Saguzarren eboluzioa gorotzetan - barren.eus - barren.eus · masterra egin zuen. 2014an, berriz,...

ELG

OIB

AR

- 102

6. z

enb.

XXI

V ur

tea

- 201

7-03

-10

Saguzarren eboluzioa gorotzetan

Antton Alberdi, biologoa

1026 azala:Maquetación 1 09/03/17 13:01 Página 1

3

NORA KORTABERRIA

NEREA GURRUTXAGA

“Momentu bereziak ez al dira berezi inguruan izan ditugun pertsonengatik?”

Kaixo, Nora. Zer moduz San Frantziskon? Horrelako bi-daia luzeek pentsatzeko eta hausnartzeko balio dute as-kotan, bai! Izan ere, zein zaila den hegaldi horietan loegitea! Baina tira, beste baterako utziko dut gai hori!

Harremanak aipatu dituzu, Nora; harreman ereduak, eta ho-riek gure bizitzan duten eragina, uzten duten marka, edo orbana,kasu batzuetan. Eredu erromantikoaren bueltan bizi izan garaorain arte, eta harreman heterosexual, monogamo eta bizitza guz-tirako izango direnak ezagutu ditugu gehienbat. Orain badakiguez dela zertan horrela izan, eta fikzioa izan arren, zuk deskriba-tutako familia ereduak existitzen direla. Nik garrantzi berezia ema-ten diot horrelako ereduak ezagutzeari, baina ez guztiokharreman mota hori jarraitu behar genukeelako, baizik eta garran-tzitsua iruditzen zaidalako bikote harreman bat hasterakoan, haunolakoa izango den planteatzea eta hausnartzea, zuzenean be-tiko eredu monogamo tradizionalean sartu gabe. Erabakitzendena erabakitzen dela, beti izango da erabaki kontziente bat,eta ez inertzia hutsez hartutakoa. Gainera, zuk esan bezala, bi-zitza momentuz osatua dago, eta momentu bakoitzean izan nahi

dugun harreman mota ezberdina izango da. Arrazoia duzu,Nora, momentuak pertsonek osatzen dituzte, eta ezagutzen dugunororekin bizitakoa aberasgarria da, ikasi egiten dugu besteengan-dik, eta bakoitzak ematen digunak eragina izango du gugan.

Horregatik, maiz, momentuak baino garrantzitsuagoa dazurekin zein dagoen momentu hori bizitzeko. Elkarbanatzeagustatzen zaigu, oroitzapenak ertz eta angelu ezberdinez be-tetzen direlako kolektiboak direnean. Lagun batek esan zidanbakarrik joan zela bidaia batera, bere autonomia lantzekogogoa zuelako, eta esperientzia aberasgarria izan arren,nahiago duela momentu horiek konpainian bizitzea, norbaite-kin elkarbanatzea. Zenbat aldiz gertatu zaizu, nonbaiterajoan, eta ezagunen bat joan ez delako penatan egotea, ikus-kizunaz gozatu beharrean? “Maiteri ikaragarri gustatuko li-tzaioke antzerki hau! Pena ez dela etorri!” Niri askotan! Esanduzun bezala, guztiok dugu irakurle bat, norbaitentzat idaztenditugu istorioak, eta agian, hurrengo batean, “norbait” horiirakurle izatetik idazle izatera pasatuko da, eta elkarrekin ida-tziko dugu hurengoa.

Kaixo, Nerea! Zer moduz? Hegazkinetik idazten dizutgaur, San Frantziskora bidean goaz-eta. Groenlandiagainetik pasatzen ari gara orain, guztia zuri-zuri, pa-sada bat da! Baina tira, film bat ikusi dut, eta pentsakor

nago orain.5 to 7 izeneko filma zen, bikote bati buruzko film “ñoño” deitu

ahal diogun horietako zen. Baina kontua da bikoteko emakumeaketa gizonak, biek, maitaleak zituztela eta familian onartzen zituz-tela (umeek eta guzti)! Familiakoentzat guztiz normala zen egoerahori, baina maitaleentzat ez zen horren ulergarria. Errealitateraekarrita ezinezkoa dirudi, ezta? Nik zera pentsatu dut: “Tira, fil-meetako kontuak…” Dena dela, gizonaren maitaleak emakume-arenari azalpena eman dio eszena batean: “Zer da bizitza?Momentuz beteriko bilduma bat. Horregatik, zergatik ezin dituguhorrelako egoerak ere bizi eta bilduma horretara gehitu? Zer dutxarra horrek?” Horrekin ez dut esan nahi horrelako amodio kon-

tuen aldekoa naizenik edo ez naizenik, baizik eta bizitzaren in-terpretazio hori gustatu zaidala. Askotan entzundako kontzeptuada bizitza unez beteriko bilduma dela, baina orain ulertu dutondo, bere osotasunean. Gainera momentuak ez al dira pertso-nak? Hau da, momentu bereziak ez al dira berezi inguruan izanditugun pertsonengatik?

Bestalde, emakumearen maitalea idazlea zen eta esaldi ho-nekin eman dio amaiera istorioari: “Every story, whatever it mightbe, is written for one reader” (Istorio guztiak, direnak direla ere,hartzaile batentzat idatziak dira). Eta egia da. Testu eta istorioguztiek dute hartzaile jakin bat, nahiz eta ohartzen ez garen. Ho-rrek ez du esan nahi hartzailea gu geu izan ezin gaitezkenik,baina amaierako hartzailea ziur nago beste norbait izango dela,gu ohartu ez arren buruan dugun pertsona hori. Ni konturatu naiznor den gaurko testu honen “ezkutuko hartzailea”. Eta zurea,Nerea, nor ote da?

“Maiz, momentuak baino garrantzitsuagoa da zurekin zein dagoen une hori bizitzeko”

ZOZOAK BELEARI

1026 alea:Maquetación 1 09/03/17 12:58 Página 3

IRITZIA

Kalebarren plaza, 2 - 20870 ELGOIBAR943 744 112

Publizitatea: 943 743 704 [email protected]

[email protected]

BARRENek bere gain hartzen du espazio arazoengatik iragar-kiak lekuz aldatzeko eskubidea. BARRENek ez du bere gainhartzen Iritzia, Zozoak Beleari eta eskutitzak ataletan adiera-zitakoen erantzukizunik. KOORDINATZAILEA Ainhoa AndonegiKAZETARIAK Ainhoa Andonegi, Asier Orbea, Ainara ArgoitiaHIZKUNTZA ARDURADUNA Ainara Argoitia PUBLIZITATEA Leire RubioMAKETATZAILEA Zaloa Arnaiz ATARI DIGITALEKO ARLO TEKNIKOARENARDURADUNA Aitor Lauzirika ADMINISTRARIAK Amaia Arrizaba-laga, Nerea Osoro KOLABORATZAILEAK Garazi Ayesta, NoraHadi, Ibon Serrano, Arkaitz Irureta, Nora Kortaberria, NereaGurrutxaga, Andoitz Agirregomezkorta, Abel Arriaga, InmaMugertza, Ander Izagirre, Ana Alberdi, Eneko Iturbe, Eire Vila,Mikel Olaizola, Manu Sanchez, Unai Villena, Iosu Juaristi, Ain-hoa Lendinez, Iñigo Lamelas, Jose Luis Azpillaga, Julen An-sola, Edurne Izagirre, Alain Ulazia, Paula Heras, EnetzEzenarro, Jesus Jimenez, Mikel Artola, Iñaki Odriozola, AnderMujika, Ander Soraluze, Arantza Etxeberria, Irati Agirreazal-degi, Maddi Mendibil, Haizea Beristain INPRIMATEGIA GertuKoop.E. TIRADA 4.860 ale LEGE GORDAILUA SS-1.038/92ISSN 1138-1855

ARGITARATZAILEA:

LAGUNTZAILEAK:

(Hezkuntza Politikarako Sailburuordetzak) diruz lagundua

BABESLEA:

Ez da erraza agur esateko denborahartzea, galera neurtu, geure proze-suaren kontzientzia hartu eta sortzen

zaigun keinu sinbolikoa aurrera erama-teko. Denerako protokoloak sortzen di-tugu, estandarrak, “normalak” etanormatiboak.

Aldaketei aurre egiten diegu besteedozein egitekori bezala: antolatu, pro-gramatu, eta bete. Baina kontuan hartzenal dugu prozesu emozionala? Kontzienteal gara gure barrenak ez duela gure bu-ruaren erritmo berdina?

Pertsonok, zentzu batean, zergatiei

erantzuna bilatzeko beha-rra daukagu, baina batzue-tan, ez dago erantzunik,gertatua onartzea besterikez da gelditzen, eta ez da

prozesu erraza izaten. Emo-zioa sentitu, identifikatu, onartu

eta elaboratzeko prozesua pertso-nala da, norberarena. Eta horretarako

denbora eta espazio seguru bat behar di-tugu; hitz egokiak esango dizkigun nor-bait baino gehiago gure prozesua onartueta errespetatuko duen norbaiten gertuta-suna behar dugu.

Gaur “arraro” sumatzen bazara, ezepaitu, ez saiatu logika bilatzen (hura hilzela bi urte badira, eta orain triste? Duela

sei hilabete aldatu zenuela lanez eta orainigarri duzula antsietatea?), barne proze-suak ez doaz gertaeren egutegiarekin ba-tera, eta ez dira linealak izaten,gorabeheratsuak baizik. Gertatu berri de-nean, askotan egoerari eutsi nahi izatendiogu eta horretarako martxan jartzengara; batzuetan beharrezkoa da hori,baina momenturen batean azalarazikoda barruko emozioa.

Ikas dezagun prozesu emozionalakzaintzen, fisikoak zaintzen ikasten dugunmoduan; gripea dugunean atsedenahartu behar dugun bezala prozesuariaurre egiteko, tristura edo antsietatea su-matzen dugunean benetako lagunen kon-painian kalitatezko denbora pasatzekoordua da, edo sosegua ematen digunitsas bazterretik pasio bat ematekoa.Hemen ez dute balio formula estandarrek;batzuek musika behar dute, barne aho-tsak ateratzeko; besteek, mendia; batzuekelkarrizketa behar dute, eta besteek, orrizuria. Eman baimena zeure buruari for-mula propioa bilatzeko.

Agur esatea

EDURNE EIZAGIRRE

“Ikas dezagun prozesuemozionalak zaintzen,fisikoak zaintzen ikasten

dugun moduan”

Psikologoa

4


GUTUNAK 5

u ‘ARAUDIA BETZERA GOAZ’, DIOTE UDALTZAINEK.

Gaurtik, 2017ko martxoaren 6tik, El-goibarko txakurrak sokatik helduta era-man behar ditugu.

