño lagun eginnai izan euskun, eta aitari esan eutson berak ezebala egundo olako gauzarik ikusi: "Aita bat eraba-gia benetan jainkoari bere alabea emoteko, etaneskato au bardin bere burua jainkoari eskintze-ko!".

Aitak zeaztasun asko eskatu eutsozan Erroma'-rako peregriñaziñoa zala ta; beste batzuen artean,zelan jantzi bear eben Aita Santuaren aurrerako.Ikusten nagoala deritxat It N.rtrony Jaunaren au-rrean jarri ta au esaten: "ondo nago onela?..."Gotzain Jaunari au be esan neutson berak izten ezba eustan Karmelo'n sartzen, Aita Santuari eska-tuko neutsala mesede au. Nire errege maitea, itzezeta eraz, lau-taua zan, baiña ain egoan eder... Be-rezko itxura bipilla eukan, eta au atsegin izanjakon antza Gotzain Jaunari, saloietako etiketaarau guztiak ezagun ebezan jentez inguraturikegotera oituari, baiña ez ta Naparroa'-ko erregeaz, bere erregifiat.roaz batera.

Kalean aurkitu nintzanean, nire negarmalkoakbarriro asi ziran erioten, ez gero neure naigabez,nire aitatxo laztanak alperreko osterea egin ebalapentsathz baiño... Karmelo'ra dagoneko, Gotzai-ñaren erantzun zoriontsua iragarriaz meza batbialtzeko poz aundi-aunditan egoana, ezelangoerantzun barik biurtu bear eban... Nire geroa iru-

ditzen jatan austurik egoala betiko; azkenerago tanastuago aurkitzen nitun neure gauzak. Minduraizugarrian murgil egoan nire arimea, baiña baitabakea-pozean be, ez bait neban billalzen Jainkoa-ren naia besterik.

Lisieux'era eltzeaz batera, Karmelo'ra joannintzan pozaren billa eta zeure ondoan, ene Amamaite, aurkitu neban. 0!, ez!, ez dot egundo aztukozuk nigaitik sufridu dozuna. Alperrik esanda ezain-du bildur ezpa-nintz, Jesus'ek bere apostoluai,bere Pasiño arratsaldean, zuzendutako berbakesango neukez: "Zuok nire larrialdietan beti iraundozue Neugaz..." (Lk. 22, 28). Neure aizta txitkutunak be poztasun atsedengarrialr. eskiñi euste-zan.

VI ATALA

ERROMA'RA

Bayeux'erajoanda iru egun geroago, beste oste-ra bat egin bear neban askoz luzeagoa, betikourirakoa... A!, a bai osterea!... Berak bakarrik era-kutsi daust urte luzeetako ikasketak baiño geiago;jazo ten dan guztiaren uskeria dala erakutsi daust,eta egiakipean dana dala barru-naigabea... Alan be,gauza oso bikaiñak ikusi nitun, artezko ta erleji-ñozko gauza miragarri guz tiak ikuskatu nebazan;guzti onein gaiñez Apostolu Santuk zapaldutakolurra bera zapaldu neban, inartirien odolez gorri-tutako lurra eta nire ari mea azi egin zan gauzasantuen ikutuz.

Poztuten naz Erroma'n egon ninizalako, baitaulertzen dodaz munduko pertsonak, aitak joan-etorri luze au, erlejiño bizitza niri burulik kentze-ko eragin eustala uste dabenak. I3a ziran an egi-egiaz errazoiak ain segur a etzan borondate batausi azteko.

Zelina ta biok, gizarte aundian egundo bizi ezgiñanok, jente prestu artan gertatu gintzazan,onakoak osotzen bai eben 1a peregriñazirio guztia.A!, lausotu bearrean, tilulzi guren areik kea

Urrifietik, 1i11uraiu ninduen batzutan,baiña urretik, "diz-diz dagian guztia ez dala urre"ikusi neban, baita ulertiu nebazan Aritz-Bidekoitzok: "Etzaite arduratu a g-npidez eta izen aundiz,

ezta ezagutua ta askoren adiskide, edo-ta gizasemeugariz inguratzea" (23).

Antxe ulertu neban benetako aunditasunaarinian dagoala eta ez izenean Isaias igarleak di-ñoanez, ba, "Jaunak BESTE IZEN bat emongodautse bere autatuai" (Is. 65, 15) ela Juan deunakgaiñetatu: "garailleak arri zuri bat artuko dau,berak bakarrilz. dakian izen bat idatzita daukanarria" (Apok. 2, 17). Zertan, bada, ezagutuko doguzgeure Orduan jasoko dau bako-txak aiutza Jainkoaren aldetik (1 Kor. 4, 5) eta lu-rrean Jesus'egaitik ez-eukiena, aztuena, axe izan-go da leenengoa, gurenena eta aberalsena!...

Bigarren esperientzia eleiz-gizonari buruzkoaizan zan. Iñoiz be euren barrukotasunean bizibarik nengoan ezkero, ezin ulertu izan nebanKarmel barriztearen elburu nagusia. Pekatarienalde errezatzeak Iffluratzen nindun; baiña aba-deen alde, nikkristala baiño garbiagoakusle neba-zanakaitik otoitz egitea, arrigarri iruditzen jatan!...A!, Itana'n ulertu neban ondo neure bokaziñoa;urrun zetan joan bearrik ez egoan ezagutza ainonari billa...

Illa betean abade santu askorekin bizi izannintzan eta ikusi al izan neban euren duintasungorenak aingeruen gaiñetik ipinten ba'ditu be,origaitik bai dirala gizaseme makal eta eusko-rrak... Jesus'ek Ebanjelioan "lurreko gatza" deit-zen dautsen apaizak euren bizibidean erakustenba dabe otoitz bear-izan aundia, zer esango epela-kaitik? Jesus'ek gaiñera ez ete eban esan: "GatzaBeza biurtzen bada, zerez gazitztho"(Mt. 5,13).

(23) Kristoren Antz-Bidea, liburua, 24, 2 alala.

O, ene Ama, ederra bai dala ariinenlzako dangatza iraun-azteko dan goideia! Auxe da Karmelo'-rako deia, gure otoitz-erreguen eta oparien elburubakarra da apostoluen apostolu izatea, eurak eurenberbaz eta batez be euren ikasbide onez arimakEbanjelioan eskolatzen dabezan Emengelditu bear dot, ostantzean, ba, gai onetzaz jarrai-tuko ba'neu berbaz, ez neunke iñoiz amaituko!...

Zeaztasun batzukaz neure joan-etorria edestubear dautzut, ene Ama maite, parka egistazu lu-zeegi ba noa; ez dot gogoelarik egiten idatzi aurre-tik, eta ainbat eten-unegaz egiten dot, askerikdenpora gitxi dodaleko, eta nire istoria bear badapizkat gogaikarri begitanduko ja tzu... Pozgarri jatpentsatnentu au: zeruan itz egingo deutzudalabarriro artu ditudan grazie taz, eta orduan egin alizango dodala itz atsegin eta zoragarriz... Ezek beezingo ditu eten gure barrutiko nasaialdiak eta,begintkun bakar bategaz, zuk dana ulertuko dozu...Ai!, oindiño lurralde triste onetako izketa erabillibear dodan ezkero, bere a maren maitasuna eza-gutzen dauan ume baten salo-lautasunez egingodot!...

Lisieux-Paris

Iraillaren 7' an urten zart peregrifiaziiioa Paris'étik, baiña aitak egun batzl_xk lenago eroan gindu-zan uri ontara, ikusi gengi an.

Goizeko iruretan zearkzitzen eban oraindik 10egoan Lisieux'ko uria. Zarr-aztarik asko igaro ziranorduan nire arimatik. ekian ezagun-niñoianaeta zain neukazala an gauza aundiak... Pozik egoanaita. Bultzia ibilten asi r anean, kantu zaar auabestu eban berak: "Ibil, i Zail, ene burdi ori, bide

luzean bai gagoz". Goizean eldu gintzazan Paris'e-ra, eta beingoan asi zan gure ikusketa. Aitatxogaixo au asko nekatu zan guri atsegin emotearren,laster ikusi genduzan beraz miburuko edertasunguztiak. Niretzat bat egoan bakar-bakarrik zora-tzen ninduna, anigarti au "Garaieta.ko Andra Maria"zan. Al, ez neuke jakingo esaten bere oiñetansentido nebana... Eskiñi eustazan graziak barru bebarru eragin eusten eta neure negar-malkoak bakar-bakarrik adierazo eben nire zoriona, neure lenen-go faunartze egunean lez... Andra Mariak ulerte-ragin daust bera izan zala egi-egiaz irribarre egineta osatu ninduana. Ulertu neban, baita, berakzaintzen nindula, ni bere araba nintzala, eta ezinnengiola "Arnatxo" izena besterik emon, Amare-na baiño be txeratsuago zala-ta... Zelako garrezeskatu neutson beti-beti jagon nengiala eta lasterburulu nengiala neure amesa, bere birjin rnant-u-pean gordeten A!, au zan nire ume-osteko neure lenengo gurarietatik lenengoa...Aunditu nintzanean, ulertu neban, Karmelo'naurkitu neinkena izango zala Andra Mariarenegiazko mantua, eta mendi jori ortara zuzentzenziran nire gurari guztiak...Garaietako Andra Marian baita eskatu neutsonberak urrindu egiala niganclik nire garbitasunaezaindu eikean guztia; ba nenkian onango osterabaten Italia'ra, kezkatu nengikeen gauzarik askoaurkituko nebazala, batez be, gatxa zer zan eznekialako, bildur nintzan bera aurkituaz, orain-dikez neban somatu bagarbientzat danazalagarbi(Tt. 1, 15) eta arima lau ta arteza ez dala loilzenezelan be, gatxa ba biotz loietan dago bakar-baka-rrik eta ez sentikor ez diran gauzetan... Jose donea-ri be eskatu neutson zaindu nengiala; umetatikneutson debozioa aparta, Andra Mariaganako

maitasunaz nastulzen zana. Egunero esan oi nebanotoitz au: "0, Jose deuna, biijiñen aita ta babesle!";bildur barik asi neban orrela neure joan-etorriluzea; ondo zaindua nengoan ezkero; eziña jatanbildurra.

Paris-Milan

Montmartre basilikan guztiok Jesus'en Biotza-ri eskiñi ondoren, astelenean, 7'garrenean, goizezurten gintzazan Laster ezagutu gendu-zan ibildeunean etozan pertsonak. Ni, izuti oso,geienez iñogaz berba egiteko lolsakor nintzana,guzliz nasai aurkilu nintzan gaitz nekegarri onta-tik; neu be arrituta nengoala, askatasun osoz itzegiten neban andra guren guztiakaz, abacleakazeta baita Coutances'ko Golzaiñagaz be. Giro one-tan bizi izan nintzala beti uste neban. Munduguztiak maite ginduzala, nik uste, eta aita pozikegoan bere alaba biakaz eta bera pozik eta arroba'egoan be gugaz, gu geiago gengozan beragaz,peregri fiazi rio guztian ez egoan ba gizaseme doto-reagonk, ezta nire errege kutuna baino presluago-rik; Zelina ta nigaz inguratuta, pozik aurkitzenzan. Batzuetan, kolxean ez giñoiazanean, ela niberegandik zerbait urrindu, dei egiten eustanLisieux'en lez besoa emon nengion.

R6vftony abadeak arduraz jasoten zitun nireegite guztiak; sarri ikusten neban urrifietik begi-ratzen; maian, ni ezpa-nertgoan beraren aurrez-aurre, alegiñak egizan berak ni ikusi ta nire itzakentzuteko moduan jarteko. Ezbai barik, ezagutuegin nai izan eban egiaz karmeldar izatekobalio neban ala ez; pozik geratu zala, uste dot, bere

azterketaz, ostera azkenean, ba, neure alde agoalaesan eitekean; Erroma'n, alan be, esango doda-nez, urrin egon zan niri laguntzetik.

"Uri betierekora" eldu baiño leen, orixe bai-tzan gure ibillaldiaren jornuga, gauza miresgarriasko ikusteko tartea izan genduan. Lenengo, Sui-za, bertako mendi odeietan galtzen diran gaillu-rrakaz, milla eraz mjarioka turrusta alaiakaz, berearan sakon, ira eskerga ta larrosa kolorezko zugaz-ñoakaz. O!, ene Arna maite, zenbat on ekarri eu-tsoen nire arirneari ain ugari or-emen ereindakoizadi-edertasunok! Zelan jasoten eben, egun batbesterik iraungo ez dauan erbeste-leku baten gauzabikaiñak banatuz alaitu izan dan Arengana... Neurebegiakaz ez neukan naiko begiratzeko. Zulik, eteondoan, arnasa ia galdurik; bultziaren alde bietanpozik nintzan, bira egitean ba itxura zoragarrizkoikuspegi bat nekusan, aurrez neukazanetik beste-lang,oa euki be.

Batzuetan mendi baten -Lontor-tontorrean aur-kitzen giñan; arniltegi ta jaus-lekuak geure oine-tan, begiakaz ondo ezin neurtu leikezanak, guiruntsi guraz zirudien... Bestelan aran txiki batzan zoragarria, txalet poli lakaz eta euren kanpai-lorreakaz, odei zuri dizditsu batzuk gaiñez kulun-kaka ebezala... Gero zan zingira aundi bat, eguz-kiaren azken izpiz urreztatua; olatu nare garde-nak zeru urdiña isla tuz, eta arrats-su dizditsuakaznaste, gure begi zurtuen aurrean, ikusi daitekenikuski=ik eder lilluraganiena jarten eban... Osertzzabal urriñean ikusten ziran mendi-gaiñak etaonen inguru zeatz-ezak gure begiak ez ebezanartuko, eguzkiak ñirnirtzen zituan euren erpinedurtuak, zoratzen ninduan lillura batgeiago ezarri ezik.

Edertasun guztiok ikuskaluz oldozkun oso sa-konak jaioten ziran nire ariman. Dagoneko uler-tzen nituza uste neban Jainkoaren aunditasunaeta zeruko miresgarriak... Dan legez agertzen jatan

bere agindupe egotez, buru-uka-pen ixilpean egiñak. Ulertzen dot errezadala nobere kautan gordelea, goi-deiaren elburugurena az tutea, eta neure buruari esaten neutson:geroago, proba orduan, Ka rmelo' n atxilotua, izar-lutako zeru zatitxo bat besterik ikusi ezingo doda-nean, gaur ikusten negoan au gogora etorriko jat;gomutaki onek bizkortuko nau, neure interes gaixota txikiak errez aztuko ditut, Jainkoaren Aundita-suna ta aalizatea, berau bait dot nikbakar-bakarrikmaite gura dodana. Ez do t lastotxnai biotzajostekozoritxarrik izango, orain NIRE BIOTZAK, Jesus'ekmaite dauanetzat gertu daukala IKUSI DAUANEAN.(1 Kor. 2, 9).

Jainkoaren aalizatea goretsi ondoren, goretsi alizan neban Berak izakiai eknon dau tsena be. Milanizan zan Italia'ko urietatik lenengo ikusi genduna.Bertako katedrala, dana marmol zurizkoa, konta-ezin-ala irudiz, erri aundi-aundi bat egileko lai-ñez; zeatz-mea tz arakatu gendun. Zelina ta biokgiñan adoretsuenak, beti aurrenenak eta Gotzai-ñaren ondo-ondoan gincsizanak santuen erlikiaiburuzko guztia ikusi eta a zaleen guztiak be entzu-teko. Olan, arek mezea esa ten eban bilartean SanKarlos'en illobi gaiñean, gu aitagaz gengozan aldaraostean, santuaren gorpua barruan daukan kutxagainean buruak genduzala. bere gotzain jantzia-kaz apainduta. Toki guztletan egiten gendu bar-dintsu... (gotzain baten d-kiintasunari egoki ez ja-kon toki batera igon bear 1 valen genduanean izanezik, orduan ba genkiank_ eta Agandik urrutira-tzen)... Andra bildurtiak cskuekaz arpegia estal-

tzen itxirik, katedrala komatzen daben lenengoerpiñekara egiñik; erromes ausarteenei jarraikajoan giñan, marmolezko azkenengo ezkil-torreraeldurik; emendik ikusi al izan genduan geureoiñetan Milan'go uria, emendik ikusiz bertokoaktxitiurritegi pittn bat zirudiana... Jatsi gintzazangeure agarritik eta asi ziran illabete iraungo ebengure eta aseko jalazan betikonekatu barik ibilteho gogoa.

Katedrata bera baiño be atsegiñago izan jakunkanposantua. Bere irudi atxurdin zurizkoak, argi-duaren zizelak bizi-azi zituela zirudienak, obitegizabalean zear banandurik dagoz, ardurarik-ezeanlez, nire ao-gozorako bere lillura geituz... Ingu-ruan ditugun alegorizko pertsonai areik poztu-azteko zirikatua sentitzen zara berlon. Itxaro ainbizia dabe, euren oiñazea ain baketsua la etnia; naita ez aintzat artu bear egintza bikain burutu dabe-zan artisten biotza bete bear eben ezilkortasunez-ko fedea. Emen aurtxo bat lorak jaurtzen beregurasoen illobi gaiñera; marmola bere pisu-izategaldu ba leu lez, eta loren buru-erbatz guriakaurtxoaren alz-artean labanka lez; aizeak sakaba-natzen zituala zirudian; orobat, a/argunen zapiariña zabu-zabu erabilli eta neskatxen ulediaapaintzen daben zintak aizatu. Aita oso su etagartua egoan geu beste edo geiago. Nekatuta egoanSuiza' n, baiña orain, lengo pozez seneraturik, guribe pozgarri jakun ikuspegia pozgarri jakon beraribe. Bere arima eder-zalea arpegikeraz agertzenzan, fede ta mirets-aldi adieraztez. Jaun urtetsu bat(frantsesa bera), ain eder-zale etzana ziur asko,begira geunkan zearretara, ela urnore txarrez iñoan,gure arrimenakaz bat ez etorrela erakutsiz: "O!,frantsesak bai dirala buru-beroak!" Gizaseme gai-xo onek, uste dot nik, obeto egingo ebala bere

etxean geratuaz ostera au ez jakolan ain gogokoadierazoten bai eban. Sarri aurkitzen genduangeure ondoan eta beti ebillen uluka; kotxeakaz,otelakaz, pertsonakaz, uriakaz, itz batez, beli egoantxarto esaten... Aitak, bere arima aundi-aundi oi-tuaz, alegiñak egiten zitun, ari poza emoten, berelukua ilxiaz eta abar. Aita ondo aurkitzen zan annaiz emen; onen izaera ez etorren bat bere auzoozpifiagaz, guztiz bestera A!, zelako pertso-na ezbardiñak ikusi doguzan mundu ezagutze in-teresgarria bene-benetan laster berau izteko gago-zala!...

Venezia-Erroma

Venezia' n, oso-osorik aldatu zan apainketa; uriaundietako zaratots ordez, ixilt asunarenerdian entzuten dira gcnclola-larien oivak etaerramuz jotako uren Badau lillurarikVeneziak, baiña nik tristE; aurkitzen dol uri au.Dux'en jauregia eder-edo rra da, au be baiña Iristeairuditzen jat, bere urrez apaindutako areto aundi,zur, atxurdin aberats c?ta maisu aundien lauki-irudiakaz. Antxiña samarrelikbere zeru-azpi oze-nak ez dabe entzuten, guIc ikertu genduzan aretoe-tan, ango jaurlarien abci)tsa, bizi edo eriotzakoepaia emonez... Atxilotu tc-loakabeak, Dux'eak pre-sondegietan sartuak eta lurpeko leolzetan, orainez dabe sufritzen... Espet e ikaragarri oneik ikusizmartirien denporan bizi nintzala uste neban etabertan geratu nai neban guren antzeko izan gura-ta... Baiña laster urten genduan andik etazuzpiruen zubia zearkatit, olan detturik zubi oni,eriotzea bera be gorago ik)en, lurpe izugarri onei-talik aske ikusiz, preso gozanak bota oi ebezanantsi ta zizpuruak...

Venezia'tik Padua'ra joan gintzazan, emengurturik Andoni deunaren miiña; gero Bolonia,emen Santa Katalina'zen gorputza ikusirik, arpe-gian oindiño Urne Jesus'en mosuaren ezaugarriadaukana. Zeaztasun asko guztiz interesgarriakemon neinkez ikusilako uri bakotxari buruz etageure ostereaz milla txikikeriz; baiña ezneukeegundo amaituko, beraz ez ditut eralgi nai zertza-ladarik garrantzi tsuenak baiño.

Pozik itxi neban Bolonia; eroan-eziña egin ja-tan utz au, bertoko ikasleakailik, orduantxe erres-kadan egozanakaitik; oiñez urten bear izan gen-duan, eta euretako bategaz zer txiki bat be jazojatan. Pozarren artu genduan Loreto'rako bidea.

Ez jat arrigarri Andra Mariak leku au aukera-tzea bere etxe donetsia ara eroateko; emen dagozitirñirka bakea, poza ta txirotasuna. Dana dozuemen antxiñakoa ta laua; bertoko andrak italiarsoiñeko alaiak daroez, ez dabe artu, beste uribatzuetan lez, ParisWo'modea. Loretok lilluraturikitxi ninduan! Zer esan nengike etxe doneaz?... A!,benetan zirrara lu nindun Famili Santua egon zanaterpe berberean aurkitzeak, Jesus'ek bere jain-kozko begiak ipiñi zitun ormak ikusi, San Josekbere izerdiz busti eban lurra zapaldu, Mariak Je-sus, bere ernai garbietan eroan ondoren, berebesoetan eroan eban lekuan... Ikertu neban AndraMariari aingerua agertu jakon gela UmeJesus'en katilluan jarri neban neure errosarioa...Oneik biak gomutaki zoragarriak!...

Baiña guretzat poztasunik aundiena izan zanJesus bera bere etxean artzea, eta bere jauretxebizia izatea. Berak bere perlsonaz omendu ebantokian bertan. Italiar oitura bati jarraituz, kopoiaaltara baten bakarrik gorde oi da, eta antxe baka-

rrik artu leike Gure Jauna; altara au Etxe Doneadagoan basilikan aurkitzen zan, marrnol zurizkokutxa baten diamante bikain-bikain bat legez er-tsia. Au ez jakun atsegin! Guk diamantean bertanJauna artu nai genduan, ez kutxan... Aitak, betiotzan eta onbera, beste guztiak lez egin eban,baiña Zelina ta ni apaiz baten billa joan gintzazan,ara ta ona geugaz ebillaren billa, orduantxe ainzuzen be, baimen bereziz, Etxe Donean rnezaesateko gertelan egoana. Osti txiki bi eskatu eba-zan eta patenan ipiñi zitun aundiaren oncloan, etaulertuko dozu, ene Ama maite orrek, zelakoa izan-go zan gure poz-betea biok eLxe santu onetan Jau-nartzean!... Zerutar poza guretzat, itzez adierazoeziña. Zer izango ele da, ba, zeructako Erregearenbetiko bizilekuan Jaunarluko dogunean?... Orduanez dogu ikusiko geure pozarren amaia, ez doguizango agur egitearen goibela eta, oroitzapen bat,ez dogu izango ezkut-uka t-uergo egin bearrik Jain-koaren presentziz donettiliko ormak, bere etxeabetikolasun guztian geu rea izango da-ta... Lurre-koa ez dausku emon gura, bera guri erakutsiaznaiko jako; guri txirotasuria eta bizi ezkutua mai teizaten erakusteko. Bere a.11-itzazko Jauregia daukoguretzat; an onezkero ez dogu ikusiko gordetaaurtxo baten edo osti baten itxurapean, danlegez, bere erla lanlz uti -a bakoaren argitan

Erroma'n

Erroma'z mintzatuko x--x. az orain; gure joan-eto-rriaren amaia zan Errom_ 'z ernen nik uste nebanpoza idoroko nebala eta gii_xrutzea aurkitu neban...Gaba zan eldu giñanean La lo gengozan. Gelloki-ko langileak, itxartu ginc3-uezan, "Erroma, Erro-

ma!" deadarka egozanak. Etzan arnesa, Erroma'ngengozan!...

Lenengo eguna arresiz kanpo emon genduan,berau izan zan bearbada gozoena, emengo monu-mentu guztiak daukie oraindik euren antziñakokutsua, Erroma erdian bada batek uste izan daikeParis aurkitzen dala, bertako otel eta denda osoederrak ikusiz.

Erromar zelaietan zear egindako 1xangaokgomuta eztia itxi daustie. Ez dot ezer esango ikusigenduzan tokietaz, liburu asko dagoz ederto azal-tzen dabezanak, artu dodazan biotz zauskadanagusienak aitatuko ditut bakar-bakarrik... Onei-tatik gozoenetariko bat Koliseo ' ra egin gendunaizan zan, dardaratu ninduna. Ikusten neban azke-nez aretza au, ainbat martirik Jesus'egaitik eurenodola ix-uri ebena; eurak sagaratu eben lurrarimun-egitekotan nengoan, eta zelako tankarta!...Erdia ez da besterik sastegi aundi bat etaerromesokbegitu egin bear bakar-bakarrik; esi batdago tartean sarrera galazoten dauana; beste alde-tik iñor ez da ausartzen /urmen orretan oiñakipinten... Erroma'ra etorri ta Koliseo barrura jatsiez? Eziña iruditzen jatan; ez nebazan geiago en-tzun gidariaren azalpenak; gauza batek bakarrikkezkatzen nindun: are artera jatsi... Eskitlara bate-gaz joian langille bat ikusirik, itandu nai izanneutson, baiña zorionez ez neban egin, osteran-tzean zorotzat artuko nindun... Ebanjelioak di-ñoanez, Magdalenak, illobi ondoan luzaro egoneta barrura begi ratzeko askotan makurturik, ai n-geru ak ikusi ebazala azkenez (Jn. 20, 11-12). Areklez, nik be lurmenerantz begira nengoan, jatsi naineban lekurantza, ara jastea eziña zala ulertuarren; azkenez, ez neban aingerurik ikusi, baiña

bai billa nenbillena; deadar aundi bai bota neban,pozezkoa, eta Zelina - ri esan neutson: "Zatoz arin,emendik igaroko gara!..." Berealaxe zearkatugendun esia, emengo aldean saskaraz eztaldulaegoana eta sasiz sasi igon genduan gora, gureoinpean abailtzen ziran Iar mordo mordoetan zear.

Begira geunkan aita, gu ausardiak giñala iku-siz; bertatik itzultzeko esan euskun, baiña igeskaribiak orduko ez eben ezer entzuten. Arrisku arteansendoago egin oi diran gudariaklez, olaxe geitzenzan gure poza be, gure gurariak jadesteko oztopogeiago la biziago Zelina, ni baiño aurrezikusleago, gidari or egoala gurutzean jarritakobigarri bat, martirien burruka lekua nunbait, asizan beronen billa eta beingoan idoro gendun;belaunikotu giñan lur done onetan eta gure ari-mak otoitz bat-bardiñean urtu ziran... Taupadagogorrez neukan biotza, nire ezpanak leenengokristiñauen odolez bustitakolurrera urreratu zira-nean; neu be jesus'gaitik martiri izateko graziaeskatu neban, eta neure biolz barrenean uste izanneban entzuna izan zala nire eskaria!... Guzti auepe laburrean egin genduan. Arri-koskor batzukarttnik, jausitako arresietara biurtu giñan, barriroasteko geure lan arriskuts-uia. Aitak, gu ain pozikikusiaz, ezin euskun asarrerik egin, ta argi ikusineban pozik egoala gure kemenaren ausartaz...Argi-argi Iagundu ginduzan jainkoak erromesakbada elziran konturatu gure ibilliakaz, urrin samaregozalako bear bada an inguruetako arku ederrezlilluraturik, "LAKATZ txiki gaifi jarritako MAITA-GAHRIAK gidaria erakusten ebillen artean; beraz,ez arek ez "abade jaunak" ez eben ezagutu gurebiotzak asetzen eben poztasuna...

Atsegin izan jatazan katakunbak, eta asko izanbe, iruditmik neukazan legez ziran, martirien

bizitzetan irakurrita neukanez. Arrasti erdia lezeureten igaro ta gero, unetxo batzuk egin nebaza-la uste neban, an artzen dan arnasa bai da atsegi-ña!... Gomutakiren bat eroan bear genduan kata-kunbeta tik, ela olan erromes-taldea gugandik apurbat urrintzen itxirik,Zelina ta Teresa SantaZezilia 'ren antxiñako illobian sartu ziran eta arenirudiz donetariko lur santua artu eben. NikErroma 'ra osterea egin aurrelik Santa oni ezneutson iñundiko eraspenik, apartekorik bein-tza t; baiña bere etxea eleiza biurturik ikusita, beremartiri-lekuz gaiñera, berau izan zalezteres edoarmoniaren erregiña aldarrikatua, ez bere abotsederragailik, ezta bere musikarako eukan egokitu-suna gaitik be, bere biotzaren barru-barrutik bereZeruko Senarrari abestu eutson gizharbienka-ntuaren gomutaz baiña, deboziñoa baiño geia-go sentido neban beragaitik; benetako adiskide-lera... Neure santa kutun egin zan, neure ixil-gordelari barru-barruko... Aren edozek zorabia-tzen nindun, batez bere itxitas-una, bere mugarikbako uste ona, munduko ontako poz-atsegiñakbaiño gura izan ez ebezan arimakgitharbUzeho gaiegin ebana.

Santa Zezilia, abestietako emaztea dirudi. Nikdakust aregan "Dantza talde bien erdian diardue-nak (Abest. 7, 1). Bere bizia etzan izan besterikeresi ta melodi bat besterik proba audienen ar-tean, eta ez nau arritzen "Ebanjelio santua berebiotz bai egoan eta bere biotzean egoan etzunikGizkarbien Senarra!...

Zoragarri izan jatan baita Santa Inese'n eleizeabe, neure umezaroko adiskide bat neban, bereetxean ikusten joan naiakona; luzaro ilz eginneutson orren duinkiro aren izena daroanari buruz

eta ala egin neban neure Ama kutunaren Aingeru-zaindariaren erliki bat lortzeko, berari eroan naineutson-eta; baiña ez genduan jadetsi al izanmosaiku jori batetik askatu zan arri-koskor gorribat besterik; berau Santa Inesen denporakoa, aksarri ikusitakoa. Ez ete da zoragarri billatzengenduna ta artzea galazorik geunkana Donek berakguri maitekor eskuratzea?... Beti euki izan dotmaitasun erakutsi lez eta nire Ama Kutuna SantaInesek zelan zaindu la babesten dauan ezaugarri-tza 1...

Aita Santuagaz mintzaldiaSei egun emon genduzan Erroma'ko edertasu-

nak ikusten eta zazpigarrenean ikusi neban dane-latik aundiena: "Leon XIII'garrena". Nik gura neban,eLa batera bildur neutson egun orri, ortik dindilbai egoan nire bakoziiioa; Gotzaiñaren erantzunabada, nik artu bear nebana etzan eldu oraindik etazeure korta baten bidez, Ama, jakin neban ezegozala nire alde, olan nire gaizka-ol bakarra AitaSantuaren baimena zala... Alan be, berau lortzekoeskatu egin bear neban, Aita Santuari itz egitea-azartu mundu guztiaren aurrean; pentsamentuonek dardarka jarten nindun. Jainkoak bakarriketa nire Zezilia mai teak dakie zelan sufridu nebanAita Sanluaz egon aurre tik. Ez dot egundo aztukozenbat lagundu nindun berak neure estualdiguztietan; nire bokazifioa berea zala zirudian (pe-regriñazifioko apaiz guztiak konturatu ziran zen-bat maite genduan alkar; gau bateii, asko gifieaneta jarlekurik ez danontzako, Zelinak bere belau-nel an jezar-azo nindun, ota guztiz maitekor alka-rri begiratu geuntsolako, apaiz batek esan eban:"Oneik bai alkar maite! O!, Aizta bi oneik ezingo

dira iñoiz banatua" Itai, maite gintzazan, baiñagure maite-lera guztizgarbi la gogorra bait zan, ezginduzan kezkatzen banandu bearrak, ba gen-kian bada ezek bere ez, ezta itxasoak be bata-besteagandik ez ginduzala urrunduko... (Zelinakbaketsu ikusten eban nire ontzitxoa zelan joianurreratuaz Karrner go ur-ertzetara; etsikorik egoanmundu itxaso ekaiztian geratzeko Jainkoak naibeste denporan, elduko zala-ta, bere denporan, ur-ertzera, geure gurarien elburua...).

Domekan, azillaren 20' an, Ba tika no'ko oiturakeskatzen ebenez jantzi ondoren (au da, baltzaz,goratxo lez puntillazko mantilla bat) eta LeonXIII'garrenaren domiña aundi bat, zinta urdin-zmitik dingilizka, Datikano'n sartu AitaSantuaren kapillan. Zortziretan asko urduritu giñan,Meza Santua ospatzeko sartzen ikusiaz... bereinguruan alkartmik gengozan erromesok, askogintzazanok bedeinka tu ondoren, igon zan altara-ko mailletan gora eta erakutsi euskun, bere eras -ponez, jesus'en Ordezkariari egokionez, egi-egiaz"Aita Santua" zala. Nire biotza taupa-taupaka egongogor eta nire eskariak sutsuak ziran, Jesus bereqrdezkoaren eskuetara jasten zatarik; konfian-tzaz beterik negoan. Eguneko Ebanjelioak itz zo-ragarriok eukazan: "Ez bildurtu, artalde txiki, nireAitari eder jako-ta zuoi erreiñua emotea" (Lk. 12,32), nik ez neukan bildurrik, Karmelo " ko erreiñualaster neurea izango zala-ta nengoan; ez nebanorduan pentsatzen jesus'en beste itz oneitan: "Neureerreiñua gertatzen dautzuet Aitak neuri gertatudaustan lez" (Lk. 22, 29). Au da, gurutzeak etaildurak daukazuez ondoren, eta olan opa dozuenerreiñuaren jabe; bearrezko izan zan, ba, Kristoksufritzea eLa sufriduz bere aintzan sartzea (Lk. 24,26), bere ondoan ezarri nai ba 'dozue. Berak le-

nengo edan dauan kaliza edan bear dozue!... (Mt.20, 21-23). Aita Santuak aurkeztu eustan kaliz garratzori eta nire negar-malkoak edari mergatz orrekinnastu ziran. Aita Santuak emondako meza ondo-ren etorri zan eskerrak emotekoa, eta onen osteanasi zan mintzaldia.

Leon XIII'garrena jaur-aulki aundi baten eza-rrita egoan, sotana zuri bategaz lau-lau jantzirik,kolore bardifiezko muzeta eta buru-gaiñ txanoa.Bere alboetan egozan kardenalak, gongotzaiñaketa gotzaifiak, baita nik ez nebazan neure begiakoneikan ezarten, Aita Santuagan bakarrik baiño;onen aurretik igaro giñan errenkadan; erromesbakotxa bakarka belaunikalzen zan, Leon XIII'ga-rrenaren oiñari la eskuari mun egiñik; onen be-deinkapena artu ta zaintzaille jator bik ikutzeneutsoen zeremoni aundiz erromesari jagitekoadierazoz. Aita Santuaren egonlekuan sartu au-rretik berari itz egitera erabagita nengoan oso,baiña nire kemena motelduzjoian Aita Santuareneskuetan "R6v6rony Jauna" ikustean!... Une one-tan iragarri jakun, arett aldetik, galazorilt egoalaLeon XIIrg,arrenari ilz egitea, mintzaldia luzeegijoiala-ta... Zelina neure kutunagana biurtu nint-zan zer Iñoan jakin gurarik. "Mintza!", esan eus-tan arek. Amen baten, gero, Aita Santuaren oiñe-tan nengoan ni; bere sandalia mosukatu ondoren,eskua aurkeztu eustan, baiña bera mosukatubearrean, neureak alkartu ta adi-adi berari begira,neure begi malkoz beteakaz, esan neutson: "Aitatxit Santu grazi aundi bat eskatu bear dautzut..."

Aita Santuak burua makurtu eban neuregana,neure arpegiak ia bereaz joteraifio, eta bere begiak,baltz eta sakonak, ikusi nebazan, neuri begira taneure arimearen barru-bareurafflo sartzen zirala.

"Aita Santu-santua —esan neutson—, zeurejubileuurtea dala-ta, itxi egidazu amabost urtetan, Kar-melo'n sartzen!...

Zirriadak, antza, dardaraz jarri eustan abotsa;beraz, Reverony Jaunagana, arriturik eta asarresamar begira neukan Reverony Jannagana itzuli-rik, Aita Santuak esan eutson: "Ez dot ondo uler-tzen". Jainkoak laga ba Ieu, errez izango zan Reve-rony Jaunak nik nai nebana jadestea, Ak baiñagurutzea emon nai eustan, ez poza. "Aita txitsan-tua,eranizun eutson Bikari Orokorrak, neskato batda, Karmelo'n sartu nai dauana amabost urtegaz,baiña nagusiak ikasten dabiltz auzia momentuontan". "Ondo, alaba, Aita Santuak jarraituz,mallekor begira, egizu nagusiak diñotzuena".Orduan neure eskuak bere belaun gaiñ ipiñirik,azken-saioa egin eta errukizko aotsez esan neut-son: "0, Aita txit Santu, zuk baietz ba diñozu,mundu guzLiak ikusiko dau ondo..." Adi-adi begi-ratu nindun eta itzok ebagi zituan letra bakotxasakatuz: "Tira... tica... Sartuko zara, Jainkoak nai badau!..." (Beraren itza ain zan sarkorra ta erabagi-tsu, oindiño entzuten nagoala uste dot). Aita San-tuaren ontasunak bizkortu nindun ela aurrerajarraitu nai izan neban berbaz, baina jagole gurenbiak txeratsu ikutu .ninctuen jagi nendin, baiña orietzala naiko ikusirik, besoetatik eldu eta ReveronyJaunak be lagundu eutsen ni zutik jarri nendin,nik ba eskuak alkar, Leon XIII'garrenaren belaungaiñean jarraitzen neban, ela indarrez banandubear izan ninduen aren Orrela neroie-larik, Aita Santuak nire ezpan-gaiñean jarri ebanbere eskua, ondoren gora jasorik ni bedeinkatze-ko. Nire begiak orduan negar-malkoz bete ziraneta Reverony Jaunak diamante asko Bayeux'en

beste bai beintzat ikusi al izan ebazan... Jagoleguren biak eroan ninduan, olan esateko, ateraiñoeta an, irugarren batek Leon XIII'garrenarendomiña bat emon eustan. Jarrai etorkidan Zelinakjazo zan guztiaren testigu izan zan. Ia-ia neu bai-zan biotz-eragiña, adoretsu aurkitzen zan orain-dik Aita Santuari eskatzeko bedeinkapen bereziaKarmeldegirako. Itverony Jaunak, abots mukersamarrez, erantzun eutson: "Karmeldegiak ba-dauko bere bedeinkapena". Aita Santuak eran-tzun eban maitekor: "O!, bai, bedeinkatu dot". AitaLeon XIIrgarrenaren oiñetan gu baiño baiño lenago(gizonezkoakaz). egona zan; R6v(ifony Jauna guz-tiz Lxeratsu egon zan beragaz, Karmeldar birenaita lez aurkezturik. Aita Santuak, ondo-nai bere-zia erakutsi nairik, neure errege maitearen burugaiñean ipini eban bere eskua, misteriozko selluzmarkatzen ebala emonik, egiazko ordezkari danAren izenean ain zuzen...

