Resumen público do proxecto de ordenación do monte Vecinal ... · resumen pÚblico do proxecto de...

RESUMEN PÚBLICO DO PROXECTO DE ORDENACÓN

DO M.V.M.C.DE AUGASANTAS (COTOBADE)

1

Resumen público do proxecto de ordenación do monte

Vecinal en Man Común de Augasantas-Cotobade-

Pontevedra



2

INDICE 1 INTROUCCIÓN ................................................................................................................................. 3

2 ESTADO LEGAL ............................................................................................................................... 3

2.1 SITUACIÓN ADMINISTRATIVA ............................................................................................. 3 2.2 PERTENZA .................................................................................................................................. 3 2.3 GRADO DE CONSOLIDACIÓN DA PROPIEDADE ................................................................ 4 2.4 CABIDAS E CONVENIOS.......................................................................................................... 6 2.5 OCUPACIÓNS............................................................................................................................. 6 2.6 SERVIDUMBRES ....................................................................................................................... 7 2.7 CESIÓNS ..................................................................................................................................... 7 2.8 USOS E COSTUMES ................................................................................................................... 7 2.9 REGLAMENTACIÓN EXISTENTE ........................................................................................... 7 2.10 PATRIMONIO ............................................................................................................................. 7 2.11 FIGURAS DE XESTIÓN CINEXÉTICA .................................................................................... 8 2.12 ESPAZOS NATURAIS PROTEXIDOS ...................................................................................... 8 2.13 PLAN FORESTAL DE GALICIA ............................................................................................... 8 2.14 ENCLAVADOS ........................................................................................................................... 8

3 ESTADO NATURAL ......................................................................................................................... 9

3.1 SITUACIÓN XEOGRÁFICA ...................................................................................................... 9 3.2 POSICIÓN OROGRÁFICA E CONFIGURACIÓN DO TERREO ............................................. 9 3.3 CLIMA ......................................................................................................................................... 9 3.4 FISIOGRAFÍA:ALTIMENTRÍA, PENDENTES E ORIENTACIÓN ....................................... 12 3.5 CARACTERÍSTICAS XEOLÓXICAS I EDAFOLÓXICAS .................................................... 13 3.6 ESTADO DOS PROCESOS EROSIVOS .................................................................................. 14 3.7 ESTADO SANITARIO .............................................................................................................. 14 3.8 INFRAESTRUCTURAS E ACCESO ........................................................................................ 15 3.9 REDE FLUVIAL ........................................................................................................................ 15 3.10 BIODIVERSIDADE, FAUNA E VEXETACIÓN, HABITATS FORESTAIS SINGULARES 16

4 MEDIDAS AMBIENTAIS PREVENTIVAS ................................................................................. 21

5 ESTADO FORESTAL ..................................................................................................................... 21

5.1 DIVISIÓN INVENTARIAL ....................................................................................................... 21 5.2 CALCULO DE EXISTENCIAS ................................................................................................. 22

6 ESTADO SOCIOECONÓMICO .................................................................................................... 24

6.1 CONDICIÓNS DA COMARCA E MERCADO DOS PRODUCTOS FORESTAIS ................. 26

7 ORDENACIÓN E PLANIFICACIÓN ........................................................................................... 28

7.1 OBXETIVOS DA ORDENACIÓN ............................................................................................ 28 7.2 USOS DO MONTE .................................................................................................................... 28 7.3 DECISIÓNS SELVÍCOLAS ...................................................................................................... 33 7.4 DECISIÓNS DASOCRÁTICAS ................................................................................................ 35

8 SEGUIMENTO DAS ACTUACIÓNS ............................................................................................ 36

9 TÉCNICAS E EQUIPOS UTILIZADOS ....................................................................................... 37



3

1 INTROUCCIÓN

A unidade de Xestión Forestal (UGF) “Monte Vecinal e Man Común de Augasantas” está incluído no alcance do certificado FSC do no grupo de certificación forestal ALVARIZA, grupo de certificación que conta con dous sistemas de certificación forestal recoñecidos internacionalmente, FSC e PEFC. Dito grupo é xestionado pola empresa ENXEÑERIA FORESAL ASEFOR S.L (http://www.gestionforestal.es/alvariza). O Resumo público do proxecto de ordenación do monte AUGASANTAS contén os aspectos máis relevantes do mesmo e a súa elaboración responde ao cumprimento estrito dos Estándares Españoles de Gestión Forestal para la Certifificación FSC (FSC-STD-ESP-01-2006 España V2-0). ENXEÑERIA FORESAL ASEFOR S.L non ten responsabilidade na xestión da UGF, sendo a asemblea da Comunidade de Montes o órgano competente na toma de decisións sendo ASEFOR responsable dos aspectos relacionados coa certificación forestal.

2 ESTADO LEGAL

2.1 SITUACIÓN ADMINISTRATIVA O Monte Veciñal de Aguasantas sitúase no extremo surdeste do termo municipal de Cotobade, lindando ó norte cos montes veciñais de Loureiro y Valongo (parroquias do mesmo concello); ó leste co río Barbeira que o separa do Concello de A Lama, ó oeste co monte veciñal de Borela (parroquia do mesmo concello) e, ó sur, co termo municipal de Ponte Caldelas.

PROVINCIA PONTEVEDRA

CONCELLO COTOBADE

COMARCA PONTEVEDRA

DISTRITO FORESTAL XIX (CALDAS – O SALNÉS)

PARTIDO XUDICIAL A LAMA

PARROQUIA SANTA MARÍA DE AGUASANTAS

PROPIEDADE C.M.V.M.C. DE AGUASANTAS

NIF G – 36129252

CABIDA XURADO DE MONTES 725,00 ha

DESLINDE NO

SERVIDUMES De paso, de cursos de auga, liña eléctrica e traídas.

FIGURA DE CAZA TECOR “Cotobade” (PO – 10.086)

ESPACIO NATURAL PROTEXIDO

Non

Táboa 1.- Resumo da situación administrativa.

2.2 PERTENZA O monte veciñal de Aguasantas foi clasificado como tal por resolución do Xurado Provincial de Montes Veciñais en Man Común con data de 6 de marzo de 1979, asignándolle unha cabida de 725 ha. Como eixe a Lei 13/1989 de 20 de outubro, de Montes Veciñais en Man Común e o Regulamento para a súa aplicación, existe unha Xunta Rectora da Comunidade de Montes

http://www.gestionforestal.es/alvariza



4

que se renova democraticamente de forma periódica, elixida pola Asemblea Xeral de comuneiros. A Comunidade de Montes Veciñais ten a súa sede no lugar de Aguasantas nº 18, Concello de Cotobade. Como entidade que exerce unha actividade económica conta con N.I.F. G–36129252.

2.3 GRADO DE CONSOLIDACIÓN DA PROPIEDADE O Monte Veciñal de Aguasantas está inscrito no Rexistro da Propiedade de Ponte Caldelas. A inscripción foi feita como unha única parcela rexistral de 725 hectáreas e inscrito no Tomo 148, libro 61, folio 192 e número de finca 6607, libre de cargas. (ANEXO I.7: NOTA SIMPLE INFORMATIVA DO REXISTRO DA PROPIEDADE).

A Comunidade de Montes de Aguasantas consta como titular catastral de 72 parcelas, que se relacionan a continuación.

Nº REFERENCIA

PARCELA REFERENCIA CATASTRAL PARAXE SUPERFICE

1 36012A004012560000ZT PEDREIRA 0,6807

2 36012A051002050000ZK MONTE CABEIRO 25,0720

3 36012A052012470000ZO CERRAXE 48,6776

4 36012A052012530000ZD CERRAXE 0,3554

5 36012A052012550000ZI CABADAS 0,1306

6 36012A052012590000ZZ CERRAXE 0,0842

7 36012A052012600000ZE CERRAXE 0,0644

8 36012A052012740000ZP CABADAS 0,2715

9 36012A053005580000ZA CHAN DO CEO 1,9311

10 36012A053006340000ZF XESTEIRIÑAS 0,0550

11 36012A053006800000ZJ LAGOA 0,4512

12 36012A053006840000ZU LAGOA 0,0730

13 36012A053006960000ZL BARREIRA 0,0435

14 36012A053009480000ZP CHAN DO CEO 9,7172

15 36012A054008010000ZT CORNAS 1,7794

16 36012A057002510000ZL FREIXA 8,1877

17 36012A064000560000ZQ LANDEIRAS 0,1283

18 36012A064000620000ZT LOMBOS 0,0516

19 36012A064000630000ZF PE DA MOA 114,3816

20 36012A064001040000ZJ PORTA ARROTEA 0,0381

21 36012A064001710000ZJ FONTIÑA 0,0357

22 36012A064001720000ZE FONTIÑA 0,0485

23 36012A064006480000ZE LAXAS 0,0638

24 36012A064007900000ZB LAGOA 0,1788

25 36012A064008440000ZZ CAMPO DANTA 0,2112

26 36012A064008530000ZY CAMPO DANTA 0,0218

27 36012A064011940000ZF PE DA MOA 31,2095

28 36012A064011950000ZM PE DA MOA 1,6106

29 36012A064012020000ZI REGO MINIÑO 0,6869



5

Nº REFERENCIA


30 36012A064012050000ZS REGO MINIÑO 0,2684

31 36012A064012630000ZR FOXIÑO VELLO 106,1460

32 36012A064012810000ZB LOMBOS 1,6093

33 36012A064012830000ZG CHAN ANDURIÑO 221,1577

34 36012A064012840000ZQ RAMALLOSO 0,9188

35 36012A065001240000ZB COSTAS 0,1860

36 36012A065001250000ZY ESPIÑEIRA 0,0363

37 36012A065008500000ZJ GUNDEIRA 0,0130

38 36012A065010140000ZR COMBOS E COSTA 0,1669

39 36012A065012750000ZI COSTA DO ACIBO 0,0908

40 36012A066003040000ZO URCEIRAS 4,5530

41 36012A066004280000ZF PENEDOS 4,0795

42 36012A066006350000ZS PORTARRAIZ 0,1184

43 36012A066006360000ZZ PORTARRAIZ 0,0534

44 36012A066007340000ZU MATAPORCOS 0,7347

45 36012A066007910000ZD AGUA SALGUEIRA 1,4715

46 36012A066009600000ZU RAÑADOIRAS 0,6746

47 36012A066009620000ZW MATAPORCOS 0,6525

48 36012A066009650000ZY AGUA SALGUEIRA 0,5936

49 36012A067001160000ZT SU CASTRO 0,1874

50 36012A067001970000ZS FONTE CONDESA 1,8480

51 36012A067002260000ZE TILLEIRAS 6,9991

52 36012A067003050000ZP CORTES 41,6913

53 36012A067003190000ZJ LARGO 0,0275

54 36012A067003290000ZA VEIGA DO MUIÑO 0,5023

55 36012A067003300000ZH VEIGA DO MUIÑO 0,4677

56 36012A068001980000ZD MONTE DO CEO 0,4764

57 36012A068002070000ZH CAMPO DE ABAIXO 0,0471

58 36012A068002080000ZW CAMPO DE ARRIBA 0,5769

59 36012A068003300000ZI MONTE CALVOS 37,2206

60 36012A068003320000ZE MIRACHES 0,0358

61 36012A068003950000ZJ MONTE CALVOS 0,8867

62 36012A068004150000ZM MONTE DO CEO 0,2603

63 36012A068004160000ZO MONTE DO CEO 0,1983

64 36012A068005080000ZF CAMPO DAS ROZAS 4,2916

65 36012A068005380000ZL MONTE CABEIRO 0,0143

66 36012A068005840000ZX GODELA 0,0427

67 36012A068006220000ZZ NAVALES 0,1152

68 36012A068006240000ZH CARRAGALES 0,1955

69 36012A068006390000ZO CARRAGALES 0,0270

70 36012A068010070000ZD SU CASTRO 0,0457

71 36012A068011450000ZZ AGUASANTAS 0,0331



6

Nº REFERENCIA


72 36012A068011480000ZW MONTE CALVOS 0,9037

TOTAL 685,8595

Táboa 2.- Parcelas das que a Comunidade de Montes de Aguasantas consta como titular catastral.

