A ECONOMA ESPAOLA NO SCULO XIXDesaparicin dasantigas coloniasamericanasExtensin dasreas de cultivoReactivacin damineraCreacin dunMercado de capitais(Bolsa de Madrid, 1831)DESAMORTIZACINS

A PROPIEDADE DA TERRA NO SCULO XVIII

Mis da metade das terrasestaban AMORTIZADASCLEROMUNICIPAISMORGADOS

Sobre elascobra rendasSobre moitas destas terras haba mltiples gruposque posuan dereitos (nobreza e clero que cobrabanrendas; campesiado que as traballaba...)Os gobernos liberaissuprimen:Vinculacins,abolindo morgados Propiedades Eclesisticas en mans mortas, coasdesamortizacins Rxime seorialde orixe feudalFormas de propiedade colectiva (terrasmunicipais ecomunais)

DECRETO DE ABOLICIN DO RXIME SEORIAL(Agosto de 1811)

Sanear a Facenda pblica

Contribuir ao desenvolvementoeconmico xeral de EspaaContribuir consolidacin dosistema poltico liberal en EspaaDESAMORTIZACINDE MENDIZBALObxectivos

CRTICAS DESAMORTIZACINDE MENDIZBAL

DESAMORTIZACINDE MADOZInclusin de predios rsticos e urbanos, censos e foros pertencentes ao Estado, clero e Ordes Militares (Santiago, Alcntara,Calatrava, Montesa eSan Juan)Recursos obtidos destinadosa pagar o dficit, obraspblicas e incentivar o tendido ferroviarioAs fincas mis prezadas ede meirande extensinforon acaparadas pola burguesa (homes de negociose profesins liberais)Esta desamortizacin, coecida como civil, incle mis bens de propiosque do cleroModificacin das cidadesconventuais, con edificiosdestinados a usos pblicos oudemolidos para a construcinde grandes vas e ensanches

A desamortizacin civil ampliou as terras cultivadas, co incremento da producin total agraria

CONSECUENCIAS DAS DESAMORTIZACINSObtencin da propiedade plena:obxectivo logrado na meirandeparte dos casos. A excepcinfoi Galicia, onde se mantivointocable a divisin de dominiospropia do sistema foral e montescomunais non se privatizaronEn boa medida, os problemas facendsticos foron paliadosOs compradores non tiveroninterese en voltar ao Antigo RximeOBXECTIVOSPROPOSTOSINICIALMENTEESTRUTURADA PROPIEDADENon houbo cambios importantes, mais acentuouse a concentracin no Se aumentou a dispersin no NBeneficiarios: burguesa enobrezaCRECEMENTODA PRODUCINAGRARIAA desamortizacin non impulsou transformacins tcnicas no procesoprodutivoIncremento da producin,que permite alimentar poboacin agraria, enviarexcedentes s cidadese incluso exportar

DESAMORTIZACIN EN GALICIA: PERMANENCIA DOSFOROSFORO: Contrato agrariode longa duracin queao longo da poca modernase converteu en case perpetuoConsolidado o FORO coa Real Provisin de 1763 deCarlos III, fidalgos e nobresmantiveron contratos subforaisco campesiado.Nunha proporcin das partes,a riqueza desamortizada en Galicia consistiu en dereitos a percibir unhas rendas e non enterrasOs forosdos mosteiros pasan a serdos mercadores, mentres queos subforos dos fidalgos seguenna mesma situacin que antesA meirande parte do monte galegoseguu en mans de comunidadesaldes e parroquiais, explotadacomunitariamente

A REDENCIN DOS FOROSLei de Redencin dosForos de 1873, de curta vixenciaLiquidacin do sistemaforal no primeirotercio do sculo XX

Loita do campesiadodentro do movementoagraristaIncremento do capitaldos campesiospola venda de excedentesChegada a Galicia doscartos da emigracina ultramar

Incremento do capitaldos campesiospola venda de excedentes,sobre todo gandeirosChegada a Galicia doscartos da emigracina ultramar

A AGRICULTURA NO S. XIXCrecemento feble e lento da producin vexetal durante aprimeira metade do sculo1814-1836: Limitada ampliacinda rea cultivadaFASES1836-1855: Aumento considerabledo espazo cultivado e introducinde mtodos mis intensivos1855-1868: Ampliacin das terras cultivadas, anda que case sempre en terreos marxinais

ECONOMA DO XIX:REFORMA AGRARIA LIBERAL1. Desde agora quedan incorporados Nacin todos os seoros xurisdicionais de calquera clase e condicin que sexan.

4. Quedan abolidos os ditados de vasalo e vasalaxe, e as prestacins as reais como persoais, que deban a sa orixe a ttulo xurisdicional..

5.- Os seoros territoriais e solaregos quedan desde agora na clase dos demais dereitos de propiedade particular...

7 Quedan abolidos os privilexios ... que tean a mesma orixe dos seoros, como son os de caza, pesca, fornos, muios, aproveitamentos de augas, montes e demais..

14. En diante ningun poder chamarse Seor de vasalos, exceder xurisdicin, nomear xuces, nin usar dos privilexios e dereitos comprendidos deste decreto..

Dado en Cdiz, 6 de agosto de 1811 Seora: Vender a masa de bens que vieron a ser propiedade do Estado, non tan s cumprir unha promesa solemne e dar garanta positiva dbeda nacional por medio dunha amortizacin exactamente igual ao produto das vendas; abrir unha fonte abundantsima de felicidade pblica, vivificar unha riqueza morta... desobstruir as canles da industria e da circulacin,... crear novos e fortes vnculos que liguen a ela; , en fin, identificar co trono excelso de Isabel II, smbolo de poder e de liberdade...

