Programación didáctica Departamento Física e Química · 2021. 3. 25. · Distribución do...

Programación didáctica

Departamento Física e Química

IES Eduardo Pondal -- Curso 2020-2021

MATERIAS:

FISICA E QUIMICA

CIENCIAS APLICADAS Á ACTIVIDADE PROFESIONAL

CURSOS E NIVEIS:

SEGUNDO, TERCEIRO E CUARTO DE ESO

PRIMEIRO E SEGUNDO DE BACHARELATO

ÍNDICE

1. INTRODUCIÓN E CONTEXTUALIZACIÓN .................................................................................................................................................7

1.1. Introdución.............................................................................................................................................................................................7

1.2. Contextualización..................................................................................................................................................................................8

1.3. Departamento........................................................................................................................................................................................8

1.4. Principios Xerais......................................................................................................………………………………………………………10

2. PREVISIÓN DO DESENVOLVEMENTO DA PROGRAMACIÓN NOS ESCENARIOS DE ACTIVIDADE LECTIVA PRESENCIAL ..SEMIPRESENCIAL E/OU NON PRESENCIAL (PLAN CONTINXENCIA)………………………………………………………………….…....11

3. CONTRIBUCIÓN AO DESENVOLVEMENTO DAS COMPETENCIAS CLAVE ………………………………………………………………..14

4. CONCRECIÓN DAS APRENDIZAXES IMPRESCINDIBLES NON ADQUIRIDAS NO CURSO 2019-2020……………………………......17

5. PLAN DE REFORZO E RECUPERACIÓN DAS APRENDIZAXES IMPRESCINDIBLES NON ADQUIRIDAS NO CURSO 2019/2020...21

6. OBXECTIVOS............................................................................................................................................................................................22

6.1. Obxectivos da Educación Secundaria Obrigatoria..............................................................................................................................22

6. 2. Obxectivos do Bacharelato.................................................................................................................................................................23

7. METODOLOXÍA.........................................................................................................................................................................................25

7.1. Principios Xerais..................................................................................................................................................................................25

7.2. Principios metodolóxicos.....................................................................................................................................................................26

7.3. Aplicación ao plantexamento didáctico................................................................................................................................................26

7.4. Actividades dos alumnos.....................................................................................................................................................................27

7.5. Materiais e recursos didácticos...........................................................................................................................................................28

7.5.1. Recursos didácticos…………………………………………………………………………………………………………………………28

7.5.2. Selección de materiais e recursos................................................................................................................................................29

7.5.3. Libros de texto..............................................................................................................................................................................30

7. 6. Atención á diversidad e........................................................................................................................................................................31

Programación Didáctica Física e Química-Curso 20/21 IES Eduardo Pondal 2

7. 6.1. Atención á diversidade na programación......................................................................................................................................31

7.6.2. Atención á diversidade nas actividades........................................................................................................................................32

7.6 .3. Atención á diversidade na avaliación............................................................................................................................................33

8. AVALIACIÓN..............................................................................................................................................................................................33

8.1. Principios da avaliación.......................................................................................................................................................................33

8. 2. Criterios de avaliació n............................................................................................................................. ...........................................33

8.3. Instrumentos de avaliación..................................................................................................................................................................34

8 .3.1 Coñecementos previos: instrumentos e técnicas..........................................................................................................................34

8.3.2. Avaliación dos obxectivos: instrumentos......................................................................................................................................34

8.3.3. Avaliación dos contidos: instrumentos..........................................................................................................................................35

8.3.4. Avaliación de actitudes, valores e normas: instrumentos............................. ................................................................................36

8.4. Ficha de observación…………………………………………………………………………………………………………………………… .37

8.5. Procedementos de avaliación………………………………………………………………………………………………………………… ...32

8.6. Criterios de cualificación……………………………………………………………………………………………………………………… …39

8.6.1. Criterios xerais……………………………………………………………………………………………………………………………… .39

8.6.2. Criterios específicos de cualificación………………………………………………………………………………………………………39

8.6.3. Cualificación final…………………………………………………………………………………………………………………………… .41

8.7. Criterios de corrección……………………………………………………………………………………………………………………………42

8.7.1. Criterios xerais de corrección………………………………………………………………………………………………………………42

8.7.2.Criterios específicos de corrección................................................................................................................................................42

9. ELEMENTOS TRANSVERSAIS................................................................................................................................................................44

10 . PROGRAMACIÓN DE FÍSICA E QUÍMICA 2º ESO………………………………………………………………………………………..……49

10 . 1. Perfil competencial. Contribución ao desenvolvemento das competencias clave................................................................……… ..49

10 . 2. Unidades Didácticas. Secuenciación e distribución temporal ..........................................................................................................51

10 . 3. Distribución do curriculo en Unidades Didácticas.............................................................................................................................53

10 .4. Concrecións metodolóxicas...........................................................................…………………………………………………………….61


10 . 5. Medidas de atención á diversidade...................................................................................................................................................62

10 .6. Criterios sobre avaliación, cualificación e prom o ción do alumnado…………………………………………………………………… ....63

10.7. Relación estándares de aprendizaxe procedementos e instrumentos de avaliación ………………………………………………….65

11 . PROGRAMACIÓN DE FÍSICA E QUÍMICA 3º ESO…………………………………………………………………………………………… ...71

11. 1. Perfil competencial. Contribución ao desenvolvemento das competencias clave.......................................................................… ..71

11. 2. Unidades Didácticas. Secuenciación e distribución temporal…………………………………………………………………………… ...74

11. 3. Distribución do currículo en Unidades Didácticas………………………………………………………………………………………… .. .76

11.4. Concrecións metodolóxicas…………………………………………………………………………………………………………………....87

11. 5. Medidas de atención á diversidade………………………………………………………………………………………………………..….88

11. 6. Criterios de avaliación, cualificación e promoción do alumnado…………………………………………………………………………...89

11.7. Relación estándares de apredizaxe procedementos e intrumentos de avaliación……………………………………………………....90

12 . FÍSICA E QUÍMICA 4º ESO…………………………………………………………………………………………………………………….… . .98

12. 1. Perfil cometencial. Contribución ao desenvolvemento das competencias clave…………………………………………………..…….98

12. 2. Unidades Didácticas. Secuenciación e distribución temporal……………………………………………………………………….… ...102

12. 3. Distribución do curriculo en Unidades Didácticas……………………………………………………………………………………….…104

12. 4. Concrecións metodolóxicas………………………………………………………………………………………………………………......116

12. 5. Medidas de atención á diversidade…………………………………………………………………………………………………….……117

12.6. Criterios sobre avaliación, cualificación e p romoción do alumnad o ………………………………………………………………...……117

12.7. Relación estándares de apredizaxe procedementos e intrumentos de avaliación………………………………………………..……119

13 . CIENCIAS APLICADAS Á ACTIVIDADE PROFESIONALFÍSICA E QUÍMICA 4º ESO…………………………....…………………..… ..130

13. 1 . Perfil cometencial. Contribución ao desenvolvemento das competencias clave……………………………………………………….130

13. 2. Unidades Didácticas. Secuenciación e distribución temporal……………………………………………………….………………… ...132

13. 3 . Distribución do curriculo en Unidades Didácticas…………………………………………………………………….……………………134

13. 4. Concrecións metodolóxicas………………………………………………………………………………………………………………......140

13. 5. Medidas de atención á diversidade……………………………………………………………………………………………………….…141

13.6. C riterios sobre avaliación, cualificación e p romoción do alumnad o ……………………………………………..………………………141


13.7. Relación estándares de apredizaxe procedementos e intrumentos de avaliación……………………………………..………………145

14 . FÍSICA E QUÍMICA 1º BACHARELATO.................................…………………………………………………………………………………149

14.1. Perfil competencial. Contribución ao desenvolvemento das competencias clave ……………………………………………………..149

14. 2. Unidades didácticas. Secuenciación e distribución temporals………………………………………………………………………… ..153

14. 3. Distribución do currículo en Unidades Didácticas………………………………………………………………………………………….154

14. 4. Concrecións metodolóxicas………………………………………………………………………………………………………………… . .171

14. 5. Medidas de atención á diversidade………………………………………………………………………………………………………….173

14.6. Criterios sobre avaliación, cualificación e promoción do alumnado…………………………………………………………………… ..174

14 .7. Relación estándares de aprendizaxe procedementos e intrumentos de avaliación……………………………………………………175

15. . FÍSICA 2º BACHARELATO……………………………………………………………………………………………………………………….187

15. 1 . Perfil competencial. Contribución ao desenvolvemento das competencias clave........……………………………………………… ..187

15. 2. Unidades didácticas. Secuenciación e distribución temporal…………………………………………………………………………… . ..192

15. 3 . Distribución do currículo en unidades didácticas………………………………………………………………………………………… ..194

15. 4. C oncrecións metodolóxicas………………………………………………………………………………………………………………… ..210


15. 6. Criterios sobre avaliación, cualificación e promoción do alumnado…………………………………………………………………......213

15 .7. Relación estándares de aprendizaxe procedementos e instrumentos de avaliación……………………………………………….....216

16. QUÍMICA 2º BACHARELATO...............................................................................................................................................................227

16.1. Perfil competencial. Contribución ao desenvolvemento das competencias clave..........................................................................227

16. 2. Unidades didácticas. Secuenciación e distribución temporal…………………………………………………………………………….231

16. 3. Distribución do currículo en unidades didácticas………………………………………………………………………………………… ..232

16. 4 . Concrecións metodolóxicas…………………………………………………………………………………………………………………..243


16. 6. Criterios sobre avaliación, cualificación e promoción do alumnado……………………………………………………………………..245

16. 7. Relación estándares de aprendizaxe rocedementos e instrumentos de avaliación……………………………………………………249


17. DESEÑO DA AVALIACIÓN INICIAL E MEDIDAS INDIVIDUAIS OU COLECTIVAS QUE SE POIDAN ADOPTAR COMO CONSECUENCIA DOS SEUS RESULTADOS………………………………………………………………………………………………………256

18. ORGANIZACIÓN DOS PROCEDEMENTOS QUE LLE PERMITAN AO ALUMNADO ACREDITAR OS COÑECEMENTOS NECESARIOS DE FÍSICA E QUÍMICA DE 1º DE BACHARELATO.……………………………………………………………………….……..257

19. ORGANIZACIÓN DAS ACTIVIDADES DE SEGUIMENTO, RECUPERACIÓN E AVALIACIÓN DAS MATERIAS PENDENTES…….258

19. 1.Alumnado de ESO……………………………………………………………………………………………………………………………...258

19 . 1. 1. Alumnos de 3º ESO con Física e Química de 2º ESO .............................................................................................................258

19. 1 . 2. Alumnos de 4º ESO con Física e Química de 3º ESO .............................................................................................................260

19.2. . Alumnos de 2º Bacharelato con Física e Química 1º Bacharelato .................................................................................................262

20. P LAN DE ATENCIÓN AO ALUMNADO REPETIDOR………………………………………………………………………………………… .264

21. CONTRIBUCIÓN AO PROXECTO LECTOR……………………………………………………………………………………………………266

22. CONTRIBUCIÓN AO PLAN TIC…………………………………………………………………………………………………………………..274

23. CONTRTIBUCIÓN AO PLAN DE CONVIVENCIA………………………………………………………………………………………………276

24 . ACTIVIDADES COMPLEMENTARIAS E EXTRAESCOLARES............................................................................................................280

25.SEGUIMENTO E AVALIACIÓN DA PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA. AVALIACIÓN DO PROCESO DE ENSINO................................. 283

25. 1.Mecanismos de revisión, avaliación e modificacións da Programación. ..........................................................................................283

25. 2. Indicadores de logro para avaliar a práctica docente……………………………………………………………………………………...284

26, MECANISMOS DE REVISIÓN, AVALIACIÓN E MODIFICACIÓN DA PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA………………………………….285


1. INTRODUCIÓN E CONTEXTUALIZACIÓN

1.1. Introdución

Esta programación elabórase conforme á Lei Orgánica 8/2013, de 9 de decembro, para a mellora da calidade educativa quemodifica á Lei Orgánica 2/2006, de 3 de maio, de Educación e ó Decreto 86/2015, de 25 de xuño, polo que se establece ocurrículo da educación secundaria obrigatoria e do bacharelato na Comunidade Autónoma de Galicia.

A aprendizaxe da Física e da Química resulta imprescindible, xunto coas demais ciencias experimentais e a tecnoloxía, parapermitir aos alumnos e ás alumnas analizar con coñecemento de causa os problemas de orixe científica e tecnolóxica que seformulan na nosa sociedade, así como participar no debate que suscitan e dar a resposta que corresponda como cidadaníaresponsable. Ademais, compártese co resto das disciplinas a responsabilidade de promover no alumnado a adquisición dascompetencias necesarias para que poida integrarse na sociedade de xeito activo. Como materia científica, ten o compromisoengadido de dotar ao alumnado de ferramentas específicas que lle permitan afrontar o futuro con garantías, participando nodesenvolvemento económico e social ao que está ligada a capacidade científica, tecnolóxica e innovadora da propiasociedade. Para que estas expectativas se concreten, o ensino desta materia debe incentivar unha aprendizaxecontextualizada que relacione os principios en vigor coa evolución histórica do coñecemento científico; que estableza arelación entre ciencia, tecnoloxía e sociedade; que potencie a argumentación verbal, a capacidade de establecer relaciónscuantitativas e espaciais, así como a de resolver problemas con precisión e rigor.

No primeiro ciclo de ESO débense afianzar e ampliar os coñecementos que sobre as ciencias da natureza foron adquiridospolo alumnado na etapa de educación primaria. O enfoque co que se procura introducir os conceptos debe serfundamentalmente fenomenolóxico; deste xeito, a materia preséntase como a explicación lóxica de todo aquilo ao que oalumnado está afeito e coñece. É importante sinalar que neste ciclo a materia de Física e Química pode ter carácter terminal,polo que o seu obxectivo prioritario será o de contribuír á cimentación dunha cultura científica básica.

No segundo ciclo de ESO e en primeiro de bacharelato esta materia ten, pola contra, un carácter esencialmente formal, eestá enfocada a dotar o alumnado de capacidades específicas asociadas a esta disciplina. Cun esquema de bloques similar,en cuarto de ESO aséntanse as bases dos contidos que en primeiro de bacharelato recibirán un enfoque máis educativo.

Polo seu carácter altamente formal, a materia de Física de 2º de Bacharelato proporciónalle ao alumnado unha eficazferramenta de análise e recoñecemento, cuxo ámbito de aplicación transcende os seus obxectivos. Física no segundo cursode bacharelato é esencialmente educativa e debe abranguer todo o espectro de coñecemento da física con rigor, de formaque se asenten as bases metodolóxicas introducidas nos cursos anteriores. Á súa vez, debe dotar o/a alumno/a de novasProgramación Didáctica Física e Química-Curso 20/21 IES Eduardo Pondal 7

aptitudes que o capaciten para a súa seguinte etapa de formación, con independencia da relación que esta poida ter coafísica.

A materia de Química no bacharelato debe contribuír a afondar no coñecemento do mundo que rodea o alumnado, áfamiliarización coa actividade científica e tecnolóxica, e ao desenvolvemento das competencias clave. Desde esta disciplinadébese seguir atendendo ás relacións entre ciencia, tecnoloxía, sociedade e ambiente, en particular ás aplicacións daquímica, á súa presenza na vida cotiá e ás súas repercusións directas en numerosos ámbitos da sociedade actual. A súarelación con outros campos de coñecemento, como a bioloxía, a medicina, a enxeñaría, a xeoloxía, a astronomía, a farmaciaou a ciencia dos materiais, por citar algúns, fai que contribúa a unha formación crítica en relación co papel que a químicadesenvolve na sociedade, tanto como elemento de progreso como polos posibles efectos negativos dalgúns dos seusdesenvolvementos.

1.2. Contextualización

O IES Eduardo Pondal está situado na zona sur da de Santiago de Compostela, no barrio de Conxo, conta cun edificioprincipal, un pavillón polideportivo e un anexo que contén a aula de música e o Taller de Tecnoloxía (hoxe en día, convertidasen aulas comúns). No exterior tamén se atopa unha pista polideportiva. O contexto familiar máis frecuente é o de familias denivel socioeconómico medio. A maior parte do alumnado posúe un nivel medio de coñecementos, ou medio alto, pero taméncontamos con alumnado con dificultades académicas.

Tendo en conta a excepcionalidade do terceiro trimestre do curso escolar 2019/2020, coa necesidade de incorporación dasaprendizaxes imprescindibles non adquiridas no curso anterior, así como a posibilidade de que se produza a necesidade dealternar determinados períodos de docencia presencial con outros de docencia non presencial durante o curso 2020/2021,faise imprescindible establecer adaptacións no marco da organización do currículo, da metodoloxía didáctica e da autonomíaorganizativa e pedagóxica do profesorado.

Como consecuencia da adaptación da programación é necesaria unha revisión dos obxectivos da materia en cada nivel, asícomo das competencias clave que o alumnado poderá lograr e tamén dos criterios de avaliación e dos estándares deaprendizaxe avaliables. Identifícanse as aprendizaxes imprescindibles do curso anterior que non se impartiron e asaprendizaxes propias do curso actual para cada nivel.

Ademais, recóllese no apartado 2, un Plan de Continxencia que contempla os posibles escenarios en función da situaciónsanitaria, de actividade lectiva presencial, semipresencial e/ou non presencial.


Inclúense, tamén, as medidas de reforzo e recuperación das aprendizaxes imprescindibles impartidas e non adquiridas poloalumnado que non superou a materia no curso 2019-2020.

1.3. Departamento

O Departamento de Física e Química para o curso 2019-20 estará integrado polos seguintes profesores:

- D. Jesús M. Rodríguez García (Xefe do Departamento).

Imparte clase aos seguintes grupos:

Asignaturas Nº de grupos Horas semanais/grupoFísica e Química 2º ESO 2 3Física e Química 4º ESO 3 3Ciencias Aplicadas á Actividade Profesional 1 3

- D. Guillermo Fernández Fernández.

Imparte clase aos seguintes grupos:

Asignaturas Nº de grupos Horas semanas/grupoFísica e Química 1º BAC 1 4Física 2º BAC 1 4Química 2º BAC 2 4

- Dna. Noelia Negreira Ferrol

Imparte clase aos seguintes grupos

Asignaturas Nº de grupos Horas semanais/grupoFísica e Química 2º ESO 3 3Física e Química 3º ESO 5 2


1.4. Principios Xerais

A programación didáctica baséase nos seguintes principios didácticos:

- Perspectiva constructivista da aprendizaxe.

- Enfoque Ciencia – Tecnoloxía - Sociedade – Ambiente (CTSA).

- Traballo en grupo e clima de clase (ambos poden incluírse no ámbito metodolóxico).

- Avaliación.

A proposta pretende un entrecruzamento das principais implicacións dos principios citados.

1. Dentro da perspectiva constructivista é esencial partir das ideas dos estudiantes sobre os conceptos científicos edespois, plantexar actividades de reestructuración para ampliar ou modificar esas ideas ata achegarse aos conceptos científicos.

2. O principal obxectivo do enfoque CTSA é formar ó alumnado na responsabilidade social e na toma de decisións conbase científica.

Por outra banda, unha correcta adquisición dos coñecementos científicos require unha ensinanza coherente coa metodoloxía científica.

Ademais, tamén se empregará a historia da ciencia.

3. Nos primeiros cursos a maior parte das actividades realizaranse en pequeno grupo, para ir aumentando en cursos posteriores o traballo máis individual.

4. A avaliación estará integrada no proceso de ensinanza e aprendizaxe e debe servir para modificar aspectos relacionados co mesmo.


2. PREVISIÓN DO DESENVOLVEMENTO DA PROGRAMACIÓN NOS ESCENARIOS DEACTIVIDADE LECTIVA PRESENCIAL, SEMIPRESENCIAL E/OU NON PRESENCIAL (PLANDE CONTINXENCIA)

Co obxectivo de anticipar as posibles eventualidades derivadas da pandemia por COVID-19, para o curso escolar 2020/2021,a programación didáctica terá en conta os seguintes criterios:

1. En relación cos contidos, criterios de avaliación e estándares de aprendizaxe avaliables, estes integrarán osprevistos para o curso 2019/2020 que non foron impartidos, realizando para isto os axustes curriculares que sexanprecisos.

2. Recóllense só as aprendizaxes imprescindibles para o desenvolvemento das competencias clave do alumnado.

3. En relación coa metodoloxía didáctica, proporanse recursos que permitan a impartición dos contidos tanto de formapresencial como a distancia e priorizaranse aqueles que favorezan o desenvolvemento da competencia de aprendera aprender, competencia dixital e competencia matemática.

4. Terán un marcado protagonismo os recursos didácticos de carácter dixital que permitan o traballo autónomo dosalumnos, tanto no ensino presencial como a distancia. De xeito que se normalice a utilización de medios tecnolóxicose ferramentas de comunicación e colaboración on line nos procesos de ensino e aprendizaxe en entornos virtuais.

5. As actividades que se deseñen deberán ser susceptibles de ser desenvolvidas de forma presencial e nonpresencial. Terán un carácter eminentemente práctico, aberto e deberán favorecer os procesos de avaliación continua.

6. Os procedementos e instrumentos de avaliación deseñaranse de forma que permitan determinar o nivelcompetencial acadado polo alumnado e adecuaranse á modalidades de ensino presencial e non presencial. Nestesentido, usaranse instrumentos de avaliación variados que podan ser utilizados tanto no ensino presencial como nonon presencial.

En calquera caso, recóllense modos de actuación específicos, en función dos diferentes escenarios que se podan presentar, para adaptar a metodoloxía, a avaliación do alumnado e os instrumentos de avaliación e cualificación.


Plan de continxencia (Actuacións para o período de actividade lectiva non presencial)

O ensino non presencial será impartido polo profesorado ordinario do alumnado a través da aula virtual de cada grupo. O profesorado realizará o seguimento do alumnado impartindo os coñecementos da materia de xeito virtual a través dos contidos dispoñibles ben achegados polo profesorado ou ben os que poña a disposición a Consellería. Igualmente o/a profesor/a poderá poñer tarefas ao alumnado que reforcen co contido da materia ou a avaliación continua da mesma.

Como ferramentas de comunicación co alumnado empregaranse algunha de entre as seguintes: foro da aula virtual, correo electrónico corporativo do centro ou a ferramenta de videoconferenciade Webex.

1. Modificacións nos contidos: Non haberá modificacións nos contidos das materias

No caso de CAP, os contidos que supoñan a manipulación e utilización de materiais e equipamentos e os criterios de avliación asociados, suprimiranse.

2. Metodoloxía

Metodoloxías docentes que se modifican

Sesión maxistral: Poderase manter no horario que se asigne, seguindo o plan de continxencia do Centro, utilizando a ferramenta Webex. Ademais, para facilitar o acceso á información a aqueles estudantes con problemas de conexión, a clase teórica poderiase grabar previamente e poñerse na aula virtual a disposición do alumnado. Tamén se poderá substituir a clasemaxistral por outro tipo de actividades, como subir apuntamentos á aula virtual, aclaracións dos mesmos e coa utilización do libro de texto.

Actividades propostas: Serán as do libro de texto ou outras propostas polo profesorado que se subirán á aula virtual.

Resolución de actividades, exercicios e problemas: Poderanse resolver utilizando Webex ou subindo á aula virtual boletíns deexercicios resoltos coas aclaracións correspondentes.

Despois de cada bloque temático os estudantes realizarán unha serie de exercicios breves, baseados nos contidos de cada tema a través de Moodle (computa na avaliación)

3. Mecanismos de atención personalizada ao alumnado: As dúbidas e consultas do alumnado poderán realizarse mediante correo electrónico, o foro da aula virtual ou mediante videoconferencia,

NOTA: O horario para a atención personalizada será o fixado polo Centro no seu plan de continxencia.


4. Modificacións na avaliación:

Procedementos: O profesor terá que recabar de forma sistemática, ao longo do proceso de ensino-aprendizaxe, evidencias do progreso dos seus alumnos e alumnas. Para iso é imprescindible a recollida e rexistro de ditas evidencias de aprendizaxe.

O profesor realizará o seguimento das actividades propostas e completadas polo alumnado, reflectíndoo nos seus rexistros, de forma individualizada, de modo que permita constatar o nivel de desemprego e autonomía, así como a actitude e esforzo realizado, e que constituirá o instrumento básico de avaliación.

Á hora de realizar o proceso de avaliación consideraranse as limitacións que poden producirse para o alumnado á variedade de estilos cognitivos do alumnado e a importancia da competencia de “Aprender a aprender”.

Instrumentos:

– Revisión e análise das tarefas realizadas polo alumnado.

– Caderno do profesor no que irá recollendo de maneira sistemática os datos observados/recollidos sobre como o alumno vai facendo progresos.

– Titorías individualizadas co alumnado vía correo electrónico, foro da aula virtual ou video conferencia.

– Probas obxectivas: Poderanse realizar on-line a través da aula virtual ou poderanse substituir por a realización de tarefas, por parte do alumnado, que deberán subir á aula virtual no prazo asignado.

Criterios de cualificación:

Segundo o momento no que se pase á situación de non presencialidade e segundo evolucione a situación, poderíanse dar diferentes situación.

Se se pode realizar alguna proba obxectiva, esta contaría un 80 %, se houbera máis probas obxectivas, faríase a media aritmética delas e esta contaría un 80 % da cualificación. A valoración do resto das tarefas desenvolvidas polo alumnado o outro 20 %.

Se non se puidera realizar ninguna proba obxectiva, o 100 % da cualificación deberase á valoración das tarefas desenvolvidas polo alumnado.


No caso de CAP, se a situación sanitaria non permitise realizar as actividades que impliquen a presencialidade e a manipulación e utilización de materiais e equipamentos, suprimiranse aqueles criterios que avalían esas actividades. Tamén hai que contemplar a posibilidade de realización ou non de probas escritas.

Se se tivera realizado alguna proba escrita esta (ou a media das que haxa) contará cun 60 % da cualificación, de terse realizado actividades prácticas contarían un 30 % e o traballo diario o 10 % restante. De non ter probas escritas e non poder realizar actividades prácticas a cualificación obterase das tarefas realizadas e entregadas polo alumnado.

3. CONTRIBUCIÓN AO DESENVOLVEMENTO DAS COMPETENCIAS CLAVE

De acordo coa Orde ECD/65/2015, de 21 de xaneiro, pola que se describen as relacións entre as competencias, os contidose os criterios de avaliación da educación primaria, a educación secundaria obrigatoria e o bacharelato, tódalas materiasdeben contribuír ó desenvolvemento das competencias. A continuación descríbese como se contribuirá dende a área deFísica e Química. No apartado de cada materia vaise a recoller a concreción que recolla a relación dos estándares deaprendizaxe avaliables da materia que forman parte dos perfís competenciais.

Competencia en comunicación lingüística (CCL)

A comunicación, nos ámbitos da comprensión e expresión, tanto oral como escrita, constitúe un eixe fundamental no procesode ensino e aprendizaxe do coñecemento científico. A contribución desta materia realízase por dúas vías. Por unha parte, aconfiguración e transmisión de ideas e información sobre a natureza ten un modo específico de construción do discurso,dirixido a argumentar ou facer explícitas as relacións, con coidado na precisión dos termos utilizados, encadeamentoadecuado das ideas e a expresión verbal das relacións que se poden aprender nesta materia. Por outra parte, a adquisiciónda terminoloxía específica fai posible comunicar e comprender unha parte moi importante da experiencia humana ecomprender o que outros expresan sobre a natureza.

Trátase de desenvolver a capacidade de comprensión cando se fan lecturas de textos científicos e o alumnado aprende adiferencialos doutros que non son científicos, cando se contrastan materiais escritos e audiovisuais de diferentes fontes, tantodescritivos como argumentativos, nun proceso que pasa pola identificación dos conceptos e ideas principais, a interpretacióndo papel que desempeñan segundo o contexto e as relacións que se establecen entre eles. Na resolución de problemas debeestimularse a lectura comprensiva a través da contextualización da situación, da identificación dos conceptos que aparecen edas relacións que se establecen entre ditos conceptos e os datos.


Na expresión oral e escrita busca a coherencia e precisión no uso da linguaxe, tanto no nivel descritivo como nointerpretativo. Trabállase a expresión cando se emiten hipóteses, contrástanse ideas, acláranse significados sobre conceptosou procesos científicos en contextos diferentes, realízanse sínteses, elabóranse mapas conceptuais, extráense conclusións,realízanse informes ou organízanse debates onde se fomenten actitudes que favorezan a mellora na expresión oral e escrita,a confianza para expresarse en público, o saber escoitar, o contrastar opinións e ter en conta as ideas dos demais.

Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía (CMCCT)

A linguaxe matemática utilízase para cuantificar os fenómenos naturais, para analizar causas e consecuencias e paraexpresar datos e ideas sobre a natureza. O emprego de números, símbolos, operacións e relacións entre eles, forman parteda metodoloxía científica e constitúen unha base importante para a comprensión de leis e principios.

Na realización de investigacións sinxelas, traballos prácticos ou resolucións de problemas desenvólvense capacidades paraidentificar e manexar variables, para organizar e representar datos obtidos de maneira experimental, para a interpretacióngráfica das relacións entre eles, para realizar operacións con números e símbolos, para atopar as solucións correctas, paracuantificar as leis e principios científicos e para utilizar estratexias básicas na resolución

Contribúese a esta competencia na medida en que se insista na utilización axeitada de ferramentas matemáticas, na súautilidade, na oportunidade do seu uso e na elección precisa dos procedementos e formas de expresión e na precisiónrequirida. Por outra parte, a resolución de problemas de formulación e solución abertas esixen poñer en xogo estratexiasasociadas a esta competencia.

O mellor coñecemento do mundo físico recae de xeito importante sobre as ciencias da natureza o cal require que o alumnadoaprenda os conceptos básicos e procedementos esenciais e o manexo das relacións entre eles que lle permitan a análise, nocaso da Física e Química, da materia, dos fenómenos naturais, das súas transformacións, dos seus efectos sobre o medioambiente e a saúde, dos cambios e dos obxectos tecnolóxicos. Require tamén a habilidade para analizar sistemascomplexos. É preciso para isto, ademais lograr a familiarización co traballo científico co su carácter tentativo e creativo

Algúns aspectos desta competencia requiren, ademais, unha atención precisa. Por exemplo, as implicacións que a actividadehumana e, en particular,a actividade científica e tecnolóxica teñen no medio ambiente. Neste sentido é necesario evitar caeren actitudes simplistas de exaltación o de rexeitamento do papel da tecnociencia, favorecendo o coñecemento dos grandesproblemas aos que se enfronta hoxe a humanidade, a busca de solucións para avanzar cara un desenvolvemento sostible e aformación básica para participar, fundamentadamente, na necesaria toma de decisións.


Tratamento da información e competencia dixital (CD)

O traballo científico desenvolve habilidades de busca, selección, procesamento e presentación da información de diferentesfontes e de diferentes formas propias das TIC´S como son os buscadores, documentos dixitais, foros, xornais dixitais, revistasdivulgativas na web, presentacións electrónicas e simulacións interactivas. Cando se traballa a crítica reflexiva sobre asinformacións de tipo científico que aportan as tecnoloxías de información e a comunicación, foméntanse actitudes favorablesao emprego delas evitando o emprego indiscriminado das mesmas.Así, favorece a adquisición desta competencia a melloranas destrezas para a utilización de recursos como os esquemas, mapas conceptuais, etc. Así como a produción epresentación de memorias, textos,etc.

Cando se apoia a aprendizaxe de modelos teóricos por medio de simulacións, trabállanse representacións de datos pormedio de programas informáticos, realízanse experiencias virtuais para contrastalas coas reais, represéntanse estruturasmoleculares e atómicas, coa axuda dos ordenadores, dende a área estase a contribuír á competencia dixital.

Competencias sociais e cívicas (CSC)

Esta área trata de dotar ao alumnado das habilidades necesarias para comprender a problemática actual en relación coa súapersoa, co resto da sociedade e co planeta. A aproximación do currículo á situación concreta na que se vive, facilita aparticipación activa do alumnado en actividades que impliquen esa cidadanía responsable. A alfabetización científica permitea comprensión e tratamento de problemas de interese.

O coñecemento de certos debates históricos esenciais para o avance da ciencia contribúe a entender a evolución dasociedade en épocas pasadas e analizar a sociedade actual, A historia das ciencias serve para traballar habilidades sociaisrelacionadas coa participación, cooperación e poñerse en lugar dos outros, aceptar diferenzas, respectar os valores, crenzase incluso a diversidade de culturas.

Conciencia e expresións culturais (CCEC)

Na expresión das ideas, conceptos e principios empréganse, de xeito creativo, diferentes códigos artísticos para representarfenómenos ou situacións dun xeito comprensible.

Contribúese a desenvolver esta competencia cando se promove a presentación das ideas ou traballos en formatos diversos,onde se deixe ás alumnas e aos alumnos a liberdade de elixir ditos formatos estéticos e artísticos, cando se utilizan os


museos de ciencias para espallar os xeitos de pensar ou facer doutras culturas, ou nas exposicións relacionadas co ámbitocientífico, como medio de coñecer, comprender e gozar do coñecemento científico.

Competencia de aprender a aprender (CAA)

Dende os ámbitos científico e tecnolóxico, nun mundo en continuo e acelerado cambio, implica espertar inquedanzas emotivacións cara á aprendizaxe permanente. Vaise producindo pola incorporación de ideas propias e outras de mediosexternos. A integración desta información prodúcese se se teñen adquiridos, en primeiro lugar, os conceptos esenciais e, ensegundo lugar, as destrezas ligadas ó carácter tentativo e creativo do traballo científico.

Cando afloran as ideas previas do alumnado sobre os contidos científicos, favorécese esta competencia xa que se está apromover que as alumnas e os alumnos sexan conscientes do seus propios coñecementos e limitacións. Pódese empregar ahistoria da ciencia para que os estudantes non caian no desánimo de estar case sempre errados nas súas concepcións,cando ata os máis grandes científicos experimentaron erros e resistencias ás novas ideas.

Sentido de iniciativa e espírito emprendedor (CSIEE)

Fomentar a autonomía persoal e o liderado, entre outros, axudará aos estudantes a tratar a información de forma que apoidan converter en coñecemento. Esta competencia fomenta a diverxencia en ideas e pensamentos, en formas de iniciativastan diferentes como temas e persoas hai. Contribúese a desenvolver esta competencia cando fomentamos asumir asresponsabilidades encomendadas e dar conta delas; ser constante no traballo, superando as dificultades; xestionar o traballodo grupo, coordinando tarefas e tempos; priorizar a consecución de obxectivos grupais sobe os intereses persoais xerarnovas e diverxentes posibilidades desde coñecementos previos do tema.

4. CONCRECIÓN DAS APRENDIZAXES IMPRESCINDIBLES NON ADQUIRIDAS NOCURSO 2019-2020

2º ESOFQB4.1.1. En situacións da vida cotiá, identifica as forzas que interveñen e relaciónaas cos seus correspondentes efectos na deformación ou na alteración do estado de movemento dun corpo.FQB4.1.2. Establece a relación entre o alongamento producido nun resorte e as forzas que produciron eses alongamentos, e describe o material para empregar e o procedemento para a súa comprobación experimental.FQB4.1.3. Establece a relación entre unha forza e o seu correspondente efecto na deformación ou na alteración do estado demovemento dun corpo.


FQB4.1.4. Describe a utilidade do dinamómetro para medir a forza elástica e rexistra os resultados en táboas e representa-cións gráficas, expresando o resultado experimental en unidades do Sistema Internacional.FQB4.2.1. Determina, experimentalmente ou a través de aplicacións informáticas, a velocidade media dun corpo, interpretan-do o resultado.FQB4.2.2. Realiza cálculos para resolver problemas cotiáns utilizando o concepto de velocidade media.FQB4.3.1. Deduce a velocidade media e instantánea a partir das representacións gráficas do espazo e da velocidade en fun-ción do tempo.FQB4.3.2. Xustifica se un movemento é acelerado ou non a partir das representacións gráficas do espazo e da velocidade enfunción do tempo.FQB4.4.1. Interpreta o funcionamento de máquinas mecánicas simples considerando a forza e a distancia ao eixe de xiro, e realiza cálculos sinxelos sobre o efecto multiplicador da forza producido por estas máquinas.FQB4.5.1. Analiza os efectos das forzas de rozamento e a súa influencia no movemento dos seres vivos e os vehículos.FQB4.6.1. Relaciona cualitativamente a forza de gravidade que existe entre dous corpos coas sú as masas e a distancia que os separa.FQB4.6.2. Distingue entre masa e peso calculando o valor da aceleración da gravidade a partir da relación entre esas dúas magnitudes.FQB4.6.3. Recoñece que a forza de gravidade mantén os planetas xirando arredor do Sol, e á Lúa arredor do noso planeta, exustifica o motivo polo que esta atracción non leva á colisión dos dous corpos.FQB4.7.1. Relaciona cuantitativamente a velocidade da luz co tempo que tarda en chegar á Terra desde obxectos celestes afastados e coa distancia á que se atopan eses obxectos, interpretando os valores obtidosFQB4.8.1. Realiza un informe, empregando as tecnoloxías da información e da comunicación, a partir de observacións ou da procura guiada de información sobre a forza gravitatoria e os fenómenos asociados a ela.FQB5.1.1. Argumenta que a enerxía pode transferirse, almacenarse ou disiparse, pero non crearse nin destruírse, utilizando exemplos.FQB5.1.2. Recoñece e define a enerxía como unha magnitude e exprésaa na unidade correspondente do Sistema Internacio-nal.FQB5.2.1. Relaciona o concepto de enerxía coa capacidade de producir cambios, e identifica os tipos de enerxía que se po-ñen de manifesto en situacións cotiás, explicando as transformacións dunhas formas noutras.FQB5.3.1. Explica o concepto de temperatura en termos do modelo cinético-molecular, e diferencia entre temperatura, ener-xía e calor.FQB5.3.2. Recoñece a existencia dunha escala absoluta de temperatura e relaciona as escalas celsius e kelvin.FQB5.3.3. Identifica os mecanismos de transferencia de enerxía recoñecéndoos en situacións cotiás e fenómenos atmosféri-cos, e xustifica a selección de materiais para edificios e no deseño de sistemas de quecemento.FQB5.4.1. Explica o fenómeno da dilatación a partir dalgunha das súas aplicacións como os termómetros de líquido, xuntas de dilatación en estruturas, etc.FQB5.4.2. Explica a escala celsius establecendo os puntos fixos dun termómetro baseado na dilatación dun líquido volátil.


FQB5.4.3. Interpreta cualitativamente fenómenos cotiáns e experiencias nos que se poña de manifesto o equilibrio térmico asociándoo coa igualación de temperaturas.

3º ESOFQB3.1.1. Representa e interpreta unha reacción química a partir da teoría atómico-molecular e a teoría de colisións.FQB3.2.1. Recoñece os reactivos e os produtos a partir da representación de reaccións químicas sinxelas, e comproba expe-rimentalmente que se cumpre a lei de conservación da masa.FQB3.2.2. Realiza os cálculos estequiométricos necesarios para a verificación da lei de conservación da masa en reaccións químicas sinxelas.FQB3.3.1. Propón o desenvolvemento dun experimento sinxelo que permita comprobar o efecto da concentración dos reacti-vos na velocidade de formación dos produtos dunha reacción química, e xustifica este efecto en termos da teoría de colisións.FQB3.3.2. Interpreta situacións cotiás en que a temperatura inflúa significativamente na velocidade da reacción.FQB4.1.1. Explica a relación entre as cargas eléctricas e a constitución da materia, e asocia a carga eléctrica dos corpos cun exceso ou defecto de electróns.FQB4.1.2. Relaciona cualitativamente a forza eléctrica que existe entre dous corpos coa súa carga e a distancia que os sepa-ra, e establece analoxías e diferenzas entre as forzas gravitatoria e eléctrica.FQB4.2.1. Xustifica razoadamente situacións cotiás nas que se poñan de manifesto fenómenos relacionados coa electricida-de estática.FQB4.3.1. Recoñece fenómenos magnéticos identificando o imán como fonte natural do magnetismo, e describe a súa acciónsobre distintos tipos de substancias magnéticas.FQB4.3.2. Constrúe un compás elemental para localizar o norte empregando o campo magnético terrestre, e describe o pro-cedemento seguido para facelo.FQB4.4.1. Comproba e establece a relación entre o paso de corrente eléctrica e o magnetismo, construíndo un electroimán.FQB4.4.2. Reproduce os experimentos de Oersted e de Faraday no laboratorio ou mediante simuladores virtuais, deducindo que a electricidade e o magnetismo son dúas manifestacións dun mesmo fenómeno.FQB5.3.1. Explica a corrente eléctrica como cargas en movemento a través dun condutorFQB5.3.2. Comprende o significado das magnitudes eléctricas de intensidade de corrente, diferenza de potencial e resisten-cia, e relaciónaas entre si empregando a lei de Ohm.FQB5.3.3. Distingue entre condutores e illantes, e recoñece os principais materiais usados como tales.FQB5.4.1. Describe o fundamento dunha máquina eléctrica na que a electricidade se transforma en movemento, luz, son, ca-lor, etc., mediante exemplos da vida cotiá, e identifica os seus elementos principais.FQB5.4.2. Constrúe circuítos eléctricos con diferentes tipos de conexións entre os seus elementos, deducindo de forma expe-rimental as consecuencias da conexión de xeradores e re ceptores en serie ou en paralelo.FQB5.4.3. Aplica a lei de Ohm a circuítos sinxelos para calcular unha das magnitudes involucradas a partir das outras dúas, eexpresa o resultado en unidades do Sistema Internacional.FQB5.4.4. Utiliza aplicacións virtuais interactivas para simular circuítos e medir as magnitudes eléctricas.


FQB5.5.1. Asocia os elementos principais que forman a instalación eléctrica típica dunha vivenda cos compoñentes básicos dun circuíto eléctrico.FQB5.5.2. Comprende o significado dos símbolos e das abreviaturas que aparecen nas etiquetas de dispositivos eléctricos.FQB5.5.3. Identifica e representa os compoñentes máis habituais nun circuíto eléctrico (condutores, xeradores, receptores e elementos de control) e describe a súa correspondente función.

4º ESOFQB4.12.1. Interpreta fenómenos e aplicacións prácticas nas que se pon de manifesto a relación entre a superficie de aplicación dunha forza e o efecto resultante.FQB4.12.2. Calcula a presión exercida polo peso dun obxecto regular en distintas situacións nas que varía a superficie en que se apoia; compara os resultados e extrae conclusións.FQB4.13.3. Resolve problemas relacionados coa presión no interior dun fluído aplicando o principio fundamental da hidrostáticaFQB4.13.4. Analiza aplicacións prácticas baseadas no principio de Pascal, como a prensa hidráulica, o elevador, ou a dirección e os freos hidráulicos, aplicando a expresión matemática deste principio á resolución de problemas en contextos prácticos.FQB4.13.5. Predí a maior ou menor flotabilidade de obxectos utilizando a expresión matemática do principio de Arquímedes.

1º BACFQB7.3.1. Determina experimentalmente a constante elástica dun resorte aplicando a lei de Hooke e calcula a frecuencia coaque oscila unha masa coñecida unida a un extremo do citado resorte.FQB7.3.2. Demostra que a aceleración dun movemento harmónico simple (MHS) é proporcional ao desprazamento empregando a ecuación fundamental da dinámica.FQB7.3.3. Estima o valor da gravidade facendo un estudo do movemento do péndulo simple.FQB7.5.1. Aplica o concepto de forza centrípeta para resolver e interpretar casos de móbiles en curvas e en traxectorias circulares. FQB7.8.1. Expresa a forza da atracción gravitatoria entre dous corpos calquera, coñecidas as variables das que depende, establecendo como inciden os cambios nestas sobre aquela.FQB7.8.2. Compara o valor da atracción gravitatoria da Terra sobre un corpo na súa superficie coa acción de corpos afastados sobre o mesmo corpo.FQB7.9.1. Compara a lei de Newton da gravitación universal e a de Coulomb, e establece diferenzas e semellanzas entre elas.FQB7.9.2. Acha a forza neta que un conxunto de cargas exerce sobre unha carga problema utilizando a lei de Coulomb.FQB7.10.1. Determina as forzas electrostática e gravitatoria entre dúas partículas de carga e masa coñecidas e compara os valores obtidos, extrapolando conclusións ao caso dos electróns e o núcleo dun átomo.


5. PLAN DE REFORZO E RECUPERACIÓN DAS APRENDIZAXESIMPRESCINDIBLES NON ADQUIRIDAS NO CURSO 2019/2020

A presente programación didáctica do curso 2020-2021 integra as aprendizaxes imprescindibles non impartidos no curso 2019-2020 coas propias de cada nivel, axustadas. Para este proceso de integración e tendo en consideración que os criterios de avaliación son o elemento central do currículo, seleccionáronse aquelas aprendizaxes dos criterios atendendo ás seguintes indicacións:

a) Selecciónanse aquelas aprendizaxes imprescindibles non impartidas dos criterios de avaliación do curso 2019-2020,que se recollen no apartado 4, e integraranse, na medida do posible, coas propias de cada nivel.

b) Priorízanse as aprendizaxes dos criterios de avaliación cun carácter máis instrumental, procedimental e actitudinal, incidindo nos relacionados co desenvolvemento e a adquisición da Competencia Dixital, da Competencia Matemática ea Competencia de aprender a aprender. Favoreceranse tamén a selección daquelas aprendizaxes relacionadas coa autonomía personal, con aspectos emocionais e afectivos, e coas medidas de prevención, hixiene e promoción da saúde.

c) Deseñaranse situacións de aprendizaxe nas que, sempre que sexa posible, se combinen as aprendizaxes non impartidas o curso anterior coas propias do nivel.

d) Tendo en conta que en cada nivel hai que integrar as aprendizaxes imprescindibles non impartidas no terceiro trimestre do curso 2019/2020, coas propias dese nivel, faise necesario seleccionar tamén as aprendizaxes imprescindibles de cada nivel. Ademais, dado que como consecuencia das medidas organizativas do centro para adaptación ao contexto Covid 19 fíxose necesario utilizar os laboratorios como aula. A Programación didáctica inclúe só aprendizaxes imprescindibles, tanto as non impartidas o curso 2019/2020, como a selección de aprendizaxes imprescindibles propias de cada nivel, necesarias para o desenvolvemento das competencias clave do alumnado.

Este criterio aplicarase en todas as materias agás na materia de Ciencias Aplicadas á Actividade Profesional, que non resultou afectada pola suspensión da actividade lectiva presencial no curso 2019/2020 e que ademáis se imparte no laboratorio de química.

No caso de 2º de Bacharelato, priorizaranse as aprendizaxes do currículo que se recollan nas matrices de especificacións que se establezan, tomando como referencia as do curso 2019/2020, que poderán axustar unha vez se


publiquen as do curso actual. Hai que ter en conta o traballo das aprendizaxes imprescindibles que non adquiridas o curso pasado en 1º BAC e a imposibilidade de realización das prácticas.

6. OBXECTIVOS

6.1. Obxectivos da Educación Secundaria Obrigatoria

Tal e como aparece reflectido no artigo 10 do DECRETO 86/2015 a educación secundaria obrigatoria contribuirá adesenvolver nos alumnos e nas alumnas as capacidades que lles permitan:

a) Asumir responsablemente os seus deberes, coñecer e exercer os seus dereitos no respecto ás demais persoas, practicar atolerancia, a cooperación e a solidariedade entre as persoas e os grupos, exercitarse no diálogo, afianzando os dereitoshumanos e a igualdade de trato e de oportunidades entre mulleres e homes, como valores comúns dunha sociedade plural, eprepararse para o exercicio da cidadanía democrática.

b) Desenvolver e consolidar hábitos de disciplina, estudo e traballo individual e en equipo, como condición necesaria paraunha realización eficaz das tarefas da aprendizaxe e como medio de desenvolvemento persoal.

c) Valorar e respectar a diferenza de sexos e a igualdade de dereitos e oportunidades entre eles. Rexeitar a discriminacióndas persoas por razón de sexo ou por calquera outra condición ou circunstancia persoal ou social. Rexeitar os estereotiposque supoñan discriminación entre homes e mulleres, así como calquera manifestación de violencia contra a muller.

d) Fortalecer as súas capacidades afectivas en todos os ámbitos da personalidade e nas súas relacións coas demaispersoas, así como rexeitar a violencia, os prexuízos de calquera tipo e os comportamentos sexistas, e resolver pacificamenteos conflitos.

e) Desenvolver destrezas básicas na utilización das fontes de información, para adquirir novos coñecementos con sentidocrítico. Adquirir unha preparación básica no campo das tecnoloxías, especialmente as da información e a comunicación.

f) Concibir o coñecemento científico como un saber integrado, que se estrutura en materias, así como coñecer e aplicar osmétodos para identificar os problemas en diversos campos do coñecemento e da experiencia.

g) Desenvolver o espírito emprendedor e a confianza en si mesmo, a participación, o sentido crítico, a iniciativa persoal e acapacidade para aprender a aprender, planificar, tomar decisións e asumir responsabilidades.


h) Comprender e expresar con corrección, oralmente e por escrito, na lingua galega e na lingua castelá, textos e mensaxescomplexas, e iniciarse no coñecemento, na lectura e no estudo da literatura.

i) Comprender e expresarse nunha ou máis linguas estranxeiras de maneira apropiada.

l) Coñecer, valorar e respectar os aspectos básicos da cultura e da historia propias e das outras persoas, así como opatrimonio artístico e cultural. Coñecer mulleres e homes que realizaran achegas importantes á cultura e á sociedade galega,ou a outras culturas do mundo.

m) Coñecer e aceptar o funcionamento do propio corpo e o das outras persoas, respectar as diferenzas, afianzar os hábitosde coidado e saúde corporais, e incorporar a educación física e a práctica do deporte para favorecer o desenvolvementopersoal e social. Coñecer e valorar a dimensión humana da sexualidade en toda a súa diversidade. Valorar criticamente oshábitos sociais relacionados coa saúde, o consumo, o coidado dos seres vivos e o medio ambiente, contribuíndo á súaconservación e á súa mellora.

n) Apreciar a creación artística e comprender a linguaxe das manifestacións artísticas, utilizando diversos medios deexpresión e representación.

ñ) Coñecer e valorar os aspectos básicos do patrimonio lingüístico, cultural, histórico e artístico de Galicia, participar na súaconservación e na súa mellora, e respectar a diversidade lingüística e cultural como dereito dos pobos e das persoas,desenvolvendo actitudes de interese e respecto cara ao exercicio deste dereito.

o) Coñecer e valorar a importancia do uso da lingua galega como elemento fundamental para o mantemento da identidade deGalicia, e como medio de relación interpersoal e expresión de riqueza cultural nun contexto plurilingüe, que permite acomunicación con outras linguas, en especial coas pertencentes á comunidade lusófona.