2.4 CABIDAS E CONVENIOS A superficie total clasificada polo Xurado Provincial da Clasificación de Montes Veciñais en Man Común é de 725 ha. Do resultado da revisión dos límites prodúcese unha modificación da superficie do monte veciñal de Aguasantas que pasa a ser de 693,42 ha, coas deficiencias na definición do límite xa comentadas no apartado correspondente.

CABIDA CLASIFICACIÓN

CABIDA SEGÚN PROXECTO DE ORDENACIÓN

VARIACIÓN DE SUPERFICIE

% VARIACIÓN DE SUPERFICIE

725 ha 693,42 ha -30,87 ha -4,35 %

Táboa 3.- Superficie do Monte Veciñal

A Comunidade de Montes mantén coa Consellería do Medio Rural da Xunta de Galicia un convenio para a xestión do monte dende o 17 de febreiro de 1992 e por un período de 25 anos O número do convenio é 36/15064. Debido a que a comunidade de Montes non exerce a xestión da superficie obxecto do consorcio, esta non está incluída no alcance do certificado forestal do grupo ALVARIZA. Polo tanto a superficie no alcalce do certificado é de 415,42 ha.

A distribución da superficie do monte entre as parcelas que o compoñen é a seguinte:

Nº DE PARCELA NOME DA PARCELA CANTÓNS INCLUIDOS DENTRO DA PARCELA SUPERFICIE (ha)

1 Chan do Ceo 01 11,42

2 Pe da Múa 02, 03, 04, 05, 06, 07, 08, 09, 10, 11, 12, 13, 14 542,47

3 Monte Calvos 15 36,00 4 Campo da Misión 16 51,16 5 Monte Cabeiro 17, 18 52,37

TOTAL 693,42

Táboa 4.- Distribución da superficie do Monte Veciñal

2.5 OCUPACIÓNS No monte veciñal de Aguasantas non se constatou a existencia de ningunha ocupación.



7

2.6 SERVIDUMBRES Debido a fisiografía do terreo accidentado que presenta o monte de Aguasantas atópanse diferentes cursos de auga tanto estacionais como permanentes que percorren a superficie do monte, nos que lle aplican as servidumes de paso e de policía establecidas na Lei 29/1985, de 2 de agosto, de Augas, modificada pola Lei 46/999

2.7 CESIÓNS No monte veciñal de Aguasantas non se constatou a existencia de ningunha cesión.

2.8 USOS E COSTUMES Inda se ven practicando hoxe en día a corta de mato como esquilmo por parte dos veciños da parroquia, que o utilizan como cama para o gando. Por este motivo, é necesario manter espazos rasos dento do monte veciñal. Se ben é certo, que esta actividade xa non é tan representativa como fai uns anos, polo que se contempla, dentro do presente proxecto de ordenación, a progresiva redución da superficie rasa e a súa incorporación á produción de madeira. De todas formas, chégase a un acordo con tres veciños da parroquia os cales reclaman que parte da superficie do monte se manteña para a actividade de corta de mato para esquilmo nos cantíns 16 e17

2.9 REGLAMENTACIÓN EXISTENTE

2.10 PATRIMONIO No Monte Veciñal de Aguasantas atópanse diferentes vestixios arqueolóxicos catalogados, castros, petroglifos ou sepulcros monolíticos. Na táboa 3 faise unha relación dos restos ou vestixios arqueolóxicos catalogados existentes no monte veciñal xunto coas súas coordenadas U.T.M. e clave de identificación, facilitados polo Servizo de Patrimonio e Arqueoloxía da Consellería de Cultura e Deporte. Os achados situados dentro dos límites do Monte Veciñal de Aguasantas son os seguintes:

CÓDIGO NOME DO XACEMENTO coordenadas UTM

ga36012050 castro de famelga 543.175 – 4.699.600

ga36012052 coto de castro 545.278 – 4.696.719

ga36012053 petroglifo de sucastro 545.614 – 4.696.716

ga36012081 campodanta 543.750 – 4.698.800

Táboa 5.- Achados situados dentro dos límites do Monte Veciñal de Aguasantas.



8

Por outra banda, preséntase un listados cos achados arqueolóxicos que, estando fora do Monte Veciñal de Aguasantas, teñen parte da súa área de cautela dentro dos límites do monte:

CÓDIGO NOME dO xacemento coordenadas UTM

ga36012054 petroglifo de porteliña da corte 543.766 – 4.696.589

Táboa 6.- Achados con parte da súa área de cautela dentro dos límites do Monte Veciñal de Aguasantas

Debido ao interese desde o punto de vista do patrimonio histórico e cultural o entorno do Castro da Famelga caracterizase como Área de Alto valor de Conservación

2.11 FIGURAS DE XESTIÓN CINEXÉTICA O monte veciñal de Aguasantas pertence ó TECOR - terreo suxeito a réxime cinexético especial - denominado “Cotobade” con número de matrícula PO – 10.086 que conta cunha superficie de 3.105 ha.

2.12 ESPAZOS NATURAIS PROTEXIDOS O Monte veciñal do Aguasantas non se encontra incluído en ningún espazo natural protexido ou baixo as regulacións de plans de conservación de especies ameazadas.

2.13 PLAN FORESTAL DE GALICIA O monte veciñal de Aguasantas encádrase dentro do Distrito Forestal Caldas – O Salnés, na comarca xeoforestal denominada “Costa Atlántica”. As parcelas do monte de Aguasantas sitúanse por debaixo dos 619 m.s.n.m., variando a profundidade do solo dende 30 cm. a mais de 100 cm. Proponse como especie índice por debaixo de 400 m. o eucalipto (Eucalyptus globulus) salvo nas mellores condicións edáficas para as que se recomenda piñeiros, especies autóctonas e outros caducifolias. Soamente por enriba de 400 m. recoméndase as masas de piñeiro pinaster en solos superficiais, combinadas con frondosas no resto dos casos.

2.14 ENCLAVADOS Como resultado do Estudio de Límites do Monte Veciñal realizado previo ao inventario atopáronse e deslindáronse un total de 4 enclavados, constituídos cada un deles por varias propiedades particulares. A relación de enclavados achégase na Táboa 7 e queda reflectido en tódolos planos.

NOME ENCLAVADO IDENTIFICADOR CANTÓN SUPERFICIE

Tras do Castro A 03 6,04 ha Alargo de Ameiriña B 09 1,05 ha

Veiga de Abaixo C 09 1,51 ha Billoteira D 17 0,17 ha

Total: 8,77 ha



9

Táboa 7.- Enclavados situados dentro do Monte Veciñal de Aguasantas.

3 ESTADO NATURAL

3.1 SITUACIÓN XEOGRÁFICA O Monte Veciñal de Aguasantas sitúase no extremo surdeste do termo municipal de Cotobade. Na Táboa 16 recóllense as coordenadas xeográficas e U.T.M. nas que se encadra o monte veciñal.

COORDENADAS XEOGRÁFICAS

COORDENADAS UTM

PUNTO CENTRAL

LONXITUDE 8º29’34’’ - 8º26'1’’ (W) 541.720 – 546.613 544.166

LATITUDE 42º27’2’’ - 42º24'38’’ (N) 4.700.005 – 4.695.601 4.697.803

Táboa 8.- Coordenadas do Monte Veciñal de Aguasantas.

3.2 POSICIÓN OROGRÁFICA E CONFIGURACIÓN DO TERREO Pódense distinguir dúas zonas perfectamente diferenciados dentro das terras de Cotobade: por un lado atópase Carballedo coas súas parroquias limítrofes, que forman o que se pode denominar “Terras Altas” de Cotobade, por os que discorre o río Almofrei, que nace no monte do Seixo e que dende Caroi discorre limpo por vales frondosos onde abundan as carballeiras. Ademais, nos montes de Valongo nace o río Calvelle, que xunto co Barbeira discorren ó río Verdugo. Por outro lado, están as chamadas “Terras Baixas”, que abarcan o val do río Lérez que recibe ós ríos Cabanelas, Calvelo e o propio Almofrei, o seu afluente máis importante. O Lérez sírvelle de límite ó Concello, excepto na parroquia de San Xurxo de Sacos, no que o borde ven marcado polo río Calvos. Nesta clasificación o monte veciñal de Aguasantas atópase na zona das terra altas. Situado no val do río Calvelle ten a particularidade respecto o resto do concello de que as súas augas verten ao Verdugo e por tanto ten unha maior afinidade climática coa Ría de Vigo, máis que coa Ría de Pontevedra

3.3 CLIMA Para caracterizar as condicións climáticas da estación forestal realizouse un estudio climatolóxico cos datos facilitados polo Instituto Meteorolóxico Nacional como e o Centro de Investigación e Información Ambiental de Galicia. A elección da estación meteorolóxica realizouse en función da situación xeográfica do observatorio respecto o monte veciñal, co que se traballou cos datos do observatorio meteorolóxico situado en Carballedo. Para o estudio das características climatolóxicas do monte corrixíronse os datos do observatorio a altitude media do monte que é de 484 m. sobre o nivel do mar.



10

PRECIPITACIÓNS

Aplicando o estudio de Fillat para estacionalidade de precipitacións, a zona onde esta situado o monte ten unha estacionalidade correspondente o tipo OIPV, é dicir, con máximos de precipitacións en outono, seguidos de inverno e primavera, por este orden, con mínimos no verán. O mes de menos precipitación é xuño (tan só 74,0 mm.), mentres que as maiores precipitacións rexístranse nos meses de outubro, novembro e decembro.

TEMPERATURAS

A temperatura media mensual oscila entre 6,8ºC e 17,9ºC, que se corresponden cos meses de inverno e verán respectivamente. A temperatura máxima presentase no mes de xullo (33,2ºC) e a mínima no mes de decembro (-6,1ºC), inda que tamén os meses de novembro, xaneiro, febreiro, marzo e abril presentan temperaturas mínimas por debaixo dos -2ºC.

VENTOS

A accidentabilidade do releve da zona da lugar a revocos locais dos ventos, non obstante, os ventos dominantes mostran uns rasgos xerais que se poden sintetizar como segue: - Na primavera dominan os ventos do noroeste, de intensidade media, seguidos de Sudoeste medio. - No verán dominan ventos do Noroeste, medios, seguidos de Sudoeste medio - En outono dominan ventos medios do Sudoeste, seguidos de medios do Noroeste. - No inverno dominan os ventos do SW e, en segundo lugar, os floxos do Noroeste.