Eta diot nik: araudia hortara muga-tzen al da? Non egoten dira udaltzainakpuntako orduetan eta gure haurrak esko-lara sartzen edo handik irteten diren or-duetan? A bai, araudia betearaztenegoten dira, baina soilik Ikastola pa-rean, Herri Eskola parera ez direlako iris-ten (betetzen ez den lehenengo araua).

Eta hitz egin dezagun biribilguneez.Maalakoan beti daude autoak aparka-tuta. Noiztik aparka daiteke biribilgunebatean? Taxi-jabeek bai, baina gaine-rako guztiek? (horra hor urratzen denbeste arau bat)

Eta aipa dezagun PSOEk Urazandindaukan egoitza parean gertatzen dena.Non daude udaltzainak poteo ordue-tan? (eta poteoa egun osokoa da han).Pare horretan, STOP gainean eta ‘utzipasatzen’ markaren gainean aparkatzendituzte autoak egunero, zirkulazioa oz-

topatuz. (urratzen den beste arau bat)Baina, jakina, zuk, txakurraren jabe

zaren horrek, txakurra lotuta eramanbehar duzu beti, baita mendian ere, etahori dena legez duzula (txip-a, baku-nak…)

Araudian jasota dago, era berean,gehienez denbora jakin bat egon daite-keela auto bat leku berean aparkatuta.Bada, Santa Klaran auto batek bi urtetikgora daramatza leku berean, zepoa ja-rrita. Zer, horrek ez dio ardura?

Ondotxo dakigu arauak betetzekodaudela, baina denak, eta ez pertsonajakin batzuei interesatzen zaizkienak ba-karrik.

Suposatzen da Elgoibarko Udalakbaduela garabi bat, denok ikusten dugu-lako pasatzen, baina ez du zerbitzurikematen, horrek Udaltzaingoa eta herrita-rrak aurrez aurre jartzea ekarriko lukee-lako.

Horregatik, gu, animalia-jabeak kon-paraziozko bidegabekerian sentitzengara beste herritar batzuekiko, udaltzai-nek denbora galtzen dutelako gure txa-

kurrekin arau barregarriak betearazteneta beste batzuei Elgoibarko zirkulazioatrabatzea baimentzen dietelako.

Lucia Molina

BARRENek ez du bere gain hartzen IRITZIA eta ESKUTITZAK ataletan adierazitakoen erantzukizunik. Eskutitzak ondo identifikatuta egonbehar dute. Ez ahaztu izen-abizenak, NANa eta telefonoa jartzea. Bidali helbide honetara: [email protected]

ESKUTITZEI BURUZKO ARAUDIA

BARRENen edozein gutun argitaratu ahal izateko, honako baldintzahauek bete beharko ditu nahitaez:

1. Eskutitz guztiek identifikatuak egon behar dute: izen-abizenak,telefono zenbakia eta NAN zenbakia derrigorrezkoak dira.2. 1.500 karaktere izan behar ditu gehienez eskutitzak.3.Eskutitzak izen-abizenen inizialekin edota izen-abizenekinargitaratuko dira. Ezizenarekin ezingo dira sinatu gutunak. Onartuegingo ditugu identifikagarriak diren taldeak: “Ikastolakoirakasleak”, esaterako. Bestalde, sinatzailearekin batera bestelagun batzuk ere daudenean, hauek ere identifikatuta egon behardute.4. Pertsona eta erakundeek gutun-egilearen izen-abizenak jakitekoeskubidea izango dute gutun horretan euren izena aipatu edoerreferentziaren bat egiten bada eta gutuna inizialekin sinatutabadago.5. Ez dira onartuko: biraoak, gutun iraingarriak eta errespetu faltazidatzitakoak, buzoneatzeko edo kale banaketa egiteko idatzitakoidazkiak, pertsona eta erakundeei zuzenduriko mehatxuak…6. Ez dugu gazteleraz datorren eskutitzik argitaratuko.


MOTZIAN6

Borroka feminista, plazara

Emakumeek, emakume izate-agatik bakarrik, sufritzenduten bazterketa eta indar-

keria salatu zuten eguaztenean,Martxoaren 8an, Elgoibarren etaMendaron egin ziren ekintza etamobilizazioetan. Eta aldarrika-pen hori bera eraman zutenehunka emakumek –tartean Elgoi-barko eta Mendaroko 53 emaku-mek– igandean Donostiara,lilatoira. Emakumea bistarazi, ge-nero ezberdintasuna ikasia delaagerian utzi eta berdintasunarenaldeko borrokan indarrak batunahi izan dituzte bateko eta bes-teko antolatzaileek. Mendaron,adibidez, parte-hartzea eta per-formancea uztartu zituen ekintzaegin zuten, Mendaroko TratuOnen Aldeko Taldeak antolatuta.Gizonen eta emakumeen artekoeskubide berdintasuna aldarrika-tzeko eta emakumeen artean el-kartasuna agertzeko, koloreezberdineko artileak trukatu zituz-ten plazan, sare handi bat osa-tuz.

Elgoibarren, berriz, elkarreta-ratzea eta Martxa Morea egin zi-tuzten, Emakumeen Kontseiluakantolatuta. 2014ko azaroaren25ean antolatu zuten lehenen-goz Martxa Morea Elgoibarren,indarkeria matxista salatzeko.Ondoren, eta Elgoibarko ema-kume ezkertiar eta euskalduntalde batek deituta, talde argaz-kia atera zuten Kultur Etxe pa-rean. Zapalkuntzak hirukoitzakere izan daitezkeela ohartarazizuten, Angela Davisen teoriare-kin bat eginez, eta salatu zutenaldi berean azpiratuak direlaeuskaldun gisa, emakume gisaeta ezkertiar gisa.

Korrikedadako emakumeak, Lilatoian.

Martxa morea egin zuten eguaztenean Elgoibarren.

Emakume ezkertiar eta euskaldunen erkarretaratzea Elgoibarko Kultur Etxe aurrean.

Kolore ezberdinetako artile sarea egin zuten Mendaron.


ELKARRIZKETA 7

“Aztertzea bezain garrantzitsua da dibulgazioa zientzian”

Biologia ikasketak egin zituen Antton Alberdik (Elgoibar, 1987) EHUn, eta horren ostean, Biodibertsitateari eta Ekosistemen kudeaketari buruzkomasterra egin zuen. 2014an, berriz, ‘Plecotus macrobullaris belarrihandi alpetarraren ekologia eta eboluzioa’ izeneko tesia defendatu zuen, etaiaz, tesi horri buruzko dibulgazio testu bati esker CAF Elhuyar saria jaso zuen. Egun, Kopenhageko Geogenetikako Institutuan dihardu zientziaazterketa lanetan, doktoretza osteko beka batekin. Hamar bat eguneko oporraldia aprobetxatu du Euskal Herrira bisitan etortzeko, eta bidebatez, Morkaikoren zientzia eta mendia uztartzeko hitzaldi zikloan parte hartu du.

w Biologia ikasketak egin zenituenEHUn. Nola iritsi zinen saguzarren mun-dura?

Biologia ikasketak bukatu aurretik hasinintzen horretan. EHUn talde bat dago sa-guzarren ikerketan aritzen dena, eta haie-kin hasi nintzen. Gero, tesia ere horriburuz egin nuen, eta 2016. urte hasieratikDanimarkan nago saguzarrekin zerikusiaduen ikerketa batean, baina aurretik egin-dakoaren antzik ez duen lan bat egiten.

Egia da saguzarren gaia ez zela nik neukaukeratutako kontua izan. Aukera suertatuzitzaidan, eta behin saguzarrekin laneanhasi nintzenean, oso gustura sentitu nin-tzen. Gauza berri pila bat ikasteko aukeraeman dit. w Tesia Saguzar Belarrihandi Alpeta-rrari buruzkoa egin duzu. Zein izan datesiaren lan ildoa?

2003an espezie berria deskubrituzen Europan, Saguzar Alpetar Bela-

rrihandia. Ordura arte ez genekien ezerespezie horri buruz. Nire zeregina izanzen horri buruzko ahalik eta informaziogehiena lortzea: animalia horren bizimo-dua, jatorria eta ingurunearekin zeukanerlazioa aztertu nahi genituen, berezikijakiteko noiztik zegoen gure artean etaazken milaka urteotan izan diren klimaaldaketen eraginez nolako eboluzioaizan duen. Espezie alpetarra da, eta sa-guzarren artean goi mendietan bizi den

- AINHOA ANDONEGI -

u ANTTON ALBERDI BIOLOGOA


ELKARRIZKETA8

bakarra da. Lau urte pasatu nituen lanhorretan.w Orain Danimarkan zaude, Kopenha-geko Geogenetika Institutuan. Zertandiharduzu?

Saguzarren aintzinako gorotzak azter-tzen nabil orain. Europan 35 saguzar es-pezie inguru daude, eta erdia gutxigorabehera kobazuloetan gordetzen dira.Hori dela-eta, pentsatzen nuen egongo zi-rela saguzarren kaken depositoak, izanere, talde handitan biltzen dira kobazulo-etan eta urteak pasa ditzakete egunero-egunero kaka leku berean egiten.Pentsatzen nuen pilaketa horiek informa-zio geologiko eta biologiko handia gor-deko zutela, Europan azken milakaurteetan gertatu diren aldaketak azaltzekobaliagarria izango zena. Klima aldaketekhabitatean izan duten eragina aztertzendugu batetik, eta, bestetik, saguzarrek al-daketa horiei nola erantzun dieten. Proiek-tuaren helburua da ikustea azken 10.000urteetan nola aldatu diren klima eta habi-tat-a Europan, eta aldaketa horiek nolaeragin duten saguzarrengan: saguzarrenespezieak non zeuden garai bakoitzean,nola mugitu diren, beraien dieta nola al-datu den, eta beraien hesteetako mikroor-ganismoak ere nola aldatu diren. w Nola aztertzen dituzue kakak?