6.2. Obxectivos do Bacharelato

Tal e como aparece reflectido no artigo 26 do DECRETO 86/2015 o bacharelato contribuirá a desenvolver nos alumnos e nasalumnas as capacidades que lles permitan:

a) Exercer a cidadanía democrática, desde unha perspectiva global, e adquirir unha conciencia cívica responsable, inspiradapolos valores da Constitución española e do Estatuto de autonomía de Galicia, así como polos dereitos humanos, quefomente a corresponsabilidade na construción dunha sociedade xusta e equitativa e favoreza a sustentabilidade.


b) Consolidar unha madureza persoal e social que lle permita actuar de forma responsable autónoma e desenvolver o seuespírito crítico. Ser quen de prever e resolver pacificamente os conflitos persoais, familiares e sociais.

c) Fomentar a igualdade efectiva de dereitos e oportunidades entre homes e mulleres, analizar e valorar criticamente asdesigualdades e discriminacións existentes e, en particular, a violencia contra a muller, e impulsar a igualdade real e a nondiscriminación das persoas por calquera condición ou circunstancia persoal ou social, con atención especial ás persoas condiscapacidade.

d) Afianzar os hábitos de lectura, estudo e disciplina, como condicións necesarias para o eficaz aproveitamento daaprendizaxe e como medio de desenvolvemento persoal.

e) Dominar, tanto na súa expresión oral como na escrita, a lingua galega e a lingua castelá.

f) Expresarse con fluidez e corrección nunha ou máis linguas estranxeiras.

g) Utilizar con solvencia e responsabilidade as tecnoloxías da información e da comunicación.

h) Coñecer e valorar criticamente as realidades do mundo contemporáneo, os seus antecedentes históricos e os principaisfactores da súa evolución. Participar de xeito solidario no desenvolvemento e na mellora do seu contorno social.

i) Acceder aos coñecementos científicos e tecnolóxicos fundamentais, e dominar as habilidades básicas propias damodalidade elixida.

l) Comprender os elementos e os procedementos fundamentais da investigación e dos métodos científicos. Coñecer e valorarde forma crítica a contribución da ciencia e da tecnoloxía ao cambio das condicións de vida, así como afianzar a sensibilidadee o respecto cara ao medio ambiente e a ordenación sustentable do territorio, con especial referencia ao territorio galego.

m) Afianzar o espírito emprendedor con actitudes de creatividade, flexibilidade, iniciativa, traballo en equipo, confianza nunmesmo e sentido crítico.

n) Desenvolver a sensibilidade artística e literaria, así como o criterio estético, como fontes de formación e enriquecementocultural.

ñ) Utilizar a educación física e o deporte para favorecer o desenvolvemento persoal e social, e impulsar condutas e hábitossaudables.


o) Afianzar actitudes de respecto e prevención no ámbito da seguridade viaria.

p) Valorar, respectar e afianzar o patrimonio material e inmaterial de Galicia, e contribuír á súa conservación e mellora nocontexto dun mundo globalizado.

7 METODOLOXÍA

7.1. Principios Xerais

Basicamente trátase de recoller as ideas do alumnado de como é a natureza e os seus comportamentos e achegalas o máis posible ás científicas.Para iso apoiarémonos nos seguintes principios:

- Significatividade dos contidos (aplicar os coñecementos científicos a situacións reais da vida cotiá).

- Comprensibilidade (atender a diversidade con distintas estratexias e diferente profundidade nos contidos).

- A aprendizaxe da Ciencia é un proceso vivo.

- A Ciencia é unha actividade construtiva.

- Importancia dos procedementos (método científico).

- Actitude inquisitiva e de “busca da verdade”.

- Integración de aula, laboratorio e entorno.

- Contidos transversais (medio, consumo, sexual, coeducación, educación viaria, saúde).

- Traballo colectivo (información dirixida polo profesor, pequeno grupo, reflexións individuais, e discusións en grupo).


7.2. Principios metodolóxicos

A actividade construtiva do alumno é o factor decisivo. Neste proceso o profesor actúa como guía e mediador para facilita-la construción de aprendizaxes significativas.

O profesor ha de proporcionar oportunidades para poñer en práctica os novos coñecementos destacando o interese e autilidade do aprendido. É igualmente importante propiciar a reflexión persoal e a elaboración de conclusións, de xeito que oalumno poda analizar o avance respecto ás súas ideas previas.

O proceso de ensino debe garantir a funcionalidade das aprendizaxes, non só a posible aplicación práctica, senón tamén esobre todo o feito de que os contidos sexan necesarios e útiles para levar a cabo outras aprendizaxes e para enfrontarse conéxito á adquisición doutros contidos.

Os contidos deben presentarse cunha estrutura clara das súas relacións.

Os proxectos e programacións dos profesores han de reforzar os aspectos prácticos.

O profesor debe axustar a axuda pedagóxica ás diferentes necesidades do alumnado e facilitar recursos ou estratexiasvariadas para dar resposta ás diversas motivacións, intereses e capacidades que presentan os alumnos.

7.3. Aplicación ao plantexamento didáctico

En xeral, o traballo de clase debe comezar cunha proposta, por parte do profesor, de que os grupos discutan, resolvan eelaboren a actividade que corresponda para detectar ideas previas. Proporcionaráselles un tempo axustado, co fin de lograrun ritmo de ocupación que evite a distracción e o aburrimento, pero suficiente para realiza-la tarefa. Durante o mesmo, cadaalumno anota no seu caderno as conclusións do grupo. A continuación, realizarase unha posta en común. E asconsecuencias anotaranse tamén no caderno.

Unha vez detectadas as ideas previas realizaranse as distintas actividades de desenvolvemento.

É doado comprender que a misión do profesor non é a de mero transmisor de coñecementos, senón a de coordinación dosdebates conxugando suxestións dos estudantes e as finalidades previstas nas actividades.


Os alumnos disporán dun CADERNO DE TRABALLO exclusivo para a asignatura, onde anotarán todas as actividades querealicen tanto na aula como no laboratorio, traballos extraordinarios, saídas e outras actividades, e do libro de texto, queservirá como programa guía de actividades.

7.4. Actividades dos alumnos

O papel do alumno consistirá en ir construíndo as súas aprendizaxes realizando as actividades propostas, dando resposta aproblemas plantexados, aprendendo a traballar de xeito autónomo, sendo capaces de tomar iniciativas e de acoplarse ótraballo en equipo.

Para que se realice unha aprendizaxe efectiva e se poida responder á diversidade de intereses e niveis é necesario empregarunha variada gama de actividades:

Actividades de introdución-motivación: dirixidas a promover o interese dos alumnos, indicando o sentido do que se

vai traballar, para que serve e a que tipo de problemas da resposta.

Actividades de desenvolvemento: encamiñadas a adquirir os contidos programados, que poden ser:

o Actividades para detectar ideas previas.

o Actividades de descubrimento dirixido.

o Actividades de tipo comprobatorio.

o Actividades de consolidación: non se pretende potenciar unha aprendizaxe memorística, pero tampouco unha

descualificación desta coma capacidade cognitiva importante. Hai en Ciencia datos que necesariamente deben ser

memorizados de forma comprensiva. Tamén axudan á consolidación as actividades de síntese (elaboración de

esquemas, mapas conceptuais, etc.).

o Actividades de investigación libre.

o Realización de pequenos proxectos.

o Resolución de problemas de papel e lapis.

o Saídas fora do centro: deben ter poucos obxectivos e non moi ambiciosos.

o Actividades de busca de información.


o Comunicación de resultados: preparación de informes,, paneis, resumos, exposicións, etc.

o Actividades de recuperación: para alumnos que non teñan acadado os coñecementos traballados, programadas

dende o comezo ou á luz da avaliación.

o Actividades de ampliación: son de calquera dos tipos de actividades de desenvolvemento, pero que permitan

chegar a un nivel de coñecemento superior ó esixido e que non é, polo tanto, imprescindible para o proceso de

ensino.

7.5. Materiais e recursos didácticos

7.5.1. Recursos didácticos

De grande importancia son os recursos bibliográficos, debe prestarse especial atención a que os distintos materiaisempregados polos alumnos sexan comprensibles.

O material para a realización de experiencias non debe ser necesariamente sofisticado. É preciso dispoñer de abundantematerial de baixo custo, que permita ós alumnos realizar un bo número de experiencias na aula, e deixar o uso de materialmáis especializado para os traballos que se realicen no laboratorio.

Non cabe unha separación entre clases teóricas e clases prácticas, polo que debería pensarse nunha utilización máis versátilda clase, e os laboratorios se empregarán para os traballos máis complexos.

O ordenador pode empregarse con programas de propósito xeral (procesadores de texto, bases de datos ou follas decálculo), programas específicos para exercitar aspectos concretos do currículo da área e programas que proporcionancontornos axeitados para exercitar estratexias de resolución de problemas científicos. Ademais pódense utilizar os recursosatopados en Internet.

No tocante ós recursos audiovisuais, o uso de diapositivas ten grande interese. O vídeo, por outra banda, ofrece aposibilidade de empregar imaxes reais e en movemento, o que pode axudar a presentar un problema científico de xeito moitomáis real. Por outra banda, existe a posibilidade de combinar o ordenador nunha utilización multimedia.


7.5.2 Selección de materiais e recursos

Debe responder a criterios que teñan en conta o contexto educativo, as características dos alumnos e, sobre todo, o queestean en servizo desas intencións.

No caso dos materiais curriculares impresos pode ser de utilidade ter en conta, entre outros, os seguintes criterios deselección:

1. Establecer o grao de adaptación ó contexto educativo. Esta revisión levará normalmente a identificar lagoas ou

aspectos parciais que non coincidirán exactamente coas intencións propostas polo equipo docente, o que suporá

utilizar máis dun material.

2. Analizar os contidos que se traballan para comprobar si existe unha correspondencia entre os contidos e os

obxectivos. Neste punto é importante revisar a presencia dos diferentes tipos de contidos, así como a dos temas

transversais.

3. Detectar os obxectivos educativos que subxacen a ditos textos e comprobar ata que punto se corresponden cos

establecidos no centro e, concretamente, cos do grupo determinado de alumnos ós que se dirixe.

4. Analizar a progresión (secuencia de aprendizaxe) co a que se organizan os obxectivos e establecido no Proxecto

Curricular.

5. Analizar as actividades.

6. Comprobar a adecuación dos criterios de avaliación propostos para comprobar se cumpren cos requisitos da

aprendizaxe significativa. É importante prestar atención a que aparezan actividades dirixidas ós distintos momentos do

proceso de ensino-aprendizaxe e á atención á diversidade.

A continuación se recollen os tipos de actividades que deberían propoñerse nas Unidades Didácticas. Tendo en conta que,unha mesma actividade pode estar axudando a aprender ao alumno e dando información ao profesor sobre as ideas previas,ou noutro caso tratarse dunha actividade de síntese para o alumno e de avaliación para o profesor:

Actividades de introdución-motivación.

Actividades de coñecementos previos.


Actividades de desenvolvemento.

Actividades de síntese-resumo.

Actividades de consolidación.

Actividades de recuperación.

Actividades de ampliación.

Actividades de avaliación.

7.5.3 Libros de texto

Segundo estes criterios, selecciónanse os seguintes libros de texto, que se empregarán como programa guía de actividades:

Para Física e Química de 2º ESO:

“Física y Química” 2º ESO (serie Investiga), Ed. Santillana


“Física y Química” 3º ESO (serie Investiga), Ed. Santillana


“Física y Química” 4º ESO (serie Investiga); Ed. Santillana

Para Física e Química de 1º Bacharelato:

“Física y Química” 1º Bacharelato (serie Investiga); Ed. Santillana

Para Física de 2º Bacharelato:

Non hai libro de referencia. Cada alumno debería ter un libro de apoio.

Para Química de 2º Bacharelato:

Non hai libro de referencia. Cada alumno debería ter un libro de apoio.


Ademais, o alumnado deberán ter un caderno (no cal non se poida alterar a orde das páxinas) exclusivo para a asignatura, segundo as indicacións do profesorado.

7.6. Atención á diversidade

O desenvolvemento do currículo desta materia debe ter en conta a diversidade nos niveis de desenvolvemento das súas

capacidades, os seus intereses e expectativas, ofertando uns contidos que faciliten o achegamento á natureza e ás ideas

básicas da ciencia e que axuden á comprensión dos problemas a cuxa solución poida contribuír o desenvolvemento científico

e tecnolóxico, favorecendo actitudes responsables dirixidas a sentar as bases dun desenvolvemento sustentable. Para iso

apoiarémonos nos seguintes principios:

- Significatividade dos contidos (aplica-los coñecementos científicos a situacións reais da vida cotiá).

- Comprensibilidade (atende-la diversidade con distintas estratexias e diferente profundidade nos contidos).

O profesor debe axustar a axuda pedagóxica ás diferentes necesidades do alumnado e facilitar recursos ou estratexias variadas para dar resposta ás diversas motivacións, intereses e capacidades que presentan os alumnos.

Para que se realice unha aprendizaxe efectiva e se poida respostar á diversidade de intereses e niveis é necesario empregar unha variada gama de actividades, e entre elas:

Actividades de recuperación: para alumnos que non teñan acadado os coñecementos traballados, programadas dende ocomezo ou á luz da avaliación.

A atención á diversidade do alumnado no referente ás diferenzas individuais en capacidade, motivacións e intereses,aténdese dende tres planos, na programación e nas actividades e na avaliación.

7.6.1. Atención á diversidade na programación

REALÍZASE UNHA PROGRAMACIÓN BASEADA EN CONTIDOS MÍNIMOS, que poden ser comprendidos por toda a clasee que poden ser considerados esenciais.


7.6.2. Atención á diversidade nas actividades

Haberá un repertorio de actividades que conterían unha organización con diferentes graos de dificultade. Unhas serán máissinxelas para os que teñan dificultades e outras máis complexas para os máis avanzados.

Trátase de entender a actividade docente como un proceso no que é preciso ofrecer respostas diferenciadas en funciónda diversidade do alumnado, axustando a actuación do profesor ás características dos alumnos, SEN RENUNCIAR AOSOBXECTIVOS PREVISTOS.

Para acadar este “axuste” é preciso planificar un conxunto de actuacións en relación cos estándares de aprendizaxe, nasestratexias e na avaliación.

Respecto ós estándares e as estratexias, o profesor terá que seleccionar os básicos ou mínimos e imprescindibles. Nonquere dicir que se estudien só estes, pero si que no caso de que algún alumno non chegue ó todo, se teña destacado oprincipal.

Unha forma de traballar con alumnos de diferentes motivacións, ritmos e capacidades é a diversificación de actividades. Oprofesor graduará as dificultades dos contidos dentro da unidade didáctica. Pódese contemplar unha escala clara de menora maior dificultade nas actividades ou unha mesma actividade pode plantexarse con varios graos de esixencia.

Durante o desenvolvemento dos temas programaranse tempos para a realización de sínteses, tanto parciais como finais.Ademais, conviría deterse en determinados momentos do traballo para reflexionar sobre o que se está a facer, lembrando calera o obxectivo e en que momento do traballo nos atopamos. Esta referencia a aspectos xa tratados tamén serve comoreforzo. Ademais, o traballo en pequeno grupo é un bo sistema para reforzo e ampliación.

Elaboraranse adaptacións curriculares significativas para os alumnos que presenten graves dificultades de aprendizaxe, parao cal terase en conta o nivel de competencia curricular de cada alumno.

A axuda que se propoña ós alumnos debe pasar por valorar calquera logro por pequeno que sexa, isto contribúe a nondiscriminar ós alumnos que son máis hábiles naquelas destrezas comunmente pouco valoradas, tratando de conseguir quese esforcen ademais naquelas que lles resulten máis difíciles.


7.6.3. Atención á diversidade na avaliación

A atención á diversidade supón unha AVALIACIÓN PERSONALIZADA, na que se fixan metas que o alumno ten que acadar apartir de criterios derivados da súa propia situación inicial.

8 AVALIACIÓN

8.1. Principios da avaliación

A avaliación estará integrada no proceso de ensino e aprendizaxe e debe servir para modificar aspectos relacionados comesmo. Dende este punto de vista, a avaliación é un proceso que debe levarse a cabo de forma continua e personalizada.Non pode reducirse a unha situación illada na que se realizan unhas probas. É personalizada na medida en que se refire aoalumno no seu desenvolvemento peculiar, aportándolle información sobre o que progreso respecto ás súas posibilidades.

O alumno debe participar na actividade avaliadora, de xeito que ten que percibir os avances na súa propia aprendizaxe. Poriso, na secuencia de actividades haberá oportunidade de recoñecer as súas propias ideas (avaliación inicial) e de observarcomo cambian e os seus progresos (avaliación formativa).

Ademais, haberá unha valoración final (avaliación sumativa).

- A avaliación inicial pretende recoller datos sobre os coñecementos previos e os erros conceptuais do alumnado.

- A avaliación formativa é a base do proceso avaliador coa finalidade non só de puntuar ós alumnos senónfundamentalmente axudarlles a progresar nos seus coñecementos.

- As tres modalidades de avaliación aplicaranse nos dominios cognitivo, procedementos e afectivo-social (actitudes).

Os puntos anteriores esixen a utilización de técnicas variadas e flexibles.

8.2. Criterios de avaliación

Polo que respecta ao que avaliar do proceso de aprendizaxe do alumnado, os criterios de avaliación e os estándares deaprendizaxe serán referentes fundamentais para valorar o grao de adquisición das competencias clave.


Non son criterios mecánicos de promoción, pero si brindan unha información útil para tomar tales decisións. Non se recolleneles todo o que o alumno pode aprender, senón exclusivamente aquelas aprendizaxes máis básicas sen as cales oalumno tería serias dificultades en seguir os graos sucesivos ou á hora de dar por rematada a súa formación básica.

Haberá que ensinar máis cousas das que se recollen nos criterios.

Avalíanse non só os conceptos, senón tamén os procedementos e actitudes. De feito, nun mesmo criterio soe haberreferencias a máis dun deles.

OS CRITERIOS DE AVALIACIÓN E OS ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE QUE FIGURAN NA PROGRAMACIÓN DASDISTINTAS ASIGNATURAS DEBEN ENTENDERSE COMO MÍNIMOS. Non podemos inferir que un alumno que superetodos os criterios de avaliación e estándares de aprendizaxe mínimos debería obter a máxima cualificación, nin quesuperando a metade destes criterios mínimos se obtería un aprobado. Máis ben, sería esixible a superación de todos oscriterios e estándares mínimos para obter o aprobado.

8.3. Instrumentos de avaliación

Para avaliar é imprescindible a recollida de información. Cítase unha ampla e variada gama de instrumentos a modo deexemplo e como referencia para a súa utilización polo profesorado de Física e Química, o cal non supón que todos osprofesores os utilicen todos e tampouco significa que non se poidan utilizar outros.

8.3.1 Coñecementos previos: instrumentos e técnicas

No principio do curso proporanse unha serie de actividades destinadas a obter información das habilidades, actitudes,dificultades e coñecementos do alumnado. Empregaranse para isto diferentes cuestionarios e tests. Incluso, poderíansesubstituír esas probas polo coñecemento que o profesor poida ter do alumnado por ter traballado en cursos anteriores coalumnado, xa sexa polo propio profesor, ou compañeiros de departamento.

Ademais, como norma xeral, ligarase a indagación de coñecementos previos co inicio das actividades propias de cadaunidade didáctica.

8.3.2 Avaliación dos obxectivos: instrumentos

Considéranse cumpridos os obxectivos se resulta unha avaliación positiva da análise sobre o grao de asimilación doscontidos, de acordo cos criterios de avaliación e estándares de aprendizaxe.


Para a avaliación poderíase empregar unha táboa (ficha de seguimento) de mínimos ou básicos para cada unidade ou bloquede xeito que sirva para á avaliación sumativa.

8.3.3. Avaliación dos contidos: instrumentos

Trátase de que o profesor vai rexistrando información detallada do grao de adquisición dos contidos por parte do alumnado,ao longo das actividades, traballos ou probas que se fagan en cada unidade didáctica.

Os conceptos son máis facilmente cuantificables con instrumentos que aporten unha medida cuantitativa, pola contra, nosprocedementos estase máis obrigado a valorar a diario a forma de traballar, a observar como manexa o material delaboratorio, como é capaz de aportar ideas nos grupos de traballo, etc. Isto fai necesario o emprego de escalas deobservación. O mesmo acontece cando se valoran as actitudes. Xeralmente empréganse escalas de observación cualitativasnas que se plasma se o alumno atende, traballa, colabora, intervén, respecta as normas de limpeza e seguridade, etc.

No caso dos conceptos é factible o emprego de escalas cuantitativas. Pero no caso da avaliación de procedementos eactitudes parecen máis adecuadas as escalas cualitativas.

Cítanse algúns dos instrumentos de observación que se poderán empregar para materializar, os cales non son nin exclusivosnin excluíntes. (Nas concrecións por curso, cítanse os que se van utilizar):

- Observación diaria na clase: asistencia e puntualidade, participación, actitude e destreza no laboratorio ...- Traballo realizado na clase- Corrección das tarefas propostas para casa.- Probas escritas de diferentes formas.- Observación do caderno de traballo.- Traballos escritos e exposición dos mesmos.- Calquera outra actividade de ensino-aprendizaxe que se poda considerar como orientadora e amosadora do traballo

do alumnado.

Toda a información recollida deberíase organizar nunha ficha de observación de xeito que facilite a avaliación formativa esumativa e que leve a unha cualificación final. Cada profesor utilizará o modelo que mellor se axuste a cada curso.


8.3.4. Avaliación de actitudes, valores e normas: instrumentos

Non debe ser entendida como unha medición de estados finais, senón que a súa función principal sitúase no diagnóstico, édicir, en proporcionar elementos de información sobre os procesos seguidos e en posibilitar a reflexión sobre a práctica, paratomar decisións tendentes a unha mellora en canto á asimilación e á interiorización das aprendizaxes.

Trátase de xulgar en que medida os alumnos están incorporando á súa personalidade os valores e actitudes que tratamos depromover, non para cualificar moralmente, senón para planificar e decidir que novas accións educativas temos que iradoptando co fin de que continúen progresando no desenvolvemento e no enriquecemento da súa personalidade.

Tomando como referencia estes principios, definimos uns criterios esenciais que teñen que inspirar a avaliación das actitudese dos valores:

Os valores, entendidos como proxectos persoais de vida ou como metas, non son, en si mesmos, directa epuntualmente avaliables.

Como consecuencia, a única vía para a avaliación dos valores está na avaliación das actitudes e doscomportamentos manifestados polos alumnos ao longo do proceso de ensino e aprendizaxe, e na avaliación donivel de integración e posta en práctica das normas, hábitos ou patróns de conduta.

Esa avaliación ten que ser permanente e continua, dado que o seu proceso de interiorización e de adquisiciónindividual é lento e progresivo.

A avaliación das actitudes debe ser, en consecuencia, individual e personalizada. A avaliación das actitudes e valores, non poderá ser traducible nunha cualificación ou acreditación do grao de

dominio alcanzado. Sería absurdo pensar en cualificar numericamente. A avaliación das actitudes só é posible desde unha observación respectuosa dos seus comportamentos e

reaccións cotiás e espontáneas.

O principal instrumento para a avaliación de actitudes é a observación directa. Na cal débense ter en conta aspectos talescomo:

- Hábitos de traballo: programa as tarefas, finaliza a tempo, revisa o seu traballo persoal, ten ó día o caderno, etc.- Coidado e respecto polo material.- Actitudes de iniciativa e interese na realización do traballo: participación, intervención.- Autoconfianza e respecto cara ós demais.- Honestidade nas comunicacións.- Interese cara á Ciencia.


Para completar as observacións sobre as actitudes pódense realizar entrevistas individuais, en grupo ou tests.

Outro instrumento fundamental é o caderno de traballo do alumno, no cal deben quedar reflectidas todas as fases dostraballos encomendados, apuntes tomados na clase e todo tipo de actividades, do cal se poderá obter información sobre:

- Expresión escrita.- Comprensión e desenvolvemento de actividades.- Uso de fontes de información- Hábitos de traballo.- Presentación (organización, limpeza, claridade).

Para realizar esta avaliación, poderíamos utilizar diferentes escalas de observación, por exemplo:

Interese M: motivado NM: non motivado MM: medianamente motivado

Interese na realización do traballo I: interesado NI: non interesado MI: medianamente interesado

Participación PA: participa activamente PS: pasivo D:distraído PD: participación dirixida C: creativo

Estilo participación I: impositivo IN: individualista R: reflexivo

8.4. Ficha de observación

Toda a información recollida deberíase organizar nunha ficha de observación de xeito que facilite a avaliación formativa esumativa e que leve a unha cualificación numérica.

Ficha de observación, podería conter os seguintes items ou outros que se axusten á metodoloxía de avaliación de cadacurso:

Deberíanse valorar os seguintes ítems:

Traballo na aula

Traballo na casa

Exposicións orais

Traballo no laboratorio/Informe de actividades prácticas


Participación

Estes items nin son excluíntes nin teñen porque seguirse todos en todas as ocasións.

Como o alumnado é moi sensible á “nota” ou cualificación de cada avaliación, daránselles a coñecer os criterio polos quetraducimos a nosa información da avaliación para establecer a cualificación.

8.5. Procedementos de avaliación

No proceso de avaliación poderanse ter en conta as seguintes pautas de recollida de información, o cal non quere dicir quesexan excluíntes, nin teñan porque utilizarse todas, todas as ocasións:

a) Probas escritas: En cada período de avaliación realizarase dúas probas. Este número pode ser susceptible de cambio

se o ritmo de aprendizaxe do alumando non se axusta ao programado e en caso de forza maior que impida que o

docente leve a cabo as actividades programadas. En cada proba haberá preguntas teóricas e exercicios numéricos.

b) Control do caderno de traballo: Terase en conta que non falten actividades nin aclaracións teóricas, que estea ó día,

que sexa claro, ordenado e organizado (presentación), coas actividades rematadas e cos erros corrixidos, e a

interpretación dos resultados das actividades.

c) Rexistro do traballo individual e en grupo: Atendendo á constancia, tanto a se resolve ou non as actividades

propostas para facer na casa como as propostas para facer na aula.

d) Observación do interese, habilidades e destrezas no traballo no laboratorio.

e) Rexistro da actitude e interese no traballo na aula: Teranse en conta os seguintes aspectos:

- Asistencia e puntualidade.

- Se trae o material requirido.

- Atención e participación (intervén activamente ou non).

- Se permite ou non o normal desenvolvemento da clase, se molesta ó profesor e/ou seus compañeiros.

Nas concrecións para cada curso, indícase a proporción coa que cada unha destas pautas contribúe á cualificación final do

alumnado.


8.6. Criterios de cualificación

8.6.1 Criterios xeraisOs progresos e avances dos alumnos avaliaranse de forma continua e personalizada, é dicir, observarase e valorarase todo oproceso de aprendizaxe de cada alumno, non so o resultado final.

Tomaranse como criterios xerais válidos para todas as actividades os seguintes:

A correcta expresión oral e escrita en consonancia co vocabulario técnico da física e a química.

A comprensión dos distintos conceptos que se consideren e o razoamento lóxico que os relacione entre sí.

O manexo de técnicas de resolución de problemas e uso axeitado de unidades.

Un afianzamento no esforzo no traballo, tanto individual como en grupo e na participación activa nas diferentes tarefas.

Actitude respectuosa cara as persoas e trato correcto ó material.

8.6.2. Criterios específicos de cualificaciónO profesor determinará en cada caso o peso que terá cada instrumento segundo a importancia e o uso que tivera nodesenvolvemento de cada unidade didáctica.

A cualificación global de cada avaliación obterase mediante a valoración das cualificacións obtidas a través dos instrumentosutilizados, que se resumen en:

Instrumento Tipo de cualificaciónProbas escritas CuantitativaTraballo diario Cualitativa (M,R,B,MB)Actitude positiva Ata un punto por enriba ou por debaixo da nota obtida ó aplicar as porcentaxes anteriores

Nota: Unha cualificación de “cero” nalgún dos apartados anteriores, significará o suspenso da avaliación.

Probas escritas: A nota de probas escritas, ata 8 puntos en 2º ou 3º ESO e ata 9 puntos en 4º ESO e Bacharelato, será amedia das probas realizadas durante a avaliación correspondente multiplicada por 0,8 ou por 0,9 a non ser que o alumno nonrealizara algunha proba sen causa xustificada nese caso a avaliación se considerará suspensa.


Traballo diario: Ha de conseguirse unha nota mínima de R e a nota correspondente ao traballo diario formarase coas notasdestes ou outros items que reflictan o traballo diario realizado polo alumno (Isto non indica que todos eles teñan que valorarsesempre):

- Caderno de traballo:- Traballos escritos e informes de prácticas (de habelos):- Traballo na casa:- Traballo na aula:- Traballo no laboratorio (cando haxa).- Actitude e interese no traballo diario:

Actitude positiva: Considerando que, normalmente, sen manter unha actitude minimamente correcta os alumnos non podenacadar os obxectivos propostos, esta poderase cualificar cun máximo de +1 ou –1 puntos a engadir á nota de cadaavaliación. Para valorar actitude positiva cara a asignatura, teranse en conta factores tales como:

- Dispoñibilidade do material de traballo.- Responsabilidade nas tarefas.- Interese pola asignatura.- Asistencia a clase.- Participación activa e positiva.- Respecto ó profesor e demais compañeiros.- Constancia na realización das tarefas.

En calquera caso, a cualificación mínima (unha vez feita a media) para que se considere unha avaliación positiva será de 5.

Para os alumnos con cualificación negativa, levarase a cabo unha proba de recuperación escrita de cada avaliación aocompleto, tendo que obter unha cualificación na proba igual ou superior a 5 para aprobar, neste caso, consideraraserecuperada a avaliación.


8.6.3 Cualificación final

1. Será a media aritmética das cualificacións obtidas nas tres avaliacións.

2. Cando un alumno teña unha avaliación suspensa e a media non lle dea para aprobar (5) o profesor poderá poñerprobas escritas de nova recuperación (“repesca”) desa avaliación (que non foi aprobada nin recuperada); aínda que o criterioxeral será o recollido no punto 1

3. Os alumnos con dúas ou máis avaliacións suspensas e non recuperadas terán na avaliación final ordinaria de xuñosuspendida a materia.

Na cualificación final terase en conta a traxectoria do alumno mediante as cualificacións obtidas durante todo o curso e a súaprogresión dende o estado inicial.

Por outro lado, hai aspectos que mantendo un menor peso específico na nota final, considéranse imprescindibles para obterunha cualificación positiva na materia e sen os cales non se aplicaría porcentaxe algunha. Por isto, para aprobar a asignaturaos alumnos deberán:

Acadar o cumprimento dos obxectivos e a superación dos criterios de avaliación e estándares de aprendizaxe, obtendoen todas as avaliacións unha cualificación igual ou superior a 5 ou o indicado no apartado 1.

Asistir a clase con regularidade.

Manifestar unha actitude positiva, participando cun mínimo de interese e esforzo.

Manter un comportamento correcto e respectuoso coas persoas (compañeiros e profesor) e co material e recursosdidácticos utilizados.

Realizar as tarefas encomendadas, individuais e/ou en grupo. En calquera caso, os alumnos que abandonen a asignatura por causa de reiteradas faltas inxustificadas ou por non

seguimento da mesma (actitudes disruptivas, actitude pasiva e apatía, non presentarse a exames ou entregarreiteradamente estes en branco) serán cualificados negativamente.


8.7. Criterios de corrección

8.7.1. Criterios xerais de correcciónPara a corrección das probas escritas, informes, caderno, traballos, etc., teranse en conta as seguintes consideracións:

- Valorarase a presentación: orde, limpeza, ortografía...

- Darase importancia á claridade e coherencia da redacción á utilización correcta da terminoloxía científica adecuada óseu nivel, e as exposicións con rigor científico e precisión nos conceptos.

- É de gran importancia a utilización correcta das unidades.

- Non se terán en conta as resolucións sen plantexamentos, razoamentos e explicacións.

- Penalizaranse as respostas incoherentes ou que indiquen un erro de concepto, os resultados incongruentes coenunciados e as explicacións absurdas respectos ás leis ou principios básicos da física e química.

- Penalizaranse os erros de cálculo e os fallos de notación.

- Valorarase o coñecemento dos principios básicos e modelos teóricos, así como a aplicación destes ás resolucións deexercicios.

- Valorarase a inclusión de debuxos, diagramas, esquemas, etc.

- Terase en consideración o rigor con que se manexen os conceptos e a habilidade na aplicación das diferentes técnicasmatemáticas.

- Non se valorará ningún traballo ou proba presentado fora de prazo ou entregado a lápis ou a cor vermella.

8.7.2. Criterios específicos de corrección

Probas escritas

O número de preguntas de cada proba poderá variar dunhas a outras. Cada pregunta poderá ter varios apartados. Apuntuación de cada pregunta darase a coñecer ó alumnado e, se é posible, constará na propia proba escrita.


En xeral, serán valoradas de 0 a 10 e deberase acadar o 5 para ser aprobadas, nos casos en que a valoración sexa diferente,isto será comunicado polo profesor, quen indicará a cualificación mínima para obter o aprobado. Ademais, esixirase óalumnado que non deixe en branco máis do 40 % das preguntas.

Poderanse incluír os seguintes tipos de preguntas:

Cuestións de razoamento: Nas que teñan que facer aplicacións dos coñecementos adquiridos, predicións, razoamentos; a utilización da capacidade crítica e a xustificación dos fenómenos.

Cuestións de definición de conceptos: Terase en conta a claridade, a precisión e a concisión. Problemas numéricos: Poden supoñer a realización de esquemas ou debuxos e cálculos numéricos. Valorarase,

ademais, o plantexamento e o resultado correcto, unidades incluídas.

Criterios de corrección das probas escritas:

Cuestións

- Cando a resposta deba ser razoada ou xustificada, non facelo suporá un cero nesa pregunta.

- Os erros de conceptos básicos, as respostas incoherentes e incongruentes serán valoradas como cero.

Problemas

- O correcto plantexamento, a estratexia de resolución e o uso adecuado dos conceptos básicos primará sobre oscálculos matemáticos.

- Os erros de cálculo penalizaranse con -0,25. Se a solución e absurda ou disparatada penalizarase cun 50 % e seimplica un descoñecemento de conceptos básicos, entón, cualificarase como 0.

- Esixirase a explicación e xustificación razoada e levada paso a paso da resolución do problema. A redución doproblema a meras expresións matemáticas sen ningún tipo de razoamento, xustificación ou explicación supón unhapenalización do 50 %.

- A expresión dos resultados numéricos sen unidades ou con unidades incorrectas penalizaranse con – 0,25 puntos.

- No caso de que haxa varios apartados dun mesmo problema, estes puntuaranse independentemente.


Despois da corrección entregaránselles aos alumnos para que os revisen e poidan observar os erros cometidos. Se forapreciso serán corrixidos na clase e posteriormente serán recollidos polo profesor.

Traballos

- Valorarase a utilización de fontes de información, se se toma información literal das fontes, se se contrastan diferentesinformacións, a capacidade de síntese da bibliografía utilizada, as aportacións persoais e a presentación e expresión.

Cualificaranse cualitativamente: M, R, B, MB.

9. ELEMENTOS TRANSVERSAIS E EDUCACIÓN EN VALORES

O artigo 27.2 da Constitución española afirma que “la educación tendrá por objeto el pleno desarrollo de la personalidad en elrespeto a los principios democráticos de convivencia y a los derechos y libertades fundamentales”.

A Lei Orgánica de Educación modificada pola Lei Orgánica para a mellora da calidade educativa inclúe na relación deprincipios da educación, a transmisión daqueles valores que favorecen a liberdade persoal, a responsabilidade, a cidadaníademocrática, a solidariedade, a tolerancia, a igualdade, o respecto e a xustiza, que constitúen a base da vida en común.

Entre os fins da educación se resaltan o pleno desenrolo da personalidade e das capacidades afectivas do alumnado, aformación no respecto dos dereitos e liberdades fundamentais e da igualdade efectiva de oportunidades entre homes emulleres, o recoñecemento da diversidade afectivo-sexual, así como a valoración crítica das desigualdades, que permitasuperar os comportamentos sexistas.

Así mesmo, se propón o exercicio da tolerancia e da liberdade, dentro dos principios democráticos de convivencia e aprevención de conflitos e a resolución pacífica dos mesmos. Igualmente se insiste na importancia da preparación doalumnado para o exercicio da cidadanía e para a participación na vida económica, social e cultural, con actitude crítica eresponsable.

E para levalo a cabo é fundamental desenvolver nos alumnos unha serie de actitudes e valores, que fomenten estesprincipios e fins, e que aparecen detallados nos obxectivos da educación secundaria obrigatoria, xa que contribuirá adesenvolver no alumnado as capacidades que lles permita:


a) Asumir responsablemente os seus deberes, coñecer e exercer os seus dereitos no respecto ás demais persoas, practicar atolerancia, a cooperación e a solidariedade entre as persoas e os grupos, exercitarse no diálogo, afianzando os dereitoshumanos e a igualdade de trato e de oportunidades entre mulleres e homes, como valores comúns dunha sociedade plural, eprepararse para o exercicio da cidadanía democrática.

b) Desenvolver e consolidar hábitos de disciplina, estudo e traballo individual e en equipo, como condición necesaria paraunha realización eficaz das tarefas da aprendizaxe e como medio de desenvolvemento persoal.

c) Valorar e respectar a diferenza de sexos e a igualdade de dereitos e oportunidades entre eles. Rexeitar a discriminacióndas persoas por razón de sexo ou por calquera outra condición ou circunstancia persoal ou social. Rexeitar os estereotiposque supoñan discriminación entre homes e mulleres, así como calquera manifestación de violencia contra a muller.

d) Fortalecer as súas capacidades afectivas en todos os ámbitos da personalidade e nas súas relacións coas demaispersoas, así como rexeitar a violencia, os prexuízos de calquera tipo e os comportamentos sexistas, e resolver pacificamenteos conflitos.

g) Desenvolver o espírito emprendedor e a confianza en si mesmo, a participación, o sentido crítico, a iniciativa persoal e acapacidade para aprender a aprender, planificar, tomar decisións e asumir responsabilidades.

l) Coñecer, valorar e respectar os aspectos básicos da cultura e da historia propias e das outras persoas, así como opatrimonio artístico e cultural. Coñecer mulleres e homes que realizaran achegas importantes á cultura e á sociedade galega,ou a outras culturas do mundo.

m) Coñecer e aceptar o funcionamento do propio corpo e o das outras persoas, respectar as diferenzas, afianzar os hábitosde coidado e saúde corporais, e incorporar a educación física e a práctica do deporte para favorecer o desenvolvementopersoal e social. Coñecer e valorar a dimensión humana da sexualidade en toda a súa diversidade. Valorar criticamente oshábitos sociais relacionados coa saúde, o consumo, o coidado dos seres vivos e o medio ambiente, contribuíndo á súaconservación e á súa mellora.

Así, a educación en valores, enténdese como algo máis amplo que a educación moral. Trátase de valores non so morais ensentido restrinxido, senón tamén cívicos. Trátase de educar para as opcións morais, para un persoal estilo de vida ético, peroeducar tamén para os hábitos democráticos e as regras e condicións mínimas de convivencia pacífica. E tamén para atolerancia nunha sociedade plural.


Os valores son conviccións profundas dos seres humanos que determinan a súa maneira de ser e orientan a súa conduta eque involucran sentimentos e emocións que determinan as actitudes as cales se expresan en comportamentos e opiniónespontáneos.

Ademais do traballo propio das ciencias que contribúe directamente a acadar os obxectivos citados, a educación en valorestrabállase co alumnado a través dos elementos transversais, co obxectivo de formar persoas autónomas, que sexan sensiblese participen socialmente, respectando os dereitos humanos.

Os temas transversais son un conxunto de contidos que fan referencia ás relacións interpersoais, a nivel de pequeno ou degran grupo, que teñen unha importancia capital para unha vida plena dos individuos e para a súa convivencia cos demais. Etratan valores como a resolución pacífica dos conflitos, as condutas cooperativas ou altruistas, o control das propias emociónse sentimentos, a capacidade de poñerse no lugar do outro, de acollelo nas súas ideas, crenzas, raza ou sexo, a aceptacióndas regras da vida en comunidade.

Os temas transversais refírense a problemas ou realidades sociais (educación ambiental, educación sexual e para a saúde,do consumidor, educación para a igualdade dos sexos, educación para a paz, etc...) que se constitúen no principal campo deacción para promover un conxunto de actitudes e valores morais e cívicos.

Os obxectivos e contidos dos temas transversais non desprazan ás materias curriculares, senón que é dentro delas onde seadquiren e desenrolan.

Tal e como recolle o artigo 4 do Decreto 86/2015, traballaremos:

- A compresión lectora e a expresión oral e escrita coa fin de posibilitar unha lectura máis fluída en temática científica,asumindo o vocabulario específico da mesma.

- Educación cívica. A análise sobre manipulación dos datos dun experimento para obter resultados que se cren correctose a prevención de riscos e normas de seguridade no laboratorio fomentan este elemento transversal así como a boaactitude na aula e no laboratorio.

- Fomentarase o uso das tecnoloxías da información e da comunicación (TIC), fomentado unha utilización crítica eresponsable das mesmas, contribuíndo ao Plan TIC do centro, ademais de servir de base para a comunicaciónaudiovisual.

- Tamén promoveremos o emprendemento, traballando aptitudes como a creatividade, o traballo en equipo, a iniciativa eo sentido crítico.


Dos distintos temas hai algúns que se considera que teñen unha especial incidencia na área de Ciencias, por ser nesta ondeé necesario poñer a base fundamental de coñecementos, para que o alumnado sexa quen de valorar a súa importancia navida cotiá.

Referiranse sobre todo os seguintes temas:

- Educación para a paz

- Educación ambiental

- Educación para a saúde

- Educación sexual

- Educación do consumidor

- Educación para a igualdade de sexos

- Educación viaria.

Educación para a paz.- Significa construír e potenciar unhas relacións pacíficas entre os alumnos, cultivando as condutasasertivas, a aceptación das diferencias e a forma de resolución non violenta dos conflitos que poidan xurdir entre eles, quefomentará a prevención da violencia e fomentar a educación cívica.

Educación ambiental.- Facilítase a comprensión e valoración dos procesos que se dan na Natureza e nas relacións do homecon ela, animando un cambio de valores, actitudes e condutas que promovan o respecto, coidado e promoción do medioambiente e optar por un modelo de desenvolvemento sustentable.

Educación para a saúde.- Fomenta calquera actividade que estimule aos alumnos a desenvolver un estilo de vida saudable.

Educación sexual.- Pretende que os alumnos acaden unha información sexual suficiente e científica, e consoliden, comoactitudes básicas, a aceptación do propio corpo e a naturalidade no tratamento dos temas relacionados coa sexualidade, oshábitos de hixiene e o respecto ás diferentes manifestacións da mesma.

Educación do consumidor.- Consiste en promover todo tipo de accións polas que os alumnos filtren a información recibida, demaneira consciente, crítica, responsable e solidaria, así como as decisións consecuentes para a compra de bens e servizos,tendo en conta os valores persoais, a utilización dos recursos e as consideracións ecolóxicas adecuadas.Programación Didáctica Física e Química-Curso 20/21 IES Eduardo Pondal 47

Educación para la igualdade de sexos.- Dende o desenrolo da autoestima e a concepción do corpo como expresión dapersonalidade, pretende consolidar hábitos non discriminatorios, corrixindo prexuízos sexistas a partir da análise crítica dassúas manifestacións na linguaxe, na publicidade, etc...e promovendo a adquisición de habilidades e recursos para realizarcalquera tipo de tarefas, domésticas ou non.

Educación viaria.- Se insiste na adquisición de condutas e hábitos de seguridade vial, tanto de peóns como de usuarios devehículos, á vez que se sensibiliza sobre os problemas de circulación.

As actividades que se poden utilizar serán aquelas que requiren exercer as condutas que se pretenden lograr. Haberáactividades que promovan a cooperación (traballo en grupo), a autoafirmación (exposición e debate de opinións), acomunicación (asembleas), a adquisición de técnicas para a resolución de conflitos (discusión razoada de casos) e quefomenten a participación democrática na vida do centro (sobre todo na elaboración, coñecemento e aceptación das normasde comportamento). Ademais haberá actividades ordinarias de desenvolvemento das unidades, nas que se aproveitará paraincidir nas actitudes que se pretende fomentar.

Tamén, dende a área se desenvolven actitudes que, sendo propias da Ciencia, como son: non facer xeneralizacións sendispoñer de datos suficientes, argumentar baseándose en datos e non en opinións, someter a análise crítico as noticias, serhonesto na presentación das conclusións dos traballos, etc., trascenden os límites da propia Ciencia. Non facer xuízosprecipitados dos demais, ser rigoroso nas apreciacións non deixándose levar polas primeiras impresións, ser honesto nosplantexamentos e tolerante coas opinións dos demais, axudan ó alumnado na súa convivencia e ao desenvolvemento da súaformación ética e para a paz.

En calquera caso, o seu obxectivo consistirá en formar persoas autónomas e dialogantes, que aprendan a pensarcriticamente, desenrolen a súa sensibilidade e apliquen estas capacidades críticas e sentimentais á cooperación eparticipación social con respecto aos dereitos humanos.

Outras accións específicas para o tratamento dos temas transversais é a utilización de datas destacadas como recordatoriode feitos significativos. A utilización destas datas é especialmente interesante, por canto os alumnos reciben nelasinformacións que permiten completar a acción educativa.


10. PROGRAMACIÓN DE FÍSICA E QUÍMICA 2º ESO

10.1.Perfil competencial. Contribución ao desenvolvemento das competencias clave

A continuación recóllese a concreción da relación dos estándares de aprendizaxe avaliables da materia que forman parte dosperfís competenciais. Na materia hai un total de 56 estándares e nesta táboa contabilízanse o número de veces queaparecen as competencias nos estándares, o que nos permite analizar o peso das competencias en relación aos estándares.

CCL 8 12%

CMCCT 46 68%

CD 3 4%

CAA 7 10%

CSC 2 3%

CSIEE 3 4%

CCEC 1 2%

Total 68

ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE AGRUPADOS POR COMPETENCIAS

CCL CMCCT CD CAA CSC CSIEE CCEC

FQB1.1.1 FQB1.1.1 FQB1.5.2 FQB1.1.1 FQB1.5.2

FQB1.1.2 FQB1.1.2 FQB1.6.1 FQB1.5.1 FQB1.6.1 FQB1.6.1

FQB1.4.1 FQB1.5.2


FQB1.6.1 FQB5.3.3

FQB2.4.3 FQB1.4.1 FQB2.3.2 FQB4.8.1

FQB3.1.2 FQB1.4.2 FQB2.5.1

FQB4.8.1 FQB1.5.1


FQB1.6.1 FQB5.3.3

FQB2.1.1

FQB2.1.2

FQB2.1.3

FQB2.2.1

FQB2.2.2

FQB2.2.3

FQB2.2.4

FQB2.3.1

FQB2.3.2

FQB2.4.1

FQB2.4.2

FQB2.4.3

FQB2.5.1

FQB3.1.1

FQB3.1.2

FQB3.2.1

FQB4.1.1

FQB4.1.2

FQB4.1.3

FQB4.1.4

FQB4.2.2

FQB4.3.1


FQB4.3.2

FQB4.4.1

FQB4.5.1

FQB4.6.1

FQB4.6.2

FQB4.6.3

FQB4.7.1

FQB4.8.1

FQB5.1.2

FQB5.2.1

FQB5.3.1

FQB5.3.2

FQB5.3.3

FQB5.4.1

FQB5.4.2

FQB5.4.3

10.2. Unidades Didácticas. Secuenciación e distribución temporal

Hai que ter en conta que existen distintos factores condicionantes da programación, en especial da secuenciación queconducen a esta programación específica.

Os factores tidos en conta son:

- Os referidos ás características do nivel de desenvolvemento do alumnado: asumindo que nesta etapa o alumnado vaiser quen de realizar operacións formais avanzadas (razoamento lóxico e conceptual apartándose da realidadeconcreta, obtención de resultados partindo de hipóteses, control de variables experimentais, xeneralización de


resultados e transferencia a situacións diferentes) haberá que ter en conta a existencia de alumnos con diferentescapacidades e intereses que levará á atención á diversidade.

- A propia epistemoloxía da materia, que implica unha organización de contidos en función da necesidade de ter clarosoutros conceptos previos.

- A progresiva especialización.

Aplicarase o Decreto 86/2015, comezando polo bloque de contidos comúns, “A actividade científica”, que se traballarántamén ao longo de todo o curso.

Segundo o anterior resulta a seguinte temporalización e secuenciación de UD::

Avaliación Nº Título da UD Descrición Bloques contidos

1ª

1 A actividade científica Introdución ao método científico. Magnitudes, unidades, Sistema internacional de unidades, Traballo no laboratorio

1, 22 Estados da materia. Modelo cinético

Estados de agregación da materia, propiedades dos distintos estados, cambios de estado, gráficas de quecemento, modelo cinético-molecular e leis dos gases.

2ª

3 Diversidade da materia Substancias puras e mesturas, soluto e disolvente, preparación de disolucións e separación de mesturas.

1, 2, 3, 44 Cambios na materia Cambios físicos e químicos, a reacción química,

produtos de uso cotián e industria química.

5 Forzas e movementos Forzas, lei de Hooke, velocidade media, instantánea e aceleración, tipos de movementos interpretanto gráficas e-t e v-t, máquinas simples e forza de rozamento.

3ª 6 Forzas na natureza Forza gravitacional, masa e peso, velocidade da luz e estrutura do universo.

1, 4, 5


7 A enerxía Enerxía: tipos, transformacións, conservación e fontes.

8 Temperatura e calor Enerxía térmica, calor e temperatura, escalas de temperatura e uso racional da enerxía.

Nº de grupos Horas semanais

5 3

10.3. Distribución do currículo en Unidades Didácticas

Física e Química 2º de ESO

Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe CC UnidadeNº

Bloque 1. A actividade científica

f h

B1.1. Método científico: etapas.

B1.2. Utilización das tecnoloxías da información e da comunicación.

B1.1. Recoñecer e identificar as características do método científico.

FQB1.1.1. Formula, de forma guiada, hipóteses para explicar fenómenos cotiáns, utilizando teorías e modelos científicos sinxelos.

CAA CCL CMCCT

Todas

FQB1.1.2. Rexistra observacións e datos de maneira organizada e rigorosa,e comunícaos oralmente e por escrito utilizando esquemas, gráficos e táboas.

CCL CMCCT

Todas

f m

B1.3. Aplicacións da ciencia á vida cotiá e á sociedade.

FQB1.2.1. CCEC CMCCT

Todas

b f

B1.4. Medida de magnitudes. Sistema Internacional de Unidades.

B1.3. Aplicar os procedementos científicos para determinar magnitudes.

FQB1.3.1. Establece relacións entre magnitudes e unidades utilizando, preferentemente, o Sistema

CMCCT Todas, 1


Internacional de Unidades para expresar os resultados.

FQB1.3.2 CSIEE CMCCT

Todas, 1

f B1.5. Traballo no laboratorio.

B1.4. Recoñecer os materiais e os instrumentos básicos presentes no laboratorio de física e de química, e coñecer e respectar as normas de seguridade e de eliminación de residuos para a protección ambiental.

FQB1.4.1. Recoñece e identifica os símbolos máis frecuentes utilizados na etiquetaxe de produtos químicos e instalacións, interpretando o seu significado.

CMCCT CCL

Todas

FQB1.4.2. Identifica material e instrumentos básicos de laboratorio e coñece a súa forma de utilización para arealización de experiencias, respectando as normas de seguridade eidentificando actitudes e medidas de actuación preventivas.

CMCCT Todas

e f h i

B1.6. Procura e tratamentode información.


B1.5. Extraer de forma guiada a información sobre temas científicos de carácter divulgativo que aparece en publicacións e medios de comunicación.

FQB1.5.1. Selecciona e comprende de forma guiada información relevante nun texto de divulgación científica, e transmite as conclusións obtidas utilizando a linguaxe oral e escrita con propiedade.

CAA CCL CMCCT

Todas

FQB1.5.2. Identifica as principais características ligadas á fiabilidade e á obxectividade do fluxo de información existente en internet e outros medios dixitais.

CAA CD CSC

Todas

b e f g h i



B1.4. Medida de magnitudes. Sistema Internacional de Unidades.

B1.5. Traballo no

B1.6. Desenvolver pequenos traballos de investigación nos que se poñaen práctica a aplicación do método científico e a utilización das TIC.

FQB1.6.1. Realiza pequenos traballos de investigación sobre algún tema obxecto de estudo, aplicando o método científico e utilizando as TIC para a procura e a selección de información e presentación de conclusións.

CAA CCEC CCL CD CMCCT CSIEE

Todas

FQB1.6.2 CAA CSC

Todas


laboratorio. B1.6. Proxecto de

investigación.

CSIEE

Bloque 2. A materia

b f

B2.1. Propiedades da materia.

B2.2. Aplicacións dos materiais.

B2.1. Recoñecer as propiedades xerais e as características específicas da materia, e relacionalas coa súa natureza e as súas aplicacións.