INDICES E GRÁFICOS FITOCLIMÁTICOS

A partir dos datos meteorolóxicos básicos calculáronse os índices bioclimáticos que mellor poden caracterizar as condicións climáticas do monte de Aguasantas.

INDICES DE ARIDEZ

GAUSSEN: O cálculo deste índice de aridez danos o resultado de 1, o que indica que existe sequía fisiolóxica no mes de xullo, como se aprecia no Climodiagrama de Walter – Lieth. DARTÍN – REVENGA: Este índice de aridez caracterízase porque o seu valor é tanto maior canto maior é a aridez da estación, en este caso o valor calculado é de 0´5, encontrase dentro do intervalo 0 – 2 característico da zona húmida. VERNET: O índice de Vernet pretende diferenciar o réxime hídrico a que se ven sometidas as comunidades vexetais nas distintas comarcas europeas. Calculado dito índice obtéñense valores característicos do clima oceánico-mediterráneo, xa que o valor calculado é de -2,25.



11

EVAPOTRANSPIRACIÓN POTENCIAL

Calculada a Evapotranspiración potencial segundo a fórmula de Thornwaite, obtívose o valor de 760 mm. que, en relación coa precipitación, supón, aproximadamente o 70 % inferior a mesma.

CLIMODIAGRAMAS

Calculáronse os índices gráficos considerando unhas capacidades de campo de 100 mm. e 150 mm. Ficha hídrica: Calculouse a evapotranspiración real máxima posible a partir da evapotranspiración potencial segundo a fórmula de Thornwaite e dos parámetros climáticos e edáficos obtidos para caracterizar o monte veciñal de Aguasantas.

Climodiagrama de Walter – Lieth: Para completar o estudio das condicións climáticas da estación elaborouse o climodiagrama correspondente, cuxo gráfico se presenta no Anexo II.1: DATOS E PARÁMETROS CLIMÁTICOS e do que se extraen as seguintes conclusións:

Como se comentou anteriormente, existe un leve período de seca correspondente o mes de Xullo.

Non hai ningún período de xeada segura, é dicir, non existe ningún mes no que a temperatura media de as mínimas sexa inferior a 0ºC.

O período de xeada probable estendese dende o mes de novembro ata o de abril.

Diagrama bioclimático: O Diagrama Bioclimático de Xosé Luís Montero Burgos (Anexo II.1: Datos e parámetros climáticos), relaciona o clima coa actividade vexetativa. Calculáronse as seguintes hipóteses: C.R.A.: 100 mm. Coef. de escorrentía: 30% Coef. de escorrentía : 100% C.R.A.: 150 mm. Coef. de escorrentía: 30% Coef. de escorrentía : 100% Os valores observados de intensidade bioclimática libre oscilan entre 14,93 u.b.c. para as mellores condicións edáficas e 13,54 u.b.c. para a menos capacidade de retención de auga. INDICE DE PATERSON

O índice de Paterson obtense ó aunar datos de temperatura e precipitacións para o seu cálculo. Sirve para determinar produtividade forestal. Os valores de dito índice móstrase na Táboa 20.

PRODUCTIVIDADE POTENCIAL FORESTAL (PPF)

O dato obtido de Produtividade potencial forestal correspóndese con 9,35 (m3 de madeira/ha. año). PRODUCTIVIDADE PRIMARIA NETA POTENCIAL (PPNP)



12

Os datos de productividade primaria neta potencial (PPNP: gr/m2 año) obtidos a partir da aplicación do modelo de Rosenweig dan os seguintes resultados:

ALTITUDE Capacidade de campo PPNP PPNPmin PPNPmax

484 m.s.n.m. 100 975,7 528,8 1.800,5

150 976,2 529,0 1.801,3

Táboa 9.- Productividade primaria neta potencial.

CLASIFICACIÓN CLIMÁTICA

A vista dos datos presentados, o monte veciñal de Aguasantas atópase, seguindo a clasificación de Allué, dentro da subrexión fitoclimática V (VI) Atlántico europea: clima caracterizado por unha influencia atlántica acusada e réximen térmico suave. Tradúcese nunha vexetación de tipo Aestilignosa, representada pola alianza Quercion robori -petrae, cuia asociación típica é a Quercetum roboris gallaecium: son os bosques de carballos con presencia de Castanea sativa e acompañados por Daboecia cantabrica e Ulex gallii (Bosques nemorales transicionais, Nemoroauroides oceánicos de panicaducifolia obligada).

3.4 FISIOGRAFÍA:ALTIMENTRÍA, PENDENTES E ORIENTACIÓN A parroquia de Aguasantas ocupa unha extensión aproximada de 18,7 km2, tendo o maior cumio, no Alto do Coto do Chapeo, a 617 m. O terreo é moi accidentado, con pendentes relativamente fortes e altitudes que oscilan entre os 345 m. na parte máis baixa e os 617 m citados anteriormente. Con respecto á orientación, no monte de Aguasantas predomina a orientación Sur. Na Táboa 17 recóllese un resumo dos datos fisiográficos máis característicos do monte veciñal.

CANTÓN ALTIMETRIA ( m.s.n.m. ) PENDENTE (%)

EXPOSICIÓN

MIN. MAX. Med. media

001 540 615 587 21 S - SO

002 459 600 528 30 SL

003 485 610 551 30 S - SO

004 459 545 503 22 S

005 415 495 451 16 S

006 415 460 435 13 S

007 425 583 507 23 SO

008 435 555 494 24 O - SO

009 419 590 508 31 L - SL

010 420 590 522 28 SL

011 425 610 506 38 L



13

012 397 467 429 18 L - NL

013 345 423 389 25 S - SO

014 350 425 392 25 SL

015 375 530 460 32 S - SL

016 439 565 529 23 O

017 439 595 522 37 S - SL

018 425 612 532 36 L

Táboa 10.- Datos fisiográficos do Monte Veciñal de Aguasantas.

3.5 CARACTERÍSTICAS XEOLÓXICAS I EDAFOLÓXICAS Os solos do monte veciñal de Aguasantas, na súa maio parte, desenvólvense sobre granito. Nun ámbito de extensión reducida, como é o caso, os factores de formación do solo, teñen carácter constante ou en xeral, presentan pequenas variacións, sempre dependendo da topografía, moi variable e accidentada ou do material xeolóxico de partida. Posto que este é homoxéneo, é fundamentalmente a topografía o carácter que permite diferencia-los distintos tipos de solo. Os solos que evolucionan a partir de granitos teñen textura franco areosa; son solos soltos, pouco estruturados e moi permeables, polo que os fenómenos de encharcamento e posterior pseudogleificación son escasos, salvo en zonas de drenaxe impedido. Polas características fisiográficas no monte do Aguasantas predomina o ranker de pendente, salvo nas pendentes acusadas cunha profundidade escasa nas que a evolución edáfica detívose no protorranker. Ademais, nas zonas altas, ou cumios os afloramentos rochosos son abundantes e asimílanse con solos de tipo protoranker. Nas valgadas a evolución do solo chegou a etapa clímax de terra parda, encontrándose así a maior riqueza e profundidade de solo. Os ranker son solos xoves, caracterizados por un perfil AC, formados sobre rocas compactas e ácidas, predominantemente sometidas a acción erosiva que impide un maior grado de desenvolvemento, con forte desintegración química e produción de óxidos de ferro que lle dan color característico, ricos en materia orgánica ben humificados, predominantemente moder mulliforme o mull, descansado sobre roca compacta ou máis frecuentemente afloxada, o que da lugar a formación dun horizonte (B) empardecido, típico da terra parda. Este horizonte, en forma de orla de poucos centímetros de espesura, nos casos típicos, aumenta progresivamente de espesura a medida que diminúe a pendente de ladeira, convertendo o chan gradualmente nunha terra parda. Encontrasen subtipos cun desenvolvemento moi desigual, dende solos esqueléticos, constituídos por rochas compactas apenas con cuberta do chan mais que nalgúns puntos, ata o ránker atlántico cun horizonte orgánico que sobre pasa os 0,75 m. de profundidade. A materia orgánica varia de humus bruto non ranker distrófico a humus moder e mull. Nalgúns casos a rocha subxacente encóntrase alterada en profundidade, con empardecemento da parte inferior do horizonte orgánico, formándose un horizonte ( B ) incipiente. As terras pardas son solos propios do clima templado, con perfil A (C) B, sen transición brusca entre eles. É característico un horizonte de alteración (B), producido por desintegración



14

química profunda dos materiais de partida e, nalgúns casos, con eluviación de sustancias emigradas de horizontes superiores baixo a acción de soles húmicos, en forma coloidal o en solucións. En todos os subtipos hai floculación de óxidos de ferro no horizonte (B), como consecuencia colorouse en ocre, pardo, pardo-encarnado, etc. O evolucionar a partir de rochas graníticas, os solos son pobres en substancias nutritivas, de color pardo ou ocre claro, ricos en materia orgánica. Humus moder, con relación C/N superior a 14, arenosos ou areno-limosos, fortemente ácidos e con grado de saturación moi baixo, con gravas de cuarzo lavadas nos seus horizontes superiores, soltos e sen estructura. No Apeo de Cantóns recolléronse datos de solo observado o realizar o traballo de campo que serven para unha mellor definición das condicións edáficas das diferentes unidades inventariais do monte.

3.6 ESTADO DOS PROCESOS EROSIVOS Os procesos erosivos que se producen no monte veciñal de Aguasantas están vencellados sempre a existencia previa dun lume forestal xa que a cuberta vexetal do monte garante a conservación do solo agás nos casos que esta desaparece ben polo lume ou ben pola realización de infraestruturas de defensa coma os cortalumes, práctica que non se considera axeitada polo risco erosivo que entraña. Segundo a clasificación de risco potencial de erosión do Inventario Nacional de Solo o monte presenta risco de erosión nulo (entre 0 e 5 toneladas/ha.ano).

3.7 ESTADO SANITARIO

DANOS ABIÓTICOS Co fin de minimizar os danos que poidan producir os lumes forestais e reducir os risco dos mesmos se conta cunha serie de infrestructuras e medidas como son: -Unha rede de pistas forestais cun estado de conservación aceptable -Existencia de varios puntos de auga na parroquia onde está situado o montes e nas limítrofes. -planificación de desbroces nas superficies forestais consideradas con máis perigo pola acumulación de biomasa. -Utilizar e fomentar o uso de cortalumes naturais e verdes como as zonas de valgadas e as masas de frondosas autóctonas que fragmenta o monte con distintos modelos de combustibles, facendo máis efectiva a súa defensa en caso de lume

DANOS BIÓTICOS No monte de Aguasantas observáronse diversos ataques de pragas e enfermidades nas masas arborizadas. Nas masas de Eucalyptus globulus atopáronse danos debidos o ataque de Gonipterus scutellatus, podendo observar tres graos de gravidade, leve, moderado e grave tendo máis importancia os danos moderados seguidos dos danos leves, mentres que os danos de xeito



15

grave atópanse nunha menor superficie, pero hai puntos concretos nos que este tipo de dano ten unha importancia relevante. O Xestor non realiza ningunha medida de loita contra esta praga si ben a Xunta de Galicia dentro do Plan Integral de Loita Contra Pragas forestais realiza a solta de Anaphes nitens. Tamén nas masas de eucaliptos atópanse o arborado afectado por Micosphaerella sp. Si ben no momento no que eucalipto cambia a folla de adulto deixa de ser preocupante polo que tampouco se aplica ningún tratamento. Nas masas de Q. robur; obsérvase ataque de Oidium sp tendo maior importancia o ataque de en grado leve. Os ataques de odio son visibles na estación primaveral na que as condicións de humidade e temperatura favorecen a proliferación do fungo. A enfermidade non compromete, a supervivencia dos carballos.