A!. lau karmeldarren aita au zeruan dagoalarik,orain, ezta Aita Santuaren eskua bere buru gaiñ 1

dakana martiritza iragarten dautsona bere zerbit-zari leialaren burua, eta esku gurgarri onek iñoizbe itxiko onezkero berak aintzaldu dauan beko-kia!...

Asko sufridu eban nire aitak mintzalditik urte-tean, ni negarrez ikusirik; alegin guztia egin ebanni pozeratzeko, baiña alperrik... Biotz barruanbake betea nabaitzen neban, bere eskuan egoanguztia egin bai neban Jainkoak eskatzen eustana-ri erantzuteko; bake au, baiña, barru-barruan egoaneta garraztasunak asetzen eustan arimea, ixillikegoala sentitzen nebalako. Urrin egoala zirudian;aren egolerik ez eustan ezek adierazten... Egunonetan be eguzkiak eban dirdir egin eta Italia'ko

zeru eder urdiña, odei goibelez betea, euri ta euriegon zan neugaz batera... A! Arnaitua zan! Nirejoan-etorriak ez eukan onezkero nire begientzatbape pozik, azkenak uts-egin eban-eta. Alan be,Aita Santuaren azkenengo berbak poztu bearninduen: ez ete ziran egiaz benetako iragarkizun?Eragozpen guztiak gora-bera, Jainkoak nai ebanabete da. Izaklai ez dautse itxi nai ebena egiten,Berak gura ebana egin baiño.

Egun batzuk ziralarik, ni Ume Jesus'i eskiñitanengoan, bere josalhitxo, eta Berak erabagita eukanni jostallutzat artzea; ez gerojostallu garesti lez, auda, umeak bera ikutzen azartu barik, begiratuzbakarrik pozez dagozanen antzera, balio bakopelotatxo baten antzera, lurrera bota, ostikokaerabilli, zulotn, zokondo baten itxi edo-ta, au ederbalako, biotz ondoan estutu; berba baten, UmeJesus'egaz jolasin nai neban, atsegiña emon Bera-ri, Bere Wine-jolasetan parte artu... Ak entzun ebannire erreg-ua...

Erroma'n Jesus'ek zulotu eban bere jostallu-Ixoa; barruan zer eukan jakin nai izan eban etaikusi ondoren, bere aurkitzeaz pozik,jaurtirikitxieban bere pelotatxoa, eta Ioak artu eban... Zer egineban Ak bere lo gozo bitartean eta zer jazo jakonbertan-bera lagatako pelotatxoari?... Jesusek antesegin eban jolaseanziarduala berejostailivaz, orainartu, gero ibd, eta, gero, urrin bota ondoren, bilin-bolaka, bere biotzean estutzen ebala, aurreran-tzean bere eskutik urrintzen izten ez eutsola...

Zuk ulertzen dozu, ene Ama maite, zein naiga-betua aurkitzen zan pelotaLxoa, lurrean narras...Alan ela guzti be, uste osoaren aurka (Errom. 4,18), itxaropentsu jarraitzen eban. Aita Santuarenmintzalditik egun batzuetara, aita Anai Simeon

ikusten joan zalarik, an aurkitu eban ReveronyJauna, guztiz maitekor egon zana. Aitak arpegirabota eutson zergaitik ez eustan lagundu neureauzi Gero, bere erregiñaren kondaira edestueutson Simeon Anaiari. Zaar agurgarriak adi-adientzun eutson esana eta azkenez bota eutson bir-loraz: "Itali'n ez da onakorik ikusten!".

Alkar-ikustea, uste dot, eritxi onekoa izan zalaWverony Jaunarentzat. Ordutik, beti erakutsieustan, azkenez, siñisten ebala nire bokaziñokoaegia zala...

Aita Santuaz eukitako mintzatze urrengo egu-nean, goizetik urten bear genduan Napoles etaPonpei' rako txangoan. Besubio, gure omenez edo,egun osoan ots batean egon zan, bere erraielatik,bere kañoi-danbadakaz batera, ke adar lodia jaur-tirik. Ponpeia'ko ausiabartzetan itxi dabezan az-tarnak izugarriak dira; Jainkoaren al-izatea era-kustan dabe, "lurra begitzu dardar daragiona,mendiak ikutu ta ke biurtzen dabezana"... (Sal.103, 32).

Eder izango jasan ango ondakiñetan zear baka-rrik ibiltea, giza-semeen auskortasuna gogoratuz;baiña erromes aldreak kendu egiten eutson ondaturiko uriari bere lillura goibelezkoaren zati aun-di bat...

Napoles'en oso bestera jazo zan. Zaldi bikozalpurdi pillo batek oso ikusgarri egin eban gureibillaldia, San Martin monastegirako bidean, uriosoa azpian artzen dauan guren garai baten bizka-rrean dagoanera; burdia eroien zaldiak piteanpotean gaindi egiten eben eta baten baiño geiago-tan usteizan neban neure azkena eldu zala zalpur-di-zaiñak alperrik esaten eban bein eta barriro

italiar gidariak esan oi daben berba miragillea:"AppipiS, appipOr. Zaldi gaixoak etsita egozanburdia iraultzen. Azkenez, eskerrak gure aingerujagolak babestu ginduezala, eidu al izan genduanondo geure otel ederrara. Geure ostera guztianostatuz otel nagusiak euki genduzan. Iñoiz be ezneban ikusi neure burua ainbeste edertasunezinguratuta. Egiaz esan bear dot, aberastasunak ezdagiela zoriona; ni beintzat askozaz be zorion tsua-go sentiduko nintzan lastozko aterpe baten, kar-meldar izateko itxaropenez, urrezko goi-apain ar-tean, marmol zurizko mailladi ta sedazko tapizartean, biotz garratz baiño.

A! Ondo ulertu neban poz-atsegiña ez dalaaurkitzen biran daukaguzan gauzetan, ari mearenbarren-barrenean baiño; bardin-bardin euki leikeespetxe baten naiz jauregi baten. Or ezaugarri bat,ni gaur zoriontsuago naz Karmeldegian, neurebarruko ta kanpoko sufrimentuakaz, orduanmunduan, bizitzako erosotasun guztiakaz ingura-turik eta, batez be, ai taren sukaldeko gozotasuna-kaz nengoanean baiño!...

Naigabean rnurgil neroian arimea. Alan be,bardiña nintzan kanpotik, uste neban ba iñok ezebala ezagutzen Aita Santuari egon neutson eska-bidea. Laster igarri neutson etzala olan. BagoianZelina - gaz bakarrik geratu nintzan baten (besteerromesak ostatura zerbait artzera jatsiak ziran,geltokiko geldi-unean;), Legoux Jauna, Coutan-ces'ko Bikari Orokorra ikusi neban, ataka edegi-rik, begira neukan, eta barreti esaten eustala: "Ondo!Zelan jarraitzen dau gure karrneldar txikiak?.... .

Orduan ezagutu neban erromes guztiak ekielanire ixilla. Egiazki iñortxok be ez eustan itz-eginorretzaz; baiña danak ain txeratsu begiratzen

eustelako, ortik atera neban nire eskabidea etzalajausi txarto, ondo baiño...

Asis'ko uri txikian II6v()rony Jaunaren kotxeraigoteko eretia izan neban, joan-etorri guztian andrabati be emon ez jakon mesedea. Ona zelan eldujatan omen ori. San Frantzisko ta Santa Klara'renbirtutez lurrundutako lekuai agur egin ondoren,azkenez Santa Ines, Santa Klara'ren aiztearenkomentua ikusi genduan. Ni naikoa luzatu nin-tzan, neure naierara, deunaren burua ikusten,andik aIde egitean, azkenengoetako bat nunbait,gerrikoa galdu nebala konturatu nintzan. Billatuneban jentearen artean. Apaiz batek, nitaz erruki-tmik, lagundu nindun. Baiña aurkituta gero, andikalde egiten ikusi neban, eta ni geratu nintzanoraindiño billa, gerrikoa neure eskuetan egoanarren, ezin neban belarria falta zalako...Atzenez, egal baten ikusi neban dizdizka. Jaso lagenian jartea etzan arazo luzea izan; baiña baiaurreko lana, luzeegia izan zan. Orixegaitik izuga-rria jasan, eleizatik urtekeran bakarrikaurkitzen. Kolxe guztiak joanak ziran, It(nzeronyJaunarena ezik. Zer egin? Orain ikusten etzirankoIxeen atzetik ariñeketan asi, trena galtzeko arris-kuan sarturik, gure aita maltaren kezka aunditu,edota Rêvftony jaunaren zalburdian lekulxoaeskatu?...

Bigarren au onartu neban. Al izan neban etaondoen, estu ta larri lauskilurik nengoan arren,esan neutson zelan aurkitzen nintzan, eta bera bekinka baten ipiñiaz, bere kotxea peregraziñokozaldun jatorrenakaz beterik bai joian; etzan errezjarleku bat geiago aurkitzen. Zaldun bat, baiña,oso eziketa onekoa, niri Iekua, ni jarri-azo nindun

beren lekuan eta bera guztiz eratsu burdin-zai-ñean ondoan artu eban lekua.

Nik lakioan jausitako katarnixarra emoten neban,eta ez nengoan neure gogora, pertsona aundiguzti a reikaz inguratua, eta, batez be, aurrez aurrejarririk niñoian aren ondoan... Alan be, bera osomaitekor agertu zan nigaz, noizik bein jaun arei-kin eroian alkar-izketa, Karmeloaz niri itz egiteko,etenaz. Geltokira eldu aurretik, pertsona gurenguzti areik euren diru-zorroak atera ebezan,

(aurretik ordainduta egonda be) eskupekobat emoteko. Nik be bardintsu egin neban, etaneure zisku artu neban, baiña Reve-ronyjaunak ez eustan itxi bertatik ateratzen neuredirudi politak, naiago izanik bion ordez aundiagobat emotea...

Beste bein be bere ondoan aurkitu nintzanautobusean, eta besteetan laiño be maitagarriago,ni Karmelo sartu nendin al eban guztia egingoebala agIndurik.. Miritza gozo apur bat alkar aur-kitze oneik neure zaurietan jarrita be, onuzkoaaruzkoa baiño naikoa mergatzagoa izan zan, orainez neukan ba "Aita Santuaren" itxa ropena. Lu-rrean ez neban aurkitzen ezeren laguntzarik, etaeremu legorra iruditzen jatan berau, eta ur bakoa.jainkoagan ipiñita neukan bakar-bakarrik ipiñitaneure itxaropen guztia... Argi ikusi neban, bai, obadala Beragana zuzentzea santuekana Nireatimearen tristura, etzan alan be, eragozpen izanbidez bide ikuskatzen genduzan tokietan interesaundia ipinteko.

Florentzia'n Pazis'ko Magdalena deuna begiaurrean eukiteko zona izan neban karmeldarlekaimen eleizako kore erdian jarria, eurak berta-ko burdin-sarea edegi euskuen. Ez gendula olako

baimenik izango ta jente askok euren errosario-kaz Deunaren illobia ikutu gura-ta, neuk bakar-bakarrik eskua igaro al izan neban agandik urrin-tzen ginduzan sare artetik. Beraz, danak ekarste-zan errosarioak, eta ni arro nengoan ofizio oriegiñaz...

Beti aurkitzen neban dana ikutzeko erea. Olan,Jerusalen'go Gurutz Done eleizan (Erroma'n)egiazko Gurutzearen pusketa batzuk gurtu al izangenduzan, arantza bi eta untze sagaratuetatik bat,guztia au urre landuzko erliki-kutxa eder batengordeta, baiña kristal barik, orrela erliki bikaiñagurtzeko txanda eldu jatanean, erliki-kutxarenzulotxu batetik neure atzamar txikia igarotekomadua aurkitu neban olan Jesus'en odoloz asetuaizan zan untzea ikutu al izanik...

Egiaz, ni ausartegia nintzan!... Eskerrak, biotz-barruak ikusten dabezan Jainkoak ba-dakiala nireasmoa garbia zana eta munduko zerIxogaitik beAri naigaberik emoterik gura izango nebala. Bera-gaz jokatzen neban dana eskuko dauala uste dauanumetxo baten antzera, eta bere aitaren ondasunakbereak lez begitzen dauazana.

—Oraindik ezin dot ulertu emakumeak zergai-tik Italia'n ain exkomulg,atuak diran. Pitean po-tean esaten euskuen: "Ez zaiteze emen sartu"..."ez sartu arr, exkomulgatuak geraluko zarie ta!...".A!, emakume gaixoak! Ezetsiak bai dirala!...

Alan be, eurak, gizonak Uaiño naiko geiago diraJainkoa maite dabenak, eta Jaunaren Nekaldianapostoluak baiño adore geiago agertu eben, solda-duen ba, eroan ebezan eta Jesus'en Arpegigurgarria txukatzen azar-tu ziran...

Jaunak gurako dau bear bada gitxi-eristea iza-tea lur gaiñean euren erentzia. Berak be beretzatorixe aukeratu ebalako... Zeruan erakutsiko daus-ku argi bere pentsamentuak ez dirala gizonenpentsamentuen antzekoak, orduan badaazkenengoak izango dira lenengoak...

Ostera bitartean, baten baiño geiagotan faltaizan jatan pazientzia, zeruari itxaroten aurrenaizan Karmeldarlekaideen komentu batenikusle genbiltzan egun batean, kanpoko be-ba-rruetan zear beste erromesai jarraitu ordez, barru-ko klaustroetan zear sartu nintzan... Bat-batean,ikusi neban karmeldar zartxo bat, urrundik, andikalde egiteko, kiñuka iñostana; baiña ni, alde eginbearrean, oraindik geiago urreratu nintzan bera-gana, eta klaustroko laukiak erakutsink, politakzirala adierazo neutson. Lekaide arek ezagutueban, antza, neure ule-adatsa bizkar gaiñ eta neuregazte-itxuraz, ume bat nintzala, eta, maitaro irri-barrez,urrindu zan andik, bere aurrean arerio batez eukala-ta. Italieraz berba egiten jakin ba neu,laster karmeldar moja izango nintzala adierazokoneutson; baiña Babel torrea jasoten ebiltzanenerruz, eziña litzakidan ori.

—Pisa ta Genoba be ikuskatu ondoren, itzuligiñan Frantzira. Onuzkoan, ikuspegi benetanederrak izan genduzan. Batzutan itxas-egaletikgentozan, eta trena ur-egal-egaletik ebillen etaolatuen urak geuganaño eldu bear ebela ustegenduan (ikuskari au ekaitz batek sortua izan zan;illun-abarra zan, eta onek oindiño izugarriagobiurtzen eban gauzea).

Beste batzutan zelai zabalak ziran, laranja-sai-llak ziran frutu umotuakaz, osto jorizko oliboberdez edo-ta palmera txanbeliñez... Arrats apa-

lean, itxas-egaletako portu txiki asko ikusten gen-duzan, argi asko ta askoz dizdizka, zeruan lenengoizarrak ixioten

A!, zenbat olerki ta ederrek beteten eustan ari-mea, nik neure bizitzan legengoz eta azkenezaundiesten nebazan gauza guzti areik begipeanizanik!... Pena barik, alan be, ikusten nebazanostenduten. Beste arrigarritasun batzuk opa eba-zan nire biotzak. Naiko ikusirik neukazan lurrekoedertasunah zerukoah ziran nire gurarien jomuga.Eta arimai be eurotatik Boza-azo nairik atxillo bizinai neban! Nik egi-egiaz nai neban presondegibedeinkatuko ateak niretzat edegi baiño gogorjokatu ta sufridu bear neban oindiño: aurrez neian,Frantzira itzultzean batez be.

Baiña, uste oso-osoa neban nik eta orretannengoan, abenduaren 28'an Karmelo'n sartzekobaimena jadetsiko

Lisieux'era elduaz batera, gure lenengo ikustal-dia Karmelo 'ra izan zan. A bai alkar ikustea! Illa-bete alkar ikusi barik, ela guk bai geunkazalagauza asko alkarri esateko! ; eta joan-etorri orretan,urte askotan baiño gelago , nik ikasia!...

O!, ene Ama maite! Ze gozoa niretzat zu barriroikustea!, neure arima gaixcha, zauntua! Zuri, ni ainederto ezagutzen dakizun orri, berba bat, begiradabat, dana igarteko, naikoa dozun orri! Oro itxineban zeure eskuetan. Net_lre mende egoan guztiabete neban; guztia, bai, Aesta Santuari be itz eginneutson. Egiaz, ez nekian gonezkero zer faltajatanegiteko. Gotzain Jaunari idatzi nengiola esanzeustan, bere agindua gc- goraturik. Orrela eginneban beingoan, al nebaiu-iik ondoan, baiña gureosabak nai izan eban lez, Tabagitsuegi. Berak ber-

egin eban nire eskutitza. Eta korreora botateraniñoian unean zeure bat artu neban ez idazteko,egun batzuetan itxaroteko esanaz. Zuk esana eginneban osorik, ba nekian-eta auxe zala biderik onenaoker jokatu ez nengian.

Azkenez, Gabon eguna baiño amar egun lena-go, joan zan nire kartea! Erantzuna laster izangonebalakoan, goiz guztietan, meza ondoren, ko-rreotara joan oi nintzan aitagaz, egaz egin al izate-ko baimena an aurkituko nebala-ta. Baiña goizbakotxean etsipen barri bat nenkarren, alan etaguzti be nire fedea austuten ez ebana... Jesus'ieskatzen neutson Berak ausi egizala nire loturak;eta Berak eten zituan, baiña ez nik itxaroten ne-ban legez, modu diferentean baiño...

Eldu zan Gabon jai ederra, eta Jesus etzanesnatu... Zelaian itxi eban bere pelotatxoa, pozta-sunezko begitu bat be gaiñ bota bagarik... Austutaneroian biotza, Gaberdtko mezatara joan nintza-nean. Ondojanaritua neukan ames bat, ois, gaber-diko mezea Karmelo'ko burdin-sare ostetik ent-zungo nebala!...

Proba aundia izan zan au nire fedearentzat.Baiña lo dagoala itxarrik dagoanak, ulertu-azoeustan. Berak mirariak egin oi dauazala, etamendiak aldatu be bai, mostaza-garau baten ant-zeko fedea daukenen onerako, fede pitin ori geia-go sendotzeko; baiña kutunakaz, bere Amagaz, Akez dau miraririk egiten amaren fedea ondo aztertuarte (Mat. 17, 19).

Lazaro ez eban bear ilten itxi Marta ta Mariakiragarri eutsoen arren illa zala? (Jon. XI, 8)... Kana'-ko ezteguetan, Andra Mariak Jesus'i etxekojaubealagundu egiala eskatu eutsanean, ez eutson eran-

tzun, bear bada, oraindik etzala eldu bere ordua?(Jon. 11, 4)... Baiña proba ostean zelako saria! Uraardo biurtu zan!... Lazaro berbizten da!... Olaxeegin eban Jesus'ek be Teresatxogaz. Denpora lu-zean aztertu ondoren, bere biotzeko gurari guz-tiak bete ebazan...!

Jai-egun gozatsu aretako arratsaldean, niretzatmalko artean igaro ondoren, Karmeldar monjakikusten joan nintzan, iragarria izan zan nire pozasarea zabaldu ta neure izena idatzirik eukan pelo-ta bat bere eskuan eukan Jesus Umea zoragarri batagertzen ikustean. Karmeldarrak, oraindik berbaegiteko txikiegia zan Jesus'en ordez, neure Amamaiteak ondutako kantu bat abestu eusten. Berbaareitako bakotxak poztasun betea ixurtzen ebennire ariman. Ez dot sekula aztuko ama-gozotasunsamurrez beti ase nauan bigun eztia...

Negar-malko gozoak jarioka eskerrak emonondoren, kontatu neban Zelina laztanak emoneustan pozkarioa gau-erdiko mezatik biurtzera-koan. Azpil oso polit bat aurkitu neban neuregelan; erdian untzitxu bat eukan, Jesus loeroiana, alboan pelotaixo bat eukala. Oial zurianZelinak berba oneik ida tzi zituan: "Lo nago, baiñaernai nire biotza" (Abest. 5, 2). Eta untzian itzbakarra: "Ilxiera!" A!, Jesu s'ek oreindik bere emaz-tegal txikiari itzik egiten ezpa-eutson, bere Jain-koak begiak itxirik be egozan, berari iragartenjakon beintzat samur eta bigun ziran arimen etabere biotz maitekorraren . bitartez...

1888'ko urteko lenengo egunean, Jesus'ek egineustan barriro be bere gurulzearen atsegin-saria.Oraingoan, baiña, neuk bakarrik eroan neban,niretza t ulert-eziñago ta abiñazetsuago izan zalako.Maria Gonzaga Amaren karta batek jakitun jarri

nindun Gotzaiñaren erantzuna 28'an eldu zala,Ume Errubageen egunean; baiña ez eustala iraga-rri nai izan, berak erabagi ebalako nire sarreraetzala ospa tuko Garizuma osterarte.

Ezin izan neutsen negar-malkoai eutsi etxaiteain luzea gogora ekarriz. Proba au guztiz garran-tzitsua iza n zan niretzat. Nire lokiak ausi ta ikustennebazan munduaren aldetik; baiña oraingoaninguru santua zan usotxo gaixoari sarrera galazo-ten eutsona...

Autortzen dot ez nintzala errazoi aundiko ager-tu neure erbesteko iru illabeleak pozik artu eznebazalako. Uste dot, baita, agertu ezta be, proba aguztiz aundia izan zala, eta gorantz eragin eustala,ez gitxi be, Jainkoagan itxitean eta beste birtu tee-tan.

Zelan joan ete ziran iru illabete oneik, grazitanain oparoak nire arimearentzat?... Lenengotan izanneban tentaldiaren znikadea: ez neban eroangooituraz neroiana baizen bizitza zeatza. Baiña las-ter konturatu nintzan emoten jatan denpora arenbalioaz, eta leen baino bizi-modu zintzo ta ildura-tuagoa egitea erabagi neban. Ilduratu edo mortifi-kadua difiodanean, ez dot esan nai penitentziakegiten nebazala... Ai!, iñoiz be ez neban olakorikegin? Ainbat eratako ildura ta rnortifikaziñoakumetatik egin oi ebezan arima aundi arein antze-ko izan bearrean, nik ez neban olakoen iillurariksentitzen. Bear bada, ni zabar nintzalako jatzunori, billatu neikezan, ba, milla maiña. Zelina'renantzera, sufridu al izateko.

Orrela egin bearren, beti samur erabilla nin-duen neuk naita, eta loditu peniten tzi egin bearrikez daukan txoritxo baten antzera.

Nire buru-ukapena izan oi zan, beti bereazurten gura izaten eban borondatea austea; edo-zein itzi ez erantzutea, balio barik zerbitzu txikiakegitea, jarrita egoanean sorbaldea ez zutikatzea,eta abar, eta abar... Ezerezixo oneik egiñaz, gertatunintzan Jesus'en kutuna izateko, eta eziña jat esatea,zenbat gomutagarri gozo itxi eustazan itxaroteonek...

Iru illabete arin doaz, Azkenez, eldu zan ainbiziro itxarotako eguna.

VII ATALA

KARMELDEGIAN (1888-1890)

Jorraillaren 9'an, astelenez, Kannelok, garizu-ma zalako aldatuta, Andra Mariaren Iragarkun-dea ospatzen eban; auxe izan zan, ni sartzeko,egun izentatua.

Bezperan, famili osoa aurkitzen zan mai ingu-ruan; ni azkenengoz jarten nintzan. A!, erdiraga-niak bai dirala onako sendi-batzarrak!... Iñorkonturatu barik joan nai leuke batek, eta orduan-txe zuzendu oi dautsez bati berbarik samurrenaketa txerarik bizienak, olan sentikorragoa egiñikbanatzerako sakrifizioa...

Aitak ez eban berbarik ebagiten, baiñaneugan eukazan maitati bere begiak... Gure ize-kok negar egiten eban noz-edo-nozean, eta nireosabak milla eregu eztiz beteten nindun. Juana taMaria be zurikeri ta gozotasunez gaiñezka agert-zen jatazan. Mana, batez be, banazean eroanik,bere ustez emon eustazan atsekabe parka eskatueustan. Nire Leonia kutunak, azkenez, Bizitazino-Ikastetxetik illabete batzuk zirala itzuli zanak,besteak baiño be gogotsuago, mosuz eta txerazbeteten nindun. Zelina'z bakarrik ez dot ezer esan;baiña zuk igarten dozu, ene Ama maitea, zelanigaroko genduan, biok, azkenengo gaua, lo egingenduna...

Egun oroigarriko goizean, Buissonets'ei, geia-go ikusiko ez neban neure umearoko kabi txar-mantari, azken begirada zuzendurik, abia nintzanneure errege maitearen eskuz, Karmel mendiraigon nendin...

Bezperan lez, famili osoa alkartu zan mezeaentzun eta bertan Jaunartzeko. Nire senidartekomaiteen biotzetara Jesus jatsi zaneko, negar-zoti-ñak besterik ez neban entzuten neure inguruan.Neu izan nintzan soilki negarrik egin ez ebana,baiña zauskada zakarrak somatzen nebazan bio-tzean, eta komentuko aterantz urreratuz giñoiza-la esan euskuenean, beste oinkada bat ezingonebala emon, uste izan neban. Alan be, ara zuzen-du nintzan, neure buruari itanduz ez ele nintzanilgo, nire bitzaren taupadak gogor-gogorrak bai-tziran... A!, a unea a! Bera bizi bear, ulertzeko!...

Nire biotz-erasoa etzan agertu kanpotik. Neurefamiliko maite guztiak besarkatu ondoren, belau-niko ipiñi nintzan gure aita bardin-gabekoarenaurrean, bedeinkapena eska tuz berari. Berau niriemoteko, bera be belanniho ipiñi zan, eta negarrez,bedeinkatu nindun...

Aita zaar a, bere alaba Jaunari eskeinka, biziudabarrian oindiñokarren, aingeruak be irri-ba-rreka ipiñiko zituan!...

Une batzuk geroago, Kutxa Santuko ateak za-rratu ziran neure atzetik, bitartean nik barruanniretzat ama-papera egin eusten aizta maiteenbesarkadak artzen nebazan, eta aurrerantzeaneurok neure egitadeen ikasbide lez artuko neba-zan ...

Azkenean be, nire gurariak, beterik. Nire arimabake ezti sakonean; eziña jat bera bearlez adieraz-

tea. Eta zazpi urte ta erdi diranetik, bake onak bizi-bizi irauten dau nire ariman, ez nau egundo belaga, ezta atsekaberik izugarrienen artean be.

Sar-barri guztiak lez, sartu ta bertatik, koruraeroan ninduen. Erdi-illunean egoan au, gure Jau-na agirian egoalako, eta nire begiak lenengo era-karri ebazana, gure Ama Genobeba donearen begiakizan ziran, neugaz tinkatu ziranak. Aren oiñetanegon nintzan une baten belauniko, Jainkoari eske-rrak santa bat ezagutzeko mesedea egin eustalako,eta ondoren Maria Gonzaga Amari jarraitu neu-tson, lekaimetxe tokiak erakusten eustazalarik.Zoragarria iruditu jasan guztia. Eremu batera eroanaizan nintzala begitandu ja tan. Nire gelatxoa, batezbe, su ta gartzen ninduan.

Sentitzen neban poza, baiña, ezti-narea zan.Aizeño bigunenak be ez ebazan kulunkatzen nireontzitxoa zoian ur zabalak, odei batek be ez ebanilluntzen nire zeru A!, ondo ordainduasentitzen nin tzan neure atsekabe ta oiñaze guztie-tatik!... Nik bai poz betean bir-esaten nebazalaitzok: "Emen nago betiko, betiko?... Poz-atsegin aetzan egun batekoa, etzan urtuko "lenengo egune-tako ames-lillurakaz". Amesak! Jainkoak nai izaneban, Karmelo'n sartzean bat be ez egitea. Neukiruditu neban bezelaxe aurkitu neban lekaimebizitza Sakrifizio bat be ez jatan arrigarri egin. Etaalan be, zuk ba-dakizu, ene Ama maite, nire len-pausoak larrosak baiño arantza geiago aurkituebezala!...

Bai, sufrimentuak luzatu eustazan bere besoak,eta nik eurotan murgildu nintzan maitasunez...Jesus Ostiaren oiñetan, neure profesa aurreko az-terketan, azaldu neban zer egiten etorri nintzan

Karmel komentura: "Arimak salbatzera etorri naz,eta batez be, eleiz-gizonakaitik otoitz egiten".

Elburua jadetsi nai danean, bera eskuratzekobearrezko diran bideak artu bear dira. jesus'ekadierazo eustan arimak emon gura eustazalagurutzearen bitartez. Eta nire sufritzeko guraiageituz joian sufrimentua bera aziaz joian neu-rria n.

Bost urtez auxe izan zan nire bidea; baiña kan-potikezekbe ez eban erakusten nire sufrimentua,neuk bakarrik ezagutua zalako naigabetsuagoabazan be. A!, munduaren azkenean bai izangodoguzala uste bako zera, arimen kondaira irakur-tean!... Zenbat persona gera tuko dira arriturik,nirea eroana izan zan bidea ezagutzean!...

Au egi-egia bait da, ni komentuan sartuta illabira, Aita Piehon, jesus'en Biotzaren Maria aiztariprofesa emotera etorririk, txunditua geratu zanJainkoak nire ariman egiten ebana ikusiz, eta esaneustan, bezperan, koruan otoitzean ikusi nindu-nean, nire errezu-beroa umeena zala oso uste izanebala, eta guztiz leuna nire bidea.

Aita onegaz euki neban alkar ikustea, pozaldiikaragarria izan zan niretzat, naiz-ta negar-mal-koz lausotua, neure arirnearen barnea adierazte-ko neukan eragozpena zala-la. Alan be, autortzaorokorra egin neban, iñoiz egin ez neban lakoxea.Azkenean, nire arimearen entzumenean egundootsik egin ez daben itzik pozgarrienak, esaneustazan: "Jainkaaren, Andra Mariaren eta santuguztien aurrean, DIÑOT IÑOZ EZ DOZULA PEKA-TU ASTUNIK EGIN". Gero gaiñeratu eban: "Emoneskerrak Jainkoak zugaz dagiana gaitik, Berak iztenba zaitu, ba, aingerutxo bat izan bearrean, dea-brutxo bat izango zara".

A!, bai siñesten neban, eta errez; ba-nekian zeindeus-eza ta makala nintzan, baiña esker onezbeterik neukan arimea; ez neban nai ezetara beneure bateoko jantzi zuria loitu nai, au langoesakun bat, artezkari baten aotik, gure TeresaAmak, gura ebazan langoen, au, da, jakituria tabirtutedunen aotik urtenak, Jesus berberaren ezpa-netatik urtena iruditzen jatan... Aita onak, neurebiotzean josirik geratu diran itzok be esan eusta-zan: "Ene alaba, Gure Jauna izan bedi beti zureNagusi, eta sartu-barrien Maisu". Olan izan zanegiaz eta baita "nire zuzendari" be.

Orrekin ez dot adierazo nai neure nagusiaizarratu dautsedala neure arimea, o!, oso-osorikbestera; eurentzat liburu argi izaten alegindu nazbeti; baiña gure Amak, gaixorik sarri, ez ebandenpora askorik nigaz arduratzeko; alan be, Jain-koak nai izan eban, berakjakin-ezean, nigaz OSOGOGORRA izatea. Ezin nintzan beragaz aurkitulurrari mun emon barik, eta bardin jazoten zanberarekin euki oi nebazan alkar-izketa bakane-tan... Esker gai-gaiñekoa! Argi be argi lan egianJainkoak bere lekua eukanarekin!... Zer izango etezan nitaz, munduko pertsona batzuk uste ebenlez, "lekaimeen jostaillu" izan banintz?... Bearbada, Nagusietan Gure Jauna ikusi bearrean, per-tsonak baiño ikusi ez ba nituela nire biotza ainbabestea munduan, komentuan gizaki lotua izanbalitz?... Ezbear ortatik zorionez urrindu ninduen.Asko maite neban, ziur asko, gure Ama, baiña txeragarbiz, neure arimearen Senarragana jasotenninduanez...

Gure maistrea santa bat zan bene-benetan,lenengo karmeldar mojen eredu-eredua; berone-gaz emon oi neban eguna, beronek erakusten bai

eustan lanean. Ona zan nigaz, muga bagarik, etaalan be nire arimea etzan azaskatzen... Asko kos-tatzen jatan zuzendaritza, ez nengoalako neurearimeaz itz egiten oiturik, ez nekian zelan adiera-zo bertan jazoten jatana. Ama zaartxo batek goizbaten igarri eustan zer jazoten jatan, eta jolasal-dian esan eustan irribarreka: "Alabatxo, zuk ezdot uste gauza askirik daukazunik Nagusiei esale-ko".—"Zergaitikdiriozu ori, Ama?"— "Zure arimeaoso laua dalako, eta santa izatera eltzen zareanean,lauago izango zara oindiño". Egia iñoan Ama onak;bitartean neure arimea edegiteko neukan zailta-suna, neure lautasunetik etorria izanik be, egiaz-ko kosta jatan; orain ulertzen dot; lau izatea itxibarik, ba, erreztasun osoz adierazten ditut neuresen tirnentuak.

Jesus izan zala, esan dot, "nire zuzendaria".Karmelo'n sartu nintzanean ezagutu neban izan-go nebana, baiña bereen artean artu nindunekoerbesterako bidea artu eban... Ez neban ezagutuarin baiño ariñago saltzeko baiño... Berak idatzitaurtean karta bar artu oi neban bakar-bakarrik, nikidazten neutsozan 12'akaitik; nire biotza, beraz,laster biurtu zan zuzendarien Zuzendari danaga-na eta Beronek eskolatu nindun jakitun eta zuu-rrentzat estaldurik dagoan eta 13erak txikienaiiragarri oi dautsen jakituri onetan (Mt. 11, 25).

Karmel mendira aldatutako loratxoa gurutzea-ren kerizpean edegi bearra eukan: malkoak etaJesus'en odola izan ziran iruntza, ela eguzkia,aren Arpegi gurgari-ia, negarrak lausotua... Ordu-rarte ez neban barneratu Arpegi Donean gorderikegozan ondasunen sakontasuna. Zeu izan ziñan,ene Aroa maite, eurok aztertzen erakutsi zeusta-na. Zeu beste orduz, Karmelo'n be, gure aurreti-

koa izan zintzazan, olantxe orain be zeu izanziñan lenengo gure Senarraren Arpegian gorde-rik egozan maitasun misterioak sakontzen; zukorduan dei egin zeustan eta nik ulertu... Ulertuneban zer zan egiazko aintza. Arek bere erreiñuamundu ontakoa ez dauanak (Jn. 1£3, 36), erakutsieustan, benetako jakituria dala, "ez-ezaguna iza-tea" ta "ezer-eztzat" eukitea, nobere destaiñeaneukitea"... (24). A!, Jesus izan zan legez, nik naineban "Nire arpegia egon eitela egi-egiaz gorde-rik, iñok be lurrean ezagutzen ez ebala" (Is. 53, 3).Sufridutea nai neban, danak azturik euki nengie-la ...

Zein errukitsua izan zan Jainkoak ni beti zu-zendu nauan bidea; iñoiz be ez daust nai izan-azoemon ez daustan gauzarik! Orixegaitik Aren edont-zi garratza beti iruditu izan jatan leuna...

Maiatzeko jai zoragarrien ostean, profesa-jaieta geure Maria maite, farniliko len-alabaren bereeztegu egunean, zorion aundiz azkenengoak,koroatu ondoren, naigabe-pena etorriko jatan ateraoleska...

Aita gaixorik

Aurreko urtean aita, maiatz illean, anketakoelbarri edo perlesiak jota geratu zan. Asko kezka-tu giñan orduan, baiñan nire aita gorputz sendo-ko zalako, laster etorri jakun bere onera eta uxatuziran gu re kezkak. Alan be, baten baiño geiagotan,Erroma'rako osteran, erru nekatzen zala kontu-ratu giñan, ez egoala beti bai izen alai... Nik batez be

(24) Kristaren Autz-Bidea, rua, 2, 3 atala.

ikusten nebazan aitak zelako aurrerakuntzak egi-ten ebazan Jainkoaren serbitzuan. Sates'ko Fran-tzisko deunaren antzera bere berezko bizitasunaoso-osorik azpiratzera eldu zan, munduko gizase-merik otzanena lez agerturik... Lurreko gauzak,itxura zanez, ez eutsen ikuturik be egiten; bizitzontako inki-makoen gaiñetik errez jarri oi zan.Azkenik, poz-atsegblez ase oi eban; Jesus Sakra-mentaduari egunero egiten eutsozan ikustaldie-tan, aren begiak sarri malkoz bustiten ziran etazeru-zoriona erion aren Leonia Bisita-zino konbenturik urten zanean, etzan naigabetu,ezta Jainkoari alaka egin be, bere alaba maitea-rentzat bokazifloa eskatuz; bere billa joan zan, etaalai samar joan be...

Ona zelako siñismenez aitak onartu eban bereerregiñatxoaren banaketa. Barri au onela iragarrieutsen Alenzon'go bere adiskideai: "Adiskidemaiteak. Teresa, nire erregiñatxoa, atzo sartu zanKarrnelo'n!... Jainkoak bakar-bakarrik eskatu lei-kit olako oparia... Ez eidazue errukirik izan, nirebiotza pozez gaiñezka dago-ta".

Ordua zan onezkero, zerbilzari ain zintzoakbere lanen saria artzeko; bidezko zan bere alogera,Jainkoak Zeruko Errege,bere Seme Bakarrari egineutsonaren antzeko izatea... Aitak, Altara bat eski-ñ barri eutson Jainkoari eta berau izan zan auke-ratua opari lez bertan Bildots orbanbakoz eskiñiaizateko. Zuk ezagutzen dozu, ene Ama maite,bagilleko gure atsekabeak, eta batez be 1888'ko24'koak. Gomuta oneik barruegi josita dagoz gurebiotzen ondo ondoan, eta ez dago eurok zetanidatzirik... 01, ene Ama, zenbat sufridu dogun!...eta au etzan gure proba ta larritasunen asieraba i ño ...

Teresak abitua jazten dau

Bitartean eldua zan nik abitua jazteko eguna;komentuko batzarrak onartuta nengoan, baiñazelan eratu beronen zeremonia? Kanpora urtenbarik niri jantzia emotekolan ebiltzan; baiña obazan pizkat itxarotea. Eta bapo itxarokizun barik,gure aita maitea onez urten zan bere bigarrenkolpetik eta Gotzaiñak zeremonia egiteko egunajarri eban urtarrillaren 10-a. Luzaro egon bearraizan neban, alan be bai jaikizun ederra!... Ez ne-ban ezek be uts-egin, ezek bere ez, ezta edurrakbe... Ez dakit itz egin dautvudan jadanik edurraridautsodan maitasunaz....