FQB2.1.1. Distingue entre propiedades xerais e propiedades características da materia, e utiliza estas últimas para a caracterización de substancias.

CMCCT 1

FQB2.1.2. Relaciona propiedades dos materiais do contorno co uso que se fai deles.

CMCCT 1

FQB2.1.3. Describe a determinación experimental do volume e da masa dun sólido e calcula a súa densidade.

CMCCT 1

b f

B2.3. Estados de agregación. Cambios de estado. Modelo cinético-molecular.

B2.2. Xustificar as propiedades dos estados de agregación da materia e os seus cambios de estado, a través do modelo cinético-molecular.

FQB2.2.1. Xustifica que unha substancia pode presentarse en distintos estados de agregación dependendo das condicións de presión e temperatura en que se ache.

CMCCT 2

FQB2.2.2. Explica as propiedades dos gases, os líquidos e os sólidos.

CMCCT 2

FQB2.2.3. Describe os cambios de estado da materia e aplícaos á interpretación de fenómenos cotiáns.

CMCCT 2

FQB2.2.4. Deduce a partir das gráficas de quecemento dunha substancia os seus puntos de fusión e ebulición, e identifícaa utilizando as táboas de datos necesarias.

CMCCT 2

f B2.4. Leis dos gases. B2.3. Establecer as relacións entre as variables das que depende o estado dun gas a partir de representacións gráficas ou táboas de resultados obtidas

FQB2.3.1. Xustifica o comportamentodos gases en situacións cotiás, en relación co modelo cinético-molecular

C MCCT 2

FQB2.3.2. Interpreta gráficas, táboas de resultados e experiencias que

CAA CMCCT

2


en experiencias de laboratorioou simulacións dixitais.

relacionan a presión, o volume e a temperatura dun gas, utilizando o modelo cinético-molecular e as leis dos gases.

f B2.5. Substancias puras e mesturas.

B2.6. Mesturas de especialinterese: disolucións acuosas,aliaxes e coloides.

B2.4. Identificar sistemas materiais como substancias puras ou mesturas, e valorar aimportancia e as aplicacións de mesturas de especial interese.

FQB2.4.1. Distingue e clasifica sistemas materiais de uso cotián en substancias puras e mesturas, e especificaneste último caso se se trata de mesturas homoxéneas, heteroxéneas ou coloides.

CMCCT 3

FQB2.4.2. Identifica o disolvente e o soluto ao analizar a composición de mesturas homoxéneas de especial interese.

CMCCT 3

FQB2.4.3. Describe o procedemento de preparación de disolucións, o material utilizado, determina a concentración e exprésaa en gramos/litro.

CCL CMCCT

3

f B2.7. Métodos de separación de mesturas.

B2.5. Propor métodos de separación dos compoñentes dunha mestura e aplicalos no laboratorio.

FQB2.5.1. Deseña métodos de separación de mesturas segundo as propiedades características das substancias que as compoñen, describeo material de laboratorio.

CAA CMCCT CSIEE

3

Bloque 3. Os cambios

f h

B3.1. Cambios físicos e cambios químicos.

B3.2. Reacción química.

B3.1. Distinguir entre cambios físicos e químicos mediante a realización de experiencias sinxelas que poñan de manifesto se se forman ou non novas substancias.

FQB3.1.1. Distingue entre cambios físicos e químicos en accións da vida cotiá en función de que haxa ou non formación de novas substancias

CMCCT 4

FQB3.1.2. Describe o procedemento de realización de experimentos sinxelosnos que se poña de manifesto a formación de novas substancias e recoñece que se trata de cambios químicos.

CMCCT 4

FQB3.1 .3. CMCCT 4


f B3.2. Reacción química. B3.2. Caracterizar as reaccións químicas como cambios dunhas substancias noutras.

FQB3.2.1. Identifica os reactivos e osprodutos de reaccións químicas sinxelasinterpretando a representación esquemática dunha reacción química.

CMCCT 4

f m

B3.3. A química na sociedade e o ambiente.

B3.3. Recoñecer a importancia da química na obtención de novas substancias e a súa importancia na mellora da calidade de vida das persoas.

FQB3.3.1. CMCCT 4

FQB3.3.2. CMCCT CSC

4

f m


B3.4. Valorar a importanciada industria química na sociedade e a súa influencia no ambiente.

FQB3.4.1. CMCCT CSC CSIEE

4

Bloque 4. O movemento e as forzas

f B4.1. Forzas:efectos. B4.2. Medida das forzas.

B4.1. Recoñecer o papel das forzas como causa dos cambios no estado de movemento e das deformacións.

FQB4.1.1. En situacións da vida cotiá, identifica as forzas que interveñene relaciónaas cos seus correspondentesefectos na deformación ou na alteracióndo estado de movemento dun corpo.

CMCCT 5

FQB4.1.2. Establece a relación entre o alongamento producido nun resorte e as forzas que produciron eses alongamentos, e describe o material para empregar e o procedemento para a súa comprobación experimental.

CMCCT 5

FQB4.1.3. Establece a relación entre unha forza e o seu correspondente efecto na deformación ou na alteración do estado de movemento dun corpo.

CMCCT 5

FQB4.1.4. Describe a utilidade do dinamómetro para medir a forza elásticae rexistra os resultados en táboas e representacións gráficas, expresando o resultado experimental en unidades do Sistema Internacional.

CMCCT 5


b

f

B4.3. Velocidade media B4.2. Establecer a velocidade dun corpo como a relación entre o espazo percorrido e o tempo investidoen percorrelo.

FQB4.2.1. CAA CD CMCCT

5

FQB4.2.2. Realiza cálculos para resolver problemas cotiáns utilizando o concepto de velocidade media.

CMCCT 5

f B4.4. Velocidade media. B4.5. Velocidade

instantánea e aceleración.

B4.3. Diferenciar entre velocidade media e instantánea a partir de gráficas espazo/tempo e velocidade/tempo, e deducir o valor da aceleración utilizandoestas últimas

FQB4.3.1. Deduce a velocidade media e instantánea a partir das representacións gráficas do espazo e da velocidade en función do tempo.

CMCCT 5

FQB4.3.2. Xustifica se un movementoé acelerado ou non a partir das representacións gráficas do espazo e da velocidade en función do tempo.

CMCCT 5

f B4.6. Máquinas simples B4.4. Valorar a utilidade dasmáquinas simples na transformación dun movemento noutro diferente, ea redución da forza aplicada necesaria.

FQB4.4.1. Interpreta o funcionamento de máquinas mecánicas simples considerando a forza e a distancia ao eixe de xiro, e realiza cálculos sinxelos sobre o efecto multiplicador da forza producido por estas máquinas.

CMCCT 5

f B4.7. O rozamento e os seus efectos.

B4.5. Comprender o papel que xoga o rozamento na vidacotiá.

FQB4.5.1. Analiza os efectos das forzas de rozamento e a súa influencia no movemento dos seres vivos e os vehículos.

CMCCT 5

f B4.8. Forza gravitatoria. B4.6. Considerar a forza gravitatoria como a responsable do peso dos corpos, dos movementos orbitais e dos niveis de agrupación no Universo, e analizar os factores dos que depende.

FQB4.6.1. Relaciona cualitativamentea forza de gravidade que existe entre dous corpos coas sú as masas e a distancia que os separa.

CMCCT 6

FQB4.6.2. Distingue entre masa e peso calculando o valor da aceleración da gravidade a partir da relación entre esas dúas magnitudes.

CMCCT 6

FQB4.6.3. Recoñece que a forza de gravidade mantén os planetas xirando

CMCCT 6


arredor do Sol, e á Lúa arredor do noso planeta, e xustifica o motivo polo que esta atracción non leva á colisión dos dous corpos.

f B4.9. Estrutura do Universo.

B4.10. Velocidade da luz

B4.7. Identificar os niveis deagrupación entre corpos celestes, desde os cúmulos de galaxias aos sistemas planetarios, e analizar a orde de magnitude das distancias implicadas.

FQB4.7.1. Relaciona cuantitativamente a velocidade da luz co tempo que tarda en chegar á Terra desde obxectos celestes afastados e coa distancia á que se atopan eses obxectos, interpretando os valores obtidos

CMCCT 6

b e f g h

B4.1. Forzas:efectos. B4.8. Forza gravitatoria.

B4.8. Recoñecer os fenómenos da natureza asociados á forza gravitatoria

FQB4.8.1. Realiza un informe, empregando as tecnoloxías da información e da comunicación, a partir de observacións ou da procura guiada de información sobre a forza gravitatoriae os fenómenos asociados a ela.

CCL CD CMCCT CSIEE

6

Bloque 5. Enerxía

f B5.1. Enerxía: unidades. B5.1. Recoñecer que a enerxía é a capacidade de producir transformacións ou cambios.

FQB5.1.1. Argumenta que a enerxía pode transferirse, almacenarse ou disiparse, pero non crearse nin destruírse, utilizando exemplos.

CMCCT 7

FQB5.1.2. Recoñece e define a enerxía como unha magnitude e exprésaa na unidade correspondente doSistema Internacional.

CMCCT 7

f B5.2. Tipos de enerxía. B5.3. Transformacións da

enerxía. B5.4. Conservación da

enerxía.

B5.2. Identificar os tipos de enerxía postos de manifesto en fenómenos cotiáns e en experiencias sinxelas realizadas no laboratorio.

FQB5.2.1. Relaciona o concepto de enerxía coa capacidade de producir cambios, e identifica os tipos de enerxíaque se poñen de manifesto en situacións cotiás, explicando as transformacións dunhas formas noutras.

CMCCT 7

f h

B5.5. Enerxía térmica. Calor e temperatura.

B5.6. Escalas de

B5.3. Relacionar os conceptos de enerxía, calor e temperatura en termos da teoría cinético-molecular, e

FQB5.3.1. Explica o concepto de temperatura en termos do modelo cinético-molecular, e diferencia entre temperatura, enerxía e calor.

CMCCT 8


temperatura. B5.7. Uso racional da

enerxía.

describir os mecanismos polos que se transfire a enerxía térmica en situacións cotiás.

FQB5.3.2. Recoñece a existencia dunha escala absoluta de temperatura erelaciona as escalas celsius e ke lvin.

CMCCT 8

FQB5.3.3. Identifica os mecanismos de transferencia de enerxía recoñecéndoos en situacións cotiás e fenómenos atmosféricos, e xustifica a selección de materiais para edificios e no deseño de sistemas de quecemento.

CAA CMCCT CSC

8

f h

B5.8. Efectos da enerxía térmica.

B5.4. Interpretar os efectos da enerxía térmica sobre os corpos en situacións cotiás e en experiencias de laboratorio.

FQB5.4.1. Explica o fenómeno da dilatación a partir dalgunha das súas aplicacións como os termómetros de líquido, xuntas de dilatación en estruturas, etc.

CMCCT 8

FQB5.4.2. Explica a escala celsius establecendo os puntos fixos dun termómetro baseado na dilatación dun líquido volátil.

CMCCT 8

FQB5.4.3. Interpreta cualitativamente fenómenos cotiáns e experiencias nos que se poña de manifesto o equilibrio térmico asociándoo coa igualación de temperaturas.

CMCCT 8

f h m

B5.9. Fontes de enerxía. B5.10. Aspectos industriais

da enerxía.

B5.5. Valorar o papel da enerxía nas nosas vidas, identificar as fontes, compararo seu impacto ambiental e recoñecer a importancia do aforro enerxético para un desenvolvemento sustentable.

FQB5.5.1. CCL CMCCT CSC

8


10.4. Concrecións metodolóxicas

O alumnado da educación secundaria obligatoria ten, con carácter xeral, unha idade comprendida entre os 12 e os 16 anos.

Este período coincide cunha etapa importante e complexa no referente a cambios, adaptacións e transformacións, tanto nosaspectos fisiolóxicos coma nos psicolóxicos e emocionais que configuran o proceso de maduración das persoas.

Como primeira información podemos dicir que os cambios non se producen dun xeito uniforme en todas as nenas e nenos da mesma idade. De aí a grande importancia da atención á diversidade.

A partir dos 12 anos entran no período de desenvolvemento das operacións formais, e xa poden facer un razoamento lóxico, conceptual. Cómpre non esquecer que nin é automático nin é uniforme.

O alumnado nesta idade de 12 a 16 anos, é capaz de analizar os retos que se lle presentan; é capaz de formular preguntas cada vez máis complexas; é capaz de formular hipóteses, comprobando resultados, utilizando un pensamento lóxico, e é capaz de planificar accións.

Na distribución e organización dos contidos tense en conta a madurez cognitiva do alumnado, a propia epistemoloxía da materia e os coñecementos matemáticos do alumnado.

Nos dous primeiros cursos da ESO afóndase en aspectos máis descritivos e observables dos conceptos, aínda que se introducen modelos explicativos sinxelos.

O enfoque dos temas será preferentemente intuitivo e operativo, prescindindo do formalismo lóxico na meirande parte das exposicións, agás nos casos nos que coincide coa intuición. Compre coidar especialmente o tecido de interrelacións temáticas tanto explicitándoo a posteriori como dándolle ós alumnos oportunidade de descubrilo por si mesmos nos exemplosconcretos. Isto reflectirase tamén na formulación de exercicios e problemas, sexan para realizar durante a clase ou dentro das probas de avaliación.

As esixencias de memorización serán as imprescindibles, o que é algo moi distinto das rutinas operativas e da aplicación de conceptos, que compre automatizar, é dicir, constituír en linguaxe adquirida, manexada con soltura comparable á linguaxe ordinaria, en canto significa adquisición de linguaxe técnica básica e tratamento de datos


10.5. Medidas de atención á diversidade






- Significatividade dos contidos (aplicar os coñecementos científicos a situacións reais da vida cotiá).

- Comprensibilidade (atender a diversidade con distintas estratexias e diferente profundidade nos contidos).

Para que se realice unha aprendizaxe efectiva e se poida respostar á diversidade de intereses e niveis é necesario empregar unha variada gama de actividades:

o Actividades de recuperación: para alumnos que non teñan acadado os coñecementos traballados, programadas dende o comezo ou á luz da

avaliación.

o Actividades de ampliación: son de calquera dos tipos de actividades de desenvolvemento, pero que permitan chegar a un

nivel de coñecemento superior ó esixido e que non é, polo tanto, imprescindible para o proceso de ensino.

O enfoque didáctico, do cal forma parte a avaliación en canto se fan moitas probas como forma de estímulo, é esencialmente acumulativo-reiterativo: Tanto nas explicacións como sobre todo nos exercicios repasase continuamente a materia xa vista. En consecuencia, isto é xa un mecanismo xeral de reforzo educativo para os alumnos que fagan un mínimo esforzo de seguimento da clase, dado que se lle dan numerosas oportunidades de asimilar os conceptos e procedementos básicos correspondentes a este curso, aínda que a súa explicación inicial quede meses atrás.


10.6. Criterios sobre avaliación, cualificación e promoción do alumnado

A avaliación terá carácter integral, continuo e regulador do progreso. A avaliación considerase como un elemento inseparabledo proceso educativo, a través do cal o profesor recolle información de maneira permanente do proceso de ensinanza-aprendizaxe, atendendo ademais as singularidades de cada un deles.

Para materializar este proceso poderanse empregar os seguintes instrumentos de avaliación:

- Observación diaria na clase: asistencia e puntualidade, participación, actitude e destreza no laboratorio ...- Traballo realizado na clase- Corrección das tarefas propostas para casa.- Probas escritas de diferentes formas.- Observación do caderno de traballo.- Traballos escritos e exposición oral dos mesmos.- Informe de actividades prácticas- Calquera outra actividade de ensino-aprendizaxe que se poda considerar como orientadora e amosadora do traballo

do alumnado.

Toda a información recollida organizarase nunha ficha de observación, de xeito que facilite a avaliación formativa e sumativae que leve a unha cualificación final.

o Criterios de cualificación

A cualificación final de cada avaliación obterase do seguinte xeito:

As cualificacións numéricas das probas escritas suporán un 80% da nota da avaliación e o 20% restante obterase a partir dacualificación conseguida no traballo diario. O alumnado logrará a suficiencia nunha avaliación cando a media ponderadaarriba descrita supere o 5. Unha cualificación de “cero” nalgún dos apartados anteriores, significará o suspenso da avaliación.

Probas obxectivas:

Comezamos establecendo os seguintes criterios xerais para as probas escritas :

En toda proba escrita que se realice figurará a puntuación que se lle vai dar a cada pregunta.

É obrigatorio escribir con bolígrafo. Non se admitirán exames feitos con lapis.


Os/as alumnos/as deberán traer, de ser necesario, calculadora ao exame e non estará permitido compartir a duncompañeiro.

A ausencia de explicacións na solución, ou unha explicación errada, repercutirá negativamente na súa valoración, podendochegar a ter unha puntuación de cero se só se aporta a solución numérica sen ningunha explicación. Reciprocamente, aíndaque o resultado non sexa correcto, teranse en conta a presentación e desenvolvemento do problema.

A non comparecencia, non xustificada, a un exame cualificarase cun cero. No caso de non poder asistir a un exame pormotivo xustificado, o profesor ou profesora poderá establecer outra data para facelo, ou determinar unha cualificación enfunción dos datos que ten do alumno ata ese momento.

Ao longo dun trimestre realizaranse dúas probas, achando a media das ditas probas.

No caso de que se demostre que un alumno copiou, a nota da avaliación será de 1.

Na convocatoria extraordinaria de setembro, o/a alumno/a deberá examinarse de TODA a materia.

A cualificación final de setembro será a obtida no exame.

O alumnado que suspenda algunha avaliación terá a posibilidade de recuperala mediante unha proba escrita que se realizaráao inicio da seguinte avaliación.

A nota final calcularase realizando a media das tres avaliacións.


10.7. Relación estándares de aprendizaxe cos procedementos e instrumentos de avaliación

Estándares de aprendizaxeGrao

mínimoconsecución

Procedementos e instrumentos de avaliación

Probaescrita

Observaciónna aula

Traballoindividual

Traballoen grupo

Cadernode clase

FQB1.1.1. Formula, de forma guiada, hipóteses para explicar fenómenos cotiáns, utilizando teorías e modelos científicos sinxelos.

2 X X

FQB1.1.2. Rexistra observacións e datos de maneira organizada e rigorosa, e comunícaos oralmente e por escrito utilizando esquemas, gráficos e táboas.

2 X

FQB1.2.1. 1 X X

FQB1.3.1. Establece relacións entre magnitudes e unidades utilizando, preferentemente, o Sistema Internacional de Unidades para expresar os resultados.

3 X X X

FQB1.3.2. 2 X X

FQB1.4.1. Recoñece e identifica os símbolos máis frecuentes utilizados na etiquetaxe de produtos químicos e instalacións, interpretando o seu significado.

1 X

FQB1.4.2. Identifica material e instrumentos básicos de laboratorio e coñece a súa forma de utilización para a realización de experiencias, respectando as normas de seguridade e identificando actitudes e medidas de actuación preventivas.

2 X X X

FQB1.5.1. Selecciona e comprende de forma guiada información relevante nun texto de divulgación científica, e transmite as conclusións obtidas utilizando a linguaxe oral e escrita con propiedade.

1 X


FQB1.5.2. Identifica as principais características ligadas á fiabilidade e á obxectividade do fluxo de información existente en internet e outros medios dixitais.

1 X

FQB1.6.1. Realiza pequenos traballos de investigación sobre algún tema obxecto de estudo, aplicando o método científico e utilizando as TIC para a procura e a selección de información e presentación de conclusións.

2 X X X

FQB1.6.2. 2 X X X

FQB2.1.1. Distingue entre propiedades xerais e propiedades características damateria, e utiliza estas últimas para a caracterización de substancias.

3 X X X

FQB2.1.2. Relaciona propiedades dos materiais do contorno co uso que se fai deles.

2 X

FQB2.1.3. Describe a determinación experimental do volume e da masa dun sólido, realiza as medidas correspondentes e calcula a súa densidade.

3 X X X

FQB2.2.1. Xustifica que unha substancia pode presentarse en distintos estados de agregación dependendo das condicións de presión e temperatura en que se ache.

3 X X

FQB2.2.2. Explica as propiedades dos gases, os líquidos e os sólidos. 2 X X X

FQB2.2.3. Describe os cambios de estado da materia e aplícaos á interpretación de fenómenos cotiáns.

3 X X

FQB2.2.4. Deduce a partir das gráficas de quecemento dunha substancia os seus puntos de fusión e ebulición, e identifícaa utilizando as táboas de datos necesarias.

4 X

FQB2.3.1. Xustifica o comportamento dos gases en situacións cotiás, en relación co modelo cinético-molecular.

2 X X


FQB2.3.2. Interpreta gráficas, táboas de resultados e experiencias que relacionan a presión, o volume e a temperatura dun gas,utilizando o modelo cinético-molecular e as leis dos gases.

4 X X

FQB2.4.1. Distingue e clasifica sistemas materiais de uso cotián en substancias puras e mesturas, e especifica neste último caso se se trata de mesturas homoxéneas, heteroxéneas ou coloides.

4 X X

FQB2.4.2. Identifica o disolvente e o soluto ao analizar a composición de mesturas homoxéneas de especial interese.

4 X X X

FQB2.4.3. Realiza experiencias sinxelas de preparación de disolucións, describe o procedemento seguido e o material utilizado, determina a concentración e exprésaa en gramos/litro.

4 X X X X

FQB2.5.1. Deseña métodos de separación de mesturas segundo as propiedades características das substancias que as compoñen, describe o material de laboratorio adecuado e leva a cabo o proceso.

4 X X X X

FQB3.1.1. Distingue entre cambios físicos e químicos en accións da vida cotiá en función de que haxa ou non formación de novas substancias.

3 X X X

FQB3.1.2. Describe o procedemento de realización de experimentos sinxelos nos que se poña de manifesto a formación de novas substancias e recoñece que se trata de cambios químicos.

2 X X

FQB3.1.3. 2 X X X

FQB3.2.1. Identifica os reactivos e os produtos de reaccións químicas sinxelas interpretando a representación esquemática dunha reacción química

4 X X X

FQB3.3.1. 1 X X

FQB3.3.2. 2 X X


FQB3.4.1 - 1 X X

FQB4.1.1 - En situacións da vida cotiá, identifica as forzas que interveñen erelaciónaas cos seus correspondentes efectos na deformación ou naalteración do estado de movemento dun corpo.

3 X X X

FQB4.1.2 - Establece a relación entre o alongamento producido nun resorte eas forzas que produciron eses alongamentos, e describe o material paraempregar e o procedemento para a súa comprobación experimental.

4 X

FQB4.1.3 - Establece a relación entre unha forza e o seu correspondenteefecto na deformación ou na alteración do estado de movemento dun corpo.

2 X X

FQB4.1.4 - Describe a utilidade do dinamómetro para medir a forza elástica erexistra os resultados en táboas e representacións gráficas, expresando oresultado experimental en unidades do Sistema Internacional.

2 X X X

FQB4.2.1 - 2 X X

FQB4.2.2 - Realiza cálculos para resolver problemas cotiáns utilizando oconcepto de velocidade media.

4 X X X

FQB4.3.1 - Deduce a velocidade media e instantánea a partir dasrepresentacións gráficas do espazo e da velocidade en función do tempo.

4 X X X

FQB4.3.2 - Xustifica se un movemento é acelerado ou non a partir dasrepresentacións gráficas do espazo e da velocidade en función do tempo.

4 X X

FQB4.4.1 - Interpreta o funcionamento de máquinas mecánicas simplesconsiderando a forza e a distancia ao eixe de xiro, e realiza cálculos sinxelossobre o efecto multiplicador da forza producido por estas máquinas.

2 X X X


FQB4.5.1 - Analiza os efectos das forzas de rozamento e a súa influencia nomovemento dos seres vivos e os vehículos.

2 X X X

FQB4.6.1 - Relaciona cualitativamente a forza de gravidade que existe entredous corpos coas súas masas e a distancia que os separa.

3 X X

FQB4.6.2 - Distingue entre masa e peso calculando o valor da aceleración dagravidade a partir da relación entre esas dúas magnitudes.

4 X X X

FQB4.6.3 - Recoñece que a forza de gravidade mantén os planetas xirandoarredor do Sol, e á Lúa arredor do noso planeta, e xustifica o motivo polo queesta atracción non leva á colisión dos dous corpos.

2 X X

FQB4.7.1 - Relaciona cuantitativamente a velocidade da luz co tempo quetarda en chegar á Terra desde obxectos celestes afastados e coa distancia áque se atopan eses obxectos, interpretando os valores obtidos.

2 X X X

FQB4.8.1 - Realiza un informe, empregando as tecnoloxías da información eda comunicación, a partir de observacións ou da procura guiada deinformación sobre a forza gravitatoria e os fenómenos asociados a ela.

2 X X X


3 X X X

FQB5.1.1. Argumenta que a enerxía pode transferirse, almacenarse oudisiparse, pero non crearse nin destruírse, utilizando exemplos.

3 X X

FQB5.1.2 - Recoñece e define a enerxía como unha magnitude e exprésaa naunidade correspondente do Sistema Internacional.

4 X X X

FQB5.2.1 - Relaciona o concepto de enerxía coa capacidade de producircambios, e identifica os tipos de enerxía que se poñen de manifesto ensituacións cotiás, explicando as transformacións dunhas formas noutras.

4 X X X


FQB5.3.1 - Explica o concepto de temperatura en termos do modelo cinético-molecular, e diferencia entre temperatura, enerxía e calor.

4 X X X

FQB5.3.2 - Recoñece a existencia dunha escala absoluta de temperatura erelaciona as escalas celsius e kelvin.

4 X X

FQB5.3.3 - Identifica os mecanismos de transferencia de enerxíarecoñecéndoos en situacións cotiás e fenómenos atmosféricos, e xustifica aselección de materiais para edificios e no deseño de sistemas dequecemento.

3 X X X X

FQB5.4.1 - Explica o fenómeno da dilatación a partir dalgunha das súasaplicacións como os termómetros de líquido, xuntas de dilatación enestruturas, etc.

3 X X X

FQB5.4.2 - Explica a escala celsius establecendo os puntos fixos duntermómetro baseado na dilatación dun líquido volátil.

2 X X

FQB5.4.3 - Interpreta cualitativamente fenómenos cotiáns e experiencias nosque se poña de manifesto o equilibrio térmico asociándoo coa igualación detemperaturas.

3 X X X

FQB5.5.1 -. 4 X X

Grao de consecución dos estándares de aprendizaxe

1 Medio-baixo

2 medio

3 Medio-alto

4 alto


11. PROGRAMACIÓN DE FÍSICA E QUÍMICA 3º ESO

11.1 Perfil competencial. Contribución ao desenvolvemento das competencias clave


CCL 7 9%

CMCCT 58 68%

CD 5 6%

CAA 5 6%

CSC 2 2%

CSIEE 3 4%

CCEC 2 2%

Total 82



FQB1.1.1 FQB1.1.1

FQB1.1.2 FQB1.1.2

FQB1.3.1

FQB1.4.1


FQB1.5.1 FQB1.5.1 FQB1.5.1


FQB2.1.1 FQB2.1.1

FQB2.1.2

FQB2.1.3

FQB2.2.1 FQB2.2.1

FQB2.3.1

FQB2.3.2

FQB2.4.1

FQB2.4.2

FQB2.5.1


FQB2.6.1 FQB2.6.1

FQB3.1.1

FQB3.2.2

FQB4.1.1

FQB4.1.2 FQB4.1.2

FQB4.2.1

FQB4.3.1

FQB4.3.2

FQB4.4.1

FQB4.5.1 FQB4.5.1 FQB4.5.1 FQB4.5.1


FQB4.6.1

FQB4.6.2

FQB4.6.3

FQB4.7.1

FQB4.8.1

FQB4.8.1 FQB5.1.1 FQB5.1.1

FQB5.1.2

FQB5.2.1 FQB5.2.1

FQB5.3.1

FQB5.3.2

FQB5.3.3

FQB5.4.1

FQB5.4.2 FQB5.4.2

FQB5.4.3

FQB5.5.1

FQB5.5.2

FQB5.5.3

FQB5.5.4

FQB5.6.1





- Os referidos ás características do nivel de desenvolvemento do alumnado: asumindo que nesta etapa o alumnado vaiser quen de realizar operacións formais avanzadas (razoamento lóxico e conceptual apartándose da realidadeconcreta, obtención de resultados partindo de hipóteses, control de variables experimentais, xeneralización deresultados e transferencia a situacións diferentes) haberá que ter en conta a existencia de alumnos con diferentescapacidades e intereses que levará á atención á diversidade.



- Excepcionalmente, este curso intégranse as aprendizaxes imprescindibles non impartidas no curso 2019/2020 en 2ºESO (cor vermella).

Aplicarase o Decreto 86/2015, comezando polo bloque de contidos comúns, “A actividade científica”, que se traballarántamén ó longo de todo o curso.

Segundo o anterior resulta a seguinte temporalización e secuenciación de UD:


1ª 1 A ciencia e a medida Método científico, magnitudes e unidades no S.I.,notación científica, erros, laboratorio (normas de seguridade e material)

1

2 Iniciación ao estudo do movemento

Velocidade media, instantánea e aceleración, tipos de movementos interpretanto gráficas s-t e v-t

1,4


3 As forzas e os seus efectos. Máquinas simples

Forzas, lei de Hooke. Máquinas simples e forza de rozamento.

1,4

2ª

4 Forzas da natureza Forza gravitacional, masa e peso, velocidade da luz e estrutura do universo.Forzas eléctricas, lei de Coulomb, electricidade estática, imáns, compás, electroimán, experimentos de Oersted e Faraday.

1, 4

5 A enerxía Enerxía: tipos, transformacións, conservación e fontes.

1,5

6 Temperatura e calor Enerxía térmica, calor e temperatura, escalas de temperatura e uso racional da enerxía.

1,5

7 Electricidade e circuítos eléctricos

Corrente eléctrica, lei de Ohm, condutores e illantes, circuitos eléctricos, compoñentes electrónicos. Centrais eléctricas, fontes de enerxía convencionais e alternativas, consumo e aforro de enerxía.

1, 5

3ª

8 Estrutura atómica. Modelos atómicos

Modelos atómicos, partículas subatómicas, Z, A, isótopos e ións

1, 2

9 Elementos e compostos Sistema periódico, elementos e compostos, átomos e moléculas, masa molecular. Formulación e nomenclatura inorgánica

1, 2

10 A reacción química Reaccións químicas, lei de conservación da masa, cálculosestequiométricos, velocidade de reacción, influencia da temperatura na cinética química.

1, 3

Destacar que os contidos traballados na unidade 6 tamén se traballan en Tecnoloxía, por ese motivo os deixamos para o finaldo curso, propiciando así que sirva como reforzo do traballado e ante a posible falta de tempo para tratalos.

Nº de grupos Horas semanais5 2



Física e Química . 3º de ESO

Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe CC Unidade Nº


f

h



B1.1. Recoñecer e identificar as características do método científico.

FQB1.1.1. Formula hipóteses para explicar fenómenos cotiáns utilizandoteorías e modelos científicos.

CAA

CMCCT

1

FQB1.1.2. Rexistra observacións, datos e resultados de maneira organizada e rigorosa, e comunícaos oralmente e por escrito, utilizando esquemas, gráficos, táboas e expresións matemáticas.

CCL

CMCCT

1

f

m

B1.3. Aplicacións da ciencia á vida cotiá e á sociedade.

B1.2. Valorar a investigación científica e o seu impacto na industria e no desenvolvementoda sociedade

FQB1.2.1. CAA

CCEC

CMCCT

1

f B1.4. Medida de magnitudes. Sistema Internacional de Unidades. Notación científica.

B1.5. Erros.

B1.6. Traballo no laboratorio.

B1.3. Aplicar os procedementos científicos para determinar magnitudes e expresar os resultados co erro correspondente.

FQB1.3.1. Establece relacións entre magnitudes e unidades, utilizando preferentemente o SistemaInternacional de Unidades e a notación científica para expresar os resultados correctamente.

CMCCT 1

FQB1.3.2. CAA

CMCCT

1

f B1.6. Traballo no laboratorio.

B1.4. Recoñecer os materiaise instrumentos básicos presentes no laboratorio de física e de química, e describir e respectar as normas de seguridade e de eliminación de residuos para a protección

FQB1.4.1. Identifica material e instrumentos básicos de laboratorio ecoñece a súa forma de utilización para a realización de experiencias, respectando as normas de seguridade e identificando actitudes e medidas de actuación preventivas.

CMCCT 1


ambiental.

e

f

h

i

B1.7. Procura e tratamentode información.

B1.2. Utilización das tecnoloxías da Información e da comunicación.

B1.5. Interpretar a información sobre temas científicos de carácter divulgativo que aparece en publicacións e medios de comunicación.

FQB1.5.1. Selecciona, comprende e interpreta información salientable nun texto de divulgación científica, e transmite as conclusións obtidas utilizando a linguaxe oral e escritaconpropiedade.

CAA

CCL

CMCCT

Todas

FQB1.5.2. CD

CSC

Todas

b

e

f

g

h

i



B1.4. Medida de magnitudes. Sistema Internacional de Unidades. Notación científica.

B1.5. Erros.

B1.6. Traballo no laboratorio.

B1.8. Proxecto de investigación.

B1.6. Desenvolver pequenos traballos de investigación en que se poña en práctica a aplicación do método científico e a utilización das TIC.

FQB1.6.1. Realiza pequenos traballos de investigación sobre algúntema obxecto de estudo aplicando o método científico, e utilizando as TIC para a procura e a selección de información e presentación de conclusións.

CAA

CCL

CD

CMCCT

CSIEE

Todas

FQB1.6.2. CSIEE

CSC

Todas

Bloque 2. A materia

f B2.1. Estrutura atómica. Modelos atómicos.

B2.1. Recoñecer que os modelos atómicos son instrumentos interpretativos de diferentes teorías e a necesidade da súa utilización para a interpretación e acomprensión da estrutura interna da materia.

FQB2.1.1. Representa o átomo, a partir do número atómico e o número másico, utilizando o modelo planetario.

CCEC

CMCCT

8

FQB2.1.2. Describe as característcas das partículas subatómicas básicas e a súa localización no átomo.

CMCCT 8

FQB2.1.3. Relaciona a notación A CMCCT 8


ZX co número atómico e o número másico, de terminando o número de cada tipo de partículas subatómicas básicas.

f

m

B2.2. Isótopos.

B2.3. Aplicacións dos isótopos.

B2.2. Analizar a utilidade científica e tecnolóxica dos isótopos radioactivos.

FQB2.2.1. Explica en que consiste un isótopo e comenta aplicacións dosisótopos radioactivos, a problemática dos residuos orixinados e as solucións para a súa xestión.

CMCCT

CSC

8

f

l

B2.4. Sistema periódico dos elementos.

B2.3. Interpretar a ordenación dos elementos na táboa periódica e recoñecer os máis relevantes a partir dos seus símbolos.

FQB2.3.1. Xustifica a actual ordenación dos elementos en grupos e períodos na táboa periódica.

CMCCT 9

FQB2.3.2. Relaciona as principais propiedades de metais, non metais e gases nobres coa súa posición na táboa periódica e coa súa tendencia a formar ións, tomando como referencia o gas nobre máis próximo.

CMCCT 8,9

f B2.5. Unións entre átomos:moléculas e cristais.

B2.6. Masas atómicas e moleculares.

B2.4. Describir como se unenos átomos para formar estruturas máis complexas e explicar as propiedades das agrupacións resultantes.

FQB2.4.1. Explica o proceso de formación dun ión a partir do átomo correspondente, utilizando a notaciónadecuada para a súa representación.

CMCCT 8

FQB2.4.2. Explica como algúns átomos tenden a agruparse para formar moléculas interpretando este feito en substancias de uso frecuente, e calcula as súas masas moleculares.

CMCCT 9

e

f

m

o

B2.7. Elementos e compostos de especial interese con aplicacións industriais, tecnolóxicas e biomédicas

B2.5. Diferenciar entre átomos e moléculas, e entre elementos e compostos en substancias de uso frecuente e coñecido.

FQB2.5.1. Recoñece os átomos e as moléculas que compoñen substancias de uso frecuente, e clasifícaas en elementos ou compostos, baseándose na súa

CMCCT 9


fórmula química.

FQB2.5.2. Presenta, utilizando as TIC, as propiedades e aplicacións dalgún elemento ou composto químico de especial interese a partir dunha procura guiada de informaciónbibliográfica e dixital.

CAA CCL

CD

CMCCT

CSIEE

9

f B2.8. Formulación e nomenclatura de compostos binarios seguindo as normas IUPAC.

B2.6. Formular e nomear compostos binarios seguindo as normas IUPAC.

FQB2.6.1. Utiliza a linguaxe química para nomear e formular compostos binarios seguindo as normas IUPAC.

CCL

CMCCT

9


f B3.1. Reacción química. B3.1. Describir a nivel molecular o proceso polo que os reactivos se transforman en produtos, en termos da teoría de colisións.

FQB3.1.1. Representa e interpreta unha reacción química a partir da teoría atómico-molecular e a teoría de colisións.

CMCCT 10

b

f

B3.2. Cálculos estequiométricos sinxelos.

B3.3. Lei de conservación da masa.

B3.2. Deducir a lei de conservación da masa e recoñecer reactivos e produtos a través de experiencias sinxelas no laboratorio ou de simulacións dixitais.

FQB3.2.1. Recoñece os reactivos e os produtos a partir da representación de reaccións químicas sinxelas, e comproba experimentalmente que se cumpre a lei de conservación da masa.

CMCCT 10

FQB3.2.2. Realiza os cálculos estequiométricos necesarios para a verificación da lei de conservación damasa en reaccións químicas sinxelas.

CMCCT 10

f B3.4. Velocidade de reacción.

B3.3. Comprobar mediante experiencias sinxelas de laboratorio a influencia de determinados factores na velocidade das reaccións

FQB3.3.1. CMCCT 10

FQB3.3.2. CMCCT 10


químicas

e

f

h

m


B3.4. Valorar a importancia da industria química na sociedade e a súa influencia noambiente.

FQB3.4.1. CMCCT

CSC

10

FQB3.4.2. CMCCT

CSC

10


f B4.1. Forzas:efectos. B4.2. Medida das forzas.

B4.1. Recoñecer o papel dasforzas como causa dos cambios no estado de movemento e das deformacións.

FQB4.1.1. En situacións da vida cotiá, identifica as forzas que interveñen e relaciónaas cos seus correspondentes efectos na deformación ou na alteración do estado de movemento dun corpo.

CMCCT 3

FQB4.1.2. Establece a relación entre o alongamento producido nun resorte e as forzas que produciron eses alongamentos, e describe o material para empregar e o procedemento para a súa comprobación experimental.

CMCCT 3

FQB4.1.3. Establece a relación entre unha forza e o seu correspondente efecto na deformación ou na alteración do estado de movemento dun corpo.

CMCCT 3

FQB4.1.4. Describe a utilidade do dinamómetro para medir a forza elástica e rexistra os resultados en táboas e representacións gráficas, expresando o resultado experimental en unidades do Sistema Internacional.

CMCCT 3

b

f

B4.3. Velocidade media B4.2. Establecer a velocidade dun corpo como a relación entre o espazo percorrido e o tempo investido

CAA CD CMCCT

3


en percorrelo. FQB4.2.2. Realiza cálculos para resolver problemas cotiáns utilizando o concepto de velocidade media.

CMCCT 2

f B4.4. Velocidade media. B4.5. Velocidade

instantánea e aceleración.

B4.3. Diferenciar entre velocidade media e instantáneaa partir de gráficas espazo/tempo e velocidade/tempo, e deducir o valor da aceleración utilizando estas últimas

FQB4.3.1. Deduce a velocidade media e instantánea a partir das representacións gráficas do espazo eda velocidade en función do tempo.

CMCCT 2

FQB4.3.2. Xustifica se un movemento é acelerado ou non a partir das representacións gráficas doespazo e da velocidade en función do tempo.

CMCCT 2

f B4.6. Máquinas simples B4.4. Valorar a utilidade das máquinas simples na transformación dun movementonoutro diferente, e a redución da forza aplicada necesaria.

FQB4.4.1. Interpreta o funcionamento de máquinas mecánicas simples considerando a forza e a distancia ao eixe de xiro, e realiza cálculos sinxelos sobre o efecto multiplicador da forza producido por estas máquinas.

CMCCT 3

f B4.7. O rozamento e os seus efectos.

B4.5. Comprender o papel que xoga o rozamento na vida cotiá.

FQB4.5.1. Analiza os efectos das forzas de rozamento e a súa influencia no movemento dos seres vivos e os vehículos.

CMCCT 3

f B4.8. Forza gravitatoria. B4.6. Considerar a forza gravitatoria como a responsable do peso dos corpos, dos movementos orbitais e dos niveis de agrupación no Universo, e analizar os factores dos que depende.

FQB4.6.1. Relaciona cualitativamente a forza de gravidadeque existe entre dous corpos coas súas masas e a distancia que os separa.

CMCCT 4

FQB4.6.2. Distingue entre masa e peso calculando o valor da aceleración da gravidade a partir da relación entre esas dúas magnitudes.

CMCCT 4

FQB4.6.3. Recoñece que a forza de gravidade mantén os planetas xirando arredor do Sol, e á Lúa arredor do noso planeta, e xustifica o motivo polo que esta atracción non

CMCCT 4


leva á colisión dos dous corpos.

f B4.9. Estrutura do Universo.

B4.10. Velocidade da luz

B4.7. Identificar os niveis de agrupación entre corpos celestes, desde os cúmulos de galaxias aos sistemas planetarios, e analizar a orde de magnitude das distancias implicadas.

FQB4.7.1. Relaciona cuantitativamente a velocidade da luzco tempo que tarda en chegar á Terra desde obxectos celestes afastados e coa distancia á que se atopan eses obxectos, interpretando os valores obtidos

CMCCT 4

b e f g h

B4.1. Forzas:efectos. B4.8. Forza gravitatoria.

B4.8. Recoñecer os fenómenos da natureza asociados á forza gravitatoria

FQB4.8.1. Realiza un informe, empregando as tecnoloxías da información e da comunicación, a partir de observacións ou da procura guiada de información sobre a forza gravitatoria e os fenómenos asociados a ela.

CCL CD CMCCT CSIEE

4

f B4.1. Carga eléctrica.

B4.2. Forza eléctrica.

B4.1. Coñecer os tipos de cargas eléctricas, o seu papel na constitución da materia e as características das forzas que se manifestan entre elas

FQB4.1.1. Explica a relación entre as cargas eléctricas e a constitución da materia, e asocia a carga eléctricados corpos cun exceso ou defecto deelectróns.

CMCCT 4

FQB4.1.2. Relaciona cualitativamente a forza eléctrica queexiste entre dous corpos coa súa carga e a distancia que os separa, e establece analoxías e diferenzas entre as forzas gravitatoria e eléctrica.

CCEC

CMCCT

4

f B4.1. Carga eléctrica. B4.2. Interpretar fenómenos eléctricos mediante o modelo de carga eléctrica e valorar a importancia da electricidade na vida cotiá.

FQB4.2.1. Xustifica razoadamente situacións cotiás nas que se poñan de manifesto fenómenos relacionados coa electricidade estática.

CMCCT 4

b

f

B4.3. Imáns. Forza magnética.

B4.3. Xustificar cualitativamente fenómenos magnéticos e valorar a

FQB4.3.1. Recoñece fenómenos magnéticos identificando o imán como fonte natural do magnetismo, e

CMCCT 4


g contribución do magnetismo no desenvolvemento tecnolóxico.

describe a súa acción sobre distintos tipos de substancias magnéticas.

FQB4.3.2. CMCCT

CSIEE

4

f B4.4. Electroimán.

B4.5. Experimentos de Oersted e Faraday.

B4.4. Comparar os tipos de imáns, analizar o seu comportamento e deducir mediante experiencias as características das forzas magnéticas postas de manifesto, así como a súa relación coa corrente eléctrica

FQB4.4.1. CMCCT 4

FQB4.4.2. CD

CMCCT

4

b

e

f

g

h

B4.6. Forzas da natureza. B4.5. Recoñecer as forzas que aparecen na natureza e os fenómenos asociados a elas.

FQB4.5.1. Realiza un informe, empregando as TIC, a partir de observacións ou busca guiada de información que relacione as forzas que aparecen na natureza e os fenómenos asociados a elas.

CCL

CD

CMCCT

CSIEE

4

Bloque 5. Enerxía

f B5.1. Enerxía: unidades. B5.1. Recoñecer que a enerxía é a capacidade de producir transformacións ou cambios.

FQB5.1.1. Argumenta que a enerxía pode transferirse, almacenarse ou disiparse, pero non crearse nin destruírse, utilizando exemplos.

CMCCT 5

FQB5.1.2. Recoñece e define a enerxía como unha magnitude e exprésaa na unidade correspondentedo Sistema Internacional.

CMCCT 5

f B5.2. Tipos de enerxía. B5.3. Transformacións da

enerxía. B5.4. Conservación da

enerxía.

B5.2. Identificar os tipos de enerxía postos de manifesto enfenómenos cotiáns e en experiencias sinxelas realizadas no laboratorio.

FQB5.2.1. Relaciona o concepto de enerxía coa capacidade de producir cambios, e identifica os tiposde enerxía que se poñen de manifesto en situacións cotiás, explicando as transformacións dunhas formas noutras.

CMCCT 5


f h

B5.5. Enerxía térmica. Calor e temperatura.

B5.6. Escalas de temperatura.

B5.7. Uso racional da enerxía.

B5.3. Relacionar os conceptos de enerxía, calor e temperatura en termos da teoría cinético-molecular, e describir os mecanismos polos que se transfire a enerxía térmica en situacións cotiás.

FQB5.3.1. Explica o concepto de temperatura en termos do modelo cinético-molecular, e diferencia entre temperatura, enerxía e calor.

CMCCT 6

FQB5.3.2. Recoñece a existencia dunha escala absoluta de temperatura e relaciona as escalas celsius e ke lvin.

CMCCT 6

FQB5.3.3. Identifica os mecanismos de transferencia de enerxía recoñecéndoos en situaciónscotiás e fenómenos atmosféricos, e xustifica a selección de materiais para edificios e no deseño de sistemas de quecemento.

CAA CMCCT CSC

6

f h

B5.8. Efectos da enerxía térmica.

B5.4. Interpretar os efectos da enerxía térmica sobre os corpos en situacións cotiás e en experiencias de laboratorio.

FQB5.4.1. Explica o fenómeno da dilatación a partir dalgunha das súas aplicacións como os termómetros de líquido, xuntas de dilatación en estruturas, etc.

CMCCT 6

FQB5.4.2. Explica a escala celsius establecendo os puntos fixos dun termómetro baseado na dilatación dun líquido volátil.

CMCCT 6

FQB5.4.3. Interpreta cualitativamente fenómenos cotiáns eexperiencias nos que se poña de manifesto o equilibrio térmico asociándoo coa igualación de temperaturas.

CMCCT 6

e

f

g

h

m

B5.1. Fontes de enerxía. B5.1. Identificar e comparar as fontes de enerxía empregadas na vida diaria nun contexto global que mplique aspectos económicos e ambientais.

FQB5.1.1. CMCCT

CSC

FQB5.1.2. CCL

CMCCT


f

m

B5.2. Uso racional da enerxía.

B5.2. Valorar a importancia de realizar un consumo responsable das fontes enerxéticas.

FQB5.2.1. CMCCT

CSIEE

f

h

B5.3. Electricidade e circuítos eléctricos. Lei de Ohm.

B5.3. Explicar o fenómeno físico da corrente eléctrica e interpretar o significado das magnitudes de intensidade de corrente, diferenza de potenciale resistencia, así como as relacións entre ellas.

FQB5.3.1. Explica a corrente eléctrica como cargas en movementoa través dun condutor

CMCCT 7

FQB5.3.2. Comprende o significado das magnitudes eléctricasde intensidade de corrente, diferenzade potencial e resistencia, e relaciónaas entre si empregando a leide Ohm.

CMCCT 7

FQB5.3.3. Distingue entre condutores e illantes, e recoñece os principais materiais usados como tales.

CMCCT 7

b e f g

B5.4. Transformacións da enerxía.


B5.4. Comprobar os efectos da electricidade e as relacións entre as magnitudes eléctricas mediante o deseño e a construción de circuítos eléctricos e electrónicos sinxelos, no laboratorio ou mediante aplicacións virtuais interactivas.

FQB5.4.1. Describe o fundamento dunha máquina eléctrica na que a electricidade se transforma en movemento, luz, son, calor, etc., mediante exemplos da vida cotiá, e identifica os seus elementos principais.

CMCCT 7

FQB5.4.2. CAA CMCCT

7

FQB5.4.3. Aplica a lei de Ohm a circuítos sinxelos para calcular unha das magnitudes involucradas a partir das outras dúas, e expresa o resultado en unidades do Sistema Internacional.

CMCCT 7


FQB5.4.4. Utiliza aplicacións virtuais interactivas para simular circuítos e medir as magnitudes eléctricas.

CD CMCCT

7

f B5.3. Electricidade e circuítos eléctricos. Lei de Ohm.

B5.5. Dispositivos electrónicos de uso frecuente.

B5.5. Valorar a importancia dos circuítos eléctricos e electrónicos nas instalacións eléctricas e instrumentos de uso cotián, describir a súa función básica e identificar os seus compoñentes.

FQB5.5.1. Asocia os elementos principais que forman a instalación eléctrica típica dunha vivenda cos compoñentes básicos dun circuíto eléctrico.

CMCCT 7

FQB5.5.2. Comprende o significado dos símbolos e das abreviaturas que aparecen nas etiquetas de dispositivos eléctricos.

CMCCT 7

FQB5.5.3. Identifica e representa os compoñentes máis habituais nun circuíto eléctrico (condutores, xeradores, receptores e elementos de control) e describe a súa correspondente función.

CMCCT 7

FQB5.5.4. CMCCT 7

f h

B5.6. Tipos de enerxía.

B5.4. Transformacións da enerxía.

B5.7. Aspectos industriais da enerxía.

B5.6. Describir a forma en que se xera a electricidade nos distintos tipos de centrais eléctricas, así como o seu transporte aos lugares de consumo.

FQB5.6.1. Describe o proceso poloque distintas fontes de enerxía se transforman en enerxía eléctrica nas centrais eléctricas, así como os métodos de transporte e almacenaxedesta.

CMCCT 7



Durante este período o alumnado atravesa unha etapa importante e complexa no referente a cambios, adaptacións e transformacións, tanto nos aspectos fisiolóxicos coma nos psicolóxicos e emocionais que configuran o proceso de maduración das persoas.

Como primeira información podemos dicir que os cambios non se producen dun xeito uniforme en todas as nenas e nenos da mesma idade. De aí a grande importancia da atención á diversidade.

Despois do curso anterior, o alumnado avanza no proceso de desenvolvemento das operacións formais, e poden avanzar nos razoamentos lóxicos, conceptuais. Cómpre non esquecer que nin é automático nin é uniforme.

O alumnado nesta idade de 12 a 16 anos, é capaz de analizar os retos que se lle presentan; é capaz de formular preguntas cada vez máis complexas; é capaz de formular hipóteses, comprobando resultados, utilizando un pensamento lóxico, e é capaz de planificar accións.

O desenvolvemento do currículo desta materia debe ter en conta a diversidade nos niveis de desenvolvemento das súas capacidades, os seus intereses e expectativas, ofertando uns contidos que faciliten o achegamento á natureza e ás ideas básicas da ciencia e que axuden á comprensión dos problemas a cuxa solución poida contribuír o desenvolvemento científicoe tecnolóxico, favorecendo actitudes responsables dirixidas a sentar as bases dun desenvolvemento sustentable.

Na distribución e organización dos contidos tense en conta a madurez cognitiva do alumnado, a propia epistemología da materia e os coñecementos matemáticos do alumnado.

No terceiro curso en relación coa unidade e diversidade da materia afóndase no nivel interpretativo sobre a materia,estudando as súas propiedades dende unha perspectiva macroscópica e co emprego de modelos que explican e predín aspropiedades das substancias e os seus cambios, chegando aos primeiros modelos atómicos. Aparece tamén a idea deconservación, tanto para a masa como para o elemento nos cambios químicos. Hai un bloque sobre a estrutura atómica e asúa relación coa electricidade e un bloque sobre electricidade e magnetismo.