3.8 INFRAESTRUCTURAS E ACCESO Para o estudio da infraestrutura viaria presente no monte veciñal clasificáronse as pistas forestais en tres categorías:

Pistas principais: aquelas de largo maior de 5 m e que dan maior servizo e acceso o monte. Aptas para paso de turismos e camións articulados.

Pistas secundarias: aquelas cuxo largo atópase entre 3 e 5 m. e a súa transitabilidade vese reducida a vehículos todo terreo. Algunhas pistas que teñan moito tránsito, aínda que o seu largo sexa inferior a 3m. consideraranse como secundarias pola súa localización, e proporase o seu arranxo como tal.

Vías de saca: aquelas de largo inferior a 3 m.

PRINCIPAIS SECUNDARIAS VÍAS DE SACA

LONXITUDE (m) DENSIDADE

(m/ha) LONXITUDE (m)

DENSIDADE (m/ha)

LONXITUDE (m) DENSIDADE

(m/ha)

315,62

0,45

6.020,08

8,57

13.449,03

19,15

Táboa 11.- Lonxitude total e densidade de vías forestais.

3.9 REDE FLUVIAL En canto a rede fluvial no Monte veciñal de Aguasantas podemos dicir que os principais ríos que transcorren polo Monte Veciñal son o Calvelle, O Barbeira e o Verdugo, que recollen as augas dos diferentes regatos estacionais que discorren polo monte. Na parte central da parroquia atópase o río Calvelle, que nace nos montes de Valongo, conformado un val por onde discorre, recollendo as augas dos regatos estacionais que percorren o monte veciñal ata verter as súas augas no río Verdugo. Precisamente o río Verdugo discorre pola parte máis meridional do monte veciñal de Aguasantas, actuando como límite físico entre o veciño concello de Ponte Caldelas. Polo oeste o Río Barbeira discorre en dirección Norte – Sur recollendo as augas dos regatos estacionais das ladeiras occidentais do monte cara o límite co Concello de A Lama.



16

Polo este, e servindo de divisoria en algúns tramos do monte veciñal coa parroquia de Borela encóntrase o río Meniños que discorre en sentido Norte a Sur cara o Concello de Ponte Caldelas Localízanse diferentes traídas de auga e un depósitos contra lumes forestais que poden verse no plano de infraestruturas do monte. (Ver PLANO nº 6 : INFRAESTRUCTURAS XERAIS DO MONTE). Algúns destes mananciais do monte son aproveitados para o abastecemento da auga dos núcleos de poboación parroquial, a través das diferentes “traídas de auga”. En concreto, son so veciños de Famelga, O Castro, Campodanta, Calvelle, Boliñas, O Igrexario, Sucastro, e demais núcleos da parroquia de Aguasantas os beneficiarios dos diversos mananciais cos que conta o monte veciñal.

3.10 BIODIVERSIDADE, FAUNA E VEXETACIÓN, HABITATS FORESTAIS SINGULARES

VEXETACIÓN POTENCIAL Segundo a clasificación da vexetación natural que establece Rivas Martínez, o Monte Veciñal de Aguasantas encóntrase dentro da Rexión Eurosiberiana, Provincia Biogeográfica Cántabro - Atlántica, Sector Galaico - Portugués. Dentro das series de regresión da vexetación natural establecidas para esta zona, correspóndelle a este monte, en función da altitude, a serie motana galaico-portuguesa acidófila do roble (Vaccinio myrtilli-Querceto roboris sigmentum). As etapas de regresión da serie, así como as especies que aparecen en cada unha delas móstranse na Táboa 22. A serie colina galaico-portuguesa acidófila do roble (Rusco aculeati-Querceto roboris sigmetum) corresponde no seu óptimo estable a unha carballeira densa de carballos (Quercus robur), que pode ir acompañado doutras especies arbóreas como: acebo (Ilex aquifolium), castaño (Castanea sativa), e laurel (Laurus nobilis). No sotobosque da carballeira, ademais dun bo número de especies nemorales esciófilas, existe un sotobosque arbustivo mais ou menos denso no que soen atoparse elementos mediterráneos (Ruscus aculeatus, Arbutus unedo, Daphne gnidium), coexistiendo con outros vexetais caducifolios atlánticos como Pyrus cordata, Frangula alnus e Crataegus monogyna. A degradación moderada destes bosques permite a extensión das xesteiras oceánicas, pobres en especies, cuia estructura corresponde a un piornal de gran talla rico en fentos, silvas e toxos. Nas zonas dunha maior degradación aparecen as uzes.

Nome da serie

8c.Acidófia colina galaico- portuguesa do carballo

Árbore dominante Quercus robur

Nome Fitosociolóxico

Rusco-Quercetoroboris sigmetum



17

Nome da serie

8c.Acidófia colina galaico- portuguesa do carballo

I. Bosque Ruscus aculeatus Physospermum cornubiense

Quercus robur

II. Matorral denso Cytisus striatus Ulex europaeus Arbutus unedo

Rubus ulmifolius

III. Matorral degradado Daboecia cantabrica Ulex minor

Erica cinerea Halymiun alyssoides

IV. Pastizais Agrostis capilaris

Avenua sulcata Anthoxanthum odoratum

Táboa 12.- Etapas de regresión e biodindicadores.

VEXETACIÓN ACTUAL O estudio da vexetación arbórea detallarase de forma cuantitativa no Estado Forestal do Inventario, identificando especies principais secundarias ou acompañantes, con indicación das súas existencias: número de árbores, volumes e crecementos. Na seguinte táboa pode verse a superficie que ocupa cada especie no monte veciñal, así como a superficie dos rasos, tanto forestais como inforestais.

RESUMO ESTADO FORESTAL

ESPECIE SUPERFICIE (ha) Pinus pinaster 44,09

Eucalyptus globulus 75,58 Castanea x híbrida 14,10

Frondosas caducifolias 63,64 Total superficie arborada 197,41

Raso forestal 218,01

Total superficie forestal 415,42

Táboa 13.- Resumo do estado forestal.

Piñeiros e eucaliptos teñen copas claras que deixan chegar abundante luz o chan, polo cal mantense no sotobosque o mato de ericifruticeta (toxo – uces) composto por especies heliófias, acidófilas, oceánicas, frugais e pirófitas. As comunidades vexetais do pinar inclúense na subasociación pinetosum pinastri de Ulici europaei – Ericetum cinereae, xa que simplemente engádese un estrato arbóreo (o pinar) o toxo – uzes. Nos pinares de Pinus pinaster atopanse frecuentemente: Pinus pinaster Calluna vulgaris Ulex europaeus Lithodora prostrata



18

Halimium alyssoides Pteridium aquilinum Erica umbellata Potentila erecta Agrostis curtisii Quercus robur Pseudoarrhenatherum longifolium Daboecia cantabrica Ulex minor Adenocarpus complicatus Erica cinerea Teucrium scorodonia Cistus psilosepalus Arenaria montana Cytisus scoparius Rubus sp. Pyrus cordata Erica ciliaris Frangula alnus Agrostis canina Dactylys glomerata Holcus anatus As comunidades de eucalipto inclúense na subasociación Eucalytetosum globuli de Ulici europaei – Ericetum cinerea, nas que é frecuente atopar: Eucalyptus globulus Agrostis capiaris Ulex minor Avenua sulcata Erica umbeata Vioa ancifolia Daboecia cantabrica Potentia erecta Ulex europaeus Agrostis curtisii Lithodora postrata Pseudoarrhenatherum longifolium Calluna vulgaris Lotus cornicuatus Erica ciliaris Erica australis Erica cinerea Halimium alyssoides Rubus sp. Luzua actea Quercus robur Pteridium aquilinum Asphodelus albus Pyrus cordata Existe no monte veciñal, unha superficie ocupada por frondosas, a meirande parte delas correspondese con carballos.. A composición florística das carballeiras é a seguinte: Quercus robur Hedera helix Pteridium aquilinum Laurus nobilis Ruscus acuelatus Rubia peregrina Hyacinthoides non -scripta Teucrium scorodonia Rubus gr. Ulmifolius Brachypodium rupestre Frangula alnus Lonicera periclymenum Tamus communis Omphalodes nitida Viola riviniana Ilex aquifolium Crataegus monogyna Arbutus unedo Asplenium gr, adiantum -nigrum Daboecia cantabri Linaria triornitrophora



19

Nas zonas más próximas os regatos presentan vexetación ripícola. Estas masas están formadas habitualmente por amieiros (Alnus glutinosa), salgueiros (Salíx atrocinerea) e bidueiros (Betula celtiberica). Os bosques de ribeira (Senecio bayonnensisi - Alnetum glutinosae) sitúanse nos bordes de regatos e ríos, onde as raíces atópanse permanentemente encharcadas. A composición florística desta formación e a que segue: Alnus glutinosa Viola palustris Salís atrocinerea Carex broteiana Senecio bayonnensis Osmunda regalis Carex laevigata Dryopteris affinis Frangula alnus Fraxinus angustifolia Rubus ulmifolius Hedera helix

HABITATA CATALOGADOS Os tipos de hábitat incluídos no Anexo I da Directiva 92/43/CEE que se atopan no monte segundo a Cartografía de unidades ambientais publicada polo Instituto de Biodiversidade Agraria e Desenvolvemento Rural do Grupo de Investigación GI-1934 TTB da Universidade de Santiago de Compostela e o Atlas e Manual de interpretación dos Hábitats Españois publicado pola Dirección General do Medio Natural e política forestal do MAGGRAMA é o de Bosques aluviales de Fraxinus excelsior e Alnus glutonosa, cunha superficie de 2194 m2 Atendendo a os Estádares Españoles de Gestión Forestal para la Certificación FSC (FSC-STD-ESP-01-2006 España V2-0), non se considera este hábitat como Monte de Alto Valor de Conservación (MAVC) por varios motivos entre eles por non estar incluído dentro da Rede Natura 2000, por non ser un ecosistema especialmente raro na zona, por ter verificado nas visitas á zona a non presenza de flora vascular ameazada, raras ou en perigo e por no proporcionar servizos ambientais ou sociais importantes para as comunidades locais.