Gorotz pilaketak ez dira toki errazetanegoten, eta kobazulo barruetan alda-mioak ere jarri behar izan ditugu. Orainarte aurkitu dugun gorotz pilaketa han-diena hiru metro pasakoa izan da. Ba-tzuetan oso solidifikatuta egoten diragorotzak eta posible izaten da gaineraigotzea, baina normalean hondoratu egi-ten zara eta ez da posible. Hortaz, tek-nika desberdinak erabiltzen ditugu, bainabeti laginketa bertikalak egiten ditugu.Orain arteko sakonena hiru metro pasa-koa izan da, eta sakonera horretan aurkituditugu 10.000 urteko segidak geruzetanestratifikatuta. Horri esker jakin dezakeguzein saguzar espezie egon diren bertan,zer jan duten eta zein mikroorganismo zi-tuzten hesteetan. DNA aztertzen dugu,eta horri esker ateratzen dugu informa-zioa. Horrez gain, isotopoen bitartez

jakin dezakegu 10.000 urteotan leku ba-koitzeko tenperatura eta flora nola aldatudiren. Azken batean, komunitate oso batEuropa Hegoaldean nola aldatu denjakin dezakegu, ikerketa Portugalen, Es-painian, Serbian eta Bulgarian lagindududalako. Leku bakoitzaren arabera bal-dintza desberdinak aurkitu ditugu eta zail-tasun handienetarikoa horixe izan da,lagin mota desberdinetara egokitzea. La-ginak baldintza hotzetan mantendu beharizaten dira, bestela ez dute balio, etakontu handiz ibili behar izaten dugu. Gai-nera saguzarrei kalterik egin gabe saia-tzen gara azterketa horiek egiten, beraiekirteten diren orduan aritzen gara gu la-nean, gauez gehienetan, eta kontu han-diz. Europan bi espezie diradominanteak, eta bereziki horiek aztertuditugu, baina zenbait lekutan beste espe-zie batzuen laginak ere aurkitu ditugu. w Saguzarrei buruzko zenbait informa-zio oso zabalduta daude, esate bate-rako, ez dutela ikusten. Horrelakozenbat kontu dira okerrak?

Saguzarren kasuan hiru gaizki-ulertunagusi daude, oro har. Bata ikusmena-rena da; jendeak uste du itsuak direla,baina saguzarrek gu bezain ondo edo

hobeto ikusten dute. Sonar sistema dute:ahotik edo sudurretik botatzen dituzte soi-nuak eta haien oihartzuna jasoz orientatudaitezke, baina ez dute ikusmena galdu.Iluntasunean orientatzeko ahalmena dau-kate, baina argitasuna ere erabiltzendute, eta zenbait espezie egunez ere ibil-tzen dira. Bigarrena da saguzarra ez delaespezie bakarra. 1.300 saguzar espeziedaude mundu guztian, eta beraien arteanoso desberdinak dira gainera. Eta azkenada jendeak uste duela saguzarrak anima-lia arriskutsuak eta zikinak direla; gauzadesatseginekin lotzen dira normalean, etaguztiz kontrakoak dira. Saguzarrak ani-malia oso garbiak dira. Eta laugarren batere aipatuko nuke: Europan ez dagoodola xurgatzen duen saguzarrik. 1.300espezietatik hiruk bakarrik xurgatzen duteodola eta Ameriketan bizi dira. Dracula-ren kontuarekin espezie guztiek hiru horienfama hartu dute. w Nolatan hartu zenuen Danimarka-rako bidea? Euskal Herrian baino au-kera gehiago dago atzerrian zientziaazterketarako?

Tesia egin nuenean hiru hilabetezegon nintzen Kopenhageko Institutuan la-nean, eta asko gustatu zitzaizkidan labo-rategia, lantaldea eta lan egiteko modua.Garbi neukan tesia amaitu ondoren harajoan nahi nuela, eta tesia amaitu nueneandoktorego osteko beka eskatu nuen Dani-markan lan egiteko. Bi urterako beka osoona eman zidaten. Hileroko soldata etaproiektua garatzeko dirua eman zidaten.Beka ezinhobea! Zorte handia izan dut.Soldataz gain, lanerako 100.000 euro

“1.300 saguzar espezie daude munduguztian, eta beraien

artean oso desberdinak dira”


ELKARRIZKETA 9

eman zizkidaten. Euskal Herrian eta Espai-nian ez dago horrelako bekarik; alor ho-rretan alde handia dago. Eta teknikoki ereEuskal Herrian ez litzateke posible izango.DNA zaharrak aztertzen ditugu, eta bal-dintza oso zehatzetan lan egin behar da.Ni nagoen laborategiak horretarako au-kera ematen du, antzinako gizaki eta ani-malien DNAk aztertzeko prestatutadagoelako. Nazioarteko lantaldea dagurea, 35 lagun gaude taldean, munduguztiko 100 lagun baino gehiago gaudedepartamentuan eta proiektuak ere mundumailakoak dira. w Iaz CAF Elhuyar saria eman zizutentesi lanaren dibulgazio testu bategatik.Zein garrantzia dauka zuretzat zientziadibulgazioak?

Aztertzea bera bezain garrantzitsuada dibulgazioa. Garbi daukat zientziaegin gabe ez dagoela dibulgaziorik,baina garbi daukat baita ere zientzia di-bulgatu gabe, zientzia egiteak ez daukalazentzu handirik. Egiten dugun lan guztiazabaltzea garrantzitsua da. Beketan etalortzen ditugun lanetan gero eta garrantziagehiago ematen zaio dibulgazioari,baina oraindik ez zaio ematen aztertzearibeste. Nik gustura egiten dut, egin beharden gauza bat da, baina egin nahiko nu-keena baino gutxiago egiten dut. Azkenbatean dibulgazioak ez digu jaten ema-ten, laborategiko lanak eta zientzia artzer-tzeak ematen du dirua. w Aurrera begira, zein dira zure as-moak?

Gustatuko litzaidake zientzia mun-

duan jarraitzea eta zientziatik bizi ahalizatea. Posible bada, baina malgutasunhandia eskatzen du. Momentu honetansaguzarrekin baino gehiago ari naiz hes-teetako mikroorganismoek animalietanduten eragina aztertzen. Beste proiektubatzuetan ere banabil, baina hau da nireproiektu nagusia eta etorkizunean ere lanhorrekin jarraitu nahi nuke. Azken ba-tean, hesteetako florak animaliei inguru-nera egokitzen nola ahalbidetzen dienaztertzen dut. Ikusi nahi dugu denboraneta espazioan nola aldatu diren hestee-tako mikroorganismoak ingurunea alda-tzearekin batera, ulertzeko aldaketahoriek zein onura eman dieten saguzarreileku bakoitzeko eta garai bakoitzeko bal-dintzetara egokitzeko. w Publikoki salatu zenuten zure biko-tekideak eta biok emakumezkoek di-tuzten zailtasunak doktorego ostekobekak eskuratzeko, adin horretanemakume askok ama izatea erabaki-tzen dutelako. Nola amaitu zen kontuhura?

Kontua zen Eusko Jaurlaritzako bekaeskatzeko elkarrizketa pertsonala eginbehar zela, eta elkarrizketa hori aurrezaurrekoa izan behar zela. Elkarrizketaizan behar zen egunaren bueltan guresemea jaioko zenez, nire bikotekideakagian ezin izango zuen elkarrizketarajoan, eta eguna aldatzeko eskatu ge-nuen. Ezetz erantzun ziguten, ezin zigu-tela elkarrizketa egunez aldatu,oinarrietan horrela jasota zegoelako etabestela norbaitek deialdi guztia inpugna-

tzeko aukera izan zezakeelako. Umeajaio eta bi egunera joan ginen nire nes-kalaguna, umea eta hirurok elkarrizke-tara. Azkenean biok lortu genituen bibeka, bai Eusko Jaurlaritzakoa eta baitaDanimarkakoa ere, eta bigarrengoak ho-beak zirenez, Eusko Jaurlaritzako bekeiuko egin genien. Danimarkan eskaintzenziguten soldata hiru aldiz handiagoazen, eta soldataz gain, bioi eman zigu-ten proiektua gure kabuz garatzekodirua. Oso pozik gaude. Guk zorteaizan dugu, biok gremio berean lan egi-ten dugulako eta biok izan dugulako Da-nimarkara joateko aukera, bainabestela, normalean emakumeak uko egi-ten dio zientziari umea zaintzeko. Zien-tziaren munduan gizonezkoak diranagusi, doktoretza osteko bekak eska-tzeko adinean emakume askok haurdungeratzea erabakitzen dutelako. Gurelantaldean bertan, masterreko eta dokto-radutzako ikasleen artean %75 emaku-mezkoak dira, eta dokotorego osteanportzentaje hori irauli egiten da. Zien-tzian lehia handia dago, eta aurrera egi-teko modu bakarra ingurukoekinlehiatzea da, eta horrek dedikazio han-dia eskatzen du. Gauzak hasi dira alda-tzen eta hobetzen, baina poliki. EuskoJaurlaritzarekin gertatu zitzaigunaren on-doren, oinarriak aldatu dituzte, etaazken deialdian jasota dago pisuzkoarrazoi bategatik elkarrizketara joatekoaukerarik ez duenak telefonoz edoSkype bitartez egiteko aukera izangoduela. Poz handia hartu genuen.


KULTURA10

Bigarren kontzertua zuen barixakukoa Debabarreneko Orfe-oiak. Eibarren eskaini zuten estreinakoa azaroan, eta orain,Herriko Antzokian zuten zita, Elgoibarko publikoarekin. Or-

feoiko kideak urduri zeuden, baina Jose Miguel Laskurain orfeoikozuzendariak esandakoaren arabera, estreinaldian baino la-saiago. Debabarreneko orkestra sinfonikoa eta Inazio Bereziartuaeta Bergarako musika eskoletako ikasleak ere oholtzan izangoziren, orfeoiari laguntzen. Eta dena primeran irten zen, musikaridagokionean: “Orfeoiak maila bikaina eman zuen, eta ikusleen-gandik jaso genituen kritikak oso onak izan ziren”. Hala ere, aran-tza txiki bat geratu zaio Laskurain maisuari: “Oraingoan ere, ezdugu publiko nahikoa erakarri”. 120 bat lagun batu ziren HerrikoAntzokian orfeoiaren kontzertuaz gozatzeko, eta gehiago esperozuten. Laskurain zuzendariak uste du kultur ekintzen tendentzia oro-korra dela, hau da, jendea ez dela kultur ekialdietara joaten:“Udal Musika Bandak Herriko Antzokia betetzen du, hori egiada. Elgoibartarrak fidelak dira Musika Bandarekin, TxominMujikak oso kontzertu bereziak prestatzen dituelako, bainagainerako kultur ikuskizunetara jende gutxi joaten da”. Ikuslefaltak “desmotibazioa” sortzen du, baina orfeoiak lanean ja-rraituko du, aurrerantzean antzokiak betetzeko ilusioarekin.

Datozen hilabeteetan hainbat kontzertu eskainiko dituzte:Maiatzean Eibarren eskainiko du kontzertua orkestrak etaIñigo Cearsolo elgoibartarrak zuzenduko du saioa: “Orkestrazuzendaritza ikasketak egiten dihardu elgoibartarrak, eta

praktikak egiteko modu bat da”. Orfeoiak, bestalde, ekai-nean eskainiko du kontzertua, baina ikuslego zabalagoaren-gana iristeko helburuarekin, obra sinfonikoez gain bestemusika mota batzuetako abestiak ere abestuko dituzte. Etaazaroan, Santa Zezilia egunaren harira, bi egiturek elkarrekineskainiko dute kontzertua.