O enfoque dos temas será preferentemente intuitivo e operativo, avanzando con respecto ao curso anterior no formalismo lóxico, tendo en conta ademais a profundización en conceptos máis abstractos. Compre coidar especialmente o tecido de interrelacións temáticas tanto explicitándoo a posteriori como dándolle ós alumnos oportunidade de descubrilo por si mesmos


nos exemplos concretos. Isto reflectirase tamén na formulación de exercicios e problemas, sexan para realizar durante a clase ou dentro das probas de avaliación.

As esixencias de memorización serán as imprescindibles, o que é algo moi distinto das rutinas operativas e da aplicación deconceptos, que compre automatizar, é dicir, constituír en linguaxe adquirida, manexada con soltura comparable á linguaxeordinaria, en canto significa adquisición de linguaxe técnica básica e tratamento de datos.

11.5 Medidas de atención á diversidade






- Significatividade dos contidos (aplica-los coñecementos científicos a situacións reais da vida cotiá).

- Comprensibilidade (atende-la diversidade con distintas estratexias e diferente profundidade nos contidos).

Para que se realice unha aprendizaxe efectiva e se poida respostar á diversidade de intereses e niveis é necesario empregar unha variada gama de actividades:

o Actividades de recuperación: para alumnos que non teñan acadado os coñecementos traballados, programadas dende o

comezo ou á luz da avaliación.

o Actividades de ampliación: son de calquera dos tipos de actividades de desenvolvemento, pero que permitan chegar a un

nivel de coñecemento superior ó esixido e que non é, polo tanto, imprescindible para o proceso de ensino.

O enfoque didáctico, do cal forma parte a avaliación en canto se fan moitas probas como forma de estímulo, é esencialmente acumulativo-reiterativo: Tanto nas explicacións como sobre todo nos exercicios repasase continuamente a materia xa vista. En consecuencia, isto é xa un mecanismo xeral de reforzo educativo para os alumnos que fagan un mínimo esforzo de


seguimento da clase, dado que se lle dan numerosas oportunidades de asimilar os conceptos e procedementos básicos correspondentes a este curso, ainda que a súa explicación inicial quede meses atrás.




- Observación diaria na clase: asistencia e puntualidade, participación, actitude e destreza no laboratorio ...- Traballo realizado na clase- Corrección das tarefas propostas para casa.- Probas escritas de diferentes formas.- Observación do caderno de traballo.- Traballos escritos e exposición oral dos mesmos.- Informe de actividades prácticas- Calquera outra actividade de ensino-aprendizaxe que se poda considerar como orientadora e amosadora do traballo

do alumnado.




As cualificacións numéricas das probas escritas suporán un 80% da nota da avaliación e o 20% restante obterase a partir dacualificación conseguida no traballo diario. O alumnado logrará a suficiencia nunha avaliación cando a media ponderadaarriba descrita supere o 5. Unha cualificación de “cero” nalgún dos apartados anteriores, significará o suspenso daavaliación.

Probas obxectivas:








Ao longo dun trimestre realizaranse dúas probas como mínimo, achando a media das ditas probas.


Na convocatoria extraordinaria de setembro, o/a alumno/a deberá examinarse de TODA a materia impartida.





Estándares de aprendizaxeGrao

mínimoconsecución


Probaescrita

Observaciónna aula

Traballoindividual

Traballoen grupo

Cadernode clase

FQB1.1.1 - Formula hipóteses para explicar fenómenos cotiánsutilizando teorías e modelos científicos.

3 X X X X


FQB1.1.2 - Rexistra observacións, datos e resultados de maneiraorganizada e rigorosa, e comunícaos oralmente e por escrito, utilizandoesquemas, gráficos, táboas e expresións matemáticas.

3 X X

FQB1.2.1 - 2 X X

FQB1.3.1 - Establece relacións entre magnitudes e unidades, utilizandopreferentemente o Sistema Internacional de Unidades e a notacióncientífica para expresar os resultados correctamente.

4 X X X

FQB1.3.2 - 3 X X

FQB1.4.1 - Identifica material e instrumentos básicos de laboratorio ecoñece a súa forma de utilización para a realización de experiencias,respectando as normas de seguridade e identificando actitudes emedidas de actuación preventivas.

3 X X X

FQB1.5.1 - Selecciona, comprende e interpreta información salientablenun texto de divulgación científica, e transmite as conclusións obtidasutilizando a linguaxe oral e escrita con propiedade.

1 X

FQB1.5.2 - 1 X

FQB1.6.1 - Realiza pequenos traballos de investigación sobre algúntema obxecto de estudo aplicando o método científico, e utilizando asTIC para a procura e a selección de información e pre-sentación deconclusións.

2 X X X

FQB1.6.2 - 2 X X X

FQB2.1.1 - Representa o átomo, a partir do número atómico e o númeromásico, utilizando o modelo planetario.

3 X X X


FQB2.1.2 - Describe as características das partículas subatómicasbásicas e a súa localización no átomo.

2 X

FQB2.1.3 - Relaciona a notación co número atómico e o númeromásico, determinando o número de cada tipo de partículas subatómicasbásicas.

4 X X X

FQB2.2.1 - Explica en que consiste un isótopo e comenta aplicaciónsdos isótopos radioactivos, a problemática dos residuos orixinados e assolucións para a súa xestión.

3 X X X X

FQB2.3.1 - Xustifica a actual ordenación dos elementos en grupos eperíodos na táboa periódica.

3 X X

FQB2.3.2 - Relaciona as principais propiedades de metais, non metais egases nobres coa súa posición na táboa periódica e coa súa tendencia aformar ións, tomando como referencia o gas nobre máis próximo.

3 X X X

FQB2.4.1 - Explica o proceso de formación dun ión a partir do átomocorrespondente, utilizando a notación adecuada para a súarepresentación.

3 X X X

FQB2.4.2 - Explica como algúns átomos tenden a agruparse paraformar moléculas interpretando este feito en substancias de usofrecuente, e calcula as súas masas moleculares.

3 X X X

FQB2.5.1 - Recoñece os átomos e as moléculas que compo-ñensubstancias de uso frecuente, e clasifícaas en elementos ou compostos,baseándose na súa fórmula química.

2 X

FQB2.5.2 - Presenta, utilizando as TIC, as propiedades e aplicaciónsdalgún elemento ou composto químico de especial interese a partir

2 X


dunha procura guiada de información bibliográfica e dixital.

FQB2.6.1 - Utiliza a linguaxe química para nomear e formularcompostos binarios seguindo as normas IUPAC

4 X X X

FQB3.1.1 - Representa e interpreta unha reacción química a partir dateoría atómico-molecular e a teoría de colisións.

3 X X X

FQB3.2.1 - 4 X X X X

FQB3.2.2 - Realiza os cálculos estequiométricos necesarios para averificación da lei de conservación da masa en reaccións químicassinxelas.

3 X

FQB3.3.1 - 4 X X X

FQB3.3.2 - 3 X X X

FQB3.4.1 - 4 X X X X X

FQB3.4.2 - 2 X X X

FQB4.1.1 - Explica a relación entre as cargas eléctricas e a constituciónda materia, e asocia a carga eléctrica dos corpos cun exceso ou defectode electróns.

2 X

FQB4.1.2 - Relaciona cualitativamente a forza eléctrica que existe entredous corpos coa súa carga e a distancia que os separa, e estableceanaloxías e diferenzas entre as forzas gravitatoria e eléctrica.

2 X X X

FQB4.1.2 - Establece a relación entre o alongamento producido nun resorte eas forzas que produciron eses alongamentos, e describe o material paraempregar e o procedemento para a súa comprobación experimental.

4 X


FQB4.1.3 - Establece a relación entre unha forza e o seu correspondenteefecto na deformación ou na alteración do estado de movemento dun corpo.

2 X X

FQB4.2.1 - Xustifica razoadamente situacións cotiás nas que se poñande manifesto fenómenos relacionados coa electricidade estática.

3 X X

FQB4.3.1 - Recoñece fenómenos magnéticos identificando o imáncomo fonte natural do magnetismo, e describe a súa acción sobredistintos tipos de substancias magnéticas.

4 X

FQB4.3.2 - Xustifica se un movemento é acelerado ou non a partir dasrepresentacións gráficas do espazo e da velocidade en función do tempo.

4 X X

FQB4.4.1 - Comproba e establece a relación entre o paso de correnteeléctrica e o magnetismo, construíndo un electroimán.

2 X X

FQB4.4.2 - 3 X X

FQB4.5.1 - Realiza un informe, empregando as TIC, a partir deobservacións ou busca guiada de información que relacione as forzasque aparecen na natureza e os fenómenos asociados a elas.

3 X

FQB4.6.1 - Relaciona cualitativamente a forza de gravidade que existe entredous corpos coas súas masas e a distancia que os separa.

3 X X

FQB4.6.2 - Distingue entre masa e peso calculando o valor da aceleración dagravidade a partir da relación entre esas dúas magnitudes.

4 X X X

FQB4.6.3 - Recoñece que a forza de gravidade mantén os planetas xirandoarredor do Sol, e á Lúa arredor do noso planeta, e xustifica o motivo polo queesta atracción non leva á colisión dos dous corpos.

2 X X

FQB4.7.1 - Relaciona cuantitativamente a velocidade da luz co tempo que 2 X X X


tarda en chegar á Terra desde obxectos celestes afastados e coa distancia áque se atopan eses obxectos, interpretando os valores obtidos.


2 X X X

FQB5.1.1. Argumenta que a enerxía pode transferirse, almacenarse oudisiparse, pero non crearse nin destruírse, utilizando exemplos.

3 X X

FQB5.1.2 - Recoñece e define a enerxía como unha magnitude e exprésaa naunidade correspondente do Sistema Internacional.

4 X X X

FQB5.2.1 - Relaciona o concepto de enerxía coa capacidade de producircambios, e identifica os tipos de enerxía que se poñen de manifesto ensituacións cotiás, explicando as transformacións dunhas formas noutras.

4 X X X

FQB5.3.1 - Explica o concepto de temperatura en termos do modelo cinético-molecular, e diferencia entre temperatura, enerxía e calor.

4 X X X

FQB5.3.2 - Recoñece a existencia dunha escala absoluta de temperatura erelaciona as escalas celsius e kelvin.

4 X X

FQB5.3.3 - Identifica os mecanismos de transferencia de enerxíarecoñecéndoos en situacións cotiás e fenómenos atmosféricos, e xustifica aselección de materiais para edificios e no deseño de sistemas dequecemento.

3 X X X X

FQB5.3.1 - Explica a corrente eléctrica como cargas en movemento através dun condutor.

3 X

FQB5.3.2 - Comprende o significado das magnitudes eléctricas deintensidade de corrente, diferenza de potencial e resistencia, erelaciónaas entre si empregando a lei de Ohm.

3 X X


FQB5.3.3 - Distingue entre condutores e illantes, e recoñece osprincipais materiais usados como tales.

4 X X

FQB5.4.1 - Explica o fenómeno da dilatación a partir dalgunha das súasaplicacións como os termómetros de líquido, xuntas de dilatación enestruturas, etc.

3 X X X

FQB5.4.2 - Explica a escala celsius establecendo os puntos fixos duntermómetro baseado na dilatación dun líquido volátil.

2 X X

FQB5.4.3 - Interpreta cualitativamente fenómenos cotiáns e experiencias nosque se poña de manifesto o equilibrio térmico asociándoo coa igualación detemperaturas.

3 X X X

FQB5.4.1 - Describe o fundamento dunha máquina eléctrica na que aelectricidade se transforma en movemento, luz, son, calor, etc.,mediante exemplos da vida cotiá, e identifica os seus elementosprincipais.

3 X X X

FQB5.4.2 - 2 X X

FQB5.4.3 - Aplica a lei de Ohm a circuítos sinxelos para calcular unhadas magnitudes involucradas a partir das outras dúas, e expresa oresultado en unidades do Sistema Internacional.

2 X X X

FQB5.4.4 - 2 X

FQB5.5.1 - Asocia os elementos principais que forman a instalacióneléctrica típica dunha vivenda cos compoñentes básicos dun circuítoeléctrico.

2 X X


FQB5.5.2 - Comprende o significado dos símbolos e das abreviaturasque aparecen nas etiquetas de dispositivos eléctricos.

2 X X

FQB5.5.3 - Identifica e representa os compoñentes máis habituais nuncircuíto eléctrico (condutores, xeradores, receptores e elementos decontrol) e describe a súa correspondente función.

2 X X

FQB5.5.4 - Recoñece os compoñentes electrónicos básicos e describeas súas aplicacións prácticas e a repercusión da miniaturización domicrochip no tamaño e no prezo dos dispositivos.

2 X

FQB5.6.1 - Describe o proceso polo que distintas fontes de enerxía setransforman en enerxía eléctrica nas centrais eléctricas, así como osmétodos de transporte e almacenaxe desta.

4


1 Medio-baixo

2 medio

3 Medio-alto

4 alto


12. FÍSICA E QUÍMICA 4º ESO

12.1. Perfil competencial. Contribución ao desenvolvemento das competencias clave


CCL 1 1%

CMCCT 84 87%

CD 5 5%

CAA 2 2%

CSC 2 2%

CSIEE 0%

CCEC 3 3%

Total 97



FQB1.2.1 FQB1.2.1

FQB1.3.1

FQB1.4.1

FQB2.6.1. FQB1.5.1

FQB4.5.2. FQB1.6.1

FQB5.5.2. FQB1.7.1


FQB5.6.2.

FQB1.9.2 FQB1.9.2 FQB1.9.2 FQB1.9.2 FQB1.9.2 FQB1.9.2

FQB2.1.1

FQB2.1.2 FQB2.1.2

FQB2.2.1

FQB2.2.2

FQB2.3.1

FQB2.4.1

FQB2.4.2

FQB2.5.1

FQB2.5.2

FQB2.6.1

FQB2.7.1

FQB2.7.2

FQB2.8.1

FQB2.8.2

FQB2.9.1

FQB2.9.2

FQB2.9.3

FQB2.10.1

FQB3.1.1

FQB3.2.1

FQB3.2.2

FQB3.2.2 FQB3.2.2

FQB3.3.1

FQB3.4.1

FQB3.5.1

FQB3.5.2


FQB4.1.1

FQB4.1.1

FQB4.1.2 FQB4.1.2

FQB4.2.1

FQB4.2.1

FQB4.2.2

FQB4.3.1

FQB4.3.1

FQB4.4.1

FQB4.4.2 FQB4.4.2. FQB4.4.2.

FQB4.4.3

FQB4.5.1

FQB4.5.2 FQB4.5.2 FQB4.5.2. FQB4.5.2. FQB4.5.2. FQB4.5.2.

FQB4.6.1

FQB4.6.2

FQB4.7.1

FQB4.8.1

FQB4.8.2

FQB4.8.3

FQB4.9.1

FQB4.9.2

FQB4.10.1

FQB4.11.1 FQB4.11.1. FQB4.11.1.


FQB4.12.1

FQB4.12.2

FQB4.13.1

FQB4.13.2

FQB4.13.3

FQB4.13.4

FQB4.13.5

FQB4.14.1 FQB4.14.1

FQB4.14.2

FQB4.14.3

FQB4.15.1

FQB4.15.2

FQB5.1.1

FQB5.1.2

FQB5.2.1

FQB5.2.2

FQB5.3.1

FQB5.3.2

FQB5.3.3

FQB5.3.1

FQB5.3.2

FQB5.4.1

FQB5.4.1

FQB5.4.2

FQB5.4.3

FQB5.4.3

FQB5.4.4 FQB5.4.4.

FQB5.5.1

FQB5.5.2

FQB5.5.3


FQB5.6.1




- Os referidos ás características do nivel de desenvolvemento do alumnado: asumindo que nesta etapa o alumnado vaiser quen de realizar operacións formais avanzadas (razoamento lóxico e conceptual apartándose da realidadeconcreta, obtención de resultados partindo de hipóteses, control de variables experimentais, xeneralización deresultados e transferencia a situacións diferentes) haberá que ter en conta a existencia de alumnos con diferentescapacidades e intereses que levará á atención á diversidade.



- Excepcionalmente, este curso intégranse as aprendizaxes imprescindibles non impartidas no curso 2019/2020 en 3ºESO (cor vermella).

Aplicarase o Decreto 86/2015, comezando polo bloque de contidos comúns, “A actividade científica”, que se traballarántamén AO longo de todo o curso:

Segundo o anterior resulta a seguinte temporalización e secuenciación de UD por materias:

Avaliación UD Título Descrición Bloques contidos

1ª 1 A actividade científica Método científico, magnitudes, medidas, erros eanálise de datos

1 e 4.

2 Estudo do movemento Concepto de movemento e magnitudes


(Cinemática) relacionadas. Estudo dos movementos : MRU,MRUV, MCU

3 As forzas e os cambios demovemento

Leis de Newton. Forzas e movemento

4 Forzas do universo Forza gravitacional, peso e aceleración dagravidade. Movemento de planetas e satélites

2ª

5 Forzas en fluídos. Presión(Estática de fluídos)

Presión nos fluídos. Forzas sobre corpossomerxidos en fluídos. Física da atmosfera

1,2,5

6 Carga eléctria. Forzaeléctrica

Forzas eléctricas, lei de Coulomb, electricidadeestática, imáns, compás, electroimán,experimentos de Oersted e Faraday.

7 Enerxía mecánica e traballo Traballo e enerxía mecánica. Potencia erendemento

8 Enerxía e calor Calor, efectos e transformación entre calor etraballo

9 Electricidade e circuítoseléctricos

Corrente eléctrica, lei de Ohm, condutores eillantes, circuitos eléctricos, compoñenteselectrónicos. Centrais eléctricas, fontes deenerxía convencionais e alternativas, consumo eaforro de enerxía.

3ª

10 O átomo e o SistemaPeriódico

Partículas subatómicas, modelosatómicos,distribución electrónica, sistemaperiódico, propiedades periódicas

11 Enlace químico e forzasintermoleculares

Enlace iónico, covalente e metálico. Forzasintermoleculares

1, 2 e 312 Introdución á Química do

carbonoCompostos do carbono. Formulación orgánica

13 Reaccións químicas:fundamentos

Reaccións química : enerxía, velocidade, cálculosestequiométricos

Nº grupos Horas semanais3 3



Física e Química. 4º de ESO

Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe C C Unidade Nº


a

f

h

l

ñ

B1.1. Investigación científica. B1.1. Recoñecer que a investigación en cienciaé un labor colectivo e interdisciplinario enconstante evolución e influído polo contextoeconómico e político.

CMCCT

CCL

CCEC

CSC

CMCCT

CCL

CAA

CD

CSIEE

f B1.1. Investigación científica. B1.2. Analizar o proceso que debe seguir unhahipótese desde que se formula ata que éaprobada pola comunidade científica.

FQB1.2.1. Distingue entre hipóteses, leis e teorías, eexplica os procesos que corroboran unha hipótesee a dotan de valor científico.

CMCCT

CAA

1

f B1.2. Magnitudes escalares e vectoriais. B1.3. Comprobar a necesidade de usar vectorespara a definición de determinadasmagnitudes.

FQB1.3.1. Identifica unha determinada magnitudecomo escalar ou vectorial e describe os elementosque definen esta última.

CMCCT 1

f B1.3. Magnitudes fundamentais ederivadas. Ecuación de dimensións.

B1.4. Relacionar as magnitudes fundamentaiscoas derivadas a través de ecuacións demagnitudes.

FQB1.4.1. Comproba a homoxeneidade dunhafórmula aplicando a ecuación de dimensións aosdous membros.

CMCCT 1

f B1.4. Erros na medida. B1.5. Xustificar que non é posible realizarmedidas sen cometer erros, e distinguir entreerro absoluto e relativo.

FQB1.5.1. Calcula e interpreta o erro absoluto e oerro relativo dunha medida coñecido o valor real.

CMCCT 1

f B1.4. Erros na medida.

B1.5. Expresión de resultados.

B1.6. Expresar o valor dunha medida usando oredondeo e o número de cifras significativascorrectas.

FQB1.6.1. Calcula e expresa correctamente o valorda medida, partindo dun conxunto de valoresresultantes da medida dunha mesma magnitude,utilizando as cifras significativas adecuadas.

CMCCT 1

f B1.5. Expresión de resultados.

B1.6. Análise dos datos experimentais.

B1.7. Realizar e interpretar representaciónsgráficas de procesos físicos ou químicos, apartir de táboas de datos e das leis ou os

FQB1.7.1. Representa graficamente os resultadosobtidos da medida de dúas magnitudesrelacionadas inferindo, de ser o caso, se se trata

CMCCT 1




principios involucrados. dunha relación lineal, cuadrática ou deproporcionalidade inversa, e deducindo a fórmula.

b

e

f

g

h

l

ñ

o

B1.7. Tecnoloxías da información e dacomunicación no traballo científico.

B1.8. Proxecto de investigación.

B1.8. Elaborar e defender un proxecto deinvestigación, aplicando as TIC.

CMCCT

CAA

CCL

CD

CSIEE

CSC

CCEC

a

b

c

d

e

f

g

B1.1. Investigación científica. B1.9. Realizar en equipo tarefas propias dainvestigación científica.

CMCCT

CCL

CD

CAA

CSIEE

CSC

CCEC

CMCCT

CCL

CD

CAA

CSIEE

CSC

CCEC

Bloque 2. A materia

f

l

B2.1. Modelos atómicos. B2.1. Recoñecer a necesidade de usar modelospara interpretar a estrutura da materiautilizando aplicacións virtuais interactivas.

FQB2.1.1. Compara os modelos atómicos propostosao longo da historia para interpretar a naturezaíntima da materia, interpretando as evidencias quefixeron necesaria a evolución destes.

CMCCT

CCEC

10




FQB2.1.2. Utiliza as TIC ou aplicacións interactivaspara visualizar a representación da estrutura damateria nos diferentes modelos atómicos.

CCMT

CD

10

f B2.2. Sistema periódico e configuraciónelectrónica.

B2.2. Relacionar as propiedades dun elementocoa súa posición na táboa periódica e a súaconfiguración electrónica.

FQB2.2.1. Establece a configuración electrónica doselementos representativos a partir do seu númeroatómico para deducir a súa posición na táboaperiódica, os seus electróns de valencia e o seucomportamento químico.

CMCCT 10

FQB2.2.2. Distingue entre metais, non metais,semimetais e gases nobres, e xustifica estaclasificación en función da súa configuraciónelectrónica.

CMCCT 10


B2.3. Agrupar por familias os elementosrepresentativos e os elementos de transiciónsegundo as recomendacións da IUPAC.

FQB2.3.1. Escribe o nome e o símbolo doselementos químicos, e sitúaos na táboa periódica.

CMCCT 10


B2.3. Enlace químico: iónico, covalentee metálico.

B2.4. Interpretar os tipos de enlace químico apartir da configuración electrónica doselementos implicados e a súa posición natáboa periódica.

FQB2.4.1. Utiliza a regra do octeto e diagramas deLewis para predicir a estrutura e a fórmula doscompostos iónicos e covalentes.

CMCCT 11

FQB2.4.2. Interpreta a información que ofrecen ossubíndices da fórmula dun composto segundo setrate de moléculas ou redes cristalinas.

CMCCT 11

f B2.3. Enlace químico: iónico, covalentee metálico.

B2.4. Forzas intermoleculares.

B2.5. Xustificar as propiedades dunhasubstancia a partir da natureza do seu enlacequímico.

FQB2.5.1. Explica as propiedades de substanciascovalentes, iónicas e metálicas en función dasinteraccións entre os seus átomos ou asmoléculas.

CMCCT 11

FQB2.5.2. Explica a natureza do enlace metálicoutilizando a teoría dos electróns libres, erelaciónaa coas propiedades características dosmetais.

CMCCT 11

CAA

CMCCT

CSIEE




f B2.4. Formulación e nomenclatura decompostos inorgánicos segundo asnormas da IUPAC.

B2.6. Nomear e formular compostos inorgánicosternarios segundo as normas da IUPAC.

FQB2.6.1. Nomea e formula compostos inorgánicosternarios, seguindo as normas da IUPAC.

CCL

CMCCT

11

f B2.5. Forzas intermoleculares. B2.7. Recoñecer a influencia das forzasintermoleculares no estado de agregación enas propiedades de substancias de interese.

FQB2.7.1. Xustifica a importancia das forzasintermoleculares en substancias de interesebiolóxico.

CMCCT 11

FQB2.7.2. Relaciona a intensidade e o tipo dasforzas intermoleculares co estado físico e ospuntos de fusión e ebulición das substanciascovalentes moleculares, interpretando gráficos outáboas que conteñan os datos necesarios.

CMCCT 11

f B2.6. Introdución á química orgánica. B2.8. Establecer as razóns da singularidade docarbono e valorar a súa importancia naconstitución dun elevado número decompostos naturais e sintéticos.

FQB2.8.1. Explica os motivos polos que o carbono éo elemento que forma maior número decompostos.

CMCCT 12

FQB2.8.2. Analiza as formas alotrópicas do carbono,relacionando a estrutura coas propiedades.

CMCCT 12

f B2.6. Introdución á química orgánica. B2.9. Identificar e representar hidrocarburossinxelos mediante distintas fórmulas,relacionalas con modelos moleculares físicosou xerados por computador, e coñeceralgunhas aplicacións de especial interese.

FQB2.9.1. Identifica e representa hidrocarburossinxelos mediante a súa fórmula molecular,semidesenvolvida e desenvolvida.

CMCCT 12

FQB2.9.2. Deduce, a partir de modelos moleculares,as fórmulas usadas na representación dehidrocarburos.

CMCCT 12

FQB2.9.3. Describe as aplicacións de hidrocarburossinxelos de especial interese.

CMCCT 12

f B2.6. Introdución á química orgánica. B2.10. Recoñecer os grupos funcionaispresentes en moléculas de especial interese.

FQB2.10.1. Recoñece o grupo funcional e a familiaorgánica a partir da fórmula de alcohois, aldehidos,cetonas, ácidos carboxílicos, ésteres e aminas.

CMCCT 12


f B3.1. Reaccións e ecuacións químicas.

B3.2. Mecanismo, velocidade e enerxíadas reaccións.

B3.1. Explicar o mecanismo dunha reacciónquímica e deducir a lei de conservación damasa a partir do concepto da reorganizaciónatómica que ten lugar.

FQB3.1.1. Representa e interpreta reacciónsquímicas sinxelas utilizando a teoría de colisións, ededuce a lei de conservación da masa.

CMCCT 13




f B3.2. Mecanismo, velocidade e enerxíadas reaccións.

B3.2. Razoar como se altera a velocidade dunhareacción ao modificar algún dos factores queinflúen sobre ela, utilizando o modelo cinético-molecular e a teoría de colisións paraxustificar esta predición.

FQB3.2.1. Predí o efecto que sobre a velocidade dereacción teñen a concentración dos reactivos, atemperatura, o grao de división dos reactivossólidos e os catalizadores.

CMCCT 13

FQB3.2.2. Analiza o efecto dos factores que afectana velocidade dunha reacción química, sexa através de experiencias de laboratorio ou medianteaplicacións virtuais interactivas nas que amanipulación das variables permita extraerconclusións.

CMCCT

CD

13

f B3.2. Mecanismo, velocidade e enerxíadas reaccións.

B3.3. Interpretar ecuacións termoquímicas edistinguir entre reaccións endotérmicas eexotérmicas.

FQB3.3.1. Determina o carácter endotérmico ouexotérmico dunha reacción química analizando osigno da calor de reacción asociada.

CMCCT 13

B3.2. Cálculos estequiométricos sinxelos.

B3.3. Lei de conservación da masa.

B3.2. Deducir a lei de conservación da masa e recoñecer reactivos e produtos a través de simulacións dixitais.

FQB3.2.2 Realiza os cálculos estequiométricos necesarios para a verificación da le0i de conservación da masa en reaccións químicas sinxelas.

CMCCT 13

f B3.3. Cantidade de substancia: mol. B3.4. Recoñecer a cantidade de substanciacomo magnitude fundamental e o mol como asúa unidade no Sistema Internacional deUnidades.

FQB3.4.1. Realiza cálculos que relacionen acantidade de substancia, a masa atómica oumolecular e a constante do número de Avogadro.

CMCCT 34

f B3.4. Concentración molar.

B3.5. Cálculos estequiométricos.

B3.5. Realizar cálculos estequiométricos conreactivos puros supondo un rendementocompleto da reacción, partindo do axuste daecuación química correspondente.

FQB3.5.1. Interpreta os coeficientes dunha ecuaciónquímica en termos de partículas e moles e, nocaso de reaccións entre gases, en termos devolumes.

CMCCT 13

FQB3.5.2. Resolve problemas, realizando cálculosestequiométricos, con reactivos puros e supondoun rendemento completo da reacción, tanto se osreactivos están en estado sólido como se están endisolución.

CMCCT 13

f B3.6. Reaccións de especial interese. B3.6. Identificar ácidos e bases, coñecer o seucomportamento químico e medir a súafortaleza utilizando indicadores e o pHmetrodixital.

CMCCT 13

CMCCT 13

b

f

B3.6. Reaccións de especial interese. B3.7. Realizar experiencias de laboratorio nasque teñan lugar reaccións de síntese,

CMCCT

CSIEE

13




h

g

combustión e neutralización, interpretando osfenómenos observados.

CMCCT

CSIEE

13

CMCCT

CAA

f B3.6. Reaccións de especial interese. B3.8. Valorar a importancia das reaccións desíntese, combustión e neutralización enprocesos biolóxicos, en aplicacións cotiás ena industria, así como a súa repercusiónambiental.

CMCCT

CMCCT

CSC

CMCCT


f B4.1. Movemento. Movementosrectilíneo uniforme, rectilíneouniformemente acelerado e circularuniforme.

B4.1. Xustificar o carácter relativo domovemento e a necesidade dun sistema dereferencia e de vectores, para o describiradecuadamente, aplicando o anterior árepresentación de distintos tipos dedesprazamento.

FQB4.1.1. Representa a traxectoria e os vectores deposición, desprazamento e velocidade en distintostipos de movemento, utilizando un sistema dereferencia.

CMCCT 2


B4.2. Distinguir os conceptos de velocidademedia e velocidade instantánea, e xustificar asúa necesidade segundo o tipo demovemento.

FQB4.2.1. Clasifica tipos de movementos en funciónda súa traxectoria e a súa velocidade.

CMCCT 2

FQB4.2.2. Xustifica a insuficiencia do valor medio davelocidade nun estudo cualitativo do movementorectilíneo uniformemente acelerado (MRUA), erazoa o concepto de velocidade instantánea.

CMCCT


B4.3. Expresar correctamente as relaciónsmatemáticas que existen entre as magnitudesque definen os movementos rectilíneos ecirculares.

FQB4.3.1. Deduce as expresións matemáticas querelacionan as variables nos movementos rectilíneouniforme (MRU), rectilíneo uniformementeacelerado (MRUA) e circular uniforme (MCU), asícomo as relacións entre as magnitudes lineais eangulares.

CMCCT 2





B4.4. Resolver problemas de movementosrectilíneos e circulares, utilizando unharepresentación esquemática coas magnitudesvectoriais implicadas, e expresar o resultadonas unidades do Sistema Internacional.

FQB4.4.1. Resolve problemas de movementorectilíneo uniforme (MRU), rectilíneouniformemente acelerado (MRUA) e circularuniforme (MCU), incluíndo movemento de graves,tendo en conta valores positivos e negativos dasmagnitudes, e expresar o resultado en unidadesdo Sistema Internacional.

CMCCT 2

FQB4.4.2. Determina tempos e distancias de freadade vehículos e xustifica, a partir dos resultados, aimportancia de manter a distancia de seguridadena estrada.

CMCCT

CSC

2

FQB4.4.3. Argumenta a existencia do vectoraceleración en calquera movemento curvilíneo ecalcula o seu valor no caso do movemento circularuniforme.

CMCCT 2


B4.5. Elaborar e interpretar gráficas querelacionen as variables do movementopartindo de experiencias de laboratorio ou deaplicacións virtuais interactivas e relacionaros resultados obtidos coas ecuaciónsmatemáticas que vinculan estas variables.

FQB4.5.1. Determina o valor da velocidade e aaceleración a partir de gráficas posición-tempo evelocidade-tempo en movementos rectilíneos.

CMCCT 2

CMCCT

CSIEE

CD

CCL

CAA

CSC

f B4.2. Natureza vectorial das forzas.

B4.3. Leis de Newton.

B4.4. Forzas de especial interese: peso,normal, rozamento e centrípeta.

B4.6. Recoñecer o papel das forzas como causados cambios na velocidade dos corpos erepresentalas vectorialmente.

FQB4.6.1. Identifica as forzas implicadas enfenómenos cotiáns nos que hai cambios navelocidade dun corpo.

CMCCT 3

FQB4.6.2. Representa vectorialmente o peso, a forzanormal, a forza de rozamento e a forza centrípetaen casos de movementos rectilíneos e circulares.

CMCCT 3

f B4.3. Leis de Newton.


B4.7. Utilizar o principio fundamental dadinámica na resolución de problemas nos queinterveñen varias forzas.

FQB4.7.1. Identifica e representa as forzas queactúan sobre un corpo en movemento nun planotanto horizontal como inclinado, calculando a forzaresultante e a aceleración.

CMCCT 3




f B4.3. Leis de Newton.


B4.8. Aplicar as leis de Newton para ainterpretación de fenómenos cotiáns.

FQB4.8.1. Interpreta fenómenos cotiáns en termosdas leis de Newton.

CMCCT 3

FQB4.8.2. Deduce a primeira lei de Newton comoconsecuencia do enunciado da segunda lei.

CMCCT 3

FQB4.8.3. Representa e interpreta as forzas deacción e reacción en situacións de interacciónentre obxectos.

CMCCT 3

f B4.4. Forzas de especial interese: peso,normal, rozamento e centrípeta.

B4.5. Lei da gravitación universal.

B4.9. Valorar a relevancia histórica e científicaque a lei da gravitación universal supuxo paraa unificación das mecánicas terrestre eceleste, e interpretar a súa expresiónmatemática.

FQB4.9.1. Xustifica o motivo polo que as forzas deatracción gravitatoria só se poñen de manifestopara obxectos moi masivos, comparando osresultados obtidos de aplicar a lei da gravitaciónuniversal ao cálculo de forzas entre distintos paresde obxectos.

CMCCT 4

FQB4.9.2. Obtén a expresión da aceleración dagravidade a partir da lei da gravitación universalrelacionando as expresións matemáticas do pesodun corpo e a forza de atracción gravitatoria.

CMCCT 4

f B4.5. Lei da gravitación universal. B4.10. Comprender que a caída libre dos corpose o movemento orbital son dúasmanifestacións da lei da gravitación universal.

FQB4.10.1. Razoa o motivo polo que as forzasgravitatorias producen nalgúns casos movementosde caída libre e noutros casos movementosorbitais.

CMCCT 4

f B4.5. Lei da gravitación universal. B4.11. Identificar as aplicacións prácticas dossatélites artificiais e a problemática xurdidapolo lixo espacial que xeran.

FQB4.11.1. Describe as aplicacións dos satélitesartificiais en telecomunicacións, prediciónmeteorolóxica, posicionamento global, astronomíae cartografía, así como os riscos derivados do lixoespacial que xeran.

CMCCT

CSC

4

f B4.6. Presión. B4.12. Recoñecer que o efecto dunha forza nonsó depende da súa intensidade, senón taménda superficie sobre a que actúa.

FQB4.12.1. Interpreta fenómenos e aplicaciónsprácticas nas que se pon de manifesto a relaciónentre a superficie de aplicación dunha forza e oefecto resultante.

CMCCT 5

FQB4.12.2. Calcula a presión exercida polo peso dunobxecto regular en distintas situacións nas quevaría a superficie en que se apoia; compara osresultados e extrae conclusións.

CMCCT 5




f B4.7. Principios da hidrostática.

B4.8. Física da atmosfera.

B4.13. Interpretar fenómenos naturais eaplicacións tecnolóxicas en relación cosprincipios da hidrostática, e resolverproblemas aplicando as expresiónsmatemáticas destes.

FQB4.13.1. Xustifica razoadamente fenómenos enque se poña de manifesto a relación entre apresión e a profundidade no seo da hidrosfera e aatmosfera.

CMCCT 5

FQB4.13.2. Explica o abastecemento de augapotable, o deseño dunha presa e as aplicacións dosifón, utilizando o principio fundamental dahidrostática.

CMCCT 5

FQB4.13.3. Resolve problemas relacionados coapresión no interior dun fluído aplicando o principiofundamental da hidrostática.

CMCCT 5

FQB4.13.4. Analiza aplicacións prácticas baseadasno principio de Pascal, como a prensa hidráulica, oelevador, ou a dirección e os freos hidráulicos,aplicando a expresión matemática deste principio áresolución de problemas en contextos prácticos.

CMCCT 5

FQB4.13.5. Predí a maior ou menor flotabilidade deobxectos utilizando a expresión matemática doprincipio de Arquímedes, e verifícaaexperimentalmente nalgún caso.

CMCCT 5

b

f

g

B4.7. Principios da hidrostática.

B4.8. Física da atmosfera.

B4.14. Deseñar e presentar experiencias oudispositivos que ilustren o comportamentodos fluídos e que poñan de manifesto oscoñecementos adquiridos, así como ainiciativa e a imaxinación.

FQB4.14.1. Comproba utilizando aplicacións virtuaisinteractivas a relación entre presión hidrostática eprofundidade en fenómenos como o paradoxohidrostático, o tonel de Arquímedes e o principiodos vasos comunicantes.

CMCCT

CD

5

FQB4.14.2. Interpreta o papel da presión atmosféricaen experiencias como o experimento de Torricelli,os hemisferios de Magdeburgo, recipientesinvertidos onde non se derrama o contido, etc.,inferindo o seu elevado valor.

CCEC

CMCCT

5

FQB4.14.3. Describe o funcionamento básico debarómetros e manómetros, e xustifica a súautilidade en diversas aplicacións prácticas.

CMCCT 5

f B4.8. Física da atmosfera. B4.15. Aplicar os coñecementos sobre a presiónatmosférica á descrición de fenómenosmeteorolóxicos e á interpretación de mapas

FQB4.15.1. Relaciona os fenómenos atmosféricos dovento e a formación de frontes coa diferenza depresións atmosféricas entre distintas zonas.

CMCCT 5




do tempo, recoñecendo termos e símbolosespecíficos da meteoroloxía.

FQB4.15.2. Interpreta os mapas de isóbaras que seamosan no prognóstico do tempo, indicando osignificado da simboloxía e os datos que aparecennestes.

CMCCT 5

f B4.1. Carga eléctrica. B4.2. Forza eléctrica.

B4.1. Coñecer os tipos de cargas eléctricas, oseu papel na constitución da materia e as características das forzas que se manifestan entre elas

FQB4.1.1. Explica a relación entre as cargas eléctricas e a constitución da materia, e asocia a carga eléctrica dos corpos cun exceso ou defecto de electróns.

CMCCT 6

FQB4.1.2. Relaciona cualitativamente a forza eléctrica que existe entre dous corpos coa súa carga e a distancia que os separa, e establece analoxías e diferenzas entre as forzas gravitatoria e eléctrica.

CCEC CMCCT

6

f B4.1. Carga eléctrica. B4.2. Interpretar fenómenos eléctricos mediante o modelo de carga eléctrica e valorar aimportancia da electricidade na vida cotiá.

FQB4.2.1. Xustifica razoadamente situacións cotiás nas que se poñan de manifesto fenómenos relacionados coa electricidade estática.

CMCCT 6

b f g

B4.3. Imáns. Forza magnética. B4.3. Xustificar cualitativamente fenómenos magnéticos e valorar a contribución do magnetismo no desenvolvemento tecnolóxico.

FQB4.3.1. Recoñece fenómenos magnéticos identificando o imán como fonte natural do magnetismo, e describe a súa acción sobre distintos tipos de substancias magnéticas.

CMCCT 6

Bloque 5. A enerxía

f B5.1. Enerxías cinética e potencial.Enerxía mecánica. Principio deconservación.

B5.2. Formas de intercambio deenerxía: traballo e calor.

B5.1. Analizar as transformacións entre enerxíacinética e enerxía potencial, aplicando oprincipio de conservación da enerxíamecánica cando se despreza a forza derozamento, e o principio xeral deconservación da enerxía cando existedisipación desta por mor do rozamento.

FQB5.1.1. Resolve problemas de transformaciónsentre enerxía cinética e potencial gravitatoria,aplicando o principio de conservación da enerxíamecánica.

CMCCT 7

FQB5.1.2. Determina a enerxía disipada en forma decalor en situacións onde diminúe a enerxíamecánica.

CMCCT 7

f B5.2. Formas de intercambio deenerxía: traballo e calor.

B5.2. Recoñecer que a calor e o traballo sondúas formas de transferencia de enerxía, eidentificar as situacións en que se producen.

FQB5.2.1. Identifica a calor e o traballo como formasde intercambio de enerxía, distinguindo asacepcións coloquiais destes termos do seusignificado científico.

CMCCT 7

FQB5.2.2. Recoñece en que condicións un sistemaintercambia enerxía en forma de calor ou en formade traballo.

CMCCT 7




f B5.3. Traballo e potencia. B5.3. Relacionar os conceptos de traballo epotencia na resolución de problemas,expresando os resultados en unidades doSistema Internacional ou noutras de usocomún.

FQB5.3.1. Acha o traballo e a potencia asociados aunha forza, incluíndo situacións en que a forzaforma un ángulo distinto de cero codesprazamento, e expresar o resultado nasunidades do Sistema Internacional ou noutras deuso común, como a caloría, o kWh e o CV.

CMCCT 7

f B5.2. Formas de intercambio deenerxía: traballo e calor.

B5.4. Efectos da calor sobre os corpos.

B5.4. Relacionar cualitativa e cuantitativamentea calor cos efectos que produce nos corpos:variación de temperatura, cambios de estadoe dilatación.

FQB5.4.1. Describe as transformacións queexperimenta un corpo ao gañar ou perder enerxía,determinar a calor necesaria para que se produzaunha variación de temperatura dada e para uncambio de estado, e representar graficamenteestas transformacións.

CMCCT 8

FQB5.4.2. Calcula a enerxía transferida entre corposa distinta temperatura e o valor da temperaturafinal aplicando o concepto de equilibrio térmico.

CMCCT 8

FQB5.4.3. Relaciona a variación da lonxitude dunobxecto coa variación da súa temperaturautilizando o coeficiente de dilatación linealcorrespondente.

CMCCT 8

CMCCT

CAA

l

l

ñ

o

B5.3. Traballo e potencia.

B5.5. Máquinas térmicas.

B5.5. Valorar a relevancia histórica dasmáquinas térmicas como desencadeadoresda Revolución Industrial, así como a súaimportancia actual na industria e notransporte.

CMCCT

CAA

CMCCT

CD

CCL

CSC

CCEC

f B5.5. Máquinas térmicas. B5.6. Comprender a limitación que o fenómeno CMCCT




da degradación da enerxía supón para aoptimización dos procesos de obtención deenerxía útil nas máquinas térmicas, e o retotecnolóxico que supón a mellora dorendemento destas para a investigación, ainnovación e a empresa.

CMCCT

CD

CCL

f h


B5.3. Explicar o fenómeno físico da corrente eléctrica e interpretar o significado das magnitudes de intensidade de corrente, diferenza de potencial e resistencia, así como asrelacións entre ellas.

FQB5.3.1. Explica a corrente eléctrica como cargas en movemento a través dun condutor

CMCCT 9

FQB5.3.2. Comprende o significado das magnitudes eléctricas de intensidade de corrente, diferenza de potencial e resistencia, e relaciónaas entre si empregando a lei de Ohm.

CMCCT 9

FQB5.3.3. Distingue entre condutores e illantes, e recoñece os principais materiais usados como tales.

CMCCT 9

b e f g

B5.4. Transformacións da enerxía. B5.3. Electricidade e circuítos

eléctricos. Lei de Ohm.

B5.4. Comprobar os efectos da electricidade eas relacións entre as magnitudes eléctricas mediante o deseño e a construción de circuítos eléctricos e electrónicos sinxelos, no laboratorio ou mediante aplicacións virtuais interactivas.

FQB5.4.1. Describe o fundamento dunha máquina eléctrica na que a electricidade se transforma en movemento, luz, son, calor, etc., mediante exemplos da vida cotiá, e identifica os seus elementos principais.

CMCCT 9

FQB5.4.3. Aplica a lei de Ohm a circuítos sinxelos para calcular unha das magnitudes involucradas a partir das outras dúas, e expresa o resultado en unidades do Sistema Internacional.

CMCCT 9

FQB5.4.4. Utiliza aplicacións virtuais interactivas para simular circuítos e medir as magnitudes eléctricas.

CD CMCCT

9

f B5.3. Electricidade e circuítos eléctricos. Lei de Ohm.

B5.5. Dispositivos electrónicos de usofrecuente.

B5.5. Valorar a importancia dos circuítos eléctricos e electrónicos nas instalacións eléctricas e instrumentos de uso cotián, describira súa función básica e identificar os seus compoñentes.

FQB5.5.1. Asocia os elementos principais que forman a instalación eléctrica típica dunha vivenda cos compoñentes básicos dun circuíto eléctrico.

CMCCT 9

FQB5.5.2. Comprende o significado dos símbolos e das abreviaturas que aparecen nas etiquetas de dispositivos eléctricos.

CMCCT 9




FQB5.5.3. Identifica e representa os compoñentes máis habituais nun circuíto eléctrico (condutores, xeradores, receptores e elementos de control) e describe a súa correspondente función.

CMCCT 9

f h

B5.6. Tipos de enerxía. B5.4. Transformacións da enerxía. B5.7. Aspectos industriais da enerxía.

B5.6. Describir a forma en que se xera a electricidade nos distintos tipos de centrais eléctricas, así como o seu transporte aos lugares de consumo.

FQB5.6.1. Describe o proceso polo que distintas fontes de enerxía se transforman en enerxía eléctricanas centrais eléctricas, así como os métodos de transporte e almacenaxe desta.

CMCCT 9


Na distribución e organización dos contidos tense en conta a madurez cognitiva do alumnado, a propia epistemoloxía damateria, os coñecementos matemáticos do alumnado e o feito de que esta materia sexa optativa en 4º curso.

O papel do alumno consistirá en ir construíndo súas aprendizaxes realizando as actividades propostas, dando resposta aproblemas plantexados, aprendendo a traballar de xeito autónomo, sendo capaces de tomar iniciativas e de acoplarse ótraballo en equipo. Neste curso, o alumno xa ten a experiencia de traballo de dous cursos anteriores e máis destrezasmatemáticas

Trátase de facer unha aprendizaxe significativa de tal xeito que lles permita establecer relacións entre os coñecementos eexperiencias previas e os novos contidos.

Proporcionaránselles oportunidades para poñer en práctica os novos coñecementos, de xeito que poidan comprobar ointerese e a utilidade do aprendido.

É importante tamén propoñer actividades que lles leve á reflexión persoal do realizado e á elaboración de conclusións conrespecto ó que se aprendeu, de tal xeito que os/as alumnos/as poidan analizar o avance respecto as súas ideas previas.

Considérase imprescindible que o alumnado traballe diariamente e de forma individual as tarefas desenvoltas e propostas naclase para que así adquira o coñecemento e a comprensión da materia con solidez, ademais de formar un hábito de traballo.Desta forma as alumnas e os alumnos aprenderán física e química en lugar dunha serie de conceptos e resultados de xeitosimplemente mecánico e memorístico.


Os contidos deben serlles útiles para levar a cabo outras aprendizaxes e tamén para poderse enfrontar con éxito problemasda vida real.

O enfoque dos temas será preferentemente intuitivo e operativo, afondando no formalismo lóxico-matemático. Compre coidarespecialmente o tecido de interrelacións temáticas tanto explicitándoo a posteriori como dándolle ós alumnos oportunidade dedescubrilo por si mesmos nos exemplos concretos. Isto reflectirase tamén na formulación de exercicios e problemas, sexanpara realizar durante a clase ou dentro das probas de avaliación.

As esixencias de memorización serán as imprescindibles, o que é algo moi distinto das rutinas operativas e da aplicación deconceptos, que compre automatizar, é dicir, constituír en linguaxe adquirida, manexada con soltura comparable á linguaxeordinaria, en canto significa adquisición de linguaxe técnica básica e tratamento de datos.


O enfoque didáctico, do cal forma parte a avaliación en canto se fan moitas probas como forma de estímulo, é esencialmente

acumulativo-reiterativo: Tanto nas explicacións como sobre todo nos exercicios repasase continuamente a materia xa vista.

En consecuencia, isto é xa un mecanismo xeral de reforzo educativo para os alumnos que fagan un mínimo esforzo de

seguimento da clase, dado que se lle dan numerosas oportunidades de asimilar os conceptos e procedementos básicos

correspondentes a este curso, inda que a súa explicación inicial quede meses atrás.

Para poder traballar mellor as necesidades de cada alumno/a pódense preparar actividades sobre un mesmo contido de repaso, de reforzo e de ampliación variando o grado de dificultade.




- Observación diaria na clase: asistencia e puntualidade, participación, actitude e destreza no laboratorio ...- Traballo realizado na clase


- Corrección das tarefas propostas para casa.- Probas escritas de diferentes formas.- Observación do caderno de traballo.- Traballos escritos e exposición oral dos mesmos.- Informe de actividades prácticas- Calquera outra actividade de ensino-aprendizaxe que se poda considerar como orientadora e amosadora do traballo

do alumnado.




As cualificacións numéricas das probas escritas suporán un 80% da nota da avaliación e o 20% restante obterase a partir dacualificación conseguida no traballo diario. O alumnado logrará a suficiencia nunha avaliación cando a media ponderadaarriba descrita supere o 5. Unha cualificación de “cero” nalgún dos apartados anteriores, significará o suspenso daavaliación.

Probas obxectivas:








Ao longo dun trimestre realizaranse dúas probas como mínimo, achando a media das ditas probas.







Estándares de aprendizaxe

Grao mínimoconsecución


Probaescrita

Observaciónna aula

Traballoindividual

Traballo engrupo

Caderno declase

FQB1.1.1 - 1 X

FQB1.1.2 - 1 X

FQB1.2.1 - Distingue entre hipóteses, leis e teorías, e explica os procesosque corroboran unha hipótese e a dotan de valor científico.

1 X

FQB1.3.1 - Identifica unha determinada magnitude como escalar ou vectoriale describe os elementos que definen esta última.

4 X X

FQB1.4.1 - Comproba a homoxeneidade dunha fórmula aplicando a ecuaciónde dimensións aos dous membros.

2 X


FQB1.5.1 - Calcula e interpreta o erro absoluto e o erro relativo dunha medidacoñecido o valor real.

2 X X

FQB1.6.1 - Calcula e expresa correctamente o valor da medida, partindo dunconxunto de valores resultantes da medida dunha mesma magnitude,utilizando as cifras significativas adecuadas.

1 X X

FQB1.7.1 - Representa graficamente os resultados obtidos da medida dedúas magnitudes relacionadas inferindo, de ser o caso, se se trata dunharelación lineal, cuadrática ou de proporcionalidade inversa, e deducindo afórmula.

2 X X

FQB1.8.1 - 1 X

FQB1.9.1 - 3 X

FQB1.9.2 - 2 X X X X

FQB2.1.1 - Compara os modelos atómicos propostos ao longo da historiapara interpretar a natureza íntima da materia, interpretando as evidencias quefixeron necesaria a evolución destes.

2 X

FQB2.1.2 - Utiliza as TIC ou aplicacións interactivas para visualizar arepresentación da estrutura da materia nos diferentes modelos atómicos.

1 X

FQB2.2.1 - Establece a configuración electrónica dos elementosrepresentativos a partir do seu número atómico para deducir a súa posiciónna táboa periódica, os seus electróns de valencia e o seu comportamentoquímico.

4 X

FQB2.2.2 - Distingue entre metais, non metais, semimetais e gases nobres, exustifica esta clasificación en función da súa configuración electrónica.