Oso txikia nintzanean, a ren zmitasunak birlo-ratzen nindun; atsegingarri jatan bene-benetanedur —malutapean ara ta ona ibiltea. Zergatik eteedurra atsegin? Bear bada, nequizo loratxo bat iza-nik, nire ume-begiak izadia , lenengoz apain, zurizjantzita ikusi ebelako... Au da, nik opa izan neban,neuk abitua jazten neban egunean, izadia be neulez zuriz jantzita egotea. eder onen bezperantristuraz begiratzen neban zeru urdiña, noizikbein euri-tanta batzuk eriolca egoana; giro leunez,aldatzeko itxura barik, beraz edur bage. Urrengogoizean, zeruan ez egoan addakuntzarik; alan be,zoragarria izan zan jaia, eta_ ederrena; lorarik zora-garriena neure errege mai t 4 a izan zan. I ñoiz etzanegon izan, ez ederrago, ez Danak goratuaizan zan, egi-egiaz garaipen_—egmia, bere azken-jaiaemen beian. Jainkoari erno ifieutsozan seme-alabaguztiak, Zelinak be ba iraga_ rri eutson bere bokazi-ñoa eta berak (aitak) negar egineban pozez, zeruarieskerrak beragaz joanik, "Lia_laba guztiak eskatuazomentzen ebalako".

Zeremoni ondoren, Gotzaiñak Te Deum asieban; abade batek esan eutson ereserki au profesaegunetan bakarrik abestuten zala, baiña asita egoaneta eskerrak emoteko kantu au azkeneraiño abes-tu zan. Ez ete zan izango jai oso-osoa, bertonbatzen ziralako beste guztiak be?... Neure erregeaazkenengo besarkaturik, barruan sartu nintzanostera be. Itxitu barruan lenengo ikusi nebana"neure Ume Jesus larrosa" izan zan, argi ta loreartean irribarrez, eta bat-batean edur-txingoakbegitu nebazan... Larriña zuri aurkitzen zan, neulegez. Jesus'en ondo-naia. Bere emazte txikiarengurariak aurrez beterik, edurra eskintzen eutson...Edurra, zer illezkor da, aaltsu izan arren, beremaiteari atsegiña emotearren zerutik jatsi-azoleikena?... Mundutarrak, bear bada, itaun au egineutsoen alkarri; au bai ziurra da, neure abitu artzeeguneko edurra mirari txiki bat begitandu jakela,eta uri osoa zurtmikgeratu zala. Bakantzatjo eben'nire edur-zaletasuna... Obeto! Onek nabarmen-duago egin eban bidiñen Senarraren lerrokorta-sun ulertu-eziiia... zitori zuriak EDURRA lez maitedauan Arenak lez!

Gotzain Jauna sartu zeremoni ostean eta aitasamur bat lez egon zan nigaz. Arro egon zala ustedot, nik nai nebana jadetsi nebalako. Mundu guztiariesaten eutson ni "bere alabatxo" nintzala. Jai ederonen ondoren, etorri dan guztietan, Gotzain Jau-na beti egon da nigaz oso txeratsu. Gogoan dotbatez be. Gurutzeko Juan deunaren eun-urte-bu-rua zala-ta egin eustan ikustaldia. Artu eustanburua bere esku artean, eta milla eregi egin eusta-zan... Ni ez nintzan iñoiz ain ooretua izan! Bidena-bar Jainkoak gogora ekarri eustan, aingeru tasantuen aurrean emon nai izango leuskidala orren

irudi aul bat mundu onetan; origaitik artu nebanpoza izugarria izan zan...

Benetako probaOraintxe berton esan dodanez, urtarrillaren10'an,neure erregeren garaipena izan zan, niretzat Je-sus'ek Erramu egunean Jerusalen'en egindakosarreraren antzekoa; Gure Jainko Maisuareneanlegez, bere egun bateko aintza ondoren Pasiñonaigabetsua etorri zan, eta Pasiño au etzan beret-zat bakarrik izan Jesus'en oiñazeak lez bere Ama-ren biotz donea be ezpatak zulotu ebezan; bardin-tsu gure biotzak be lurrean samurkiroen maitegenduaren sufrimentuak sentidu genduzan... Go-goan dot 1888'ko bagillean, gure lenengo probe-tan, nik esaten neban: "Asko sufritzen dot, baiñaba-dakit oindiño proba aundiagoak eroan neike-zana". Orduan ez nekazan gogora gaiñean neuka-zanak... Ez nekian otsaillaren 12'an, neure abituartzetik illabetera, gure aita maiteak, bere edontzi-rik garratzena, guztietatik lots-erazleena edangoebana...

A!, Egun orretan ez neban esan geiago sufriduneikeanik! Itzak ez dira gai gure naigabea adieraz-teko, ez noia, beraz, eurok azaltzera. Egunen ba-ten, zeruan, eder izango jaku geure probaaintzatuetaz berba egitea, ez gagoz emen pozikeurak sufridu doguzala-ta?... Bai, aitaren martirit-za iru urteak, maitaganienak iruditzen jataz, geurebizitzako ekar-jorienak; ez neukez bukatuko san-tuen extasi ta agerkari guztiakaitik. Esker onezgaiñezka daukat biotza, zeruko aingeruak indibizbeteta izten dauazan ondasun tajutu-ezin onetanpentsatzean!...

Aserik egoan nire sufritze-gogoa, alan be tiraegistan; nire arimeak olan laster ulertu ebazanneure biotzaren suflimentuak. Liortasuna zan nireeguneroko ogia eta, ezetariko poz-izpi bagarik, ninintzan alan be izakirik zoriontsuena, neure gura-ri guztiak aserik neukazalako...

O!, ene Ama maite, gozoa bai izan zala gureproba ikaragarria, gure biotz guztietatikba etziranurten maitasunezko ta esker onezko intziriakbaiño... Ez giñoiazan onbide-zidorretik, egaz gi-ñoiazan bostok. Caen'go erbeste gaixo biak,munduan jarraitzen eben arren, etziran mundu-ko... A!, arrigarriak bai egin ebazala naigabeakneure Zelina maitearen animan!... Garai ontanidatzi zituan karta guztiak etsipenez ela maitasu-nez kutsuturik dagoz... Eta nok adierazo leikezalkarregaz geunkazan autuak?... O!, banandu ordez,Karmeloko burdin sareak indar aundiagoz alkar-tzen zituan gure arimak. Pentsamentu bardiñezsututen ziran, gurari bardiñez, Jegus'egazko taarimahanaho maitasun bardiriez... Zelina eta Tere-sa mintzatzen ziranean, euron alkar-izketan etzanegundo be munduko gauzen itzik sartzen, danakziran zerukoak... Beste orduz bezela begira-tokian,betiko gauzak ziran arein ames-gai eta, albait ari-ñen azken-bako zoriontasun ori gozatu al izateko,emen beian aukeratzen eban, erentzi bakar lez,"sufrimentua eta destaiña".

Itxaron aldiaOrrela joan zan nire ezkontz-aurreko aldia...

Luzea ziur asko Teresatxo gaixoarentzat! Nobizia-duko urte azkenean gure Amak esan eustan profe-sa eskatzerik ez pentsatzeko, Nagusiak ez ebala

ontzat artuko ziur asko nire eskabidea illabetekoitxarotea neukan... Lenengo tan neketsu egin jatanburu-ukapen au onartzea, baiña laster argitu zannire arimea. Nik orduan Surin Aitaren "Gogobizitzaren Sustraiek" liburua neban gogarte-gai.Egun batez, otoitz bitartean, ulertu neban, profesaegiteko gurari bizi neure buruari neutsonmaitasun geiegiz nastean egoala. Jesus'i emonanintzan ezkero, Berari atsegiña ta poza emotea-rren, bere borondatea barik neurea egitera, eznebala beartu bear. Baita ulertu neban, emaztebatek bere burua apaindu bear ebala bere ezteguegunerako eta nik ez nebala ontarako ezertxo beegin... orduan Jesus'i esan neutson: O!, ene Jain-ko!, ez dautzut eskatzen neure botuak aldarrika-tzea; itxarongo dot Zeuk nai dozun bestean; auxenai dot bakar-bakarrik, nire Zugazko alkartzeanire erruz ez daitela luzatu; orixegaitik, aleginguztia egin bear dot soifieko eder bat gertetan,arripitxi bikaiñez edertua; naiko aberats aurkit-zen nozunean, ziur nago, izaki guztiak ez dautzuegalazoko nigana etorten, 1-)etiko Zeugaz alkartzen,o ene Maite!..."

Txirotasun eta buru-uk_apen

Neure abilaartze garai naikoa argi artu nebanlekaime-bizitzeari buruz, txirotasunaz batez be.Sar-barri nintzala, ederjat zan gauza politak, neukerabilteko ziranak, eta esItÇura eukitea gura izatenneban bear nebana beti_ "Nire zuzendariak" pa-zientziz eroan oi eban dana batera ez eutsenarirnai erakutsi nai eta. Geienik, apurka apurkaemoten dautse bere argi. 1 . (Neure gogobizitzarenasieran 13 edo 14 urte ne-LILkazanean, neure burua-ri ilanduten neutson, zer irabazi bearko neban

geroago, uste neban ba eziña zala osotasuna obetoulertzea; baiña laster ulertu neban, zenbat etageiago aurreragotu bidean azkenetik urrunagosentitzen zarala; orain, ba, neure burua ez-oso betiikustera egin naz eta onetan idoro oi dot neureatsegiña...). barriro nator "Neure Zuzendariak"emoten eustazan ikasgaietara.

Gau baten, orduak amaitu ondoren, alperrikibilli nintzan neure argi-ontziaren billa, onetara-ko diran apaletan; ixil gogorreko ordua zan; ezinneikean bera eska tu... Konturatu nintzan Aiztarenbatek, berea zalakoan, nirea artu ebala, premifialarria ebalako. Argi bage aurkitzen nintzalakoatsekabetu bearrean, zoriontsu nabailu nintzan,txirotasuna ez dala bakarrik gauza atsegiñez gabeizatea, baita bear-bearrezkoz be; orrela, kanpokoillunpeen erdian barne-barne argitua izan nin-tzan...

Gauza rnotzenak eta erosorik ezenak, izan zi-ran orduan, niretzat, benetako txera-gai. Olantxe,poztu egin nin tzan, gelatik pitxartxo ederra kenduta beronen ordez beste bat, aundiagoa ta maillatuaipiñi eustenean... Atxakika ez ibilteko, baita, alegi-ñak egin nebazan, aldatz-gora egiten jatan arren,batez be gure Maistriaz, oni ez bait neutson ezerbeezkutatu gura. Ona nire lenengo garaipen; etzanaundia izan, baiña asko kostatu jatana bai.

Edontzi bat, txikia, leio baten atzean jarria,apurtuta agertu zan. Gure Irakasleak, nik itxineutsoIajausten uste izanik, erakutsi eustan bera,aurrerantzean ardura geiago euki nengiala adie-razorik. Mun emon neuntsan lurrari ezer esanbarik ondoren arduratsuago izango neintzalaagindu neutson. Birtute gitxikoa nin tzalako, ekin-tza lxikiok aldatz-gora egiten jalazan, eta gogora

ekarri bear neban, azken epai-egunean, dana jarri-ko zala agirian, oarpen au egin oi neban-eta: nor-baitek bere bearra beteten dauanean, eta ez daatxaki billa iñoiz ibilten, ori ez daki alderan-tziz, uts-egiteak bertatik agertzen dira...

Zalea nintzan, ba tez be, birtutezko egintza txi-kiak egiten, aundiak ezin bai nebazan egin; eduorretan, atsegin jatan Aiztak azturik izten ebezankapak tolostutea eta al nebazan mesede guztiakegitea. Baita laga eusten buru-ukapenak egitekozaletasuna, nik berau ezin egiñago ta aundiagozana... Munduan egin oi neban buru-ukapenaauxe zan, jarrita nengoanean neure sorbalda et-zean ez jarlea; galazo jatan au lepo-makur izan eznendin. A!, nire naiak ez eban luzaro iraungopenitentzi asko agindu ba'leusten... nik eskatubarik izten eustezanak, neure burua eztekoak ziran,eta onekg,orputz-penitenizi guztiak baiño on geia-go egin eusten...

Jantokia, au bait zan izan nire zeregiña abituajantzi ondoren, ereti bat baiño geiago emon eus-tan neure buru-eritxi geicgia bere lekuan ipinte-ko, au da, ankapean. Poz aundia neukan, egiaesan, zu be, ene Ama mai te, eginkizun bardiñeanzengozalako, eta urretik ikusi al izan zenduzannire birtu teak; urtasun au , baiña, motibu bat jatansufritzeko; ez nintzan aske beste orduz lez zeuriberba egiteko; arau bat be te bear zan; nire arimakezin eutzun berba egin; _zken baten, Kannelo'nnengoan eta ez Buissonc 3_• is'etait aitaren teillatu-pean...

Bitartean Andra Mariak laguntzen nindun neurearimearen jantzia atondu ten; amaitua egon zane-ko, berez uxatu ziran erak gozpenak. Gotzain Jau-nak bialdu eustan eskatu iscieulson baimena. Lekai-

meak onartu ninduen ela iraillaren 8 geratu zanizentatua nire profesa eguna lez.

Itz gitxitan idatzi barri dodan guztiak, orrialdezeaztu asko bearko leukez, baiña orri oneik ez diraiñoiz irakurriko lur gaiñean. Laster, ene AMAmaite, itz egingo dautzut geure aitaren etxean,zeru ederrean, orren gurariz intzirika bait dauka-guz geure biotzak!...

Nire eztegu-soiñekoa gerturik egoan; neureSenarrakernon eustazan arrfpitxi zarralzaz apain-duta; baiña ori etzan naikoa aren esku zabalaren-tzat. Diamante barri bat emon nai izan eustan,dizdiz askoduna. Aitaren proba izan zan, berezertzelada guztiakaz, pitxi-kutxa zarra; barria izanzan beste bat, itxuraz txikia; baiña atsekabe aundiaekarri eustana. Aldikada bat zala, obetoago aurki-tzen zalarik, kotxean ibilli oi zan. Baita pentsatuzan trenez ostera bat egin egiala be, gu ikustenetorri zedin. Zelinak beingoan pentsatu eban neurezapi-artze egunean ori egitea. "Baiña, esaten ebanak, ez dautsat itxiko zeremoni osoan egoten; azke-nean bakar-bakarrik joango naz bere billa etaarretaz eroango dot sareraiño, Teresak bere be-deinkapena artu dagian". A!, ondo dakust emenZelina neure maitearen biotza... Egia da, bai,"maitasunak ez dauala eziñik aurkitzen, danaegin daitekena uste daualako, eta dana egin —errez uste daualako"... (25). Giza-zuurtasitnak, barriz,dardar dagi askotan eta ezta azarlzen, olan esate-ko, oinkada bat be emoten; Jainkoa orixegaitik,aztertu nai ninduelako, bera artu eban tresnaesaneko lez, eta neure eztegu egunean, umezurtzaurkitu nintzan egi-egiaz, aitarik ez neukan ba

(25) Kristoren Autz-Bidea, 3.gn, 5, 4 atala.

lurrean, gauza nintzan alan be zerura begitukonfianiza osoaz eta egiaz esateko: "Gure Aita,zeruetan zarana".

VIII ATALA

PROFESATIK OPARI-EGINTZARA

Azterketa onetzaz itz-egin aurretik, ene AmaMaite, neure profesa aurreko erretiruaz berbaegin bear neutzun. Poz atsegiña ekarri bearrean,legorte soil-soilla eta ia-ia bertan-bera izte osoaizan ziran nire saria. Lo egoan Jesus, beti lez, neureitxas-ontzitxoan. ulertzen dot, arimak noizik-bein bakarrik izten dautsoe lo egiten gozoro. Jesusoso nekaturik dago eralgiak eta aurreratuak or-daintzen, nik eskintzen dautsodan atsedena artunai dau ortarako. Bear bada ezta itxartuko nikbetierean egingo dodan erretiro aundirarte; baiñaonek atsekabetu ordez, atsegin aundia dakarst...

Ziur asko santa iza tetik urrin na go eta proba batjat au; neure leortasunaz poztu bearrean, gaitz auneure barru-berotasun urri ta zintzotasun exkasa-ri ezarri bear neuskio; biolzurratu bear nintzake(7 urte oneitan) otoitz aldian loak artzen naulako,eta eskerrak einokeran. Ez naz, ba, biotz-urra-tzen...

Uste izaten dot, uane txikiak pozgarri jakezalagurasoai lo dagozanean lez itxarrikamkrizen dira-nean be; oldozten dot, osa gilleak, euren ebaketakegiten dabezanean, gaixo ak lo-erazten dabezala.Azkenez, uste dot, "jaunak ikusten dauala guremakaltsuna; oroitzen dauala gu ez gareala antsbaiño" (Sal. 102, 14).

Neure profesa aurreko bakar-egotea ondorenetorri ziran guztien antzekoa izan zan, legortasunaundikoa. Jainkoak bitartean argi be argi erakutsieustan, ni konturatu barik, zelan Berari atseginizan eta nik zelan jadetsi birtuterik gorenena.Sarri konturatu naz Jesusek ez daustala emendio-rik emon nai, une bakotxean janaritzen nau ali-mentu barriz; neukan aurkitzen dot ona zelanetorri jatan ez dakidala... Uste dot bakar-bakarrikJesus bera dala, neure bioztxo gaixo onen barru-barruan gorderik, niregan lan dagiana eta pentsa-tu eragiten daustana momentu orretan nik egiteagura dauana.

Neure profesa eguna baiño aurreragotxoago,Aita Santuaren bedeinkapena artu al izan neban,zorion aundiz; eskaturik neukan, Simeon Anaia-ren bitartez, aitarentzat eta neuretzat, olan ordain-du nai izan neutson neure aita laztanari Erroma'-ra eroanaz egin eustan mesedea.

P rof esa

Atzenez be, eldu zan neure eztegu-egun ederra;odei bako eguna,benetan; bezperan, alan be; iñoizezagutu ez neban lakoxe ekatxa jagi zan nireaniman... Egundo ez jatan etorri burura neurebokaziñoari egokian dudarik; ziltzaldi au be eza-gutu bear neban. Illuntzean, maitin ostean, gu-rutz-bidea egiten nenbillela, amesa iruditu jatanneure goi-deia, txakur-amesa... Karmelo'ko bizitzaoso ederra, baiña deabruak buruan sartu nai eus-tan etzala niretzat; ziria sartuko neutsela nagusiai,deitu bako bidetik aurrera jarraitzen ba neban...Aundiak ziran nire illunpeak, eta ezin neban ezerulertu: Ez neukan bakazirtorik!... q !, zelan adierazo

Teresatxo, karmeldar Jr< om e nt 1.1 an sartzekobaimena eskatzen Go tzr-r_ ifiagana joan zanean.

neure barruko naigabea?... Ama irakasleari esatenba'neutson jazoten ja tana, iruditzen jatan, ez eustalaitxiko Botu Santuak egiten (lelokeria, argi bene-be-netan deabruaren tentaldia zana); baiña ni prestnengoan Jainkoaren naia egiñik mundura biurt-zeko, neure griña egiñaz KARMELO'N GERATUBAIÑO. Urten eragin neutson, ba, neure maistrea-ri eta, naas-maas eginda, neure arimaren egoeraazaldu neutson... Zorionez ak nik baiño argiagoikusi eban gauzea eta trankil-trankil itxi ninduan;beste aldetik, egin neban apallasun-egintzak ige-sean ipiñi eban deabrua, onek bear bada ez ebanuste, ba, ni ez nintzala azartuko neure tentaldiaagertzen,. Izketa amaitu nebaneko, urtu ziran niredudak; alan be, nire apaltasun-egintza betea izaneiten, gure Amari be iragarri nai izan neutsonneure tentaldi bakana, neure lepo barne egiñazpoztmik.

Iraillaren 8'ko goizean, pozezko uiol batek joanabaitu nintzan eta poztasun orretan murgil,"asmatu-ala baiño geiago dan" (Fil. 4, 7) orretan,egin nebazan neure Botu Santuak... Nire Jesus'e-gazko batasuna elzan izan tximiste ta trumoi ar-tean, au da, oi ez lako grazi artean, aizerio bigunElias deunak mendian entzun ebanaren antzekoabaiNo (Ir. 19, 12-13). Zenbat mesede eskatu nebanegun orretan!... Bene-benetan ERREGIÑA sentit-zen nintzan, orixegaitik neure tituloz baliatunintzan katiguak askatzeko, Erregearen ontasu-nak jaritxi beronen menpeko eskerbakoentzat;bai, azken baten, garbitokiko arima guzliak andikatera nebazan eta pekatarlak bide onera ekarri...Luzero jardun neban otoitzean neure Amaren alde,neure aizta maiteen alde... Famili gruztiaren aldeeta batez be neure aitalxoaren alde, ain aztertua taain santuaren alde... Jesus'i eskintzen neutson

nintzan guztia, nigan oso-osorik egin zedin bereborondatea, izakiak iñoiz be katigutasunik au-rrean jarri barik...

Egun eder au goibelen antzera joan zan, argi-tsunak be biar bat daukie-ta, baina tristura barikitxi neban neure koroia Andra Mariaren oiñetan;ba-nekian denporeak ez nindula lagako neurezoriontasun barik... Maria ren Jaiotz egun bai jaie-gun bikaiña, ni Jesus'en ernazte biurtzeko!. Aldibateko Birjiña Ixikia zan bere loraLuoa Jesus unteariaurkezten eulsona... Egun onetan dana zan txikia,artu nebazan bake-graziak izan ezik, gabaz gozar-tu neban poz-atsegin eztia izan ezik, zeru urdi-ñean ñirñir egien izarrak begira, zeru eder aulaster zabalduko zala neure begi lillurathen au-rrean, neure Senarragaz alkartuko nintzala betikozoriontasun pozean...

Zapia artzen dau

24'an izan zan nire zapi-artzea; malkoz osolausoturiko eguna izan zan...Aita ez egoan an bereerregiña bedeinkatzeko. Pichon (aita) Kanadaaldetikzan... Etorri ta neure osaben etxean bazkal-du bear eban Golzain Jauria, gaixorik aurkitzenzan eta etzan etorri; beraz, dana goibel mergratza...bakea, alan be, beti bakea, ondarrean... Jesus-'ek nai izan eban nik, egun orretan, neure negar-malkoai eutsi al ez izatea, e etzhan ulertuakizannire negar-malkoak... Egia esateko, naigabe aun-diagoakbe eroan nitun nik negarrari emon barik,baiña orduan laguntzen ninduan indar berezisendoak; 24'an, barriz, neri re indarrakaz itxi nin-dun Jesus'ek eta agirian ipi iii nebazan zein maka-lak ziran eurok.

Neure zapi-artzetik zortzi egunera izan zan Jua-na'ren ezkontza. Bere jokabideak zenbat erakutsieustan zuri, ene Ama maite, emazte batek beresenarrari zenbat txera eskiñi bear dautsozan adie-raztea, eziña izango litazkit; gogo zoliz entzutennebazan ikasi al neban guztia; beste ezer ezin baitneban egin neure Jesus maiteagaitik, Juanak Fran-tzisko-gaitik aiña, izaki bat dudarik bage osoa, bai-ña izakia bakar-bakarrik!

Saita alaitu nintzan, dei bat idatzian, bereagazbardiñean jarteko. Ona emen zelan asmauta egoan:

Dei eskutitza, Jesus Urrearen eta Arpegi Donea-ren Terese Aiztaren Ezteguetara:

Jainko Guzti-alduna, Zeru ta lurraren Egille,Munduaren Jaube eta Garaille, eta Maria Birjiñatxit Aintzatsua, Zeru-Jauregiko Erregiña, poz-ezti-tan dagoz, zuei egitean, euren Seme txit garaiaren,Erregeen Erregek eta Jaunen Jaunak, Teresa Mar-tin Andereñoagaz, orain, Andra ta Prinze-emaztedanez, ezkontz-sari lez, bere Jainko SenarrarenJesus'en Umearoa ta Nekaldia daroazanagaz; bereleiñargi litulu Jesus Urnearena eta Arpegi Deuna-rena izanik.

Luis Martin jauna, Egoarriaren eta Apaldura-ren Jaurerrietako Jabe ta Jaun, eta Marbn'en Emaz-te, Printseza ta Zeru-Jauregiko Ohore Andreakdeda aindiz dei dagitse euren alaba Teresa'renezkontzara, Jesus, Jainkoaren Itz, Irutasun Agur-garriaren bigarren Nortzu, Espiritu Santuarenegitez, gizaseme eta Andra Mari zeruetako Erregi-ñaren Seme egin zanagaz.

Ezin bialdu al izan zan dei au ezkontza bedein-kapenerako, Karmelo mendian, 1890'ko iraillaren8'an artu ebenera, (zeru-jauregikaok bakar-baka-

rrik bertan artzen ziran), beraz betoz, mesedez,biar egingo diran Ez tegu Barrietara, ots, BetierekoEgunean, Jesus, Jainkoaren Semea, Zeru-Odei gaiñ,bere Ospe aundietan, Biziak eta illak epaitzera,etorriko danean.

Ordua bada-ezpadakoa dan ezkero, zain egote-ko eskatzen da.

Genobeba AmaOrain, ene Ama maite, zer geratzen jat zuri

esateko? A!, Amaitu nebala, uste neban, baiña ezdautzut oindiño ezer esan, Genobeba Ama sanleaezagutzeaz artu neban pozari buruz... Grazi ba-liotz-gaiñekoa izan da niretzat. Ondo, ainbat graziemon daustan Jainkoak ni santa bategaz bizi iza-tea nai izan eban, ez antzetu eziña, birtute ezkututa egunerokoakaz santu egin zan Santa bategazbaiño. Baten baiño geiagotan artu nebazan bera-gandik pozaldi ikaragarriak, igande batean batezbe.

Beli lez bisita bat egiten joan ninIzakonean,Aizta bi aurkitu nebazan Genobeba Amaren on-doan; irribarrez begiratu ta alde egiten niñoian,iru ezin daitekez geratu gaixo baten andoan, etaarek, goi-argiz begiratzerx nindula, esan eustan:"Itxaron, alaba, berba bi esan nai dautzudaz. Zato-zen bakotxean gogozko lAra-txoria bat eskatzendaustazu; gaur, bada, auxe emon bear dautzut:"Serbidu eizu Jainkoa, 1) ..tIkez eta pozez; gogoraeizu, alaba, gure Jainkoa, b akearen Jainkoa da-la (I.Kor. 14, 33). Eskerlu biotz-ikutua urtennintzan, negar egiteraific• ; baita siilishra be, jain-koak iraga rri eutsola nire rime aren egoera. Egun

orretan ni gogor aztertua nengoan, ia-ia triste,illunaldi osoan, Jainkoak mai te ninduan ala ez, eznenkiala. Igarri zeinke, ene Ama maite, zelakopoza ta atsegiña niretzat!...

Urrengo igandean Genobeba Amak ze ikuski-zun euki eban, jakin nai izan neban; ez ebala batbera be euki, baiestatu eustan; nire arrimena orduanaundiagoa izan zan, Jesus zelan bizi zan aregan,itz eta lan eragiten eutsola. CM, santutasun auegiazkoena dala iruditzen jat, santuena, eta neu-retza t opa dodana, onetan ez bai dago idurikizu-nik...

Profesa egunean be asko poztu ninduan, Geno-beba Amaren aotik jakiñaz, bera be neuk lakoxepruebatik igaro zala, bere botuak iragarri baiñolenago... Gogoratzen zuk, ene Ama maite, areganaurkitu dogun poz-atsegiña, geure naigabeaundietan. Azken baten, Genobeba Amak nirebiotzean laga dauan gomutakia, gomutaki usain-tsua da...

Zerutako bidea artu ebanean, bene-benetanmindua geratu nintzan. Lenengoz nengoan eriotzbaten; ikuskizuna, izan be, lilluragarria zan... n-tear aurkitzen zan santaren oe-oiñean nengoan;ondo baiño obeto ikusten nebazan bere zirkiñikariñenak be. Uste neban nik, nire arimea, orrelaemon nebazan ordu bietan, adore biziz irakitenegon bear ebala; baiña ezta, bestera, sentikorta-sun-ezak artua nintzan; baiña Genobeba gure Amasantea zerurako jaio zan une-unean, nire barruaaldatu zan; begi itxi-edegi baten pozez beteriksentidu nintzan, eta esan ezindako sugarrez gai-ñezka; Genobeba Amak emon izan ba leust lezizan zan bere jadanik eukan gozotasunaren zati

bat, zuzen-zuzen zerura joan zala-ta, bait nago...Bizi zala esan neutson bein: "O!, ene Ama! Zuetzara joango garbitokira... "Olan uste dot, eran-tzun eustan berak, gozo-gozo... O!, ziur nago, Jain-koak ez ditu iruzur egin apaltasun ain betez ego-zan itxaropenak; erakutsiak dozuz artu izandoguzan mesedeak... Aizta guztiak leiatu ziranaren erlikiren bat eska tzen; zuk ba dakizu, eneAma maite, nik poz auncliz daukadanaren jakitunzagoz... Genobeba Ama il-agiñean egoala, arenbetazaletan diamante antzeko negar-maiko ikusineban finñirka; negar-mallzo au, ak ixuritako asko-ren arteko azkena, etzan alperrik galdu; koruan beikusi neban iñok be bera artzea pentsatu barik.Orduan, zapitxo bat artuz, aratu nintzan gabaz,iñok be ikusi barik, erlikia, lez jaso neban Santabaten azkenengo negar-ntalkoa... Arrezkero, neurebotuak gorderik daukazan ziskuan daroat.

Ez dautset garrantzirik emoten neure amesai;beste aldetik, sinbolikuak dira amesak eta neurekautan esan oi dot, zergzii tik, eguna Jainkoaganpentsatzen egiñik, zerbai tik ez dot Agan be amesikegiten... Geienik, zugatzak, lorak, errekatxoak etaitxasoa dira nire ames-gai Eta, ia beti, ume politakikusten dodaz, eta iñoiz ikusi ez ditudan mitxele-tak eta txoriak arrapatzen odaz. Ba dakusazu, eneAma, nire amesak itxura clerkitsua daukela, ezdira ez Gau ba 1L en, Genobeba Ama ildagero, beste bat izan neban xpozgarriagoa; arek beretestamentua egi ten eban, "-lztetalik bakotxari berakerabillitako zerbait nire Txanda elclu za-nean, uste izan neban ez ezer artuko, ez baijakon ezer geratzen onezic_ ro, baiña pizkat jagnikiru bider esan eban azentla gogorrez: "Zuri neurebiotza izten dautzut".

Izurria konbentuanGure Ama santua joanda ille betera, izurria

agertu zan lekaimetxean. Oifiean neu eta besteAizta bi geratu giñan bakar-bakarrik. Ezingo dotegundo esan ikusi nebana, biziazuste izan nebanaeta gertatzen dana...

Emeretzi urte bete nebazanean omendua izannintzan eriotz bategaz; laster etorri ziran beste bi.Garai onetan sakristian aurkitzen nintzen baka-rrik an, lenengo sakristi-zaiña gaizoz larri egoan-eta, illetak gertatu bear nebazan, korako sareakedegi mezarako, eta abar... Jainkoak emon eustankemena momentu onetan. Neure buruari galdet-zen dautsot orain zelan egin al izan neban bildurbarik egin neban guztia. Eriotzea zan erregiña tokiguztietan; txartoen egozanak zutik ozt-oztan ego-zanak zaintzen ebezan. Aizea batek azken arnasaemon ala, bakarrik itxi bear izaten genduan.

Goiz baten, ogetikjagitean, Magdalena Aiztea ilzalako susmoa izan neban; klaustroa illun egoan,geletatik etzan iñor urteten; azkenez ausartu nin-tzan Magdalena Aiztearen gelan sartzen, atea za-balik bai eukan. Ikusi neban, ikusi be, jantzia talasto-marraga gaiñean etzunik; ez nintzan bildur-tu. Argirik ez eukala ikusirik, argizagi billa joannintzan, baita larrosazko koroi baten billa be...

Nagusi-ondorengo Ama ii zan gabean, ni baka-rrik gelditu nintzan gaixo-zaiñagaz; eziña irudit-zen be zelan aurkitzen zan moja-alkartea garaionetan, triste ifiundikan be, zu tik egozanak bakar-bakarrik adierazo daikee; baiña bertan-bera izteonen erdian, Jainkoa somatzen, zan, Berak zain-tzen ginduzan. Il-agifiekoak bizitz obera joiazanneke barik; il ondoan bertatik bake ta alaitasun

zantzu bat agertzen zan euren arpegietan; amesgozo bat zirudian eta orrelaxe zan izan be, munduontako ibarrea doanean, izan be, gordelako atsegi-ñetatik autatuetara igaroten da betiraun osoangozatzeko...

Izurrite onek lekaimetxean iraun eban bitarteguztian, egunero Jaunartzeak ekarri eustan poz-kario esan-eziña izan neban... O!, au zorion!...Luzaro eregutu nindun Jesus'ek, bere emaztezintzoak baiño geiago, Berak errzon eustan ba areikartzeko izan ez eben zoriona. Zoriontsu egitenninduen, baita, ontzi sagaratuak ikutzeak, jesusartzeko ziran zapi deunak gerteteak; ulertu nebanon ona izan bear nebala, diakono santu bati zuzen-dutako itzok sarri gogora ekarriz: "Santu izanzaiteze, zuok, Jaunaren ontziak ikutzen dozueza-nok" (Is. 52, 11).

Maitasunaren bidetik

Ezin dot esan eskerrak emokeran mesederiksarri artu dodanik; uioinc ntu ori ba leiteke orre.ta-riko gitxien artu dodana izatea... Berezkoa daladeritxat, Jesus'i eskifiia naz ba, ez bere poz-atsegi-ñerako Aren ikustaldia artu nai dauanak lez, Ariatsegina emoteko baino. I x-luditzen dot neure arimeaetxe-zont lez eta Andra eskatzen dautsotaskatasuna kendu saskara zakarrak baz-tertu dagizala; gero eskautzen dautsot berak jasodagiala denda aundi 1 :1. Zernaren duin dana,bere-bere diran apaind ..raz edertu dagiala, etaondoren santu eta Ain-■uru guztiai dei dagitset,konzertu aundi-eder bat emoten etorri daitezan.Jesus nire biotzera jaste rl danean, pozik dagoala

uste dot arrera ona aurkituz eta ni be pozik nago...Onek alan be eztau egozten nik zabartasunakeukitea eta lo-gureak be jotea; baiña eskerrakemotetik urtetean, ain txarto egin dodala ikus-tean, geratzenjatan egun apurra eskerrak emonazirautea erabagiten dot...

Ikusten dozu, ene Ama maite, bildur bidezeroana izatetik urrun nagoala; ba-dakit beti aurki-tzen doatsu izateko bidea eta neure mixerietatikzelan frutua atera... Au, ezpairik bage, atsegin jakoJesus'i, bide ortatik jarraitzen berak bizi-eraztennauala deri txa t-eta.

Bein, neure oituraz beste, artega samar nen-goan Jaunartzera joan nintzanean, Jainkoa ez egoalanigaz pozik buruak ernon eustan, eta esan nebanneuretzat: "A!, gaur ostiaren erdia besterik artzenez ba dot, asko naigabetuko nau; uste izango dot,Jesus nai ezik datorrela nire biotzera". Urreratzennaz... au poza!, lenengoz neure bizitzan, ba-dakustabadeak osti bi artzen dabezala, ondo bananduak,eta emoten daustazala... Ulertzen dozu zuk nirepoza eta ixuri nebazan negar . malko eztiak, errukiain aundia ikusiz...

Nire profesa ondorengo urtean, au da, Genobe-ba Amaren eriotza baiño illa bi lenago, grazi aundiakartu nebazan erretiro bitartean. Geienetan, baka-rrik egiten dodazan erretimak baiiio neketsua-goak jatak ots-egiñak; baina urte orretan besterajazo zan. bederatzi-urren bat egiña neban, otsegi-ña, eraspen aundiz, neukan uste oker ori gorabe-ra; izlariak, uste neban, ez nindula ulertuko, batezbe, pekatari eta ez lekaimeai itzaldiak zu-zentzen oituta egoalako. Jainkoak alan be erakutsigura eustan, Bera zala nire arimearen zuzendari

bakarra, eta Aita onen bitartez argi erakutsi be,berau neuk bakar-bakarrik aintzat artu nebalako...

Ni orduan barruko naigabe aundikaz nenbi-llen, klase guztiakoakaz ibilli be (neure buruariiñoizka Zerurik ete egoan itaunka). Neure barruegoeraz ezer esateko usterik ez neukan, ez nekianzelan azaldu; baina autortegian sartuaz bateranire arimea zabal-aziaz joiala nabari neban. Berbabatzuk esan ondoren, arrigarriro ulertu, bai Igarrieustan... liburu bat zan nire arimea, Aitak bertanneuk baiño obeto irakurten ebana... Berak bialdunindun zapizabal konflantzalw ta maitasunezkoola Luz, indartsu erakarrita be, eunetan zear ibiltenatrebidaLen ez nintzan au... Nire utsak. Jainkoa ezebela naigabetzen, esan eustan, Aren lekua artzenebanez, Aren izenen esaten eustala nigaz poz-pozikegoala...

O!, bai zoriontsu ni berba aringarri oneik en-tzunik!... Ez neban iñoiz entzun utsak ba leitekelaJainkoa ez naigabetzea, pozez bete ninduan onek,bizitz-erbesLea pazientziz eroaten lagundu eus-tan... Ba-nekian nik neure biotz-barruan au egiazana, Jainkoa ama bat baiño samurragoa dalako;eta zu, ene Ama maite, ez zagoz beti gertu naieztaegi Len dodazan adei-ez txikiak parka Lzeko?... Zureagiraka batek be ez eustan eragingo zeure eregubatek baiño geiago. Izakera berezia doL nik, bildu-rrak atzera eragiten claust, maitasunez ostera eznoa aurrera, egaz egiLen dot...

O!, ene Ama mai Le!, zeu autatu zinduezan egunbedeinkatmik, egaz egin dot maitasunezko bide-tik zear... Egun orrelan, Paulina egin zan nireJesus bizi...