Orkestra eta orfeoia paraleloanOrain dela urtebete sortu zuen Laskurainek Debabarreneko

orkestra sinfonikoa, eta paraleloan hasi zen orfeoia sortzekolanetan ere. Bi egitura independente, baina osagarri dira.Biak jaio dira, eta estreinatu dituzte jendaurrean. Hemendikaurrera bi taldeak sendotzea da helburua. Orkestran 35 mu-sikari daude une honetan. Soka instrumentuen beharra dute,eta epe motzean taldea osatzeko lanetan dabiltza. Orfeoiaridagokionez, bestalde, 30 bat lagunek osatzen dute taldea,baina ateak irekita daude parte hartu nahi duenarentzat. Kasuhorretan abesten jakitea nahikoa da. Laskurainek berak esandu egungo musikari gehienek ez daukatela musika ikasketariketa askok ez dakitela partiturarik irakurtzen, baina “primeran”moldatzen direla: “Horixe da orfeoiaren meritu handienetari-koa. Musikarik irakurtzen jakin gabe abesten dakien jendetalde bat bildu eta soinu ona ateratzea”. Orfeoiko ateak,beraz, zabalik daude nahi duenarentzat. Hamabostean behinegiten dituzte entseguak, asteburuetan.

Elgoibarren ere aurkeztu duteDebabarreneko orfeoia


11KULTURA

‘Nomofobikak’ antzerkia taularatuko dutegaur, Herriko Antzokian

Sustrai akordeoi taldearenkontzertua, bihar

Martxoaren 8aren harira, Sustraiakordeoi taldearen kontzertua antolatudu Haizea emakume taldeak biharko.Kultur Etxeko sotoan izango da emanal-dia 12:30etik aurrera, eta gero, baz-karia egingo dute Karakate jatetxean.

Sukaldaritza tailerra familian, hilaren 18anFamiliaren hizkuntza transmisioa lan-

tzeko helburuarekin Sukaldaritza Taile-rra Familian antolatu duAtxutxiamaikaren Elgoibarko IzarrarenKiribilduz egitasmoak Udalarekin lanki-detzan, HH4-LH3 adin tarteko umeen-tzako eta euren gurasoentzako.Martxoaren 18an egingo dute,10:00etatik 13:00etara. Izena ema-teko azken eguna martxoaren 15aizango da. 943 741 626 telefonoaneskuratu dezakezu informazio gehiago.

Ate irekiak hilaren 25eanSan Pedro elkartean

Idotorbeko San Pedro elkarteakbazkide berriak behar ditu, eta horrenharira, ateak irekitzeko eguna antolatudute martxoaren 25erako, interesatuekelkartea gertutik ezagutu dezaten. Baz-kide izateko baldintza bakarra auzoa-rekin harremana izatea da.Interesatuek [email protected] helbidera idatzi dezakete.

Aingeru Guarda eguna izan zenmartxoaren 1a, eta horren harira, mezaospatu zuten Mendaroko Aingeru Guar-dakoaren ermitan joan zen domekan.Mezarekin hasi ziren ospakizunak eta tri-kitilariek eta bertsolariek girotu zuten me-zaostea. Gero, herri kirol saioa eskainizuten.

Olatz Beobide, Amaia Lizarralde eta Belen Cruz dira nomofobikak eta Sa-rean Kateatuak daude. Nomofobia aitzakiatzat hartuta, hiru emakumekikusleekin batera terapia bati egingo diote aurre. Hasteko elkarrekin test

bat egingo dute menpekotasuna zenbatekoa den neurtzeko. 2016ko otsailean sortuzuten antzerkia Poltsiko Antzerkirako eta saria ere jaso zuten. Elgoibarko Herriko An-tzokian taularatuko dute obra gaur, 20:30etik aurrera.

Giro onean joan dira Aingeru Guardako jaiak

Errefuxiatuen arazoek bere horretan jarraitzen dutela salatu du Elgoibarko 2-dean B-rotuz taldeak. Hori dela-eta, kultura eta elkartasuna uztartuko dituen Iluntze Solidarioa eki-mena antolatu dute martxoaren 30erako. Elgoibarko Herriko Antzokian izango daemanaldia. Lehenik, Wait, just wait izeneko dokumentala eskainiko dute. Javi Julio (Do-nostia, 1978) argazkilariak errefuxiatuen egoera salatzeko egindako dokumentala da.

Dokumentalaren emanaldiaren ostean, kontzertua emango du Izaro (Izaro Andes Ze-laieta, 1993, Mallabia) abeslariak. Izarok duela bi urte jarri zuen berak konposatutakolehen abestia sarean, Paradise izenekoa, eta gero, Om diskoa argitaratu zuen. Sarrerak10 euroan salduko dituzte aurrez, eta 12 euroan, lehiatilan.

‘Iluntze solidarioa’ antolatu du 2-dean B-rotuz taldeak martxoaren 30erako


ELKARRIZKETA12

“Euskara aplikazio bat da, eta ez sistema eragilea”

‘Euskaratik eta euskaraz, herri hau sortzen’ izenburuko hitzaldia eskaini zuten joan zen eguaztenean Uxue Alberdi eta Maialen Lujanbio ber-tsolariek, elkarrizketa formatoan. Elgoibarko Izarra Euskaltzaleon Topaguneak antolatu zuen saioa, Elgoibarko Udalarekin lankidetzan eta Gi-puzkoako Foru Aldundiaren diru laguntzarekin, eta Kultur Etxeko hitzaldi gela bete egin zen. Bertsolaritzatik abiatuta, euskararen ingurukokezkez galdetu zion Alberdik Lujanbiori, eta bertsotan erakutsi ohi duen zorroztasun eta dotoreziarekin erantzun zien hark galderei. Elkarrizketaharen laburpena ekarri dugu hona, baina nahi izanez gero, www.barren.eus-en duzue bertsio luzeagoa.

w Nola eragin du eta eragin izan dubertsolaritzak zure euskalduntasunarenkontzientzian?

Batetik, bertsolaritzak Euskal Herriaezagutzeko aukera eman dit. Nik,nerez, banuen sentiberatasun bat, ideo-logiara oraindik iritsi ez zen sentimendubat, eta bertsolaritzak eman dit hortansakontzeko aukera. Eta eman dit, baita

ere, euskaldun izateko eta euskara bizi-tzeko modu desberdinak ezagutzeko au-kera. Azpimarratu nahiko nuke hori,euskarari buruz hitz egiten dugunean,oso zaila izaten delako erretratu orokorbat egitea, egoera soziolinguistikoari da-gokionean Euskal Herrian lurralde, zo-nalde, auzo, eta hiri desberdin askodauzkagulako.

Bestetik, bertsolaritza euskaraz delagauza jakina da, eta nola ez duen berakegiten duena beste hizkuntza hegemonikobatean egiten duen seniderik, aukera izandu bere burua birsortzeko, besteekin kon-paratu beharrik gabe; homologazio bilaibili beharrik gabe. Hori da aztertu beharduguna: ea bertsolaritzaren ereduak balioduen bestelako jardunetarako.

u MAIALEN LUJANBIO BERTSOLARIA

- AINARA ARGOITIA -


ELKARRIZKETA 13

w Euskara ardatzean jartzearen garran-tzia azpimarratu izan duzu maiz. Zer daeuskara ardatzean jartzea? Zer esannahi duzu ‘euskaratik eta euskaraz’ dio-zunean?

Nik hori ilustratzeko marrazketarakokonpasaren irudia erabiltzen dut beti. Kon-pasak orratz bat izaten du, eta orratz horifinkatutakoan, zirkuluak marrazten dirabeste besoarekin. Eta jakina, orratz horizenbat eta finkoago sartuta egon, orduaneta lasaiago, errazago eta zabalago irekiahal izango dugu zirkulua. Bada, hizkun-tzarekin berdin. Guk orratza euskaransendo finkatuta baldin badaukagu, or-duan eta beldur gutxiago izango dugubeste hizkuntzetara zabaltzeko, ez dugu-lako gure oinarria galtzeko arriskurikizango. Hori bai, ardatza sendo finka-tzeak ez du esan nahi euskaran gotortubehar garenik; kontrakoa. Egin ditudan bi-daia, kolaborazio artistiko eta abarrakbeti euskaratik egin ditut, eta mundurairten banaiz, euskaraz kantatzen duda-lako izan da. Horrekin esan nahi dudanada eztabaidagarria dela mundura irtetekoingelesez, gazteleraz edo frantsesez eginbehar dela esatea.

Euskaratik esaten dudanean, euskalhizkuntzatik eta gure mundu erreferentzia-letik egitea esan nahi dut. Hau da, egiteageure ikuskeratik, besteen ispiluetan gureburuaren bila ibili beharrik gabe. w Zer esparrutan sumatzen duzu bere-ziki faltan euskara ardatzean jartzea?Politikan, adibidez?

Bai. Iruditzen zait, EAEn batez ere, iri-tsita gaudela euskararen nibel kosmetikominimo bat mantentzera. Korrekzioa man-tentzen da, eta leku batzuetan hori bainogehiago ere bai, baina euskara ez da fun-tzionamenduaren muinean sartzen. Al-derdi politikoek euskaraz funtzionatzen aldute? Gure komunikabideek euskaraz etaeuskaratik funtzionatzen al dute? Gizar-tean erreferentzialak diren pertsonek ere-dua ematen al dute? Gaur egun euskaraaplikazio bat da, eta ez sistema eragilea. w Euskara ardatzean jartzeko egitenden saiakera txikienari ere inposaketadeitzen zaio. Euskara inposatu edo de-

rrigortu gabe, ikusten duzu Euskal He-rria euskalduna egiteko aukerarik?

Zapaldua zapaltzaile bihurtzen duenjokaldi gaizto hori etengabe ikusten dugu,eta botereari dago lotua. Boterean da-goen horrek bihurtzen du bere diskurtsoazilegi eta bestearena ez zilegi. Botereandagoenak, edo errekonozimendu soziala,indarra edo zilegitasun soziala duen ho-rrek lortu dezake, bera elebakarra izanik,elebiduna zapaltzailetzat aurkeztea. Lor-tzen du elebiduna, doblea izanik, erdi ba-litz bezala tratatzea eta elebakarrazapaldua bihurtzea.

w Eta nola egin beraz?Zaila da zilegitasuna daukan masa

horren diskurtsoa desaktibatzea etahemen gertatzen ari dena agerian uztea.Independentzia hitz handia da, eta ezdakit nondik eta nola iritsiko garen horra,baina iruditzen zaidana da bakoitzakbere bizitzan, bere eremuan, euskaratiketa euskaraz bizitzeko egindako ahale-gina independentzia gauzatzeko moduadela, bere txikian. Iruditzen zait euskara-ren gaia gehiegizko amabilitatez tratatzendela plano politikoan. Nahi da euskarabultzatu, baina inor estutu gabe, eta aldebatetik ulertzekoa ere bada, erdaldungoguzti hori alde behar dugulako, ezin ditu-gulako uxatu, etsaitu; alde behar ditugu,ekarriko baldin baditugu, baina amabili-tatearen politika eterno horrekin lortzen arigaren emaitza txikia da.