4 X X

FQB2.3.1 - Escribe o nome e o símbolo dos elementos químicos, e sitúaos natáboa periódica.

4 X X

FQB2.4.1 - Utiliza a regra do octeto e diagramas de Lewis para predicir a 3 X X


estrutura e a fórmula dos compostos iónicos e covalentes.

FQB2.4.2 - Interpreta a información que ofrecen os subíndices da fórmula duncomposto segundo se trate de moléculas ou redes cristalinas.

4 X X

FQB2.5.1 - Explica as propiedades de substancias covalentes, iónicas emetálicas en función das interaccións entre os seus átomos ou as moléculas.

4 X X

FQB2.5.2 - Explica a natureza do enlace metálico utilizando a teoría doselectróns libres, e relaciónaa coas propiedades características dos metais.

4 X X

FQB2.5.3 - 1 X

FQB2.6.1 - Nomea e formula compostos inorgánicos ternarios, seguindo asnormas da IUPAC.

4 X

FQB2.7.1 - Xustifica a importancia das forzas intermoleculares ensubstancias de interese biolóxico.

1 X

FQB2.7.2 - Relaciona a intensidade e o tipo das forzas intermoleculares coestado físico e os puntos de fusión e ebulición das substancias covalentesmoleculares, interpretando gráficos ou táboas que conteñan os datosnecesarios.

4 X X

FQB2.8.1 - Explica os motivos polos que o carbono é o elemento que formamaior número de compostos.

3 X

FQB2.8.2 - Analiza as formas alotrópicas do carbono, relacionando aestrutura coas propiedades.

1 X

FQB2.9.1 - Identifica e representa hidrocarburos sinxelos mediante a súafórmula molecular, semidesenvolvida e desenvolvida.

3 X

FQB2.9.2 - Deduce, a partir de modelos moleculares, as fórmulas usadas narepresentación de hidrocarburos.

1 X

FQB2.9.3 - Describe as aplicacións de hidrocarburos sinxelos de especial 2 X


interese.

FQB2.10.1 - Recoñece o grupo funcional e a familia orgánica a partir dafórmula de alcohois, aldehidos, cetonas, ácidos carboxílicos, ésteres eaminas.

4 X X

FQB3.1.1 - Interpreta reaccións químicas sinxelas utilizando a teoría decolisións, e deduce a lei de conservación da masa.

1 X

FQB3.2.1 - Predí o efecto que sobre a velocidade de reacción teñen aconcentración dos reactivos, a temperatura, o grao de división dos reactivossólidos e os catalizadores.

3 X X

FQB3.2.2 - Realiza os cálculos estequiométricos necesarios para averificación da lei de conservación da masa en reaccións químicassinxelas.

3 X

FQB3.2.2 - Analiza o efecto dos factores que afectan a velocidade dunhareacción química, sexa a través de experiencias de laboratorio ou medianteaplicacións virtuais interactivas nas que a manipulación das variables permitaextraer conclusións.

1 X

FQB3.3.1 - Determina o carácter endotérmico ou exotérmico dunha reacciónquímica analizando o signo da calor de reacción asociada.

3 X X

FQB3.4.1 - Realiza cálculos que relacionen a cantidade de substancia, amasa atómica ou molecular e a constante do número de Avogadro.

4 X X

FQB3.5.1 - Interpreta os coeficientes dunha ecuación química en termos departículas e moles e, no caso de reaccións entre gases, en termos devolumes.

4 X X

FQB3.5.2 - Resolve problemas, realizando cálculos estequiométricos, conreactivos puros e supondo un rendemento completo da reacción, tanto se osreactivos están en estado sólido como se están en disolución.

4 X X


FQB3.6.1 - 2 X

FQB3.6.2 - 2 X X X X X

FQB3.7.1 - 1 X X X X

FQB3.7.2 - 1 X

FQB3.7.3 - 1 X X X X

FQB3.8.1 - 2 X

FQB3.8.2 - 2 X

FQB3.8.3 - 2 X

FQB4.1.1 - Explica a relación entre as cargas eléctricas e a constituciónda materia, e asocia a carga eléctrica dos corpos cun exceso ou defectode electróns.

2 X

FQB4.1.2 - Relaciona cualitativamente a forza eléctrica que existe entredous corpos coa súa carga e a distancia que os separa, e estableceanaloxías e diferenzas entre as forzas gravitatoria e eléctrica.

2 X X X

FQB4.2.1 - Xustifica razoadamente situacións cotiás nas que se poñande manifesto fenómenos relacionados coa electricidade estática.

3 X X

FQB4.3.1 - Recoñece fenómenos magnéticos identificando o imáncomo fonte natural do magnetismo, e describe a súa acción sobredistintos tipos de substancias magnéticas.

4 X

FQB4.1.1 - Representa a traxectoria e os vectores de posición,desprazamento e velocidade en distintos tipos de movemento, utilizando unsistema de referencia.

4 X X


FQB4.2.1 - Clasifica tipos de movementos en función da súa traxectoria e asúa velocidade.

4 X X

FQB4.2.2 - Xustifica a insuficiencia do valor medio da velocidade nun estudocualitativo do movemento rectilíneo uniformemente acelerado (MRUA), erazoa o concepto de velocidade instantánea.

3 X

FQB4.3.1 - Deduce as expresións matemáticas que relacionan as variablesnos movementos rectilíneo uniforme (MRU), rectilíneo uniformementeacelerado (MRUA) e circular uniforme (MCU), así como as relacións entre asmagnitudes lineais e angulares.

3 X X

FQB4.4.1 - Resolve problemas de movemento rectilíneo uniforme (MRU),rectilíneo uniformemente acelerado (MRUA) e circular uniforme (MCU),incluíndo movemento de graves, tendo en conta valores positivos e negativosdas magnitudes, e expresar o resultado en unidades do SistemaInternacional.

4 X X

FQB4.4.2 - Determina tempos e distancias de freada de vehículos e xustifica,a partir dos resultados, a importancia de manter a distancia de seguridade naestrada.

1 X

FQB4.4.3 - Argumenta a existencia do vector aceleración en calqueramovemento curvilíneo e calcula o seu valor no caso do movemento circularuniforme.

4 X X

FQB4.5.1 - Determina o valor da velocidade e a aceleración a partir degráficas posición-tempo e velocidade-tempo en movementos rectilíneos.

3 X X

FQB4.5.2 - 1 X

FQB4.6.1 - Identifica as forzas implicadas en fenómenos cotiáns nos que haicambios na velocidade dun corpo.

3 X X

FQB4.6.2 - Representa vectorialmente o peso, a forza normal, a forza derozamento e a forza centrípeta en casos de movementos rectilíneos ecirculares.

4 X X


FQB4.7.1 - Identifica e representa as forzas que actúan sobre un corpo enmovemento nun plano tanto horizontal como inclinado, calculando a forzaresultante e a aceleración.

4 X X

FQB4.8.1 - Interpreta fenómenos cotiáns en termos das leis de Newton. 3 X

FQB4.8.2 - Deduce a primeira lei de Newton como consecuencia doenunciado da segunda lei.

3 X X

FQB4.8.3 - Representa e interpreta as forzas de acción e reacción ensituacións de interacción entre obxectos.

3 X

FQB4.9.1 - Xustifica o motivo polo que as forzas de atracción gravitatoria sóse poñen de manifesto para obxectos moi masivos, comparando osresultados obtidos de aplicar a lei da gravitación universal ao cálculo deforzas entre distintos pares de obxectos.

2 X

FQB4.9.2 - Obtén a expresión da aceleración da gravidade a partir da lei dagravitación universal relacionando as expresións matemáticas do peso duncorpo e a forza de atracción gravitatoria.

1 X

FQB4.10.1 - Razoa o motivo polo que as forzas gravitatorias producennalgúns casos movementos de caída libre e noutros casos movementosorbitais.

1 X

FQB4.11.1 - Describe as aplicacións dos satélites artificiais entelecomunicacións, predición meteorolóxica, posicionamento global,astronomía e cartografía, así como os riscos derivados do lixo espacial quexeran.

1 X

FQB4.12.1 - Interpreta fenómenos e aplicacións prácticas nas que se pon demanifesto a relación entre a superficie de aplicación dunha forza e o efectoresultante.

2 X

FQB4.12.2 - Calcula a presión exercida polo peso dun obxecto regular endistintas situacións nas que varía a superficie en que se apoia; compara osresultados e extrae conclusións.

4 X X


FQB4.13.1 - Xustifica razoadamente fenómenos en que se poña de manifestoa relación entre a presión e a profundidade no seo da hidrosfera e aatmosfera.

3 X X

FQB4.13.2 - Explica o abastecemento de auga potable, o deseño dunhapresa e as aplicacións do sifón, utilizando o principio fundamental dahidrostática.

1 X

FQB4.13.3 - Resolve problemas relacionados coa presión no interior dunfluído aplicando o principio fundamental da hidrostática.

4 X X

FQB4.13.4 - Analiza aplicacións prácticas baseadas no principio de Pascal,como a prensa hidráulica, o elevador, ou a dirección e os freos hidráulicos,aplicando a expresión matemática deste principio á resolución de problemasen contextos prácticos.

4 X X

FQB4.13.5 - Predí a maior ou menor flotabilidade de obxectos utilizando aexpresión matemática do principio de Arquímedes, e verifícaaexperimentalmente nalgún caso.

4 X X X X X

FQB4.14.1 - Comproba experimentalmente ou utilizando aplicacións virtuaisinteractivas a relación entre presión hidrostática e profundidade enfenómenos como o paradoxo hidrostático, o tonel de Arquímedes e o principiodos vasos comunicantes.

1 X X X X

FQB4.14.2 - Interpreta o papel da presión atmosférica en experiencias comoo experimento de Torricelli, os hemisferios de Magdeburgo, recipientesinvertidos onde non se derrama o contido, etc., inferindo o seu elevado valor.

2 X

FQB4.14.3 - Describe o funcionamento básico de barómetros e manómetros,e xustifica a súa utilidade en diversas aplicacións prácticas.

1 X

FQB4.15.1 - Relaciona os fenómenos atmosféricos do vento e a formación defrontes coa diferenza de presións atmosféricas entre distintas zonas.

1 X

FQB4.15.2 - Interpreta os mapas de isóbaras que se amosan no prognósticodo tempo, indicando o significado da simboloxía e os datos que aparecen

1 X


nestes.

FQB5.1.1 - Resolve problemas de transformacións entre enerxía cinética epotencial gravitatoria, aplicando o principio de conservación da enerxíamecánica.

4 X X

FQB5.1.2 - Determina a enerxía disipada en forma de calor en situaciónsonde diminúe a enerxía mecánica.

4 X X

FQB5.2.1 - Identifica a calor e o traballo como formas de intercambio deenerxía, distinguindo as acepcións coloquiais destes termos do seusignificado científico.

3 X

FQB5.2.2 - Recoñece en que condicións un sistema intercambia enerxía enforma de calor ou en forma de traballo.

2 X

FQB5.3.1 - Explica a corrente eléctrica como cargas en movemento através dun condutor.

3 X

FQB5.3.2 - Comprende o significado das magnitudes eléctricas deintensidade de corrente, diferenza de potencial e resistencia, erelaciónaas entre si empregando a lei de Ohm.

3 X X

FQB5.3.3 - Distingue entre condutores e illantes, e recoñece osprincipais materiais usados como tales.

4 X X

FQB5.3.1 - Acha o traballo e a potencia asociados a unha forza, incluíndosituacións en que a forza forma un ángulo distinto de cero co desprazamento,e expresar o resultado nas unidades do Sistema Internacional ou noutras deuso común, como a caloría, o kWh e o CV.

4 X X

FQB5.4.1 - Describe o fundamento dunha máquina eléctrica na que aelectricidade se transforma en movemento, luz, son, calor, etc.,mediante exemplos da vida cotiá, e identifica os seus elementosprincipais.

3 X X X


FQB5.4.3 - Aplica a lei de Ohm a circuítos sinxelos para calcular unhadas magnitudes involucradas a partir das outras dúas, e expresa oresultado en unidades do Sistema Internacional.

2 X X X

FQB5.4.1 - Describe as transformacións que experimenta un corpo ao gañarou perder enerxía, determinar a calor necesaria para que se produza unhavariación de temperatura dada e para un cambio de estado, e representargraficamente estas transformacións.

3 X X

FQB5.4.2 - Calcula a enerxía transferida entre corpos a distinta temperatura eo valor da temperatura final aplicando o concepto de equilibrio térmico.

4 X X

FQB5.4.3 - Relaciona a variación da lonxitude dun obxecto coa variación dasúa temperatura utilizando o coeficiente de dilatación lineal correspondente.

2 X

FQB5.4.4 - Determina experimentalmente calores específicas e caloreslatentes de substancias mediante un calorímetro, realizando os cálculosnecesarios a partir dos datos empíricos obtidos.

2 X X X X

FQB5.5.1 - Asocia os elementos principais que forman a instalacióneléctrica típica dunha vivenda cos compoñentes básicos dun circuítoeléctrico.

2 X X

FQB5.5.2 - Comprende o significado dos símbolos e das abreviaturasque aparecen nas etiquetas de dispositivos eléctricos.

2 X X

FQB5.5.3 - Identifica e representa os compoñentes máis habituais nuncircuíto eléctrico (condutores, xeradores, receptores e elementos decontrol) e describe a súa correspondente función.

2 X X

FQB5.5.1 - Explica ou interpreta, mediante ilustracións ou a partir delas, ofundamento do funcionamento do motor de explosión.

1 X

FQB5.5.2 - Realiza un traballo sobre a importancia histórica do motor deexplosión e preséntao empregando as TIC.

1 X


FQB5.6.1 - Describe o proceso polo que distintas fontes de enerxía setransforman en enerxía eléctrica nas centrais eléctricas, así como osmétodos de transporte e almacenaxe desta.

4 X X

FQB5.6.1 - Utiliza o concepto da degradación da enerxía para relacionar aenerxía absorbida e o traballo realizado por unha máquina térmica.

1 X

FQB5.6.2 - Emprega simulacións virtuais interactivas para determinar adegradación da enerxía en diferentes máquinas, e expón os resultadosempregando as TIC.

1 X


1 Medio-baixo

2 medio

3 Medio-alto

4 alto


13. CIENCIAS APLICADAS Á ACTIVIDADE PROFESIONAL 4º ESO



CCL 7 8%

CMCCT 25 28%

CD 6 7%

CAA 18 20%

CSC 19 21%

CSIEE 13 14%

CCEC 1 1%

Total 91




CAAB1.1.1 CAAB1.1.1

CAAB1.2.1 CAAB1.2.1

CAAB1.3.1 CAAB1.3.1 CAAB1.3.1

CAAB1.4.1 CAAB1.4.1

CAAB1.5.1 CAAB1.5.1

CAAB1.6.1 CAAB1.6.1

CAAB1.7.1 CAAB1.7.1

CAAB1.8.1. CAAB1.8.1.

CAAB1.9.1. CAAB1.9.1. CAAB1.9.1.

CAAB1.10.1 CAAB1.10.1

CAAB1.11.1 CAAB1.11.1

CAAB2.1.1 CAAB2.1.1

CAAB2.2.1 CAAB2.2.1

CAAB2.2.1 CAAB2.2.2

CAAB2.3.1 CAAB2.3.1


CAAB2.5.1 CAAB2.5.1

CAAB2.6.1 CAAB2.6.1

CAAB2.7.1 CAAB2.7.1

CAAB2.8.1 CAAB2.8.1

CAAB2.9.1 CAAB2.9.1

CAAB2.10.1 CAAB2.10.1 CAAB2.10.1


CAAB2.11.1 CAAB2.11.1 CAAB2.11.1 CAAB2.11.1


CAAB3.1.1 CAAB3.1.1

CAAB3.2.1 CAAB3.2.1

CAAB3.2.2 CAAB3.2.2


CAAB3.3.2







CAAB4.5.2


plicarase o Decreto 86/2015, comezando polo bloque de contidos comúns, “A actividade científica”, que se traballarán tamén ólongo de todo o curso:

Avaliación UD Título Descrición Bloques contidos

1ª 1 O Laboratorio Organización do laboratorio: materiais e normasde seguridade e hixiene.

1

2 A medida Aplicación do método científico aos traballos de


laboratorio. Medidas de masa, volume,temperatura e tempo. Utilización de ferramentasTIC.

2ª

3 Técnicas experimentais nolaboratorio

Preparación de disolucións. Separación doscompoñentes dunha mestura. Detecciónbiomoléculas.

1,2,4 A ciencia na actividadeprofesional

Técnicas e procedementos de desinfección demateriais en distintos sectores. Aplicacións daciencia en diversas actividades profesionais.

5 A contaminación e o medioambiente

Contaminación e medio ambiente.

3ª

6 A xestión dos residuos e odesenvolvemento sostible

3,47 I+D+i investigación,

desenvolvemento einnovación

Concepto de investigación, desenvolvemento einnovación, e etapas do ciclo I+D+i.

8 Proxecto de investigación Proxecto de investigación: organización.Participación e colaboración respectuosa notraballo individual e en equipo. Presentación deconclusións.

Nº grupos Horas semanais1 3



Ciencias Aplicadas á Actividade Profesional. 4º de ESO


Bloque 1. Técnicas instrumentais básicas

a

b

f

B1.1. Organización do laboratorio: materiaise normas de seguridade e hixiene.

B1.1. Utilizar correctamente os materiais e osprodutos do laboratorio.

CAAB1.1.1. Determina o tipo de instrumental de laboratorionecesario segundo o tipo de traballo que vaia realizar.

CAA

CMCCT

1

a

b

f

m


B1.2. Cumprir e respectar as normas deseguridade e hixiene do laboratorio.

CAAB1.2.1. Recoñece e cumpre as normas de seguridade ehixiene que rexen nos traballos de laboratorio.

CSC

CMCCT

1

e

f

g

h

B1.2. Aplicación do método científico aostraballos de laboratorio.

B1.3. Utilización de ferramentas dastecnoloxías da información e dacomunicación para o traballo experimentaldo laboratorio.

B1.3. Contrastar algunhas hipóteses baseándosena experimentación, na compilación de datos ena análise de resultados.

CAAB1.3.1. Recolle e relaciona datos obtidos por diversosmedios, incluídas as tecnoloxías da información e dacomunicación, para transferir información de caráctercientífico.

CAA

CSIEE

CD

2

e

f

B1.4. Técnicas de experimentación enfísica, química, bioloxía e xeoloxía.

B1.4. Aplicar as técnicas e o instrumentalaxeitado para identificar magnitudes.

CAAB1.4.1. Determina e identifica medidas de volume, masaou temperatura utilizando ensaios de tipo físico ou químico.

CAA

CMCCT

2

e

f

g


B1.5. Preparar disolucións de diversa índole,utilizando estratexias prácticas.

CAAB1.5.1. Decide que tipo de estratexia práctica cómpreaplicar para a preparación dunha disolución concreta.

CMCCT

CAA

3

e

f

g


B1.6. Separar os compoñentes dunha mesturautilizando as técnicas instrumentais adecuadas.

CAAB1.6.1. Establece que tipo de técnicas de separación epurificación de substancias se debe utilizar nalgún casoconcreto.

CMCCT

CAA

3


e

f

g


B1.7. Predicir que tipo de biomoléculas estánpresentes en distintos tipos de alimentos.

CAAB1.7.1. Discrimina que tipos de alimentos conteñendiferentes biomoléculas.

CMCCT

CAA

3

e

f

g


B1.8. Determinar que técnicas habituais dedesinfección hai que utilizar segundo o uso quese faga do material instrumental.

CAAB1.8.1. Describe técnicas e determina o instrumentalaxeitado para os procesos cotiáns de desinfección.

CMCCT

CAA

4

e

f

g


B1.5.Técnicas e procedementos dedesinfección de materiais en distintossectores.

B1.9. Precisar as fases e os procedementoshabituais de desinfección de materiais de usocotián nos establecementos sanitarios, de imaxepersoal e de tratamentos de benestar, e nasindustrias e os locais relacionados co sectoralimentario e as súas aplicacións

CAAB1.9.1. Resolve acerca de medidas de desinfección demateriais de uso cotián en distintos tipos de industrias ou demedios profesionais.

CMCCT

CAA

CSIEE

4

e

f

g

B1.5. Técnicas e procedementos dedesinfección de materiais en distintossectores.

B1.10. Analizar os procedementos instrumentaisque se utilizan en diversas industrias como aalimentaria, a agraria, a farmacéutica, a sanitariae a de imaxe persoal, e outros sectores daindustria.

CAAB1.10.1. Relaciona procedementos instrumentais coasúa aplicación no campo industrial ou no de servizos.

CMCCT

CAA

4

e

f

l

ñ

B1.6. Análise da aplicación da ciencia encampos profesionais directamenterelacionadas con Galicia.

B1.11. Contrastar as posibles aplicaciónscientíficas nos campos profesionais directamenterelacionados co seu contorno.

CAAB1.11.1. Sinala aplicacións científicas con campos daactividade profesional do seu contorno.

CMCCT

CCEC

4

Bloque 2. Aplicacións da ciencia na conservación ambiental

f

g

B2.1. Contaminación: concepto e tipos. B2.1. Precisar en que consiste a contaminación,e categorizar e identificar os tipos máisrepresentativos.

CAAB2.1.1. Utiliza o concepto de contaminación aplicado acasos concretos.

CMCCT

CSC

5

f

g

B2.2. Contaminación atmosférica: orixe,tipos e efectos.

B2.2. Contrastar en que consisten os efectosambientais da contaminación atmosférica, tales

CAAB2.2.1. Discrimina os tipos de contaminación daatmosfera, a súa orixe e os seus efectos.

CMCCT

CSC

5


h

m

como a chuvia ácida, o efecto invernadoiro, adestrución da capa de ozono e o cambioclimático.

CAAB2.2.2. Categoriza, recoñece e distingue os efectosambientais da contaminación atmosférica máis coñecidos, comoa chuvia ácida, o efecto invernadoiro, a destrución da capade ozono ou o cambio global a nivel climático, e valora osseus efectos negativos para o equilibrio do planeta.

CMCCT

CSC

5

f

g

m

B2.3. Contaminación do solo. B2.3. Precisar os efectos contaminantes que sederivan da actividade industrial e agrícola,nomeadamente sobre o solo.

CAAB2.3.1. Relaciona os efectos contaminantes daactividade industrial e agrícola sobre o solo.

CMCCT

CSC

5

e

f

g

h

m

B2.4. Contaminación da auga.

B2.5. Calidade da auga: técnicas detratamento e depuración.

B2.4. Identificar os axentes contaminantes daauga, informar sobre o tratamento de depuracióndesta e compilar datos de observación eexperimentación para detectar contaminantesnela.

CAAB2.4.1. Discrimina e identifica os axentes contaminantesda auga, coñece o seu tratamento e deseña algún ensaiosinxelo de laboratorio para a súa detección.

CMCCT

CSIEE

CAA

CSC

5

e

f

g

h

m

B2.6. Contaminación nuclear.

B2.7. Análise sobre o uso da enerxíanuclear.

B2.7. Xestión dos residuos.

B2.5. Precisar en que consiste a contaminaciónnuclear, reflexionar sobre a xestión dos residuosnucleares e valorar criticamente a utilización daenerxía nuclear.

CAAB2.5.1. Establece en que consiste a contaminaciónnuclear, analiza a xestión dos residuos nucleares eargumenta sobre os factores a favor e en contra do uso daenerxía nuclear.

CMCCT

CSC

5

e

f

g

h

m

B2.6. Contaminación nuclear.

B2.7. Análise sobre o uso da enerxíanuclear.

B2.8. Xestión dos residuos.

B2.6. Identificar os efectos da radioactividadesobre o ambiente e a súa repercusión sobre ofuturo da humanidade.

CAAB2.6.1. Recoñece e distingue os efectos dacontaminación radioactiva sobre o ambiente e a vida enxeral.

CMCCT

CSC

5

e

f

h

m

B2.8. Xestión dos residuos. B2.7. Precisar e identificar as fasesprocedementais que interveñen no tratamento deresiduos e investiga sobre a súa recollida selectiva.

CAAB2.7.1. Determina os procesos de tratamento deresiduos e valora criticamente a súa recollida selectiva.

CMCCT

CSC

6


a

e

h

m

B2.8. Xestión dos residuos. B2.8. Contrastar argumentos a favor da recollidaselectiva de residuos e a súa repercusión a nivelfamiliar e social.

CAAB2.8.1. Argumenta os proles e os contras da recollida, dareciclaxe e da reutilización de residuos.

CMCCT

CSC

6

e

f

B2.9. Normas básicas e experimentaissobre química ambiental.

B2.9. Utilizar ensaios de laboratorio relacionadoscoa química ambiental, e coñecer o que é unhamedida de pH e o seu manexo para controlar oambiente.

CAAB2.9.1. Formula ensaios de laboratorio para coñeceraspectos relacionados coa conservación ambiental.

CMCCT

CSIEE

6

b

e

f

h

m

ñ

B2.10. Xestión do planeta edesenvolvemento sustentable.

B2.10. Analizar e contrastar opinións sobre oconcepto de desenvolvemento sustentable e assúas repercusións para o equilibrio ambiental.

CAAB2.10.1. Identifica e describe o concepto dedesenvolvemento sustentable, e enumera posibles soluciónsao problema da degradación ambiental.

CMCCT

CSC

CAA

6

a

b

d

e

g

m

ñ

o

B2.11. Importancia das campañas desensibilización sobre o ambiente. Aplicaciónno contorno máis próximo.

B2.11. Participar en campañas de sensibilización,a nivel do centro docente, sobre a necesidade decontrolar a utilización dos recursos enerxéticosou doutro tipo.

CAAB2.11.1. Aplica, xunto cos/coas compañeiros/as,medidas de control da utilización dos recursos, e implicaniso o propio centro docente.

CSC

CCL

CD

CAA

6

a

b

e

g

h

m

B2.11. Importancia das campañas desensibilización sobre o ambiente. Aplicaciónno contorno máis próximo.

B2.12. Deseñar estratexias para dar a coñeceraos/ás compañeiros/as e ás persoas próximas anecesidade de manter o ambiente.

CAAB2.12.1. Formula estratexias de sustentabilidade nocontorno do centro docente.

CSC

CCL

CD

CAA

6


ñ

o

Bloque 3. Investigación, desenvolvemento e innovación (I+D+i)

a

e

f

g

B3.1. Concepto de investigación,desenvolvemento e innovación, e etapas dociclo I+D+i.

B3.1. Analizar a incidencia da I+D+i na mellorada produtividade e no aumento dacompetitividade no marco globalizador actual.

CAAB3.1.1. Relaciona os conceptos de investigación,desenvolvemento e innovación. Contrasta as tres etapas dociclo I+D+i.

CSIEE

CSC

7

b

e

g

ñ

B3.2. Tipos de innovación. Importanciapara a sociedade.

B3.3. Papel das administracións e dosorganismos estatais e autonómicos nofomento da I+D+i.

B3.2. Investigar e argumentar acerca dos tiposde innovación en produtos ou en procesos, evalorar criticamente todas as achegas a eles porparte de organismos estatais ou autonómicos, ede organizacións de diversa índole.

CAAB3.2.1. Recoñece tipos de innovación de produtosbaseada na utilización de novos materiais, novastecnoloxías, etc., que xorden para dar resposta a novasnecesidades da sociedade.

CSIEE

CSC

7

CAAB3.2.2. Enumera os organismos e as administraciónsque fomentan a I+D+i a nivel estatal e autonómico.

CSIEE

CSC

7

b

e

f

g

ñ

B3.2. Tipos de innovación. Importanciapara a sociedade.

B3.4. Principias liñas de I+D+i actuais parao sector industrial.

B3.3. Compilar, analizar e discriminar informaciónsobre tipos de innovación en produtos eprocesos, a partir de exemplos de empresaspunteiras en innovación.

CAAB3.3.1. Precisa, analiza e argumenta como a innovación éou pode ser un factor de recuperación económica dun país.

CSIEE

CSC

CCL

7

CAAB3.3.2. Enumera algunhas liñas de I+D+i actuais paraas industrias químicas, farmacéuticas, alimentarias eenerxéticas.

CSIEE 7

b

e

f

g

B3.5. Utilización de ferramentas dastecnoloxías da información e dacomunicación no ciclo de investigación edesenvolvemento.

B3.4. Utilizar axeitadamente as tecnoloxías dainformación de da comunicación na procura, naselección e no proceso da informaciónencamiñadas á investigación ou ao estudo querelacione o coñecemento científico aplicado áactividade profesional.

CAAB3.4.1. Recoñece a importancia das tecnoloxías dainformación e da comunicación no ciclo de investigación edesenvolvemento.

CAA

CSIEE

CSC

CD

7

Bloque 4. Proxecto de investigación

b

c

B4.1. Método científico. Elaboración dehipóteses, e a súa comprobación e

B4.1. Planear, aplicar e integrar as destrezas eas habilidades propias do traballo científico.

CAAB4.1.1. Integra e aplica as destrezas propias dosmétodos da ciencia.

CAA

CMCCT

8


e

f

g

argumentación a partir da experimentaciónou a observación.

CSIEE

b

e

f

g

h

B4.1. Método científico. Elaboración dehipóteses, e a súa comprobación eargumentación a partir da experimentaciónou a observación.

B4.2. Elaborar hipóteses e contrastalas a travésda experimentación ou a observación e aargumentación.

CAAB4.2.1. Utiliza argumentos que xustifiquen as hipótesesque propón.

CAA

CCL

CMCCT

8

b

e

f

h

o

B4.2. Artigo científico. Fontes dedivulgación científica.

B4.3. Discriminar e decidir sobre as fontes deinformación e os métodos empregados para asúa obtención.

CAAB4.3.1. Utiliza fontes de información apoiándose nastecnoloxías da información e da comunicación, para aelaboración e a presentación das súas investigacións.

CAA

CCL

CMCCT

CD

8

a

b

c

d

g

B4.3. Proxecto de investigación:organización. Participación e colaboraciónrespectuosa no traballo individual e enequipo. Presentación de conclusións.

B4.4. Participar, valorar e respectar o traballoindividual e en grupo.

CAAB4.4.1. Participa, valora e respecta o traballo individuale en grupo.

CAA

CSC

CSIEE

8

a

b

d

e

g

h

o

B4.3. Proxecto de investigación:organización. Participación e colaboraciónrespectuosa no traballo individual e enequipo. Presentación de conclusións.

B4.5. Presentar e defender en público o proxectode investigación realizado.

CAAB4.5.1. Deseña pequenos traballos de investigaciónsobre un tema de interese científico-tecnolóxico ou relativo aanimais e/ou plantas, os ecosistemas do seu contorno ou aalimentación e a nutrición humanas, para a súa presentacióne defensa na aula.

CCL

CSIEE

CD

CMCCT

8

CAAB4.5.2. Expresa con precisión e coherencia asconclusións das súas investigacións, tanto verbalmentecomo por escrito.

CCL 8



A materia de Ciencias Aplicadas á Actividade Profesional pode ofrecer a oportunidade ao alumnado de aplicar, en cuestións prácticas, cotidianas e cercanas, os coñecementos adquiridos, como poden ser os de Química, Bioloxía ou Xeoloxía, ao longo dos cursos anteriores. É importante que, ao finalizar a ESO, os estudantes teñan adquirido coñecementos procedimentais na área científica, sobre todo en técnicas experimentais. Proporciona unha orientación xeral sobre os métodos prácticos da ciencia, as súas aplicacións á actividade profesional, os impactos medioambientais que coleva, así como operacións básicas de laboratorio relacionadas; aportará unha base moi importante para abordar en mellores condicións os estudos de formación profesional nas familias agraria, industrias alimentarias, química, sanidade, vidro e cerámica, etc.

A metodoloxía, polo tanto, será activa e participativa,cun carácter fundamentalmente práctico, potenciando a autonomía dos alumnos na toma de decisións, e aprender por sí mesmos, a busca selectiva de información e, finalmente, a aplicación do aprendido a novas situacións. Todo isto tendo en conta, ademais, as posibilidades que ofrecen as tecnoloxías da información e comunicación.

Esta metodoloxía permitirá ao alumnado familiarizarse coas técnicas propias das ciencias experimentais, manipulando os distintos materiais, instrumentos e reactivos propios dun laboratorio, para así ir coñecendo as técnicas instrumentais básicas e valorando aspectos como a seguridade, hixiene e o rigor no traballo científico.

Proponse un proceso de ensino-aprendizaxe que implica aprender a facer e aplicar Ciencia a través de la incorporación dunha aprendizaxe activa (mediante prácticas de laboratorio) na que o alumnado desenvolve un papel activo, autónomo e consciente no proceso de ensino-aprendizaxe e que incide na importancia do traballo regular.

Inclúense diversas tarefas de investigación nas que a aplicación dasTIC é de vital importancia.

Faise fincapé especial en poñer de manifesto as aplicacións e implicacións da ciencia no contexto da sociedade, a economía e a industria

O bloque 4 ten como obxectivo a realización de proxectos de investigación seguindo os métodos da ciencia aplicados a coñecementos adquiridos en cursos anteriores. Os/as estudantes deberán apoiarse nas tecnoloxías da información e da


comunicación para a elaboración e a presentación das súas investigacións, e ao mesmo tempo coidarán a expresión oral e escrita nas conclusións finais dos seus proxectos.

Ao ser unha materia con contidos tan variados, haberá momentos nos que a actividade do profesor ocupará máis tempo e noutros nos que o alumnado será o protagonista, en calquera caso, o profesor fará de guía das actividades, facendo unha dinámica de aula máis activa.


A atención ás diferencias individuais está contemplada na combinación de metodoloxía activa, coa diversidade de tarefas propostas; coa combinación de linguaxes e soportes.

Para poder traballar mellor as necesidades de cada alumno/a pódense preparar actividades sobre un mesmo contido de repaso, de reforzo e de ampliación variando o grao de dificultade.

A metodoloxía didáctica inclusiva, ten como un dos seus eixes principais ntroducir na aula unha dinámica na cal o alumno se sinta cómodo, comprometido co seu proceso de aprendizaxe, motivado e interesado. A aprendizaxe activa, así como a integración das TIC, desempeñan un papel clave á hora de lograr isto.


A avaliación terá carácter integral, continuo e regulador do progreso. A avaliación considerase como un elemento inseparable doproceso educativo, a través do cal o profesor recolle información de maneira permanente do proceso de ensinanza-aprendizaxe,atendendo ademais as singularidades de cada un deles.

No caso de determinadas competencias requírese a observación directa do desemprego do alumno, como ocorre na avaliación decertas habilidades manipulativas, actitudes ou valores (perseverancia, minuciosidade, etc.). E, en xeral, o grao no que un alumnoten desenvolvido as competencias podería ser determinado mediante procedmentos como a resolución de problemas, arealización de traballos e actividades prácticas, simulacións, investigacións e informes.


Xunto con estes instrumentos utilizaranse tamén probas escritas con diferentes formatos de preguntas.

A diversidade de tipos de contidos que ten a materia require para a súa avaliación unha diversidade de ferramentas

Como comnsecuencia da diversidade de tipos da materia supón que os instrumentos para materializar este proceso sexanvariados. Poderanse empregar os seguintes instrumentos de avaliación:

- Observación diaria na clase: asistencia e puntualidade, participación, actitude e destreza no laboratorio ...- Traballo realizado na clase- Corrección das tarefas propostas para casa.- Probas escritas de diferentes formas.- Observación do caderno de traballo.- Traballos escritos e presentacións e exposición oral dos mesmos.- Informe de actividades prácticas- Rúbricas (especialmente para avaliar as actividades précticas e as exposicións)- Calquera outra actividade de ensino-aprendizaxe que se poda considerar como orientadora e amosadora do traballo do

alumnado.

Toda a información recollida organizarase nunha ficha de observación, de xeito que facilite a avaliación formativa e sumativa e queleve a unha cualificación final.



Instrumento Tipo de cualificación Porcentaxe na cualificaciónProbas escritas Cuantitativa (0 -10) 60%Traballo diario Cualitativa (M,R,B,MB) 40%


Probas escritas: A nota de probas escritas, ata 6 puntos, será a media das probas realizadas durante a avaliación correspondentemultiplicada por 0,6 a non ser que o alumno non realizara algunha proba sen causa xustificada nese caso a avaliación seconsiderará suspensa.

Traballo diario: Ha de conseguirse unha nota mínima de R e a nota correspondente ao traballo diario formarase coas notas destesou outros items que reflictan o traballo diario realizado polo alumno (Isto non indica que todos eles teñan que valorarse sempre):

- Caderno de traballo.- Traballos escritos, presentacións e exposicións orais.- Informes de prácticas.- Traballo na casa (realización de actividades propostas).- Traballo na aula (realización de actividades propostas, respotas orais a preeguntas formuladas na clase...).- Traballo no laboratorio (cando haxa).- Actitude, interese e participación nas actividades desenvolvidas na clase.

As cualificacións numéricas das probas escritas suporán un 60% da nota da avaliación e o 40% restante obterase a partir dacualificación conseguida no traballo diario. O alumnado logrará a suficiencia nunha avaliación cando a media ponderada arribadescrita supere o 5. Unha cualificación de “cero” nalgún dos apartados anteriores, significará o suspenso da avaliación.

Probas obxectivas:




Os/as alumnos/as deberán traer, de ser necesario, calculadora ao exame e non estará permitido compartir a dun compañeiro.


A ausencia de explicacións na solución, ou unha explicación errada, repercutirá negativamente na súa valoración, podendochegar a ter unha puntuación de cero se só se aporta a solución numérica sen ningunha explicación. Reciprocamente, aínda que oresultado non sexa correcto, teranse en conta a presentación e desenvolvemento do problema.

A non comparecencia, non xustificada, a un exame cualificarase cun cero. No caso de non poder asistir a un exame por motivoxustificado, o profesor ou profesora poderá establecer outra data para facelo, ou determinar unha cualificación en función dosdatos que ten do alumno ata ese momento.


Segundo o momento do curso no que nos atopemos, e segundo o tipo de contidos que se traballen, os intrumentos de avaliaciónempregados poden ser diferentes, pero ao longo dun trimestre realizarase alomenos unha proba escrita, cuxa cualificación será o60 % da nota da avaliación, se se fixeran máis probas escritas, obterase o 60 % da media das ditas probas.

- O alumnado que suspenda algunha avaliación terá a posibilidade de recuperala mediante unha proba escrita que se realizará aoinicio da seguinte avaliación.

- A nota final calcularase realizando a media das tres avaliacións.

- Para aqueles alumnos que ao finalizar o curso teñan unha avaliación suspensa e a media das tres no lle dea para aprobar, 5,poderase realizar unha proba escrita para tratar de recuperar de novo a avaliación suspensa. O alumnado que tivera dúas ou astres avaliacións suènsas terá que presentarse na proba extraordinaria de setembro.








Probaescrita

Observaciónna aula

Traballoindividual

Traballo engrupo

Caderno declase

CAAB1.1.1. Determina o tipo de instrumental de laboratorio necesariosegundo o tipo de traballo que vaia realizar.

4 X X X

CAAB1.2.1. Recoñece e cumpre as normas de seguridade e hixiene querexen nos traballos de laboratorio.

4 X X X

CAAB1.3.1. Recolle e relaciona datos obtidos por diversos medios,incluídas as tecnoloxías da información e da comunicación, para transferirinformación de carácter científico.

1 X X

CAAB1.4.1. Determina e identifica medidas de volume, masa outemperatura utilizando ensaios de tipo físico ou químico.

4 X X X

CAAB1.5.1. Decide que tipo de estratexia práctica cómpre aplicar para apreparación dunha disolución concreta.

2 X X

CAAB1.6.1. Establece que tipo de técnicas de separación e purificación desubstancias se debe utilizar nalgún caso concreto.

3 X X

CAAB1.7.1. Discrimina que tipos de alimentos conteñen diferentesbiomoléculas.

1 X X

CAAB1.8.1. Describe técnicas e determina o instrumental axeitado para osprocesos cotiáns de desinfección.

3 X X

CAAB1.9.1. Resolve acerca de medidas de desinfección de materiais deuso cotián en distintos tipos de industrias ou de medios profesionais.

1 X

CAAB1.10.1. Relaciona procedementos instrumentais coa súa aplicaciónno campo industrial ou no de servizos.

2 X X


CAAB1.11.1. Sinala aplicacións científicas con campos da actividadeprofesional do seu contorno.

2 X X

CAAB2.1.1. Utiliza o concepto de contaminación aplicado a casosconcretos.

2 X X X

CAAB2.2.1. Discrimina os tipos de contaminación da atmosfera, a súa orixee os seus efectos.

1 X X X X

CAAB2.2.2. Categoriza, recoñece e distingue os efectos ambientais dacontaminación atmosférica máis coñecidos, como a chuvia ácida, o efectoinvernadoiro, a destrución da capa de ozono ou o cambio global a nivelclimático, e valora os seus efectos negativos para o equilibrio do planeta.

2 X X

CAAB2.3.1. Relaciona os efectos contaminantes da actividade industrial eagrícola sobre o solo.

3 X X X

CAAB2.4.1. Discrimina e identifica os axentes contaminantes da auga,coñece o seu tratamento e deseña algún ensaio sinxelo de laboratorio paraa súa detección.

4 X X X

CAAB2.5.1. Establece en que consiste a contaminación nuclear, analiza axestión dos residuos nucleares e argumenta sobre os factores a favor e encontra do uso da enerxía nuclear.

2 X X X

CAAB2.6.1. Recoñece e distingue os efectos da contaminación radioactivasobre o ambiente e a vida en xeral.

2 X X X

CAAB2.7.1. Determina os procesos de tratamento de residuos e valoracriticamente a súa recollida selectiva.

4 X X X

CAAB2.8.1. Argumenta os proles e os contras da recollida, da reciclaxe eda reutilización de residuos.

4 X X X

CAAB2.9.1. Formula ensaios de laboratorio para coñecer aspectosrelacionados coa conservación ambiental.

1 X


CAAB2.10.1. Identifica e describe o concepto de desenvolvementosustentable, e enumera posibles solucións ao problema da degradaciónambiental.

4 X X

CAAB2.11.1. Aplica, xunto cos/coas compañeiros/as, medidas de control dautilización dos recursos, e implica niso o propio centro docente.

1 X X

CAAB2.12.1. Formula estratexias de sustentabilidade no contorno do centrodocente.

1 X X

CAAB3.1.1. Relaciona os conceptos de investigación, desenvolvemento einnovación. Contrasta as tres etapas do ciclo I+D+i.

2 X

CAAB3.2.1. Recoñece tipos de innovación de produtos baseada nautilización de novos materiais, novas tecnoloxías, etc., que xorden para darresposta a novas necesidades da sociedade.

1 X

CAAB3.2.2. Enumera os organismos e as administracións que fomentan aI+D+i a nivel estatal e autonómico.

1 X X

CAAB3.3.1. Precisa, analiza e argumenta como a innovación é ou pode serun factor de recuperación económica dun país.

1 X X

CAAB3.3.2. Enumera algunhas liñas de I+D+i actuais para as industriasquímicas, farmacéuticas, alimentarias e enerxéticas.

2 X X

CAAB3.4.1. Recoñece a importancia das tecnoloxías da información e dacomunicación no ciclo de investigación e desenvolvemento.

4 X

CAAB4.1.1. Integra e aplica as destrezas propias dos métodos da ciencia. 2 X X

CAAB4.2.1. Utiliza argumentos que xustifiquen as hipóteses que propón. 3 X X

CAAB4.3.1. Utiliza fontes de información apoiándose nas tecnoloxías dainformación e da comunicación, para a elaboración e a presentación dassúas investigacións.

3 X


CAAB4.4.1. Participa, valora e respecta o traballo individual e en grupo. 2 X X

CAAB4.5.1. Deseña pequenos traballos de investigación sobre un tema deinterese científico-tecnolóxico ou relativo a animais e/ou plantas, osecosistemas do seu contorno ou a alimentación e a nutrición humanas,para a súa presentación e defensa na aula.

3 X X

CAAB4.5.2. Expresa con precisión e coherencia as conclusións das súasinvestigacións, tanto verbalmente como por escrito.

4 X


1 Medio-baixo

2 medio

3 Medio-alto

4 alto


14. FÍSICA E QUÍMICA 1º BACHARELATO


A continuación recóllese a concreción da relación dos estándares de aprendizaxe avaliables da materia que forman parte dosperfís competenciais. Na materia hai un total de 92 estándares e nesta táboa contabilízanse o número de veces que aparecen ascompetencias nos estándares, o que nos permite analizar o peso das competencias en relación aos estándares.

CCL 8 6%

CMCCT 92 74%

CD 5 4%

CAA 5 4%

CSC 5 4%

CSIEE 7 6%

CCEC 3 2%

Total 125



FQB1.1.1 FQB1.1.1

FQB1.1.2

FQB1.1.3


FQB1.1.4

FQB1.1.5 FQB1.1.5

FQB1.1.6 FQB1.1.6

FQB1.2.1

FQB1.2.2. FQB1.2.2

FQB1.3.1. FQB1.3.1

FQB2.1.1

FQB2.2.1

FQB2.2.2

FQB2.3.1

FQB2.3.2

FQB2.4.1

FQB2.5.1

FQB2.5.2

FQB2.6.1

FQB2.7.1

FQB3.1.1

FQB3.2.1

FQB3.2.2

FQB3.2.3

FQB3.2.4

FQB3.3.1

FQB3.4.1

FQB3.4.2


FQB3.4.3

FQB3.5.1

FQB4.1.1

FQB4.2.1

FQB4.3.1

FQB4.4.1

FQB4.5.1

FQB4.6.1

FQB4.6.2

FQB4.7.1

FQB4.7.2

FQB4.8.1. FQB4.8.1

FQB5.1.1

FQB5.2.1

FQB5.3.1

FQB5.4.1

FQB5.4.2

FQB5.5.1

FQB5.6.1 FQB5.6.1

FQB5.6.2

FQB6.1.1

FQB6.1.2

FQB6.2.1

FQB6.3.1


FQB6.3.2

FQB6.3.3

FQB6.4.1

FQB6.5.1

FQB6.6.1

FQB6.7.1

FQB6.8.1

FQB6.8.2

FQB6.8.3

FQB6.9.1 FQB6.9.1

FQB6.9.2

FQB6.9.3

FQB6.9.4

FQB6.9.5

FQB6.9.6


14.2. Unidades didácticas. Secuenciación e distribución temporal


1ª

0 A medida Magnitudes e unidades. Incerteza, erros. Representación gráfica

1

1 Identificación de sustancias Leis fundamentais. Medida da cantidade de sustancia. Fórmulas químicas, a súa determinación. Análise espectroscópica

2

2 Os gases Lei dos gases. Ecuación de estado dos gases ideais. Mesturas gasosas

2

3 Disolucións Disolución: concentración, solubilidade, propiedades coligativas

2

Anexo Formulación inorgánica Nomenclatura e formulación de compostos inorgánicos

2ª 4 Reaccións químicas Axuste de ecuacións químicas. Cálculos estequiométricos. A industria química

3

5 Termodinámica química Enerxía das reaccións químicas, intercambio nun proceso. Primeiro principio da termodinámica. Entalpía: cálculo e espontaneidade. Reaccións de combustión

4

6 Química do carbono O átomo de carbono. Formulación orgánica. Isomería. Reaccións de compostos orgánicos. Industria do petróleo.

5


Formas alotrópicas do carbono

3ª

7 O movemento Posición, velocidade e aceleración 6

8 Tipos de movemento MRU, Movementos con aceleración constante. Movementoparabólico. Movemento circular. MHS

6

9 As forzas Forzas a distancia e forzas de contacto. Equilibrio. Momento lineal e impulso. Conservación do momento lineal

7

10 Dinámica MHS, movemento circular. Cinemática e dinámica dos planetas.

7


Concreción de aprendizaxes imprescindibles non adquiridas no curso anterior

As aprendizaxes imprescindibles que no curso anterior formaron parte da adaptación da programación , e que serán revisadas no

presente curso, e de xeito presencial, para un maior afondamento nas mesmas, veñen recollidas nos estándares de aprendizaxe e

competencias imprescindibles que de seguido se refiren:

Estándares de aprendizaxe e competencias imprescindibles

Criterio de avaliación Estándar de aprendizaxe

B4.1. Xustificar o carácter relativo do movemento e a necesidade dun sistema de referencia e de vectores, para o describir adecuadamente, aplicando o anterior á representación de distintos tipos de desprazamento.

FQB4.1.1. Representa a traxectoria e os vectores de posición, desprazamento e velocidade en distintos tipos de movemento, utilizando un sistema de referencia.

B4.2. Distinguir os conceptos de velocidade media e velocidade instantánea, e xustificar a FQB4.2.1. Clasifica tipos de movementos en función da súa traxectoria e a súa velocidade


súa necesidade segundo o tipo de movemento

B4.3. Expresar correctamente as relacións matemáticas que existen entre as magnitudes que definen os movementos rectilíneos e circulares.

FQB4.4.1. Resolve problemas de movemento rectilíneo uniforme (MRU), rectilíneo uniformementeacelerado (MRUA) e circular uniforme (MCU), incluíndo movemento de graves, tendo en conta valores positivos e negativos das magnitudes, e expresar o resultado en unidades do Sistema Internacional

FQB4.4.2. Determina tempos e distancias de freada de vehículos.

FQB4.4.3. Argumenta a existencia do vector aceleración en calquera movemento curvilíneo e calcula o seu valor no caso do movemento circular uniforme.

B4.5. Elaborar e interpretar gráficas que relacionen as variables do movemento e relacionar os resultados obtidos coas ecuacións matemáticas que vinculan estas variables.

FQB4.5.1. Determina o valor da velocidade e a aceleración a partir de gráficas posición-tempo e velocidade-tempo en movementos rectilíneos.

B4.6. Recoñecer o papel das forzas como causa dos cambios na velocidade dos corpos e representalas vectorialmente.

FQB4.6.1. Identifica as forzas implicadas en fenómenos cotiáns nos que hai cambios na velocidade dun corpo.

FQB4.6.2. Representa vectorialmente o peso, a forza normal, a forza de rozamento e a forza centrípeta en casos de movementos rectilíneos e circulares.

B4.7. Utilizar o principio fundamental da dinámica na resolución de problemas nos que interveñen varias forzas.

FQB4.7.1. Identifica e representa as forzas que actúan sobre un corpo en movemento nun plano tanto horizontal como inclinado, calculando a forza resultante e a aceleración.

B4.8. Aplicar as leis de Newton para a interpretación de fenómenos cotiáns

FQB4.8.1. Interpreta fenómenos cotiáns en termos das leis de Newton.

FQB4.8.2. Deduce a primeira lei de Newton como consecuencia do enunciado da segunda lei.

FQB4.8.3. Representa e interpreta as forzas de acción e reacción en situacións de interacción entre obxectos.

Nos bloques correspondentes deste curso , serán tratadas as ditas apredizaxes como paso previo para unha mellor comprensión

das propias da materia de Física e Química de 1º bacharelato.


Física e Química. 1º de bacharelato

Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe Competencias clave Unidade Nº


d

e

g

i

l

m

B1.1. Estratexias necesariasna actividade científica.

B1.1. Recoñecer e utilizar as estratexiasbásicas da actividade científica: formularproblemas e emitir hipóteses, propormodelos, elaborar estratexias deresolución de problemas e deseñosexperimentais, analizar os resultados erealizar experiencias

FQB1.1.1. Aplica habilidades necesarias para ainvestigación científica: fai preguntas, identificaproblemas, recolle datos, realiza experiencias,deseña e argumenta estratexias de resolución deproblemas, utiliza modelos e leis, revisa o procesoe obtén conclusións.

CAA

CCL

CMCCT

CSIEE

Todas

FQB1.1.2. Resolve exercicios numéricos e expresa ovalor das magnitudes empregando a notacióncientífica, estima os erros absoluto e relativoasociados e contextualiza os resultados.

CAA

CMCCT

CSIEE

Todas

FQB1.1.3. Efectúa a análise dimensional dasecuacións que relacionan as magnitudes nunproceso físico ou químico.