FAUNA A comunidade animal do toxal-brezal e moi pobre en especies. En zonas de mato denso, a presenza animal é alta, o ser maior as posibilidades de alimentación da fauna. O coello (Oryctoagus cuniculus); xunto con roedores son as especies más abundantes; micromamíferos e quirópteros constituirán a base alimentaria de numerosos predadores. As preferencias do coello diríxense cara as zonas de cobertura cerrada de toxo e uces non sendo a altura do mato un factor condicionante. Encóntrase tanto en zonas homoxéneas como en zonas de borde de diversas comunidades vexetais, inda que no que se refire a especies prefire a combinación de toxo, uz e a xesta. Tamén zonas de mato con árbores dispersas ou con pequenos bosquetes poden albergar colonias de coellos pero non así as zonas estritamente boscosas. Os bosques de piñeiro intégranse nos ecosistemas naturais constituíndo unha etapa de transición e, no que a fauna refírese, na medida en que alberga un sotobosque natural e abundante mantén poboacións animais de similares características a do bosque autóctono. A ornitofauna previsible nestes medios inclúe ademais de todas as especies citadas para o eucaliptal, inda que en maior densidade, outras como o pito real que cabe esperar que seleccionen positivamente o piñeiral fronte o eucaliptal pola cantidade de recursos dispoñibles.



20

É predicible a presenza dun maior número de especies tales como cárabo común (Strix aluco) ou o buho chico como rapaces nocturnas, o cuco (Cuculus canorus), o pico picapinos (Dendrocopos major), zorzales (Turdus philomelos, Turdus viscivorus) e un número elevado de paseriformes. Para os mamíferos sucede algo similar o relatado con respecto os eucaliptais, sendo o tipo de xestión do medio fundamental de cara o grao de uso por parte destes. Mamíferos como o esquío (Sciurus vulgaris) e o rato de campo (Apodemus sylvaticus ) son frecuentes neste medio. Nos eucaliptares podemos sinalar a presenza de coello (Oryctoagus cuniculus), tórtola ou rula (Streptopelia turtur), urraca (Pica pica), corvo (Corvus corax) e paloma torcaz en migración. En canto a herpetofauna, inda que non se atopou ningunha especie, as mais xeralizadas, tales como a salamandra e o sapo común (Bufo bufo) pódense topar nos eucaliptais. Asociadas os cursos de auga e ás especiais condicións que estes determinan vai a producirse un incremento de especies de anuros e urodelos, destacando a posible presenza de a salamandra raberga (Chioglossa lusitanica). No caso dos xabarís, a súa capacidade de adaptación a todo tipo de terreos permítelle habitar áreas boscosas ou de mato nas que refuxiarse durante o día. Nembargantes o corzo e o raposo prefire zonas boscosas con algúns prados e claros para alimentarse. En estudos recentes da Consellería de Medio Ambiente mostran que a poboación do lobo (Canis lupus) tan só é estable na provincia de Pontevedra nos concellos da A Lama e Cuntis. Nos montes de Cotobade a densidade destes animais é menor de 2,29 por cada cen quilómetros cadrados. En canto as aves de presa diúrnas, cabe citar, en zonas boscosas o gavilán (Accipiter gentilis) e en bosques e claros, o ratoneiro común (Buteo buteo). Outra especie que é interesante resaltar é a presenza de morcegos ou quirópteros en diversos hábitats do monte. Debido a existencia de diferentes especies non se encontran restrinxidos a ningún hábitat determinado sendo salientable a presenza desta fauna, ligadas a bosques caducifolios. Das especies animais existentes no monte veciñal, ningunha debe considerarse prexudicial para a persistencia da masa en todos os seus estados. Nin sequera a presenza do coello afecta ós rexenerados. Para verificar a existencia de fauna ameazada utilizáronse os datos do Inventario Nacional de Biodiversidade publicado polo MARM no ano 2007 e o Catálogo Galego de especies ameazadas (Decreto 88/2007 do 19 de abril) o que pon en evidencia que o monte está dentro da área potencial de Emberizia schoeniclus calificada como unha especie en perigo de extinción e definida no Plan de recuperación de dita especie aprobado polo DECRETO 75/2013, de 10 de maio



21

FAUNA CINEXÉTICA Debido a que o monte de Aguasantas atópase inscrito dentro do TECOR de Cotobade (matrícula PO-10.086), é necesario facer referencia á presenza de fauna cinexética. Esta divídese en dous tipos; especies de caza maior i especies de caza menor. Como especies de caza maior so hai xabarís (Sus scrofa) e como especies de caza menor temos: coello (Oryctolagus cuniculus), raposo (Vulpes vulpes) e arcea (Scolopax rusticola). O número de capturas nos tres últimos anos (non existen datos rexistrados do ano 2004 e anteriores) non é moi elevado, inda que a afección pola caza inda persiste entre os comuneiros. As capturas rexistradas pola Consellería de Medio Ambiente e Desenvolvemento Sostible nos últimos tres anos son as seguintes:

2005/2006 2006/2007 2007/2008

Ganchos autorizados 25 48 24 Xabaril cazados 19 17 16

Raposo 30 19 27 Coello 320 260 320 Arcea 28 25 10

Táboa 14.-Capturas rexistradas pola Consellería de Medio Ambiente.

4 MEDIDAS AMBIENTAIS PREVENTIVAS

Para avaliar os efectos ambientais causados polas actuacións e intervecións programadas no realizouse a avaliación dos efectos ambientais e sociais no monte Augasantas. A través de matrices de impacto onde se avalía o impacto ambiental de cada unhas das actuación. Establecendo as medidas preventivas para minimizar os impactos e medidas correctoras no caso de ser precisas.

5 ESTADO FORESTAL

5.1 DIVISIÓN INVENTARIAL Definiuse un único cuartel, constituído por todo o monte veciñal. Antes da ordenación, a especie principal é o eucalipto (Eucalyptus globulus) e a secundaria é o piñeiro (Pinus pinaster), o aproveitamento principal é o madeirable na xestión que se ven realizando ata a data actual. Para un estudio forestal de detalle o cuartel divídese cantóns, sendo esta a unidade última de inventario de carácter permanente e non divisible.

Na táboa 27 móstrase a cabida máxima e mínima dos cantóns.



22

CUARTEL Nº CANTÓNS CABIDA

MÁXIMA CABIDA MÍNIMA

CABIDA MEDIA

M.V DE AGUASANTAS 18 69,94 HA. 11,42 HA. 38,94

Táboa 15.- Resumo das cabidas.

Estes tamaños de superficie dos cantóns en montes ordenados por vez primeira inclúen, por norma xeral, diferentes unidades de vexetación, sen conseguirse a nivel do cantón a homoxeneidade das masas presentes. Por isto, diferenciáronse rodais dentro de cada cantón.

5.2 CALCULO DE EXISTENCIAS

INVENTARIO O inventario realizouse por mostraxe sistemática e estratificada por ser o método máis axeitado para a determinación das existencias características das masas. Deseñouse unha mostraxe integral na que non só se mediron existencias senón que se realizaron observacións sobre fisiografía (orientación, pendente,...) características aparentes do solo, identificación, frecuencia e altura das especies arbustivas e outras observacións debidas a límites, enfermidades, danos abióticos, accesibilidade e calquera outra incidencia detectada durante a realización do inventario, importante para a caracterización da masa forestal. Definíronse os seguintes estratos, nos que se realizaron as parcelas que se indican:

ESTRATO ESPECIE IDADE INVENTARIABLE OOBSERVACIÓNS RODAL

SUP. (HA.)

Nº PARCELAS

PARCELAS

1 PT 1 - 5 Non Repoboacións 501, 608 15,08

2 PT 6 - 10 Si Repoboacións 607, 802, 1001,

1502, 1604 90,38 8

169, 170, 171, 173, 174, 175,

176, 177

3 PT 11 - 15 Si Repoboacións 603, 606 3,78 7 1, 2, 9, 10, 17,

182, 183

5 Pr 11 - 15 Si Repoboacións 504 7,84 10 54, 55, 56, 57, 58, 59, 61, 62,

63, 65

6 PT + Pr 11 - 15 Si Rexenerado despois de incendio

103, 604 8,58 14

137, 138, 141, 142, 145, 146, 147, 149, 150, 151, 152, 153,

154, 155

7 Eg 1 - 5 Non 106, 902, 904,

1603, 1708 3,72

8 Eg 6 - 10 Si 203, 208, 210, 605, 701, 803,

1403 26,09 11

14, 15, 16, 26, 27, 33, 34, 28,

38, 39, 44



23


SUP. (HA.)

Nº PARCELAS

PARCELAS

9 Eg 11 - 15 Si Elevada densidade

de pes menores

204, 205, 207, 212, 304, 305, 401, 404, 602, 704, 801, 907,

1004, 1103, 1107, 1313, 1503, 1505, 1506, 1702, 1703, 1704, 1707, 1802

82,39 29

20, 21, 22, 29, 111, 112, 113, 114, 115, 116, 117, 118, 119, 120, 121, 122, 123, 124, 125, 126, 127, 128, 129, 130, 131, 132, 133, 134,

135

10 Eg 16 - 20 Si

105, 610, 710, 905, 1007, 1108,

1201, 1308, 1309, 1402, 1406, 1410,

1803

38,62 60

4, 6, 7, 8, 12, 23, 25, 30, 31, 32, 35, 36, 41, 42, 43, 47, 48, 49, 50, 51, 52, 67, 68, 69, 70, 71, 72, 73, 74, 75, 76, 77, 78, 79, 80, 81, 84, 85, 86, 87, 88, 89, 90, 91, 92, 93, 94, 95, 96, 97,

98, 99, 100, 102, 103, 104

ESTRATO ESPECIE IDADE INVENTARIABLE OBSERVACIÓNS RODAL SUP (HA)

Nº PARCELAS

PARCELAS

11 Eg + QR 11 - 15 Si 202, 211, 503,

703, 1305, 1311, 1709

13,56 6 3, 5, 18, 19, 40,

46

12 PT + Eg 11 - 15 SI 804 2,32 3 184, 185, 186

13 QR 1 - 10 SI

306, 506, 707, 903, 1109, 1202,

1303, 1405, 1608, 1609,

1610

25,39 8 156, 157, 158, 159, 160, 161,

162, 164



24


SUP. (HA.)

Nº PARCELAS

PARCELAS

14 QR 11 - 20 Si

301, 303, 403, 601, 609, 708,

908, 1005, 1104, 1105, 1203, 1302, 1306, 1307, 1401, 1408, 1601, 1605, 1606, 1611,1612, 1706, 1804

34,53 18

60, 64, 66, 106, 107, 108, 109, 110, 136, 139, 140, 143, 144, 163, 165, 166,

167, 168

15 Qr > 20 SI 101, 1613, 1705 0,91 2 178, 179

20 Raso Non

102, 104, 201, 206, 209, 302, 402, 502, 505, 507, 611, 612, 702, 705, 706, 709, 901, 906,

1002, 1003, 1006, 1101, 1102, 1106, 1301, 1304, 1310, 1312, 1404, 1409, 1501, 1504, 1507, 1602, 1607, 1701,

1801

325,55

Táboa 16.- Estratos.

CANTIDADE E CALIDADE DOS RECURSOS DO MONTE, TAXA DE CRECEMENTO E DE REXENERACIÓN Do resultado do inventario forestal do monte pódese concluír que a taxa de aproveitamento para os produtos forestais moderables é de 2950,53 metros cúbicos con cortiza, sendo a taxa de rexeneración do monte de 2324,96 metros cúbicos con cortiza. (ambos datos para a duración do plan especial, 10 anoa) As existencias totais do monte no ano 2014 é de 24.184,64 metros cúbicos con cortiza.