Gure politikarientzat euskarak erakar-garri izan behar du beti, eta azkenean,hain erakargarri izan behar horretan, nahi-koa irudi xaloa eta beratua ematen dugu,batere ertzik eta nortasunik gabea. Eta ja-

kina, norberak bere burua eder ikusten ezduenean, nekez erakarriko du beste inor.Dena dela, ez dut uste euskararen bizirau-pena eta biziberritzea borondatearen etanorbanakoen esku bakarrik utzi behardenik. Politikak eta estrategiak behar dira,eta behartzearen “mamu” hori ere plante-atu beharko da noizbait. Politika ausarta-goak behar ditugu, baina horretarakoindar posizio batean egon behar dugu.Eta zilegitasun hori irabazi egin behardugu, baina garbi izanda nekez lortukodugula krakatekorik sortu gabe, inor dese-roso sentiarazi gabe. w Txantxangorria, ‘Pixka bat esmucho’, birusa... datozkit burura. Eus-kararen irudi ia infantilizatua ematenda instituzioetatik.

Jendeari gustatzeko sortutako irudiada, baina etengabe besteei gustatzeko aridena ez da batere gustagarri izaten. Horari gara erakarri nahian, eta geuk ere ezdugu sinisten saltzen duguna.w Iraultzei (independentismoari, feminis-moari...) ere traba zaie euskara?

Bai, independentzia, feminismoa...helburuak dira, eta euskara traba zaiguhelburura bidean. Badirudi sekulako ara-zoak sortzen dizkigula. Helburu handietaneuskara beti atera da galtzen; beti geldituda bigarren plano batean. Komunikazioalehenesten da, eta hainbesteko urgentziaketa hain arazo potoloak dauzkagu, hiz-kuntzaren gaia gero konpontzeko uztendugula beti. Denok topatu gara noizbaithalako egoera batean, eta aztertu be-harko genuke zenbateraino ari garenpraktikotasunez eta zenbateraino errazke-riaz. Guri beti izango zaigu zailagoa,bai, baina jakinaren gainean gaude, iritsigaren lekuraino ere horrela iritsi garelako.w Adierazkortasunaren mesedetan,hainbat erabaki hartzen ditugu:batua/euskalkia, euskañola... Nola bi-latzen duzu zuk adierazkortasuna?

Zorionez, bertsolaritza, oso plaza ez-berdinetara iritsi da, eta ezin duzu lekuguztietan ez hizkuntza ez tempo bera era-bili. Egokitu egin behar dugu tokian tokikopublikora. Bertsolariaren helburua beti dakomunikatzea, eta horretarako, prest egon

“Helburu handietaneuskara beti irten dagaltzen hemen; beti gelditu da bigarren

plano batean”


ELKARRIZKETA14

behar du bere edertasuna eta gozamenestetiko linguistiko hori pixka bat sakrifika-tzeko. Gaur egungo bertsogintza, leku as-kotan eta euskararen tradizio gutxiagoduten lekuetan, oso elementu bisualekinosatzen da; kontatu behar duzu publikoakikusiko dituen gauzak. w Taxuz entrenatzen ari al gara gazteakadierazkorrak izan daitezen esparruguztietan, ala bertso eskolara ekarribehar ditugu guztiak?

Nahiago genuke bertso eskolez gainleku gehiago baleude, baina seguru askoeuskarazko mota horretako lana egitenden leku bakarra bertso eskola da. Izatez,gure helburua bertsolariak sortzeaz ha-rago, bertso zaleak sortzea eta euskaraerabiliko eta gozatuko duten gazteak sor-tzea da. Argumentazioan jolasean eta tes-tuak eta pentsamenduak eder esannahian lan egin duen jende hori dena osoentrenatua dago gero kazetaritzarako,kulturgintzarako... Bertsolaritza, beraz, arida halako helburu linguistiko bat kimu be-rritzen. Hala ere, bertsolaritzak baditubere gabeziak erregistro aldetik, argot al-detik. Hori da lantzeko daukaguna. Horieginez lagunduko genuke erregistro uga-ritasun hori elikatzen, hainbestetan esatendena gazteek falta dutela.

Garbi dago euskara, erreminta fun-tzionala izanda, ez dela ezer gazteen-tzat; ez die askorako balio. Gazteekfuntzio praktikoaz haragoko zerbait bilatubehar dute hizkuntzan, etorriko baldin ba-dira. Tolestura gehiagoko hizkuntza behardugu. w Nola tratatzen gaituzte hedabideekeuskaldunok? Nola, euskara?

Euskara hutsezkoak aparte lagata,bi talde bereiziko nituzke: beren printzi-pioetan erdaldungoa euskarara erakar-tzea duten komunikabideak (EITB etaGara), eta komunikabide elebidunak,ez dutenak, a priori, printzipio ideolo-gikorik inor euskarara ekartzeko. Lehe-nengoak interesatzen zaizkit. Horieninguruan esango dizut bistan dena: ezdutela praktikara eramaten printzipioe-tan jasotakoa. Komunikazioaren edoaudientzien mesedetan, ETB2k eta

Radio Euskadik ez dute euskaratik pen-tsatzen eta ez dute beren programa eus-kal kultura ezagutarazteko egiten, etaezta jendea euskarazko mundura edoeuskarara erakartzeko ere. Oro har,edozein komunikabide espainolek egi-ten dutenetik oso gertuko zerbait egitendute. Hemengo erreferenteekin batzue-tan, baina horixe. Eta egin zenezakegazteleraz hemengo erdal hiztunei eus-kal kulturaren berri emateko, baina Eus-kal Herrian espainolez eta DavidBisbalen berri emateko mila kate dauz-kagu, bertakoak baino hobeak. Eta en-teaz ari naiz, baina kazetari batzuekere euskal kultura badenik ere ez dakite.

w Eta jartzen dituzte euskaldunak erde-raz hitz egiten.

Horrek zer logika dauka? Zentzuaikusiko nioke Radio Euskadiri, baldineta bidea emango balu erdaldunakeuskaldunen berri izan dezaten. Ka-leko elkarrizketetan ere, euskaldunakerderaz egiten jartzen ditu. Telebistaeta irratiko erdarazko kanalen fun-tzioak, izatekotan, beste batek izan be-harko luke. Uste dut bertsolariak garelaETB2n edo Radio Euskadin euskarazhitz egiten irten behar ez garen baka-rrak. Zergatik? Gure ardatza euskaradelako, eta guk bertsotan euskaraz egi-ten jarraituko dugunez, interesgarriadelako erdaldungoari guk geuk geurehitzetatik eta gazteleraz azaltzea zeregiten dugun. Aldiz, bere jarduna eus-kararekin hain lotua ez duen pertsonaerreferente horrek, adibidez Aritz Adu-riz batek, euskaraz egin beharko lukeerdarazko kanaletan.

w “EITB, Euskal Herriko erdalduneimundua euskaraz edo euskararantzerakusten ari ordez gehiegitan ari zaigueuskaldunoi, mundua delakoan, Espai-nia erakusten”. Zeuri entzuna da.

Gure hizkuntza eta gure kultura man-tendu nahi horretan, jende itxia garenustea txertatzen digute askotan. Hemengointelektualitate elebakarraren kontuak dirahoriek, eta irekitasunaren izenean, Gui-llermo Toledo, Reyes Prado eta halakoakerakusten dizkigute. Bila ari badira, za-baldu dezatela prisma, euskal jatorrikoakez daudelako Espainian edo Argentinanbakarrik. Espainia erakusten digute beti,eta gainera, iruditzen zaie mundu bat des-kubritzen ari zaizkigula, baina guk eza-gutzen dugu erdararen mundu hori. w Eta komunikabide elebidunek zerta-rako erabiltzen dute euskara?Kupo modura. DVk gehienez ere pilota,bertsoak eta euskal literatura emango ditueuskaraz, baina nik, garbi esanda,nahiago dut DVn gazteleraz irten, aukeraematen didalako erdaldungoarenganairisteko eta jende hori euskarara ekar-tzeko. Sekula ez zaie okurrituko BruceSpringsteeni egindako elkarrizketa bateuskaraz ematea eta Uxue Alberdiri egin-dakoa, gazteleraz. Kontzezio pintoresko-folkloriko moduko bat da euskara. w Eta nola eragiten digu horrek?

Egiten du bere lan sutila. Zuk eguneroirakurtzen baduzu Diario Vasco eta pilo-tako albistea eta kulturako orri erdi bat ba-karrik badaude euskaraz, irudituko zaizueuskal kultura txokokeria dela. w Euskaraz sortzen duzun aldetik, nolatratatzen zaituzte erdal hedabideek?Nola posizionatzen zara zu?

Oso diferentea da elkarrizketa horieuskal kultura zer den badakien norbaitek,norbait autorizatuak, egitea edo bertsola-ritzaz arrastorik izan ez eta bere buruarigarrantzia handia ematen dion batek egi-tea. Hala ere, txiki sentitzen zara norma-lean; paternalismoz hartzen zaituzte. Ni,linguistikoki doblea izanda, erdia banintzbezala tratatzeak amorrarazten nau. Ho-rrek eta ezezagutza horren performanceagoitik beherakoa izateak.

“Radio Euskadik ez du euskaratik

pentsatzen eta ez dulan egiten jendea

euskarara ekartzeko”


ASTEKO GAIA 15

Luzaro bizitzeko ez ei dago lasai bizitzea baino gauza hoberik.Estresak, buruhausteek eta nekeak zahartu egiten ei dute per-tsona; bizitza laburtu, baina zorionez, bizi-nahiak ere badu

bere zeresana. Galdetu bestela Domingo Armerori. Bizitzak ondozaildutako gizona da, “miseri handiak” bizitakoa, baina hala ere,100 urte bete zituen otsailaren 13an, mende oso bat. Etxekoekinguratuta igaro zuen eguna.

Altzairuzko aita duela dio haren seme Txominek. “Duela biurte gripearen kontrako txertoak ia eraman zuen. Zainketa Inten-tsiboen Unitatera sartu zuten ia, baina buelta eman zion”. Daukanadinerako, “gogor” dabil eta hori makina bat ebakuntza egin izandizkiotela. Gurpildun aulkia ere ekarri zion semeak nekatzen ze-nerako duela bi urte, baina amorrarazi zuen horrek aita. “‘Zerta-rako dakarzu hori?’. Ez neri adarrik jo!’ bota zidan. Duintasunabeste ezeren gainetik”. Aspaldiko urteetan elkarrekin bizi dira Do-nostian Domingo eta Txomin aita-semeak, baina urte luzez biziizan zen Domingo Elgoibarren, eta “oso estimutan” dauzka elgoi-bartarrak.