CMCCT Todas

FQB1.1.4. Distingue magnitudes escalares evectoriais, e opera adecuadamente con elas.

CMCCT Todas

FQB1.1.5. Elabora e interpreta representaciónsgráficas de procesos físicos e químicos a partirdos datos obtidos en experiencias de laboratorioou virtuais, e relaciona os resultados obtidos coasecuacións que representan as leis e os principiossubxacentes.

CAA

CCL

CD

CMCCT

Todas




FQB1.1.6. A partir dun texto científico, extrae einterpreta a información, e argumenta con rigor eprecisión, utilizando a terminoloxía adecuada.

CAA

CCL

CMCCT

1

d

e

g

i

l

m

B1.2. Tecnoloxías dainformación e dacomunicación no traballocientífico.

B1.3. Proxecto deinvestigación.

B1.2. Utilizar e aplicar as tecnoloxías dainformación e da comunicación no estudodos fenómenos físicos e químicos.

FQB1.2.1. Emprega aplicacións virtuais interactivaspara simular experimentos físicos de difícilrealización no laboratorio.

CD

CMCCT

1

FQB1.2.2. Establece os elementos esenciais para odeseño, a elaboración e a defensa dun proxectode investigación, sobre un tema de actualidadecientífica, vinculado coa física ou a química,utilizando preferentemente as TIC.

CAA

CCL

CD

CMCCT

CSIEE

1

b

d

e

g

i

l

m

B1.1. Estratexias necesariasna actividade científica.

B1.3. Realizar en equipo tarefas propias dainvestigación científica.

FQB1.3.1. Realiza de xeito cooperativo oucolaborativo algunhas tarefas propias dainvestigación científica: procura de información,prácticas de laboratorio ou pequenos proxectos deinvestigación.

CAA

CCL

CD

CMCCT

CSC

CSIEE

Todas

Bloque 2. Aspectos cuantitativos da química

i B2.1. Revisión da teoríaatómica de Dalton.

B2.1. Explicar a teoría atómica de Dalton eas leis básicas asociadas ao seu

FQB2.1.1. Xustifica a teoría atómica de Dalton e adescontinuidade da materia a partir das leis

CMCCT 1




establecemento. fundamentais da química, e exemplifícao conreaccións.

i B2.2. Leis dos gases.Ecuación de estado dosgases ideais.

B2.2. Utilizar a ecuación de estado dosgases ideais para establecer relaciónsentre a presión, o volume e atemperatura.

FQB2.2.1. Determina as magnitudes que definen oestado dun gas aplicando a ecuación de estadodos gases ideais.

CMCCT 2

FQB2.2.2. Explica razoadamente a utilidade e aslimitacións da hipótese do gas ideal.

CMCCT 2

i B2.3. Determinación defórmulas empíricas emoleculares.

B2.3. Aplicar a ecuación dos gases ideaispara calcular masas moleculares edeterminar fórmulas moleculares.

FQB2.3.1. Determina presións totais e parciais dosgases dunha mestura, relacionando a presión totaldun sistema coa fracción molar e a ecuación deestado dos gases ideais.

CMCCT 2

FQB2.3.2. Relaciona a fórmula empírica e moleculardun composto coa súa composición centesimal,aplicando a ecuación de estado dos gases ideais.

CMCCT 1

i B2.4. Disolucións: formas deexpresar a concentración,preparación e propiedadescoligativas.

B2.4. Realizar os cálculos necesarios paraa preparación de disolucións dunhaconcentración dada, expresala encalquera das formas establecidas, e levara cabo a súa preparación.

FQB2.4.1.Expresa a concentración dunha disoluciónen g/L, mol/L, porcentaxe en peso e en volume;leva a cabo e describe o procedemento depreparación no laboratorio de disolucións dunhaconcentración determinada e realiza os cálculosnecesarios, tanto para o caso de solutos en estadosólido como a partir doutra de concentracióncoñecida.

CMCCT 3




i B2.4. Disolucións: formas deexpresar a concentración,preparación e propiedadescoligativas.

B2.5. Explicar a variación das propiedadescoligativas entre unha disolución e odisolvente puro, e comprobaloexperimentalmente.

FQB2.5.1. Experimenta e interpreta a variación dastemperaturas de fusión e ebulición dun líquido aoque se lle engade un soluto, relacionándoo conalgún proceso de interese no contorno.

CMCCT 3

FQB2.5.2. Utiliza o concepto de presión osmóticapara describir o paso de ións a través dunhamembrana semipermeable.

CMCCT 3

i B2.6. Métodos actuais paraa análise de substancias:espectroscopía eespectrometría.

B2.6. Utilizar os datos obtidos mediantetécnicas espectrométricas para calcularmasas atómicas.

FQB2.6.1. Calcula a masa atómica dun elemento apartir dos datos espectrométricos obtidos para osdiferentes isótopos deste.

CMCCT 1

i B2.6. Métodos actuais paraa análise de substancias:espectroscopía eespectrometría.

B2.7. Recoñecer a importancia dastécnicas espectroscópicas que permitena análise de substancias e as súasaplicacións para a detección destas encantidades moi pequenas de mostras.

FQB2.7.1. Describe as aplicacións daespectroscopía na identificación de elementos ecompostos.

CMCCT 1

Bloque 3. Reaccións químicas

i B3.1. Estequiometría dasreaccións. Reactivolimitante e rendementodunha reacción.

B3.1. Formular e nomear correctamente assubstancias que interveñen nunhareacción química dada, e levar a cabo nolaboratorio reaccións químicas sinxelas.

FQB3.1.1. Escribe e axusta e realiza ecuaciónsquímicas sinxelas de distinto tipo (neutralización,oxidación, síntese) e de interese bioquímico ouindustrial.

CMCCT

CSIEE

4




i B3.1. Estequiometría dasreaccións. Reactivolimitante e rendementodunha reacción.

B3.2. Interpretar as reaccións químicas eresolver problemas nos que interveñanreactivos limitantes e reactivos impuros,e cuxo rendemento non sexa completo.

FQB3.2.1. Interpreta unha ecuación química entermos de cantidade de materia, masa, número departículas ou volume, para realizar cálculosestequiométricos nela.

CMCCT 4

FQB3.2.2. Realiza os cálculos estequiométricosaplicando a lei de conservación da masa adistintas reaccións.

CMCCT 4,5

FQB3.2.3. Efectúa cálculos estequiométricos nosque interveñan compostos en estado sólido,líquido ou gasoso, ou en disolución en presenzadun reactivo limitante ou un reactivo impuro.

CMCCT 4

FQB3.2.4. Aplica o rendemento dunha reacción narealización de cálculos estequiométricos.

CMCCT 4

i B3.3. Química e industria. B3.3. Identificar as reaccións químicasimplicadas na obtención de compostosinorgánicos relacionados con procesosindustriais.

FQB3.3.1. Describe o proceso de obtención deprodutos inorgánicos de alto valor engadido,analizando o seu interese industrial.

CMCCT 4

i B3.3. Química e industria. B3.4. Identificar os procesos básicos dasiderurxia e as aplicacións dos produtosresultantes.

FQB3.4.1. Explica os procesos que teñen lugar nunalto forno, e escribe e xustifica as reacciónsquímicas que se producen nel.

CMCCT 4

FQB3.4.2. Argumenta a necesidade de transformar oferro de fundición en aceiro, distinguindo entreambos os produtos segundo a porcentaxe decarbono que conteñan.

CMCCT 4




FQB3.4.3. Relaciona a composición dos tipos deaceiro coas súas aplicacións.

CMCCT 4

a

e

i

p

B3.3. Química e industria. B3.5. Valorar a importancia da investigacióncientífica no desenvolvemento de novosmateriais con aplicacións que melloren acalidade de vida.

FQB3.5.1. Analiza a importancia e a necesidade dainvestigación científica aplicada aodesenvolvemento de novos materiais, e a súarepercusión na calidade de vida, a partir de fontesde información científica.

CCEC

CMCCT

CSC

4

Bloque 4. Transformacións enerxéticas e espontaneidade das reaccións químicas

i B4.1. Sistemastermodinámicos.

B4.1. Interpretar o primeiro principio datermodinámica como o principio deconservación da enerxía en sistemas nosque se producen intercambios de calor etraballo.

FQB4.1.1. Relaciona a variación da enerxía internanun proceso termodinámico coa calor absorbidaou desprendida e o traballo realizado no proceso.

CMCCT 5

i B4.2. Primeiro principio datermodinámica. Enerxíainterna.

B4.2. Recoñecer a unidade da calor noSistema Internacional e o seuequivalente mecánico.

FQB4.2.1. Explica razoadamente o procedementopara determinar o equivalente mecánico da calortomando como referente aplicacións virtuaisinteractivas asociadas ao experimento de Joule.

CMCCT 5

i B4.3. Entalpía. Ecuaciónstermoquímicas.

B4.3. Interpretar ecuacións termoquímicase distinguir entre reaccións endotérmicase exotérmicas.

FQB4.3.1. Expresa as reaccións mediante ecuaciónstermoquímicas debuxando e interpretando osdiagramas entálpicos asociados.

CMCCT 5

i B4.4. Lei de Hess. B4.4. Describir as posibles formas decalcular a entalpía dunha reacciónquímica.

FQB4.4.1. Calcula a variación de entalpía dunhareacción aplicando a lei de Hess, coñecendo asentalpías de formación ou as enerxías de ligazón

CMCCT 5




asociadas a unha transformación química dada, einterpreta o seu signo.

i B4.5. Segundo principio datermodinámica. Entropía.

B4.5. Dar resposta a cuestións conceptuaissinxelas sobre o segundo principio datermodinámica en relación aos procesosespontáneos.

FQB4.5.1. Predí a variación de entropía nunhareacción química dependendo da molecularidade edo estado dos compostos que interveñen.

CMCCT 5

i B4.6. Factores queinterveñen naespontaneidade dunhareacción química. Enerxíade Gibbs.

B4.6. Predicir, de forma cualitativa ecuantitativa, a espontaneidade dunproceso químico en determinadascondicións a partir da enerxía de Gibbs.

FQB4.6.1. Identifica a enerxía de Gibbs coamagnitude que informa sobre a espontaneidadedunha reacción química.

CMCCT 5

FQB4.6.2. Xustifica a espontaneidade dunhareacción química en función dos factoresentálpicos, antrópicos e da temperatura.

CMCCT 5

i B4.6. Factores queinterveñen naespontaneidade dunhareacción química. Enerxíade Gibbs.

B4.7. Distinguir os procesos reversibles eirreversibles, e a súa relación coaentropía e o segundo principio datermodinámica.

FQB4.7.1. Expón situacións reais ou figuradas enque se poña de manifesto o segundo principio datermodinámica, asociando o concepto de entropíacoa irreversibilidade dun proceso.

CMCCT 5

FQB4.7.2. Relaciona o concepto de entropía coaespontaneidade dos procesos irreversibles.

CMCCT 5

a

e

g

h

i

B4.7. Consecuencias sociaise ambientais dasreaccións químicas decombustión.

B4.8. Analizar a influencia das reaccións decombustión a nivel social, industrial eambiental, e as súas aplicacións.

FQB4.8.1. Analiza as consecuencias do uso decombustibles fósiles, relacionando as emisións deCO2 co seu efecto na calidade de vida, o efectoinvernadoiro, o quecemento global, a redución dosrecursos naturais e outros, a partir de distintasfontes de información, e propón actitudessustentables para reducir estes efectos.

CCL

CMCCT

CSC

CSIEE

5




l

Bloque 5. Química do carbono

i B5.1. Enlaces do átomo decarbono.

B5.2. Compostos decarbono: hidrocarburos.

B5.3. Formulación enomenclatura IUPAC doscompostos do carbono.

B5.1. Recoñecer hidrocarburos saturados einsaturados e aromáticos, relacionándooscon compostos de interese biolóxico eindustrial.

FQB5.1.1. Formula e nomea segundo as normas daIUPAC hidrocarburos de cadea aberta e pechada,e derivados aromáticos.

CMCCT 6

i B5.3. Formulación enomenclatura IUPAC doscompostos do carbono.

B5.4. Compostos decarbono nitroxenados eosixenados.

B5.2. Identificar compostos orgánicos queconteñan funcións osixenadas enitroxenadas.

FQB5.2.1. Formula e nomea segundo as normas daIUPAC compostos orgánicos sinxelos cunhafunción osixenada ou nitroxenada.

CMCCT 6

i B5.5. Isomería estrutural. B5.3. Representar os tipos de isomería. FQB5.3.1. Representa os isómeros dun compostoorgánico.

CMCCT 6

i B5.6. Petróleo e novosmateriais.

B5.4. Explicar os fundamentos químicosrelacionados coa industria do petróleo edo gas natural.

FQB5.4.1. Describe o proceso de obtención do gasnatural e dos derivados do petróleo a nivelindustrial, e a súa repercusión ambiental.

CMCCT

CSC

6

FQB5.4.2. Explica a utilidade das fraccións dopetróleo.

CMCCT 6




i

e

B5.7. Aplicacións epropiedades doscompostos do carbono.

B5.5. Diferenciar as estruturas quepresenta o carbono no grafito, nodiamante, no grafeno, no fullereno e nosnanotubos, e relacionalo coas súasaplicacións.

FQB5.5.1. Identifica as formas alotrópicas docarbono relacionándoas coas propiedadesfisicoquímicas e as súas posibles aplicacións.

CMCCT 6

a

d

e

h

i

l

B5.7. Aplicacións epropiedades doscompostos do carbono.

B5.6. Valorar o papel da química docarbono nas nosas vidas e recoñecer anecesidade de adoptar actitudes emedidas ambientalmente sustentables.

FQB5.6.1. A partir dunha fonte de información,elabora un informe no que se analice e xustifique aimportancia da química do carbono e a súaincidencia na calidade de vida

CCL

CMCCT

CSC

6

FQB5.6.2. Relaciona as reaccións de condensacióne combustión con procesos que ocorren a nivelbiolóxico.

CMCCT 6

Bloque 6. Cinemática

i

h

B6.1. Sistemas de referenciainerciais. Principio derelatividade de Galileo.

B6.1. Distinguir entre sistemas dereferencia inerciais e non inerciais.

FQB6.1.1. Analiza o movemento dun corpo ensituacións cotiás razoando se o sistema dereferencia elixido é inercial ou non inercial.

CMCCT 7

FQB6.1.2. Xustifica a viabilidade dun experimentoque distinga se un sistema de referencia se achaen repouso ou se move con velocidade constante.

CMCCT 7

i B6.1. Sistemas de referenciainerciais. Principio derelatividade de Galileo.

B6.2. Representar graficamente asmagnitudes vectoriais que describen omovementos nun sistema de referenciaadecuado.

FQB6.2.1. Describe o movemento dun corpo a partirdos seus vectores de posición, velocidade eaceleración nun sistema de referencia dado.

CMCCT 7,8




i B6.2. Movementos rectilíneoe circular.

B6.3. Recoñecer as ecuacións dosmovementos rectilíneo e circular, eaplicalas a situacións concretas.

FQB6.3.1. Obtén as ecuacións que describen avelocidade e a aceleración dun corpo a partir daexpresión do vector de posición en función dotempo.

CMCCT 7

FQB6.3.2. Resolve exercicios prácticos decinemática en dúas dimensións (movemento duncorpo nun plano) aplicando as ecuacións dosmovementos rectilíneo uniforme (MRU) emovemento rectilíneo uniformemente acelerado(MRUA).

CMCCT 8

FQB6.3.3. Realiza e describe experiencias quepermitan analizar os movementos rectilíneo oucircular, e determina as magnitudes involucradas.

CMCCT 8


B6.4. Interpretar representacións gráficasdos movementos rectilíneo e circular.

FQB6.4.1. Interpreta as gráficas que relacionan asvariables implicadas nos movementos MRU,MRUA e circular uniforme (MCU) aplicando asecuacións adecuadas para obter os valores doespazo percorrido, a velocidade e a aceleración.

CMCCT 8


B6.5. Determinar velocidades eaceleracións instantáneas a partir daexpresión do vector de posición enfunción do tempo.

FQB6.5.1. Formulado un suposto, identifica o tipo ouos tipos de movementos implicados, e aplica asecuacións da cinemática para realizar prediciónsacerca da posición e a velocidade do móbil.

CMCCT 8

i B6.3. Movemento circularuniformemente acelerado.

B6.6. Describir o movemento circularuniformemente acelerado e expresar aaceleración en función das súascompoñentes intrínsecas.

FQB6.6.1. Identifica as compoñentes intrínsecas daaceleración en casos prácticos e aplica asecuacións que permiten determinar o seu valor.

CMCCT 8




i B6.3. Movemento circularuniformemente acelerado.

B6.7. Relacionar nun movemento circularas magnitudes angulares coas lineais.

FQB6.7.1. Relaciona as magnitudes lineais eangulares para un móbil que describe unhatraxectoria circular, establecendo as ecuaciónscorrespondentes.

CMCCT 8

g

i

B6.4. Composición dosmovementos rectilíneouniforme e rectilíneouniformemente acelerado.

B6.8. Identificar o movemento non circulardun móbil nun plano como a composiciónde dous movementos unidimensionaisrectilíneo uniforme (MRU) e/ou rectilíneouniformemente acelerado (MRUA).

FQB6.8.1. Recoñece movementos compostos,establece as ecuacións que os describen, ecalcula o valor de magnitudes tales como alcancee altura máxima, así como valores instantáneos deposición, velocidade e aceleración.

CMCCT 8

FQB6.8.2. Resolve problemas relativos ácomposición de movementos descompoñéndoosen dous movementos rectilíneos.

CMCCT 8

FQB6.8.3. Emprega simulacións virtuais interactivaspara resolver supostos prácticos reais,determinando condicións iniciais, traxectorias epuntos de encontro dos corpos implicados.

CD

CMCCT

8

i B6.5. Descrición domovemento harmónicosimple (MHS).

B6.9. Interpretar o significado físico dosparámetros que describen o movementoharmónico simple (MHS) e asocialo aomovemento dun corpo que oscile.

FQB6.9.1. Deseña, realiza e describe experienciasque poñan de manifesto o movemento harmónicosimple (MHS) e determina as magnitudesinvolucradas.

CCL

CMCCT

CSIEE

8

FQB6.9.2. Interpreta o significado físico dosparámetros que aparecen na ecuación domovemento harmónico simple.

CMCCT 8




FQB6.9.3. Predí a posición dun oscilador harmónicosimple coñecendo a amplitude, a frecuencia, operíodo e a fase inicial.

CMCCT 8

FQB6.9.4. Obtén a posición, velocidade eaceleración nun movemento harmónico simpleaplicando as ecuacións que o describen.

CMCCT 8

FQB6.9.5. Analiza o comportamento da velocidade eda aceleración dun movemento harmónico simpleen función da elongación.

CMCCT 8

FQB6.9.6. Representa graficamente a posición, avelocidade e a aceleración do movementoharmónico simple (MHS) en función do tempo,comprobando a súa periodicidade.

CMCCT 8

Bloque 7. Dinámica

i B7.1. A forza comointeracción.

B7.2. Leis de Newton.

B7.1. Identificar todas as forzas que actúansobre un corpo.

FQB7.1.1. Representa todas as forzas que actúansobre un corpo, obtendo a resultante e extraendoconsecuencias sobre o seu estado de movemento.

CMCCT 9,10

FQB7.1.2. Debuxa o diagrama de forzas dun corposituado no interior dun ascensor en diferentessituacións de movemento, calculando a súaaceleración a partir das leis da dinámica.

CMCCT 9,10

i B7.2. Leis de Newton. B7.2. Resolver situacións desde un puntode vista dinámico que involucran planos

FQB7.2.1. Calcula o módulo do momento dunhaforza en casos prácticos sinxelos.

CMCCT 9




B7.3. Forzas de contacto.Dinámica de corposligados.

inclinados e/ou poleas. FQB7.2.2. Resolve supostos nos que aparezanforzas de rozamento en planos horizontais ouinclinados, aplicando as leis de Newton.

CMCCT 10

FQB7.2.3. Relaciona o movemento de varios corposunidos mediante cordas tensas e poleas coasforzas que actúan sobre cada corpo.

CMCCT 10

i B7.4. Forzas elásticas.Dinámica do MHS.

B7.3. Recoñecer as forzas elásticas ensituacións cotiás e describir os seusefectos.

FQB7.3.1. Determina experimentalmente a constanteelástica dun resorte aplicando a lei de Hooke ecalcula a frecuencia coa que oscila unha masacoñecida unida a un extremo do citado resorte.

CMCCT 10

FQB7.3.2. Demostra que a aceleración dunmovemento harmónico simple (MHS) éproporcional ao desprazamento empregando aecuación fundamental da dinámica.

CMCCT 10

FQB7.3.3. Estima o valor da gravidade facendo unestudo do movemento do péndulo simple.

CMCCT 10

i B7.5. Sistema de dúaspartículas.

B7.6. Conservación domomento lineal e impulsomecánico.

B7.4. Aplicar o principio de conservación domomento lineal a sistemas de douscorpos e predicir o movemento destes apartir das condicións iniciais.

FQB7.4.1. Establece a relación entre impulsomecánico e momento lineal aplicando a segundalei de Newton.

CMCCT 9

FQB7.4.2. Explica o movemento de dous corpos encasos prácticos como colisións e sistemas depropulsión mediante o principio de conservacióndo momento lineal.

CMCCT 9

i B7.7. Dinámica do B7.5. Xustificar a necesidade de que FQB7.5.1. Aplica o concepto de forza centrípeta para CMCCT 10




movemento circularuniforme.

existan forzas para que se produza unmovemento circular.

resolver e interpretar casos de móbiles en curvas een traxectorias circulares.

i B7.8. Leis de Kepler. B7.6. Contextualizar as leis de Kepler noestudo do movemento planetario.

FQB7.6.1. Comproba as leis de Kepler a partir detáboas de datos astronómicos correspondentes aomovemento dalgúns planetas.

CMCCT 10

FQB7.6.2. Describe o movemento orbital dosplanetas do Sistema Solar aplicando as leis deKepler e extrae conclusións acerca do períodoorbital destes.

CCEC

CMCCT

10

i B7.9. Forzas centrais.Momento dunha forza emomento angular.Conservación do momentoangular.

B7.7. Asociar o movemento orbital coaactuación de forzas centrais e aconservación do momento angular.

FQB7.7.1. Aplica a lei de conservación do momentoangular ao movemento elíptico dos planetas,relacionando valores do raio orbital e davelocidade en diferentes puntos da órbita.

CMCCT 10

FQB7.7.2. Utiliza a lei fundamental da dinámica paraexplicar o movemento orbital de corpos comosatélites, planetas e galaxias, relacionando o raio ea velocidade orbital coa masa do corpo central.

CMCCT 10

i B7.10. Lei de gravitaciónuniversal.

B7.8. Determinar e aplicar a lei degravitación universal á estimación dopeso dos corpos e á interacción entrecorpos celestes, tendo en conta o seucarácter vectorial.

FQB7.8.1. Expresa a forza da atracción gravitatoriaentre dous corpos calquera, coñecidas asvariables das que depende, establecendo comoinciden os cambios nestas sobre aquela.

CMCCT 10

FQB7.8.2. Compara o valor da atracción gravitatoriada Terra sobre un corpo na súa superficie coaacción de corpos afastados sobre o mesmo corpo.

CMCCT 10




i B7.11. Interacciónelectrostática: lei deCoulomb.

B7.9. Enunciar a lei de Coulomb ecaracterizar a interacción entre dúascargas eléctricas puntuais.

FQB7.9.1. Compara a lei de Newton da gravitaciónuniversal e a de Coulomb, e establece diferenzase semellanzas entre elas.

CCEC

CMCCT

10

FQB7.9.2. Acha a forza neta que un conxunto decargas exerce sobre unha carga problemautilizando a lei de Coulomb.

CMCCT 10

i B7.10. Lei de gravitaciónuniversal.

B7.11. Interacciónelectrostática: lei deCoulomb.

B7.10. Valorar as diferenzas e assemellanzas entre a interacción eléctricae a gravitatoria.

FQB7.10.1. Determina as forzas electrostática egravitatoria entre dúas partículas de carga e masacoñecidas e compara os valores obtidos,extrapolando conclusións ao caso dos electróns eo núcleo dun átomo.

CMCCT 10

Bloque 8. Enerxía

i B8.1. Enerxía mecánica etraballo.

B8.2. Teorema das forzasvivas.

B8.1. Establecer a lei de conservación daenerxía mecánica e aplicala á resoluciónde casos prácticos.

FQB8.1.1. Aplica o principio de conservación daenerxía para resolver problemas mecánicos,determinando valores de velocidade e posición,así como de enerxía cinética e potencial.

CMCCT 11

FQB8.1.2. Relaciona o traballo que realiza unhaforza sobre un corpo coa variación da súa enerxíacinética, e determina algunha das magnitudesimplicadas.

CMCCT 11

i B8.3. Sistemasconservativos.

B8.2. Recoñecer sistemas conservativoscomo aqueles para os que é posibleasociar unha enerxía potencial erepresentar a relación entre traballo eenerxía.

FQB8.2.1. Clasifica en conservativas e nonconservativas, as forzas que interveñen nunsuposto teórico xustificando as transformaciónsenerxéticas que se producen e a súa relación cotraballo.

CMCCT 11




i B8.4. Enerxía cinética epotencial do movementoharmónico simple.

B8.3. Describir as transformaciónsenerxéticas que teñen lugar nunoscilador harmónico.

FQB8.3.1. Estima a enerxía almacenada nun resorteen función da elongación, coñecida a súaconstante elástica.

CMCCT 12

FQB8.3.2. Calcula as enerxías cinética, potencial emecánica dun oscilador harmónico aplicando oprincipio de conservación da enerxía e realiza arepresentación gráfica correspondente.

CMCCT 12

i B8.5. Diferenza de potencialeléctrico.

B8.4. Vincular a diferenza de potencialeléctrico co traballo necesario paratransportar unha carga entre dous puntosdun campo eléctrico e coñecer a súaunidade no Sistema Internacional.

FQB8.4.1. Asocia o traballo necesario para trasladarunha carga entre dous puntos dun campo eléctricocoa diferenza de potencial existente entre elespermitindo a determinación da enerxía implicadano proceso.

CMCCT 12


As alumnas e os alumnos que chegan ao bacharelato recibiron ensinanza de Física e Química durante os cursos da ensinanza obrigatoria, polo tanto, posúen un coñecemento da materia no marco dunha ensinanza activa e dunha aprendizaxe significativa.

O Bacharelato deberá ofrecerlles os contidos, as estratexias e as motivacións para que perfeccionen o coñecemento, o interese, a aplicación da física e da química e para que continúen de forma autónoma este perfeccionamento.

A metodoloxía ha ir encamiñada a que a alumna e o alumno sexan quen de aprender por si mesmos e aplicar os métodos apropiados de investigación, tratando de que lle faga ver a conexión dos aspectos teóricos coas aplicacións que se lle poden dar na sociedade.Partindo dos principios da aprendizaxe significativa, pódense adoptar as seguintes estratexias didácticas:


Conectar os novos contidos cos coñecementos anteriores, polo que é conveniente unha avaliación inicial antes de cada tema. Establecer relacións cos contidos que sexan comúns doutras materias. Establecer relacións entre os contidos da materia e a realidade en que poden ser aplicados, favorecendo unha ensinanza

práctica. Realizar unha metodoloxía activa na que as alumnas e os alumnos sexan os verdadeiros protagonistas da aprendizaxe. Favorecer os hábitos de estudio e técnicas de traballo intelectual. Realizar experiencias en grupos para que constrúan teorías ou comproben expresións. Ter en conta os intereses, demandas, necesidades e expectativas das alumnas e alumnos para lograr unha ensinanza máis

motivadora. Darse conta dos diferentes ritmos de aprendizaxe do alumnado, así como os seus distintos intereses e motivacións. Avaliar o proceso educativo en todos os seus aspectos para coñecer os cambios que poderían ser convenientes.

En cada tema iníciase o desenvolvemento teórico da materia partindo de niveis de complexidade baixa, que permitan adaptarse aos niveis de coñecementos previos das alumnas e alumnos. Deste modo, partindo do que xa saben, o alumnado poderá construírnovas aprendizaxes que conectarán coas que xa ten, ampliando os coñecementos en cantidade e calidade (aprendizaxe significativa).Como aplicación das ideas e conceptos tratados ao longo de cada tema, se lle facilitan unha serie de "exercicios resoltos" que permitan servir de guía e axuda á aprendizaxe do alumnado e ser, ao mesmo tempo, un elemento motivador. Os exercicios que se propoñen en cada tema levan indicada a solución para facilitar o traballo autónomo por parte das alumnas e alumnos.Considérase imprescindíble que o alumnado traballe diariamente e de forma individual as tarefas desenvoltas e propostas na clasepara que desta forma siga , sen problema, o desenvolvemento da materia e adquira o coñecemento e a comprensión da mesma con solidez, ademais de formar un hábito de traballo. Desta forma as alumnas e os alumnos aprenderán física e química en vez dunha serie de conceptos e resultados de xeito simplemente mecánico e memorístico.



O nivel do alumnado de primeiro de Bacharelato suponse que non ha ser homoxéneo; ademais, tamén presentan necesidades educativas aquelas alumnas ou alumnos que, polas súas características físicas, sensoriais ou outras, non poden seguir da mesma forma o currículo da etapa (discapacidades motoras, sensoriais etc.). O tratamento que se concede á atención á diversidade na etapa do bacharelato presenta unhas características diferentes que o concedido na Educación Secundaria Obrigatoria. Neste nivel educativo, a diversidade debe ser entendida como a necesidade de atender adaptacións de acceso, medidas concretas de materialetc., sen chegar, en ningún caso, a tomar medidas curriculares significativas.

O profesorado ha favorecer que todas as alumnas e alumnos progresen no proceso de ensinanza-aprendizaxe ao ritmo apropiado.Con este fin poderá facer uso continuo de actividades de diferente complexidade para facilitar a adecuación do alumnado ao nivel correspondente. A inclusión de exemplos, cuestións e exercicios resoltos de dificultade variada pode servir para adquirir técnicas de resolución complicadas a aquelas alumnas e alumnos cunha formación máis deficiente. Tamén pode ser interesante a elaboración de materiais de forma diversa para a súa exposición, así como o uso de medios audiovisuais, tendo en conta alumnas ou alumnos con necesidades educativas, como son auditivas, motoras, visuais...Outras medidas propostas para a atención á diversidade son: o reforzo educativo e as adaptacións curriculares.O reforzo educativo é unha medida ordinaria de atención á diversidade que afecta a elementos non prescritos do currículo, é dicir, á secuencia de contidos, ás formas e instrumentos de avaliación, á organización da aula etc. Estas medidas de reforzo serán elaboradas e levadas a cabo no contexto escolar polo profesorado que imparte a materia, non se necesita autorización para realizalas e os destinatarios serán aquelas alumnas e alumnos que coa modificación deses elementos non prescritos do currículo poden seguir o proceso ordinario de ensinanza-aprendizaxe.As adaptacións curriculares son modificacións que afectan a elementos prescritos do currículo: obxectivos, contidos e criterios de avaliación. Estas adaptacións teñen como destinatarios as alumnas e os alumnos superdotados e os que teñen dificultades graves de visión, audición ou motricidade. A realización destas adaptacións faraas a profesora ou profesor que imparta a materia coa colaboración do departamento e os profesionais de orientación psicopedagóxica. Necesítase a orientación da inspección educativae terá a duración mínima de un curso.



A avaliación débese traballar en paralelo cos demais elementos do currículo (obxectivos, contidos, metodoloxía, ...) e a súa finalidade é ir comprobando o desenvolvemento do proceso educativo, detectando logros e acertos, así como dificultades e lagoas que van aparecendo, ben para reforzalos ou para introducir as modificacións e adaptacións precisas ás necesidades de cada alumna ou alumno. Neste sentido a avaliación é un proceso continuo que non debe reducirse a momentos illados ou puntuais, nin confundirse cos rendementos finais.

1. OBSERVACIÓN DO TRABALLO DIARIO DO ALUMNADOO profesor ou profesora estará atento ás dificultades, erros, progresos do traballo de cada alumna ou alumno tendo en conta a súaasistencia e puntualidade, a súa actitude, os controis periódicos que se farán etc.2. PROBAS ESCRITASSon as que, tras as observacións anteriores, nos dan o balance final de adquisición de conceptos e procedementos. Teñen a importancia de que a alumna ou o alumno alcance un estudio globalizado dunha parte da materia.1. Todas as probas constarán dunha serie de problemas ou exercicios numéricos e prácticos e de cuestións teóricas.2. Valorarase fundamentalmente que o alumnado comprenda os conceptos físicos ou químicos ligados ás cuestións ou problemas, manexándoos correctamente.3. Os erros graves de concepto levarán a anular o apartado correspondente.4. Os parágrafos/apartados que esixen a solución dun apartado anterior cualificaranse independentemente do resultado do devandito apartado.5. Un resultado erróneo pero cun razoamento correcto valorarase.6. A utilización dunha ecuación incorrecta poderá ser puntuado cun o no apartado.

A cualificación final por avaliacións obterase do seguinte xeito:

Observación directa: que recolle o rendemento xeral, progresos, actividades, interese polo traballo, participación na clase, hábitos de traballo, habilidades e destrezas no traballo experimental e traballos relacionados coas prácticas de laboratorio, correspondendo en total o 10% da nota final , é dicir, ata un máximo de 1 puntoProgramación Didáctica Física e Química-Curso 19/20 IES Eduardo Pondal 174

Probas escritas obxectivas, realizaránse un mínimo de dúas por avaliación.A porcentaxe das probas escritas na nota final será do 90% da nota , é dicir, ata un máximo de 9 puntos• Ao longo dun trimestre realizaranse dúas probas como mínimo, achando a media ponderada das ditas probas.• No caso de que se demostre que un alumno copiou, a nota da avaliación será de 1• A cualificación da 1ª e 2ª avaliación será a media ponderada das cualificacións de todas as probas feitas ata ese momento.• Realizaranse dúas probas de recuperación no mes de xuño, unha do bloque de química e outra do bloque de física, tendo que presentarse a ela o/a alumno/a que teña algún bloque suspenso. Non se fará un exame final, o/a alumno/a que teña suspensos tódolos exames que se realizaron ao longo do curso, deberá presentarse na convocatoria de setembro.• A cualificación da materia en xuño (tanto na 3ª avaliación como na final) será a media ponderada entre as cualificacións dos dous bloques (bloque de química e bloque de física) . As notas que se empregan para calcular a media ponderada son as medias dos bloques senredondear.• O redondeo da nota final en cada avaliación quedará a criterio do profesor/a tendo en conta os aspectos que na observación directa se valoran.• En setembro realizarase unha proba sobre os contidos desenvolvidos durante o curso. Esta proba terá o mesmo formato e nivel de dificultade que as elaboradas durante o curso, de tal xeito que o alumnado poda aspirar a unha nota mellor ca un simple aprobado.• Na convocatoria extraordinária de setembro, o/a alumno/a deberá examinarse de TODA a materia.• A cualificación final de Setembro será a obtida no exame.

14.7. Relación estándares de aprendizaxe procedementos e instrumentos de avaliación




Probaescrita

Observaciónna aula

Traballoindividual

Traballo engrupo

Caderno declase

FQB1.1.1 - Aplica habilidades necesarias para a investigación científica: faipreguntas, identifica problemas, recolle datos, realiza experiencias, deseña e

1 X X


argumenta estratexias de resolución de problemas, utiliza modelos e leis,revisa o proceso e obtén conclusións.

FQB1.1.2 - Resolve exercicios numéricos e expresa o valor das magnitudesempregando a notación científica, estima os erros absoluto e relativoasociados e contextualiza os resultados.

X X

FQB1.1.3 - Efectúa a análise dimensional das ecuacións que relacionan asmagnitudes nun proceso físico ou químico.

X

FQB1.1.4 - Distingue magnitudes escalares e vectoriais, e operaadecuadamente con elas.

X X

FQB1.1.5 - Elabora e interpreta representacións gráficas de procesos físicose químicos a partir dos datos obtidos en experiencias de laboratorio ouvirtuais, e relaciona os resultados obtidos coas ecuacións que representan asleis e os principios subxacentes

X

FQB1.1.6 - A partir dun texto científico, extrae e interpreta a información, eargumenta con rigor e preci-sión, utilizando a terminoloxía adecuada.

X

FQB1.2.1 - Emprega aplicacións virtuais interactivas para simularexperimentos físicos de difícil realización no laboratorio.

X

FQB1.2.2 - Establece os elementos esenciais para o deseño, a elaboración ea defensa dun proxecto de investigación, sobre un tema de actualidadecientífica, vinculado coa física ou a química, utilizando preferentemente asTIC.

X

FQB1.3.1 - Realiza de xeito cooperativo ou colaborativo algunhas tarefaspropias da investigación científica: procura de información, prácticas de

X


laboratorio ou pequenos proxectos de investigación.

FQB2.1.1 - Xustifica a teoría atómica de Dalton e a descontinuidade damateria a partir das leis fundamentais da química, e exemplifícao conreaccións.

X

FQB2.2.1 - Determina as magnitudes que definen o estado dun gas aplicandoa ecuación de estado dos gases ideais.

X X

FQB2.2.2 - Explica razoadamente a utilidade e as limitacións da hipótese dogas ideal.

X

FQB2.3.1 - Determina presións totais e parciais dos gases dunha mestura,relacionando a presión total dun sistema coa fracción molar e a ecuación deestado dos gases ideais.

X X

FQB2.3.2 - Relaciona a fórmula empírica e molecular dun composto coa súacomposición centesimal, aplicando a ecuación de estado dos gases ideais.

X X

FQB2.4.1 - Expresa a concentración dunha disolución en g/L, mol/L,porcentaxe en peso e en volume; leva a cabo e describe o procedemento depreparación no laboratorio de disolucións dunha concentración determinada erealiza os cálculos necesarios, tanto para o caso de solutos en estado sólidocomo a partir doutra de concentración coñecida.

X X

FQB2.5.1 - Experimenta e interpreta a variación das temperaturas de fusión eebulición dun líquido ao que se lle engade un soluto, relacionándoo con algúnproceso de interese no contorno.

X


FQB2.5.2 - Utiliza o concepto de presión osmótica para describir o paso deións a través dunha membrana semipermeable.

X

FQB2.6.1 - Calcula a masa atómica dun elemento a partir dos datosespectrométricos obtidos para os diferentes isótopos deste.

X

FQB2.7.1 - Describe as aplicacións da espectroscopía na identificación deelementos e compostos.

X

FQB3.1.1 - Formular e nomear correctamente as substancias que interveñennunha reacción química dada, e levar a cabo no laboratorio reacciónsquímicas sinxelas.

X X

FQB3.2.1 - Interpreta unha ecuación química en termos de cantidade demateria, masa, número de partículas ou volume, para realizar cálculosestequiométricos nela.

X X

FQB3.2.2 - Realiza os cálculos estequiométricos aplicando a lei deconservación da masa a distintas reaccións.

X X

FQB3.2.3 - Efectúa cálculos estequiométricos nos que interveñan compostosen estado sólido, líquido ou gasoso, ou en disolución en presenza dunreactivo limitante ou un reactivo impuro.

X X

FQB3.2.4 - Aplica o rendemento dunha reacción na realiza-ción de cálculosestequiométricos.

X X

FQB3.3.1 - Describe o proceso de obtención de produtos inorgánicos de altovalor engadido, analizando o seu interese industrial.

X


FQB3.4.1 - Explica os procesos que teñen lugar nun alto forno, e escribe exustifica as reaccións quí-micas que se producen nel.

X

FQB3.4.2 - Argumenta a necesidade de transformar o ferro de fundición enaceiro, distinguindo entre ambos os produtos segundo a porcentaxe decarbono que conteñan.

X

FQB3.4.3 - Relaciona a composición dos tipos de aceiro coas súasaplicacións.

X

FQB3.5.1 - Analiza a importancia e a necesidade da investigación científicaaplicada ao de-senvolvemento de novos materiais, e a súa repercusión nacalidade de vida, a partir de fontes de información científica.

X

FQB4.1.1 - Relaciona a variación da enerxía interna nun procesotermodinámico coa calor absorbida ou desprendida e o traballo realizado noproceso.

X X

FQB4.2.1 - Explica razoadamente o procedemento para determinar oequivalente mecánico da calor tomando como referente aplicacións virtuaisinteractivas asociadas ao experimento de Joule.

X

FQB4.3.1 - Expresa as reaccións mediante ecuacións termoquímicasdebuxando e interpretando os diagramas entálpicos asociados.

X X

FQB4.4.1 - Calcula a variación de entalpía dunha reacción aplicando a lei deHess, coñecendo as entalpías de formación ou as enerxías de ligazónasociadas a unha transformación química dada, e interpreta o seu signo.

X


FQB4.5.1 - Predí a variación de entropía nunha reacción químicadependendo da molecularidade e do estado dos compostos que interveñen.

X X

FQB4.6.1 - Identifica a enerxía de Gibbs coa magnitude que informa sobre aespontaneidade dunha reacción química.

X X

FQB4.6.2 - Xustifica a espontaneidade dunha reacción química en funcióndos factores entálpicos, entrópicos e da temperatura.

X

FQB4.7.1 - Expón situacións reais ou figuradas en que se poña de manifestoo segundo principio da termodinámica, asociando o concepto de entropía coairreversibilidade dun proceso.

X

FQB4.7.2 - Relaciona o concepto de entropía coa esponta-neidade dosprocesos irreversibles.

X X

FQB4.8.1 - Analiza as consecuencias do uso de com-bustibles fósiles,relacionando as emisións de CO2 co seu efecto na calidade de vida, o efectoinvernadoiro, o quecemento global, a redución dos recursos naturais e outros,a partir de distintas fontes de información, e propón actitudes sustentablespara reducir estes efectos.

X

FQB5.1.1 - Formula e nomea segundo as normas da IUPAC hidrocarburos decadea aberta e pechada, e derivados aromáticos.

X X

FQB5.2.1 - Formula e nomea segundo as normas da IUPAC compostosorgánicos sinxelos cunha función osixenada ou nitroxenada.

X X

FQB5.3.1 - Representa os isómeros dun composto orgánico. X X


FQB5.4.1 - Describe o proceso de obtención do gas natural e dos derivadosdo petróleo a nivel industrial, e a súa repercusión ambiental.

X

FQB5.4.2 - Explica a utilidade das fraccións do petróleo. X

FQB5.5.1 - Identifica as formas alotrópicas do carbono relacionándoas coaspropiedades fisicoquímicas e as súas posibles aplicacións.

X

FQB5.6.1 - A partir dunha fonte de información, elabora un informe no que seanalice e xustifique a importancia da química do carbono e a súa incidenciana calidade de vida

X

FQB5.6.2 - Relaciona as reaccións de condensación e combustión conprocesos que ocorren a nivel biolóxico.

X

FQB6.1.1 - Analiza o movemento dun corpo en situacións cotiás razoando seo sistema de referencia eli-xido é inercial ou non inercial.

X X

FQB6.1.2 - Xustifica a viabilidade dun experimento que distinga se un sistemade referencia se acha en repouso ou se move con velocidade constante.

X

FQB6.2.1 - Describe o movemento dun corpo a partir dos seus vectores deposición, velocidade e aceleración nun sistema de referencia dado

X X

FQB6.3.1 - Obtén as ecuacións que describen a velocidade e a aceleracióndun corpo a partir da expresión do vector de posición en función do tempo.

X X

FQB6.3.2 - Resolve exercicios prácticos de cinemática en dúas dimensións(movemento dun corpo nun plano) aplicando as ecuacións dos movementosrectilíneo uniforme (MRU) e mo-vemento rectilíneo uniformemente acelerado

X X


(MRUA).

FQB6.3.3 - Realiza e describe experiencias que permitan analizar osmovementos rectilíneo ou circular, e determina as magnitudes involucradas.

X

FQB6.4.1 - Interpreta as gráficas que relacionan as variables implicadas nosmovementos MRU, MRUA e circular uniforme (MCU) aplicando as ecuaciónsadecuadas para obter os valores do espazo percorrido, a velocidade e aaceleración.

X

FQB6.5.1 - Formulado un suposto, identifica o tipo ou os tipos demovementos implicados, e aplica as ecuacións da cinemática para realizarpredicións acerca da posición e a velocidade do móbil.

X X

FQB6.6.1 - Identifica as compoñentes intrínsecas da aceleración en casosprácticos e aplica as ecuacións que permiten determinar o seu valor.

X X

FQB6.7.1 - Relaciona as magnitudes lineais e angulares para un móbil quedescribe unha traxectoria circular, establecendo as ecuaciónscorrespondentes.

X X

FQB6.8.1 - Recoñece movementos compostos, establece as ecuacións queos describen, e calcula o valor de magnitudes tales como alcance e alturamáxima, así como valores instantáneos de posición, velocidade eaceleración.

X X

FQB6.8.2 - Resolve problemas relativos á composición de movementosdescompoñéndoos en dous movementos rectilíneos.

X X

FQB6.8.3 - Emprega simulacións virtuais interactivas para resolver supostosprácticos reais, determinando condicións iniciais, traxectorias e puntos de

X


encontro dos corpos implicados.

FQB6.9.1 - Deseña, realiza e describe experiencias que poñan de manifestoo movemento harmónico simple (MHS) e determina as magnitudesinvolucradas.

X

FQB6.9.2 - Interpreta o significado físico dos parámetros que aparecen naecuación do movemento har-mónico simple.

X X

FQB6.9.3 - Predí a posición dun oscilador harmónico simple coñecendo aamplitude, a frecuencia, o período e a fase inicial.

X X

FQB6.9.4 - Obtén a posición, velocidade e aceleración nun movementoharmónico simple aplicando as ecuacións que o describen.

X X

FQB6.9.5 - Analiza o comportamento da velocidade e da aceleración dunmovemento harmónico simple en función da elongación.

X X

FQB6.9.6 - Representa graficamente a posición, a velocidade e a aceleracióndo movemento harmónico simple (MHS) en función do tempo, comprobandoa súa periodicidade.

X

FQB7.1.2 - Debuxa o diagrama de forzas dun corpo situado no interior dunascensor en diferentes situacións de movemento, calculando a súaaceleración a partir das leis da dinámica.

X X

FQB7.2.1 - Calcula o módulo do momento dunha forza en casos prácticossinxelos.

X X


FQB7.2.2 - Resolve supostos nos que aparezan forzas de rozamento enplanos horizontais ou inclinados, aplicando as leis de Newton.

X X

FQB7.2.3 - Relaciona o movemento de varios corpos unidos mediante cordastensas e poleas coas forzas que actúan sobre cada corpo.

X X

FQB7.3.1 - Determina experimentalmente a constante elástica dun resorteaplicando a lei de Hooke e calcula a frecuencia coa que oscila unha masacoñecida unida a un extremo do citado resorte.

X X X X X

FQB7.3.2 - Demostra que a aceleración dun movemento harmónico simple(MHS) é proporcional ao desprazamento empregando a ecuaciónfundamental da dinámica.

X X

FQB7.3.3 - Estima o valor da gravidade facendo un estudo do movemento dopéndulo simple.

X X X X

FQB7.4.1 - Establece a relación entre impulso mecánico e momento linealaplicando a segunda lei de Newton.

X

FQB7.4.2 - Explica o movemento de dous corpos en casos prácticos comocolisións e sistemas de propulsión mediante o principio de conservación domomento lineal.

X

FQB7.5.1 - Aplica o concepto de forza centrípeta para resolver e interpretarcasos de móbiles en curvas e en traxectorias circulares

X X

FQB7.6.1 - Comproba as leis de Kepler a partir de táboas de datosastronómicos correspondentes ao movemento dalgúns planetas.

X


FQB7.6.2 - Describe o movemento orbital dos planetas do Sistema Solaraplicando as leis de Kepler e extrae conclusións acerca do período orbitaldestes.

X

FQB7.7.1 - Aplica a lei de conservación do momento angular ao movementoelíptico dos planetas, relacionando valores do raio orbital e da velocidade endiferentes puntos da órbita.

X

FQB7.7.2 - Utiliza a lei fundamental da dinámica para explicar o movementoorbital de corpos como satélites, planetas e galaxias, relacionando o raio e avelocidade orbital coa masa do corpo central.

X X

FQB7.8.1 - Expresa a forza da atracción gravitatoria entre dous corposcalquera, coñecidas as variables das que depende, establecendo comoinciden os cambios nestas sobre aquela.

X X

FQB7.8.2 - Compara o valor da atracción gravitatoria da Terra sobre un corpona súa superficie coa acción de corpos afastados sobre o mesmo corpo.

X

FQB7.9.1 - Compara a lei de Newton da gravitación universal e a deCoulomb, e establece di-ferenzas e semellanzas entre elas

X

FQB7.9.2 - Acha a forza neta que un conxunto de cargas exerce sobre unhacarga problema utilizando a lei de Coulomb.

X X

FQB7.10.1 - Determina as forzas electrostática e gravitatoria entre dúaspartículas de carga e masa coñecidas e compara os valores obtidos,extrapolando conclusións ao caso dos electróns e o núcleo dun átomo.

X

FQB8.1.1 - Aplica o principio de conservación da enerxía para resolverproblemas mecánicos, determi-nando valores de velocidade e posición, así

X X


como de enerxía cinética e potencial.

FQB8.1.2 - Relaciona o traballo que realiza unha forza sobre un corpo coavariación da súa enerxía cinética, e determina algunha das magnitudesimplicadas.

X X

FQB8.2.1 - Clasifica en conservativas e non conservativas, as forzas queinterveñen nun suposto teórico xustificando as transformacións enerxéticasque se producen e a súa relación co traballo.

X X

FQB8.3.1 - Estima a enerxía almacenada nun resorte en función daelongación, coñecida a súa constante elástica.

X X

FQB8.3.2 - Calcula as enerxías cinética, potencial e mecánica dun osciladorharmónico aplicando o principio de conservación da enerxía e realiza arepresentación gráfica correspondente.

X X

FQB8.4.1 - Asocia o traballo necesario para trasladar unha carga entre douspuntos dun campo eléctrico coa diferenza de potencial existente entre elespermitindo a determinación da enerxía implicada no proceso.

X X


15. FÍSICA 2º BACHARELATO

15.1. Contribución ao desenvolvemento das competencias clave


CCL 8 5%

CMCCT 111 72%

CD 10 6%

CAA 9 6%

CSC 6 4%

CSIEE 6 4%

CCEC 4 3%

Total 154



FSB1.1.1. FSB1.1.1. FSB1.2.1. FSB1.1.2. FSB1.1.1. FSB1.1.1. FSB2.1.2.

FSB1.2.2. FSB1.1.2. FSB1.2.2. FSB1.1.3. FSB1.2.4 FSB1.2.2. FSB3.2.1


FSB1.2.4 FSB1.1.3. FSB1.2.3. FSB1.1.4 FSB4.19.2 FSB1.2.4 FSB4.19.1.

FSB6.3.1. FSB1.1.4 FSB1.2.4 FSB1.2.4 FSB5.4.2. FSB4.1.1 FSB6.21.1

FSB6.14.1 FSB1.2.1. FSB2.6.1. FSB4.4.1. FSB6.12.1. FSB4.19.3

FSB6.20.2. FSB1.2.2. FSB3.10.2. FSB4.8.1 FSB6.21.1 FSB6.21.1

FSB6.20.3. FSB1.2.3. FSB3.17.2. FSB6.1.2.

FSB1.2.4 FSB4.19.1. FSB6.13.1.

FSB2.1.2. FSB4.20.1.

FSB2.2.1.

FSB2.3.1.

FSB2.4.1.

FSB2.5.1

FSB2.5.2.

FSB2.6.1.

FSB2.7.1.

FSB3.1.1.

FSB3.1.2.

FSB3.2.1

FSB3.2.2.

FSB3.3.1.

FSB3.4.1.

FSB3.4.2

FSB3.5.1

FSB3.6.1


FSB3.7.1.

FSB3.8.1.

FSB3.9.1

FSB3.10.1.

FSB3.10.2.

FSB3.10.3

FSB3.11.1

FSB3.12.1.

FSB3.12.2.

FSB3.13.1.