6 ESTADO SOCIOECONÓMICO

O termo municipal de Cotobade sitúase ó oeste de Galicia, e o leste da provincia de Pontevedra, á que pertence administrativamente. Atópase preto da capital da provincia e limita ó norte cos concellos de Cerdedo e Campo Lameiro, ó sur cos de Ponte Caldelas e A

http://es.wikipedia.org/wiki/Galicia



25

Lama, ó Leste cos de Cerdedo, Forcarei e A Lama e o Oeste cos de Pontevedra e Campo Lameiro. Ten unha extensión de 135,2 km², distribuídos en 135 entidades de poboación que se agrupan en 13 parroquias: Aguasantas, Almofrei, Borela, Carballedo, Caroi, Corredoira, Loureiro, Rebordelo, Santa. María de Sacos, San Xurxo de Sacos, Tenorio, Valongo e Viascón. EVOLUCIÓN DA POBOACIÓN No ano 1.996, Cotobade contaba cunha poboación total de 5.123 habitantes e no ano 2.007 o número de habitantes decreceu nun 11 % pasando neste intre a ser dun total de 4.575. O número de mulleres e de homes repártese practicamente a partes iguais, cun 47 % de homes e un 53 % de mulleres. En canto a parroquia de Aguasantas, que é onde vaise realizar a presente ordenación, ten unha superficie de 18,7 Km², e unha poboación de 352 habitantes segundo os datos do INE no ano 2007, observándose unha diminución progresiva o longo dos anos. ANÁLISE ECONÓMICA DA COMARCA O concello de Cotobade englóbase dentro da “Comarca de Pontevedra”, sendo nesta comarca onde se asentan o 4,4 % da poboación de toda Galicia. A densidade de poboación é de 193,2 hab./km2, na Comarca de Pontevedra englobada por oito municipios. A actividade económica que xera a iniciativa privada na comarca de Pontevedra dista moito de alcanzar o mesmo volume de riqueza que a súa homóloga de A Coruña, consolidada como o motor económico da comunidade, seguida da de Vigo. Aínda así, e a pesar de atoparse a case trinta puntos de diferenza con respecto a xeración de valor engadido bruto (VEB) obtido polo tecido industrial asentado na potencia do norte galego, a comarca pontevedresa sitúase como a cuarta zona de Galicia coa economía máis dinámica da comunidade. Tan so por debaixo de A Coruña, Vigo e Santiago. Os seus 658,44 millóns de euros de VEB (o 4,78% con respecto a Galicia), tan so a deixan a 1,02 puntos por debaixo da comarca de Santiago (658,44 millóns, o 5,76%). Outras capitais como Ourense, que sigue a Pontevedra neste ranking, a pesar de contar con maior número de empresas, 904, obtén unha menor facturación total, de 2.948 millóns, que a do tecido empresarial pontevedrés. O seu VEB tamén sitúase por debaixo, representando o 4,60% do total da comunidade. As 740 empresas pontevedresas, que representan o 4,83% das firmas asentadas en Galicia, facturaron no conxunto 3.449,93 millóns de euros, o 5,15% do volume global das compañías galegas, segundo o último informe Ardán 2008 da Zona Franca de Vigo, que recolle datos do 2006. No ránking de xeración de emprego, polo contrario, Pontevedra descende un posto, converténdose na quinta das 53 comarcas galegas que analiza este informe. Nesta ocasión,

http://es.wikipedia.org/wiki/Pontevedra

http://es.wikipedia.org/wiki/Campo_Lameiro

http://es.wikipedia.org/wiki/Campo_Lameiro

http://es.wikipedia.org/w/index.php?title=Loureiro&action=edit&redlink=1

http://es.wikipedia.org/w/index.php?title=Rebordelo&action=edit&redlink=1



26

Ourense pásalle por diante con quince décimas porcentuais máis no índice de emprego (5,31% fronte o 5,16% que xera o tecido empresarial pontevedrés). APROVEITAMENTOS FORESTAIS MADERABLES Na parroquia de Aguasantas a especie dominante no caso do monte veciñal e o Eucalyptus globulus, seguindo a tónica das parroquias adxacentes, tendo en conta que o eucalipto esténdese principalmente nas fincas particulares. Outros aproveitamentos que se fan, aínda que en menor medida co paso dos anos, son os aproveitamentos do estrume para facer a cama do gando.

6.1 CONDICIÓNS DA COMARCA E MERCADO DOS PRODUCTOS FORESTAIS

Entre a zona de influencia que abarca a Comunidade de Aguasantas encóntranse varios centros de elevada demanda madeireira localizada no norte da provincia de Pontevedra e parte do Sur da provincia de A Coruña, con Pontevedra e Santiago de Compostela como máximo expoñente respectivamente. A venta de produtos forestais procedentes dos montes veciñais de Pontevedra realízase preferentemente dentro do ámbito provincial, no que encóntrase unha importante industria derivada. Os produtos agrúpanse en tres destinos fundamentais: madeira de piñeiro para serra, piñeiro e eucalipto con destino e a industria de trituración para taboleiro e madeira de eucalipto para pasta de papel. Existen outros destinos minoritarios que non vale a pena considerar. Dentro do sector da transformación da madeira hai que distinguir entre os subsectores de madeira serrada e o de madeira conglomerada, MDF ou alistonada. O subsector do serrado caracterízase por estar moi atomizado e con pouca diversificación de productos cun volume medio de manexo de madeira de 4.800 m3/serra/año. A produción concéntrase en táboa de encofrado para a construcción e embalaxes. O consumo deste subsector representa máis da metade da produción de madeira en Galicia, sendo a provincia de A Coruña o maior consumidor co 48% da comunidade. A maior concentración das fábricas atópanse o Sur e o Norte da provincia de Pontevedra e A Coruña, así como no Norte de Lugo, cun consumo total de 3,1 millóns de m3/año. O subsector de madeira conglomerada, MDF e alistonada ten unhas consideracións distintas. Por unha parte son o primeiro consumidor de madeira de baixa calidade, que se utiliza para a trituración, localizándose os centros de produción en grandes fábricas de proceso, sendo a mais importante FINSA (Santiago de Compostela), seguidos doutros de menor importancia pero de interese como zona de influencia para a comunidade veciñal como Ind. Taboleiro Eucalipto e Ind. Taboleiros Valga (Valga).



27

No que respecta a madeira de eucalipto, o principal centro de consumo sitúase en Pontevedra, onde a fábrica de ENCE consume ó redor de 1.000.000 de Tm. de eucalipto en rollo. Existen tamén na zona a maior concentración de fábricas de taboleiro contrachapado de eucalipto de Galicia. Inda que é un sector en franca regresión dende hai uns anos, non é descabezado asignar un consumo global de polo menos 125.000 T. de eucalipto o conxunto destas fábricas, en dimensións das pezas superiores a 30 cm. en punta delgada; e unha facturación conxunta superior os 12 millóns de euros. O concello de Cotobade encádrase na comarca de Pontevedra, que está formada polos concellos de Cotobade, Pontevedra, Poio, Barro, Campo Lameiro, A Lama, Pontecaldelas e Vilaboa . Cuantificar cifras de movemento de explotacións da zona é aventurarse nun terreo no que a especulación é irremediable. Datos procedentes do Grupo Provincial de Serradoiros e Rematantes de Madeira de Pontevedra, aproximan a 70.000 m3 de eucalipto e a 35.000 m3 de piñeiro o volume de madeira xestionado anualmente polos rematantes da zona. Inda que os prezos da madeira son enormemente variables, os volumes antes mencionados aproximan a cifra de negocio de venta dos propietarios a este subsector os 3,5 millóns de euros. As cifras anteriores refírense a madeira cortada nos montes da comarca e deben ser tomadas cas debidas precaucións sobre a súa credibilidade. Sen embargo, na provincia atópanse radicados algunha das empresas rematantes con maior actividade da provincia e de toda Galicia, o que elevaría con moito as cifras de facturación e volume citados. Basta citar o caso concreto da empresa NORFOR, unha das filiais forestais do Grupo ENCE, que xestiona anualmente un volume de madeira cercan o millón de metros cúbicos, case na súa totalidade de eucalipto, cun valor de mercado superior os 48 millóns de euros. En canto a industria de aserrío e primeira transformación da madeira, ésta non ten unha ampla representación na comarca de Pontevedra. Inda que nela está radicada unha parte importante da industria da madeira, non existe hoxe unha industria importante de aserrío como en outras comarcas da provincia, quizais por o predominio do eucalipto no monte. A facturación conxunta deste subsector é difícilmente cuantificable, inda que un recente estudio realizado pola Consellería de Agricultura da Xunta de Galicia o cifra en torno os 25 millóns de euros en toda a provincia. A madeira de trituración ten como destinos preferentes a fábrica de taboleiro situada no termo municipal de Pontecesures (Finsa), cun consumo superior os 150.000 Tm. de tronco de madeira. A zona na que se sitúa o monte é zona de abastecemento de madeira de trituración para as industrias de taboleiro do resto de Galicia, principalmente Faurecia en O Porriño e Finsa en Santiago, cun consumo conxunto de puntal de piñeiro que supera as 200.000 Tm. No que respecta a madeira de eucalipto, non existe na zona industria importante de aserrado de tal madeira, que por outra parte non é significativa en Galicia. Existe un mercado residual de pequena entidade para o seu aproveitamento como leña de uso doméstico, de volume dificilmente cuantificable. O mercado do eucalipto de trituración está formado por o taboleiro MDF (Finsa), inda que o principal centro de consumo sitúase en Pontevedra, onde a fábrica de ENCE consume en torno a 1.000.000 de Tm. de eucalipto en rollo para fabricación de pasta de celulosa. Algunha madeira de eucalipto na comarca é tamén negociada polos rematantes xa citados, con destino a fábricas de pasta de celulosa de Portugal e norte de España.



28

En canto o eucalipto groso para desenrolo, a fábrica do grupo ENCE, xunto co grupo FINSA e as fábricas do sur da provincia, absorbe a totalidade da oferta de tal tipo de madeira. Como se deduce das consideracións e cifras anteriores, a madeira que pode ofertar o mercado do monte de Aguasantas pode perfectamente ser absorbida polo mercado da comarca e a súa zona de influencia.

7 ORDENACIÓN E PLANIFICACIÓN

7.1 OBXETIVOS DA ORDENACIÓN O obxectivo principal do Proxecto de Ordenación do Monte Veciñal de Aguasantas é a optimización da xestión forestal dun dos maiores predios do Concello de Cotobade. Esta optimización debe entenderse como un compromiso de equilibrio satisfactorio para a propiedade entre as funcións principais das masas forestais – ecolóxica, protectora, produtora e cultural. Ademais coa ordenación do monte se perseguen os seguintes obxectivos: 1. Persistencia, conservación e mellora da capacidade produtiva do solo e voo.

2. Mantemento e mellora dos recursos forestais e a súa contribución os ciclos de Carbono

globais.

3. Alcanzar o máximo rendemento de utilidades á colectividade en produtos, postos de

traballo, espazos recreativos, así coma outros beneficios directos e indirectos.