Ines Ama, Nagusi

Aspaldi dala, Jesusek neure Ama maitearenbitarten egiten dabezan gauza arrigarriak ikuska-tzeko zoriona daukat... Ondo ikusten dot sufrimen-tuak bakarrik sortu leizala arimak, eta iñoiz baiñogeiago Jesusen itz guren-bikaiñok iragarten daus-te bere sakontasuna: "Be?te-benetan dirau.txuet ga.1-garaua lurrera jausi ta ilten ez bada, bera bakarrikgeratzen da; ilten bada, barriz, fruta ugari dakar (Jn.12, 24-25). Zuk bai labore ugari batu dozula!... Zukmalkoz erein dozu, baiña laster ikusiko dozu zeurelanen frutua; eta abestuz itzuliko zara, eskuetaneroanik gari-azagoak... (Sal. 125, 576). O!, ene Ama!,azago orrein artean lora tu rik dago, gordea, lorat.roxuria, baiña zeruan abestuko dauz bere samurtasunaeta b irtuteak, zuk egunero egiten ikusi doguzanak,kerizpean eta ixiletan erbesteko bizitzan...

Bai, urte bi oneitan, ordurate niretzat gordetaegozan mistetio asko ulertu dodaz. Salomon'i lakoxeerrukia erakutsi daust nire. Ez dau nai izan nikgurari bat be bete barik eukiterik; ez gero betetasu-nerako gurariak baita beste be, nik nabari-tu bage uskeri zirala ulertzen nitunak.

Beti euki zindudazan, ene Ama, neure eredu-tzat, eta zer guztietan zeure antzeko izan guraneban; alkar ikusirik lauki politak eta olerki txan-beliñak, neure kolkorako esan neban. "O!, enezoriona margotu al ba neu, neure burutapenakbertsotan adierazo al ba neukez eta eurakaz ari-mai an egin!..." Ez nintzan ordurarte berezko doaioneik eskatzen azartu ta nire gurariok or jarrai-tzen eben neure biotz barnean gorderik. Jesusek,bera be gorderik bioztxo gaixo onelan, agertu naiizan eustan dala zala uskeria ta barne-rtatgabea

eguzkipean... (Qo. 2, 2). Ez uste aunditan, Aiztenaldetik, .margoztelto agindu eusten, eta Jainkoaknai izan eban niri on egitea neuk, ene Ama maite,emon zeustazan klaseak... Baita nai izan eban,zeure adibidea jairraituz, olerkiak be ontzea, lant-xoak egitea, politak eritxi eutsenak... Salomon'enantzera bere esku-Iareak ikusten, alperreko lana egi-ñik, vskeria ta barru-naigabea dala. guztia ikusieban; olantxe neuk be, experientziz ezagutu neban,zoriona ez dala nobere burua gordetea baiño,sorturiko gauzen ez jakiñean egotea. Ulertu ne-ban, bai, mailasun barik, gauza guztiak be ezdirala ezer, dtzdiratsuenak bere ez,adibidez, illakberbiztu edo-ta erriak onbideratu...

Jainkoak aurrez emoten eustazan loiak, (nikeskatu bageak nunbait) arrotupuztu ta kalte eginbearrean, Beragana naroic?.. Bera dala ikusten dotbakar-bakarrik aldakaitz, Berak bakarrik bete lei-lezala nire gurari muga gauekoak.

Ba-ditul beste gurari ba tzuk be, beste era bate-koak, Jesusek ni ase nai izan nindunekoak; ume la-ko gurariak, neure abitu aIze eguneko edurrare-na lez.

Zuk ba-clakizu, ene Arria maite orrek, atseginjatazala lorak! Amabost ux-tez katibu egiñik, aguregin neutson betiko udat_arriko altxorrez pitxituzelaiak zear nart. Orain ba, egundobe ez neban euki Karmel o'n sartu ondoren eukidodan beste lora!... Oitur-z3 da ezkongai mutillakeuren emazte-gaiai eskintzea. Jesus'ek ezeban au aztu; aurrez bia 1du eustazan azianoak,margarita aundiak, lia eta abar..., nik maitenebazan lora guztiak. Ba-e3 a lora Lxo bat, gari artekosuge-idarra deritxona, Lisieux'en egon giñanarte ikusi bakoa. Neure ztaroko lora txo au ikusi

nai zan neban barriro be, nikAlenzon'go zelaietanbatzen nebana. Barriro ikusi neban. Barriro ikusineban irribarreka Karmelo'n, Jainkoakzein gauzatxikietan zein aundietan, bateko eun emon oidautsola bizitza ontan Bere maitasunarren danaitxi daben arimai.

Zelina KarmeldegianBaiña nire gurarietan barru-barrukoena, guz-

tietatik aundiena, nik burutua iñoiz be ez nebalaikusiko uste nebana, neure Zelina kutuna gu lezKarmelo'n bertan sartzea izan zan... Ames au ezinbetea zirudian: sapai berberaren azpian bizi, neureaurtzaroko lagunagaz poztasunak eta naigabeakalkarrekin eroan. Nik egiña neban neure opariosoa, Jesus'i eskiñia neukan neure aizta kutuna-ren etorkizuna, beti prest, bearrezko ba zan,munduaren azkeneraiño joaten ikusteko. Auxebakarrik ez neban onartzen, ez zedilla izan Jesu-sen emazte, neure izatea baizen maite izanik,eziña jaten iruclitzea be ilkor bati bere biotzaemoten ikustea. Asko sufridu neban munduannegoala be nik ezagutu ez nebazan arriskuetanaurkitzen zala jakiñik. Nik Zelina'ri neutson mai-tasuna, esan neinke, Karmelo' n sartu nintzanetik,amarena lez aiztarena be ba zala...

Egun baten ak jai batera joan bear izan eban.Pena itzala emon eustan onek eta Jainkoari eskatuneutson galazo egiola dantzan egitea eta (neureoituraz kanpo) negar-malko ugariak jarion neba-zan. Jesusek entzun eustan. Ez eban itxi bere ezkontzekoak gau atan dantzarik egiten (berak bearzanean egitekojas aundia eukan arren). Gonbida-tu eben berak ukatu eziñeko eran, bere zaldunak

ezin izan eban ari dantzan eragin; arrimen aundizatzera eroan bear izan eban bere lekura, eta gerojoan zan eta etzan geiago agertu jaialdi guztian.Gertakun onek gitxitan jaioa, nire maitasuna takonfiantza aziago egin zituan, neure bekoki gaiñseilin bat aldi berean neure Zelina maitea-renean be ipiñi eban Aiengan...

Joan dan urteko garagarrillaren 29'an, Jain-koak, bere zerbilzari bardingabekoaren lokiak ausita betiko sarira deitzean, apurtu ebazan baita bereezkongei maitea munduari 10 turik eukenak be.Akbeterik eukan bere lenengo arazoa; bera zan guguztian izenean guk ain iniiite genduan aita zaint-zekoa, eta aingeru batek lez bete eban egitekoori...; eta aingeruak, Jainkoaren naia bete ondo-ren, ez dira lurrean geldi lzen, bertatik ondorenBeragana biurtzen dira; orretarako daukiez egoak.Gure aingentak be eragin eutsen bere ego zuria;urrin joateko gertu egoan ,oso urrin Jesus aurkitze-ko, baiña Jesusek emen urrun egaz eragin eutson.Opari aundia onartuz pozik geratu zan. Teresatxo-rentzat ain atsekabetsua izan zana... Urte birenburuan Zelinak godo egin eutson ezkutu bat... O!,zenbat sufridu eban ber-zik be!... atzenez, zerugoitik, nire errege maiteuLlk, lurrean bizi zala be-randutasunik nai ez izate ebanak, arin konpon-du ebazan Zelina'ren negozio nastuak, eta irailla-ren 14'an, gugaz alkartu

Egun baten, eragozpen Clk goitu eziñak zirudie-nea n, Jesus'i esan neutsork_ eskerrak emoterakoan:"Zuk ba dakizu, ene Jainic loa, zein bizi nai dodanjakin aita zuzen joan dan ez dautzut eska-tzen itz egin daistazunik, emoidazu ezauga-rri bat. J' ren A. Aiztak onlrat artzen ba dau edo-taeragozpenik jarten ez ba cJau, Zelina komentuan

sartzeko, aita zeugaz zuzen zerura joan danarenezaugarria izango da". Aizta au, zuk dakizunez,ene Ama, uste eban iru geiegia ginLzala eta, orixe-gaitik, ez ebala beste bat artu gura; baiña izakienbiotzak bere eskuetan daukazan eta Berak naidauan lez makurtzen dabezan Jainkoak aldatueban aiztearen jarrera. Eskerrak emon osteanlenengo aurkitu neban pertsonea, bera izan zan,mailekor dei egin eustana, beragaz zure gelaraigoteko eskatuz eta Zelina'ri buruz berba egineustan, begietan negar-malkoak zitula...

O!, zenbat mesedegaitik eskertu bear dodanJesus, neure gurari guztiak asetzen jakin ebala-ko!...

Orain, alan be, onezkero ez dot ezer gura, zorat-zeraiflo Jesus maite izan baiño... Nire ume-arokogurari guztiak joan ziran egaz; oindiño eder jat,egia, lorakaz apaindu Jesus Urrearen altarea, bai-ña nik bai neban lorea, neure Zelina laztana,emon eustanetik ez dot onezkero ezer geiago gura,bera da neure lara-txorta zoragarriena lez Jesus'ieskintzen dautsoda na...

Gurutzeko juan Deuna

Orain ez dot nai sufrimenturik, ezta eriotzatikbe; eta alan be, biak dodaz maite; baiña maitasu-nak bakarrik tiratzen nau... Antxiñatik nai izanditut. Neugaz izan dot eroapena, eta zerura eltzeauste neban, uste izan, loralxoa bere udabanianbatua izango zala... orain bertan-bera izteak zu-zentzen nau, ez daukat beste zuzen-orratzik!...Onezkero ezin neike gartsu ezer eskatu, Jainkoa-ren naia neure ariman betete osoa izan ezik, iza-kiak berai galazo eziñeko moduan.

O!, ene Ama maite!, ederra da maitasunarenbidea! Dudarik bage, jausi daiteke, zintzotasunik-ezan egin be bai, baiña erre-):era batez gauza guz-tiak egiz oi ez dabezan maitasunak, Jesus'i atsegi-nez jakon guztia laster suntsiten dau, biotzarenbarru-barruan bake tasun apal, barrenerañokoabesterik izten ez dauala...

A!, zenbat argi emon dausten Gurutzeko JuanGure aitaren liburuak... Amazazpi ta amazortziurtegaz ez neukan beste gauzarik gogozko janarilegez. Geroago, idortasun itzala izten eusten libu-ru guztiak, eta orretan darrail gaur be. Espirituzkoidazle baten liburu bat (ederrena izanik be, inte-resgarriena), jarraian biotza lotuz somatzen dot,eta ulertu bage irakurten, eta ulertzen ba dot be,nire biotza geldi geratzen da gogoznartu eziñik...Ezin onetan, Idazti Deunak eta Antz-bideak 1e-guntzen dauste. Eurotan idoroten dot janari tinkota garbia.

EbanjelioaBaiña Ebanjelioa da, danen gaiñetik, otoitzean

asetzen nauana; ementxe aurkitzen dot nire ari-ma gaixoak bear dauan guztia. Argi barriak aurki-tzen dodaz bertan, esangura ezkutatuak eta mis te-rio aundikoak.

Ulertzen dot eta ba-dakit experientziz "Jainkoa-ren erreiñua barruan daukagula" (Luk. 17, 21).Jesus'ek ez dau bear libururik, ez irakaslerik ari-mak eskolatzeko. Berak, maisuen Maisu dala, ira-kasten dau berba zara ta barik... (26). Ez daustiñoizberba egin, baiña sentitzen dot neugan dagoalaune guztietan. Berak zuzentzen nau eta aitzen

(26) Kristorea Aulz-Bidea, 3.gyt liburua, 43, 3 atala.

emon daust esan edo egin bear dodana. Beardodanean aurkitzen dodaz leen ikusi ez nebazanargiak. Ez da otoitz-aldian ugarienak datozanean,egun bitarteko lan-arduretan baiña...

Jainkoaren errnkia

O!, ene Arria maite!, ainbat grazi artu ondorensalinulariagaz abestu neike: "Jauna ONA da, beti-koa aren Errukia (Sar. 117,1). Uste dot izaki guztiaknik aiñako graziak artu ba lebez, Jainkoa ez li tzate-ke bildurkor iñorentzat be izango,zoralzeratñomaitatua baiño eta maitatzearren, eta bildur bage,arima batek be egundo ez leuke irainduko... Uler-tzen dot, alan be, arima guztiak ezin leikezalabardiñak izan; naitaezkoa da famili ezbardiñakegotea, bakotxak omendu dagian batez jainkoa-ren gaitasun bat. Niri bere erruki azken bakoaemon daust eta, bere bitartez, ikusi ta gurtzen ditutbeste Jainko osotasun batzuk... Olan danak irudi-tzen jataz ?naitasunez dizdizka,baila Zuzentasunabera be (eta bear bada beste edozein baiño geiago)iruditzen jat 7nattasunez jantzia... Bat pozgarriaJainkoa zuzena dala pentsatzea, au da, kontuandaukazala gure argaltasunak, osoro ezagutzendabela gure izatearen argala! Zeren bildur izango,beraz? O!, Neurri batik zuzena dan Jainkoa, semeondatzailleati onlasun aundiz falta guztiak par-katzen dautsozana, nigaz be "beti Beragaz nagononegaz be" ezta izango zuzena?... (Luk. 25, 31).

Maitasunezko opariaUrte onetan, bagillaren 9, Irutasun Guren-gu-

renaren jaian, zenbat gura dauan maite izatea,iñoiz baiño obeto ulertzeko grazia artu neban.

Opari lez Jainkoaren Zuzentasunari eskintzenjakozan arimak nekazan nik gogora, aldatu edoeuren gaiñ erakartzeko errudunai egozteko zigo-rrak. E,skintza au aundia ta esku-zabala iruditenjatan, baiña urrin nengon berau egiteko gertuaurkitzera. O, ene Jainko!, deadar egin neban neurebiotzaren barren-barrenetik, zeure Zuzentasunaizango da bakar-bakarrik opari lez eskintzen diranarimak artzen dabezana?... Zeure maitasun erru-kitsuak be ez ete ditu bear?... Ez-ezaguna da tokiguztietan, arbuiatua; zeure ondasunak emon nai-ta dabiltzanak izakielara biurtzen dira euren leracloakabea ortxe billaturik, zeure besoetan murgil-du eta zeure Maitasun azken bakoa onartu bea-rrean.., O!, ene Jainko! Zure Maitasun ezetsia zeurebiotzean geratuko ete? Uste dot, Zeure Maitasuna-ri erre-opari lez eskintzen jatzuzan arimak aurki-tuko ba'zenduz, Zuk bertatik kiskalduko zeunke-zala, gozaluko zintzazala uste dot Zeugan dagozansamurtasunezko olatu azken bakoai eustenbarik... Zure Zuzentasunak tximista atera nai ba'-dau be, berak, largablez bakarrikzabaltzen danak,zenbat eta zure Maitasun Errukitsuak zure Errukiazeruelaraillo eltzen da-ta (Sal. 35, 5)). O!, ene Jesus!,neu izan nadilla opari zoriontsu ori, austu zeureerre-oparia zure Jainko-Maitasunezko sutan!..."

Ene Ama maite, zuk, Jainkoari olantxe eskin-tzen laga zeustan orrek, 1)a-dakizu zelako grazi-ibaiak, edo obeto, zelako itxasoak etorri jatazanneure arimea asetzen... 0!, egun zoriontsu ortatik,maitasuna barruraiño sartu ta inguratzen naualauste dot; uaitasun Erruldtsu orrek barriztuten naua-la deritxot, nire arimea garbitzen dauala, pekatuizpirik be itxi baga, beraz ein dodala garbitokia-ren bildurrik izan... 13a-dakit neurez ez neukelamereziko garbiketa egin oi dan leku orretan artze-

rik; arima santak bakar-bakarrik orra eldu leikeze-lako, baiña baita ba-dakit Maitasunaren Suak gar-bitokikoak baiNo geiago garbitzen dauala; ba-dakitezin leikela guretzat alperreko sufrimentmik naiizan eta ez leuskidala daukadan buruan jarriko,nik betetea gura ez ba leu...

0!, bai dala eztia Maitasunezko bidea!... Nik baijesus'ena izan nai dodala beti, berea izanik beti,Jainkoaren naiari osoan emanik!...

Ona emen, ene Ama maite, zeure Teresatxorenbizitzaz esan neiskizun guztia. Zuk ba-dakizu ondobe zer dan eta Jesusek beragailik burutu dauana;origailik, parkatuko daustazu ainbeste laburtu badot be bere lekaime bizitza...

Zelan amaituko da "lora txo zuri baten istori"au? Koratxoan bear bada, mardul dala, artua izan-go da eta beste ur-ertz batera eroana... Ez dakit,baiña, ziur nago, Jainkoaren errukiak beti lagunegingo daustala-ta; ba-dakit arek ez dauala sekulabe bedeinkatu barik itziko jesus'egana eroan ebanAma maitea. Bera beti-beti poz-alaituko da arenko 'roiko lora bat izateaz. l3etiere osoan abestukodau arek, Ama maite onegaz batera, maitasunarenbeti barri dan abestia...

"B" 3ESKU-IDATZIAJESU EN BIOTZARENMAR JC A AIZTARI

J . M. J. T.Jesus Irailla 1896

IX ATALA

ESKUTITZ-I'rZAURRE

Aizta Maite!, neure bakar-egotaldiko gomutakibat emon daizudala eskatzen daustazu, eta berauba leiteke azkenengoa Gure Amak olan naldauan ezkero, pozgarria cia niretzat zuk naia egi-tea, birritan bait zara nire _Aizta, zeuk bai zeustanordetzat emon zeure abatsa, neure izenean agin-durik, ni berba egiteko gauza ez nintzala, Jesusenzerbitzari bakar-bakarrik izan gure zenduala...Amabitxi maite, zeuk jaunari eskiñi zeuntsonneskatoa, axe bera gaur

brabean itz egiten dautzu-

na, alaba batek bere ani a iZ berba egiten dakianlegez... Zeruan bakar-baki x-rikjakingo dozu neurebiotzean gaiñezka dauka lellan esker-on guztia...ene aizta maite! Atsegin Y ango litzakizu Jesusekzeure alabatxoari

tu oneik zeurijakin-ez-zo ezkutuak entzulea;

ezku erazo dautzuz, ba-dakit, zeu izan zara-ta Ja ii x-ikoaren irakatsiak bat-zuk irakatsi daustazuna. _Alan be, berba batzukbiizbillzen saiatu, dan arren, eziña dala,giza-biotzak ozt-ortan eleikezan gauzak,giza-itzez adierazten...

Ez dot uste atsegin eztitan uger dagidanik, o!,ez!, nire atsegiña da lurrean ez eukitea. Erakutsi-rik barik, itzik egiteke, Jesusek ixilean eskolatzennau, ez liburuen bitartez, ez dotelako aituten ira-kurten dodana. Berba bai da batzuetan, otoitzeanegonda azkenean atera dodan antzera (lior etaixillik egonda), poztutera datorkida na: "Ona emendamotzudan rnaisua, berak erakutsiko dautzu eginbear dozue guztia. Bizitzako bidean zuh irakurridaizun nai dot, orixe bai dator MAITASUNARENjakituria" . Maitasunaren jakituria, O!, bai!, itzonek oiartzun gozo bat dau nire ariman; ez dotgura jakituri au baiño. Beraugaitik neure ondasunguztiak uste dot, Abestietako emazteak lez, ezdodala ezer ernon... (Abest. 8, 7). Ba-dakit ondo be,maitasunez bakar-bakarrik izan geinkez Jainkoa-rentzat a tsegingarri maitasuna bakarrik gura-dau-ta. Jesusek atsegiñez erakusten daust jainkozkosutegira daroan bide au; bide au unetxoarenbertanbera iztea da, bere aitaren besoetan bildurbariklo dagian umetxoarena... "Txikia dana, betorNigana" (Par: 9, 4), esan dau Espiritu SANTUAKSalornon'en aoz eta Maitasun Espiritu berbero-rrek baita esan dau "Txikiei entotett jakela errukia"(Jak. 6, 7). Bere izenean, Isaias igarleak iragartendausku azkenengo egunean Jamtahlarrara eroan-go dattala bere artaldea, bildotsak batu ta bere kol-koan eroango dabezala (Is. 40, 11), eta bere promesaguztiak naiko ez ba'litzaz, igarle berberak, begituzbetiko sakonetaraiño eltzen zanak, Jaunaren ize-nean diño: "Amak bere umeapoz ten dauanez, alant-xe poztuko zaitue I Neuk be; besoetan eroango zaituet,eta neure belaun gairi eregutuka (Is. 66,12-13). O!,arnabitxi maite, itz orrein au rrean ez dago ixil tasu-na besterik, negar egin esker-onez eta maitasu-nez... A!, arima makal eta utsez beteak eurotaik

txikienak, euren Teresatxorenak senti-tzen daua-na bat berak be ez leuke galduko maitasunarenmendi-tontorrera eltzeko itxaroa; Jesusek ez daus-kuz eskatzen, ba, eginkizun aundiak, iztea etaesker-ona bakarrik Berak esan bai dau49'garren, salmuan: "Ez dot bear zuen artaldelzoaaritorikneureak dira ba mendietako abereak etamuilloetan larratzen diran millakak. Ezagu-tzenditut mendiko txori guztiak... Gose banintza, ezneuskizue esango, lurra ta beronek daukana neumada-ta. Nik jañ bear ete dot zezenen aragia la ake-rren odola edan?... eSKIÑI JAINKOARI GORES-PEN OPARIAK ETA ESKER-ONEZKOAK" (Sal. 49,9-13).

Auxe da Jesusek guri eskatzen dauskuna; ezdauka gure egintzen bearrik, geure maitasunabakar-bakarrik; Jainko onek beronek, bada, gurigose danik esan bearrik ez daukanak ez da bildursamaritarrari ur apur bat eskatzen. Egarri zanBera... Baiña, “Einoldazuura"(J. 4, 7), esatean, bereizaki gaixoaren maitasuna zan Egilleak eskatzenebana. Maitasun-egarri zan Jainkoa... A!, ba-dakit,Jesus iñoiz baiño egarriago da; eskerrikeza ta axo-labakokeria besterik ez dau aurkitzen mundukoikasleen artean, eta bere ikasleen, artean be, ai!, biotzgitxi aurkitzen ditu, emendio barik beretzat dira-nak, bere Maitasun arnaibakoaren samurtasunaulertzen dabenak.

Aizta maite, gu bai zoriontsu geure Senarrarenixil barru-barrukoak utertuz! Zuk idatzi nai bazen-du dakizun guztia, orrialde bikaiñak geunkakezgeuk irakurteko, baiña, dakit, zuk naiago ditu-zu zeure biotz barru-barruan gorde. "Erregearenezhutualz", niri ostera esaten deustazu "txalogarridala. Goi-Goikoaren ediiiak fragartea". (Tb. 12, 7).

Ondo deritxat, zukbdllakeuki nai izatea; nik zemiatsegin izatearren bakarrik idazten ditut lerro oneik,ez naz ba gai giza-itzez zeruko ixillak adierazteko;gaiñera, orrialdeak eta onialdeak idatzi ondoren,oraindik ez dodala asita aurkituko nintzan... Ain-bat odei-ertz diferenteak dagoz, azken barik alda-tzen diran lañoak, Zeruko margolariaren margo-parak bakar-bakarrik, bizitza onetako gaua joanondoren, erakutsi al izango daustaz, neure ari-mearen begietan aurkitzen ditun mirariak etaedertasunak pintatzeko gai diran koloreak.

Aizta maite, neure amesa ta zeuk esaten dautsa-zunez, neure "Iralzatsi Lrilzia" idatzi dauzudala,eskatu daustazu... Ori dagit urrengo orrialdeetan,baiña oso txarto dagie, eta ez jatzu errez izangoberau ulertzea. Nire biozkadak, bear bada, geiegiz-koak irudituko jatzuz... O!, parka eidazu, neureidazkeraren erruz izango da, bear bada; nire ari-mari alan be ez dago geiegirik, egia diñotzut, nireariman dana bai da bakea ta atsedena...

(Jesus'egana noa idazten dodanean; errezagojat olan neure bururakizunak adierazteko... Au,ai!, ez jat eragozpen pentsamentuak txarto adiera-zota egoteko).

1896'ko

(Neure Aizta maite jesusen Biotzaren Maria'ri)

MAITASUNERAKO DEIA

O!, Jesus, ene maite!, nok esan dagike zeinsamur, zein leun zuzentzen dozun nire arimea!Zuri bai eder zeure grazi izpia dirdir eragiteaekaitz baltzenen artean!... Jesus, ekaixak orru egianindartsu nire ariman zeure garaipen jai ederrarenostean, Pazko jai dizditsuaren ostean, maiatzekozapatu baten, arima batzuk noizik bein euki oidabezan misteriozko amesak burura ekaniz, neureburuari niñotsan, pozgarri izango jake ta au, etaaundia, baiña berak ez ebala olakorik eskatzen.Gabaz, zerua estaltzen eben odeiai begira, nireartmeak pentsatzen jarraitzen eban ames ederroketzirala beretzat, eta lokartua geratu zan ekaitzazpian... Biaramonean, maiatzaren 10 zan, AndraMariaren illeko bigarren IGANDEA, bear badaAndra Mariakbere loratxoan irripar egin eutsone-ko urteurrena...

Ana Ama Agurgarri eta lagunen amesa

Goizeko lenengo argiz, galeria antzeko baten(amesetan) aurkitzen nintzan. An egozan beste

pertsona bi be, baiña banazean. Gure Ama egoanbakar-bakarrik nigandik ur-ur. beingoan, zelansartu ziran ez nekiala, iru karmeldar moja ikusinebazan, euren kapa zuriz eta zapi aundiz jantzi-ta. Gure Amagana etozala iruditu jatan, baiñaondo be ondo ulertu nebana zerutik etozela izanzan. Neure biotzaren barru-barrutik esan nebanneuretzat: O!, ni bai zoriontsu karmeldarretatikbateren arpegia ikusiko ba neu! Une aretan, en-tzun ba leust legez. santeLatik altuena urreratujatan, bertatik ni belauniko jarri nintzan. O!, auzoriona!, karmeldarrak bere zapia jaso eban, edoobeto, baztartu ta beregaz estaldunindun... Ezagu-tu neban, ezpai barik, Jesus'en Ana Agurgarriazan, Frantziko Karmeldegiak irasi ebazana. Ede-rra zan aren arpegia, ederregia, ez eban dizdizikbotaten eta, alan be, biok zapiak estaltzen gindu-zan arren, aren-arpegia ikusten neban argi eztiesan-eziñezkoa dirdaitua; argi, ori etzan artua,berberak sortua baiño...

Ez neuke adierazo al izango nire arimearenpoza, gauza oneik somatzen dira, baiña ezin daite-kez, adierazo... Illabete asko joan dira ames ezti aueuki nebanetik; nire ariman eban gomuteak,alan be, ez dauz galdu, bere freskotasuna, berezerutar Ba-dakustaz oindiño aren begi-rada ta irribarrea, Ama agurgarriarenak noski,MAITASUNEZ BETEAK; oraindik sentitzen doda-zalakotan nago arek egindako txera samurrak...

Ain samurkiro maitatua ikusirik, itzok esatenausartu nintzan: "O!, Ama!, arren diñotzut, esaida-zu, Jainkoak luzaro itxiko ete dauan lurraren

Arin etorriko ete da nire billa?... "samurkiini-barrez, san teak agopean; "Bai, arin, arin... Egiadiaotzut". —"Ama, nikjarraika, esaidazu baita Jain-

koak eskatzen ez ete daustazan neure egite txikiaketa gurariak baiño? Pozik dago nigaz? "Santarenarpegikera itz egin eustan lenengotan baiño leu-nago biurtu zan. Aren begitu ta ereguak ziranerantzunik gozoena. Alan be, au esan eustan:"Jainkoak ez dautzu zuri besterik eskatzen. Pozikdago, oso pozik..." Gero barriro be loxinkatmik,amarik maitekorrenak bere semeaz egin oi dauanbaizen maitekor, nigandik alde egiten ikusi ne-ban... Poz-eztitan neukan biotza, baiña neure aiz-takaz gogoratu nintzan, eta eurontzat mesedebatzuk eskatu nai izan neutsozan. Ai!..., ilxartuegin nintzan!...

O!, Jesus! Ekalxak orduan ez eban orrmik egi-ten, zerua baketsu egoan, eta garbi... Siñisten nebaneta sentitzen ba-dala zeru bat eta zeru ori laztannaben arimaz beterik dagoala, euren alaba lezikusirik... Biotz-ondoko ori daroat barruan, etabatez be Jesus'en. Ana Ama Agurgarria ordurarteniretzatgaldu-irabazibakoa izan zalako, oso-osorik.Ez eutson iñoiz deirik egin eta gogoratzen ebanbakar-bakarrik beraz itz-egiten ebela, banaketa-koa zala esanik. Olan, zenbat maite nindun, ni eznintzakiola ezaxol ulertu nebanean, urtu egin ja-tan biotza maitasunez eta esker onez, ez bakarrikikusten etorri jatan Santagan, baita zeruko biztan-le zoriontsu guztiengan be. O!, ene Maite! Grazi auetzan besterik Zuk aurrez emon gura zeustangrazi aundiagoen asiera baiño. Laga eidazu, neuremaitasun bakar, gaur gogora daidazan... gaur gurealkartzearen seigarren urteurrenean... A!, parkaeidazu, Jesus!, burutik ba dagit neure gurariak,neure itxaropenak, muga bageraiño eltzen dira-nak, adierazten ba dautzudaz; parkatu eidazu etaosatu nire arimea itxaro dauana emonaz! ...

Dana opa dotZure emazte izan, Jesus, karmeldar izan, Zeugaz

batera arimen ama izan au naikoa izan bearlitzakit... baiña ez da orrela... Iru doai oneik oso-tzen dabe bear bada, nire deia, Karmeldar, Emazteeta Ama; alan be somatzen ditut neugan beste deibatzuk; GUDALARI deia sentitzen dot, ELEIZ-GIZON deia, APOSTOLU deia. IRAKASLE deia.MARTIRI deia; azkenez, bear-izana sentitzen dot,guraria, Zeugai tik, Jesus, egite aundienak burutze-ko guraria... gurutz-gudari baten kemena senti-tzen dot arima, Aita Santu batena; eder izangolitzakit Eleizearen aldeko burruka baten illea...

APAIZ-deia somatzen dot neugan; benetakomaitasunez nik Zu eroango eskuetan, neure ao-otsera zerutikjatxiko zintzakezenean... Nik bai Zuarimai eroango!... Baiña, ailjaupari izan naita be,miretsi ta bekatxez dakust Asis'ko FrantziskoDeunaren apaltasuna eta beronen antzekoa izannai dot, apaizaren duintasun gorenati uko egi-ñ ik...

O!; Jesus!, ene maitasun, ene bizi... Zelan alkar-tu tarte ezbardiilok? zelan egi biurtu nire arimagaixoaren naiok?...

A!, txiki nazala be, arimak argi-azo gura neukezigarleen antzean, trakoslelt lez, apostolu-deia daultat...lurra zearkatu nai neuke, Zure izena aldarrikatueta siñisbakoen lurrean zure gurutz aintzatsuajarri; O!, ene Maite! ez litzakit misiño batnaiko izango, Ebanjelioa iragarri gurako neukealdi berean munduko bost alderdietan, urriñene-ko ugarteetaraiño... Mixiolari izan nai neuke ezurte batzuetan bakarrik, gura neuke izan ba'nintzmunduan asi zanetik gizaldien amairaiño... ta naineuke, batezbe, o!, ene Salbatzaille Maite!, Zeugai-tik neure odola ixuii azkenengo tantarafflo...

Martiritza, nire gaztetako amesa; ames ori aziegin da neugaz batera Karmelo'ko orma barruan...Baiña, emen be, ba-dakit ames ori zoramen batdala, ez nintzateke mugatukota Martiri soilla guraizatera... naikotu al izateko, danak bearko neu-kez... Zeu lez, ene Senar Gurgarri, zigortua taguru tz-un Izatua izan nai neuke... Narrutua il guraneuke Bartolome deunaren antzera... Juan donea-ren antzera orio irakiñetan sartua; jasan nai neu-kez martiriak oroan dabezan oiñaze guztiak sufri-du... Santa Ines eta Santa Zezilia'gaz, ezpatapeanjarri nai neuke sainea eta Arko'ko Juana, neureaita maiteak lez, gura neuke Zure izena aokatusutzar gaiñean. O!, Jesus!... Anti-Kristoaren denpo-retan kristauenjanari izango diran oiñazeak gogo-ra ekarriz, clardar dagi nire biotzak; idatzi guraba' nitu neure naiera guztiak,Zure bizitz-liburuaartu bearko neuke; or dagoz ipiñita santu guztienegintzak eta egintza guzti orreik nai neukez Zugai-tik neuk egiñak izatea... O!, ene Jesus! Zer eran-tzungo dautsezu nire zorakeri guztiai?... Ba daarimarik nirea baiño txikiago, ezerezago danik?...Alan be, neure aultasunagaitik ain zuzen, Zuri,Jauna, nire urrez-aroko gurari betetea, etagaur mundua baino aundiagoak diranak bestegurari balzuk ase dituzu...

Maitasuna da nire deiaNire gurariak benetako martiritza sufridu era-

giten dauste San Paulo'ren kantakedegiten ditut erantzun bat idoro nairik. Korinto-tarrai egiñiko lenengo kartako 12 eta 13 garrenatalak zabaltzen dira nire begi aurrean... Lenen-goan irakurten dot danak ezin dirala apostolu,igarle, irakasle, eta abar, izan, Eleizea atai askoz

osoturik dagoala eta begia ezin daitela izanaldiberean esku... Argia zan erantzuna baiña ezebazan asetzen nire naiak eta ez eustan bakerikemoten... Magdalena lez, beti auspez illobi utsa-ren ondoan, azkenik idoro neban billatzen neba-na; olantxe, neure ezerezaren barreneraifio jatsi-rik, neure elburua goi-goi aurkitzeraiño eldu nin-tzan... Kikildu barik, irakurten ekiñik, esan onekpoztu ninduan: "Doairik onenak arduraz billa egizuez,baiña bide bikaiñago bat erakutsi bear dcru tznet" (IKor. 12, 13). Eta Apostoluak azaldu nai dau zelandoairik ONENAK be, maitasun barik ez diralaezer... Goi-ntai tosuna dala BIDE BIKAIÑA ziur-ziur Jainkoagana joateko...

Aurkitu neban azkenik be atsedena... Eleizarengorputz mistikua gogora ekarriz, Paul Apostoluakesandako soin-atal baten be ez naban neure buruaaurkitu, edo, obeto esanda, guztietan ezagutu izannintzan... Goi-maitasunak emon eustan neuredeiaren giltza. Ulertu neban, eleizeak gorputz bateukala, atal askok osotua; bear-bearrekoenak,guztietak beiñenak ezin uts-egin; ulertu nebanEleizeak biotz bat eukala, eta biotz au MAITEASU-NEZ IZETUTA egoala. Ulertu neban Eleizearenatalai maitasunak eragiten eutsela eta maitasunaitzaliko apostoluak ez leukiela Ebanjeliorikotsegingo, martiriak ez leukiela odolik jarion naiiza n go... Ulertu neba n ,/vIAITASUNAK DAUKAZA-LA BEREGAN DEI GUZTIAK; MAITASUNA DALAGUZTIA; ALDI TA TOKI GUZTIAK BEREGANARTZEN DAUAZALA... BERBA BATEAN BETIKOADALA...

Orduan, egi-egiazko poztasun itzalean, esanneban: O!, Jesus, ene Maitasun!... Aurkitu dotazkenez neure deia. NIRE BOICAZIROA MAITA-

SUNA DA!... Bai, aurkitu dot neure lekua Eleizan,eta leku au, 0!, ene Jainko!, Zeuk emon daustazu...Eleizan, neure Amaren biotzean Maitasuna izan-go naz ni... dana izango naz olan... olan beteko danire amesa!...

Zergaitik itz-egin poztasun murgilduz? Ez, esaeraau ez da zuzena, zuzenagoa dala derist porturaeroan bear dauan itxas-argia ikusten dauan itxas-lariaren bake ezti ta gozoa... O!, maitasunezkoitxas-argi dizditsua; nik ba-dakit zelan eldu zuga-naiño, aurkitu dot zure sugarraz jabetzeko ezku-tua!

Ni ez naz neskato bat erbal eta eziña,baiña neure aultasuna bera da niri indarra damos-tana. O! Jesus!, zure maitasunari opari lez eskin-tzeko. Beste orduz osti garbi ta orbanbageak zirangogoko, bakar-bakarrik, Jainko Indartsu eta Aalt-suari. Jainkoaren Zuzentasuna osotzeko, opari osoakbear ziran; baiña bildur legeari Maitasunezkoadoakio ondoren, eta Maitasunak neu aukeratunau erre-oparitzat, aula ta uts-askoz beterik na-goan au... Au ez al da Maitasunaren aukeratzegurena?... Bai, olan da; Maitasuna oso-osorik kitu-tua geratu daiten, beeratu bear dau, ezerezeraiñobeeratua dauka, eta subiurtu ezerez au... O!, Jesus!,ba-dakit, maitasuna maitasunez bakarrik ordaint-zen dala! (1) .Olantxe, billatu dot eta olantxe aurki-tu dot neure biotza nasaitzeko bidea, maitasunamaitasunez biurturik. "Egizuez lagunak oker ira-bazitako diru orretaz, ori barik gelditzean, betikoegoitzetan ar zagiezan" (Luk. 16, 9). Auxe da, Jau-na, Zuk zeure jarrailleai emoten dautsegun kon-

(1) Kurutzeko uan Deuna, Gogotho Kanta, 9.gn aapaldiaren agal-pena.

tsejua, illunpeko semeak euren gauzetan argiarensemeak baiña zuurrago dirala esan ondoren (Luk.1C, 8). Nik, argiaren alaba nazan onek, ulertuneban, dana izateko gurariak, dei guztiak barruartzeko gurariak, zuzen-eza egin nengikeen onda-sunak zirala; orduan erabiili ditut eurak lagunak.egiteko... Eliseo'k Elias bere Aitari BERE ESPIRITUBIKOTXA (2 R, 2, 9), eskatzen ausartu zaneangogoratuz, aingeruen eta santuen anrreanjarri etaesan neutsen: "Izakietan azkenengoa naz, ezagu-tzen dodaz neure mixeria ta makaltasuna, baiñaba-dakit zelan atsegin jaken biotz leial eta zabalaion egitea; eskatzen dautzuet, ba, zeruko biztanlezoriontsuoi, ALABA LEZ ARTU NAIZUEIA; zeuon-tzat izango da lortu eragingo daustazun aintzaguztia, alan be entzun nire eskaria ausartegiadirudiana; loz daistazuola, eskatzen dautzuet,ZEUEN MAITASUN BIKOTXA.