Cozarrekoa (Ciudad Real, Espainia) da sortzez, eta 36ko ge-rrak ekarri zuen Euskal Herrira. “Gure aita errepublikarra izan da,eta borrokarako sasoian harrapatu zuenez militarren altxamen-duak, frontera bidali zuten”, azaldu du Txominek. 18-19 urte zi-tuen, eta gorri izanda, gorriak ikusi zituen. Behin bainogehiagotan hartu zuten preso, eta Santoñako Penal del Duesokartzelan eta Ondarretako kartzelan (Donostia) ere hilabeteak eginzituen. “Ondarretatik Zegamara bidali zuten gero lanera, behar-tuta, hango lan-esparrura, eta Burgosko kartzelaren batean ereizan zuten preso, baina zehatz ez dakit esaten”. Aitaren gerragaraiko kontuez “informazio justua” dauka Txomin semeak, etahorretxen pena du. “Berandu hasi da gerraz berbetan. Burua gal-tzen hasi denean hasi da gaia ateratzen”. Gauean esnatu eta ge-rrako kontuez hasten zaio batzuetan semeari. “Sasoian atera izanbalu gai hau... pena da. Hemen, Euskal Herrian egin zieten go-gorren frankistei eta miseria batzuk kontatu izan dizkit, baina jus-tua”. Duela asko ez zela metrailak besoan egindako zauriaerakutsi zion. Domingok sekula ez zuen aurrez ezer aitatu etxeanhorren inguruan. Sinesgaitza ere egiten zaio Txomini aitak, “pa-satako kalamitate guztiak pasata” horrenbeste urte hartu izana.“Zaindu egin da. Ez dakit horrek zerikusi handirik daukan, bainaizatekotan, hori izango da sekretua”.

Lana eta familia _______________________________

Lanak bete du Domingoren bizitza. Lanak eta familiak. “Ez dugehiagorako denborarik ere izan. Etxeko gizona izan da, gizonzintzoa, eta oso bizitza sanoa egin du. Karta-jokoa eta futbolaizan dira bere pasioak”. Cozarretik Elgoibarrera iristen lehenaizan zen, baina asko izan dira gerora hark zabaldutako bidea

jarraitu dutenak. “Garai batean, abuztuko oporraldirako, autobusbete jende irteten zen Elgoibartik Cozarrera”.

Gazte utzi behar izan zuen bere herria Domingok, behartutagainera, eta Euskal Herriarekin “oso esker onekoa” da, semearenberbetan. “Ez du euskaraz ikasi, baina egin du ahalegina guk he-mengo kultura jaso genezan”. Milagros Bergara Iturrinorekin ez-kondu zen, mutrikuar “peto-petoarekin”, eta Ermuaranbiden jarriziren bizitzen. Irailaren 21eko etorbidea esaten zioten kale hariorduan, egun horretan sartu zirelako Francoren tropak Elgoibarren,eta gerora ONU ere deitu izan zaio auzoari, 60ko hamarkadan-eta kanpotik Elgoibarrera etorritako jende asko han pilatu zelako.“Gure etxean ere sartu-irten handia egoten zela oroitzen dut. Ahozahokoak ekartzen zuen jendea, eta halakoetan ohi denez, eurensorterrikoengana jotzen zuten hasieran”, esan du Txominek. ForjasElgoibarresas lantegian egin zuen lan aitak, zerren atalean, etasei seme-alaba izan zituzten Milagros eta biek: Fede, Jabier,Maria Amor, Milagros, Txomin eta Juan Carlos.

urte, mende oso batu


16 KIROLA

“Elur jausietan biktimak bizirik ateratzeko klabea denbora da”

Martxoaren 18ko astebururako mendi-eskiirteera antolatu du Morkaikok, eta horrenharira, elur behaketari eta elur jausien eza-gutzari buruzko hitzaldia antolatu du mar-txoaren 15erako. Jon Apodaka geologo etaelur arriskuetan adituak eskainiko du saioa.Hitzaldi teoriko-praktikoa izango da, oina-rrizkoa, eta neguan mendian ibiltzen den jen-deari zuzenduta dago. 19:00etan izango da,Kultur Etxeko hitzaldi gelan.

w Elur behaketa eta elur jausien ezagu-tzari buruzko hitzaldia eskainiko duzu.

Bai, neguan mendian ibiltzen den jen-dearentzako hitzaldia izango da. Geroeta gehiago dira neguan mendi ibilaldiakegiten dituztenak eskiekin, raketekin edokranpoiekin, eta gehienek gutxieneko se-gurtasun materiala eramaten duten arren,istripu kasuetan zer egin behar den azal-duko dugu hitzaldian. Azalpen teorikoezgain, elur jausi baten harrapatuta dagoenmendizale bat nola ateratzen duten era-kusten duen bideo praktikoa erakutsi etahorren gainean eztabaidatuko dugu.w Elur jausi edo istripu baten aurreannola jokatu beharko genuke?

Mendiko istripu bat udan nahiko errazkonpondu daiteke, baldintza hobeak di-relako eta denbora gehiago dagoelako.Baina neguan, eta bereziki elur jausien ka-suan, denbora da klabea. 15 minuturenostean biktima bizirik ateratzeko aukeraasko murrizten da. Ezinbestekoa da talde-kideek auto-erreskatea egitea, salbamentutaldeak iristerako beranduegi izan daite-keelako. Telefono estaldura badago, abi-sua eman behar da, baina mendianaskotan telefono estaldurarik ez da egoteneta ezin dugu denbora galdu.

w Zeintzuk dira auto-erreskate bat egi-teko eman beharreko pausoak?

Lehendabizi, elur jausien biktimak de-tektatzeko aparatua erabili behar da(arva) elurpean geratu den pertsona bi-latzeko. Gero zundatu egin behar da,zirkulu edo helize forman, eta azkenik,lurperatuta dagoen pertsona aurkitu du-gunean, pala erabiliko dugu, bainamodu ordenatu batean. Ezin da palahartu eta modu kaotiko batean elurrakentzen hasi, horrek prozesua motelduegingo lukeelako. w Zein motako istripuak izaten dira ohi-koenak?

Elur jausien arriskua apur bat mitifika-tuta dago. Izaten dira, bai, baina istripugehiago izaten dira izotzetan irrist eginda.Azkenaldian jende asko dabil negukomendi trabesiak egiten eta prebentzio kan-paina egokirik egin ezean, datozen urte-otan istripu masiboak gertatzeko arriskuadago. Askotan mendizaleak gara elur jau-siak sortzen ditugunak, oso gutxi dira

berez sortzen diren elur jausiak. Adibidezjoan zen astean Italian ere hori gertatuzen. Leku arriskutsua zen, eta 18 lagunpasatu ziren handik eta beraiek sortuzuten elur jausia. w Zein neurri hartu behar dira negukomendi trabesia bat egitera goazenean?

Metereologia eta elur jausi arriskuabegiratu behar da lehenengo. Gauregun informazio asko ematen da,baina askotan jendeak ez du begira-tzen, eta hori ezinbestekoa da. Horrezgain, zonaldeko mapa kartografikoakaztertzea ere garrantzitsua da, ibilaldiaondo planifikatzeko. Garrantzitsua dabaita ere taldea ondo ezagutzea. Ezda berdina mendiko gidari talde batedo talde hasiberria. Parametro horiekkontuan izan behar dira mendi trabesiaantolatzeko. Eta erreskaterako oina-rrizko materiala eraman behar da beti,hau da, arva, zunda eta pala. Gutxie-neko neurri horiek hartzeak arriskua gu-txitzen laguntzen du.

u JON APODAKA ELUR BEHAKETAN ETA ELUR JAUSIEN EZAGUTZAN ADITUA

- AINHOA ANDONEGI -


KIROLA 17

EmaitzakFUTBOLAHaundi 2 – Hondarribia 1 (Oho. erreg.)Elgoibar 1 – Gure Txokoa 2 (1. erreg.)Elgoibar 2 – Zumaiako 1 (Oho. jub.)Aretxabaleta 2 – Elgoibar 2 (Jub. 1. maila.)Ordizia 1 – Elgoibar 2 (Oho. kad.)Hondarribia A 3 – Elgoibar 3 (Inf. 1. maila.)Real Union 4 – Elgoibar 0 (Infantil Txiki)Elgoibar 19 – Eibartarrak B 2 (Aleb.)

ARETO FUTBOLAConcepto Egile 6 – Aurrera Vitoria 3 (Nazional B)

SASKIBALOIAViento Sur Elg. 68 – Soraluce Bergara K.E. 53

ESKUBALOIAAlcorta F.G. 27 – Bidasoa 28 (Senior giz.)Lauko 30 – Kukullaga 22 (Senior emak.)Salento 28 – Ormaiztegi 28 (Sen. giz.)Egia 25 – Beristain 28 (Jub. mut.)Bera Bera 23 – Tecnifuelle 22 (Jub. nesk.)Urkunde 27 – Pulpo 27 (Kad. mut.)Aloña 28 – C. Astigarraga 27 (Kad. nesk.)Cometel 25 – Tolosa 27 (Kad. nesk.)Brakys Pulpo 20 – Dario 16 (Kad. nesk.)Bera Bera 33 – Modeltek 26 (Inf. nesk.)Kalari Pulpo 23 – Pneumax 7 (Inf. nesk.)Bacalaos Alkorta 19 – Bidasoa 20 (Inf. nesk.)Amenabar B 22 – Murgil 21 (Inf. mut.)H. Txarriduna 34 – Arrasate 16 (Inf. mut.)

AgendaESKUBALOIA (Olaizaga Kiroldegian)Zapatua, 1110:00 Modeltek – Egia (Inf. nesk)11:15 Murgil – Usurbil (Inf. mut.)12:30 Bankoa – Caribe (Kad. mut.)17:00 Dariobus – Usurbil (Kad. nesk.)18:30 Astigarraga – Aiala (Kad. nesk.)Domeka, 1210:00 Pneumax – Urnieta (Inf. nesk.)11:30 Deca – Leizaran (Jub. mut.)