O Decreto que vou ter a honra de someter augusta aprobacin de V.M. sobre a venda deses bens adquiridos xa para a nacin, as como no seu resultado material ha de producir o beneficio de minorar a forte suma da dbeda pblica, menester que na sa tendencia... fndese na alta idea de crear unha copiosa familia de propietarios, cuxos goces e cuxa existencia apoian principalmente no triunfo completo das nosas altas institucins.

Exposicin do ministro Mendizbal a raa gobernadora REAL DECRETO DECLARANDO EN VENDA OS BENS DO CLERO

Atendendo necesidade e conveniencia de diminur a dbeda pblica consolidada, e de entregar ao interese individual a masa de bens races, que vieron a ser propiedade da nacin, a fin de que a agricultura e o comercio saquen deles as vantaxes que non poderan conseguirse de maneira total no seu actual estado, ou que se demoraran con notable detrimento da riqueza nacional, outro tanto tempo como se tardase en proceder sa venda: tendo presente a lei de 16 de xaneiro ltimo e conformndome co proposto polo Consello de Ministros, en nome da mia excelsa filla a raa doa Isabel vin en decretar o seguinte:

Art. 1.- Quedan declarados en venda desde agora todos os bens races de calquera clase, que pertencesen s comunidades e corporacins relixiosas extinguidas, e os demais que sexan adxudicados nacin por calquera titulo ou motivo, e tamn todos os que en diante o fosen desde o acto do seu adjudicacin.

Art. 2.- Exceptanse desta medida xeral os edificios que o goberno destine para o servizo pblico, ou para conservar monumentos das artes, ou para honrar a memoria de fazaas nacionais. O mesmo goberno publicar a lista dos edificios que con este obxecto deben quedar excludos da venda pblica.

Art. 3.- Formarase un reglamento sobre o modo de proceder venda destes bens, mantendo en canto fose conveniente e adaptable s circunstancias actuais o que decretaron as cortes en 3 de setembro de 1.820, e engadindo as regras oportunas para a execucin das medidas seguintes.

( " Gaceta de Madrid ", 21 de febreiro de 1.836 ) Caricatura de Mendizbal, ao que uns nenos tiran do rabo, como se de Lucifer se tratase:

"Ah, muchachos, al hebreo! Tira del rabo, Juanillo, aprieta t, Periquillo. Fuera, fuera el fariseo, que los templos entr a saqueo". A cuestin que hai que resolver a seguinte: o goberno debe pagar dunha vez toda a sa dbeda vendendo as leiras, ou convir que arrende en enfiteuse(1) todas esas leiras e reparta a sa renda entre os acreedores? Facer ver que o segundo mtodo o nico xusto, o nico compatible coa prosperidade da nosa economa,... o nico popular e, por conseguinte, vantaxoso para o sostn do trono de Isabel II, o nico que non prexudica clase propietaria, o nico, en fin, a travs do cal se pode mellorar a sorte da desgraciada clase proletaria en toda poca e por todos os gobernos, o que propoo facer ver..

Co sistema enfitutico, todas as familias da clase proletaria seran donas do dominio til da terra que cultivasen e, por conseguinte, interesadas en soster as reformas e o trono de Isabel II, pois nelas veran cifrado o seu benestar. Pola contra, o sistema de vender as leiras, far a sorte desta numerosa clase mis desgraciada do que anda na actualidade e, por conseguinte, odiarn a reforma e a orde existente de cousas"

Fragmentos de artigos xornalsticos de Flrez de Estrada. 28 de febreiro de 1836

(1)Sistema de arrendamento polo cal o propietario resrvase o dominio directo (a propiedade) e o campesio o dominio til (ou a posesin) co dereito de transmitir o dominio til ou de vendelo con toda liberdade. REAL DECRETO, 29 de Xullo de 1.837

Decreto das Cortes suprimindo a contribucin de dcimos e primicias e todas as prestacins emanadas dos mesmos.

Dona Isabel II, pola graza de Deus e pola Constitucin da Monarqua espaola raa das Espaas, e no seu nome dona Mara Cristina de Borbn, raa rexente e gobernadora do Reino, a todos os que as presentes veren e entenderen, sabede: que as Cortes xerais decretaron e sancionamos o seguinte:

As Cortes, en uso das sas facultades, decretaron o seguinte:

1.- Suprmense a contribucin de dcimos e primicias e todas as prestacins emanadas dos mesmos.

11.- Todas as propiedades do clero secular en cualesquiera clases de predios, dereitos e accins que consistan, de calquera orixe e nome que sexan, e con calquera aplicacin ou destino con que sexan doadas, compradas ou adquiridas, adxudcanse nacin, convertndose en bens nacionais. LEI DE REDENCIN DE FOROS (1926)

Conformndose co parecer do Meu Consello de Ministros e a proposta do seu presidente: Veo endecretar o seguinte:Art. 1. () Declranse redimibles todos os foros, subforos, rendas de saco, sisas e calquera outros gravames de anloga natureza xurdica sobre bens inmobles nas provincias de Galicia, Asturias e Len que se tivesen constituido antes da promulgacin do Cdigo Civil [1889].Art. 15. O servizo de crdito agrcola poder anticipar ata 10 millns de pesetas, a ttulo de prstamo, para axudar redencin, en caso de probada pobreza do foreiro. ()Art. 16. As dbedas que emitisen os Concellos, as Deputacins, ou as Cmaras ou Sindicatos Agrcolas, para facilitar a redencin estarn exentas de impostos ().

O Presidente do Consello de Ministros, Miguel Primo de RiveraGaceta de Madrid, 26 de xuo de 1926Fonte: Ramn Villares: La propiedad de la tierra en Galicia, 1500-1936.Fonte: Ramn Villares: La propiedad de la tierra en Galicia, 1500-1936.