Lorak bota

Jesus!, ezin dot sakondu neure eskabidean; neuregurari ausarten pixtlpea ler-eragifia neure buruaikusteko bildurrez... Nire a txaki bakarra da, neska-to bat nazala; umeak ez dabe gogoetarik egiteneuren berbak noraiño eldu leikezan jakin nairik,baiña euren gurasoak, euren goi-aulkian jartendiranean, ondasun askorenjaube diranean, ezme-zean ez dagoz izaki txild onein gurariah betetekoorduan, euren buruaklez mai le dabez-eta. Zorake-riak egin oi dabez eurak pozik eukiteko,makaltasunetraiio eltzen dira... Ortik ba, ni Eleizea-renala.banaz eta erregiña da Eleizea, zure Emaztebai da, O!, erregeen errege Orrena!... Umearenbiotzak ez ditu eskatzen ondasunak eta aintza(ezta zeruko aintza be). Ulertzen dau arek aintza

bere anai aingeru ta santuena dala... Aren aintzabere Amaren bekokitik urtendako dizdiz-txinpar-ta izango da. Ak eskatzen dauana mai tasuna da...Ez daki gauza bat baiño, Zu maitc izan, o!, Jesus!...,Egiteko aundiak galazota daukaz; ezin dau Eban-joboa aldarrikatu, ezta bere odola ixuri be... etazer?; bere ordez lan dagie bere anaiak, eta umea,Erregearen eta Erregiftarenbakaulki ondoan gerat-zen da;11taitatzert dau gudukatzen daben anaiakai-

baifia zelan probatu bere inaitasuna, maita-suna egintzakaz bai da probatzen? Umeak, ba,lorak botako ditu, euren usatifiez lurrunduko dauerregearen aulkia eta bere abots ezti-ozenez abez-tuko dau maitasunezko kantua...

Bai, ene Maite!, olantxe amaituko da nire bi-zia... ez daukat beste erarik neure maitasuna az-tertzeko, lorak jaurtiaz au da, buru-ukapentxiki bat be, begitu bat be, berba bat be, itxi barik,danak, pitiñenak be maitasunez egiñik... sufriduegin nai dot eta gozatu be bai maitasunez; orrelalorak botako ditut bakaulki aurrean; ez dot idoro-ko bat bera be Zeuretzat orriuldu barik... Gero,lorakjaurtiz, abestu egingo dot (negar egingo bearbada egintza ain alaia buruturik?); abestuko dotbai neure lorak arantzartean artu bear ba dodazbe, ela nire kantua izango da arantza luze tasarkorragoak eta ezti ozenagoa.

Jesus!, Zuk zetako nai dituzu nire lorak eta kan-tuak?... O!, ba-dakit, euri usaintsu au, lore-burumakal eta balio bako oneik, biotzik txikienarenmaite-kantuok birloratuko zaitue, bai, ezerezkerioneik atsegin izango jatzuz; irri-barre eragingodaulsoe Eleiza Garaipentsuari; beronek artukodauz nire lora txipilkatuak eta zeure jainkozkoeskuetatik igaro azorik, o!, Jesus!, zeruko Eleiza au

bere alabatxoaz jolastu nairik, bota egingo dauzbaita, zure jainkozko eskuak ikutuz, amaibakobalioa jadetsi ostean. Berak jaurtiko ditu Eleizgarbitazillearen gaiñ, sugarrak itzaltzeko: jaurtikodll.0 Eleiz Garaitzaillean gaiñ garaipena lortudagian...

O!, ene Jesus!, rnalte zaitut; maite dot Eleizea,neure Arna. Gogoratzen dot: "MAITASUN GAR-BIZKO zirkiñik txikiena, egintza guztiak baterabaiño onurakorrago jakozala (2), baiña MAITA-SUN GARBIRIK ba dot neure biotzean?... Nire gurarieskergak ez ete dira ames bat, zorakeri bat?... O!,orrela bada, Jesus, argitu egidazu; Zuk ba dakizuargi-billa nabillena... Nire gurariak suster-bakoakba-dira, suntsitu egizuz, gurari oneik bai dira oillazikaundiena... Ba-dakit, alan be, o!, Jesus!, maitasunaéren tontorrik goienetara igon nai izanik, egunbaten ezin lortu ba litzakit gurari au, neuremartiritzan, neure zoralzerian aberriko poztasunetanbaiño gozotasun aundiagoa izango neban, Zukmirari aundiz niri kendu ezik neure itxaropenengomuta lurrean. Itxi eidazu orduan neure erbeste-aldian gozatzen maitasunaren poz-atsegiñak... Itxieidazu txastatzen neure martnitzaren mingosta-sun gozoak...

Jesus, Jesus, ain atsegingarria bada maitatzekoguraria, zer izango ete Maitasuna euki ta gozat-zea?...

Arranoa ta txoritxoaZelan arima bat, nirea baizen gaitz-utsa, nai

izan daike mai tasun osoaren jaube izatea? O!,Jesus!, nire adiskide lenengo ta bakarra, Zuk, nik

(2) Kurulzeko Juan Deuna, Gregorio Kantua, 29.gn aapaldiarenazalpena.

bakarrik maite zaitudan orrek, esaidazu, zer mis-teri da au?... Zergaitik ez dozuz gordetzen gurariamaibako oneik arima aundientzat, goietan egazdagienArranoentzat?Txmitxo aul bat legez daukatnik neure burua, lurra-estalki ariñez bakar-baka-rrikjantzia; ni ez naz arrano bat, onen BEGIAK etaBIOTZA daukadaz soil-soillik txiki-txikia nazanarren, ba, Jainko Eguzkia begitzen dot, Maitasu-nezko Eguzkia eta nire biotzak arranoaren gurariguztiak sentitzen ditu... Txoritxoak egaz egin naileuke lillura tzen dauan Eguzki dizditsu orrega-nantz; arranoak lez izan, Irutasun Santu-Santua-ren jainkozko sugarreraifio igoten ikusten dabe-zan bere aiztak legez... Ai!, egin daikeana da bereegoixoai eragin, baiña egaz ez dago bere al-izatetxikiaren mende...

Zer jazoko jako? Naigabez ilgo ete bere buruaain eziñik ikusiz?... Ez orixe!; lxmiLxoa ez da atse-kabetu be egingo, ausartez, bere jainkoEguzkiari begira jarraituko dau; ez dau ezek beikaratuko, ez aizeak ez euriak, eta odei baltzakilluntzen ba dabe bere Maitasun-Izarra, txmitxoaez da lekuz aldatzen, odei ostean ba-daki bereEguzkiak dirdirka jarraitzen dauana, aren dizdi-zera une baten be ez dala iñoiz be artua izango.Batzutan, egia da, txoritxoaren biotza ekatxakjoaaurkitzen da, uste dau lnoltzoan artzen odeiakbesterik ez dauala; auxe da poztasun betearenunea Izaki gaixo aulduarpnizat. Alan eta guzti, baizoriona an jarraitzea, fedctik ostendut ako argi ez-ikusiari begiratzea!... Jesus, orain arte, ulertzendot txori txikiari dau tsazut n maitasuna, Zeugandikez bai da urrintzen... Bai ila nik ba-dakit, eia Zeukbe ba-dakizu, sarri, izaki oso-ezak, bere tokianjarraitu arren, (au da, E uzkiaren errainupean),zabartu egin oi da bere ardura bakarrez, ezker-

eskuma garautxo bat eta ba-doa arixo baten atze-tik... Gero ur-pozu Lxo bat aurkiturik, bertan busti-ten ditu bere lurra ozt-onta eratuak; eder jakonlora bat ikusten dau eta beragaz jolasten... Azke-nez, arranoen antzera egaztu lurreko uske-riakaz jost-alaitzen da -1xorilxo gaixoa. Alan be,bere gaiztakeritxo guztien ondoren, bere mixerianegartu ta damuLurik ilteko bere burua bazterbaten gorde bearrean, Ixoribma bere Eguzki Mai-leagana i Lzuliz, bere egotxo bustialt aren izpi ongi-lleegan jarten intziri dagi clai antzo, berekantu gozoan ustetsu; zeatz-meatz kontatzen ditubere saldukeriak, bere izte bildmbakoz jabeduna-go egingo zalakoan, erakarri zintzoai barik peka ta-riai dei egiten etorri dan Areu maitasuna beteagobereganatzeko... (Mal. 9, 13). Izar Gargarrialt gorjarraitzen ba dau bere izaki txikiaren oiuetatara,estalduta jarraitzen ba dau... Ondo!, izakiak bustirikjarraituoz onartzen dau oLzak illik egotea, etapoztuten da merezi izan dauan sufrimentu onei-ki n be...

O!, Jesus!, zure Ixoritxoa bai zala doa tsu txikia taaula izanik!, zer jazoko Iitzakio berari aundi balitz?... Ez litzake iiioiz be atrebiduko zure aurreanagertzen, zure aurrean to egiten... Bai, orixe txori-txoaren beste rnakaltasun bat. Jainkozko izpiaribegitu nai izatean, berak nai ezta be begiak itxiegiten jakoz; bere burutxoa egapean sartzen daueta loak artzen dau gaixoa, bere Izar maitea ikus-ten jarraitzen dabelakoan. Itxartzen danean, ez daatsekabetzen, bakean darraiaren biotz txikiak;barriro asten dau .maitaize bere eginkizuna; ainge-ruai ta san Luai oles dagike, arranoak bai litzaz, Suireslarirantza jagiten diranean; orixe bai da arengurarien jomuga, eta arranoak euren anaitxoarenerrukiz dagoz, babestu, aldeztu ta iruntsi nai daben

saiak alderatzen dabez, deabru antza dabenaknunbait, eta txoribcoa ez da arein bildur; ez, eztaarein eskin-gai, Maitasun-Eguzkiaren erdiakratzen dauan Arranoarena O!, JainkozkoItz! Zu zara, nik maite dodan Arrano gurgarria;Zuk naraltarzu! Zu izan zara Zu, erbeste lurreraegaztu rik, jasan nai izan dozu eta il Irutasun TxitZoriontsuaren Su te Betierokoaren altzoraiño ari-mak erakarteko; Zu izan zara Argi eldu-eziñeraiñoZure egoitza beLikoa izango daneratho igonik,jarraitzen dau oindiño negarrezko ibar onetan,osti zuri baten itxuran go rd Arrano betiereko,Zuk janaritzen nozu ni zeure Jainkozko Gorput-zez, ni izaki gaixo, zure jainkozko begituak biziaemongo ez ba leust unero ezerezera biurtukonintzakena... O! Jesus!, itxi nagizu neure esker onbete-betean, itxi eidazu Zuri esaten zoranteneraitioeltzen dala zure Zelan nai dozu nirebiotza ez abiatzea zugana ntz, Zoramen onen au-rrean? Zolan euki mugak nire konfiantzak?... A!,santuak be zorakeriak dabez zure alde, ba-dakit, gauza aundiak egi iZ dabez arranoak zirala-ko ...

Jesus, nilxikiegia nozu gauza aundiak egiteko...eta nire zoraheria da zuri mailasunak artu naiala,itxarotea, opari legez... N iire zurakeria da aingeruarranoai, neure aiztai skatzea jadetsi daidelaMaitasun Eguzkirantza j ainkozko Arranoaren egobereziakaz egaz egiteko x-xiesedea... (131.32,11).

Zure Lxoritxoaak, O erii. le Maite!, nai dozun bestedenporaz indar eta ego 1....znikjarraituko dau; berebegiak Zugan adi-adi dzALukazala jarraituko dan;jainkozko zure begitualc lilluratua izan nai dau;zure maitasunaren izan nai dau...Noizbaiten, olan ditxarot. Arrano txit maitea, zeure

Ixoritxoaren billa etorriko zara, eta beragaz Maita-sunaren Sutara igonik, beti-betirako rnurgildukodozu opari lez eskiñi jakon Maitasun onen ondarireslean...

O, Jesus!, eziña jat arima guztiai esateazein adierazo gatxa dan zure ontasunaren zaba-la... Somatzen dot, ezin batean, neure baiño arimamakal eta txikiago bat aurkituko ba zendu, Zupoztuko ziñakela bera mesede aundiagakoaz

asetzen, bera konfianiza osoz zure errukiazken-bakoari einona izatekotan. Baiña, zergaitiksaiatu zure maite ixillak adierazo-naiez? O, Jesus!,zeu ez ete zara erakutsi daustazuzana? eta Zukezin al dautsezu besteai be iragarri?... Bai, ba-dakit,eta arrenga eskatzen dautzut egin daizula, bene-tan daskatzut beeratu daizula zeure jainkozkobegitua arima txiki asko-askoren Aren, baiarren eskatzen dautzut autatu daizula zeureMAITASUNARENTZAT duin opari txikiz osoturi-ko talde bat...

Arpegi darwaren Jesus Atirraren Teresa Atztakarnteldar lekaime chitn.-eza.

"C" ESKU IDATZIAGONTZ-AGA'TARMARIA _AMARI ESKIMA

J. M. J. T. l3agilla 1897

X ATALA

I3IDETX0A. FEDEAREN AZTERKETA

Ama maite, erakutsi claustazu Jaunaren erru-kiak Izantalzea (Sal. 88, 1) zeugaz amaitu daidalakoguraria. Kantu zoragarri au zeure alaba maiteJesus'en Ines'egaz asia neban, auxe izan bai zanJainkoak nire ama aukeratua ni zuzendu nendinneure aurtzaroko egunetan; beragaz, ba, kantatubear nebazan Andra Mariaren lora bcoai emonda-ko graziak, bere bizitzako udabarrian egoanean,baina zeugaz abestu bear clot lora L.xo onen zorion-tasuna orain egun-sentilm erraiim meiak eguerdi-ko bero galclatsuak ordea Juak izan diranean. Bai,zeugaz cla, Ama maite, zeure gurariari erantzunnaita, adierazo bear clitiii neure sentimentuak,neure esker ona Jainkoari eta zeuri Aren ordezkoagiriko zarean orri. Zeure ama-eskuetan ez elenintzan Ari emon oso-oso rik? O, ene Amat, gogoandozu egun a?... Bai, ba clakit zure biotzak ezindauana bera aiztu. Nik rieure aldetik, zerurarteiLxaron bear, emen bean, ba, ez dot aurkitzen itzegokirik egun zoriontsu orretan nire biotzean zerjazo zan itzuli daikeanik_

Eziketa sendo ta amakor

Ama maite, bada beste egun bat, izan al bada,zeureari osoago emona; barriro be Zuri Jesusekaginpidez jantzi zinduzan eguna izan zan. Egunori zuk, Ama maite, malkoz erein zenduan, baiñazeruan pozez abaildua izango zara, azaoz beterikikusirik (Sal. 125, 5-6). 0!, ene Ama!, asketsi nireume-modua; ba-dakit zuk onartzen daustazunalekaime gazte batek bere Nagusiari esatea egokieztana be kezka bage esatea. Bear bada beti ez nazibilliko menpekoai izten jaken muda barruan;baiña, ene Ama, errua zeurea dala esaten ausar-tzen naz; zugaz nabil umetxo bat legez, zuk ez bainarabilzu Nagusi batek lez, Ama ba tek lez baiño...

O!, ba-dakit ondo be, Arna maite, Jainkoa dalabeti zure ordez berba egiten daustana. Aizta askokuste dabe zuk maifiolu nazula kutxa done onetansartu nintzanetik, ez dodala artu zugandik ere-guak eta ondo-ikusiak baiño; baiña ezta orralaizan. Zuk ikusiko dozu, Ama, neure aur-arokogomutak daukazan ingurraztian, zer deritxadanzuregandik artu neban ezikela sendo ta amakorrariburuz. Neure biotz barren-barrenetik eskertzenzaitut begirune barik erabilli ninduzulako. Ba-ekian Jesus'ek bere loratxoak bear ebana apaltasu-naren ur biziga rria; makalegia zan euskai au bariksusterrak botateko, eta zeure bitartez, artu eban,Ama, laguntza au.

Urte bete Verdi dala, Jesusek aldatu nai izandau bere loratxoa azi-azteko modua; naiko ureztatuaidoro eban an tza, orain eguzkiak berak azi-eraztendautso-ta. Jesusekez dau arentzat nai beronen irri-barrea baiño, zeure bitartez, ene Ama maite, au beemoten dautsona Eguzki ezti onek, lora-Ixoa legor-

tu bearrean, azi-erazten dau arrigarriro; bere lore-kukula barru-barruan zaintzen ditu artu dabezaniruntz-tantak eta tantok gogoratzen dautsoe betitxiki ta aul dala... Izaki guztiak makur daitekezberaganantz, miretsi, gorespenez bete; ez dakitzergaitik, baina onek ez leukio geituko guzurrez-ko pozaren tanta bat be bere biotzean, Jainkoarenbegietan zer dan ikusirik, miazkatzen dauan egiaz-ko pozari; gaixotxo ezerez bal; besterik ezer bez...

Ez dakidala zergaitik ez da bearbada, gorespen-ur barik egon dalako, bere kukulutxikia epe guzti orre tan apaltasun-iruntzez naikobete barik egoalako? Ez da go arriskurik onezkero;bestera, lora txoari pozkariojako gaiñezka daukoniruntza, eta ez leuke aldatzeko poz-bete guztien urmotelagaitik. Berari eder ba jako ni nazan bainoobea agertzea, ez daust ardura, aske da Berak naidauanez gauzak burutzeko... O!, ene Ama!, beste-lakaok bai dirala Jainkoak arimak daraoizan bi-deak! Santuen bizitzetan, ba-dagoz arima batzukeuren eriotz ostean ezertxo be ilxi nai izan ezdabezanak, ezta goinutaki bat bere, ezta idatziriktxikiena be. Ba-dira beste batzuk, alderantziz, gureTeresa Ama lez, agerkari g-urenakaz Eleiza aberas-tu dabenak, Erregearen ezkutuak zabaltzeko bil-dur barik (Tb. 12, 7), ezagunago izan daiten, ari-mak maiteago izan dagie n. Erakuste bi orreitatikzein ete jako gogokoen? Ni re eritxiz, ene Arna, biakbardin jakoz gogoko, danak ibilli bai dira Espiri-tuak bultz-eraginda, eta Jaunak esan dau: Esanzuzenari DANA dagoala c»ndo (Is. 3, 10). Bai, danadago ondo; Jesusen naia usterik billatzen ez danean.Origaitik nik, loretxo gz_inxo onek, Jesusek naiaegiten dot neure Ama zaiteari atsegin eginda.

Bide bat guztiz barriaZuk ba-dakizu, ene Ama, beti nai izan dot santa

izatea; baina, ai!, beti egiztatu dot, santuakaz bar-diñeanjarri nazanean, arein eta nire artean zerue-lan galtzen dan mendi-tontor baten artean etabidez dabiltzanak zapaltzen daben are-pikor ar-tean dagoan aldea dagoala. Kikildu bearrean,neuretzat Lortu-ezinko pentsamentuak ezdaustaz jainkoak emongo; al dot, beraz, txikiaizanik be, santu izatea gura izan; aztea eziña jat,nazan lez eroan bear, neure akats guztiakaz; baiñazerura joateko bidea billatu bear dot, bide zuzenbat, laburra, bidetxo guztiz barri bat...

Asmakizunen gizaldian gagoz. Orain ez dagozetan nekaturik znrubi bateko maillak igoten;aberatsen etxeetan goragailluak ordeazkatzen ditu,eta edertotxo. Neuk be goragaillu bat aurkitu naineuke Jesus'eganaiño igoteko, naz baosotasunerako mailladi traketsa igoteko. Orduanbilla tu neban liburu santuetan igongaillu bidea,neuk nai nebana, eta itzok orduan irakurri neba-zan, Betiko Jakituriaren ao tik urtenak: "Iñortxikia bada, betor" (Jn. 9, 4). Orduan ni asinatuzjoan nintzan billaten nebana aurkitu nebalakoan,eta, ot, ene Jainko!, zeure deiari erantzutzen eu tso-nakaz zer egingo zenduan jakin nairik; billatzarijarraituz, eta ona zer idoro neban: "Amak bereumea poztuten dauan lez, olantxe, Neukbe poztu-ko zaitue[; neure altzoan eroango zaituet eta neurebelann-gairi erabilliko" (Is. G6, 12-13). O!, itz samu-rragorik ez eban izan nire arimeak, ezta ozenago-rik be. Zeruraiño jasoko nauan igongaillu zurebesoak dira, O!, Jesus!; beraz, ez daukaZ azi-bearrik;bestera izanaz jarraitu bear dot, gero

114 %'w.f4lkib

11Q~ goakaitraiji~-""a_Terese, Lisieux-ko k,onten£ -uan, berberak idatzitako

'7eane d'Are" ke=ymedia egiten.

ta geiago izanaz. O!, ene Jainko!; gainditu dozunire itxaropena, eta nik zure errukiak abestu naiditut. "Gaztetatik trakutsi zeustan, ene Jainko, etagaur arte iragarten dodaz zure'intragarriak zartza-ro-zartzarorablo be eurok iragarten jardungo dotnik" (Sal. 70,17-18). Zein izango da niretzat adinori? Oraintxe berton izan daitekela deritxat 2.000urte, ba, Jaunaren begietan ez dira 20 urte, egunbat, baiño geiago... (Sal. 89, 4). A!, ez uste, ene Amamaite, zure alabak itxi nai zaitunik... ez uste izanberari ede rra go deritxola, grazi aundiagotzatdaukala, arratsaldean baiño egun-sentian iltea.Berak ederresten dauana, berak gura dauana bakar-bakanik jesus'i atsegin izatea dozu... Orain bada,itxura danez, bere aintzazko egonlekura eroatekoordu a urreratzen jakon ezkero, pozgarri jako zurealabeari. Luze dala ulertu izan dau Jainkoak ezdauala iñoren bear-izanik (nirenik gitxiago bes-teenik baino) lur gaiñean on egiteko.

Parkatu, ene Ama, naigabetzen ba"zaitut... A!,niretzat bai poza zu poz-aztea!... zuk ustedozu, zure errege ta oroitzak, lur gaiñean entzu-nak ez ba'dira, Jesusek egun batzuetarako alabeabere Amagandik bananduko ba'leu, otoitz oneikez dirala zeruañ entzunak izango?...

Nobiziaduko enkargudun

Zuk nai dozu, ba-dakit, nik bete daidala zeureondoan egiteko guztiz atsegiña, guztiz erreza;egiteko au, ezingo neuke zerutik amaitu al izan-go?... Jesusek egun baten San Pedro'ri esan eutsonlez, zuk zeure alabari esan zeutson: 'Larratu egi-zuz ntre bildotsak" (In. 21,15), eta anitu nintzan etaesan neutzun txikiegta Zerorrek.

larratzeko eskatu dautzut zeure b ildo isah, el a neu bezaindu, eurakaz batera ni be larralua izan nendi-lla. Eta zuk, ene AMA MAITE; nire guran zuzenaripizkat erantzunik, larratu dozuz ardiakaz baterabildotsak be; baiña sarritan mesedez eroatekoaginduz kerezpetara, bedarrik onenak zeintzukdiran adierazo, eta erabat alikagarriena, erakutsiegundo bear ez dabezan lorak, ibilliz oinpera tze-ko izan ezik...

Zu etzara bildur, ene Ama mai te, zeure bildos-txoak bide onetik aldenduko ote dautzudazan.Nire esperientzirik ezak, nire gaztetasunak etzaituikaratu. Zuk bear bada gogora ekarri dozu Jaunasarri poztu oi dala jakituria emonaz etaegun baten, atsegin-zoroalai batez, bere Aita be-deinkatu ebala ezkutu oneik zuurrai gorde etata i)iia.i iragarten dautsezuelako (Mai. 11, 25). Zukba-dakizu, ene Ama, arima gitxi Jainkoarenal-izatea euren pentsamentu laburrez neurtzen ezdabezanak, lurra berezkuntzaz beterik dagoalaikusten dabe, Jainkoak bakan-ik ez ele dau eskubi-derik olakorik egitera? Aspaldi dala dakit, espe-rientzia urtez egitea gizonen artean, bere gazta-roan, ba, Dabid errege santuak Jaunari abesteneutson: "Gaztea naz eta ezestua" (Sal. 118, 14).Sahnuan bertan 118'an ez da bildur esateko, alanbe: "Zaarrakbaittio zurrag o biurtu naz, doda-lako. Zure itza da nire oinkadahargiIzen da-uazana;gertu nago zure aginduak betetako, ETA EZEK EZNAU DARDARATUKO..." (Sal. 118, 100-105, 105).

Fedeari buruzko azterketa

Ama maite, zu etzniarl< bildur izan niri esatenJainkoak nire arimea argi -azten ebala esaten, zaa-

rren esperientzi berbera emoten euslala... O!, eneAma!, txikiegia naz orain arrokeriak arrotzeko;txikiegia naz baita esaera ederrak taiutzeko etaapaltasunik ba-da-ukadala; gurago dot lau-lau au-lortzea. Guzti-aldunak gauza aundiak egin dabe-zala bere Jainko-Amaren alabearen arirnan, etaguztietan aundiena dozu bere txikitasuna jakin-aztea, bere a1-eziña. Ama maite, ondo dakizu zuk,Jainkoak ontasunez prueba guztietatik igaro-azodau nire aritnea... Asko sufridu dot lurrean nago-nelik; baiña umetan naigabez sufritzen ba'nebanbe, orain ez da bardin jazoten; egi-egiaz poziksentitzen naz bakez eta pozik sufritzean. O! eneAma, zuk nire arimearen ezkutu danakjakin beardituzu irri-barne ez egiteko lerro oneik irakurriaz;ba ete da arima bat nirea baiño gibdagoa aztertua,itxuretatik epaitu ezkero? 0!, urtebete dala sufri-tzen dodan ikusgarri egingo balitz, zelako, bai ez-usteko aundia!...

Ene Ama maite, zuk ezagutzen dozu prueba au;alan be, beratzaz berba egin bear dautzut oindiño,artu dodan gi azi aundi tzat daukat- eta, zure Nagu-sitza zoriontsu onetan artu dodana...

Joan dan urtean, bere laztasun guztian zaindual izan neban garizuinako barana; iñoiz be eznintzan aurkitu ain sendo, eta indar onek Pazkoe-laraiño iraun eustan. Alan be, Bariku Santuz, Je-sus'ek bera zeruan laster ikusteko esperientziaernon nai izan eustan... O!, gomutaki gozo!...

Gaberdirarte Monumentu ondoan egon ondo-ren, gelara biurtu nintzan; baiña oian etzutekounetxo bat be euki ez nebala, senti neban etorrenolatu bat, borborka, neure ezpanetannfio. Ez nekianzer zanik, baiña uste izan neban bear bada ilgo

nintzala, eta poztasunez gaiñezka egoan nire ari-mea... /3itartean, argontzia orduko amataula neukan ezkero, neure kautan esan neban urrengogoizerarte itxaron bear nebala neure zorionarenbarria izateko, euki nebana odol-botaka izangozala-ta. Laster elorri zan urrengo eguna. Itxartunintzanean, beratik burura tu jatan gauza pozga-rriren bat jakingo nebala eta, leiora urreraturik,jakin al izan neban ez nengoala okerrean... A!, pozikaragarri batek asetu eban nire arimea; ziurnengoan Jesus'ek bere eriolz urte-urreneko egu-nean lenengo deia enizun-erazo nai eustala"Senarra ba-etorrelakoa iragarten eustan zurruénturru leun urrutia zzaar" (Mat. 25, 6).

Goizeko Len otoitzera ta erru-batzarrera joanninlzan. Artega nengoan, ene Ama maite, txandanoiz elduko zeuri eskatuz parkamena, neure itxa-ropena ta neure zoriona- baiña geitu neban eznebala ezer sufriduten (egia zana) eta eskatuneutzun, Ama, ez eistazula gauza berezirik emon.Izan be, Bariku Santua ne-uk nai neban lez igaro-tea lortu neban. Iñoiz be ez jatazan iruditu ainatsegingarriak Karrnolo'ko penitentzink; zerurajoateko itxarokizunak pozez asel zen ninduan.

Egun zoriontsu ortako gaba eldu zanean, atse-dena artu bear neban, bai fia aurreko gabean lez,Jesus'ek ezaugarri bardiña emon eustan, nire betikobizitzarako sarrera ez egoala urrin... Fede bizia,benetan argia neukan orci-luan, eta zeruko pentsa-mentuak guztiz zoriontsu biurtzen nindun. Ezinneban siñistu fede bako egon leike-nik. Uste neban euren pentsamentuen kontra berbaegiten ebela, zerurik ez egoala-ta esaten ebenean,zeru ederraren kontra, Jai koa bera euren betikosaria izan nai ebanean.

Pazko aldiko egun ain pozgarrietan, Jesus'ekberak somatu eragin daust baietz, egi-egiaz ba-dagozala federikezdauken arimak, grazia gaur etabiar alperrik erabilliz, ondasun bikain au galdudabenak, poztasun garbi ta egiazkoen iturri baka-rrak. Berak nai izan eban nire arimea illunpeillunenez inguratua izan zedin, eta niretzat aingozoa zan zeru-pentsamentua aurrerantzean ni-retzat izatea izatea burruka ta oiñaze inotibu iza-tea... Proba onek egun batzuk, aste batzuk iraungoeustan, Jainkoak markaturiko ordurarte luzatukozan eta... ordu au ezta eldu oindiño. Eder izangolitzakit sentitzen dodana adierazo al izatea, baiñaai!, eziña dala, uste dot. Bide illun ontatikbear da illuntasun au ulertu al izateko. Alan be,azaldu nai dot berau adibide bategaz.

Illunpe trinkoz beteriko eskualde baten jaionazala egiten dot; ez dot sekula ikusi izadiarenitxura alaia, eguzki dirdautsuz belea, antz-aldatua;umetatik, egia da, entzun dot arrigarri orreitaz itzegiten, ba-dakit bizi nazan lurraldea ez dala nireaberria; ba-dala beste bat eta arantza jo bear doda-la aspertu barik. Ezta au Zzi aurkitzen nazan errial-de tristeko arima batek asmatua, egi uts-utsa dozu,eguzkiak dizdi dagian aberriko Erregea 33 urtetanillunpeen Iurraldera etorri da bizi izaten. Illunpe-lurraldean, ai!, ez eben ulertu Jainko-Errege auzala munduko argia (Jn. 1, 5 ta 9). Baiña, Jauna,zure alabeak ulertu dau zure jainkozko argia;errukia eskatzen dautzu bere nebaentzat; berakonartzen dau oiñaze-ogia jatea; nai dozun bestedenporan, eta ez dau itxi nai atsekabez beterikomai au, pekatari giaxoakja ten daben mata, izenta-turik daukazun ordua baiño leen...

Baiña aldi berean, ezin leike berak esan, bere

izenean, bere aizten izenean: Err-uki zakiguz, Jau-na, pekatari giaxoak gara-ta?... (Luk. 18, 13). Oi!,Jauna!, zintzotu gagizuz... fedearen argontzi dizti-ratsuz argitu barik dagozan guztiak azkenez beikusi dagiela argitzen. O, Jesus!, maite zaitun ari-ma ba tek garbi tu bear ba dau eurak loituriko maia,bakarrik geratu gura dot or jateko probazko ogia,Zeuk nai ciozun arte zeure erreiñu argi tsuan sartu.Eskatzen dautzudan grazi bakarra: ez zaidala iñoiziraindu!...

Ene Ama maite-maitea, idazten dodanak ezdauka jarraipen eten bakorik; nire kondaira txi-kia, rnaitagarrien ipuiña zirudiana, otoitz biurtuda beingoan; ez dakit zer balio eukiko dauanzuretzat pentsamentu nastu eta txarto adierazoguztiok irakurteak. Azken baten, ene Ama, ez dotidazten literatur lan bat, esana betetearren idaz-ten dot. Gogaikarri ba'n aiatzu, be, zure alabakborondate ona erakutsi daualako izango da. Au-rrera, eroango dot, bada, rieure kontaketa kikildubai-ik itxi neban puntuari jarraituz.

Au niñotzun, Ama, egtZ n baten lurralde goibeleta naigabetsutik urruti joango nintzan ziurtasu-na neure ume-egunetatik neukala. Ez bakarrik nibaiño perlsona jakitunago esaten entzunda, baitaneure biotz barrenean sentitzen nebazalako es-kualde ederrago batera jo an-gogoak neukazalakobe. Kristobal Kolon'ek bei-fe jilean uste eban lez ba-egoala beste mundu bat orretan iñok pentsatubaiño leen, nik be somz-Jitzen neban nozbaitenbeste lur-zati bat izango jatala bizileku oizkoabaiña ez-bat ez-bi ingurat7-4en naben lanbroak, irin-koagoak egin ziran, neur-.e ariman sartu ta bildu-rik, eziña jai bertan neur_ — e aberriaren irudi eztiaaurkilzea. Dana izatea!

Inguralzen daben illunpeak nekarazo daustenbiotza atsedendu dedilla nai dodanean, opa dauanlurralde argitsuaren oroipenez, nire oiñaz-miñaaundiago egin oi da; illunpeak, uste dot, pekata-rien abotsa artzen dabela, niri esanik, ixeka dagis-tela: "Argiaz arnes dagizu, lurrun Ieunenakazusaindutako aberriaz; miragarri guztien Egillea-ren jaube betiko izateaz; egunen baten, uste dozu,inguraturik zaukiezan gurmeak urratuko dituzu-la. Aurrera, aurrera; poztu zaitez eriotzaz, itxarondozuna ez, baiña gau sakonagoa oraindik, ezere-zaren gaba emongo dautzuna".

Ene Ama txit mailea, nire arimea illuntzendaben margoztu nai izan dautzudan illunpeenirudia, guztiz motela dozu , saiaketa bat ereduarenparean; baiña ez dot geiago idatzi gura, bildur nazbiraoak esango ete ditudan... Bildur naz geiegiesan ete dodan be...

A!, parka beist Jesusek, iraindu baldin badot,baiña Arek ondo daki, fede atsegiñik euki ezta be,egiñetan beintzat alegintzen nazana. Uste dot,urte bete onetan, neure bizitza guztian baiño fede-egintza geiago burutu dodazala. Burrukaldi ba-koitxean, nire arerioa erasoka datorkidanean,kementsu jokatu oi dot. Alkar iltera jokatzeankoldarkeria dala jakiñik, bizkarra emoten dautsotetsaiari, arpegia begitu be egin barik; Jesusegananoa, neure odola azken-tantarairiojatioteko gertunagoala, esaten dautsot, zeru bat ba-dagoala au-tortzeko. Zoriontsu nazala, diñotsat, lur gaiñeanzeru eder orren gozotasunik ezpadot be, Beraksiñisbako gaixoai zabaldu dagi Lsen betikotasune-rako. Olan, proba au eukita be, atsegin guztia ainzuzen, esan dagiket: "Jauna, zuk ATSEGIÑEZbeteten nozu egiten dozun GUZTIAZ" (Sal. 91, 4).

Ba ete da atsegin aundiagorik zeure maitasunezsufritzea baiño?... Sufritzea barruago ta gitxiagoagertu izakien begielan, geiago poztuten; zaitu o!,ene Jainko! Baiña, eziña dana, Zuk ezpa-zenki niresufrimentuaren barri, oraindik be berau eukiteazzoriontsu sentiduko nintzake, fedearen kontrakoerru ta uts-egite bal bakarra galazo edo-ta ordain-du al izan ezkero...

Ene Ama mai te-maite, bear bada neure probeageitu egiten dodala iruditu jatzu; izan be, aurtenondo dodazan poematxoetan agertzen dodazansentimentuetatik epaitzen ba nozu, pozkariozasetutako arima bat naz, eta fedearen zapia iaurraturikdaukana, eta alan be... niretzat ez da zapibat, zeruraifio jasotako orma bat da, eta ortziizartua estaltzen dauana... Zeruko zoriona abes-ten dodanean, Jainkoaz jaubetze belikoa, ez dotbape atsegiñik sentitzen, lau-lau SIÑISTU NAINEUKENA abestu daroat-eta. Batzutan, egia da,eguzki izpitzo bat datorkit neure illunpeak argi-aztera; pithaten orduan prueba ba-doa, baiña bein-goan izpitxo orren gomutak, poztasuna ekarribearren, trinkoagoak oindiño egin daroaz nireillunpeak.

O!, ene Ama!, ez dot iñoz sentidu ainbeste, zeinerrukior eta eztia dan Jauria; prueba au ez daustbialdu nik eroan neilcean momentuan baiño;lenago, uste dot osoan kikilduko Orain,berezko griña egon leikean guztia kentzen dau,zeruaz neukan gurari biziak... Ama maitagarria,orain uste dot ezek ez daustala galazoten egazegitea; onezkero ez daukat, 13a, gurari maitezilteraiño maitatzea ezik... (bagillaren 9).

Ama maite, ikaraz nago alzo idatzitakoaz, zela-ko zirribarroak!... Dardarka, neukan eskua eta ezin

geiago Idatzi eta orain darnuturik nago idatziaz.Gaur ia irakurgarriago egiten dodan; orain eznago ba oian, jar/eku zuri polit batean baiño.

O!, ene Ama!, ba-dakit ondo be diñotzudanguzliak ez daukana loturarik, baiña neure senti-mentuak zuri esan bearra dot, oraingoak, gero-koak esaten asi baiño leen; ondoren, bear bada,aztuta nintzake. Esan nai dautzut ezer baiño leenzelan ikutu dausten biotzean zeure samurtasunamakorrak. A!, siñist egidazu, Ama maite, zurealabearen biotza esker onez beterik dago, ez dauiñoiz aztuko zor dautzun guztia...

Geien-geien bio I z-erdiratzen nuana, ene Ama,Garaitetako Andra Mariari egiten dautsozun bede-ratzi-urrena da, ela neure osasunerako esan-azo-ten dozuzan mezak. Ba-dakit espirituzko ondasunguztiok on aundia dakartsela nire arimeari; bede-ratzi-urrena astean niñotzun, ene AMA; AndraMariak osatu bear ninduala, edo-ta zerura eroan,oso tristea neritxon, ba, zuretzat eta lekaimeen-tzat, karga aundia zala rnoja gazte bat gaixorikeukitea. Orain gaixorik egon nei neuke neurebizitza guztian, ori balitz Jainkoaren naia, etaonartzen dot balta nire bizia luzea izan daitela. Naidodan grazi bakarra da maitasunez moztua izandedilla.

O!, ez, ez naz bizitza luze baten bildur; ez dotarbuiatzen burruka. "Jauna dot Arkaitz, ni gordete-ko, berak trebetzen ditu nire urteak, gerrarako etanire esimak burrukarako. Bera da nire eskutua,Beragan ditxarot" (Sal. 143, 1-2). Origaitik, ezin niil gazterik, egia dala be, beti uste izan dodala auzala zure naia. Sarri poztu oi da Jauna bere aintza-gai tik lan egiteko gogoaz be eta zukba-dakizu, eneAma, nire gurariak aundiak dirana. Baita ba-daki-

zu Jesusekkalitz garratz bat baino geiago aurkeztudanstazala, nik edan aurretik nire ezpanetatikurrindu dauana; baiña ez nik aren garraztasunagozagarritu-azo baiño leen.