4. A constancia da renda.

5. O mantemento, conservación e mellora da actividade do ecosistema (función ecolóxica)e a

diversidade biolóxica dos ecosistemas presentes no monte

7.2 USOS DO MONTE USOS ACTUAIS Os usos que se realizan na actualidade no monte veciñal analizaranse dende a perspectiva da súa adecuación ós obxectivos da planificación Obtención de madeira de piñeiro e eucalipto O estado actual do monte no que predominan as zonas rasas ausentes de uso e aproveitamento e as masas de eucalipto caracterizadas por unha escasa silvicultura e mal estado sanitario leva a proxectar un cambio importante na xestión que xa se ten iniciado nos últimos catro anos. As condicións frugais de moitas ladeiras do monte aconsellan non facer cambios de especie de xeito xeralizado nas masas de eucalipto senón seguir unha xestión menos intensiva co obxectivo de gañar en calidade de estación. Por outra banda as masas de piñeiro, inda que escasas presentan boas condicións sanitarias e esta especie considérase



29

idónea para satisfacer o obxectivo económico da xestión ao tempo que se produce tamén unha ganancia ecolóxica no ecosistema. Tanto a madeira de eucalipto como a de piñeiro nas cortas intermedias terá como destino trituración, inda que as cortas finais do piñeiro dedicarse á industria de serrado, ben para a construción ou outros usos máis nobres. Respecto á madeira de eucalipto adicarase para pasta de papel. O feito de que se implantase unicamente piñeiro pinaster, piñeiro radiata e eucalipto nas principais etapas repoboadoras foi corrixido nos últimos anos mediante a plantación de especies caducifolias autóctonas. Ademais, as melloras silvícolas que se realizan son respectuosas coa vexetación autóctona de maneira que se está producindo un incremento significativo do número de especies vexetais nos últimos anos. Gandería extensiva A presencia de gando en réxime extensivo no monte veciñal de Aguasantas foi un aproveitamento en tempo habitual mais hoxe en día en decadencia. Unicamente tres veciños solicitan a cesión de terreos para este aproveitamento que se lles concede logo de aprobación pola Asemblea. As cesións de superficies para este uso supoñen un total de 48,20 ha. na actualidade e mantéñense dende tempo inmemorial. Tamén durante a realización do inventario observouse a presenza de cabalos – alomenos tres - no monte veciñal, preto do lugar de Trebello. Uso recreativo: Actualmente o Monte Veciñal de Aguasantas conta con diversas infraestructuras de lecer: A Carballeria de Famelga, o Miradoiro do Castro, preto do lugar de Igrexa e o recen inaugurado sendeiro a través da parroquia que enlaza os enclaves de maior interese coma o Castro de Famelga, os muíños do Calvelle e a área natural do río Barbeira. Uso cinexético Como xa se expuxo no Inventario, o Monte Veciñal de Aguasantas está incluído dentro do TECOR de Cotobade con número de matrícula PO - 10086. Uso Protector Regulación de emisións de CO2, cursos de auga, protección do solo e conservación da biodiversidade. As repoboacións feitas no Monte Veciñal de Aguasantas, ademais dunha finalidade produtora mantiveron sempre o obxectivo protector do solo e do réxime hidrolóxico, quizais perturbado en localizacións puntuais por unha incorrecta localización do eucalipto. Uso Extractivo En diversos puntos do monte veciñal nos que hai afloramentos rochosos é frecuente atopar vestixios de antigos aproveitamentos artesanais de pedra. Recentemente houbo unha solicitude de concesión dun permiso de investigación do que non se tiveron máis noticias.

USOS PONTENCIAIS

Ós usos xa citados, poderían engadirse e/ou mellorarse os que se citan a continuación:



30

Obtención de madeira de pino para serra. Preténdese levar a cabo un modelo silvícola multiproduto sobre as masas de piñeiro que permita a obtención de madeira de pequenas dimensións nas cortas intermedias e madeira con destino de serra na corta final. Non se descarta que nas cortas intermedias unha porcentaxe da madeira que se aproveite teña destino de serra có que se conseguiría aumentar a rendibilidade das extraccións. Buscarase unha distribución equilibrada entre as especies e as idades do arborado para conseguir alcanzar o máximo rendemento de utilidades e a constancia da renda, así como un nivel de rendas que garanta a xestión do monte. Obtención de madeira de eucalipto para trituración. Inda que sería aconsellable facer unha transformación do aproveitamento do ecualipto cara a serra ou desenrolo dadas as actuais condicións de saturación do mercado desta especie, e tendo en conta que, no medio prazo, as condicións de mercado van ser peores polo traslado da fábrica de pasta de papel de Lourizán e pola expansión desta especie, inda máis, logo da vaga de lumes do ano 2006, sen embargo, polas malas condicións da estación das zonas nas que está asentado o eucalipto non se ten certeza da viabilidade deste uso polo que se mantén o destino da madeira cara a industria da trituración. Conservación da biodiversidade Un dos obxectivos principais deste proxecto de ordenación é a xestión do monte non soamente dende un punto de vista produtivista senón que inclúa nas súas prescricións como un criterio fundamental a conservación e incremento da biodiversidade a través de varias prácticas coma o fomento da rexeneración natural, as rozas selectivas e un tratamento especial das áreas de maior calidade ecolóxica. Tratamento especial terán as áreas de braña presentes nas zonas máis altas do monte veciñal e tamén as áreas de valgada. Obtención de produtos secundarios: fungos comestibles Tomarase en consideración na planificación dos aproveitamentos e intervencións silvícolas o mantemento e mellora das condicións da produción de fungos evitando a realización de cortas a feito nun tempo no piñeiral, de maneira que se protexa na maior medida posible as condicións edáficas. Así mesmo, a produción de froitos silvestres é unha alternativa que pode dar lugar a unha actividade artesanal de recolección e elaboración de doces e derivados ben para o autoconsumo e deleite dos visitantes, ben para ser aproveitados industrialmente en repostería.

Uso agrogandeiro Esta actividade considérase beneficiosa para o monte cando se realiza dentro dunhas condicións mínimas de control e coidado dos animais. En calquera caso, os propietarios dos animais deberan solicitar permiso de pastoreo á comunidade de montes de Aguasantas, e, cada un dos animais, deben estar censados e marcados para que poidan ser identificados no caso de que causen algún dano. Así mesmo os seus propietarios deben contar cun seguro de responsabilidade civil polos danos que poidan



31

causar. Todas estas condicións considéranse indispensables para que se poida exercer o pastoreo dentro do monte veciñal de Aguasantas. A regulación do pastoreo debe facerse a través dun Plan de Pastoreo que permita delimitar a zona óptima de pastoreo e as normas para a súa utilización incluída a carga gandeira aconsellable. Deste xeito poderíase optar a axudas da Unión Europea para mantemento de paisaxes agrarios e de prácticas de gandería extensiva. Por outra banda, o mato aprovéitase para a práctica do esquilme polo que terase en conta na execución das repoboacións a reserva dunha zona sen arborado ou ben a plantación a baixa densidade nas zonas usadas para o esquilme.

Uso cultural Tratarase de potenciar o uso cultural do monte veciñal mediante o respecto aos seguintes principios: Prioridade para as formas recreativas silenciosas adecuando sendeiros e outras instalacións en número suficiente.

En caso necesario, concentración de instalacións recreativas en zonas específicas dos montes.

Establecemento de zonas de reserva silenciosas que sexan lugares de lecer para os sentidos, aptos para a reflexión, a meditación, a ensonación e a comuñón coa natureza.

Conservación de árbores singulares e de outros elementos atractivos para a mirada: variedade de cores das follas, as flores, froitos, arbustos, herbas, musgos, fungos...

Mantemento e creación de bosques atractivos por medio de estruturas forestais variadas.

Establecemento de superficies arboradas sen influencia humana, nas que a natureza evolucione segundo a súa propia dinámica.

Conservación de praderías forestais, de perspectivas sobre os vales, rochedos, zonas acuáticas, claros...

Uso protector O uso protector no monte veciñal de Aguasantas realizarase de acordo ao seguintes obxectivos básicos:

A regulación de emisións de CO2.

Será sempre obxectivo do proxecto de ordenación o mantemento, conservación e mellora das masas forestais existentes de forma que contribúan a regulación das emisións de CO2. Proporase a repoboación das superficies rasas existentes actualmente no monte veciñal agás aquelas necesarias para uso agrícola ou gandeiro dos comuneiros autorizados.

Regulación dos cursos de auga.

Terase especial coidado nas prácticas silvícolas que supoñan a retirada da cuberta arbórea nas zonas próximas a cursos de auga e traídas de abastecemento aos núcleos de poboación da parroquia.



32

Protección paisaxística e do solo.

A organización da silvicultura terá en consideración, como un dos seus obxectivos específicos, a mellora das condicións paisaxísticas do monte así como a redacción do risco de erosión nas zonas de pendentes máis acusadas.

Aumento da biodiversidade biolóxica.

As intervencións silvícolas realizaranse sempre con especial coidado para manter e fomentar a presencia de especies autóctonas tanto arbóreas como arbustivas.

Preservaranse tamén aquelas árbores singulares que sirvan para enriquecer o patrimonio natural do monte.

Planificarase o coidado e plantación de especies arbustivas produtoras de froitos que contribúan a aumentar a avifauna, de forma que poida converterse nun regulador natural de pragas.

Establecemento dunha rede de rodais protexidos, incluíndo algunhas áreas de non

intervención.Como se detectou no inventario son moi escasas as superficies que

responde a día de hoxe a unha evolución natural da vexetación mais a súa mera

existencia e un dos maiores valores do monte veciñal de Aguasantas. Estos rodais

están destinados a restauración de hábitat forestais orixinais e ocupan como mínimo o

10% da superficie do monte.

Uso Extractivo Caso de producirse avaliaranse as propostas de uso extractivo de mineral no monte veciñal de Aguasantas. Uso Conservación do patrimonio arqueolóxico Son moitos - cinco - os achados arqueolóxicos catalogados presentes no monte veciñal e dous máis que inda que fora a súa área de cautela afecta ao monte veciñal. A súa presenza esixe un coidado especial nas áreas de cautela establecidas en torno a cada un deles.. Nestas áreas, o obxectivo produtor ten que supeditarse sempre ao obxectivo principal de conservación do patrimonio. O principio de precaución impón que se teña especial coidado no conxunto total do monte á hora de realizar movementos e traballos de maquinaria pesada co dano as pedras naturais que afloren na superficie xa que non sería estraño descubrir a presenza de novos achados. Nas área de cautela solicitarase autorización á Dirección Xeral de Patrimonio antes de realizar calquera tipo de intervención. En particular, procurarase fuxir do emprego de maquinaria pesada na realización das intervencións silvícolas así como manter a zona limpa de mato para que, no caso dun eventual incendio, o lume non se achegue as pedras causando danos nelas.