FSB3.14.1

FSB3.15.1.

FSB3.16.1.

FSB3.17.1.

FSB3.17.2.

FSB3.18.1

FSB3.18.2

FSB4.1.1

FSB4.2.1

FSB4.2.2

FSB4.3.1.

FSB4.3.2.

FSB4.4.1.


FSB4.5.1.

FSB4.5.2.

FSB4.6.1

FSB4.7.1

FSB4.8.1

FSB4.9.1

FSB4.9.2

FSB4.10.1

FSB4.11.1

FSB4.12.1.

FSB4.12.2.

FSB4.13.1.

FSB4.14.1.

FSB4.14.2

FSB4.15.1.

FSB4.15.2

FSB4.16.1.

FSB4.17.1

FSB4.18.1.

FSB4.18.2

FSB4.19.1

FSB4.19.2

FSB4.19.3


FSB4.20.1.

FSB5.1.1

FSB5.2.1

FSB5.2.2.

FSB5.3.1

FSB5.4.1

FSB5.4.2.

FSB6.1.1

FSB6.1.2.

FSB6.2.1.

FSB6.2.2.

FSB6.3.1

FSB6.4.1

FSB6.5.1.

FSB6.6.1.

FSB6.7.1.

FSB6.8.1.

FSB6.9.1

FSB6.10.1.

FSB6.11.1.

FSB6.11.2.

FSB6.12.1.

FSB6.13.1.


FSB6.13.2

FSB6.14.1

FSB6.14.2

FSB6.15.1

FSB6.16.1

FSB6.17.1.

FSB6.18.1.

FSB6.18.2.

FSB6.19.1.

FSB6.19.2.

FSB6.20.1.

FSB6.20.2.

FSB6.20.3.

FSB6.21.1


Nº Título da UD Descrición Trimestre

0 A actividade científica Método científico, determinación de erros nas medidas, representacións gráfica e a súa análise

1

1 Campo gravitacional Concepto, representación. Forza, intensidade, enerxía potencial e potencial gravitacionais. Campo gravitacional nos corpos celestes. Movemento de planetas e satélites. Leis de Kepler

1


2 Campo eléctrico Forza, intensidade, enerxía potencial e potencial electrostáticos. Representación campo electrostático. Campo creado por unha distribución continua de carga. Movemento de cargas nun campo eléctrico uniforme. Fluxo

1

3 Campo magnético Campo magnético. Lei de Lorentz.Movemento de cargas no interior de campos magnéticos.Campos magnéticos creados por cargas, correntes e agrupacións de correntes.

2

4 Indución electromagnética Indución electromagnética, as leis e a aplicación. Fluxo 2

5 Ondas. O son Movemento ondulatorio. Ecuación matemática dunha onda harmónica. Propagación da enerxía. Principio de Huygens.Propiedades das ondas. O son

2

6 Ondas electromagnéticas A natureza da luz. Espectro electromagnético. Fenómenosondulatorios da luz. A cor

2

7 Óptica xeométrica Óptica xeométrica. Imaxes por reflexión e refracción. Instrumentos ópticos. O ollo humano

3

8 Relatividade Teoría da relatividade especial. Enerxía relativista 3

9 Física cuántica Feitos q non explica a física clásica.Modelo atómico de Bohr. Mecánica cuántica. Aplicacións da física cuántica

3

10 Física nuclear O núcleo atómico.Radioactividade, desintegracións radioactivas. Radioactividade artificial. Fusión e fisión. Radiacións ionizantes. Aplicacións procesos nucleares

3

11 Física de partículas Partículas subatómicas. Quarks.Interaccións fundamentais.. Interacción entre partículas. Xeración e detección de partículas

3

12 Historia do universo Expansión do universo e o big bang. Materia escura e 3


enerxía escura. Modelo estándar, fortalezas e debilidades

Nº grupos Horas semanais

1 4

15.3. Distribución do currículo en unidades didácticas

Concreción de aprendizaxes imprescindibles non adquiridas no curso anterior

As aprendizaxes imprescindibles que no curso anterior formaron parte da adaptación da programación , e que serán revisadas no

presente curso, e de xeito presencial, para un maior afondamento nas mesmas, veñen recollidas nos estándares de aprendizaxe e

competencias imprescindibles que de seguido se refiren:

Estándares de aprendizaxe e competencias imprescindibles

Criterio de avaliación Estándar de aprendizaxe

B7.1. Identificar todas as forzas que actúan sobre un corpo. FQB7.1.1. Representa todas as forzas que actúan sobre un corpo, obtendo a resultante eextraendo consecuencias sobre o seu estado de movemento.

FQB7.1.2. Debuxa o diagrama de forzas dun corpo situado no interior dun ascensor en diferentessituacións de movemento, calculando a súa aceleración a partir das leis da dinámica.

FQB7.2.2. Resolve supostos nos que aparezan forzas de rozamento en planos horizontais ouinclinados, aplicando as leis de Newton.

FQB7.2.3. Relaciona o movemento de varios corpos unidos mediante cordas tensas e poleas coasforzas que actúan sobre cada corpo.


B7.3. Recoñecer as forzas elásticas en situacións cotiás e describir os seus efectos. FQB7.3.1. Determina experimentalmente a constante elástica dun resorte aplicando a lei deHooke e calcula a frecuencia coa que oscila unha masa coñecida unida a un extremo do citadoresorte.

FQB7.3.2. Demostra que a aceleración dun movemento harmónico simple (MHS) é proporcionalao desprazamento empregando a ecuación fundamental da dinámica.

FQB7.3.3. Estima o valor da gravidade facendo un estudo do movemento do péndulo simple.

B7.5. Xustificar a necesidade de que existan forzas para que se produza un movementocircular.

FQB7.5.1. Aplica o concepto de forza centrípeta para resolver e interpretar casos de móbiles encurvas e en traxectorias circulares.

B7.8. Determinar e aplicar a lei de gravitación universal á estimación do peso doscorpos e á interacción entre corpos celestes, tendo en conta o seu carácter vectorial.

FQB7.8.1. Expresa a forza da atracción gravitatoria entre dous corpos calquera, coñecidas asvariables das que depende, establecendo como inciden os cambios nestas sobre aquela.

FQB7.8.2. Compara o valor da atracción gravitatoria da Terra sobre un corpo na súa superficie coaacción de corpos afastados sobre o mesmo corpo.

B7.9. Enunciar a lei de Coulomb e caracterizar a interacción entre dúas cargaseléctricas puntuais.

FQB7.9.1. Compara a lei de Newton da gravitación universal e a de Coulomb, e establecediferenzas e semellanzas entre elas.

FQB7.9.2. Acha a forza neta que un conxunto de cargas exerce sobre unha carga problemautilizando a lei de Coulomb.

B7.10. Valorar as diferenzas e as semellanzas entre a interacción eléctrica e agravitatoria.

FQB7.10.1. Determina as forzas electrostática e gravitatoria entre dúas partículas de carga emasa coñecidas e compara os valores obtidos, extrapolando conclusións ao caso dos electrónse o núcleo dun átomo.

B8.1. Establecer a lei de conservación da enerxía mecánica e aplicala á resolución decasos prácticos.

FQB8.1.1. Aplica o principio de conservación da enerxía para resolver problemas mecánicos,determinando valores de velocidade e posición, así como de enerxía cinética e potencial.

FQB8.1.2. Relaciona o traballo que realiza unha forza sobre un corpo coa variación da súa enerxíacinética, e determina algunha das magnitudes implicadas.

B8.2. Recoñecer sistemas conservativos como aqueles para os que é posible asociar FQB8.2.1. Clasifica en conservativas e non conservativas, as forzas que interveñen nun suposto


unha enerxía potencial e representar a relación entre traballo e enerxía. teórico xustificando as transformacións enerxéticas que se producen e a súa relación cotraballo.

B8.3. Describir as transformacións enerxéticas que teñen lugar nun oscilador harmónico. FQB8.3.1. Estima a enerxía almacenada nun resorte en función da elongación, coñecida a súaconstante elástica.

FQB8.3.2. Calcula as enerxías cinética, potencial e mecánica dun oscilador harmónico aplicando oprincipio de conservación da enerxía e realiza a representación gráfica correspondente.

Nos bloques correspondentes deste curso , serán tratadas as ditas apredizaxes como paso previo para unha mellor comprensión

das propias da materia de Física de 2º bacharelato

Física. 2º de bacharelato

Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe C C Unidade

Nº


b

d

g

i

l

B1.1. Estratexias propias da actividadecientífica.

B1.1. Recoñecer e utilizar as estratexias básicas daactividade científica.

FSB1.1.1. Aplica habilidades necesarias para a investigacióncientífica, propondo preguntas, identificando e analizandoproblemas, emitindo hipóteses fundamentadas, recollendodatos, analizando tendencias a partir de modelos, edeseñando e propondo estratexias de actuación.

CCL

CMCCT

CSC

CSIEE

0

FSB1.1.2. Efectúa a análise dimensional das ecuacións querelacionan as magnitudes nun proceso físico.

CAA

CMCCT

Todas

FSB1.1.3. Resolve exercicios nos que a información debededucirse a partir dos datos proporcionados e das ecuaciónsque rexen o fenómeno, e contextualiza os resultados.

CAA

CMCCT

Todas




Nº

FSB1.1.4. Elabora e interpreta representacións gráficas dedúas e tres variables a partir de datos experimentais, erelaciónaas coas ecuacións matemáticas que representan asleis e os principios físicos subxacentes.

CAA

CMCCT

Todas

g

i

l

B1.2. Tecnoloxías da información e dacomunicación.

B1.2. Coñecer, utilizar e aplicar as tecnoloxías dainformación e da comunicación no estudo dosfenómenos físicos.

FSB1.2.1. Utiliza aplicacións virtuais interactivas para simularexperimentos físicos de difícil implantación no laboratorio.

CD

CMCCT

0

FSB1.2.2. Analiza a validez dos resultados obtidos e elabora uninforme final facendo uso das TIC, no que se comuniquetanto o proceso como as conclusións obtidas.

CD

CCL

CMCCT

CSIEE

0

FSB1.2.3. Identifica as principais características ligadas áfiabilidade e á obxectividade do fluxo de informacióncientífica existente en internet e noutros medios dixitais.

CD

CMCCT

0

FSB1.2.4. Selecciona, comprende e interpreta informaciónrelevante nun texto de divulgación científica, e transmite asconclusións obtidas utilizando a linguaxe oral e escrita conpropiedade.

CAA

CCL

CD

CMCCT

0

d

g

i

l

m

B1.1. Estratexias necesarias naactividade científica.

B1.3. Realizar de xeito cooperativo tarefas propias dainvestigación científica.

FQB1.3.1. Realiza de xeito cooperativo algunhas tarefaspropias da investigación científica: procura de información,prácticas de laboratorio ou pequenos proxectos deinvestigación.

CAA

CCL

CD

CMCCT

CSC

CSIEE

0,5,7

Bloque 2. Interacción gravitatoria




Nº

i

l

B2.1. Campo gravitatorio.

B2.2. Campos de forza conservativos.

B2.3. Intensidade do campo gravitatorio.

B2.4. Potencial gravitatorio.

B2.1. Asociar o campo gravitatorio á existencia de masa,e caracterizalo pola intensidade do campo e opotencial.

FSB2.1.1. Diferencia os conceptos de forza e campo,establecendo unha relación entre a intensidade do campogravitatorio e a aceleración da gravidade.

CMCCT 1

FSB2.1.2. Representa o campo gravitatorio mediante as liñasde campo e as superficies de enerxía equipotencial.

CCEC

CMCCT

1

i

l

B2.4. Potencial gravitatorio. B2.2. Recoñecer o carácter conservativo do campogravitatorio pola súa relación cunha forza central easociarlle, en consecuencia, un potencial gravitatorio.

FSB2.2.1. Xustifica o carácter conservativo do campogravitatorio e determina o traballo realizado polo campo apartir das variacións de enerxía potencial.

CMCCT 1

i

l

B2.5. Enerxía potencial gravitatoria.

B2.6. Lei de conservación da enerxía.

B2.3. Interpretar as variacións de enerxía potencial e osigno desta en función da orixe de coordenadasenerxéticas elixida.

FSB2.3.1. Calcula a velocidade de escape dun corpo aplicandoo principio de conservación da enerxía mecánica.

CMCCT 1

i

l

B2.6. Lei de conservación da enerxía. B2.4. Xustificar as variacións enerxéticas dun corpo enmovemento no seo de campos gravitatorios.

FSB2.4.1. Aplica a lei de conservación da enerxía aomovemento orbital de corpos como satélites, planetas egalaxias.

CMCCT 1

g

i

l

B2.7. Relación entre enerxía emovemento orbital.

B2.5. Relacionar o movemento orbital dun corpo co raioda órbita e a masa xeradora do campo.

FSB2.5.1. Deduce a velocidade orbital dun corpo, a partir da leifundamental da dinámica, e relaciónaa co raio da órbita e amasa do corpo.

CMCCT 1

FSB2.5.2. Identifica a hipótese da existencia de materia escuraa partir dos datos de rotación de galaxias e a masa do buratonegro central.

CMCCT 1

i

l

B2.8. Satélites: tipos. B2.6. Coñecer a importancia dos satélites artificiais decomunicacións, GPS e meteorolóxicos, e ascaracterísticas das súas órbitas.

FSB2.6.1. Utiliza aplicacións virtuais interactivas para o estudode satélites de órbita media (MEO), órbita baixa (LEO) e deórbita xeoestacionaria (GEO), e extrae conclusións.

CD

CMCCT

1

i

l

B2.9. Caos determinista. B2.7. Interpretar o caos determinista no contexto dainteracción gravitatoria.

FSB2.7.1. Describe a dificultade de resolver o movemento detres corpos sometidos á interacción gravitatoria mutuautilizando o concepto de caos.

CMCCT 1




Nº

Bloque 3. Interacción electromagnética

i

l

B3.1. Campo eléctrico.

B3.2. Intensidade do campo.

B3.1.Asociar o campo eléctrico á existencia de carga ecaracterizalo pola intensidade de campo e o potencial.

FSB3.1.1. Relaciona os conceptos de forza e campo,establecendo a relación entre intensidade do campo eléctricoe carga eléctrica.

CMCCT 2

FSB3.1.2. Utiliza o principio de superposición para o cálculo decampos e potenciais eléctricos creados por unha distribuciónde cargas puntuais.

CMCCT 2

i

l

B3.3. Potencial eléctrico. B3.2. Recoñecer o carácter conservativo do campoeléctrico pola súa relación cunha forza central, easociarlle, en consecuencia, un potencial eléctrico.

FSB3.2.1. Representa graficamente o campo creado por unhacarga puntual, incluíndo as liñas de campo e as superficiesde enerxía equipotencial.

CCEC

CMCCT

2

FSB3.2.2. Compara os campos eléctrico e gravitatorio, eestablece analoxías e diferenzas entre eles.

CMCCT 2

i

l

B3.4. Diferenza de potencial. B3.3. Caracterizar o potencial eléctrico en diferentespuntos dun campo xerado por unha distribución decargas puntuais, e describir o movemento dunha cargacando se deixa libre no campo.

FSB3.3.1. Analiza cualitativamente a traxectoria dunha cargasituada no seo dun campo xerado por unha distribución decargas, a partir da forza neta que se exerce sobre ela.

CMCCT 2

i

l

m

B3.5. Enerxía potencial eléctrica. B3.4. Interpretar as variacións de enerxía potencial dunhacarga en movemento no seo de campos electrostáticosen función da orixe de coordenadas enerxéticaselixida.

FSB3.4.1. Calcula o traballo necesario para transportar unhacarga entre dous puntos dun campo eléctrico creado porunha ou máis cargas puntuais a partir da diferenza depotencial.

CMCCT 2

FSB3.4.2. Predí o traballo que se realizará sobre unha cargaque se move nunha superficie de enerxía equipotencial ediscúteo no contexto de campos conservativos.

CMCCT 2

i

l

B3.6. Fluxo eléctrico e lei de Gauss. B3.5. Asociar as liñas de campo eléctrico co fluxo através dunha superficie pechada e establecer oteorema de Gauss para determinar o campo eléctrico

FSB3.5.1. Calcula o fluxo do campo eléctrico a partir da cargaque o crea e a superficie que atravesan as liñas do campo.

CMCCT 2




Nº

creado por unha esfera cargada.

i

l

B3.7. Aplicacións do teorema de Gauss. B3.6. Valorar o teorema de Gauss como método decálculo de campos electrostáticos.

FSB3.6.1. Determina o campo eléctrico creado por unha esferacargada aplicando o teorema de Gauss.

CMCCT 2

i

l

B3.8. Equilibrio electrostático.

B3.9. Gaiola de Faraday.

B3.7. Aplicar o principio de equilibrio electrostático paraexplicar a ausencia de campo eléctrico no interior doscondutores e asóciao a casos concretos da vida cotiá.

FSB3.7.1. Explica o efecto da gaiola de Faraday utilizando oprincipio de equilibrio electrostático e recoñéceo ensituacións cotiás, como o mal funcionamento dos móbiles encertos edificios ou o efecto dos raios eléctricos nos avións.

CMCCT 2

i

l

B3.10. Campo magnético.

B3.11. Efecto dos campos magnéticossobre cargas en movemento.

B3.8. Predicir o movemento dunha partícula cargada noseo dun campo magnético.

FSB3.8.1. Describe o movemento que realiza unha cargacando penetra nunha rexión onde existe un campomagnético e analiza casos prácticos concretos, como osespectrómetros de masas e os aceleradores de partículas.

CMCCT 3

i

l

B3.12. Campo creado por distintoselementos de corrente.

B3.9. Comprender e comprobar que as correnteseléctricas xeran campos magnéticos.

FSB3.9.1. Relaciona as cargas en movemento coa creación decampos magnéticos e describe as liñas do campo magnéticoque crea unha corrente eléctrica rectilínea.

CMCCT 3

g

i

l

B3.10. Campo magnético.

B3.11. Efecto dos campos magnéticossobre cargas en movemento.

B3.10. Recoñecer a forza de Lorentz como a forza que seexerce sobre unha partícula cargada que se movenunha rexión do espazo onde actúan un campoeléctrico e un campo magnético.

FSB3.10.1. Calcula o raio da órbita que describe unha partículacargada cando penetra cunha velocidade determinada nuncampo magnético coñecido aplicando a forza de Lorentz.

CMCCT 3

FSB3.10.2. Utiliza aplicacións virtuais interactivas paracomprender o funcionamento dun ciclotrón e calcula afrecuencia propia da carga cando se move no seu interior.

CD

CMCCT

3

FSB3.10.3. Establece a relación que debe existir entre o campomagnético e o campo eléctrico para que unha partículacargada se mova con movemento rectilíneo uniformeaplicando a lei fundamental da dinámica e a lei de Lorentz.

CMCCT 3

i

l

B3.13. O campo magnético como camponon conservativo.

B3.11. Interpretar o campo magnético como campo nonconservativo e a imposibilidade de asociarlle unha

FSB3.11.1. Analiza o campo eléctrico e o campo magnéticodesde o punto de vista enerxético, tendo en conta os

CMCCT 2,3




Nº

enerxía potencial. conceptos de forza central e campo conservativo.

i

l

B3.14. Indución electromagnética. B3.12. Describir o campo magnético orixinado por unhacorrente rectilínea, por unha espira de corrente ou porun solenoide nun punto determinado.

FSB3.12.1. Establece, nun punto dado do espazo, o campomagnético resultante debido a dous ou máis condutoresrectilíneos polos que circulan correntes eléctricas.

CMCCT 3

FSB3.12.2. Caracteriza o campo magnético creado por unhaespira e por un conxunto de espiras.

CMCCT 3

i

l

B3.15. Forza magnética entre condutoresparalelos.

B3.13. Identificar e xustificar a forza de interacción entredous condutores rectilíneos e paralelos.

FSB3.13.1. Analiza e calcula a forza que se establece entredous condutores paralelos, segundo o sentido da correnteque os percorra, realizando o diagrama correspondente.

CMCCT 3

i

l

B3.16. Lei de Ampère. B3.14. Coñecer que o ampere é unha unidadefundamental do Sistema Internacional.

FSB3.14.1. Xustifica a definición de ampere a partir da forzaque se establece entre dous condutores rectilíneos eparalelos.

CMCCT 3

i

l

B3.16. Lei de Ampère. B3.15. Valorar a lei de Ampère como método de cálculode campos magnéticos.

FSB3.15.1. Determina o campo que crea unha correnterectilínea de carga aplicando a lei de Ampère e exprésao enunidades do Sistema Internacional.

CMCCT 3

i

l

B3.17. Fluxo magnético. B3.16. Relacionar as variacións do fluxo magnético coacreación de correntes eléctricas e determinar o sentidodestas.

FSB3.16.1. Establece o fluxo magnético que atravesa unhaespira que se atopa no seo dun campo magnético eexprésao en unidades do Sistema Internacional.

CMCCT 3

g

i

l

B3.18. Leis de Faraday-Henry e Lenz.

B3.19. Forza electromotriz.

B3.17. Explicar as experiencias de Faraday e de Henryque levaron a establecer as leis de Faraday e Lenz.

FSB3.17.1. Calcula a forza electromotriz inducida nun circuíto eestima a dirección da corrente eléctrica aplicando as leis deFaraday e Lenz.

CMCCT 4

FSB3.17.2. Emprega aplicacións virtuais interactivas parareproducir as experiencias de Faraday e Henry e deduceexperimentalmente as leis de Faraday e Lenz.

CD

CMCCT

4




Nº

i

l

B3.20. Xerador de corrente alterna:elementos.

B3.21. Corrente alterna: magnitudes quea caracterizan.

B3.18. Identificar os elementos fundamentais de queconsta un xerador de corrente alterna e a súa función.

FSB3.18.1. Demostra o carácter periódico da corrente alternanun alternador a partir da representación gráfica da forzaelectromotriz inducida en función do tempo.

CMCCT 4

FSB3.18.2. Infire a produción de corrente alterna nunalternador, tendo en conta as leis da indución.

CMCCT 4

Bloque 4. Ondas

i

l

B4.1. Ecuación das ondas harmónicas. B4.1. Asociar o movemento ondulatorio co movementoharmónico simple.

FSB4.1.1. Determina a velocidade de propagación dunha ondae a de vibración das partículas que a forman, interpretandoambos os resultados.

CMCCT

CSIEE

5

h

I

l

B4.2. Clasificación das ondas. B4.2. Identificar en experiencias cotiás ou coñecidas osprincipais tipos de ondas e as súas características.

FSB4.2.1. Explica as diferenzas entre ondas lonxitudinais etransversais a partir da orientación relativa da oscilación e dapropagación.

CMCCT 5

FSB4.2.2. Recoñece exemplos de ondas mecánicas na vidacotiá.

CMCCT 5

i

l

B4.3. Magnitudes que caracterizan asondas.

B4.3. Expresar a ecuación dunha onda nunha cordaindicando o significado físico dos seus parámetroscaracterísticos.

FSB4.3.1. Obtén as magnitudes características dunha onda apartir da súa expresión matemática.

CMCCT 5

FSB4.3.2. Escribe e interpreta a expresión matemática dunhaonda harmónica transversal dadas as súas magnitudescaracterísticas.

CMCCT 5

i

l

B4.4. Ondas transversais nunha corda. B4.4. Interpretar a dobre periodicidade dunha onda apartir da súa frecuencia e o seu número de onda.

FSB4.4.1. Dada a expresión matemática dunha onda, xustificaa dobre periodicidade con respecto á posición e ao tempo.

CAA

CMCCT

5

i B4.5. Enerxía e intensidade. B4.5. Valorar as ondas como un medio de transporte deenerxía pero non de masa.

FSB4.5.1. Relaciona a enerxía mecánica dunha onda coa súaamplitude.

CMCCT 5




Nº

l FSB4.5.2. Calcula a intensidade dunha onda a certa distanciado foco emisor, empregando a ecuación que relacionaambas as magnitudes.

CMCCT 5

i

l

B4.6. Principio de Huygens. B4.6. Utilizar o principio de Huygens para comprender einterpretar a propagación das ondas e os fenómenosondulatorios.

FSB4.6.1. Explica a propagación das ondas utilizando oprincipio Huygens.

CMCCT 5

i

l

B4.7. Fenómenos ondulatorios:interferencia e difracción, reflexión erefracción.

B4.7. Recoñecer a difracción e as interferencias comofenómenos propios do movemento ondulatorio.

FSB4.7.1. Interpreta os fenómenos de interferencia e adifracción a partir do principio de Huygens.

CMCCT 5

i

l

B4.6. Principio de Huygens.

B4.8. Leis de Snell.

B4.9. Índice de refracción.

B4.8. Empregar as leis de Snell para explicar osfenómenos de reflexión e refracción.

FSB4.8.1. Experimenta e xustifica o comportamento da luz aocambiar de medio, aplicando a lei de Snell, coñecidos osíndices de refracción.

CAA

CMCCT

5

h

i

l

B4.6. Principio de Huygens.

B4.9. Índice de refracción.

B4.9. Relacionar os índices de refracción de dousmateriais co caso concreto de reflexión total.

FSB4.9.1. Obtén o coeficiente de refracción dun medio a partirdo ángulo formado pola onda reflectida e refractada.

CMCCT 5

FSB4.9.2. Considera o fenómeno de reflexión total como oprincipio físico subxacente á propagación da luz nas fibrasópticas e a súa relevancia nas telecomunicacións.

CMCCT 5

h

i

l

B4.10. Ondas lonxitudinais. O son.

B4.11. Efecto Doppler.

B4.10. Explicar e recoñecer o efecto Doppler en sons. FSB4.10.1. Recoñece situacións cotiás nas que se produce oefecto Doppler, e xustifícaas de forma cualitativa.

CMCCT 5

h

i

l

B4.12. Enerxía e intensidade das ondassonoras.

B4.11. Coñecer a escala de medición da intensidadesonora e a súa unidade.

FSB4.11.1. Identifica a relación logarítmica entre o nivel deintensidade sonora en decibeles e a intensidade do son,aplicándoa a casos sinxelos.

CMCCT 5




Nº

h

i

l

B4.12. Enerxía e intensidade das ondassonoras.

B4.13. Contaminación acústica.

B4.12. Identificar os efectos da resonancia na vida cotiá:ruído, vibracións, etc.

FSB4.12.1. Relaciona a velocidade de propagación do soncoas características do medio en que se propaga.

CMCCT 5

FSB4.12.2. Analiza a intensidade das fontes de son da vidacotiá e clasifícaas como contaminantes e noncontaminantes.

CMCCT 5

h

i

l

B4.14. Aplicacións tecnolóxicas do son. B4.13. Recoñecer determinadas aplicacións tecnolóxicasdo son como a ecografía, o radar, o sonar, etc.

FSB4.13.1. Coñece e explica algunhas aplicacións tecnolóxicasdas ondas sonoras, como a ecografía, o radar, o sonar, etc.

CMCCT 5

i

l

B4.15. Ondas electromagnéticas. B4.14. Establecer as propiedades da radiaciónelectromagnética como consecuencia da unificación daelectricidade, o magnetismo e a óptica nunha únicateoría.

FSB4.14.1. Representa esquematicamente a propagacióndunha onda electromagnética incluíndo os vectores docampo eléctrico e magnético.

CMCCT 6

FSB4.14.2. Interpreta unha representación gráfica dapropagación dunha onda electromagnética en termos doscampos eléctrico e magnético e da súa polarización.

CMCCT 6

h

i

l

B4.16. Natureza e propiedades dasondas electromagnéticas.

B4.15. Comprender as características e as propiedadesdas ondas electromagnéticas, como a súa lonxitude deonda, polarización ou enerxía, en fenómenos da vidacotiá.

FSB4.15.1. Determina experimentalmente a polarización dasondas electromagnéticas a partir de experiencias sinxelas,utilizando obxectos empregados na vida cotiá.

CMCCT 6

FSB4.15.2. Clasifica casos concretos de ondaselectromagnéticas presentes na vida cotiá en función da súalonxitude de onda e a súa enerxía.

CMCCT 6

h

i

l


B4.17. Dispersión. A cor.

B4.16. Identificar a cor dos corpos como a interacción daluz con eles.

FSB4.16.1. Xustifica a cor dun obxecto en función da luzabsorbida e reflectida.

CMCCT 6

h B4.16. Natureza e propiedades dasondas electromagnéticas.

B4.17. Recoñecer os fenómenos ondulatorios estudadosen fenómenos relacionados coa luz.

FSB4.17.1. Analiza os efectos de refracción, difracción einterferencia en casos prácticos sinxelos.

CMCCT 6




Nº

i

l

i

l


B4.18. Espectro electromagnético.

B4.18. Determinar as principais características daradiación a partir da súa situación no espectroelectromagnético.

FSB4.18.1. Establece a natureza e as características dunhaonda electromagnética dada a súa situación no espectro.

CMCCT 6

FSB4.18.2. Relaciona a enerxía dunha onda electromagnéticacoa súa frecuencia, a lonxitude de onda e a velocidade daluz no baleiro.

CMCCT 6

h

i

l

m

B4.19. Aplicacións das ondaselectromagnéticas no espectro nonvisible.

B4.19. Coñecer as aplicacións das ondaselectromagnéticas do espectro non visible.

FSB4.19.1. Recoñece aplicacións tecnolóxicas de diferentestipos de radiacións, nomeadamente infravermella,ultravioleta e microondas.

CD

CCEC

CMCCT

6

FSB4.19.2. Analiza o efecto dos tipos de radiación sobre abiosfera en xeral, e sobre a vida humana en particular.

CMCCT

CSC

6

FSB4.19.3. Deseña un circuíto eléctrico sinxelo capaz de xerarondas electromagnéticas, formado por un xerador, unhabobina e un condensador, e describe o seu funcionamento.

CMCCT

CSIEE

6

g

h

i

l

B4.20. Transmisión da comunicación. B4.20. Recoñecer que a información se transmitemediante ondas, a través de diferentes soportes.

FSB4.20.1. Explica esquematicamente o funcionamento dedispositivos de almacenamento e transmisión dainformación.

CD

CMCCT

6

Bloque 5. Óptica xeométrica

i

l

B5.1. Leis da óptica xeométrica. B5.1. Formular e interpretar as leis da óptica xeométrica. FSB5.1.1. Explica procesos cotiáns a través das leis da ópticaxeométrica.

CMCCT 7




Nº

h

i

l

B5.2. Sistemas ópticos: lentes e espellos. B5.2. Valorar os diagramas de raios luminosos e asecuacións asociadas como medio que permite prediciras características das imaxes formadas en sistemasópticos.

FSB5.2.1. Demostra experimentalmente e graficamente apropagación rectilínea da luz mediante un xogo de prismasque conduzan un feixe de luz desde o emisor ata unhapantalla.

CMCCT 7

FSB5.2.2. Obtén o tamaño, a posición e a natureza da imaxedun obxecto producida por un espello plano e unha lentedelgada, realizando o trazado de raios e aplicando asecuacións correspondentes.

CMCCT 7

h

i

l

B5.3. Ollo humano. Defectos visuais. B5.3. Coñecer o funcionamento óptico do ollo humano eos seus defectos, e comprender o efecto das lentes nacorrección deses efectos.

FSB5.3.1. Xustifica os principais defectos ópticos do ollohumano (miopía, hipermetropía, presbicia e astigmatismo),empregando para iso un diagrama de raios.

CMCCT 7

h

i

l

m

B5.4. Aplicacións tecnolóxicas:instrumentos ópticos e a fibra óptica.

B5.4. Aplicar as leis das lentes delgadas e espellosplanos ao estudo dos instrumentos ópticos.

FSB5.4.1. Establece o tipo e disposición dos elementosempregados nos principais instrumentos ópticos, tales comolupa, microscopio, telescopio e cámara fotográfica,realizando o correspondente trazado de raios.

CMCCT 7

FSB5.4.2. Analiza as aplicacións da lupa, o microscopio, otelescopio e a cámara fotográfica, considerando asvariacións que experimenta a imaxe respecto ao obxecto.

CMCCT

CSC

7

Bloque 6. Física do século XX

i

l

B6.1. Introdución á teoría especial darelatividade.

B6.1. Valorar a motivación que levou a Michelson eMorley a realizar o seu experimento e discutir asimplicacións que del se derivaron.

FSB6.1.1. Explica o papel do éter no desenvolvemento dateoría especial da relatividade.

CMCCT 8

FSB6.1.2. Reproduce esquematicamente o experimento deMichelson-Morley, así como os cálculos asociados sobre avelocidade da luz, e analiza as consecuencias que sederivaron.

CAA

CMCCT

8




Nº

i

l

B6.2. Orixes da física cuántica.Problemas precursores.

B6.2. Aplicar as transformacións de Lorentz ao cálculo dadilatación temporal e á contracción espacial que sofreun sistema cando se despraza a velocidades próximasás da luz respecto a outro dado.

FSB6.2.1. Calcula a dilatación do tempo que experimenta unobservador cando se despraza a velocidades próximas ás daluz con respecto a un sistema de referencia dado, aplicandoas transformacións de Lorentz.

CMCCT 8

FSB6.2.2. Determina a contracción que experimenta unobxecto cando se atopa nun sistema que se despraza avelocidades próximas ás da luz con respecto a un sistemade referencia dado, aplicando as transformacións de Lorentz.

CMCCT 8

i

l

B6.3. Física cuántica. B6.3. Coñecer e explicar os postulados e os aparentesparadoxos da física relativista.

FSB6.3.1. Discute os postulados e os aparentes paradoxosasociados á teoría especial da relatividade e a súa evidenciaexperimental.

CCL

CMCCT

8

i

l

B6.4. Enerxía relativista. Enerxía total eenerxía en repouso.

B6.4. Establecer a equivalencia entre masa e enerxía, eas súas consecuencias na enerxía nuclear.

FSB6.4.1. Expresa a relación entre a masa en repouso duncorpo e a súa velocidade coa enerxía deste a partir da masarelativista.

CMCCT 8

h

i

l

B6.5. Insuficiencia da física clásica. B6.5. Analizar as fronteiras da física a finais do séculoXIX e principios do século XX, e pór de manifesto aincapacidade da física clásica para explicardeterminados procesos.

FSB6.5.1.Explica as limitacións da física clásica ao enfrontarsea determinados feitos físicos, como a radiación do corponegro, o efecto fotoeléctrico ou os espectros atómicos.

CMCCT 9

i

l

B6.6. Hipótese de Planck. B6.6. Coñecer a hipótese de Planck e relacionar aenerxía dun fotón coa súa frecuencia e a súa lonxitudede onda.

FSB6.6.1. Relaciona a lonxitude de onda e a frecuencia daradiación absorbida ou emitida por un átomo coa enerxía dosniveis atómicos involucrados.

CMCCT 9

h

i

l

B6.7. Efecto fotoeléctrico. B6.7. Valorar a hipótese de Planck no marco do efectofotoeléctrico.

FSB6.7.1. Compara a predición clásica do efecto fotoeléctricocoa explicación cuántica postulada por Einstein, e realizacálculos relacionados co traballo de extracción e a enerxíacinética dos fotoelectróns.

CMCCT 9

i B6.8. Espectros atómicos. Modelocuántico do átomo de Bohr.

B6.8. Aplicar a cuantización da enerxía ao estudo dosespectros atómicos e inferir a necesidade do modelo

FSB6.8.1. Interpreta espectros sinxelos, relacionándoos coacomposición da materia.

CMCCT 9




Nº

l atómico de Bohr.

i

l

m

B6.9. Interpretación probabilística dafísica cuántica.

B6.9. Presentar a dualidade onda-corpúsculo como undos grandes paradoxos da física cuántica.

FSB6.9.1. Determina as lonxitudes de onda asociadas apartículas en movemento a diferentes escalas, extraendoconclusións acerca dos efectos cuánticos a escalasmacroscópicas.

CMCCT 9

i

l

B6.9. Interpretación probabilística dafísica cuántica.

B6.10. Principio de indeterminación deHeisenberg.

B6.10. Recoñecer o carácter probabilístico da mecánicacuántica en contraposición co carácter determinista damecánica clásica.

FSB6.10.1. Formula de xeito sinxelo o principio deindeterminación de Heisenberg e aplícao a casos concretos,como os orbitais atómicos.

CMCCT 9

i

l

B6.11. Aplicacións da física cuántica. Oláser.

B6.11. Describir as características fundamentais daradiación láser, os principais tipos de láseres, o seufuncionamento básico e as súas principais aplicacións.

FSB6.11.1. Describe as principais características da radiaciónláser en comparación coa radiación térmica.

CMCCT 9

FSB6.11.2. Asocia o láser coa natureza cuántica da materia eda luz, xustifica o seu funcionamento de xeito sinxelo erecoñece o seu papel na sociedade actual.

CMCCT 9

i

l

B6.12. Radioactividade: tipos. B6.12. Distinguir os tipos de radiacións e o seu efectosobre os seres vivos.

FSB6.12.1. Describe os principais tipos de radioactividadeincidindo nos seus efectos sobre o ser humano, así como assúas aplicacións médicas.

CMCCT

CSC

10

i

l

B6.13. Física nuclear. B6.13. Establecer a relación da composición nuclear e amasa nuclear cos procesos nucleares dedesintegración.

FSB6.13.1. Obtén a actividade dunha mostra radioactivaaplicando a lei de desintegración e valora a utilidade dosdatos obtidos para a datación de restos arqueolóxicos.

CAA

CMCCT

10

FSB6.13.2. Realiza cálculos sinxelos relacionados coasmagnitudes que interveñen nas desintegracións radioactivas.

CMCCT 10




Nº

h

i

l

B6.14. Núcleo atómico. Leis dadesintegración radioactiva.

B6.14. Valorar as aplicacións da enerxía nuclear naprodución de enerxía eléctrica, radioterapia, dataciónen arqueoloxía e a fabricación de armas nucleares.

FSB6.14.1. Explica a secuencia de procesos dunha reacción encadea, e extrae conclusións acerca da enerxía liberada.

CCL

CMCCT

10

FSB6.14.2. Describe as aplicacións máis frecuentes da enerxíanuclear: produción de enerxía eléctrica, datación enarqueoloxía, radiacións ionizantes en medicina e fabricaciónde armas.

CMCCT 10

h

i

l

B6.15. Fusión e fisión nucleares. B6.15. Xustificar as vantaxes, as desvantaxes e aslimitacións da fisión e a fusión nuclear.

FSB6.15.1. Analiza as vantaxes e os inconvenientes da fisión ea fusión nuclear, e xustifica a conveniencia do seu uso.

CMCCT 10

h

i

l

B6.16. As catro interaccións fundamentaisda natureza: gravitatoria,electromagnética, nuclear forte enuclear débil.

B6.16. Distinguir as catro interaccións fundamentais danatureza e os principais procesos en que interveñen.

B6.16.1. Compara as principais teorías de unificaciónestablecendo as súas limitacións e o estado en que seatopan.

CMCCT 11

h

i

l

B6.16. As catro interaccións fundamentaisda natureza: gravitatoria,electromagnética, nuclear forte enuclear débil.

B6.17. Recoñecer a necesidade de atopar un formalismoúnico que permita describir todos os procesos danatureza.

B6.17.1. Establece unha comparación cuantitativa entre ascatro interaccións fundamentais da natureza en función dasenerxías involucradas.

CMCCT 11

h

i

l

B6.17. Interaccións fundamentais danatureza e partículas fundamentais.

B6.18. Coñecer as teorías máis relevantes sobre aunificación das interaccións fundamentais da natureza.

FSB6.18.1. Compara as principais características das catrointeraccións fundamentais da natureza a partir dos procesosnos que estas se manifestan.

CMCCT 11

FSB6.18.2. Xustifica a necesidade da existencia de novaspartículas elementais no marco da unificación dasinteraccións.

CMCCT 11

i

l

B6.18. Partículas fundamentaisconstitutivas do átomo: electróns equarks.

B6.19. Utilizar o vocabulario básico da física de partículase coñecer as partículas elementais que constitúen amateria.

FSB6.19.1. Describe a estrutura atómica e nuclear a partir dasúa composición en quarks e electróns, empregando ovocabulario específico da física de quarks.

CMCCT 11




Nº

FSB6.19.2. Caracteriza algunhas partículas fundamentais deespecial interese, como os neutrinos e o bosón de Higgs, apartir dos procesos en que se presentan.

CMCCT 11

h

i

l

B6.19. Historia e composición doUniverso.

B6.20. Describir a composición do universo ao longo dasúa historia en termos das partículas que o constitúene establecer unha cronoloxía deste a partir do BigBang.

FSB6.20.1. Relaciona as propiedades da materia e daantimateria coa teoría do Big Bang.

CMCCT 12

FSB6.20.2. Explica a teoría do Big Bang e discute asevidencias experimentais en que se apoia, como son aradiación de fondo e o efecto Doppler relativista.

CCL

CMCCT

12

FSB6.20.3. Presenta unha cronoloxía do universo en funciónda temperatura e das partículas que o formaban en cadaperíodo, discutindo a asimetría entre materia e antimateria.

CCL

CMCCT

12

h

i

l

m

B6.20. Fronteiras da física. B6.21. Analizar os interrogantes aos que se enfrontanos/as físicos/as hoxe en día.

FSB6.21.1. Realiza e defende un estudo sobre as fronteiras dafísica do século XXI.

CCEC

CMCCT

CSC

CSIEE

12


As alumnas e os alumnos que chegan ao bacharelato recibiron ensinanza de Física durante os cursos da ensinanza obrigatoria, polo tanto, posúen un coñecemento da materia no marco dunha ensinanza activa e dunha aprendizaxe significativa.O Bacharelato deberá ofrecerlles os contidos, as estratexias e as motivacións para que perfeccionen o coñecemento, o

interese, a aplicación da física e da química e para que continúen de forma autónoma este perfeccionamento.


A metodoloxía ha ir encamiñada a que a alumna e o alumno sexan quen de aprender por si mesmos e aplicar os métodosapropiados de investigación, tratando de que lle faga ver a conexión dos aspectos teóricos coas aplicacións que se lle poden dar nasociedade.

Partindo dos principios da aprendizaxe significativa, pódense adoptar as seguintes estratexias didácticas:

Conectar os novos contidos cos coñecementos anteriores, polo que é conveniente unha avaliación inicial antes de cadatema.

Establecer relacións cos contidos que sexan comúns doutras materias.

Establecer relacións entre os contidos da materia e a realidade en que poden ser aplicados, favorecendo unha ensinanzapráctica.

Realizar unha metodoloxía activa na que as alumnas e os alumnos sexan os verdadeiros protagonistas da aprendizaxe. Favorecer os hábitos de estudio e técnicas de traballo intelectual.

Realizar experiencias en grupos para que constrúan teorías ou comproben expresións( sempre que a situación sanitaria opermitise)

Ter en conta os intereses, demandas, necesidades e expectativas das alumnas e alumnos para lograr unha ensinanzamáis motivadora.

Darse conta dos diferentes ritmos de aprendizaxe do alumnado, así como os seus distintos intereses e motivacións. Avaliar o proceso educativo en todos os seus aspectos para coñecer os cambios que poderían ser convenientes.

En cada tema iníciase o desenvolvemento teórico da materia partindo de niveis de complexidade baixa, que permitanadaptarse aos niveis de coñecementos previos das alumnas e alumnos. Deste modo, partindo do que xa saben, o alumnado poderáconstruír novas aprendizaxes que conectarán coas que xa ten, ampliando os coñecementos en cantidade e calidade (aprendizaxesignificativa).


Como aplicación das ideas e conceptos tratados ao longo de cada tema, se lle facilitan unha serie de "exercicios resoltos" quepermitan servir de guía e axuda á aprendizaxe do alumnado e ser, ao mesmo tempo, un elemento motivador. Os exercicios que sepropoñen en cada tema levan indicada a solución para facilitar o traballo autónomo por parte das alumnas e alumnos.

Considérase imprescindíbel que o alumnado traballe diariamente e de forma individual as tarefas desenvoltas e propostas na clasepara que desta forma siga , sen problema, o desenvolvemento da materia e adquira o coñecemento e a comprensión da mesma con solidez, ademais de formar un hábito de traballo. Desta forma as alumnas e os alumnos aprenderán Física en vez dunha seriede conceptos e resultados de xeito simplemente mecánico e memorístico.

Materiais e recursos didácticos

Utilizaranse os seguintes materiais aínda que non se descarta introducir ao longo do curso algún outro se as condicións o requiren:

Libro de apoio de 2º Bacharelato (non teñen un libro dunha editorial determinada, cada alumno/a terá un libro de apoio)

Fontes documentais: basicamente internet.

Calculadora.

Material de laboratorio.

Aula virtual e/ou correo electrónico.


O enfoque didáctico, do cal forma parte a avaliación en canto se fan moitas probas como forma de estímulo, é esencialmente acumulativo-reiterativo: Tanto nas explicacións como sobre todo nos exercicios repasase continuamente a materia xa vista. En consecuencia, isto é xa un mecanismo xeral de reforzo educativo para os alumnos que fagan un mínimo esforzo de seguimento daclase, dado que se lle dan numerosas oportunidades de asimilar os conceptos e procedementos básicos correspondentes a este curso, inda que a súa explicación inicial quede meses atrás.


Para poder traballar mellor as necesidades de cada alumno/a pódense preparar actividades sobre un mesmo contido de repaso, de reforzo e de ampliación variando o grado de dificultade


A avaliación débese traballar en paralelo cos demais elementos do currículo (obxectivos, contidos, metodoloxía, ...) e a súa finalidadeé ir comprobando o desenvolvemento do proceso educativo, detectando logros e acertos, así como dificultades e lagoas que vanaparecendo, ben para reforzalos ou para introducir as modificacións e adaptacións precisas ás necesidades de cada alumna oualumno. Neste sentido a avaliación é un proceso continuo que non debe reducirse a momentos illados ou puntuais, nin confundirsecos rendementos finais.

1. OBSERVACIÓN DO TRABALLO DIARIO DO ALUMNADO

O profesor estará atento ás dificultades, erros, progresos do traballo de cada alumna ou alumno tendo en conta a súa asistencia ,a súa actitude, os controis periódicos que se farán, traballos e exercicios tanto na aula coma na casa etc.

2. PROBAS ESCRITAS

Son as que, tras as observacións anteriores, nos dan o balance final de adquisición de conceptos e procedementos. Teñen a importancia de que a alumna ou o alumno alcance un estudio globalizado dunha parte da materia.

1. Todas as probas constarán dunha serie de problemas ou exercicios numéricos e prácticos e de cuestións teóricas.

2. Valorarase fundamentalmente que o alumnado comprenda os conceptos físicos ou químicos ligados ás cuestións ou problemas, manexándoos correctamente.

3. Os erros graves de concepto levarán a anular o apartado correspondente.


4. Os parágrafos/apartados que esixen a solución dun apartado anterior cualificaranse independentemente do resultado do devandito apartado.

5. Un resultado erróneo pero cun razoamento correcto valorarase.

6. A utilización dunha ecuación incorrecta puntuará como máximo un 25% do apartado

7. No caso de problemas numéricos, será fundamental que o/a alumno/a desenvolva as estratexias propias da metodoloxía científica na resolución dos mesmos, tendo que estar perfectamente esquematizado, secuenciado e explicado, facendo referencia ás leis nas que se basea.

8. Os erros nas unidades ou ben o non poñelas descontarán un 25% da nota do apartado.

9. Un erro no cálculo considerase leve e descontarase o 25% da nota do apartado, agás que os resultados carezan de lóxica algunha e a/o alumna/o non faga unha discusión acerca da falsidade do dito resultado.

10. Nun problema numérico a resposta correcta, sen razoamento ou xustificación pode ser valorado cun 0, se o corrector non é quén de ver de onde sae o dito resultado.

11. No caso das cuestións ou preguntas teóricas, será fundamental o razoamento das mesmas, facendo alusión ás correspondentes leis físicas ou químicas necesarias para o dito razoamento. Non se valorará ningunha resposta sen xustificación

12. A cualificación terá en conta non só a resolución correcta e a resposta, senón o plantexamento e os comentarios necesarios para poder seguir as leis utilizadas e a súa aplicación. Así mesmo valorarase a adecuada utilización das unidades e a claridade dos diagramas, esquemas e debuxos realizados, necesarios para o desenvolvemento do exercicio. Non se valorará unha resposta sen razoamento.

3. SISTEMA DE AVALIACIÓN


A avaliación ha ser cualitativa e formativa, seguindo o proceso das etapas obrigatorias co fin de saber se o proceso de ensinanza-aprendizaxe se encamiña a obter os resultados propostos. A avaliación é un elemento máis do currículo e debe traballarseconxuntamente cos demais elementos curriculares.

Non se pode concibir a superación da materia sen un traballo diario por parte do alumnado. Neste sentido, as actitudes negativas ante a realización ou corrección de exercicios, a non presentación a tempo das tarefas encomendadas influirán negativamente na avaliación da materia.

Valoraranse o traballo e a actitude no laboratorio e na clase, os traballos presentados, as probas de clase e os exames de avaliación.

A cualificación final por avaliación obterase do seguinte xeito:

OBSERVACIÓN DIRECTA: que recolle o rendemento xeral, progresos, actividades, interese polo traballo, participación en clase, hábitos de traballo, habilidades e destrezas no traballo experimental, traballos solicitados tanto na clase coma na casa e traballo relacionado coas prácticas de laboratorio .

As porcentaxes a ter en conta son as seguintes: 10% da nota final, é dicir, ata un máximo de 1 punto.

A realización das prácticas de laboratorio e a entrega da correspondente memoria son obrigatorias para todo o alumnado , sempre que se poidan levar a cabo segundo o permita a situación sanitaria.

PROBAS ESCRITAS OBXECTIVAS: realizándose como mínimo unha por avaliación. As porcentaxes a ter en conta son as seguintes: 90% da nota, e dicir,ata un máximo de 9 puntos:

A materia está dividida en 5 bloques: Campo gravitacional, Electromagnetismo, Ondas, Óptica Xeométrica e Física do século XX. A nota de cada trimestre é a media das notas dos bloques traballados ata ese momento .

A nota final será a media das notas dos 5 bloques . No caso de non acadar o aprobado, o/a alumno/a terá a posibilidade dunha recuperación dos bloques suspensos ao final do curso.


Unha vez obtida a nota media en cada trimestre ou a nota final do curso, o redondeo da mesma queda ao criterio do profesor en función de todo o observado ao respecto de cada alumno/a

No caso de que quede demostrado que un alumno copiou nunha proba, a nota desa avaliación será de 1.

En Setembro realizarase unha proba sobre os contidos desenvolvidos durante o curso. Esta proba terá o mesmo formato e nivel de dificultade que as elaboradas durante o curso, de tal xeito que o alumnado poderá aspirar a unha nota mellor ca un simple aprobado.

Na convocatoria extraordinaria de setembro, o/a alumno/a deberá examinarse de TODA a materia

A cualificación final de Setembro será a obtida no exame.


Estándares de aprendizaxe Graomínimoconsecu

ción


Probaescrita

Observación naaula

Traballoindividu

al

Traballoen

grupo

Caderno declase

FSB1.1.1. Aplica habilidades necesarias para a investigación científica, propondo preguntas,identificando e analizando problemas, emitindo hipóteses fundamentadas, recollendo datos,analizando tendencias a partir de modelos, e deseñando e propondo estratexias de actuación.

1 X

FSB1.1.2. Efectúa a análise dimensional das ecuacións que relacionan as magnitudes nun procesofísico.

2 X X

FSB1.1.3. Resolve exercicios nos que a información debe deducirse a partir dos datosproporcionados e das ecuacións que rexen o fenómeno, e contextualiza os resultados.

2 X



ción


Probaescrita

Observación naaula

Traballoindividu

al

Traballoen

grupo

Caderno declase

FSB1.1.4. Elabora e interpreta representacións gráficas de dúas e tres variables a partir de datosexperimentais, e relaciónaas coas ecuacións matemáticas que representan as leis e os principiosfísicos subxacentes.

2 X X X

FSB1.2.1. Utiliza aplicacións virtuais interactivas para simular experimentos físicos de difícilimplantación no laboratorio.