Bere aizten ondoan burrukatu

Ama maite-maitea, errazoia eukan Dabid erre-ge santuak, au kantatzen ebanean: "Gozo ta atse-gingarri benetan, anaialt aMarturilt bizi izatea"(Sal. 132, 1). Egi-egia, esperientzlz ikusi dot sarri,baiña alkartasun onek lur gaiñean izan bear daubatez be eskintza artean. Karmelo'ra ez nintzanetorri neure aiztakaz bizi izateko, Jesusen deiarierantzuteko izan zan bakar-bakarrik. A!, argi ikus-ten neban au etenbako fri rnen tuen ino tibu izangozala, nobere aiztakaz bizi izateari ezertxo be eskiñinai ez jakonean.

Zelan baiestu daikegu obeago dala nobereta-rrengandik urrindulea?... Ezer esan jake iñoiz anaieiburruka-zelai bardifiean gr-ridukatu dabelako; ezeresan jake iñoiz alkarrekin abiatu diralako martiri-abarra eskuratzera?... Ezbai barik, errazoiz pentsa-tu dabe eurak alkar sust . .-tzen ebela, eta bakotxa-ren martiritza guztiena eMen zala. 13ardin-bardinjazoten da konbentuko bizitzan be, teologuakmartiri-bizitza deituan. N orbait Jainkoari emoke-ran, onen biotzak ez dai berezko Ixera galtzen,txera ori alderantziz, gei 1L u egin oi da, garbiago taJainkozkoago egiñik.

Ama maite-maite, askfic:)-gura orregaz maitenik, mai te dodaz neu aiztak. Pozik aurkitzen

naz,familian, zeruetako - rregearen annzaren aldeburrukatu al dodalako; baiña gertu nago baitabeste burruka zelai ba mera joaleko be, Jainko-

Gudalburuak eskatuko ba leust. Ez neuke bearkoagindu bat, begite bat naikoa litzakit, scifialebat.

Kutxa bedeinkatuan sartu nintzanetik, buruanekarri izan dot beti, jesus'ek eroaten ezpa-nindunbeingoan zerura, nire zotizt Noe'ren usoarena izangozala; Jaunak egun batean kutxaren leiatilla edegita urrun bialduko nindula egaz, urrun, oso, sifiis-bakoen ur-ertzetara, neugaz eroanik olibo-abar-txoa. Ene Arna, pentsamentu onek azi egin daunire arirnea, sortutako izaki guztiak baiño goragoegaz eragifiik. Ulertu neban bai Karmelo'n izandaikezala banaketak, eta zelaIan bakar-bakarrikizango zala alkartasun osoa eta betierekoa. Ordu-tik nai izan dot nire arimea bizi eitela zeruan,lurreko gauzak ez nebazala begiratu bear urriñe-tik baiño. Onartu neban ez atzerria bakarrik ez-ezaguna neban erri baten erdian, gan-otzago jata-na be, erbestea onartu neban neure aiztantzat be.

Ez dot iñoiz aztuko 1898'ko abuztuaren 2. Egunori, ain zuzen be mixiolariak joan ziran eguna;orduan itz-egin zan seriozki Jesus'en Ines Amarenjoateaz be.

Mixiolari deia

Arria maite-maite, zure zuurtasunakjakin ebanJainkoaren naia aurkitzen, eta Aren izenean zukgalazo dautsezu, sar-barriai, oraingoz beintzat,euren lekaime ume-abia izterik ez pentsatzeko;baiña zuk ba-dakizu arein gogoen barri, oso ondoulertzen dozuz, zuk, ene Ama, zeure gaztaroanSaigon'era joatea eskatu zencluan-eta; amarengurariak sarti oiartzuna izan oi dabe euren alabenarimetam. O!, ene Ama maite, zure apostolu-gura-

riak nire ariman aurkitzen dau, ba-dakizu zuk,oiartzun leial bat.

Itxi eidazu esan daizudan zergaitik nai izan do-dan eta nai dodan oindiño be, Andrea Mariakosatzen ba nau, zeure begirada amakorrean ainzoriontsu bizi izan nazan lur atsegingarri au itxi taarrotz batera joan...

Erbesteko Karmeldogietan bizi izateko, zeukesan dauslazu, ene Ama, bokaziño aparta bear da.Arima askok, orra deituak izan barik, baietz ustedabe. Zeuk esan zeustan buila nik dei neukala etaneure osasuna zala orlarako eragozpen bakarra;ba-dakit eragozpen ori uxa tuko litzakela Jainkoakdeituko ba leust urrutirako; beraz bape ardurabarik bizi naz. Egu nen bati n neure Karmelo kutu-na itxi bear ba neu, ai!, ez neuke oiñaze barikegingo, Jesus'ek ez dans t emon biotz gorTa etaorixegaitik ain zuzen be da, eta Jesus'iemon daiola nai dot emori leion Emen, eneAma txit laztana, ezetarilo ardura barik daroatbizitzea, zeuk nire ardura ra itxi dozun egiteko eztita erreza betetea besterik ez dot. Emen, zuk zeureardura amakorrez asetze• iZ nozu; ez-eukia ez dotsentitzen, iñoiz ez bait jut t ezer falta izan, Baiña,batez be, emen maite nabe , zeuk eta Aizta guztiak,eta txera au guztiz a da. Nire amesa, orixe-

ez-ezaguna ninIza lzen monastegian dabil;olako etxe baten txirotasiAina sufridu bearko neu-ke, Ixeralik eza, biotzareri atzerri-aldia azken ba-ten.

A!, artu nai ninduket n Karmelo'ri onurakorezatearren ez cia, ez origaitik itxiko maita-garri dodan guztia; neug n dagon guztia emongoneuke, duda bage, batiZ ezagutzen dot neureezintasuna eta ba-dakit, c11._ ondoen egiñik,

ez neukela ondo egingo, esan dodanez, lurrekogauzen ezagutzarik ez dodalako. Nire burubidebakar-bakarra izango litzateke Jainkoaren boronédatea bete, nai-alan Agaitik neure buruari ukoegiñik.

Ba-dakit, ez neuke etsipenik izango; sufrimen-tu garbi ta naste bakoa itxaroten danean,ba, poziktxikiena be uste bagako ez-uste biurtzen da. Gaiñe-ra, zuk ba-daki gu, ene Ama, oiñazea bera be pozikaundien egin oi da, ondasunik bikaiñena lez bi-llatzen danean.

O!, ez!, ez da neure lanen frutuaz gozatzeko,emendik alde naia; ori balitz nire asmoa, ez, ezlitzateke izango, ez neuke somatzen dodan pozeztia somatuko eta asko sufriduko neuke neuredeia urriñeko mixirioetan ez egitearren. Antxiña-tik ez naz neurea, oso-osorik Jesus'i emana nazala-ko. Bera aske da, ba, nitaz nai dauana egiteko.Naigarr-i egin daust erbeste oso bat, ulertu eragindaustaz an aurizitu itelwzan suirlmentu guztiak,neure buruari itanduz ia edan gura neuken kalitaazken ondarretarairio. Bertatik, Jesus'ek eskitzeneustan kopa ori gura izan dot baiña Arek eskuabazterturik, ulertu eragin eustan nik artu nai iza-naz, pozik egoala.

Menpetasunaren orratzaO!, ene Ama zenbat artegatasunetik askatzen

gaitun menpekotasun botuak? Doatsu bai diralalekaime bakunak! Nagusien naia izanik eurenorratz bakarra, eurak ziur dagoz beti bide artezezjoten dabela-ta, ez daukie zelan bildurizan erratuzdabiltzala-la, ezta nagusiak erraturik dabailtzalaziur uste izanik be. Baiña itxas-orratz oker-eziñaii

ta arek agintzen dauan bidetik aldentzen danean,Jainkoaren naia egiteko atxakiz, ez bait ditu argi-Lzen alan be euren tokia daukenak, eta orduanarimea tartekorik barik galdu egiten da bide lego-rretatik zear, laster graziaren ura falta izanik.

Zu zara, ene Ama maite maite ori, Jesusek emondauslan orratza ni ziurtasun betiko ur-ertzerazuzendu naizun. Alsegin bai jatala zu begi au-rrean zaitudala Jaunaren naia beingoan betetea!Fedearen kontra tentalcliak eroan ondoren Beraknai izan dau, Berak asko be asko geitu dau nirebiotzeanfedearen espiritua, eta zugan ikusi-aztendaust onek, ez bakarrik maite nauan eta nik bemaite dodan Ama bat, baita ikus-azo be Jesus zeurearinen bizi dana ta zeure bitartez bere naia era-kusten daustana. Ondo dakit, ene Ama, zu nigazarima makal bat lez, neskato maite batlez narabil-zuna; orixegaitik ez jat gaitz egiten mempetasunakarga eroatea; baiña nik uste dot, neure biotz-barruan somatzen d oda nez , nik ez neukelajokabi-derik aldatuko eta nik zuri dautzudan maitasunakez leukela izango gi Lxitze izpirik, nigaz gogorragoba zenbil-lz be; orretan ikusiko litzateke, ba, Jesus-'en borondatea dala, zuk olan jokatzea, neurearimearen on-aundiagorako.

Goi-maitasuna

Urte onetan, ene Ama goi-maitasuna zerdan ulertzeko grazia Jaunnk emon daust; len beulertzen neban, egia da, baina modu ez-osoan. Eznebazan sakondu Jesus'en berba oneik: "Bigarrenagindua lenengoaren ANT.7_,EKOA da; zeure burualez mai te izango dozu urko lczifuna" (M1. 22, 39). Nireardura guztia zan ba-lez be Jainkoa litaitatzea eta

orrela maitatuz ulertu dot etzala naikoa niremaitasuna itzez bakarrik aldatzea, ez dira ba: "jauna,jauna!, ditThenak zeruetalto erreauan sartuko dira-nak, jainkoaren naia egin daroettalt baitio" (Mt. 7,2 /). Jesus'ek sarri agertu dau nai au, ots, Ebanjelio-ko orrialde bakotxean,baifia azken aparian, Berakba-ekialarik bere jarrailleen biotza Beraganakomaitasunez beroago egoala, eurai emon-ernonaegoala, Eukaristiko misterio arrigarrian, Salbat-zaille eztiak agindu barri bat emon nai dautse.Samurtasun esan-eziñezkoz diñotse: "Agindu ba-rri bat entoten dautzuet, alkar matte izan dagizuela,eta. NIK MAITE IZAN ZAITUDAN LEZ ZUOK BEALKAR MAITE IZAN DAITZUELA". Onetantxeezagutuho dabe bruzilak. nen re ikasle zarfena (jn. 13,34--35).

Zelan maite izan ditu Jesus'ek bere ikasleak etazergaitik mai te izan ditu? A! E tziran Aren berezkogaitasunak A erakarri leikenak, euren eta Bereartean azkenbako bitarlea. Bera zientzia zan, Beti-betiko jakituria; eurak arrantzale gaixoak, ezjaki-fiak eta lur-pentsamentuz beteak. Jesusek, alan be,neure adiskideakdiflotse,neure anaiak (Jn. 15,15).Errege lez ikusi nai ditu bere Aitaren erreiñuaneta, erreiñu au zabaldu dagitzen, gurutzen batengaiñean il gura dau, Berak esan dau-ta: "1 zia bereadiskideen alde ento teabailto maitasun aundiagorikez dago" (Jn.15, 13).

Jesus'en itzok gogotan erabilliaz, ene Arna maite,ulertu neban zein ezereza zan nik aiztakaz neu-kan maitasuna. Jainkoak maite ebazan lezez neba-zala maite, konturatu nintzan. orain ulertzendot egiazko maitasuna besteen utsak pazientzizeroatea dala, ez arritzea euren aultasunak dirala-ta, egiten dabezan birtute egintza txikienak ba

ontzat artzea; baiña ule rtu neban batez be goi-mai-tasunak ez dauala geratu bear biotz-barruangorderik. Biok be, difio Jesus'ek, ez dau argi ixetp.aintillaun-pean ipinten, argi-ontziaren gaiñean

etxean dagozan GUZTIAI argi dagitsen (Mt. 5.15).

Jaunak bere erriari agindu eutsonean bere burualez urko laguna maite izateko (Luk. 19, 18). Beraoindiño etzan lurreraetorria; olan,bakobca zenba-teraiño maite izaten dan jakin barik, izakiai ezinleikeoan eskatu maitasun aundiago bat bere urkolagunarentzat. Baiña Jesus'ek bere apostoluaiagindu barri bat, BEHE AGINDUA emon eutsoe-nean (Jn. 15, 12), gero diñoanez, ezta onezkeroesaten dauana, nobere burua lez urko lagunamai te izateko, Berak, Jesus .maite izan dauanez,mai te izateko baifio, au da , munduaren azkenerai-ño maite izango dauanez...

O. Jauna!, ba-dakit ezin dan gauzarik agintzenez dozuna; Zuk ezagutzen dozu nik baiño obetonire bigunkeria, nire ez-osotasana, Zuk ba-dakizunik ezingo dodazala nire aiztak zuk maite dozuza-nez maite izan, Zeuk be, o!, ene Jesus!, neuganmaite ez badozuz. Agindu barri bat emon dozu,grazi ori emon nai daus tazulako. O! Maite dot,zure naia dalako, ziur, Maitatzect da-tamaite izan daidazala agintzen daustazun guztiakmaitatzea!...

Bai, maitekor eta onliera nazanean, ba-dakitJesus dala nigan lan dagIan bakarra; zenbat elaBeragaz alkartuago, mai Leago ditu( neure aiztaguztiak. Maitasun au niga x-) geilzea opa dodanean,deabruak batez be Aizta miren edo onen akatsak,ain begiko ez jatanarenalc nunbait, neure arimea-ren begi aurrean jarten dux -ustazanean,Aizta orrenbirtuteak, aren gurari onaL 7cbillatzen saiatzen naz,

au esaten dautsoe neure buruari, iñoiz jaustenikusi ba dot; neuretzat bein edo bein ikusiba dot be jausten, lortu ai izan leikezala apaltasu-nez gordetan dabezan garaipen asko be asko, etabaita, niri utsa dala iruditzen jatana, izan daikela,asmo onez dalako, birtutezko egintza. Ez litzakitgatx egingo onezaz zuritzea; esperientzi bat izanneban, ba, gau baten egundo be ariñegi uste ezizaten erakutsi eustana.

Sorkarien eritxiaSolasaldi baten zan. Atezainak kanpai-ots bi jo

zituan. Ate andia zabaldu bear geuntsenGabon-Jaiotzarako zugatz batzuk sartu bear

ziran. Jolasaldia etzan itz-egitekoa, zu ba, ene Amamaite etzengozan bertan; olan, uste izan neban,irugarrena lez bialtzen ba ninduen, pozik joangonintzala; Ama Nagusi-ordeak, ain zuzen be, agin-du eban neu joan nendilla edo-ta neure ondoanegoan Aiztea, atea edegiten. Lana tolestuten asinintzan beingoan, baiña astiro antza ta nire lagu-nak nik baiño leenago amaitu eban, uste neban baatsegin izango jakola lekua iztea. Etxeko ardura-dunaren ordez egoan Aizteakirribarrezka begirat-zen euskun ela ni azkena jagi nintzala ikusiz, esaneustan: "A!, ba-nekian nik zuk ez zenduala irabazi-ko pi txi bat zeu re korairako; asti roegi zi

Igarrian, lekaime guztiak urte eben senez joka-tu ebala olan eta ez neuke esango zelako ona egineutson nire ariineari ain gauza kaxkarrak, etabesteen makaltasunakaz biotz-samur izaten era-kutsi eustan. Orrek ez nau arroputz ba egi ten ni tazondo itz egiten dabenean, burura au dakart eta:Nire birtutezko egintza pitiñak uts lez artzen ba

dabez, oker egin leikez baita utsak baiño ez dira-nak birtute lez arturik. Orduan neuretzat diñotPaul deunagaz: "Niri gitxi zuek nai beste giza-auzi-tegi batelz epaitzea, neuk be neure burua ez dotepaitzen eta; ni epaitzen nauana JAUNA bai da" (IKor. 4, 3-4). Olan, epai zuzena egiteko, edo obeto,epaitua ez izateko, biotz-sainurrez pentsatu beardotbeti, Jesus'ek esan bai d au: "Ez ebatzi ta ezzaitueebatziko" (Luk. 6, 37).

Idatzi barri dodana irakurri ondoren, uste izanzeinke, ene Ama, ez jatala gogor egiten goi-maita-sunaren ekiña. Egia da, illabete batzuk diranetikbirtute eder onetan jardutea ez jat nekeza. Ez dotesan nai onekin ez ja tala faltatzen ifioizkorenbaten, o!, kaskarregia naz ortarako, baiña ez jaiasko kostatzen jagitea, ja-usiez gero; burrukarenbaten garaille izan nazalako. Zeruko gudari-tal-deak orain be elorri oi jataz laguntzen, ezin baitnabe ikusi azpiratua esa te!ra noian gerra aintzatsu-tik irabazle urten ondoreri.

Maitasuna eta ikusi

Komentuan ba-dago bat ni zer guztietangogait eragiteko kerrneri r3 daukana, bere jardue-rak, bere itzak, bere oso igningarrijatazanoso. Alan eta guzti be, lc lcailne santu bai da, Jain-koari oso atsegin jakori.: nunbait. Arenganakoberezko ar-txarlari amore n nai ezta, neure kautanesan neban goi-mai tasurx, etzala izango sentikor-tasuna, egiteak badio; ~duan asi nintzan Aiztaaugaitik egiten neuk 4een neban pertsoneagai-lik egin izango neukena. urkitze n neban guztie-tan Jainkoari eskatu oi ri 41 utsan beragaitik Berarieskiñiaz bere birtute ta guztiak. Ba--nekian

Jesus'i au eder jakona, artistarik ez dago, ba, berelanakaitik goralpenak artu nai ez dauanik, etaJesus, arimen artista dana, zorion tsu aurkitzen danorbait azalean bakarrik gelditzen ez danean, Berakbizi izateko aukeratu dauan barruko santutegirai-fio sarturik, edertasuna inireslen dauanean. Ezneukan naiko ainbat burruka ekarstan AizteazJainkoa bizi-bizi otoizteaz, al nebazan zerbitzu akegiten be alegindu oi nintzan, eta iguifiez erantzu-teko tentaturik nengoanean, neure irribarrerikmaitekorrena eskiñirik, aldatu egin oi neban alka-rrizketa gaia; Kristo'ren Antz-Bideak au diño: "Obada bakotxa bere eritzian laga, islilluz zolitu baino"(1).

Sarritan baita, solasaldian ni ez negoanean (lanorduetan esan nai dot); Aizta onegaz lan-artu-emonen bai ba'neban, nire burrukak zakarregiakziranean, nik iges egiten neban igeskart batenantzera. Arentzat oso ez-ezagunak ziran nire sen-timentuak ela iñoiz be ez eban nire jokabidearenbarri eta uste dau ak bere izakera atsegin jatalaniri. Bein, jolasaldian, errekreo bitartean,gora bera berbok esan eustazan, pozaizez: "Esannai neuskezu. Ume jesus 'en Teresa Aizta ori, zeknakarren zuganantz, begiratzen zaitudan guztie-tan irribarrez ikus ten zailut". A!, Jesus zan erakar-ten ninduana, aren arima barrua n gordeta... Jesus,garra izena be gogo biurtzen dauana... (2). Erant-zun neutsan irripar egiten nebala bera ikusteapozgarri jatalako (ez neban geitu, jakiña, espiri-tuari begira zanik).

(1) Kristoren Antz-Bidea, 3.gri libunia, 44, 1 atala.(2) Kristoren Antz-Bidea, 3.gn libunta, 5, 3 atala.

Iges egiñik garaituEsan dautzut, ene Ama maite-maitea, nire azize-

neng o bidea, burruka aldietan azpiratua ez izateko,iges egitea dala; modu au nigan antxiñakoa da,sartu barri nintzanean be erabilla. Ondoren onaekarri daust beti. Edestu nai dautzut, ene Ama,jazoriko bat uste dot barro eragingo dautzuna.Zeure marranta (bronkitis) aldi baten, goiz bateanjoan nintzan ardura aunditan zeure gelan Jaun-artzeko burdin-sareko giltzak izteko, sakristikoarduraduna nintzan-eta. Barruan ez nindun kez-katzen zeu ikusteko eretia izateak, bestera, osopozik nengoan, baiña alez beintzat estaldu egin oineban. Aizta batek, maite-suak artua ta asko maiteninduanak, zeure gelan sartzen ikustean, itxartuegingo zindudazala uste izan eban. Giltzak artunai izan cuslazan, baina ni okerregia nintzan arigiltzak izteko, neure eskub ideak lagarik. Egokienikesan neutson berak baiten bizi nai nebala ezfixartzea eta neu nintzala giltzak emon bear nen-tsazana... Orain konturatzen naz niretzat ederra-goa izango zala Aizta oria, gaztea egiaz, giltzakiztea, ni baiño leenagoa zalako. Orduan ez nebanulertzen; orrela, ni aren . atzetik barruan sartunairik, eta a ateari sakaka rYi sartu ez nendin, lasterjazo zan jazotea gura ez genduna: egin genduanzaralotsak begiak zabal-ato eutzuzan... Orduan,ene Ama, dana etorri zart neure gaiñ. Nik eutsineutson Aizta gaixoak itz;x ldi bat botaten asi jatan,onela edo: Jesus Umearex---1 Teresa Aiztea izan dazaralea atera dauana... Lc 1n gogaikarri dan, eneJainko... eta olan... Nik, -L__ estera uste neban eta,pentsamen u argitsu bat uan neban; neure barru-rako esan neban, neure zin-itzen asten ba'-ninlzan, ezingo neban, eG olan be, neure arimakonekea iraun-azo; ba-nekia ZZ baita ez neukala naiko

birtute ezer esan barik salatzen izteko; iges egiteazan, bada, nire sa/bamenezko azken-ola. Esan etaegin; joan nintzan otsik egiteke, Aiztea itxirikKamila'k Erroma'ren aurkako araoak zirudienitzaldian jarraitzen.

Taupada gogorrez neukan biotza, eta aurrera-go ezinjoanik, mailletanjarri nintzan neure garai-penaren frutuak baketan gozalzeko. Au ez dakementsu jokatzea, ezta alan, ene Ama maite?;uste dot, alan be, oba dala, burrukan ez sartzea,galtzea ziurra danean.

Neure lekaime len-urteetan pentsatzen doda-nean, ai!, zein kaskarra nintzan ni... Orain barroeragiten dausten gauzak naigabetzen ninduen. A!Jaunaren ontasunak azi-azo dau nire arimea, egoakemon dautsoz... Eiztarien sare guztiak ez nindu-kee ikaratu; izan be: "Alperrik botaten dabez sareakegoak daukezan begien aurrean" (Ptr. 1, 17). Aurre-rago, bizi-aldia utsez betea iruditzen jatan, orainbarriz ezek be ez nau arrituten, auleria bera naza-na ikusiz ez naz atsekabetsen; bestera, bera da nigoratzen nauana (2 Kor. 12, 5) eta uste dot eguneanegunean u tsegite barriak aurkituko dodazala. Goi-maitasunak pekatu moltzoa estaltzen dauala (Pr.10, 12) gogora ekarriz, Jesusek nire aurrean edegidauan meatz ontatik artzen alegintzen naz.

Ebanjelioan, Jaunak azaltzen dau zetan dagoanbere agindu barria.' San Mateok diño: "Entzundozue esanda dagoan au: Zeure lagun-urkoa maiteizango dozu, eta zure areirioari gorroto izangodautsazu. Nik, ostera , au diftotzuet: Maite egizuezarerioak, egizue otoitz aurrean zarabillezanen alde"(Mal. 5, 43-44). Karme/o'n,dudarik ez, ez da arerio-rik aurkitzen, baiña,alan be, ba-dagoz begi on eta

atsegiñak, bat berez oartu oi da Aizta batek ekarriadala eta besle batek inguru osoa eragrien dautzuberagaz bidean idoro ez zaitezan; olantxe, kontu-ratu barik, a eraso edo persekuziño-gai biurtu oida. Orain ba, Jesusek dirausl Aizta au marie izanbear dodala, beragaitik otoitz egin bear dodala,bere jokabideak ez nauala maite siñist eragiten badaust be. "Zeuek maite zaituezanak bc.tharrik maiteba dozuez, zermerezi dozue? Pekatariakbe orrenbesteegiten dabe" (Lk. 6, 32). Eta ez da naikoa mai tatzea,erakutsi egin bear da ori. Erregalu bat gustoraegitean lagun bati, ez-ustekoa emotea atsegin iza-ten da batez be, baiña ori ez da goi-maitasuna,pekatariak be ori egiten bait dabe.

Goi-maitasuna eta txiro-tasunaOna emen, gaiñera, Jesus'ek erakusten daustana:

"Emoizu eskatzen dautzu-rt EDOZEIÑI, eta zeureadana ARTU DAGIONARI ez egiozu barriro eskatu"(Luk. 6, 30). Eshatze daben guztiai ez da bere biotza-ren eragiriai jarraituz bere 1:)-uruaren eskintza baizenatsegiña; rnaitekorki eskatzen dabenean erreza daemotea, baiña, zoritxarre:7, itz sainurrak erabiltenez diranean, gora-goraka, jarten da arimea, goi-maitasunean sendo ez ba dago, eskatzen danaezezteko eta bakarbakarrilc eskatzen dauanari beresamurtasunik eza zuritu c__ndoren, emon oi dautsomesede bat lez eskatzen dauana, edo-ta zerbitzutxiki bat egiten dautso, og-IcA bider denpora gitxiagoizango zana egiten, irudi takoeskabideak betetenegin dauna baiño. Edozein i eskatzen dauana emoteazail ba da, zailla go da oraindik noberena dana,eskatu barik, ken tzen iztegi , O ene Ama, zail, au da,gaitz dala diñot, gaitz da 14=r- dirudi esan bear neuke,

Jaunaren buztarria ba leuna da eta arbla, (Mai. 11,30). Ontzat artzen danean, nabaitzen da beregozotasuna eta salmodunanagaz batera diño: ''Zeureaginduen bidetilt JOAN NAZ ariñeketan, biotz auzabaldu daustazunean" (Salm. 118, 32). Goi-maita-sunak bakarrik zabaldu al dau nire biotza. O!,Jesus!, sugar bigon onek errelen dagoanetik, zeureagindu Barritik nabil aringa, pozarren... Ortik ibillinai dot, biijiñen taldeaz alkarturik azken-bakozeru-usgunetan zear jarraitu al dagizudan egunzoriontsura arte, zeure abesti BARRIA abestuz(Ap. 14, 3), maitasunarena ziur.

Begitanduten jatan: Jesus'ek ez dau gura neu-rea danikeskatzea; au erreza ta berezkoa izan bearlitzakit, nirea ez bait da ezer. Lurreko ondasunak,uko egin neutsen Lxiro Lasunaren botoz, ez daukatba zetan kexaz ibillirik neurea ez dan gauzaren batkentzen ba dauste; beste aldetik, pozgarri izanbear jat ez-eukia sufriduteko abagfunean gaitx.dodanean. Beste garaiz uste neban ez nengoalaezeri be josita, baina Jesus'en berbak ulertu neba-zana Lik, batzuetan oso zabarra nazala ikusten dot.esate baterako, dakidanez ezer be ez da nirea,ondo be ondo dakit; baiña lanera noianean, pin-tzelak eta pinturak nasteurik aurkitzen ba dodaz,erregla edo aizto bat galdua danean, pazientziagaldu bearrean aurkitzen naz eta neure kemenarioratu bear izaten dautsut falta jatazan gauzakgogor eskatzeko. Batzuten bearrezko dozu beardiran gauza keskatzea, baina apalapal egiñaz ezdoa Jesus'en aginduaren aurka; bestera bai baiño,bear dabena artzeko eskua luzatzen claben eske-koen antzera egiten dabe oneik; ezer ukatzen bajake, ez dira arritzen, iñok ez bai dautsoe ezer zor.

O!, nik bai pozez betea dodala arimea berezkosentimentuen gaiñetik dagoanean!... Ez, ez dago

poztasunik egiaz espirituzko lxiroak miazkalu oidauan lakorik! Zabal-zabal eskatu ba dagi beardauan gauza bat eta ori uka tu ez bakarrik daukanakendu nai ba dautsoe be,berakJesus'ek esana egindagi: "Zure jantzia ken tzearren, auzitegira eroannai zagizanari, emon egiozu soin-gaffleltoabe (Mt. 5,40).

Soin-gaiñekoa iztea da, nik uste, azkenengoeskubideai uko egitea, nobere burua jopu egiteada, au da, besteen menpeko. Norbaitek bere soin-gaiñekoa itxi dauanean, errezago dabil, ariñeke-tan doa, orIxegaitik gaiñeratzen dau Jesnsek:"Etamilla oinkadoko bidea egiten beartu zagizanagaz,egin aregaz bi milla oinhada – (ML. 5, 41). Ezta naikoa;eskatzen davanari emon ezkero, aren gunniai amTeaartzea cla, oso beartna sen Belu ta mesede egiñazomendua, eta neuk clarabildan gauza bat artzenba dauste sentitzen docian. ik ez clot erakutsi bear,pozik eta ardura-ezezko agertu baiño. Ene Amamaite, ulertzen dodana e{ci biurtzetik urrin samaraurkitzen naz, baiña egitel.ko daukadan gurariakbakea damost.

Konturatzen naz oso txz-rto azaldu nazala, bes-te egunetan baiño motelz-Ì go. Itzaldi antzeko bategin dot goi-maitas-unari -11: uruz, zuri bera irakur-tea neketsu egingo ja tzuriu* Parka eidazu, ene Amatxit maite, eta gogorau eizu momentu onetangaixozaiñak nigaz idatzi d ,L)dana egiten dabil tzala.Arei ez clautse ardura nai 11a oinkada ibiltea ogeinaiko litzakezanean, begi 'aurrean ikusi al izan dotgoi-maitasuna! Nire aritrx_.ea, duda barik, orretazmurgildua egon bear claza antza; nire espirituakautortzen ctau moteldu L brindala pizkat onakoukapenetan, nire iciazkoi– tzak be galdu egin dau.Neure pentsamentuak a iierazleko, txori bahar-

zalea lez (Sal. 101, 79), egon bear dot, eta ori baka-netan da nire kasua.

Idazteko eragozpenak

Lumea artzen dodanean, ona, Aizta on batigaroten da neure ondotik urkulua lepo-gaiñ. Arekuste dau niretzat jolasgani dala niri autuaidi txoabat emotea; elbitza, paitak, oilloak, osagillearenbisita, dana jatzu izketagai; egia esan, au ez daautu-gai luzea, baiña Aiztantaitelwrbat baiña geia-go dagoz ela, beingoan, beste segalari batek nirebelaun gaiñean izten ditu lora batzuk, olerkizkopentsarnentuak sortzen daustezala uste izanik,bear bada. Nik, momentu ontan ez bai nabil lorabilla, gurago neuke lorak ba lebiltz balantzakaeuren kirtenetan. Au da, ingurrazti ospetsu au itxita zabaldu nekatu be egiñik, liburu bat edegitendot (zabalik geratu gura ez daben bat) eta erabagi-tsu difiot SaI muetako eta Ebanjelioko pentsamen-tuak aldatzen dadazala Geure Amaren jairako;egi-egia ez ditut ba aiparnenak gaillen ez egiten.

Ene Ama maite, asko poztuko ziñake, nik uste,Karmelo'ko basartean euki dodazan goraberakesanaz. Ez dakit amar lerro idatzi al izan dodazanetendura barik; onek ez leuskit barre eragin bear,ezta poztu-azo be, baiña Jainkoari eta neure Aiztai(ain maitekor nigaz) dautsedan maitasunarren,pozik agertu nai dot eta egon batez be... Ona emensegalari bat, errukior aizez diñostana: "Aiztatxogaixoa, egun guztia idazten, onek asko nekatukozaitu", izan ardurarik", erantzun dautsat,asko idazten dodala dirudi, baina egiaz ez dotidazten gitxi baino" --"Obeto"; erantzun daustaize ziur, "baiña bardin da; poztuten naz, segalari

gabillzalako, atsegingarri izango jatzu pizka(". Olanda, nirelzat barru-nasaigarti da ori (gaixozaiñakegi ten daustezan ikustaldiakzenbatu barik) eta ezdiñot guzurrik, ez bait dot ezer idazten.

Zorionez ez naz errez gogo jausten. Ori zuriadierazteko, ene AMA; zati au amaitzeko, Jesus'ekgoi-maitasunari buruz erakutsi daustana azaldunai dautzut.

Barru-maitasunaOraiñarte ez dautzut itz-egin kanpolikoaz bai-

ño. Berba egin nai neuskizu orain zelan ulertzendodan nik soilik barrukoa dan goi-matasuna. Ziurnago, ez nazala asko luzatuko bata-bestea nasta-tzen; baiña, ene Ama, zeri gaz mintzatzen nazanezkero, egia esateko ez ja tzu aldatz gora egingonire pentsamentua ulertu eta zeure alabearenma taza asaltzea.

Karme/o'n beti ez da erreza Ebanje/ioko berbeazeatz-zeatz betetea. I3atz -krtan, etxeko zeregiñakdirala-ta, ezin leitekez egi ri mesede batzuk, baiñagoi-matasunak arhnan su stral sakonak bota dau-zanean, kanpoan agertu c)i da. Modu bat ba-damailekorra emon ezin uko egiteko, emonabaizen atsegiña ezetza ~na. Egia da, gitxiagokostatzen dala beti gertu d a igoan Aizta ba ti mesedebat eskatzea; alan be, Jes-IL-isek esan dau: "Eskatudagitzun edonori ez egiazlr sorbaldea emon zerbaitaurreratuta eskatzen daut unari" (Mt. 5, 42). Orre-la, ukatzera beartua izan .c3 dalako alxakipean, ezdago zetan urrindu beti esedeak eskatzeko oitu-rea dauken Aiztakandik. Ezta ezin daileke izanatsegin onekoa, Itxurarak,ec_j edo-ta beste ereti batenorain mesedea eskatzerk daustan Aizteak beste

ainbeste egingo daustalakoan; Gure Jaunak au beesan dau-ta: "Atzera biurtuko dautzuenai aurre tiazemoten ba dautsazue, zer irabazi dozue? Pekata~be emoten dautsee aurretiaz peltatatariat beste ain-beste artzeko. Baina zuok egin on, ORDAIÑARENUSTE ON BARIK; eta aundia izango da zuen saria"(Luk. 634-35). Ot; bai! aundia dozu saria, lurrean bebai... bide onetan len-oinkadea da neketsua. Ezeritxaron barik ematea, latza dirudi izakiarentzat;oba litzake ematea, bein emondakoa ez da nirea ta.Norbait datorkigunean erabagitsu oso, esanik."Aizta, ordu batzuetan zeure laguntza bear dot,baiña egon trankil, geure Amaren baimena dot etaemoten daustazun aldia biurtuko dautzut, ba dalziteta zein lanpetua zagozan". ligi-egiaz, ondo jakinoi danean emondako aldia ez jAkola iñoiz be biur-tuko, batek naiago leuke onela esatea: "Zeuretzat"Onek itxilco leuke nobere buruaren maite-zaleke-ria, emolea ba prestatzea baiño egintza zaleagoadozu eta, gaiñera, Aizteari erakutsi-azten jako ezdirela i txaroten bere zerbitzuak... A!, zein diferen-teak diran Jesus'en irakatsiak eta gure izatearensen tirnen Luak! Graziaren laguntza barik eziñaizango litzateke ez bakarrik eurok egitea, baitaeurok ulertzea be.

XI ATALA

SAR-BARRIAK ETA NEBA MIXIOLARIAK

Ene Ama, Jesus zure alabeari goi-maitasunarenmisterioz beteriko barruak barren-azteko graziaemon dautso; berak ulerlzen dauana adierazo alba leu, zuk zerutar melocli bat entzungo zeunke,baiña, ai!, nikezin neikizu eskiñi u metxo baten itztitiliepotolok baiño... Jesusen itz eurak eusle ezba'neukez, idazteari izteko baimena eskaluko neu-kizu... Baiña ez, esanda asi nebana esanez jarraitubear dot.

Gogozko gririarik ezaAtzo idazten neban, ene Ama txit emen

beeko ondasunak, neureak ez izanik, ez jatalagaitz izan bear barriro iñoiz be eskatzea, egunenbaten eroaten ba eustezarx. Zeruko ondasunak beez dira nireak, Jaunak abantzuan emonak dira,kendu leiskidaz ni kejaz asi barik. Alanbe, Jainkoagandik zuzenean datorkidazan onda-suna, adimeneko ta biotzeko gurariak, adibidez,pentsamentu sakon-sakorx ak, guzli orrek ikuturikez egiteko altxor bat, eta orri oratu oi dautso gurebiotzak nobere gauza ba ti lez... Esate baterako,errekreo bitartean burura jatorko Aizta bati otoi-tzean arlutako argi eta andik laster Aizta

orrek, beste Aizta bati iragarten dautso otoitzeanartua, bere pe.ntsamentu lez, eta berea ez danaartzen dauala esan daikegu. Edo-ba bardin, sola-saldian, lagunari esaten jako berba bitxi egoki bat;berak gero badiño abots zoli, bere jatorria aitzenemon barik, au be aurka jagiten ez dan jaubeariostutea dala esan leiteke; egia da, pozik egingoleukena eta lenengo abagunean egingo be, eraonez jakin eragiñik bere pentsamentuakaz jaube-tu zala.

Ene Ama, nik ezingo neuskizuz ain ondo adie-razo izatetik datozan pentsarnentu triste oneik,neure biotzean somatu ez ba nitu. Neuri bakarrikjazo jaiazalako ames eztian kulunkatzen itxikoneuke neure burua, neuk zeure gazte sar-barriententaldiak entzuteko agindu ezpa-zeust. Asko ika-si dot zeuk emon daustazun egitekoa betetean;batez be, besteal erakusten neutsena egi ten nai-taez ikasi bearizan dot. Olan, orain Jesusek ernondaustala esan neike espiritu ta biotzeko ondasu-nai, lurrekoai baiño itsatsiago ez egoteko grazia.Neure Aiztai atsegin jaken pentsatu edo esateagogora ba datorkit, berezko lez iruditzen jat eurakeuren ondasun lez ori art.zea. Pentsamentu auezta nirea Espiritu Santuarena baino, Paul deunakdiño ba guk ezin geinkiola, Mai tasunezko Espirituau barik, zeruan dagoan geure Aitari "Aita" izenikemon (Err. 8, 15). Bera cla, ba, jaun eta jabe, arimabati neure bitartez pentsamentu on bat adierazte-ko; nik uste ba neu pentsamen Lu ori neurea dala,"Erlikiak eroiazan astoa lez nintzake"; onek usteeban, dakigunez, san tuai egindako deduak, erre-berentziak, berari egiñak zirala.