FUTBOLA (Mintxetan)Zapatua, 1112:00 Elgoibar – Aloña Mendi (Oho. kad.)16:00 Elgoibar – Segura (1. erreg.)18:00 Elgoibar – Urola (Jub. 1. maila)Domeka, 1210:00 Elgoibar – Aizkorri (Inf. 1. maila)12:00 Elgoibar – Tolosa (Infantil Txiki)

Iñigo Lariz txapeldun eta Arkaitz Irureta bigarren Karolo Bandres Memorialean

Antxon Bandres eta Karolo Imirizal-duren omenez egiten den mendikoeski lasterketa da Karolo Bandres

Memoriala. Joan den asteburuan jokatuzen Izaba eta Belagua inguruetan. Aurten,gainera, Euskal Herriko mendi-eskiko ba-karkako txapelketa ere bazen. Zapatuanjokatu zen zeharkaldian 140 eskiatzailekparte hartu zuten, eta Iñigo Martinez de Al-bornoz donostiarra izan zen azkarrena.Euskal Herriko txapelketari dagokionez, bi-garren postua eskuratu zuen Iñigo Larizeketa hirugarrena Arkaitz Iruretak. Domekanjokatu zen kronoigoeran Lariz izan zen jauneta jabe. Minutu eta bost segundoko aldeaatera zion bigarren egin zuen Javier Tira-puri, eta ia bi minutukoa hirugarren eginzuen Mikel Navarrori. Arkaitz Irureta 11.postuan sailkatu zen. Memorialeko konbi-natuan, zapatuko eta domekako emaitzakbatuta, Iñigo Larizek eskuratu zuen lehenpostua, eta Arkaitz Iruretak, bigarrena.

Abentura raiden Munduko Zirkuituko bigarren proba hasi zen astele-henean Paraguain, Guarani espedizioa. Imanol Garaizabal elgoibar-tarra Euskat Raid Team-Raidaventura.org taldearekin ari da parte hartzen,Aitor Otamendi, David Tarres eta Monica Aguilerarekin batera. Partehartzaileek 500 kilometroko ibilbideari aurre egin beharko diote, antxi-txika, mendi bizikletaz edo kayaketan (150 kilometro). Antolatzaileenaurreikuspenen arabera 80-90 ordu inguru beharko dituzte lehen sail-katuek helmugara ailegatzeko.

Imanol Garaizabal Guarani espedizioa raidean parte hartzen ari da, Paraguain

Saio bereziak eskainiko dituzte Mintxetako muskulazio gelan

Ariketa fisikoaren bitartez herritarren osasuna sustatzeko asmoarekin, ElgoibarkoUdal Kirol Patronatuak hiru saio berezi eskainiko ditu Mintxetako muskulazio gelan.Hala, martxoaren 20an luzapenen tailer bat egingo dute. Muskulazio gelako apa-ratuak nola erabili erakutsiko dute martxoaren 22an, eta, bukatzeko,martxoaren23an, abdominalei buruzko tailerra eskainiko dute. Hiru saioak 10:10etik11:00etara izango dira Mintxetan, eta doan izango dira. Interesa dutenek Olaiza-gan edo Mintxetan eman behar dute izena martxoaren 15a baino lehenago.


MERKATU TXIKIA

LANA...................................EskaerakNagusiak zainduko nituzke. Interna mo-duan edo orduka lan egingo nuke.( 632 983 250------------------------------------------------------------------------------------------Nagusiak zainduko nituzke. Interna mo-duan lan egiteko prest nago.( 612 266 877------------------------------------------------------------------------------------------Nagusiak edo umeak zaintzeko prestnago. Orduka edo interna moduan. Es-perientzia daukat. ( 602 490 595------------------------------------------------------------------------------------------Elkarte grastronomikoak eta etxeetakoportalak garbitzeko prest nago. ( 617 571 210------------------------------------------------------------------------------------------Etxeko lanak egiteko prest nago. Or-duka. ( 632 737 903------------------------------------------------------------------------------------------Luzila da nire izena eta adinekoak zain-tzen egingo nuke lan. Esperientzia dau-kat. ( 658 747 099------------------------------------------------------------------------------------------Gizona eskaintzen da adinekoak zain-tzeko. Esperientziaduna. ( 635 005 536------------------------------------------------------------------------------------------Adinekoak zaindu eta etxeko garbiketalanak egingo nituzke. Orduka zein in-terna moduan. ( 605 402 030------------------------------------------------------------------------------------------

Adinekoak zaintzeko eta garbiketalanak egiteko prest nago. ( 632 436 462------------------------------------------------------------------------------------------Adinekoak zein umeak zaintzeko prestnago. Goizez. ( 632 784 360------------------------------------------------------------------------------------------Adinekoak zein umeak zaintzeko prestnago. ( 632 947 212------------------------------------------------------------------------------------------Asteburuetan adinekoak zaintzeko etaetxeko lanak egiteko prest nago.( 626 435 491 (Idoia)------------------------------------------------------------------------------------------Emakume arduratsua, erreferentzia onaketa esperientzia handia. Adinekoakzaintzeko eskaintzen da. Ordutegi mal-gua. ( 631 907 807------------------------------------------------------------------------------------------Adinekoak zaintzeko eta etxeko lanakegiteko prest nago. Esperientzia handia.( 681 065 683

------------------------------------------------------------------------------------------Adinekoak edo umeak zaintzeko etagarbiketa lanak egiteko prest nago. Es-perientzia handia. ( 680 808 125------------------------------------------------------------------------------------------Asteburuetan lan egiteko prest nago.Adinekoak zainduko nituzke. Esperien-tzia eta erreferentziak ditut. ( 648 039 187------------------------------------------------------------------------------------------

Adinekoak zaintzeko prest nago. Internamoduan ere. Esperientzia handia etaerreferentziak ditut. ( 631 613 245------------------------------------------------------------------------------------------Adinekoak zainduko nituzke. Geriatrialaguntzailea naiz. Ordutegi malgua.( 646 931 162------------------------------------------------------------------------------------------Umeak zaintzeko eta garbiketa lanakegiteko prest nago. ( 642 424 173------------------------------------------------------------------------------------------Garbiketa lanak egiteko prest nago.Baita interna moduan ere. Pertsona na-gusiak ere zaintzen ditut. ( 631 498 697------------------------------------------------------------------------------------------Garbiketa lanak egiteko prest nago,etxeetan eta portaletan. Euskaraz egitendut. ( 649 782 967------------------------------------------------------------------------------------------Adinekoak zaintzen egingo nuke lan as-teburuetan. ( 651 156 456

EskaintzaJatetxerako sukaldari laguntzailea etazerbitzaria behar dira. ( 620 810 120------------------------------------------------------------------------------------------Elgoibarko taberna baterako enkargatuabehar da. Esperientziarekin. Bidali curri-culuma [email protected] hel-bidera.------------------------------------------------------------------------------------------

Etxeko lanak egiteko pertsona bat behardut. ( 656 780 748

GARAJEAK..........................Garaje itxia alokatzen dut Leku Ederren,3. sotanoan. Ate automatikoa dauka. ( 943 740 459 / 639 882 219

ETXEBIZITZAK.....................

AlokairuaApartamentua alokatzen dut San Fran-tzisko kalean. Berrituta dago eta igogai-lua dauka. ( 616 708 247------------------------------------------------------------------------------------------Bi edo hiru logelako etxea hartuko nukealokairuan. ( 602 490 595------------------------------------------------------------------------------------------Bi edo hiru logelako etxea hartuko nukealokairuan. ( 688 723 121

BESTELAKOAK....................Joan zen domekan Urtiatik jaisten ari zentxirrindulari batek Polar markako GPSagaldu zuen. Aurkitu duenak eraman de-zala mesedez Udaltzaingora.( 665 733 341

18

Etxaldeen Administraziorako-Gradu ikasketen ardu-raduna Alcala de Henareseko Unibertsitatean, eta Gi-puzkoa, Bizkai eta Arabako, Errioxako etaKantabriako ikastetxeetan. Zuzenbidean lizentzia-tua. Kolegiatu zenbakia: 749

660 969 679 [email protected]

Jakin nahiko nuke komunitateko presidenteak erabaki

dezakeen, bere kabuz, igogailuen mantenurako enpresari

kontratua ez berritzea.

Enpresa horri kontratua luzatu edo ez erabakitzea jabekideen

batzarrari dagokio. Gai hori batzarrean aztertzeko asmoa baldin

badago, presidenteak aurrez jakinarazi beharko dio enpresari. Kon-

tratatutako enpresari kontratua ez luzatzea zilegia da, eta batza-

rrak hartu dezake erabaki hori, baina kontratua etetea erabakiz

gero, batzarrak jakin behar du kalte-ordain bat ordaindu beharra

izan dezakeela, eta era berean, presidenteak jakin behar du berari

dagokiola kontratatutako enpresari horren berri ematea.

AHOLKUA: Kontratuak eteteko aukera hau, indarrean

dauden kontratuetan aplikatzekoa da, debekatuta dagoe-

lako gehiegizko iraupena duten epeak ezartzea edoeta kon-

tsumitzaileak kontratua eteteko duen eskubideari mugak

jartzea. Bukatzeko, esan beharra dago mantenu-enpresekin

lotutako kontratuetan ezin dela eman ez diren zerbitzuega-

tiko klausularik ezarri, eta ezta kalte-ordainik ere eragin ez

diren kalteengatik.

Enpresa kolaboratzailea:

ROSA Mª PINTADO

P. M. Urruzuno kalea, 6 - Elgoibar


ZORIONAK 19

Argazkiak eguazten eguerdia (12:00ak) baino lehen ekarri behar dira BARRENeko bulegora, edo [email protected] e-postara bidali.

Zorionak, Iuren!Gaur 7 urte!Ondo-ondo pasaeguna! Muxu po-tolo bat etxekoguztion partez.

Erretratu bakarreko agurra: 4,50€. Argazki bikoitza: 7€. Hirukoitza: 9€.Hiru lagunetik gorako taldeak:15€.

ELGOIBARKO IZARRAKO BAZKIDEENTZAKO PREZIOAKErretratu bakarreko agurra: 3,50€. Argazki bikoitza: 6€ Hirukoitza: 8€. Hiru lagunetik gorako taldeak: 12€.

y Asturias, Kantabria, Gaztela eta Leon eta Hego Euskal Herrirako lan egingo duen komertzial teknikoa behar dugu.

y Baldintza ekonomikoak, erakutsitako balioaren araberakoak.y Enpresako autoa. y Baloratuko da euskara eta ingeles maila handia izatea.

Bidali curriculumak [email protected] helbidera.

Zorionak, Jone.etxeko printzesa,martxoaren 6an 4urte bete zenitue-lako. Familiakoguztien partez,muxu potolo bat.

Zorionak, Mikel,martxoaren 7an 8urte bete zenitue-lako. Muxu askofamiliakoen par-tez.

Z o r i o n a k ,Nahia, datorrendomekan 7 urtebeteko dituzulako.Ondo pasa etamuxu handi bat fa-miliakoen partez.

Zorionak, Unai,.martxoaren 13an10 urte egingo di-tuzulako. Beharbezala ospatu!Bereziki, Elsarenpartez.

Zorionak, terre-moto, zure 8. ur-t e b e t e t z e a n .Maite zaitugu.

Zorionak, Maite,martxoaren 8an 6urte egin zenitue-lako. Muxu handibat etxekoen, etabereziki, Beñatenpartez.

Zorionak, txiki-txo! Etxeko prin-tzesak jada 2urte! Muxu askoetxeko guztienpartez.