33

7.3 DECISIÓNS SELVÍCOLAS

Elección de especie No monte veciñal de Aguasantas son dúas as especies principais que ocupan superficies moi semellantes e veñen supor cada unha delas, aproximadamente, un 20 % da superficie forestal do monte veciñal. Mais sen dúbida o feito máis significativo da descripción do estado forestal é que case o 50 % do monte atópase raso. Nos últimos anos, as repoboacións realizadas incrementaron a variedade de especies presentes no monte veciñal de Aguasantas. Así se introduciron predominantemente, carballos (Q. robur), castiñeiros (Castanea x hibrido), sobreiras (Q. suber) e está prevista a introducción doutras especies frondosas no presente ano. No seu conxunto as masas de frondosas supoñen o 11 % da superficie forestal do monte. Tanto o eucalipto coma o piñeiro foron especies introducidas nas repoboacións forestais levadas a cabo primeiro polo Patrimonio Forestal do Estado e posteriormente polas sucesivas administracións competentes en materia forestal xa que este monte ata a súa clasificación como veciñal en man común e incluso ata o día actual, parcialmente, a través do convenio, foi sempre xestionado dende a administración. Os criterios seguidos para a elección de especies son os seguintes:

1. Co obxecto de minimizar os sacrificios de cortabilidade, manterase, na medida do posible, a distribución de especies actual das zonas arborizadas respectando uns principios mínimos de eliminación de especies invasoras, homoxenización de rodais e adaptación das especies arbóreas á calidade da estación.

2. Respectaranse as prescricións da Lei 3/2007, do 9 de abril, de prevención e defensa contra os incendios forestais de Galicia no que se refire a eliminación de especies pirofíticas das bandas de protección de núcleos de poboación e estradas e a creación dunha rede de franxas cortalumes baseado nos cortalumes verdes, preferentemente, nas áreas de valgadas e nas marxes das pistas e estradas forestais.

Consideracións xerais: Para a elección da especie principal báixase ao nivel de rodal co obxecto antes citado. No caso das superficies rasas proporase a repoboación daquelas zonas nas que se achegue un acordo de non uso ou compatibilización co aproveitamento agrogandeiro. Non están previstos cambios de especie que afecten as masas de piñeiro. Pola contra prevese a substitución paulatina do eucalipto por frondosas autóctonas procedentes de rexeneración natural nunha parte da superficie hoxe ocupada por eucalipto. Soamente na forestación de superficies rasas e por causas extraordinarias ou necesidades silvícolas contémplase a repoboación. Nestes casos deberá seguirse un control exhaustivo da procedencia das plantas tentando evitar a introducción de estirpes descoñecidas ou non testadas. Todos os cambios de especie, cando impliquen a substitución dunha especie actualmente presente, realizaranse cando esta alcance o seu momento óptimo de corta. Favorecerase a



34

inclusión e permanencia de especies acompañantes como carballo (Quercus robur) e castiñeiro (Castanea sativa), especialmente en zonas de valgadas e bordes de pista. Elección de método de bebeficio Como método de beneficio determinouse: Monte baixo: para o eucalipto en produción para pasta e monte medio no modelo silvícola de eucalipto en transición a frondosas. Monte alto: para o resto de especies presentes no monte veciñal: piñeiro do país, carballo, castiñeiro e outras frondosas. Modelo selvicola Masas de coníferas Piñeiro do país (Pinus pinaster . Ait.) e piñeiro radiata A silvicultura das masas de piñeiro galego está orientada principalmente a obtención de madeira de serra de alto valor económico, obtendo nas claras produtos intermedios para a trituración. Proponse o modelo silvícola que se recolle na Táboa 2.

MODELO SILVÍCOLA : Coníferas

Ano 2: Roza

Ano 5 Roza, clareo ata unha densidade final de 1600 pés/ha. e primeira poda (1 m.)

Ano 10 Roza, clareo ata unha densidade final de 1100 pés/ha. e poda (2,5 - 3 m.)

Ano 15 Clara mixta de 300 pés ata deixar unha densidade final de 800 pés /ha. e poda de pes de porvir (5 m.)

Ano 20 Clara mixta de 300 pés ata deixar unha densidade final de 500 pés /ha.

Ano 25 Clara mixta de 200 pés ata deixar unha densidade final de 300 pés /ha.

Ano 35 Primeira corta de rexeneración deixando 40 – 50 pés/ha.

Ano 40 Corta final.

Táboa 2: Modelo silvícola para coníferas

Eucalipto (Eucalyptus globulus Labill.) para trituración. A silvicultura das masas de eucalipto co obxectivo de madeira de trituración aplicarase o seguinte modelo silvícola:

MODELO SILVÍCOLA : Eucalyptus globulus

2 anos Roza e selección de brotes de cepa e pes procedentes de semente ata deixar unha densidade de 1600 pes /ha. (marco de aprox. 3,0 x 2,0 m.

4 anos Roza e selección de gromos: 2 - 3 varas por cepa en borde de masa, 1 – 2 varas en cepas do interior da mesma

6 anos Roza de penetración

15 - 20 anos Corta a eito respectando a rexeneración natural de frondosas.

Táboa 1: Modelo silvícola E. Globulus para trituración

Frondosas: Carballo (Quercus robur), castiñeiro (Castanea sativa), … Non se aplicará un modelo silvícola determinado, senón que os tratamentos realizaranse no momento no que a masa o precise. Como orientación se recolle a seguinte táboa de tratamentos silvícolas.

MODELO SILVÍCOLA : Masas novas de frondosas

2 anos Roza e talla de formación.

5 anos Roza e talla de formación.

10 anos Roza e talla de formación

15anos Roza e poda baixa

20años Valoración da necesidade da primeira clara. Poda en altura ata 5,5 m.

Táboa 2: Modelo silvícola para as masas novas de frondosas aplicable tanto a carballo



35

como a castiñeiro.

7.4 DECISIÓNS DASOCRÁTICAS Elixiuse para os próximos cinco anos o “Método de ordenación por rodais”. O obxectivo que se persegue o elixir este método é manter, un obxectivo duplo na xestión do monte a aplicar sobre unidades de vexetación mesturadas na distribución espacial e acadar unha estrutura de mosaico de idades e, en menor medida, de especies. Neste método manterase o rodal como unidade de xestión, inda que se procurará homoxeneizar, no que a especie principal e idade se refire, as masas presentes en cada cantón Cada rodal ten a súa propia idade de maduración determinada por criterios tecnolóxicos para as especies cun destino de serra. Dado a homoxeneidade da calidade de estación elixiuse unha única idade de maduración para cada unha das especies presentes no monte veciñal que se tratarán con obxectivos de produción. Son as seguintes:

CÁLCULO DA POSIBILIDADE Posibilidade teórica de rexeneración O cálculo da posibilidade é un indicativo do volume de madeira a extraer durante ese período. Seguindo a Madrigal1 (1994) calculouse a posibilidade teórica a partir da expresión da masa cortable dos rodais de corta inmediata, que se denomina posibilidade de productos principais o producción principal. Dito cálculo se realiza mediante a aplicación da seguinte fórmula:

2

ririprin

C

p

VP

Sendo: Vri o volume dos rodais de corta inmediata Cri crecemento corrente p período de aplicación Obtense, polo tanto, que a posibilidade de productos principais é:

Eucalyptus globulus: añomPEg /53,570.1

2

69,446.1

10

80,221.8 3

Referido a valores por hectárea da superficie ocupada por esta especie supón: 10,25 m3/ha. año.

1 MADRIGAL, AL. 1994.Ordenación de montes arbolados. ICONA – MAPA. Colección

Técnica. Madrid.

Especie Idade de maduración

Pinus pinaster 40

Eucalyptus globulus en transición a frondosas 35 (diámetro de cortabilidade 40 cm.)

Eucalyptus globulus para trituración 20

Castanea x hibrida 60

Quercus robur 80



36

Referido a valores por hectárea, considerando a superficie forestal, supón: 2,31 m3/ha. año. Posibilidade real de rexeneración A posibilidade real de rexeneración obtense a partir do valor efectivamente cortado durante o plan especial nas cortas de rexeneración. Esta cantidade supón 14.299,25 m3 o que referido a valores por hectárea da superficie ocupada por eucalipto supón: 9,33 m3/ha. año. e referido a valores por hectárea, considerando a superficie forestal, supón: 2,11 m3/ha. año Posibilidade de mellora A posibilidade de produtos intermedios o produción intermedia fórmase polo volume a extraer nas claras de piñeiro e pola eliminación do eucalipto en masas nas que actúa como especie invasora. Considerando a superficie forestal supón unha posibilidade termo medio anual por unidade de superficie de 0,56 m3/ha. año. Posibilidade total A posibilidade total obtense a partir das sumas da posibilidade de rexeneración e da posibilidade de mellora: 2.67 m3/ha. año. para o conxunto da superficie forestal do monte. É un valor moi baixo debido a que a metade do monte está rasa e que non se contabilizaron as masas de frondosas e piñeiros novos no seu cálculo.

8 SEGUIMENTO DAS ACTUACIÓNS

O seguimento das actuacións está baseado na elaboración do plan anual. Este debe conter como mínimo -O grado de cumprimento dos obxectivos da xestión. -Desvíos respeto o panificado -Os impactos ambientais e sociais das actividades realizadas no monte --A taxa de aproveitamento dos produtos forestais -Os cambios observados nos hábitats, flora, fauna e solo -Os costos, a produtividade e a eficiencia da xestión forestal -A taxa de crecemento e rexeneración e a calidade e cantidade dos recursos forestais. -O estado de conservación e evolución das áreas de AAVC. No caso de atoparse alteracións significativas nos atributos que levaron a declaralas como tal, débense reflectir os cambios realizados na xestión da UGF para evitalas o corrixilas. -Estado fitosanitario da masa forestal, indicando a presenza de novas pragas ou enfermidades e a evolución das xa existentes. -Presenza de especies invasoras, superficie ocupada, evolución e medidas tomadas para o seu control. -Impactos adversos na utilización de especies exóticas, no caso de habelos. -Control e evolución dos danos ocasionados polo ramoneo de ungulados ou ganado -Si están planificadas novas plantacións débense realizar estudios edáficos das propiedades do solo e o risco de erosión. En función dos resultados destes estudios tomaranse as medidas pertinentes.



37

-En caso de detectarse actividades ilegais no monte deben relacionarse no plan anual así como as medidas tomadas para corrixir a situación e poñelo en coñecemento das autoridades competentes

Por ser este o primeiro ano no que o monte está no grupo de certificación, non se recolleron aínda este tipo de datos, polo que os datos de seguimento se recopilarán principios do 2015.

9 TÉCNICAS E EQUIPOS UTILIZADOS

Os equipos utilizados van asociados as actuacións plantexadas no plano especial do montes. Todas as actuacións programadas foron sometidas o o seu correspondente análise de impactos ambientais e socias e polo tanto deben someterse as medidas preventivas propostas e plasmadas nos pregos de prescricións técnicas aceptados polas empresas contratadas para tales tarefas, tendo éstas a obriga de cumprilos. Para os aproveitamentos forestais os equipos e as técnicas usadas en cada fase son: -Apeo, desrramado e tronzado: o equipo usado depende da posibilidade de mecanización da parcela, si é mecanizable se usan procesadoras, si a orografía non o permite o traballo realizase forma manual con motoserras -Saca ou desembosque: sempre se realizará a saca con autocargador porque presenta menos impacto sobre solo que un skider, e a ser posible equipado con rodas de baixa presión e eixos tipo tanden.

Resumen público do proxecto de ordenación do monte Vecinal ... · resumen pÚblico do proxecto de...

Documents

Transcript of Resumen público do proxecto de ordenación do monte Vecinal ... · resumen pÚblico do proxecto de...