Ez dodaz ezesten arimea janaritu ta jainkoazalkartzen daben pentsamentu sakonak; baiñaantxiñatik dakit eusgarri lez eurok artu ta argi

asko artzean ez dagoala santutasunaren oiñarria.Pentsamenturik ederrenak be ez dira ezer egintzabarik. Ziurra da besteak probetxu aundia ateraleikeela apal-azi ta Jainkoari bere esker ona era-kusten ba daulso; Berak bere graziakaz aberasluzatsegiña artzen dauan arima baten janaritzan partearten izten dautsolako; arima, au, baiña, berepentsamentu ederretan ederresten, eta fariseuta-rren otoitza egin, ondo ornidutako mai batenaurrean gosez ilten dan pertsona baten antzekoegiten da, beste bazkaldar guztiak ugari jaten dabelaeta, batzutan, bekatxez begiraturik ainbat ondasu-nen jaube danari.

A!, egia bai dala Jainkoak bakar bakarrik eza-gutzen dauala biotzen barrena... izakien pentsa-mentuak bai dirala laburrak!... Besteak baiño argigeiagoz arima bat ikusten dabenean, bereala ate-raten dabe Jesusek arirna ori baifio gitxiago maitedabezala ela eurak ez dagozala osotasun bardiñe-ra deituta. Noiztik ez dau eskubiderik Jaunak maitedauzan arimai emon al izateko, bear daben jana-ria? Faraon'en egunetan be ba-eban eskubide au,Liburu Santuetan ba Nagusi oni dirautso: "Ainzuzen be, nire al-izatea, zeure erakusteko etanire ALMENA lur guzlian iragartelw " (Urt. 9, 16).Gizaldiak joan dira Goi-goikoak itzok esan ebaza-netik eta ezta aldatu ordutik Aren jokabidea. Iza-kiak erabilli ditu aldioro, tresna lez, bere egintzeaarimetan burutzeko.

Pintzelaren egitekoa

Margolari batek rri argoztmiko oial batek oldoz-tu ta berba egin al ba leu, ez litzateke egiaz egon-go ikutu ta ikutu pin tzei bategaz, ezta ez leuke

bekaiztuko tresna onen zoria, jakingo leuke ba ezdala pintzelari, au darabillen artisteari baifio lau-kia jantzirik dagoan edertasuna, Pintzelak, berealdetik, egin dauan arte-lanagaitik ez leuke izangoarrotuteko eskubiderik; ba-daki artistak ez diralaloturik geratzen, eragozpenak pozgarri jakezalaeta gozatu egin oi dabe, batzuetan, tresna aulakatsdunak aukeratuz...

Ene AMA, pintzel Lxiki bat nozu, zeuk nire ar-durapean ipinitako arimetan bere irudia jartekojesuek autatu dauana. Artista batek ez dau pintze-la bakarrik erabilten, bi gilxienez bear ditu. Le-nengoa da bearrezkoen, onegaz emon oi ditukolorerik geienak, onegaz estaltzen dau oial osoadenpora laburrean; bestea erabilli oi dau margozeatzetarako.

Ene Ama, zu zara pinlzel bikaiña, jesusen es-kuak maiteki darabillena, zure alaben arimari lanaundi bat egin nai dauanean, eta ni nozu pitiña,gero zeaztasun txikietarako darabillena.

jesus'ek lenengoz bere pintzeltxoa erabilli eba-na, 1892'ko abenduaren 8'an inguruan izan zan.Garai ori grazi ugariduna bezela gogoratuko dotbeti. Peskizan ernon gura daulzudaz, ene Amamaite, gomuta eztitsuok.

Amabost urteko nintzala, Karme/o'n sartu nint-zanean, illabete batzuk ni baiño aurrerago sartuzan lekaime gazte bategaz aurkitu nintzan. Nibaiño zortzi urte adiñekoago zan, baiña bere ume-izaerak aztu-erazten eban urteen aldea;zuk, ba,ene Ama, laster euki zenduan zeure lekaime-gaigazte biak alkar ondo artu ta banandu eziñakeginda ikusteko poztasuna. Alkar mai tasun sortu-barri au, zeure eritxiz, frutu onak emon bear

ebazan oni laguntzeko,noiztik noizera espirituz-ko alkar-izketa laburrak eukiteko baimena, emoneuskuzun. Pozgarri jatan nire laguna oso laua, etaizaera zabal jentekifia zalako, baiña, beste aldetik,arrigarri jatan, zuri entzun maitasuna nik neu-tzun lakoa etzala ikusten nebalako. Beste gauzaasko be ba eukazan Aiztakaz ak aldatzea nik guranebaza nak... Aldikada on ta tik Jainkoak ulertu-azoeustan ba-dagozala arima batzuk, bere errukiaitxaroten nekatzen ez jakena. Orixegaitik, nik ezneban aurreratu nai izan bere ordua eta pazientziaundiz itxaroten neban Jesus'ek berak eldu-azoegiala. Egun baten, alkarregaz berba egiteko emonzeuskun baimenaz, gure araudi doneak daifios-kuenez, gogoetak egin nebazan; gure Senarrarenmaitasunean geiago ixiotuteko, naigabez pentsatuneban gure alkar-izketak ez ebela lortzen guragenduana; Jainkoak ba ulertu eragin eustan or-duan ordua eldu zala ela ez nebala bildurrik izanbear berba egiteko edo1a . adiskideen artekoakzirudien alkar-aurkitze oneik ebagi egin bearnebazala. Zapatu ba t zan. i3iaramonean, eskerrakemon orduan, Jainkoari eskatu neutsan ipiñi egi-zala nire ezpanetan itz nriaitagarri ta eragilleak,edo obeto, nire ordez rak itz egiola. Jesus'ekentzun eban nire eskariz-I L ; Berak nai izan ebanondorenak osorik aldetz.-a nire itxaropena; izanbe: "Beragana begialz biurtzen dabezanak, argituakizango dira"(Sal, 335), eta `Argiak dizdiz dagi illun-petan b iotzez zuzen dirane71._ zat:"(Sal. 111, 43). Niret-zat dira lenengo itzak eta -I:Jesteak nire lagunaren-tzat, dudarik bage biotz ziLlzena eukan-eta.

Alkarganatzeko bera tu gintzazan ordua etorrizanean, aiztatxo gaixoa, begiratu ninduanean,beingoan konturatu zan ni ez nintzala lengoa.Neure ondoan jarri zan g4t:3rri-gorri egincla, ela ni,

aren burua neure biotz gaiñ ipiñiaz, beretzaz usteneban guztia esan neutson negar-malko artean,baiña esaera maitagarriakaz, maitetxera bizi-biziaerakutsirik, eta laster aren negar-rnalkoak neurea-kaz nastatu ziran. Nik niñotsan guztia apal-apalonartu eban; bizimodu barria asiko ebala zin egi-ten eustaia, mesede bat lez eskatu eustan bere uts-akatsak beti adierazo nengiozala eskatu rik. Azke-nez, bala besteagandik banandu ginizazanean,gure txera lera espirituala zan oso-osorik, ez egoanan gizatiar zanik. Gugan betetetan zan LiburuSanluko pasarte au: "Bere anaiak lagundua dananaia., uri esitu baten antzelwa da" (Pr. 18, 19).

Jesusek bere pintzeltxoagaz egin ebana lasterezereztuko zan zeugaitik egin ezpa-leu, ene Ama,bere lana osotzeko oso-osorik beretzat nai ebanariman, pruebea txit garratza iruditu jakon nirelagunari, baiña garaille urten zan zeure sendota-suna eta nik orduan, a poztu nairik, azaldu al izanneutson guztien artean aiztatzat zeus Lanari zetandaizan egiazko maitasuna. Bere burua maite ebalaADIERAZO NEUTSON; ETA EZ ZU; esan neutsanzelan maite neban nik eta egin izan nebazan buru-ukapenak, neure lekaime bizitza asikeran, zuriberezko moduz ez itsatsi ta josteko, txakurra berejaubeari jos ten jako nez. Buru-ukapenakaz janarit-zen da arimea; arimeak zenbat eta geiago lurrekopoz-atsegiñai uko egin, bere samurtasuna sendoa-go ta ezberekoia.

Gogoratzen dot, sar-barri nintzala batzutantentaldi gogorrak neukazan neure pozerako zeuregelan sartzeko, poztasun tanta batzuk eukitea-rren, arin joan bear neban zure gela aurretik etagero mailladiaren ertzati oratu. Neure izaera pozikeukiteko ainbat eta ainbat gauza eskatu bear

neutzuzan; azkenez, ene Ama guztiz maitea, millaerrazoi aurkilu oi nebazan'neure gogoari pozaemon al izateko. Doatsu naz orain olakorik itxi ezzeustalako, neure lekaime bizitzaren asieratik!Poza ta atsegina ditut orain kementsu burrukat-zen diranai eskiñitakoa. Orain ez daukat neureburuari zetan ukatu biotzak eskatzen daustazanpoztasun guztiak; nire arimea, ba, maite ebanakbakar-bakarrik idartuta dago. Pozarren dakust, Amaite izan ezkero biotza zabaldu egiten dala; emonleikela askozaz be samurtasun geiago maite dira-nai, maitasun norberekoi ta ekarri bakoan gorde-rik eukita baiño.

Sar-barriakaz lanean

Ene Ama gogora tu eragin dautzut Jesus-'ek eta zuk, neure bitartez, bete zenduen len-lana.Au e t zan izan geroago emongo zeustezanen asierabaiño. Arimen santutegian sartu al izan neba-nean, beingoan konturatu nintzan, arazo ori nireindarra gaiñe Likoa zala. Jainkoaren eskuetan jarrinintzan orduan, ume baten antzera, eta, neurearpegia bere uledipean gorderik, esan neutson:Jauna, txikiegia naz zure seme alabakjanaritzeko;nai ba dozu, emon eiezu neure bitartez bakotxariegoki jakona, bete nire eskutxoa, zeure besoa alde-ra barik, burua biurtu barik, janari billa datorki-dan arhneari neure ondasunetik emongo dautsot.Gustuko aurkitzen ba'dau, niri barik Zeuri zordaulzuela jakingo do L. Alderantziz, kexaka ba'da-bil, emo ten dautsodana motela deritxolako, ez daartegatuko nire bakea; jaki n eragingo dautsotjate-ko au Zeugandik datorrela ela ez dot billatukobeste janaririk arima arentzat.

Ulertu nebanetik, Ama, ezin nebala ezertxo begauzatu, zeuk ipiñi zeustan zama ez jatan zaillairuditu; ulertu neban naitaezkoa zala bakarrikgero ta geiago Jesus'egaz batzea eta beste guztiagaiñezka emongo jatala (Mat. 6, 33). Eta olantxe daizan be, Nire itxaropena ez da sekula be marroeginda geratu; Jainkoak berak eroan dau nireeskutxoa bear izan dan guztietan, nire Aiztenarimea janaritzeko. Autortzen dautzut, ene Amatxit maite, gauzarik kaskarrenetarako be neureindarretan aldeztu ba'nintz, laster itzuliko neut-zuzan izkilluak.

Urriftetik gauza erreza dirudi arimai on egitea,gauza guztien gañetik Jainkoa maite izaten era-kustea, eratu azkenez, nobere ikuspegi ta eritxiakerakutsiz. Urretikoso bestera dozu, ostendu egitenjatzu erreztasuna...; ezin-ala da, Jainkoaren lagun-tza barik on egitea, gabaz eguzkiari argi eragiteabaizen gatxa... Aztu egin bear dira oso-osoan nobe-re gustoak, nobere eta arimak zuzenduJesusek izentatu dautsen bidetik, iñoiz be bere-bere dauan bidetik nai izan barik. Eta au oraindikez da gauzarik zaillena; niretzat zaillena faltakatera ta guda latza egitea. Zoritxarrez esateraniñoian (baiña ez, ori koldarkeria litzakean); badiñot; zorionez nire Aiztentzat, Jesusen eskuetanipiñi nintzanelik, gaztelu gotor bat baiña gorago-ko torretxotik etsaiari begiratzen dautson zainda-ria bezela nozu. Nire begietalik ez dau ezek igesegiten; batzutan arrigarri jat ain argi ikustea etaparkagarri jat Jonas igarlea iges egitean, Ninibe'-ren ondamendia iragarten joan bearrean. Millabider egin baiño agirakak artu gorago neuke

egin baiño; baiña-dakit, au sufrimentu batizan dedilla niretzat, gauzea jitez egiten danean,ba, eziña da bere utsak adierazo nai dautseguzan

arimeak, bere utsak ulertzea. Arek gauza bat baka-rrik ikusten dau: ni zuzendu bear nauan Aiztaasarre da eta dana da tor neure eta ni, alan etaguzti be, asmorik onenakaz beterik nago.

Ba-dakit nire bildostxoak latz aurkituko nabe-na. Lerro oneik bakuniko ba'lebez, euren atzetikibilteak, esango leukie, dirudianez ez jatala neke-garri; ezta latz sarnar curai berba egitea be bereule-sapa ederra loi erakutsir-ik, edo-ta bideko larre-tan dindil itxi dabezan ule-moltzo batzuk eka-rriaz. Bildostxoak esan beie gura dabena, barruan,ba-dakie eurak egi-egiaz maite dodazana; egundobe "Otsoa etorten ikusi ta ardiak bertan-beralagaten,dabezatt alegorolwaren antzeko" ez naiake-la izango. (Jon. 10, 12). Gertu nago euren alde biziaemoteko; baiña biotz-txera garbigarbia da-ta, ezdot gura eurak ezagutu daien. Iñoiz be ez dot ezeregin, Jesus'ek olan naita, euren biotzak erakarte-ko; ulertu dot nire egitekoa eurak Jainkoaganaeroatea dala eta ondo ulertu-azo, emen bean, zeuziñala, ene AMA; Jesus agirako eurak maitatu etalotsa azaldu bear cutsocna..

Esan dautzut, ene Arrra, beste batzuei eraku-tsiaz asko ikasi dodala. .Arnen baten ikusi dotarima guztiak daukela, gi antzeko burru-kak, baiña, beste oso diferenteak dirala,eta ez jat gaitz egiten Aita 12ielion'ek esaten ebanaulertzea: "Arimen artean, diferentzi geiago dagoarpegien artean baiño". Orixegaitik ez da errezdanakaz bardin jardutea. "xima batzukaz badakittxiki egin bear nazala nelure burrukak, akatsak,autortuz beetzeko bildur marik. Nik be euren ant-zeko argalkeriak dauka azala ikustean, neureAiztatxoak bc, euren eurekan ikustendabezan akats guz tiak autc_irtzen daustez eta poztu

egin oi dira nik esperientziz ulertzen dodazalako.Beste batzukaz, eurei on egiteko, konturatu naz,sendo bizia izan bear dodala apaltasuna ez litzate-ke izango, makaltasuna baiño. Jainkoak egin daustgerra-bildurrik ez izatea; dana dan neurriz neureegitekoa bete bear dot. Baten baiño geiagotanentzun dot: "Nigandik zerbait lortu nai izan ezke-ro, onean izan bear dau; indarrez, ez dau ezer ja-detsiko". Nik ba-dakit iñor be ez dala epaille onnobere auzian eta ume batek, ebaiketa mingarriaegiten dautsonean osagilleak, gogor garrasi egin,osakaia gaixoa baiño txarragoa dala esanik; baiñaegun batzuk geroago, osaturik wurkitzean, zoriont-su izango da ibilli ta jolastuz. Ori bera gertatu oi daarimakaz; laster ezagutzen dabe, oba dala mi ngos-tasun pizkat, batzutan, gozokia baifio,eta pozikautortzen daroe.

Batzutan, ezin itxi barruz ird-barne egin barik,goizetik gabera aldakuntza arrigarria egiten dalaikusirik... Au esaten etorri oi jataz: "Atzo zeukzeunkan errazoia zorrotz ego Lean". Lenengotanoni ez neriLxan ondo, baiña gero dana gogoraekarriz, ikusi dot zu guztiz zuzena zifiala... En-tzun: joan nintzanean, nik uste, amaitu da, esatenneban: gure Arna ikustera noa Ume Jesus'en Tere-sa Atztegaz ez nazala biurtuko, esatera. Baiñaulertu neban deabrua zala au buruan jarten eusta-na eta, gaiñera, iruditu jat zuk Jainkoari nigaitikeskatzen zeuntsala. Olan trankil geratu nintzaneta argia barriro asi zan fiirfdrka; orain alan be zukoso osorik argitu nozu, eta orixegaitik natorkizu".

Bertatik ariltzen zan autu-aria; nik, neure biot-zaren joerai jarraitzeko beti pozik, ez dot serbidu-ten jateko garratzik. Bai, baiña... laster kontura-tzen naz ez dodala geiegi aurreratu bear; berba

batek ondatu leike negar-malkoakaz eregitako etxeederra. Aurreko egunean esandako aren aurkalegoken ezer esango ba'neu, ikusten dodanez,nire Aiztatxoak adarrai oratu nai dautse; barruzorduan otoitz txiki bat dagit eta or beti lez egiarenargia dizdizka. A!, otoitza da, buru-ukapenak dira,bortitz egiten nabenak, Jesus'ek emon daustazanizkillu garaitu-eziñak dira; arimai eurak eragindagioe itzak baiño geiago; sarritan egiCia dot espe-rientzi ori. Batek, batez be, zirrada gozo sakonaegin daust.

Garizuma aldian izan zan. Orduan, sar-barrigeunkan lekaime gazte baten arduraz nengoan;neu nintzan aren aingeru. Goiz baten, guztiz alaietorri jatan ikus ten: "A!, zu k ba zenki, esan eustan,bart ames egin doclana. Neure aizteaz nengoan etaak ain mai te ebazan uskeri guzlietatik aldendu naineban; ortarako, kopla au azaldu neutson.

"Maitatuz bizi.Zu mai tc-Ltu, Jesus,bai galp (.?_• ) t jari!

Nire berbak, ikusten nebanez, aren arimanbarrentzen ziran, eta po: z zoratzen egoan. Gaurgoizean, itxartu nazanea burura etorri jat, Jain-koak bear bada, arima ati Beretzat neuk irabazteagurako ebala. Nik idatrilco ba'neuskio, Garizumaostean, neure amesa konilLatu ta adierazo Jesus'ekberetzat nai dauala oso-c› sorik?"

Nik au asko ausnartu saiatu leikeala or-tan esan neutson, baiña urretik Gure Amari bai-mena eskatu bear eutsola Garizuma oraindik bereamaira eltzeko urrin egoaLla-ta, zuk, ene Ama,

amaira eltzeko urrin egoala-ta, zuk, ene Ama, arri-tu egin ziñan arifiegia begitandu jatzun eskabideorrez; eta ziurki, Jainkoak argituta, eta eran-tzunzeuntsan karmeldar lekaimeak, kartaz barik, otoitzezzerura tu bear ebezala arimak.

Zeure erabagia jakin nebanean, beingoan ulertuneban Jesus'en erantzuna zala, eta IrutasunarenMaria Aizieari esan neutson: "Eskuak ipiñi beardoguz lanean; errezau daigun asko. Au poza, gari-zumaren azkenean entzunalt ba gara!... Jainkorenerruki amaibakoa, bere seme-alaben eskariakentzuten dituna!... Garizumaren azkenean, arimabat geiago Jesus'i sagaratua izan zan. Graziarenmirari miraria zan; lekaime sar-barri apañ batenbiotz-garrez jadetsia.

Otoitza eta otoitzakAundia bai dala otoltzaren indarra! Erregiña bat

dala esan leiteke, edozein orduz erregearen aurre-ra sartzeko eskubidea daukala, eta eskatu daroanguztia lortzekoa. Ez dago zetan, entzuna izateko,liburu ba ten esaera eder bat irakurri, ortarakoeratutakoa. Orrela ba litl... ai!, errukarri izan litzake...Orduen. Liturgitik, errezateko izan ezik oso duin-eza bait naz, ez dot liburuetan otoitz politak billa-tzen lotuta ibilteko kemenik, buruko miña emo-ten daust orrek, ainbeste dagoz!... eta, gaiñera,bata baiño bestea ederragoak dozuz.... Eta eurakosorik aldarrikatzen ez neuke jakingo eta zeinaukeratu ez dakidan ezkero, irakurten ez dakienumeen antzera egin oi dot, Jainkoari diñotsat lau-lau esan nai dautsodana, esaera politik egin bage,eta Ak beti ulertzen daust... Otoitza, niretzat biot-zaren zirkin bat dozu, begirada samur bat da,

zerura jaurtia, esker onezko ta maitasunezko oiubat dozu, pruebaren erdian, poztasunaren erdianlez, au da, gauza aundia bat dozu, goitikoa, arimeanasailzen daustana, Jesus'egaz alkarturik.

Alan be, naiko neuke, ene AMA maitea, askorenartean egindako otoitzak, koruan, ermitetan,debozirio barik egiten dodazala. Bestera, alkar-tean egiñak atsegin jataz, Jesusek agindua da babere izenean alkarlzen diranen artean egongo dala(Mt. 18, 20); abagune orreitan uste dot, nire maite-garrik eza nire Aiztenak ornitzen dauala; baiñabakarrik negoanean (lotsa emoten claust au esa-tea) errosariao errezlzea penitentzi-gaillu bat ipin-tea baiño gogorrago jat... Konturatzen naz zeintxarto egin oi dodan? Errosarioaren misterioakgogoznartu nai dodaz, bai-ria ez dot lortzen neureespiritua tinkotzea... Denpora luzean urterik iz-ten nindun debozirio falta onek, arrituta nengoan,Andra Maria maite-rnait dot-eta; errez egin bearjatan niri orren atsegin jakozan otoitzak esatea.Onek orain ez nau ainbeste naigabetzen; zerueta-ko Erregiña neure AMA d zrla pentzalzen dot, ikus-ten dau nire borondate ona eta beronegaz pozikdago.

Batzutan, nire espiritirla legor be legor aurki-tzen danean, Jainkoaz bak_ tuko nauan pentsamen-tu bat be atera ezin doclanean, astiro astiro bir-esaten dot "Gure Aita" eta baita "Agur Mari"bat be; otoitz oneik ordu n atsegin jataz oso, eunbat bider arifieketan es.-Ai n ba nitu baiño askozgeiago janari tzen dabe

Andra Mariak erakus14en daust ez dagoala asa-rre nigaz; eskatzen dauan --3danean, ez nau iñoiz bebabestu barik izten. Ker karen bat, estualdi batdatorkidanean, agana i1 -ttltzen nalako bertatik,

eta beti-beti, amarik satnurrena lez, berak aldez-ten ditu nire interesak. Zenbat aldiz, sar-barriakazitz-egitean, jazo jatan ari dei egin eta aren ama-laguntzaren gogotasuna somatzea...

Goralpenak eta apalaldiakSarritan, gazte barriak diñoste: "Zuk erantzun

bat daukazu erantzun guztietarako, orain uste ne-ban estu ta larri jarriko zindudaIa... nundik atera-ten dozu esaten dozuna?" Ba-dira beste memelbatzuk euren arimetan irakurten dodala ustedabenak, eurak uste dabe esaten aurreratzennintzalako. Neure lagunetatik batek gau baten,beneta n naig'abetzen eban pena ba t gorde nai izaneustan. Goizean aurkitu ta berba egiten daust irri-barrelsu eta nik, esaten eustanari erantzun barik,lau-lau bota neutson: Zuk naigabe bat daukazu.Bere oiñetara illargia jausi-azo ba leu, ez dot ustearrituago begiratuko eustanik. Aren arridura ainaundia bait zan, neu be bere kutsua erantsi eustan;une batetik bestera goitiko bildur batek artu nin-du a n. Ziur nengoa n ez neukala arimetan irakurte-ko doairik, eta arrigarrija tan ain osoan igartea. Ba-nekian Jainkoa ur-ur neukana, konturatu barikesan nebezala ume batek lez, neureak barik, Be-reak ziran berbak.

Zukulertzen dozu, ene Ama maite-ma Ite, lekai-me sar-barriai dana jakela zillegi; eurak esan bearlegie pentzatzen daben guztia ezeren ibdrikbarik,ona naiz txarra. Ori errezago jaken nigaz oindiño,maistra bati zor jakon lotsa niri ez eustelako. Ezinneinke esan Jesus'ek, kanpotik beintzat, berapen-bidez pozik dago ni neure arima barre-nean apal-azoaz. Izakien begietan dana gertatu oijat ondo, omen ezezko bidetik nabil, lekaime bati

bidezko jakonez. Ulertzen dot ez dala nigaitik,besteak gairik arriskutsu dirudian bideonlatik ibili eragiten dausl. Izan be, komunitatea-ren aurrean akatsez beteriko, gai-ez, ez buru ezzentzun-bako lez, agertuko ba nintz, eziña izangolitzakizu, ene Ama, nigan laguntza billatzea. Jain-koak, zapi bat edegi dau nire kanpokota barruko akatsak estaltzeko. Zapi orrek, batzu-tan, sar-barri gazteen aldetik txera-betegarri bat-zuk eskuratzen daustaz. Ondo dakit eurak ez dabelaau labankeriz egiten, euren sentipenak lau-lauerakutsi baiño; baKia orrek egi-egiaz ez daust arro-keri izpirik sortzen, nire pentsamentuak ez baitdau bertanbeera izten nazanaren oroipena. Bitar-tean, batzutan entzun nai neuke goralpena ezlitzakena. Zuk ba-dakizn , ene Ama txit maitea,ozpiña naiago dodala gozokia nire arimeabe nekatu egiten da jateko gozoegiaz, eta Jesus'ekorduan barazki gatz ozpindutxoa bialtzen daus-ku, ozpifiez ela onkailluz, ondo betea, ez daitelaezer falta, orioa ezik, onek beste gusto bat emotendautso-ta... Barazkitxo ga tzozpindu au gazte sar-barriak zerbitzen dauste giLxien uste dodanean.Jainkoak jaso oi dau niri akatsak estaltzen daua-zan zapia, eta nire Aiztal_>zo mai teak, nazan lez niikusirik, ez nabe aurkili en euren gogora. Zora-tzen nauan bakuntasun z, eratzen dautsedazanburruka guzliak esaten d zArustez, niri buruz gitxienederjakena; azken baten • beste pertsona bat balitzlez diardue, olan ber1)a egiñaz atsegin beteadamostela jakiñik. beine-benetan, atsegiña

geiago da, arimea pozez gaifiezka jartzen daus-lan jatordu gozo-gozoa j a t. Ezin dot aitzen emongeure izateari ain gogailc arri jakonak zelan ekarrileikeon ain zorion aundia esperientziz ez ba nenki,ez neuke siñistu al

Bein, berariz apaldua nai izan neban egunbatean, lekaime gazte sar-barri bat nire naia aliketa ondoen bete naita ebillen, eta bertatik SemeiDabid madarikatzen etorri jatan burura (2 Ereg.16, 10) eta neure kolkorako esan neban: Bai, Jaunada gauzok niri esateko agintzen dautsona... Etanire arimeak gozo-gozo lamiztu eban oparo beoparo zerbitzen eutsen janari garratza. Orrelaxezaintzen nau Jainkoak. Ezin leikit beti emon kanpo-aldeko beerapen-ogi bizigarria, baiña noizik beinizten daust unteen .maitik jausten diran ogi-ntirri-nak jate-n. (Mk. 7, 28). A! Aren errukia bai aundia!,Zeruan bakar-bakarrik abestu al izango dot...

Oiturazko gatxak

Ene Ama maite-maite, lur gaiñean zeugaz bate-ra errulci amaibako au kantatzen asiera noan ezkero,baita edestu bear dautzut zeuk emon zeustanegitekotik atera dodan on itzal bat.

Lenengo, Aizta bat gogoko ez jatan gauza bategin edo-ta errazoizkoa etzala iruditu, au pentsat-zen neban: A!, uste dodana esango ba neutso, okerdabillela adierazo, ni bai nengoke nasai! Neureegitekoa pizkaten egin ondoren, ba diñotzut, eneAma, oso aldatu nazala eritxiz. Aiztaren bat ikus-ten dodanean niri ondo ez dagoala iruditzen ezjatanaz, lasaitu egin oi naz, eta neure barrurakodiñot: ederto!, ezta gazte sar-barri bat, ez daukatberari ezer zetan esanik. Eta Aiztea zurikatzenalegintzen naz, eta arek bear bada daukazan asmoonak dakardaz gogora.

A!, ene Ama, gaixorik nagonetik, zuk nigazdaukazuzan ardurak be asko erakutsi dauste goi-maitasunari begira. Osakai bat be ez jatzu irudi-

tzen garesti, eia ona ez bada, zuk beste bat billa-tzen dozu, nekatzeke. Solasaldira joaten nintza-nean, zelako kezka ondo egokitua egon nendin,aize-lasterren ezkutuant, au da, dana adierazo guraba neu, ez neuke amaituko.

Gauza guztiok gogotan erabillirik, erabagia artudot neure Aizten arimako gatxakaz zeu zanean lezeri-ukitsu izan bear dodala, ene Ama maite, niegiazko maitasunez zaindurik.

Konturatu naz (eta oso berezko da) santuendiran Aiztak dirala maitatuenak be; euren alkar-izketa billatzen da, eurak eskatu barik zerbitzuakegiten jakez; eta azkenez, begiramen ezak, sarnur-tasun fallak eroateko gai cliranok, guztien •txerazinguratuak izan oi dira. G TirutzekoJoan Deunarenitzok: "Neure maitez nai ez nebana, bere atzetikjoan barik emon jatan dana" (3), eurei erantsileikeez

Arima kaskarrai, ostera, jaramon gitxi egitenjake; eurakaz giza-legez 1villi eta erlijioso adeiz,baiña bildurrez bear bacla itz maitekor ez dan batesateko; olakoagandik alci ndu oi da. Arima kaska-rrak edo oso-ezak aitatzea ez dot esan nai espiri-tuzko akatsak bakarrik, saL -rituen diranak be ez baitdira zeruan ezik orrela izango; izakera batzukdakardaz gogora, zentzu eziketaz, sentikorta-sunez zakar diranak, Ba– dakit onclo be oiturazkogaixo oneik luzarokor di osatzerik ia ez dau-kiena; baiña baita barru diraust nire amak eznindukela lagundu miña arindu barik itxi-ko, ni bizitza guztian g xorilc ba nengo be. Onaemen nik atera tako on dlorena: solaldian billatu

(3) Kunizeho Joan- Deuna, Santu_ elk berah Zogututaho On-BideraltoMendi-marrazhia agertzen dau ..p>sa e ra

bear dot, neure eguneroko ordu tarteetan, ainatsegin ez ja tazan Aizten laguntza; samaritar onakegiña egin nik be arima zauritu onein ondoan.Berba bat, irri-barre txeratsu bat naikoa da sarritriste dagoan aritna bat azaskatu ta pozteko; baiñaez dot maitekor asmo orregaz izan nai, lastergogai t egingo neuke-ta: asmorikonenagaz esanda-ko itz bat, bear bada txarto ulertua izango litzate-ke. Olan, neure den orea ez galtzeko, maitagarriizan nai dot guztiakaz (eta batez be maitekor-ezendiran Aiztakaz) Jesus poztu-azteko eta Berak Eban-jelioan damoskun kontsejoari erantzuteko; gitxigorabera, onela dirausku: "Jataldi bat ospatzendozuenean, ez dei egin ortara zeuen senide etaadiskideei, euren aldetik dei egin ez daizuen, etaolan zeuen ordaiña artu: dei egin barriz beartsuai,errenai, elbarriai oneik ezin dautzue ordaindu-ta;zuen Aitak, ixilla be ikusten dauanak, orclaindukodautzue" (Luk. 14, 12-14 eta Mt. 6, 4): KarmeldarLekaime batek ze jaialdi eskiñi Ieikeoe bere Aiztai,espirituzko oturuntza bat ezpada, goi-maitasunsamur eta gogoz egiña? Nik ez dot besterik ezagu-tzen eta Paul Deunaren antzeko izan nai dot, poz-tuten ziranakaz poztu oi zana (Errom. 12, 16); egiada naigabetuakaz negar egiten ebala be eta negar-malkoak agertu bear dabe noizik bein nik zerbidunai dodan jataldian; baina beti alegiñak egingododaz negar-malko orreik poz biurtu daitezan (Jo.16, 20); Jaunak Ìnaite ditu, ba, pozik emoten dabenak(2 Kor. 9, 7).

San Pedro AizteaGogoan dot Jainkoak oindiño sar-barri nintzala

bururatu eustan maitasunezko egintza bai; gauzakaskarra, baiña ezkutuan ihusten dauan gure Attak

gauzearen aunditasuna baiño egiten dan asmoageiago atsegin jakonak, ordaindu daust beste bizi-tzarako itxaron barik. Aizta San Pedro oindiñokorura ta ja tokira joa ten za nean jazo zan. Arra tsal-deko otoitz-aldi bitartean neure aurrean egokit-zen zan. Seirak baiño arnar minutu aurrerago,Aizta bat aleginduko zan bera jantokira eroateko,gaixozaiñak orduan ba gaixo geiegi eukezan arenbilla joateko. Aldatz-gora egoten jaun, mesedetxiki onetarako neure bunia eskintzea, gauza erre-za etzalako Aizta gaizo San Pedro oni poza emotea;sufritzen ebalako, ez jakon eder laguntzaille alda-tzea. Beste aldetik ez eban gurako goi-maitasunburutzeko abagunea ez eban galdu nai, Jesusek auesan ebala gogoratuz: "'neure txiki bategaz egiuzenduena, neugaz egin zendlien" (Mt. 25, 40). Eskiñinintzan, ba, apaltasun aundiaz, bera eroateko. Ezjatan gitxi kosta neure zerbitzuak ari artu -azoteatAzkenez, lanera borondate onagaz eta ondo beondo jo neban aurrera.

Arratsaldero, Aizia Sain Pedro bere arezko or-duaria dardaratzen ikustean, ba-nekian esan guraeustala: 'Fira! Siñistu eziña da zenbat kostau jatan,lenengotan batez be; egin rieroian, alan be, beingobaten, ela amen baten astun neban zeremoni osoazana. Jarlekuari eragin eta uparteko moduan eroanbear zan, iñoiz be ez ariñeketan; gero asten gintza-zan ibilten. Gaixo erruka rriari jarraitu bear neu-tson, gerritik eutsiz; nik ondoen egin oineban; baiña berak, zori txarrez, pauso txar batemoten ba eban, nik txarto eusten neulsola usteeban, eta jausten iUtiko rx csutsola. "0; ene Jainko!Zu ariñegi zoaz, lerluko naz. Astiroago joatenalegintzen ba nintzan: "13 m iña jarraitu egidazu! ezdodaz sentitzen zure iLxi egiten nozu tajausiko naz; a!, esaten r Z eban nik zu gazteegia

ziñala ni eroateko!" Azkenez eltzen giñean janto-kira, ezbear barik. An sortzen ziran beste oztopobatzuk. Aizta San Pedro jarrita ipiñi bear zan etakontu aundiz ez zamitzeko; gero mangak batubear jakozan (era apartekoz batu be), eta askegelditzen nintzan joateko. Bere esku gaixo onda-tuakaz, al eban lez, mirrintzen eban bere kati-lluan. Laster konturatu nintzan eta arratsaldeguztietan egiten neutson mesede tx ki au. Ez baieustan eskatu, nire zerbitzu onek asko eragineutson, eta nik egin-egifiez billatu ez nebalakoberau, osorik irabazi neban eta, batez be, (geroagojakin neban), ogia ebagita gero, joan orduko, neureirri-barrerik eztiena eskintzen neutson.

Ene Ama maite-maitea, bear bada arriturikegongo zara goi-matasunezko egintza pilin auedesten dautzudalako, ainbat denporan gorderikeukia. A!, Egiten badot, kanta-gurariz nagolakodozu orrelaxe Jaunaren errukiak, ain zuzen kan-tatzea. Berak nai izan eban aren usain gozoa lezaren gomuta niri iztea, maitasun egintzak gauza-tzera bultz eragiten eustana. Noizik bein zeazta-sun ba tzuk datorkidaz burura, nire arimearentzatudabarriko aize bigon diranak: Ona bai gogotandodana: Neguko arrasti baten, beti legetxe, nineure zeregiñean nenbillen. Otz egiten eban etagaba zan... kolpean, urriñera entzun neban musi-ka jogaillu baten doiñu eresitsua entzun neban;orduan begitandu neban areto argiz betea, arripit-xi dotoreakaz, neska apain jantziak, mundutarrekalkarri egin oi dautsezan ereguak egiten; gero nirebegiak eusten neutson gaixoagana biurtu ziran;musika soiñvaren ordez, batzutan, bere illetanegarrak entzu ten nebazan; toki urreztatuen ordez,gure klaustro larderiatsuaren adrilluak ikustennebazan, argitxo batek oztoztan argituta.

Ezin dot esan zer jazo zan nire animan; dakida-na da Jaunak diztiratu ebala egiaren izpiakaz lu-rreko jaien dizdiz illun-baltzak baiño geiago dira-nakaz, nire zoriana ez ulertzeraiño... A! Ez neba-zan emongo neure maitasunezko egintza apal etaemondako amar minutu oneik munduko jaiakmilla urtez gozatzearren. Neke-min artean,burru-kan jokaturik, gozartu leike lurreko poz guztiengaiñetik dagoan zoriontasun pizkat, Jainkoakmundutik atera gaitula pentsatuz zer izango dazeruan, betiko pozaren eta atsedenaren erdianJaunak egin dauskun grazi bardinbagea ikustean?Berak aukera tu gaitu bere etxean bizi izateko (Sal.22. 6), egiazko zeru-alaria.

Beti ez dot jokatu goi-maitasunean onako poz-eragiñakin; baiña, neure lekaime-bizitza asikeran,Jesusek nai izan eban nik somatzea zein samurradan emazteen animan Bera sentitzea. Orrela , AiztaSan Pedro eroaten nebanean, maitasun oso-osozegiten neban, Jesus bera eroan bear izan ba neuobeto egin ezingo nebanez, Mailasun egintza ezjat izan beti ain samurra, esan-barri dautzut, eneAma maite. Au adierazteko, barre nik uste eragin-go dautzuen burruka txiki batzuk edestu naidautzudaz.

Jazar txikiak

Aldikada luzean, arratsaldeko otoitzez, neureaurrean egokitu oi zan Aizta bat aparteko kuka edomanixa eukana, eta uste dot... argi ugarikoa, gitxi-tan erabilli oi eban libururik. Ikusi zelan kontura-tu nintzan; Aizta au eltzen zanean, zarata arrarubat egiten asten zan, kontxa bi igurtziaz egitendanaren antzekoa, bata besteaz erabillita. Neu

bakarrik konturatzen nintzan, belarri oso fifiakdaukadaz-eta (fifiegiak bear bada). Niretzat zeinneketsu zan ots-mee ori, esan ezifia jat. Buruabiurtu ta errudunari begiratzea gogoak emoteneustan, baiña au seguruen etzan konturatzen beretikorregaz; aixe zan bide bakarra konturatu eiten;baiña ba-nekian biotz barruan oba zala Jainkoamaitearren oro eroatea eta Aizteari gogait ez era-gin. Trankil geratzen nintzan, Jainkoaz baturik,aztuten neban zaratatxo ori, dana alperrik; izerdizbeterik nifioian, eLa naitaez sufrimentuzko otoitzaegin bear argi ta garbi. Naste au bota nai nebangorputzetik, pozez eta bakez, neure barruan bei-

gustua artuz orren gogaikarri jalan zara-teari, ez entzuteko (eziña bait jatan) alegiñak eginbearrean; bera ondo entzuten alegintzen nintzan,kontsertu atsegiña ba litzakidan legez, eta neureotoitz-aldi guztia (atsede-nezlwa etzana) kontzertuau Jesus'i eskitzen igaroten neban.