Zorionak, Mar-tin, bihar 7 urtebeteko dituzulako.Patxo potolo batetxekoen, eta be-reziki, Inesen par-tez.


AGENDA20

10 BARIXAKUA20:30 Antzerkia: Sarean kateatuta, No-mofobikak. Herriko Antzokian. 21:30 ‘Las hermanas de Magdalena’filma. Mendaroko Gaztelekuak eta Ludo-tekak antolatuta, ‘Berdintasuna Eraikitzen’egitasmoaren barruan. Mendaroko SanAgustin kulturgunean.

11 ZAPATUA10:00 Emakumeentzako autodefentsatailerra. 14 urtetik gorakoentzat. Olai-zaga kiroldegian.11:00 Informazio saioa: IngeniaritzaDualeko Unibertsitate-eskolaren informaziosaioa. IMHn.12:30 Kontzertua: Sustrai akordeoi tal-dearen kontzertua, Kultur Etxeko sotoan.Maite Janeirok zuzenduko du kontzertua. 18:00 GeoElgoibar ibilbidea: GeologiaElgoibarko kaleetan. Inma Mugertza bio-logoak azalera ekarriko ditu herriko hor-metan ezkutatzen diren bitxikeriak. Izenaemateko: [email protected] edo943 901 654. Plaza mugatuak (25).Iraupena: 2,5 ordu. Udaletxeko arkupee-tan batuko dira.

18:30 ‘Cómo entrenar a tu dragón’filma. Mendaroko Gaztelekuak eta Ludo-tekak antolatuta, ‘Berdintasuna Eraikitzen’egitasmoaren barruan. Mendaroko SanAgustin kulturgunean.

12 DOMEKA17:00 Jolas kooperatiboak. MendarokoGaztelekuak eta Ludotekak antolatuta,‘Berdintasuna Eraikitzen’ egitasmoarenbarruan. Mendaroko frontoian.

13 ASTELEHENA18:30 Emakumeentzako jabekuntza tai-lerra: Zer da feminista izatea?. Udal Ja-betza Eskolak antolatuta, Loredi Salegikgidatuko du saioa. Kultur Etxeko hitzaldigelan.

14 MARTITZENA17:30 Erakusketa: Amagandiko edoski-tzea. Maitasunez Hazi taldeak antolatuta,edoskitzeari buruzko argazki erakusketa.Kultur Etxeko sotoan egongo da ikusgai hi-laren 18ra arte. Astean zehar 17:30etik19:30era, eta zapatuan, 12:00etatik14:00etara.

15 EGUAZTENA9:00 Aurkezpena: Enpresentzat Ingenia-riak prestatzeko Barne PromozioetarakoSistema Malgua aurkeztuko dute IMHn. 19:00 Hitzaldia: Elurraren behaketa etaelur-jausien ezagupena. Morkaikok anto-latuta, Jon Apodaka elur arriskuen kontue-tan adituak eskainiko du saioa. KulturEtxeko hitzaldi gelan.19:00 Dantza jaialdia: Inazio Bereziar-tua musika eskolakoen dantza jaialdia.Herriko Antzokian..

16 EGUENA19:00 Dantza jaialdia: Inazio Bereziar-tua musika eskolakoen dantza jaialdia.Herriko Antzokian.

17 BARIXAKUA20:30 Balleta, aurrez grabatua: Romeoy Julieta. Herriko Antzokian. Sarrerak au-rrez erosteko Kutxabank bidez, edo zapa-tuetan, Herriko Antzokiko leihatilan,19:15etik 21:45era.


AGENDA 21

Botika ordutegiak 09:00 - 13:00 / 16:00 - 20:00

GUARDIAK

09:00 - 22:0010 Barixakua GARITAONANDIA11 Zapatua BARRENETXEA12 Domeka BARRENENTXEA13 Astelehena FERNANDEZ*14 Martitzena YUDEGO15 Eguaztena ORUESAGASTI*16 Eguena BARRENETXEA17 Barixakua IBAÑEZ*

20:00 - 22:00* Guardia Elgoibartik kanpora denean, asteburuetan ezik: BARRENETXEA (Elgoibar)Errosario, 26 - Tel.: 943 741 277

22:00 - 09:00MANDIOLA (Eibar) San Agustin, 3 - Tel.: 943 820 533

- FERNANDEZ: Herriko enparantza 4, Garagartza (Mendaro) Tel.: 943 756 142

- IBAÑEZ: Rekalde, 1 (Soraluze) Tel.: 943 751 638

- ORUESAGASTI: Kalebarren, 9 (Soraluze) Tel.: 943 751 384

‘La La Land la ciudad de lasestrellas’

11 zapatua: 19:00 / 22:15 VOS12 domeka: 19:00

13 astelehena: 21:30

‘Blinky Bill’

12 domeka: 16:30

‘Historia de una pasión’(Ongarri zinekluba)

16 eguena: 21:30

Zinea (Herriko Antzokian)

Otsailean hildakoak . Manuela Larrañaga Loiola90 urte, otsailak 2

. Maria Cristina FernandezMartinez 88 urte, otsailak 6

. Patxi Larrañaga Zubizarreta83 urte, otsailak 9

. Carmen Hernaez Romero92 urte, otsailak 14

. Nieves Iza Sagarzazu86 urte, otsailak 15

. Jesusa BarinagarrementeriaGandiaga89 urte, otsailak 16

. Antonio Herrero Estarta84 urte, otsailak 23

. Joseba Zinkunegi Garmendia50 urte, otsailak 26

. Iker Jausoro Murgiondo47 urte, otsailak 26

. Txomin Ondarre Amuategi87 urte, otsailak 27


HITZ ETA KLIK22

“Ideia iradokitzailea da pentsatzea zein antzekoak diren hasiera eta amaiera”

Jose Luis Azpillaga

Iñigo Lamelas

Iñigoren argazkiari begiratuta, ez dakitziur zer ikusten dudan: ilunabarra alaegunsentia? Goizaldea ematen du,

argi indartsu horregatik. Baina ezinjakin ziur; izan ere, zeinen antzekoakdiren batzuetan iluntzea eta argi-urra-

tzea. Bitxia da. Gainera, ez dut paraje hori ezagutzen; ezdakit zein diren zeruertzeko mendi horiek.

Duela urte batzuk lagun argazkilari batek honen antzekoargazki bat bidali zidan eta jolas bat proposatu: ezetz as-matu zer den, ilunabarra ala goiztiria? Berez ez zen hainzaila, orduko hartan argazkia nondik atera zuen ere esanzidan eta. Jakin egin behar nuen zerumuga hartan nondik ate-ratzen zen eguzkia eta nondik sartzen. Ez nuen asmatu.

Oraingo zalantza argitzeko, Iñigori galdetzea ere otu zait,

baina gero pentsatu dut nahiago dudala dudatan jarraitu. Gusta-tzen zait anbiguotasun hori. Ideia iradokitzailea da pentsatzeazein antzekoak diren hasiera eta amaiera; gauza baten bukaera-tzat jotzen dena, agian, beste zerbaiten hasiera ere izan daiteke-ela pentsatzea.

Aste honetan bete ditut urteak. “Askotxo”, zenbaiten ustez. Hur-biltzen ari naiz bizitzaren azken edo azkenaurreko garaira. Erre-tiroa hartzea ere ez dut oso urruti. Gero eta sarriagotan izaten duthizpide jubilazioa nire inguruan. Eta alde handia dago nola be-giratzen zaion garai horri: ilunabar ala egunsenti?

Xerezadek gauean hasitako ipuinaren kontaketa eten egitenomen zuen goizaldean, ipuina bukatu gabe utzita. Hurrengogauean istorioa bukatu eta hari lotutako beste baten kontaketariekiten omen zion. Xerezadek bezala bizitzak ere kontakizun etabizipen ugari eta aberatsak opa diezazkigula denoi!


Jesus Maria Etura Echeverria2017ko martxoaren 1ean hil zen, 89 urte zituela.

Sendiak bihotzez eskertzen ditu jasotako doluminak, bai eta hileta elizkizunetara agertu izana ere.

Denborak samina arintzen omen du,baina zure oroitzapen

goxoa ezerk ez du lausotuko.

Sendia

I. URTEURRENA

Fernando Alkorta Aulestiarte2016ko martxoaren 9an hil zen, 92 urte zituela.

Urtebete zu gabe. Ezin sinistu, ezin ahaztu.Zu bezelakorik ez dago munduan. Eskerrik asko zure maitxasunagaitxik.

Izugarri maitxe zaitxugu. Zure familixa

IV. URTEURRENA

Iñaki Argarate Iriondo2013ko martxoaren 7an hil zen, 50 urte zituela.

Ez zaitugu gehiago ikusiko gure artean,baina betirako egongo zara gure oroimenean

Zure lagunak

I. URTEURRENA

Jose Maria Altuna Leyaristi2016ko martxoaren 5ean hil zen, 84 urte zituela. Haren oroimenez I. urteurreneko meza izango da, zapatuan, martxoak 11, 19:00etan

Elgoibarko Bartolome Deunaren eliz-parrokian.Joango zaretenoi aldez aurretik eskerrak.

Juan Ansola Aguinaga“Pacorro”

2017ko martxoaren 7an hil zen, 73 urte zituela.Sendiak bihotzez eskertzen ditu jasotako doluminak,

bai eta hileta elizkizunetara agertu izana ere.


Zure iritzia guretzat garrantzitsua delako.Mila esker BARRENi zure denbora eskaintzeagatik.

BARREN Komunikazio proiektua herritarrekin eta herriarentzateginiko proiektua da. Hori dela-eta, herritarrek proiektuariburuz duten iritzia ezagutu nahi dugu, komunikazio proiek-tua hobetu ahal izateko. BARREN komunikazio proiektuakbi euskarri ditu: BARREN astekaria paperean eta barren.euswebgunea Interneten. Bi euskarri horiei buruzko galdeketaprestatu dugu, eta hori betetzea eskertuko genizueke, gurebi euskarriak irakurleen beharretara egokitu ahal izateko.

w BARREN bakoitzarekin inkesta bat banatu dugu gaur.w Sinplea eta erraza da inkesta betetzea.w Inkesta online betetzeko aukera ere baduzu,

www.barren.eus atarian.

Inkesta entregatzeko azken eguna: Martxoak 31

Non entregatu? BARREN astekaria (Nafarroa plaza 2,behea) edo Elgoibarko Izarra (Ubitarte 4 behea)

Emaiguzu BARREN komunikazioproiektuari buruz daukazun iritzia


Saguzarren eboluzioa gorotzetan - barren.eus - barren.eus · masterra egin zuen. 2014an, berriz,...

Documents

Transcript of Saguzarren eboluzioa gorotzetan - barren.eus - barren.eus · masterra egin zuen. 2014an, berriz,...