Garai onetan garbitokian, bere olaren gaiñeanesku-zapiak astintzen ziarduanean ur zikiña jaur-tzen eustan Aizta bat neukan nire aurrean; nirelenengo pentsamentua izan zan atzeratu ta arpe-gia garbitzen, txipristen ninduan Aizteari kontugeiagoz ebilteaz mesede aundia egingoleuzkidalaerakutsirik; baina beingoan pentsatu neban memelabat izango nintzala ain esku-zabal eskintzen jatanirabazia alperrik galtzea, eta ez neutsan neurebarne-burruka erakutsi. Indar egin neban ur

asko artzeko, eta azkenez gustoa artu neutsonurestatze modu barri oni, eta itzuli nintzan zorio-neko leku ontara, ainbat ondasun artzen ziranbazterrera.

Ene Ama bdt maite, ondo ikusten dozu arima . •txiki bat nazana, Jainkoari gauza kaskarrak baiño

eskifil ezin dautsozana, eta sarritan jazo oi jatoindiño buru-opari txikiak egin barik izten doda-zala, arimeari alako ona dakartsenak. Ez nau orrekkikiltzen; etsi egiten naz bake pizkat gibcitxuagoeukiten, eta beste momentuetan adiago egotenalegintzen naz.

A!; Jaunagaz oso ona da-ta, ezin neinkio bildu-rrik izan. Beti emon daust nik gura izan dodana,edo obeto, Berak egin dau nik opa izatea Berak naiebana niri emotea. Olan, nire fedearen kontrakoazterketa asi baiño len, uste neban; egi-egiaz ezdaukat kanpotiko azterketa eclo prueba aundiriketa barrukoak eukiteko Jainkoak aldatu egin bear-ko dau nire bidea; ez dot uste Ak egingo dauanik;alan be ezin naz bizi beti atsedentsu... ze moduaurkituko dau Jesusek ni aztertzeko? Laster etorrijatan erantzuna, nik mai te dodan Arek ba-ditulabideak erakutsiz. Nire bidea aldatu barik, bialdueustan, prueba bat mingostasun osasunkor batnire pozkario guztiakaz n;_tstatuko zana.

Apaiz nebeaJesusek aurrez somalLi ta gura izan eragiten

daust, ez aztertu nai riauai-Pean bakarrik. Denporaasko dalarik, nai-izate ba t neban, oso jazo eziilairuditzen jatana; apaiz ne-ba bat euki. Sarri usteizaten neban, nire nebatacc3ak zerura egaz egin ezba lebe, altarara igoten ikus-.-teko poza izango nebala;baiña, Jainkoak aingeru-Ixoak izateko aukeratuebazan ezkero, orain ezin. o nebala neure amesaegi biurturik ikusi. Eta on jesusek ez daust baka-rrik emon gura neban arimako lokiekinbatu nau neure neba biur- Itu direan bere apostolubigaz alkartu... nau. Gura autzut, ene Ama maite,

zeatz-meatz edestu Jesusek zelan ase eban nireguraria, eta baita gainditu be, nik neba apaiz batbesterik ez neban nai izan-eta, egunero altarasantuan gogoratuko ninduana.

Gure Ama Santa Teresa izan zan bialdu eusta-na, 1896'an, neure lelengo nebatxoa, jai doea le-gez. Ni neure garbitokian nengoan, neure laneanmurgildua, Jesusen Ama Ifiesek, banazean eroa-nik, artu-barri eban eskutitz bat irakurri eusta-nean. Apaiz gai gazte ba t zan, Santa Teresak goi-argi tua, iñoan berak, Aizta bat batez be nai ebanarduratu zedilla bere arimearen salbaziñoaz, etalagundu eiola bere otoitzakaz eta buru-ukapena-kaz, mixiolari izango zanean, arima ugari zerura-tu egizan. Gomutaki eder bat izango jakon beti,agintzen eutson, bere neba izango zanari. OpariSantua eskintzera eltzen zanean. Jesusen InesAmak esan eustan ni gura nindula mixiolari izan-go zan gazte onen arreba.

Eziña izango litzakit, ene Ama, zuri adierazteanire poza. Nire leia uste barik asetuak nire bio--tzean erne.azi eban nik aur-poza esango neuskiona, neure ume-aroko egunetara eroan bai nindun,ain biziak diran gomutaki barriztatzera biurtubear izan neban, arimea eurok artzeko txikiegiabai da. Egundo, urteetan, ez neban izan onakopozaldirik. Edu onetan nire arimea barriturik egoalaneritxon; ordurate azturik egozan musika-ariaklenengoz ots-egin ba Jebe legez, izan zan.

Ulertzen neban artzen nebazan bere bearrak,eta lanean asi nintzan; neure barru-garra geituz.Autortu bear dot, lenengotan ez nebala izan pozbi-derik nire garra berotu leikeanik. Eskutitz lirainbat idatzi ondoren, biotzez eta sentimentu jato-rren betea, Jesus'en Ines Amari eskerrak emoteko,

nire nebak bizi zanik be ez eban erakutsi urrengogaragarrillararte; bialdu eban taijeta bat izan ezik,azillean bialdua, kuartelean sartzen zala esanik.

Zeu aukeratu zinduzan Jainkoak, ene Ama txitmaite, asitako lana arnaitzeko. Duda bagarik,mixiolariai otoitzez eta buru-ukapenez lagundubear jake, baiña, batzuetan, Jesusek arima bi bereaintzarako alkartu gura dabezanean, nai izatendau, noizik bein, euren pentsamentuak alkarriadierazo ta biak alkar sustatu Jainkoa geiago maiteizaten. Ortarako aginpidea daukonaren bai esanabear cia,bestelan uste dot kartazko artu-emonakon baiño kalte geiago ekarriko leukela; mixiolaria-ri bada be, bai beintzat karmeldar lekaimeari,jarraikoa bada, bere bizi-rnoldeari dagokionez,bere gaiñ tolestu bearrez. Orduan, Jainkoaz alkar-tu bearrean, eskaturiko karta-idazte onek (sarriizan ezta be), asko beretuko leuke aren espiritua,urretza aundia eskuratzerr ebala uste izanik, ezleuke egingo besterik, mai tasuna dalakoan, alpe-rrik sakabanatuta bizi. Au ii onetan lez beste ba-tzuetan be, nik neure kantak agindurik idatzitaegotea nai dot, ona egin eta eurak idazteannik atsegiña baiño nazka geiago sentidu daidala.Olan, sar-barri batekin berba egiten dodanean,neure burua ilduratzen c-� z egiten saiatzen naz;nire ikus-miña sustatuko leukee itaunik euraiegiteke; gai interesgarri bat asi ta gero beste bateraba cloa, gogaitgarri jatanera lenengoa ainaitu barik,itxi dan gai ez dakart gogora, ezer onik eginleikenik ez clot uste ba norbaitek bere burua billat-zen dauanean.

Ene Ama maite-maite, -kon turatzen nazbe ez nazala korrejiduko; -barrien barri ba neure

gaitik joana nabil, goralera guztiokaz. Ez eidazuaintzat artu, arran bai arren, eta laga barriro astenlenengo erelian, bestelan ezin bait dot egin... ZukJainkoak lez dagizu, ez bai egongo be niri entzu-nez nekatzen, aurretik ezagutuko ez ba leuz neurepenak eta pozak esaten dautsazanean... Zuk be,ene Ama; antxiña tik dakizu nik pentsatzen doda-na, eta bardin garrantzi apur bat daben nire bizit-zako gorabera guztiak. Ezin neinkizu, beraz, gau-za barrik nik erakutsi. Ezin dautsot ini-barrearieutsi neuk baizen ondo ezagutzen gauza batzukzeatz-meatz idazten dautzudazala ikusirik. Alanbe, ene Ama maite, zeuk agindua dagit eta orainorrialde oneik irakurtean rnarniñik aurkitzen ezba dozu, bear bada zeure zartzaroan sua biztutekogauza izango jatzu, olan ez dot denporarik alpe-rrik galdu izango... Neskato baten antzera mintza-tuz alaitzen naz; ez uste izan, ene Ama, ni, nire lanlanderrak euki leiken probetxuaren billa nabille-nik; aginduz egiten dot eta naikoa dot orregaz, etaez neuke txarto artuko zuk, irakurri aurretik, neurebegien aurrean, erreko ba'zendu be.

Ordua da onezkero, nire bizitzan orain toki ga-rrantzitsua dauken neure nebaren kondairan ja-rraitzeko.

Igaz, maiatzeko azken egunetan, gogoan dot,egun baten jantokira joan aurretik zuk zeure gela-ra dei egin zeustan. Zure gelan sartu nintzanean,ene Ama maite, biotza taupa-taupaka neukan gogor.Zer esan bear eustazun itandulen neutson neureburuari, olan lenengoz deitzen zeustazlako. tarte-ko esan ondoren, adierazte au egin zeustan;"Arduratu nai zeunke zuk laster apaiztu ta mixi-ñoetara doan mixiolari baten arimako gauzakaz?"Eta gero irakurri zeustan Aita gazte onen eskuti-

tza, zetaz jakin nengian zer eskatzen eban. Pozez-koa izan zan nire lenengo bialz zauskada, gerolas tertxo bildur biurtu zana. Zuri, ene Ama mai te-maite,azaldu neutzun aurretik be geroko apostolubatgaitik neure irabazi kaskarrak uste neban eznebala indarrik izango beste baten asmoetan jar-duteko, beste aldetik ba-egozala ni baiña Aiztaasko nik baiño obeto asmo beteko eutsoenak. Nireerantzun-atxaki guztiak, alparrekoak. Zuk esanzeustan bat baiño neba geiago euki neikezala.Orduan itandu neulzun, menpetasunak ez eteebazan bitu nire merituak. Baietz erantzun zeus-tan, neba barri bat artu bear nebalako beste erra-zoi asko ipiñi barik.

Neure barruan nik zeure antzera pentsatzenneban, eta `karmeldar baten maite-larrak munduBuztia artu bear dauan ezkero" ITXAROTEN DOTJainkoaren grazia mixiolari bati baiño geiagori onizango jakola, enparau apaizak aztu barik, oneinardurea sarri siñisbakoena predikatzen dabiltza-nena baizen gatxa bai da. Dana dala nik Eleizearenalaba izan gura dot, gure Ama Santa Teresa izanzanez,eta otoilz egin gure Aita Santuaren asmoe-tarako, aren asmoak mundu osoa artzen dabelajakiñik.

Auxe da nik bizitzan daukadan jomuga oroko-rra, baiña orrek ez eustan galazoko otoitz egin etaneure aingerulxu laztanen egintzakaz alkartzea,eleiz-gizonak izan ba litzaz. Orain ba, ikusi zelanalkartu nazan gogoz Jesusek neba lez emon daus-tazan apostoluakaz; nirea dan guztia eurena ba-kotxarena be bada; ba-dakit Jainkoa anegia danabanakeLak egi leko; oso aberatsa da ela neurri banikemon oi dau eskatzen jakon guztia...13aiña ez usteizan, ene Ama. eskabide luzeetan galtzen nazanik.

Erakar nagizu, arin joango gara

Neba bi ta neure sar-barriak daukadazanetik,eskatu bear ba neu bakOtxak bear dauana eta berazeazkatu, laburregiak izango litzatekez egunaketa ni bildur nintzake gauzaren bat aztu egindodala-ta. Arima lauak ez dabe bear ezer nasturik;eta ni orreitakoa nazan ezkero, goiz baten, eske-rrak emokeran Jesusek aukeratu daust bide errezaneure zeregiña bete al izateko. Abestietako esakunau ulert-azo austan: EKAR NAGIZU, zure udablenusaiñera ARIN EGINGO DOGU (Abesti, i 3). O!,Jesus! eztot esan bearrik be. "Ni ekarriz, ekarriegizuz maite dozan arimak be!" Itz bakun au:"Ekar nagizu" ......... da. Ulertzen dot, Jauna,ulertzen dot, zure usain zoragarrien lurrin gozozkatigu geratzen danean arima bat, ez leuke baka-rrik arin egiten jakingo, berak maite dabezanbeste arima guztiak be beragaz daroaz aringa;indarkeri barik egiten da au, berez lez zeuganakoberezko erakarpen ba ten ondorena dozu. Ur lasterindartsu zakarrak, itxasoan oldar aundiz sarturik,aurrean aurkitzen dauan guztia daroian legez;orrelaxe, o ene Jesus!, zeure maitasunaren mugabako itxasoan murgiltzen danak, beragaz daroazdaukazan ondasun guztiak... Jauna, zuk ba-daki-zu, ez daukat beste altxonik neureaz alkartu naizan dozuzan arimak baiño. Altxorrok Zeuk emonzeustazan, orixegaitik eurok artzen ausartzen nazZuk zeruko Aitari, lur gaiñean oindiño, bidazti tailkor, azken aparian zuzendu zeuntsazan berbak:Jesus, ene Maite, ez dakit noiz amaituko dan nireerbeste-aldia... Arratsalde batez baiño geiagotanikusiko nozu oraindik zure errukiak abesten er-bestean; baiña azkenez, niretzat be elduko daazkenenko gaba. Orduan atsegin izango litzakit

Jainkoari esa tea. Nik goratu zaitut lur gainean, Aita,zuk emondako lana bete dot; zure izena ezagutu-azodautset emon zeustazunai. Orain ezagutzen dabeemon deustazun guztia Zugandik datorrena; nik baZeuk einondako itzak emon dautsedaz; eurak artuebezan eta sinistu eben zuk bialdu ninduzula. Nikeskatzen dautzut emon daustazuzanen alde, zeureakdira-ta. Ni onezkero ez nago munduan, baiña arekmunduan dagoz eta nizugananoa. Aita ona, zainduzeure izenean emon zeustazan oneik. Ni Zugana noaorain, eta munduan diriadaz gauza nire ain-tza osoa izan dagien. Ez dautzut eskatzen mundutikatera daizuzanik, gatxellic gorde daizuzala baino.Oneik ez dira mundukoak, -ni be mundukoa ez naza-nez. Baiña onein alde bakarrik ez dautzut eskatzen,zeure itzez Zeugan siaistuten daben guztien alde bai--no.

Ene Aita, ni nagon lek-uan egon beitez Zuk entondaustazunak be, eta titurtcluak jakin bei zuk maiteizan dozuzalaneu maite izczn nozun lez (Jn. 4 ta gñ.).

Bai, auxe da, Jauna, nai neuke esan zeure besoe-tara egaz egin aurretik. Asko eritxia ete? Ez; ainbatdenpora dala, iTxi dauslaz-u Zeugan ausarta izaten.Seme ondatzaillearen ait ak lez, Zuk esan dausta-zu: "NIRE DANA zurea cicz, (lk. 15, 31). Zure itzak, oJesus!; beraz neureak eta eurak erabilli nein-kez neugaz alkarturik d egozan arimen gaiñ Aitazerukoaren mesedea eraXcarteko. Jauna, nikdiñodanean neu nagoax–x lekuan, an egotea guradot niri emon zeustanalc be, ez dot opa areik Zukniri emon nai daustazur1 aintza baiño txikiagoraeldu daitezanik; auxe dot, egun baten guztiokalkarturik zure zeru ed rrean. Zure maitasunaklagun egin daust aurtzeLrotik, neugaz azi da etaorain nik barrendu eziiSka dodan leza sakona da.

Maitasunak maitasuna ekarten; olan, ene Jesus,nirea Zugana don indartsu, darakarren lezea asetunai neuke, baiña, ait, ez da itasoan galdmiko iruntz-ta nta Zuk mai te nauzun beste nik zu mai-ta tzeko, zure maitasuna bera eskuratu bear dot;orduan bakarrik atsedena aurkitzen dot. Ot; eneJesust, bear bada bututapen bat da; baiña uste dotarima bati ezin zeinkiola emon neureari emondautsazun baiño geiago; orixegaik ausartzen nazeskatzen: maitatu emon daustazunak neu maiteizannozuen lez (Jn. 17,23). Egun baten, zeruan, Zuknik baiño geiago dozuzala jakiten ba dot, arimaoneik nireak baiño geiago merezi ebela oraindi-xek autorturik; baiña emen beian ezin dot burura-tu, esker utsez, nik neurelik meritu izpirik bage,emon daustazun maita suna baiño aundiagorik.

Ene Ama maite, ba nator azkenez be zeugaz;arriturik nago, oraintsu idatzi dodanez, ez baineuka n asmorik, baiña idatzi dodanez orrela gera-tu bear dau, alan be, neure neben istorira biurtuaurretik, esan nai dautzut, ene Ama, areintzako ezdirala, neure Aiztatxoentzat baiño; lenengo itzakEbanjehotik artuta: orrei emon dautsedaz zuk emo-ten zeustazan berbak, eta... ez naz ba mixiolariakeskolatzeko lain. Zorionez nire arropuzkeria. ez daainbesteraño ellzent Ezta ez nin tzan neure Aiztaikontseju bat emoteko gai izango, zeuk, ene Ama,Jainkoaren ordezko zaren orrek, orretarako graziaemon ez ba leust.

Bestera bai, zeuri neba esphi tualak, neure ne-bak diranak, gogoan ba neukazan, Jesusen itzokba neukazan eta urrengoak; "Ez dautzut mundutikateratea eskatzen... baita eskatzen dautzut zeureitzaz Zeugan siñisten dabenen alde be". Nola nein-kean, egitez, otoitz egin ez eurak, urriñeko lurral-

deetan, euren itzez eta sufrimentuz zeruratzendabenen arimen alde?

Ene Ama, oraindiño uste dot. beste azalpenbatzuk emon bear dautzudazala Abestien Abesii-ko, "Erakar nagizu, arin joango gara", pasarteariburuz, esan nai izan dautzudana ulertu gaik samargeratu da-ta. ok bere ez, esan dau Jesu'sek,datornigana, nire Aitak, ni bialdu nauanak, ekarri ezik"(Jn. 6, 44). Gero alegi ederretan, eta sarri bide ori,erriari ain atsegin jakona , erabilli barik, erakustendausku dei egi teko edep,1 ciaiskuen,billatu aurkituarte eta apal apalik eska tzeko eskatzen dana artual izateko... (M1. 7, 8). Au be Aita bereizenean eska tzen jakon g-uztia, emoten dauala (Jn.16, 13). Dudarik bage, Espiritu Santuak orixegai-tik, Jesusen jaiotza aurra ti k, bota eban iga rle otoitzau: "Erakar nagizu, arin joango gara".

Zer besterik da eraka.-rria izan eskatzea biotzalilluratzen dabenagaz estu eslu lotzea ezik? Suaketa burdifieak ba leukie eta bigarrenonek esango ba leuskio besteari: Erakar nagizu, ezleuke erakutsiko suaz baL rdindu gura eukela, beremamiñaz bat egin eta ztx /-ga , aregaz nast.u-nastuegin arte? Ene Ama triraite-maile, auxe da nireotoitza; Jesusi eskaken d autsat erakar nagiala beremaitasun-garretara, Bera -az estu estu alkartu naiala,bera nigan bizi ta lan giala. Somatzen dot mai-tasunak biotza geiago geiago ots egingododala: Eraltar nagizu, eta baita: nigana urrera-tzen diran arimak (ni burdinpizki gaixo gauza-ezajainkozko sutontzi kurrinduko ba nintz), ari-ñago egingo leuke bere _.."faitearen usain turruntsuondoren; timn b ha -a- e -n da egon ezer egin barik.Dudarik ez, Magdalenak santua lez, Jesusen oiñe-tan gelditzen da, onen gozo ta ixetuakentzu-

ten. Ezer ez ebala emoten begitandurik, gauzaaskoz arduraturiko Martak baiño geiago emonaz(Lk. 10, 41) eta nai eban bere aizteak be alan egitea.Jesusek ez dau txarto ikusten Martaren zeregiña;bere Ama ona be orrelako lanetan ibilli izan zanbere bizitza guztian, apal-apal, Sendi Deunari jate-koa gertau bear eutson-eta. Bazkari gertatzaillearenkezka ta ardurea zentzatu nai izan ebazan Jaunak

Santu guztiak olan ulertu dabe, batez be Eban-jelioaren irakatsi-argiz mundua dizdizka dabe-nak. Otoitzean ez da izan Paul Deunak, Agustin,Gurutzeko Juan, Akino'tar Tomas, Frantzisko,Domingo, eta Jainkoaren beste santu ospetsu askok,gizasemerikjalorrenak sustalzen ditunjakituri auaurkitu daben lekua? Jakitun batek esan eban:"Ehatzu palanka bat, eutsi-puntu bat, eta munduanilr jaso egingo". Arkimedes'ek lortu ezin ebana,eskabidea Jainkoari zuzendua ez zalako eta lur-asmoz bakar-bakarrik egiña zalako, santuak oso-osoan jadetsi izan dabe. Guztialdunak emon dautsBERA eta BERA BAKARRIK emon be; palanka lezotoitza, maite-sutan kiskaltzen dauana, eta orrela-xe eurak mundua jaso dabe; orrelaxe gaur be bizidiran santuak jasoten dabe, eta olantxe jasokodabe munduaren azkeneraiño etorriko diransantuak. •

Ene Ama maite, orain azaldu gura neuskizu zeresan nai dodan Maitearen usain-lurruna diñoda-nean. Jesus zeruetara igon dan ezkero, nik ezinneuskio ara jarraitu emen laga ditun oiñazenbitartez izan ezik, baiña zein argiak diran oiñazorreik, zein lurru n-usaintsuak! Naikoa dot Ebanje-lioa ikusiaz, bertatik artzen dot jesus'en bizitzea-ren lurruna eta ba-dakit nundik doan

Ez noia aringa len-tokira, azkenengora bai-

ño; fariseoaren anizera aurrea artu bearrean, barrirokonfiantzaz betea, zergalariaren otoitz apala;

baiña, ba-tez be, Magdalenaren jokabidea artzendot; aren jarrera arrigarria, edo obeto, aren ausar-di maitekorra, Jesusen Biotza lilluraizen dauana,nirea be birloratzen dauana. Bai, sentitzen dot,neure kontzientzi gaiñean egin leikezan pekatuguztiak ba neukaz be, joango nintzake, neurebiotz damuz birrinduaz, Jesusen beso artera, ba-dakit-eta zenbat maite dauan Beragana biurtzendan seme • arrastela. Ni konfiantzaz eta maitasu-nez Arega na jasoten ba naz, ez da Jainkoak, bereerruki Z1111rrCZ arimea pekatu astunetik jakondaualako:

Teresatxo 22 urteko.

GEIGARRI

PROFESA EGUNEAN TERESATXOK

BIOTZ GAIÑEAN EROIAN IDATZIA

18901co Iraillaren 8

O!, Jesus!, ene Jainko Senar! Iñoiz ez daidalagaldu bigarren bateo jantzia! eroan naizu neurenaiez pekaturik Lxikiena be egin aurretik. Zeuezik, egundo ezdaidala ezer ez billatu ez arkitu;munduko gauzak ez dai Lezala niretzat ezer izaneta ni ez naitela euren-L2-at ezer izan, zeuretzatbaiño; zeu izan zai Lezala , Jesus, nirezat dan dana.Lurreko gauzak ez clagiesla kezkatu iñoiz be nirearimea, ez daiala ezek nive bakea nast-azo. Jesus...Ez dautzut eskatzen best-i-ik,bakea ta maitasuna,azkenbako maitasuna, Zeu baiño beste muga barik...ningandik zeurea baiño jesterik ez dakiana, eneJesus. Zeugaitk martiri 11 naitela, Jesus. Emoneidazu biotzaren edo goi-vutzaren martiri izatea,edo biak oba... Neure bc> toak bete daidazala oso-osorik, eta uleA egidazu 1 ure emazte izatea. Eida-zu ez nadilla izan egund o be karga koinenturako,iñor ez daitela arduratu ikus naiela zapal-dua euren oiñetan, zeuri are-garau bat lez aztua,Jesus. Zeure naia oso-osv tik bete daitela nigan, elnait ela gertatu daustazu t._---11ekuraifio--

Jesus, egizu arima zerutatu daidazala, gaurez daitela bat bera be i :).L.-Ipernuratu, garbitokiko

guztiak be doazala albait ariñen zerura... Parkaeidazu, jesus, esan bear ez diran gauzak esaten badodaz, ez dot ;ura besterik zu poztu ta alaitubaiño.

MAITASUN ERRUKITSUARI ESKINTZA

J. M. J. T.Neure burua eskintzen dautsat erre-opari lezJainkoaren 'maitasun errukitsuari

O!, ene Jainko!. Irutasuri Zoriontsu! Maitatu naizaitut eta maite-azo Ian egin Eleizearen ain Izarakolurrean dagozan arimak salbatuz eta garbi tokiansufritzen dagozanak askatuz. Albait zeatzen betenai dot zeure naia eta zure erreiñuan gertatudaustazun aintzazko lekua jadetsi. Berba baten,santu izan gura dot. Bai fin ezagutzen dot neureezerc za eta eskatzen o!, ene Jainko!, zeuizan zaitezala nire santu tccsun,.

Maite izan nozun ezke� ro, zeure Seme bakarraSalbatzaille ta Senar lec niri beremerezien azken bako oridasunak, neureak dira;pozez beterik eskintzen clt -«,-A_utzudaz Jesus'en Arpe-giz eta bere Biotz Maite kiskalduaren bitartezbaiño ez begiratzeko eskEs. tuz.

Baita eskintzen daut--;..--udaz santum merituguztiak (zeman eta lurrek dagozanenak), eurenmaitasun egintzak eta Ai -3L---/geru Santuenak; azke-nez, ezkintzen dautzudaz, ••■:=2 ) Iru tasun Doatsu! AndraMaria neure Ama mai tea •on maitasuna eta iraba-ziak, bere eskuetan ipint cn dot neure eskin-tza,Zeuri eroan daizula eskatua_ Bere Jainkozko Seme,

ene Senar maitea, bere bizitz ilkorreko egunetan,esan euskun. Aitari nire izenean eskatzen dautsa-zuen guztia emongo jatzue. Ziur nago, beraz, en-tzungo dozuzala nire eskariak; ba-dakit, o!, eneJainko!, geiago emon nai eta Zuk geiago nai azoten.Amaibako gurariak sentitzen dodaz biotzean etauste osotan eskatzen dautzut etorri zaitezala neu-re arimearen jaun ela jabe izatera. A!, gure Jaunaartu neinke nai dodan guztietan; baiña, Jauna, ezal zara Zu Guztialduna?... Egon zaitez nireganoteungian (sagrarioan) lez, etzaitez aldendu iñoizbe zeure osti Poztu nai zeunkedaz gaiz-toen esker txarragaitik, eta biotzez deskatzut kendaidazula Zu iraintzeko askatasuna; makaltasu-nez, iñoiz jausten ba naz, zure jainkozko begitualzgarbitu daiala beingoan nire arimea nire akatsguztiak suntsiturik, suak bere gaiñ gauza guztiakaldatzen dauzan lez...

Eskerrak Zuri, ene Jainko!, egin daustazuzanmesede guztien alde, batez be sufrimentuarenarragoan erabilli nozulako. Poz-atsegiñez ikusikozaitut azken egunean, gurutzearen makilla eroa-tean. Eta gurutz bikain onen erdikide egin nozunezkero, zeruan zeure antzeko izango nazala ustedot eta dizkizka ikusi neure gorputz aintzatu gaifizeure Pasiño zauri sagaratuak...

Lur-gaiñeko erbeste ostean, Aberriañ zeugazatsegintsu biziko nazala uste dot, baiña ez neunkezerurako meriturik pillatu gura, lan egin nai dotbakar-bakarrik zeure ntaitasunarren, Zun pozaemon nairik soil-soil, zure Biotz Onari poza emo-teko eta betiren beti maite izan zagiezan arimakzeruratzeko.

Bizitza onen arratsaldean, Zuere aurrean aur-keztuko naz esku utsik ez dautzuE eskalzen ba,

Jauna, nire lanak kontuan izatekorik. Gure justitziguztiak orbanak daukiez zure begien aurrean.Zeure Justitziz jantzi guran dot, ba, eta Zeure mai-tasunetik artu Zeu-zeu zai-ean betiko jaubetza. Ezdot nai, beste tronurik ez 1- orotrik, Zeu izan ezik, oene Maite!

Aldia zure begietan da ezer, egun bat damilla urte lez; Zuk unebccs baten gertatu naikezu,ba, zeure aurrean aurkezt Maitasun utsezkoegintzan bizi izateko, ZE URE MAITASUN ERRU-KITSUARI ESKINTZEN ERRE-OPARI LEGEZ,gelditu barik suntsitu nazzula eskatuz; mugarikbako santurtasunaren olaL tuak gaiñez egin beienire ariinan, Zuk zeugan .1orderik daukazuzanak,ni olan, o!, ene Jainko! zets .-entaitasunareumartiribiurtu naiten.

Martirilza onek, azke zeure aurrera joatekoni gertatu ondoren, il-azcs eta nire arimeabioa luzapen barikzure 71L cz itasun errukitsua besay

-katzera...

Neure biotzaren bakoitzean gura dot,o!, ene Maite!, barriztatu cs• -/-)a neuke opari au millata milla bider itzalak arte, nire maitasunabetiereko arpegiz arpegil,c o baten, bir-esan daikenarte.

Maria, FranIziska, Urte Jesus'en eta Arpegi Do-nearen Teresa, karmeldax- -lekaime duin-eza.

Irutasun Deun-DeumiL— en jaia, 1895'ko bagilla-

ren 9 grazi-urtea.

ALDIZ-ALDIZKOA

I. Alenzon'en

1874 Urtarrillaren 2, eguena, jaioten da Alezon'enMari Frantziska Terese Martin.Urtarrillaren 4, bere baleoa Andra Mari elei-zan.Apirillaren 16'rantza,Terese Txikia ErroseTAILLE IÑUDARiJN ARDURAPEAN JARTENDABE.

1874 Apirillaren 2, eg-uena; neskatoa azkenezsendiko sukaldean sartzen da.

1875 Urtarrilla: Urte biko zanetik, Teresek lekai-m izango zala ust_c! eban.

1877 Abustuaren 28, as ta rlea: aroa, Zelia Guerni,ilten jako..Abustuaren 29, e 15Lena: Teresek Paulinaaukeratzen dau bere bigarren amatzat.

II. Lisieux-ent : Buisonetsak

1877 Azillaren 15: egui.c-nez, datoreralLisieux16'an, Buisonetset ra daroe.

1878 Lenengo osterea x-iouville'ra.1879 Teresatxoaren lene ngo autortza.1880 Bere aitaren ikuskz-A_ ri ezkutua.1881 Urtarrillaren 3, as [.elena: Paulina Lisieux

ko kanneldar moj eten sartzen da. Tereseabatikastetxera azkenean, etenbakoburuko niiCiak jata. •koz.

1883 Jorraillaren 25, Pazko effuna: Teresa gaixo-tzen da, bere aita ta bere aizta nagusi biakkanpotik dirala.Maiatzalc 13, Pentekoste igarwlea: Andra Mariakirri-barre dagitso, arrigarriro osatzen daua-la.

- Agusturantza, ostera bat dagi Alanzon'era.1884 Maiatzaren bostetik zortzira bakartadean

lenengo Jaunartzerako gertatzen.Maiatzaren 8, eguena: Lenengoz Jaunartzendau Teresatxok Abatetxean. Jesus'en IñeseAiztearen profesa Karmeldegian.Maiatzaren 22'an, Igikunde egunean. Tere-satxok bi-garrenez Jaunartzen dau.

- Bagillaren 14. Bayeux-ko Gotzaiñaren es-kuetatik Sendotza artzen dau. Maiatzaren17-21, atsedenez beauville'n, kezkaz betetenda. Trouville'n.

1886 Abat-etxea izten dau Teresak, gaixo dagola-ko, eta klase bereziak artzen ditu Papinauanderearekin.Maiatzaren 31, astelena: Abat-etxean Maria-ren Alaba lez artzen dabe. Urrillaren 3'tik15'ra Alenzon'en aita eta alabak. Leonieorduantxe sartzen Klaratarren komentuan.Urrillak 15, ostirala: Teresaren aizta Maria,Lisieux-ko Karmeldegian sartzen da.

- Urril azkenerantz, Teresa, bere nebatxoenbitartez, barruko kezketatik askatua.

- Abenduaren 25: "Gabon-eguneko biurtzea".1887 Urte barru onetan grazi berezia artzen dau

Jesukristo Gurutzean josiaren Irudi batenaurrean, domekaz.

- Maiatzaren 29, Pentekostez: Teresak bere aitaiieskatzen dautso Karmelo'n sartzeko baime-na.

Iraillaren l'na, eguena: "La Croix" et,unka-rian dau Prantzini'ren urkapena.Urrillaren l'na, astelena: Karinel konben-tuan sartzeko baimena eskatzen HugoninGotzaiñagana doa. Lortzen dau baimena,baiña oindiño ez da sartu monja.

III. Lisieux'en. Karmeldegia

1888 Apirillaren 9, astelena: Terese Lisieux-koKartnelo'n sartzen da.Maiatzak 22, astartea: Bere aizea Mariarenprofesa.

1889 Urtarrillaren 10, eurena: Teresek abitua ar-lzen dau.

1890 Iraillak 8, astelena: Teresak profesa egindau.

- Iraillaren 24, Teresak buru-zapia artzendau.

1891 Abenduaren 5, eguctstena: Santa TeresarenMaria Jenobeba da.

1893 Zezeillaren 20, ast(_-,lena: Karmeldegiko na-gusi Jesus'en Teresaren aiztea izen-ta tzen dabe.

1894 Garagarrillaren 29 , igandea: Martin jauna,Teresatxoren aita -1 lten da Musse'ko gazte-luan.Iraillaren 14, osti-r--4cila: Lisieux-ko Karme-lo'n sartzen da Zelit na.

onen azkeneran-l_z Iñese Amak bere bizi-tza idazteko agint=en dautso Teresa bereaiztari.

1895 Urtarrilla: lanean asten da Teresa bere bi-zitza idazten.

- Bagillaren 9, igandea: Irutasun DeunarenJaia: Teresa, jaunartze ostean, eskerrakemotean, erre-opari lez eskintzen jakoMaitasun Txit Errukitsuari.

- Urrillaren 16-17'an idazki bat artzen dauBelliere gaztearena , oindiño apaiz ikasle,baiña gero Aita Zuritarren arteko lekaideizango danarena; onen arreba espiritualaizango da Teresa.

1896 Urtarrillaren 20, astelena: Teresak AmaInesi damotso dagoneko idatzi dauan beregomutapenen ingurraztia.Zezeillaren 24, astelena: Zelina'ren profesa.Santa Teresaren Jenobeba aizta deituko ja-ko aurrerantzean.

- Otsaillaren 21: Aiazta Maria Gontzaga au-keratzen dabe Ama Nagusitzat, Teresa, sar-barri gazteen arduradun.

- Apirillaren 5, Pazko Igandea: Barruko kez-ka, fede ta itxaropenaren kontrakoa, erio-tzaraiño iraungo dautsona.Jesus'en Ana Amari buruzko amesa.

- Iraillaren asiera: Bakar-egunetako ondo-ren argi etekintsuak.

1897 Garizuma amaitzean Teresa oso gaixorik.- Uztaillaren 8: Gaixoen gelara daroe Terese.- Uztaillaren 5'an, arratsaldeko seiretan, Az-

ken-Igurtzia.- Abustuaren 19, eguena: Terese'ren azken

Jaunartzea.Iraillak 30, eguena: Gabeko zazpirak etaogei minututan, Teresak bere azken arna-sa emon, maitasunezko zentzun-galtze li-Iluragarriz.

NUN ZERSarrera ................. 5

"A" ESKU-IDATZIA

I. ATALA.............. ............ 15Lenengo Gomutapenak 15Arimen diferentzia ..................................... 16jomuga ta elbideak ..................................... 18Sendia ................. ........... 20Maria.................... ...... .. ........................... 24Paulina ................. ....... ... 24Leonia .................. ............ 25Zelina................... ....... .... 26Manns-era joan-etorria. . .......................... 28Teresatxoren akatsak..... 29Zelina ta Teresa, ezin alclenduak............... 30Nik dana aukera tzen dot ............................ 33Deabrukumeen amesa. _ .................................................................... 34"Ekin" pitiñak.................. 35Izadia eta txiroak.............. 36

II. ATALA....................... 39Amaren eriotz ostean Li sieux-era aldatzen . 39Lisieux-en...................... 41Buissonets-etan.............. 42Landa ta zelaietan zearIcgo ibillialdiak ........ 44Biktoria ........................ 46Lenengo autortza.......... 48Jaiak............................. .......................................... 49

Sukalde ta eskola .......... .... 52

Ikuskari berezia ............. 55

Trouville ........................ 58

315

III. ATALA................................................ 61Abat-ikastetxean ikasten ........................... 61Teresa eta Zelina ....................................... 64Paulina karmeldar................................... 67Gaixotasun bakana ................................... 71Andra Mariaren barre-irria ....................... 77

IV. ATALA................................................. 81Irudiak eta irakurteak.............................. 81Lenengo joan-etorria Alenzon-era ............. 84Lenengo Jaunartzea .................................. 85Sendotza................................................... 94Jokoak eta adiskideak............................... 95Barru-kezkak. Abat-eLxetik urtetan dau ..... 100Klase bereziak........................................... 101Maria'ren Alaba ....................................... 103Laster doa Maria ....................................... 104Oporrak itxas-ertzean ............................... 106Teresa'ren bizitokia .................................. 107Bigarrenez Alenzon'era............................. 109Maria Karmel-konbentuan sartzen da ...... 110Teresa, bere barru-zimikoetatik osatua ...... 111

V. ATALA.................................................. 113Gabonetako biurpena ............................... 113Pranzini .................................................... 116Giza-zientzia ta jainko-zientzia ................. 118Teresa eta Zelina, biotzeko aiztak ............. 121Sa rri Jaunartzen ........................................ 122Karmeldegirako deia ................................ 124Teresak bere goi-deiaren barria, aitari

iragarten................................................ 126Isidoro Guerin'en jazarketa ...................... 129Nagusiagaz eragozpenak.......................... 131Umetxoen arimea ..................................... 133Kanario eta papo-gorria ............................ 135Bayeux'era ................................................ 136

Santi... · SARRERA Teresa bi, Avilakoa bata, 1516garrenean jaioa , eta Alenzonen 1873an jaioa...

Documents

Transcript of Santi... · SARRERA Teresa bi, Avilakoa bata, 1516garrenean jaioa , eta Alenzonen 1873an jaioa...