1 X

FSB1.2.2. Analiza a validez dos resultados obtidos e elabora un informe final facendo uso das TIC,no que se comunique tanto o proceso como as conclusións obtidas.

1 X

FSB1.2.3. Identifica as principais características ligadas á fiabilidade e á obxectividade do fluxo deinformación científica existente en internet e noutros medios dixitais.

1 X

FSB1.2.4. Selecciona, comprende e interpreta información relevante nun texto de divulgacióncientífica, e transmite as conclusións obtidas utilizando a linguaxe oral e escrita con propiedade.

1 X

FQB1.3.1. Realiza de xeito cooperativo algunhas tarefas propias da investigación científica:procura de información, prácticas de laboratorio ou pequenos proxectos de investigación.

2 X X

FSB2.1.1. Diferencia os conceptos de forza e campo, establecendo unha relación entre aintensidade do campo gravitatorio e a aceleración da gravidade.

4 X X

FSB2.1.2. Representa o campo gravitatorio mediante as liñas de campo e as superficies de enerxíaequipotencial.

2 X X

FSB2.2.1. Xustifica o carácter conservativo do campo gravitatorio e determina o traballo realizadopolo campo a partir das variacións de enerxía potencial.

4 X X

FSB2.3.1. Calcula a velocidade de escape dun corpo aplicando o principio de conservación daenerxía mecánica.

4 X X



ción


Probaescrita

Observación naaula

Traballoindividu

al

Traballoen

grupo

Caderno declase

FSB2.4.1. Aplica a lei de conservación da enerxía ao movemento orbital de corpos como satélites,planetas e galaxias.

4 X X

FSB2.5.1. Deduce a velocidade orbital dun corpo, a partir da lei fundamental da dinámica, erelaciónaa co raio da órbita e a masa do corpo.

4 X X

FSB2.5.2. Identifica a hipótese da existencia de materia escura a partir dos datos de rotación degalaxias e a masa do burato negro central.

1 X

FSB2.6.1. Utiliza aplicacións virtuais interactivas para o estudo de satélites de órbita media (MEO),órbita baixa (LEO) e de órbita xeoestacionaria (GEO), e extrae conclusións.

2 X X X X X

FSB2.7.1. Describe a dificultade de resolver o movemento de tres corpos sometidos á interaccióngravitatoria mutua utilizando o concepto de caos.

1 X

FSB3.1.1. Relaciona os conceptos de forza e campo, establecendo a relación entre intensidade docampo eléctrico e carga eléctrica.

4 X X

FSB3.1.2. Utiliza o principio de superposición para o cálculo de campos e potenciais eléctricoscreados por unha distribución de cargas puntuais.

4 X X

FSB3.2.1. Representa graficamente o campo creado por unha carga puntual, incluíndo as liñas decampo e as superficies de enerxía equipotencial.

1 X

FSB3.2.2. Compara os campos eléctrico e gravitatorio, e establece analoxías e diferenzas entreeles.

4 X X

FSB3.3.1. Analiza cualitativamente a traxectoria dunha carga situada no seo dun campo xerado porunha distribución de cargas, a partir da forza neta que se exerce sobre ela.

4 X X

FSB3.4.1. Calcula o traballo necesario para transportar unha carga entre dous puntos dun campo 4 X X



ción


Probaescrita

Observación naaula

Traballoindividu

al

Traballoen

grupo

Caderno declase

eléctrico creado por unha ou máis cargas puntuais a partir da diferenza de potencial.

FSB3.4.2. Predí o traballo que se realizará sobre unha carga que se move nunha superficie deenerxía equipotencial e discúteo no contexto de campos conservativos.

3 X X

FSB3.5.1. Calcula o fluxo do campo eléctrico a partir da carga que o crea e a superficie queatravesan as liñas do campo.

2 X

FSB3.6.1. Determina o campo eléctrico creado por unha esfera cargada aplicando o teorema deGauss.

3 X X

FSB3.7.1. Explica o efecto da gaiola de Faraday utilizando o principio de equilibrio electrostático erecoñéceo en situacións cotiás, como o mal funcionamento dos móbiles en certos edificios ou oefecto dos raios eléctricos nos avións.

2 X X X X X

FSB3.8.1. Describe o movemento que realiza unha carga cando penetra nunha rexión onde existeun campo magnético e analiza casos prácticos concretos, como os espectrómetros de masas eos aceleradores de partículas.

4 X X

FSB3.9.1. Relaciona as cargas en movemento coa creación de campos magnéticos e describe asliñas do campo magnético que crea unha corrente eléctrica rectilínea.

4 X X

FSB3.10.1. Calcula o raio da órbita que describe unha partícula cargada cando penetra cunhavelocidade determinada nun campo magnético coñecido aplicando a forza de Lorentz.

4 X X

FSB3.10.2. Utiliza aplicacións virtuais interactivas para comprender o funcionamento dun ciclotróne calcula a frecuencia propia da carga cando se move no seu interior.

2 X X X X X

FSB3.10.3. Establece a relación que debe existir entre o campo magnético e o campo eléctricopara que unha partícula cargada se mova con movemento rectilíneo uniforme aplicando a leifundamental da dinámica e a lei de Lorentz.

4 X X



ción


Probaescrita

Observación naaula

Traballoindividu

al

Traballoen

grupo

Caderno declase

FSB3.11.1. Analiza o campo eléctrico e o campo magnético desde o punto de vista enerxético,tendo en conta os conceptos de forza central e campo conservativo.

4 X X

FSB3.12.1. Establece, nun punto dado do espazo, o campo magnético resultante debido a dous oumáis condutores rectilíneos polos que circulan correntes eléctricas.

4 X X

FSB3.12.2. Caracteriza o campo magnético creado por unha espira e por un conxunto de espiras. 2 X

FSB3.13.1. Analiza e calcula a forza que se establece entre dous condutores paralelos, segundo osentido da corrente que os percorra, realizando o diagrama correspondente.

4 X X

FSB3.14.1. Xustifica a definición de ampere a partir da forza que se establece entre douscondutores rectilíneos e paralelos.

2 X

FSB3.15.1. Determina o campo que crea unha corrente rectilínea de carga aplicando a lei deAmpère e exprésao en unidades do Sistema Internacional.

3 X

FSB3.16.1. Establece o fluxo magnético que atravesa unha espira que se atopa no seo dun campomagnético e exprésao en unidades do Sistema Internacional.

2 X

FSB3.17.1. Calcula a forza electromotriz inducida nun circuíto e estima a dirección da correnteeléctrica aplicando as leis de Faraday e Lenz.

2 X X X X X

FSB3.17.2. Emprega aplicacións virtuais interactivas para reproducir as experiencias de Faraday eHenry e deduce experimentalmente as leis de Faraday e Lenz.

2 X X X X X

FSB3.18.1. Demostra o carácter periódico da corrente alterna nun alternador a partir darepresentación gráfica da forza electromotriz inducida en función do tempo.

1 X

FSB3.18.2. Infire a produción de corrente alterna nun alternador, tendo en conta as leis daindución.

2 X X X X X



ción


Probaescrita

Observación naaula

Traballoindividu

al

Traballoen

grupo

Caderno declase

FSB4.1.1. Determina a velocidade de propagación dunha onda e a de vibración das partículas quea forman, interpretando ambos os resultados.

4 X X

FSB4.2.1. Explica as diferenzas entre ondas lonxitudinais e transversais a partir da orientaciónrelativa da oscilación e da propagación.

3 X X

FSB4.2.2. Recoñece exemplos de ondas mecánicas na vida cotiá. 3 X X

FSB4.3.1. Obtén as magnitudes características dunha onda a partir da súa expresión matemática. 4 X X

FSB4.3.2. Escribe e interpreta a expresión matemática dunha onda harmónica transversal dadasas súas magnitudes características.

4 X X

FSB4.4.1. Dada a expresión matemática dunha onda, xustifica a dobre periodicidade con respectoá posición e ao tempo.

4 X X

FSB4.5.1. Relaciona a enerxía mecánica dunha onda coa súa amplitude. 3 X X

FSB4.5.2. Calcula a intensidade dunha onda a certa distancia do foco emisor, empregando aecuación que relaciona ambas as magnitudes.

3 X X

FSB4.6.1. Explica a propagación das ondas utilizando o principio Huygens. 3 X X

FSB4.7.1. Interpreta os fenómenos de interferencia e a difracción a partir do principio de Huygens. 3 X X X X X

FSB4.8.1. Experimenta e xustifica o comportamento da luz ao cambiar de medio, aplicando a lei deSnell, coñecidos os índices de refracción.

4 X X

FSB4.9.1. Obtén o coeficiente de refracción dun medio a partir do ángulo formado pola ondareflectida e refractada.

4 X X X X X



ción


Probaescrita

Observación naaula

Traballoindividu

al

Traballoen

grupo

Caderno declase

FSB4.9.2. Considera o fenómeno de reflexión total como o principio físico subxacente ápropagación da luz nas fibras ópticas e a súa relevancia nas telecomunicacións.

2 X X

FSB4.10.1. Recoñece situacións cotiás nas que se produce o efecto Doppler, e xustifícaas deforma cualitativa.

3 X X

FSB4.11.1. Identifica a relación logarítmica entre o nivel de intensidade sonora en decibeles e aintensidade do son, aplicándoa a casos sinxelos.

1 X

FSB4.12.1. Relaciona a velocidade de propagación do son coas características do medio en quese propaga.

1 X

FSB4.12.2. Analiza a intensidade das fontes de son da vida cotiá e clasifícaas como contaminantese non contaminantes.

1 X

FSB4.13.1. Coñece e explica algunhas aplicacións tecnolóxicas das ondas sonoras, como aecografía, o radar, o sonar, etc.

1 X

FSB4.14.1. Representa esquematicamente a propagación dunha onda electromagnética incluíndoos vectores do campo eléctrico e magnético.

1 X

FSB4.14.2. Interpreta unha representación gráfica da propagación dunha onda electromagnéticaen termos dos campos eléctrico e magnético e da súa polarización.

2 X

FSB4.15.1. Determina experimentalmente a polarización das ondas electromagnéticas a partir deexperiencias sinxelas, utilizando obxectos empregados na vida cotiá.

2 X X X X X

FSB4.15.2. Clasifica casos concretos de ondas electromagnéticas presentes na vida cotiá enfunción da súa lonxitude de onda e a súa enerxía.

2 X

FSB4.16.1. Xustifica a cor dun obxecto en función da luz absorbida e reflectida. 1 X



ción


Probaescrita

Observación naaula

Traballoindividu

al

Traballoen

grupo

Caderno declase

FSB4.17.1. Analiza os efectos de refracción, difracción e interferencia en casos prácticos sinxelos. 3 X

FSB4.18.1. Establece a natureza e as características dunha onda electromagnética dada a súasituación no espectro.

2 X

FSB4.18.2. Relaciona a enerxía dunha onda electromagnética coa súa frecuencia, a lonxitude deonda e a velocidade da luz no baleiro.

4 X X

FSB4.19.1. Recoñece aplicacións tecnolóxicas de diferentes tipos de radiacións, nomeadamenteinfravermella, ultravioleta e microondas.

1 X

FSB4.19.2. Analiza o efecto dos tipos de radiación sobre a biosfera en xeral, e sobre a vidahumana en particular.

1 X

FSB4.19.3. Deseña un circuíto eléctrico sinxelo capaz de xerar ondas electromagnéticas, formadopor un xerador, unha bobina e un condensador, e describe o seu funcionamento.

2 X X X X X

FSB4.20.1. Explica esquematicamente o funcionamento de dispositivos de almacenamento etransmisión da información.

1 X

FSB5.1.1. Explica procesos cotiáns a través das leis da óptica xeométrica. 1 X

FSB5.2.1. Demostra experimentalmente e graficamente a propagación rectilínea da luz medianteun xogo de prismas que conduzan un feixe de luz desde o emisor ata unha pantalla.

1 X

FSB5.2.2. Obtén o tamaño, a posición e a natureza da imaxe dun obxecto producida por un espelloplano e unha lente delgada, realizando o trazado de raios e aplicando as ecuaciónscorrespondentes.

4 X X X X X

FSB5.3.1. Xustifica os principais defectos ópticos do ollo humano (miopía, hipermetropía, presbiciae astigmatismo), empregando para iso un diagrama de raios.

1 X



ción


Probaescrita

Observación naaula

Traballoindividu

al

Traballoen

grupo

Caderno declase

FSB5.4.1. Establece o tipo e disposición dos elementos empregados nos principais instrumentosópticos, tales como lupa, microscopio, telescopio e cámara fotográfica, realizando ocorrespondente trazado de raios.

1 X

FSB5.4.2. Analiza as aplicacións da lupa, o microscopio, o telescopio e a cámara fotográfica,considerando as variacións que experimenta a imaxe respecto ao obxecto.

1 X

FSB6.1.1. Explica o papel do éter no desenvolvemento da teoría especial da relatividade. 1 X

FSB6.1.2. Reproduce esquematicamente o experimento de Michelson-Morley, así como oscálculos asociados sobre a velocidade da luz, e analiza as consecuencias que se derivaron.

1 X

FSB6.2.1. Calcula a dilatación do tempo que experimenta un observador cando se despraza avelocidades próximas ás da luz con respecto a un sistema de referencia dado, aplicando astransformacións de Lorentz.

3 X X

FSB6.2.2. Determina a contracción que experimenta un obxecto cando se atopa nun sistema quese despraza a velocidades próximas ás da luz con respecto a un sistema de referencia dado,aplicando as transformacións de Lorentz.

3 X X

FSB6.3.1. Discute os postulados e os aparentes paradoxos asociados á teoría especial darelatividade e a súa evidencia experimental.

2 X

FSB6.4.1. Expresa a relación entre a masa en repouso dun corpo e a súa velocidade coa enerxíadeste a partir da masa relativista.

2 X

FSB6.5.1.Explica as limitacións da física clásica ao enfrontarse a determinados feitos físicos, comoa radiación do corpo negro, o efecto fotoeléctrico ou os espectros atómicos.

2 X

FSB6.6.1. Relaciona a lonxitude de onda e a frecuencia da radiación absorbida ou emitida por unátomo coa enerxía dos niveis atómicos involucrados.

3 X X



ción


Probaescrita

Observación naaula

Traballoindividu

al

Traballoen

grupo

Caderno declase

FSB6.7.1. Compara a predición clásica do efecto fotoeléctrico coa explicación cuántica postuladapor Einstein, e realiza cálculos relacionados co traballo de extracción e a enerxía cinética dosfotoelectróns.

4 X X X X X

FSB6.8.1. Interpreta espectros sinxelos, relacionándoos coa composición da materia. 1 X

FSB6.9.1. Determina as lonxitudes de onda asociadas a partículas en movemento a diferentesescalas, extraendo conclusións acerca dos efectos cuánticos a escalas macroscópicas.

3 X X

FSB6.10.1. Formula de xeito sinxelo o principio de indeterminación de Heisenberg e aplícao acasos concretos, como os orbitais atómicos.

3 X X

FSB6.11.1. Describe as principais características da radiación láser en comparación coa radiacióntérmica.

1 X

FSB6.11.2. Asocia o láser coa natureza cuántica da materia e da luz, xustifica o seu funcionamentode xeito sinxelo e recoñece o seu papel na sociedade actual.

1 X

FSB6.12.1. Describe os principais tipos de radioactividade incidindo nos seus efectos sobre o serhumano, así como as súas aplicacións médicas.

1 X

FSB6.13.1. Obtén a actividade dunha mostra radioactiva aplicando a lei de desintegración e valoraa utilidade dos datos obtidos para a datación de restos arqueolóxicos.

4 X X

FSB6.13.2. Realiza cálculos sinxelos relacionados coas magnitudes que interveñen nasdesintegracións radioactivas.

4 X X

FSB6.14.1. Explica a secuencia de procesos dunha reacción en cadea, e extrae conclusiónsacerca da enerxía liberada.

3 X X

FSB6.14.2. Describe as aplicacións máis frecuentes da enerxía nuclear: produción de enerxía 1 X



ción


Probaescrita

Observación naaula

Traballoindividu

al

Traballoen

grupo

Caderno declase

eléctrica, datación en arqueoloxía, radiacións ionizantes en medicina e fabricación de armas.

FSB6.15.1. Analiza as vantaxes e os inconvenientes da fisión e a fusión nuclear, e xustifica aconveniencia do seu uso.

2 X

B6.16.1. Compara as principais teorías de unificación establecendo as súas limitacións e o estadoen que se atopan.

1 X

B6.17.1. Establece unha comparación cuantitativa entre as catro interaccións fundamentais danatureza en función das enerxías involucradas.

2 X

FSB6.18.1. Compara as principais características das catro interaccións fundamentais da naturezaa partir dos procesos nos que estas se manifestan.

2 X

FSB6.18.2. Xustifica a necesidade da existencia de novas partículas elementais no marco daunificación das interaccións.

2 X

FSB6.19.1. Describe a estrutura atómica e nuclear a partir da súa composición en quarks eelectróns, empregando o vocabulario específico da física de quarks.

2 X

FSB6.19.2. Caracteriza algunhas partículas fundamentais de especial interese, como os neutrinose o bosón de Higgs, a partir dos procesos en que se presentan.

2 X

FSB6.20.1. Relaciona as propiedades da materia e da antimateria coa teoría do Big Bang. 2 X

FSB6.20.2. Explica a teoría do Big Bang e discute as evidencias experimentais en que se apoia,como son a radiación de fondo e o efecto Doppler relativista.

2 X

FSB6.20.3. Presenta unha cronoloxía do universo en función da temperatura e das partículas que oformaban en cada período, discutindo a asimetría entre materia e antimateria.

1 X



ción


Probaescrita

Observación naaula

Traballoindividu

al

Traballoen

grupo

Caderno declase

FSB6.21.1. Realiza e defende un estudo sobre as fronteiras da física do século XXI. 1 X


1 Medio-baixo

2 medio

3 Medio-alto

4 alto

O grao de consecución dos estándares de aprendizaxe referidos a prácticas de laboratorio e traballos grupais non se contemplaránagás a situación sanitaria o permitise.

16. QUÍMICA 2º BACHARELATO



CCL 4 4%

CMCCT 68 72%


CD 4 4%

CAA 5 5%

CSC 9 10%

CSIEE 2 2%

CCEC 2 2%

Total 94



QUB1.1.1 QUB1.1.1 QUB1.3.1 QUB1.1.1 QUB1.1.1 QUB1.1.1 QUB2.1.1

QUB1.3.1 QUB1.2.1 QUB1.3.2 QUB1.4.1 QUB1.2.1 QUB1.3.3 QUB4.12.1

QUB1.3.3 QUB1.3.1 QUB1.3.3 QUB1.4.2 QUB1.3.1

QUB1.4.2 QUB1.3.2 QUB1.4.1 QUB3.4.2 QUB3.2.2

QUB1.3.3 QUB3.14.1 QUB3.22.1

QUB1.4.1 QUB4.6.1

QUB1.4.2 QUB4.10.1

QUB2.1.1 QUB4.11.1

QUB2.1.2 QUB4.12.1

QUB2.2.1

QUB2.3.1

QUB2.3.2

QUB2.4.1


QUB2.5.1

QUB2.6.1

QUB2.7.1

QUB2.8.1

QUB2.9.1

QUB2.9.2

QUB2.10.1

QUB2.10.2

QUB2.11.1

QUB2.12.1

QUB2.13.1

QUB2.13.2

QUB2.14.1

QUB2.15.1

QUB3.1.1

QUB3.2.1

QUB3.2.2

QUB3.3.1

QUB3.4.1

QUB3.4.2

QUB3.5.1

QUB3.5.2

QUB3.6.1

QUB3.7.1


QUB3.8.1

QUB3.9.1

QUB3.10.1

QUB3.11.1

QUB3.12.1

QUB3.13.1

QUB3.14.1

QUB3.15.1

QUB3.16.1

QUB3.17.1

QUB3.18.1

QUB3.19.1

QUB3.19.2

QUB3.19.3

QUB3.20.1

QUB3.21.1

QUB3.22.1

QUB4.1.1

QUB4.1.1

QUB4.2.1

QUB4.3.1

QUB4.4.1

QUB4.5.1

QUB4.6.1


QUB4.7.1

QUB4.8.1

QUB4.9.1

QUB4.10.1

QUB4.11.1

QUB4.12.1


Nº Título da UD Descrición Trimestre

0 Cálculos elementais en química Repaso de formulación inorgánica, disolucións, estequiometría, presións parciais e cálculos necesarios para o desenvolvemento das distintas unidades.

1

1 Síntese orgánica e novos materiais Formulación orgánica, hibridación, isomería, reaccións orgánicas, polímeros,aplicacións de distintas sustancias orgánicas.

1

2 Equilibrio químico Reaccións en equilibrio, cálculo das constantes en función das concentracións e das presións, principio de L`Chatelier, solubilidade.

1

3 Cinética química Velocidade das reaccións químicas, factores que inflúen, catalizadores. 1

4 Ácidos e bases Teoría de Brönsted-Lowry, carácter básico, ácido e neutro das disolucións, pH, valoracións, hidrólise

2

5 Introdución á electroquímica Números de oxidación, axuste de reaccións redox polo método do ión- 2


electrón, pilas, leis de Faraday aplicacións da electrolise.

6 Estrutura atómica e clasificación periódica dos elementos

Modelos atómicos, orbitais, números cuánticos, mecánica cuántica, sistema periódico.

3

7 Enlace químico e propiedades das sustancias Enlace iónico, covalente, metálico, forzas intermoleculares, TEV, TRPECV, hibridación, propiedades das diferentes substancias e aplicacións.

3

Nº grupos Horas semanais

1 4

16.3. Distribución do currículo en unidades didácticas

Química 2º Bacharelato


Nº


b

e

I

l

m

B1.1. Utilización de estratexias básicas daactividade científica.

B1.1. Realizar interpretacións, predicións erepresentación de fenómenos químicos apartir dos datos dunha investigacióncientífica, e obter conclusións.

QUB1.1.1. Aplica habilidades necesarias para a investigación científicatraballando tanto individualmente como en grupo, formulando preguntas,identificando problemas, recollendo datos mediante a observación ou aexperimentación, analizando e comunicando os resultados, edesenvolvendo explicacións mediante a realización dun informe final.

CAA

CCL

CMCCT

CSC

CSIEE

Todas




Nº

b

i

B1.2. Importancia da investigación científicana industria e na empresa.

B1.3. Prevención de riscos no laboratorio

B1.2. Aplicar a prevención de riscos nolaboratorio de química e coñecer aimportancia dos fenómenos químicos eas súas aplicacións aos individuos e ásociedade.

QUB1.2.1.Utiliza o material e os instrumentos de laboratorio empregandoas normas de seguridade adecuadas para a realización de experienciasquímicas.

CMCCT

CSC

Todas

d

e

g

I

l

B1.4. Investigación científica:documentación, elaboración de informes,comunicación e difusión de resultados.

B1.3. Empregar axeitadamente astecnoloxías da información e dacomunicación para a procura deinformación, o manexo de aplicacións desimulación de probas de laboratorio, aobtención de datos e a elaboración deinformes.

QUB1.3.1. Elabora información e relaciona os coñecementos químicosaprendidos con fenómenos da natureza, e as posibles aplicacións econsecuencias na sociedade actual.

CCL

CD

CMCCT

CSC

Todas

QUB1.3.2. Localiza e utiliza aplicacións e programas de simulación deprácticas de laboratorio.

CD

CMCCT

Todas

QUB1.3.3. Realiza e defende un traballo de investigación utilizando astecnoloxías da información e da comunicación.

CCL

CD

CMCCT

CSIEE

Todas

b

e

I

l

B1.4. Investigación científica:documentación, elaboración de informes,comunicación e difusión de resultados.

B1.4. Deseñar, elaborar, comunicar edefender informes de carácter científico,realizando unha investigación baseadana práctica experimental.

QUB1.4.1. Analiza a información obtida principalmente a través de internet,identificando as principais características ligadas á fiabilidade e áobxectividade do fluxo de información científica.

CAA

CD

CMCCT

Todas

QUB1.4.2. Selecciona, comprende e interpreta información relevante nunhafonte de información de divulgación científic,a e transmite as conclusiónsobtidas utilizando a linguaxe oral e escrita con propiedade.

CAA

CCL

CMCCT

Todas

Bloque 2. Orixe e evolución dos compoñentes do Universo




Nº

b

I

l

B2.1. Estrutura da materia. Hipótese dePlanck.

B2.2. Modelo atómico de Bohr.

B2.1. Analizar cronoloxicamente osmodelos atómicos ata chegar ao modeloactual, discutindo as súas limitacións e anecesidade dun novo.

QUB2.1.1. Explica as limitacións dos distintos modelos atómicos en relacióncos feitos experimentais que levan asociados.

CCEC

CMCCT

6

QUB2.1.2. Calcula o valor enerxético correspondente a unha transiciónelectrónica entre dous niveis dados, en relación coa interpretación dosespectros atómicos.

CMCCT 6

i

l

B2.2. Modelo atómico de Bohr.

B2.3. Orbitais atómicos. Números cuánticose a súa interpretación.

B2.2. Recoñecer a importancia da teoríamecanocuántica para o coñecemento doátomo.

QUB2.2.1. Diferencia o significado dos números cuánticos segundo Bohr ea teoría mecanocuántica que define o modelo atómico actual, en relaciónco concepto de órbita e orbital.

CMCCT 6

e

i

B2.4. Mecánica cuántica: hipótese de DeBroglie, principio de indeterminación deHeisenberg.

B2.3. Explicar os conceptos básicos damecánica cuántica: dualidade onda-corpúsculo e incerteza.

QUB2.3.1. Determina lonxitudes de onda asociadas a partículas enmovemento para xustificar o comportamento ondulatorio dos electróns.

CMCCT 6

QUB2.3.2. Xustifica o carácter probabilístico do estudo de partículasatómicas a partir do principio de indeterminación de Heisenberg.

CMCCT 6

e

i

B2.5. Partículas subatómicas: orixe doUniverso.

B2.4. Describir as característicasfundamentais das partículassubatómicas, diferenciando os tipos.

QUB2.4.1. Coñece as partículas subatómicas e os tipos de quarkspresentes na natureza íntima da materia e na orixe primixenia doUniverso, explicando as características e a clasificación destes.

CMCCT 6

i B2.6. Clasificación dos elementos segundo asúa estrutura electrónica: sistemaperiódico.

B2.5. Establecer a configuración electrónicadun átomo en relación coa súa posiciónna táboa periódica.

QUB2.5.1. Determina a configuración electrónica dun átomo, coñecida asúa posición na táboa periódica e os números cuánticos posibles doelectrón diferenciador.

CMCCT 6

i B2.6. Clasificación dos elementos segundo asúa estrutura electrónica: sistemaperiódico.

B2.6. Identificar os números cuánticos paraun electrón segundo no orbital en que seatope.

QUB2.6.1. Xustifica a reactividade dun elemento a partir da estruturaelectrónica ou a súa posición na táboa periódica.

CMCCT 6




Nº

i

l

B2.7. Propiedades dos elementos segundo asúa posición no sistema periódico: enerxíade ionización, afinidade electrónica,electronegatividade e raio atómico.

B2.7. Coñecer a estrutura básica dosistema periódico actual, definir aspropiedades periódicas estudadas edescribir a súa variación ao longo dungrupo ou período.

QUB2.7.1. Argumenta a variación do raio atómico, potencial de ionización,afinidade electrónica e electronegatividade en grupos e períodos,comparando as devanditas propiedades para elementos diferentes.

CMCCT 6

i

l

B2.8. Enlace químico. B2.8. Utilizar o modelo de enlacecorrespondente para explicar aformación de moléculas, de cristais e deestruturas macroscópicas, e deducir assúas propiedades.

QUB2.8.1. Xustifica a estabilidade das moléculas ou dos cristais formadosempregando a regra do octeto ou baseándose nas interaccións doselectróns da capa de valencia para a formación dos enlaces.

CMCCT 7

i B2.9. Enlace iónico.

B2.10. Propiedades das substancias conenlace iónico.

B2.9. Construír ciclos enerxéticos do tipoBorn-Haber para calcular a enerxía derede, analizando de forma cualitativa avariación de enerxía de rede endiferentes compostos

QUB2.9.1. Aplica o ciclo de Born-Haber para o cálculo da enerxía reticularde cristais iónicos.

CMCCT 7

QUB2.9.2. Compara a fortaleza do enlace en distintos compostos iónicosaplicando a fórmula de Born-Landé para considerar os factores dos quedepende a enerxía reticular.

CMCCT 7

i

l

B2.11. Enlace covalente.

B2.12. Xeometría e polaridade dasmoléculas.

B2.13. Teoría do enlace de valencia (TEV) ehibridación.

B2.14. Teoría de repulsión de pareselectrónicos da capa de valencia(TRPECV).

B2.10. Describir as características básicasdo enlace covalente empregandodiagramas de Lewis e utilizar a TEV paraa súa descrición máis complexa.

QUB2.10.1. Determina a polaridade dunha molécula utilizando o modelo oua teoría máis axeitados para explicar a súa xeometría.

CMCCT 7

QUB2.10.2. Representa a xeometría molecular de distintas substanciascovalentes aplicando a TEV e a TRPECV.

CMCCT 7

i

l

B2.15. Propiedades das substancias conenlace covalente.

B2.16. Enlaces presentes en substancias deinterese biolóxico

B2.11. Empregar a teoría da hibridaciónpara explicar o enlace covalente e axeometría de distintas moléculas.

QUB2.11.1. Dálles sentido aos parámetros moleculares en compostoscovalentes utilizando a teoría de hibridación para compostos inorgánicose orgánicos.

CMCCT 7




Nº

d

h

i

l

B2.17. Enlace metálico.

B2.18. Propiedades dos metais. Aplicaciónsde supercondutores e semicondutores.

B2.12. Coñecer as propiedades dos metaisempregando as diferentes teoríasestudadas para a formación do enlacemetálico.

QUB2.12.1. Explica a condutividade eléctrica e térmica mediante o modelodo gas electrónico, aplicándoo tamén a substancias semicondutoras esupercondutoras.

CMCCT 7

i B2.18. Propiedades dos metais. Aplicaciónsde supercondutores e semicondutores.

B2.19. Modelo do gas electrónico e teoría debandas.

B2.13. Explicar a posible condutividadeeléctrica dun metal empregando a teoríade bandas.

QUB2.13.1. Describe o comportamento dun elemento como illante,condutor ou semicondutor eléctrico, utilizando a teoría de bandas.

CMCCT 7

QUB2.13.2. Coñece e explica algunhas aplicacións dossemicondutores e supercondutores, e analiza a súa repercusión noavance tecnolóxico da sociedade.

CMCCT 7

i B2.20. Natureza das forzas intermoleculares. B2.14. Recoñecer os tipos de forzasintermoleculares e explicar como afectanas propiedades de determinadoscompostos en casos concretos.

QUB2.14.1. Xustifica a influencia das forzas intermoleculares para explicarcomo varían as propiedades específicas de diversas substancias enfunción das devanditas interaccións.

CMCCT 7

i B2.9. Enlace iónico.

B2.11. Enlace covalente.

B2.20. Natureza das forzas intermoleculares.

B2.15. Diferenciar as forzasintramoleculares das intermoleculares encompostos iónicos ou covalentes.

QUB2.15.1. Compara a enerxía dos enlaces intramoleculares en relacióncoa enerxía correspondente ás forzas intermoleculares, xustificando ocomportamento fisicoquímico das moléculas.

CMCCT 7

Bloque 3. Reaccións químicas

i B3.1. Concepto de velocidade de reacción.

B3.2. Teoría de colisións e do estado detransición.

B3.1. Definir velocidade dunha reacción eaplicar a teoría das colisións e do estadode transición utilizando o concepto deenerxía de activación.

QUB3.1.1. Obtén ecuacións cinéticas reflectindo as unidades dasmagnitudes que interveñen.

CMCCT 3




Nº

i

l

B3.3. Factores que inflúen na velocidade dasreaccións químicas.

B3.4. Utilización de catalizadores enprocesos industriais.

B3.2. Xustificar como a natureza e aconcentración dos reactivos, atemperatura e a presenza decatalizadores modifican a velocidade dereacción.

QUB3.2.1. Predí a influencia dos factores que modifican a velocidadedunha reacción.

CMCCT 3

QUB3.2.2. Explica o funcionamento dos catalizadores en relación conprocesos industriais e a catálise encimática, analizando a súarepercusión no medio e na saúde.

CMCCT

CSC

3

i B3.5. Mecanismos de reacción. B3.3. Coñecer que a velocidade dunhareacción química depende da etapalimitante segundo o seu mecanismo dereacción establecido.

QUB3.3.1. Deduce o proceso de control da velocidade dunha reacciónquímica identificando a etapa limitante correspondente ao seumecanismo de reacción.

CMCCT 3

i B3.6. Equilibrio químico. Lei de acción demasas.

B3.7. Constante de equilibrio: formas deexpresala.

B3.4. Aplicar o concepto de equilibrioquímico para predicir a evolución dunsistema.

QUB3.4.1. Interpreta o valor do cociente de reacción comparándoo coaconstante de equilibrio, prevendo a evolución dunha reacción paraalcanzar o equilibrio.

CMCCT 2

QUB3.4.2. Comproba e interpreta experiencias de laboratorio onde sepoñen de manifesto os factores que inflúen no desprazamento doequilibrio químico, en equilibrios homoxéneos e heteroxéneos.

CAA

CMCCT

2

i B3.7. Constante de equilibrio: formas deexpresala.

B3.5. Expresar matematicamente aconstante de equilibrio dun proceso noque interveñen gases, en función daconcentración e das presións parciais.

QUB3.5.1. Acha o valor das constantes de equilibrio, Kc e Kp, para unequilibrio en diferentes situacións de presión, volume ou concentración.

CMCCT 2

QUB3.5.2. Calcula as concentracións ou presións parciais das substanciaspresentes nun equilibrio químico empregando a lei de acción de masas,e deduce como evoluciona o equilibrio ao variar a cantidade de produtoou reactivo.

CMCCT 2




Nº

i B3.8. Equilibrios con gases. B3.6. Relacionar Kc e Kp en equilibrios congases, interpretando o seu significado, eresolver problemas de equilibrioshomoxéneos en reaccións gasosas.

QUB3.6.1. Utiliza o grao de disociación aplicándoo ao cálculo deconcentracións e constantes de equilibrio Kc e Kp.

CMCCT 2

i B3.9. Equilibrios heteroxéneos: reaccións deprecipitación.

B3.7. Resolver problemas de equilibriosheteroxéneos, con especial atención aosde disolución-precipitación.

QUB3.7.1. Relaciona a solubilidade e o produto de solubilidade aplicando alei de Guldberg e Waage en equilibrios heteroxéneos sólido-líquido, eaplícao experimentalmente como método de separación e identificaciónde mesturas de sales disolvidos.

CMCCT 2

i

l

B3.10. Factores que afectan o estado deequilibrio: principio de Le Chatelier.

B3.8. Aplicar o principio de Le Chatelier adistintos tipos de reaccións tendo enconta o efecto da temperatura, a presión,o volume e a concentración dassubstancias presentes, predicindo aevolución do sistema.

QUB3.8.1. Aplica o principio de Le Chatelier para predicir a evolución dunsistema en equilibrio ao modificar a temperatura, a presión, o volume oua concentración que o definen, utilizando como exemplo a obtenciónindustrial do amoníaco.

CMCCT 2

i

l

B3.3. Factores que inflúen na velocidade dasreaccións químicas.

B3.4. Utilización de catalizadores enprocesos industriais.


B3.11. Aplicacións e importancia do equilibrioquímico en procesos industriais e ensituacións da vida cotiá.

B3.9. Valorar a importancia do principio deLe Chatelier en diversos procesosindustriais.

QUB3.9.1. Analiza os factores cinéticos e termodinámicos que inflúen nasvelocidades de reacción e na evolución dos equilibrios para optimizar aobtención de compostos de interese industrial, como por exemplo oamoníaco.

CMCCT 2

i B3.9. Equilibrios heteroxéneos: reaccións deprecipitación.


B3.10. Explicar como varía a solubilidadedun sal polo efecto dun ión común.

QUB3.10.1. Calcula a solubilidade dun sal interpretando como se modificaao engadir un ión común, e verifícao experimentalmente nalgúns casosconcretos.

CMCCT 2




Nº

i B3.12. Concepto de ácido-base.

B313. Teoría de Brönsted-Lowry.

B3.11. Aplicar a teoría de Brönsted pararecoñecer as substancias que podenactuar como ácidos ou bases.

QUB3.11.1. Xustifica o comportamento ácido ou básico dun compostoaplicando a teoría de Brönsted-Lowry dos pares de ácido-baseconxugados.

CMCCT 4

i B3.14. Forza relativa dos ácidos e bases;grao de ionización.

B3.15. Equilibrio iónico da auga.

B3.16. Concepto de pH. Importancia do pH anivel biolóxico.

B3.17. Estudo cualitativo das disoluciónsreguladoras de pH.

B3.12. Determinar o valor do pH dedistintos tipos de ácidos e bases.

QUB3.12.1. Identifica o carácter ácido, básico ou neutro, e a fortalezaácido-base de distintas disolucións segundo o tipo de composto disolvidonelas, e determina teoricamente e experimentalmente o valor do pHdestas.

CMCCT 4

i

l

B3.18. Equilibrio ácido-base

B3.19. Volumetrías de neutralización ácido-base.

B3.13. Explicar as reaccións ácido-base e aimportancia dalgunha delas, así como assúas aplicacións prácticas.

QUB3.13.1. Describe o procedemento para realizar unha volumetría ácido-base dunha disolución de concentración descoñecida, realizando oscálculos necesarios.

CMCCT 4

i B3.20. Estudo cualitativo da hidrólise desales.

B3.14. Xustificar o pH resultante nahidrólise dun sal.

QUB3.14.1. Predí o comportamento ácido-base dun sal disolvido en augaaplicando o concepto de hidrólise, e escribr os procesos intermedios e osequilibrios que teñen lugar.

CAA

CMCCT

4

i B3.19. Volumetrías de neutralización ácido-base.

B3.15. Utilizar os cálculos estequiométricosnecesarios para levar a cabo unhareacción de neutralización ou volumetríaácido-base.

QUB3.15.1. Determina a concentración dun ácido ou unha base valorándoacon outra de concentración coñecida, establecendo o punto deequivalencia da neutralización mediante o emprego de indicadores ácido-base (faino no laboratorio no caso de ácidos e bases fortes).

CMCCT 4

i

l

B3.21. Ácidos e bases relevantes a nivelindustrial e de consumo. Problemasambientais.

B3.16. Coñecer as aplicacións dos ácidos edas bases na vida cotiá (produtos delimpeza, cosmética, etc.).

QUB3.16.1. Recoñece a acción dalgúns produtos de uso cotián comoconsecuencia do seu comportamento químico ácido-base.

CMCCT 4




Nº

i B3.22. Equilibrio redox.

B3.23. Concepto de oxidación-redución.Oxidantes e redutores. Número deoxidación.

B3.17. Determinar o número de oxidacióndun elemento químico identificando sese oxida ou reduce nunha reacciónquímica.

QUB3.17.1. Define oxidación e redución en relación coa variación donúmero de oxidación dun átomo en substancias oxidantes e redutoras.

CMCCT 5

i

l

B3.24. Axuste redox polo método do ión-electrón. Estequiometría das reacciónsredox.

B3.18. Axustar reaccións de oxidación-redución utilizando o método do ión-electrón e facer os cálculosestequiométricos correspondentes.

QUB3.18.1. Identifica reaccións de oxidación-redución empregando ométodo do ión-electrón para axustalas.

CMCCT 5

i B3.25. Potencial de redución estándar. B3.19. Comprender o significado depotencial estándar de redución dun parredox, utilizándoo para predicir aespontaneidade dun proceso entre douspares redox.

QUB3.19.1. Relaciona a espontaneidade dun proceso redox coa variaciónde enerxía de Gibbs, considerando o valor da forza electromotriz obtida.

CMCCT 5

QUB3.19.2. Deseña unha pila coñecendo os potenciais estándar deredución, utilizándoos para calcular o potencial xerado formulando assemirreacións redox correspondentes, e constrúe unha pila Daniell.

CMCCT 5

QUB3.19.3. Analiza un proceso de oxidación-redución coa xeración decorrente eléctrica representando unha célula galvánica.

CMCCT 5

i B3.26. Volumetrías redox. B3.20. Realizar cálculos estequiométricosnecesarios para aplicar ás volumetríasredox.

QUB3.20.1. Describe o procedemento para realizar unha volumetría redox,realizando os cálculos estequiométricos correspondentes.

CMCCT 5

i B3.27. Leis de Faraday da electrólise. B3.21. Determinar a cantidade desubstancia depositada nos eléctrodosdunha cuba electrolítica empregando asleis de Faraday.

QUB3.21.1. Aplica as leis de Faraday a un proceso electrolíticodeterminando a cantidade de materia depositada nun eléctrodo ou otempo que tarda en facelo, e compróbao experimentalmente nalgúnproceso dado.

CMCCT 5

i

l

B3.28. Aplicacións e repercusións dasreaccións de oxidación redución: bateríaseléctricas, pilas de combustible e

B3.22. Coñecer algunhas das aplicaciónsda electrólises como a prevención dacorrosión, a fabricación de pilas de

QUB3.22.1. Representa os procesos que teñen lugar nunha pila decombustible, escribindo as semirreaccións redox e indicando as vantaxese os inconvenientes do uso destas pilas fronte ás convencionais.

CMCCT

CSC

5




Nº

prevención da corrosión de metais. distintos tipos (galvánicas, alcalinas e decombustible) e a obtención de elementospuros.

QUB3.22.2. Xustifica as vantaxes da anodización e a galvanoplastia naprotección de obxectos metálicos.

CMCCT 5

Bloque 4. Síntese orgánica e novos materiais

i B4.1. Estudo de funcións orgánicas. B4.1. Recoñecer os compostos orgánicos,segundo a función que os caracteriza.

QUB4.1.1. Relaciona a forma de hibridación do átomo de carbono co tipode enlace en diferentes compostos representando graficamentemoléculas orgánicas sinxelas.

CMCCT 1

i B4.2. Nomenclatura e formulación orgánicasegundo as normas da IUPAC.

B4.3. Funcións orgánicas de interese:osixenadas e nitroxenadas, derivadoshaloxenados, tiois e perácidos.Compostos orgánicos polifuncionais.

B4.2. Formular compostos orgánicossinxelos con varias funcións.

QUB4.2.1. Diferencia, nomea e formula hidrocarburos e compostosorgánicos que posúen varios grupos funcionais.

CMCCT 1

i B4.4. Tipos de isomería. B4.3. Representar isómeros a partir dunhafórmula molecular dada.

QUB4.3.1. Distingue os tipos de isomería representando, formulando enomeando os posibles isómeros, dada unha fórmula molecular.

CMCCT 1

i B4.5. Tipos de reaccións orgánicas. B4.4. Identificar os principais tipos dereaccións orgánicas: substitución,adición, eliminación, condensación eredox.

QUB4.4.1. Identifica e explica os principais tipos de reaccións orgánicas(substitución, adición, eliminación, condensación e redox), predicindo osprodutos, se é necesario.

CMCCT 1

CMCCT 1

b

i

l

B4.6. Importancia da química do carbono nodesenvolvemento da sociedade dobenestar.

B4.7. Principais compostos orgánicos deinterese biolóxico e industrial: materiaispolímeros e medicamentos.

B4.6. Valorar a importancia da químicaorgánica vinculada a outras áreas decoñecemento e ao interese social.

QUB4.6.1. Relaciona os grupos funcionais e as estruturas principais concompostos sinxelos de interese biolóxico.

CMCCT

CSC

1

i B4.8. Macromoléculas. B4.7. Determinar as características máisimportantes das macromoléculas.

QUB4.7.1. Recoñece macromoléculas de orixe natural e sintética. CMCCT 1




Nº

i B4.9. Polímeros. B4.8. Representar a fórmula dun polímero apartir dos seus monómeros, e viceversa.

QUB4.8.1. A partir dun monómero, deseña o polímero correspondente eexplica o proceso que tivo lugar.

CMCCT 1

i

l

B4.10. Reaccións de polimerización.

B4.11. Polímeros de orixe natural e sintética:propiedades.

B4.9. Describir os mecanismos máissinxelos de polimerización e aspropiedades dalgúns dos principaispolímeros de interese industrial.

QUB4.9.1. Utiliza as reaccións de polimerización para a obtención decompostos de interese industrial como polietileno, PVC, poliestireno,caucho, poliamidas e poliésteres, poliuretanos e baquelita.

CMCCT 1

b

i

l

B4.7. Principais compostos orgánicos deinterese biolóxico e industrial: materiaispolímeros e medicamentos.

B4.10. Coñecer as propiedades e aobtención dalgúns compostos deinterese en biomedicina e, en xeral, nasramas da industria.

QUB4.10.1. Identifica substancias e derivados orgánicos que se utilizancomo principios activos de medicamentos, cosméticos e biomateriais, evalora a repercusión na calidade de vida.

CMCCT

CSC

1

b

i

l

B4.12. Fabricación de materiais plásticos eas súas transformacións: impactoambiental.

B4.11. Distinguir as principais aplicaciónsdos materiais polímeros, segundo a súautilización en distintos ámbitos.

QUB4.11.1. Describe as principais aplicacións dos materiais polímeros dealto interese tecnolóxico e biolóxico (adhesivos e revestimentos, resinas,tecidos, pinturas, próteses, lentes, etc.), en relación coas vantaxes e asdesvantaxes do seu uso segundo as propiedades que o caracterizan.

CMCCT

CSC

1

b

i

l

B4.6. Importancia da química do carbono nodesenvolvemento da sociedade dobenestar.

B4.12. Valorar a utilización das substanciasorgánicas no desenvolvemento dasociedade actual e os problemasambientais que se poden derivar.

QUB4.12.1. Recoñece as utilidades que os compostos orgánicos teñen ensectores como a alimentación, a agricultura, a biomedicina, a enxeñaríade materiais e a enerxía, fronte ás posibles desvantaxes que levaconsigo o seu desenvolvemento.

CCEC

CMCCT

CSC

1



As alumnas e os alumnos que chegan ao bacharelato recibiron ensinanza de Química durante os cursos da ensinanza obrigatoria,polo tanto, posúen un coñecemento da materia no marco dunha ensinanza activa e dunha aprendizaxe significativa.

O Bacharelato deberá ofrecerlles os contidos, as estratexias e as motivacións para que perfeccionen o coñecemento, o interese, a aplicación da física e da química e para que continúen de forma autónoma este perfeccionamento.

A metodoloxía ha ir encamiñada a que a alumna e o alumno sexan quen de aprender por si mesmos e aplicar os métodosapropiados de investigación, tratando de que lle faga ver a conexión dos aspectos teóricos coas aplicacións que se lle poden dar nasociedade.

Partindo dos principios da aprendizaxe significativa, pódense adoptar as seguintes estratexias didácticas:

Conectar os novos contidos cos coñecementos anteriores, polo que é conveniente unha avaliación inicial antes de cadatema.

Establecer relacións cos contidos que sexan comúns doutras materias.

Establecer relacións entre os contidos da materia e a realidade en que poden ser aplicados, favorecendo unha ensinanzapráctica.

Realizar unha metodoloxía activa na que as alumnas e os alumnos sexan os verdadeiros protagonistas da aprendizaxe.

Favorecer os hábitos de estudio e técnicas de traballo intelectual.

Realizar experiencias en grupos para que constrúan teorías ou comproben expresións.

Ter en conta os intereses, demandas, necesidades e expectativas das alumnas e alumnos para lograr unha ensinanzamáis motivadora.

Darse conta dos diferentes ritmos de aprendizaxe do alumnado, así como os seus distintos intereses e motivacións.


Avaliar o proceso educativo en todos os seus aspectos para coñecer os cambios que poderían ser convenientes.

En cada tema iníciase o desenvolvemento teórico da materia partindo de niveis de complexidade baixa, que permitanadaptarse aos niveis de coñecementos previos das alumnas e alumnos. Deste modo, partindo do que xa saben, o alumnado poderáconstruír novas aprendizaxes que conectarán coas que xa ten, ampliando os coñecementos en cantidade e calidade (aprendizaxesignificativa).

Como aplicación das ideas e conceptos tratados ao longo de cada tema, se lle facilitan unha serie de "exercicios resoltos" quepermitan servir de guía e axuda á aprendizaxe do alumnado e ser, ao mesmo tempo, un elemento motivador. Os exercicios que sepropoñen en cada tema corrixiranse na clase para solventar as posibles dificultades que poidan ter os alumnos e alumnas.

Considérase imprescindíbel que o alumnado traballe diariamente e de forma individual as tarefas desenvoltas e propostas na clasepara que desta forma siga , sen problema, o desenvolvemento da materia e adquira o coñecemento e a comprensión da mesma con solidez, ademais de formar un hábito de traballo. Desta forma as alumnas e os alumnos aprenderán Química en vez dunha serie de conceptos e resultados de xeito simplemente mecánico e memorístico.

Utilizaranse os seguintes materiais aínda que non se descarta introducir ao longo do curso algún outro se as condicións o requiren:

Materiais e recursos didácticos

Libro de apoio de 2º Bacharelato (Química 2ºbacharelato de Baía edicións)

Fontes documentais: basicamente internet

Calculadora

Material de laboratorio

Aula virtual e/ou correo electrónico



O enfoque didáctico, do cal forma parte a avaliación en canto se fan moitas probas como forma de estímulo, é esencialmente acumulativo-reiterativo: Tanto nas explicacións como sobre todo nos exercicios repasase continuamente a materia xa vista. En consecuencia, isto é xa un mecanismo xeral de reforzo educativo para os alumnos que fagan un mínimo esforzo de seguimento daclase, dado que se lle dan numerosas oportunidades de asimilar os conceptos e procedementos básicos correspondentes a este curso, inda que a súa explicación inicial quede meses atrás.

Para poder traballar mellor as necesidades de cada alumno/a pódense preparar actividades sobre un mesmo contido de repaso, de reforzo e de ampliación variando o grao de dificultade.


A avaliación débese traballar en paralelo cos demais elementos do currículo (obxectivos, contidos, metodoloxía, ...) e a súa finalidadeé ir comprobando o desenvolvemento do proceso educativo, detectando logros e acertos, así como dificultades e lagoas que vanaparecendo, ben para reforzalos ou para introducir as modificacións e adaptacións precisas ás necesidades de cada alumna oualumno. Neste sentido a avaliación é un proceso continuo que non debe reducirse a momentos illados ou puntuais, nin confundirsecos rendementos finais.

1. OBSERVACIÓN DO TRABALLO DIARIO DO ALUMNADO

O profesor ou profesora estará atento ás dificultades, erros, progresos do traballo de cada alumna ou alumno tendo en conta asúa asistencia e puntualidade, a súa actitude, os controis periódicos que se farán etc.

2. PROBAS ESCRITAS

Son as que, tras as observacións anteriores, nos dan o balance final de adquisición de conceptos e procedementos. Teñen aimportancia de que a alumna ou o alumno alcance un estudio globalizado dunha parte da materia.

1. Todas as probas constarán dunha serie de problemas ou exercicios numéricos e prácticos e de cuestións teóricas.Programación Didáctica Física e Química-Curso 19/20 IES Eduardo Pondal 245

2. Valorarase fundamentalmente que o alumno comprenda os conceptos físicos ou químicos ligados ás cuestións ou problemas,manexándoos correctamente.

3. Os erros graves de concepto levarán a anular o apartado correspondente.

4. Os parágrafos/apartados que esixen a solución dun apartado anterior cualificaranse independentemente do resultado dodevandito apartado.

5. Un resultado erróneo pero cun razoamento correcto valorarase.

6. A utilización dunha ecuación incorrecta puntuará como máximo un 25% do apartado

7. Naqueles exercicios nos que interveñan fórmulas químicas dalgún composto, non se valorarán se as ditas fórmulas non sonas correctas

8. No caso de problemas numéricos, será fundamental que o/a alumno/a desenvolva as estratexias propias da metodoloxíacientífica na resolución dos mesmos, tendo que estar perfectamente esquematizado, secuenciado e explicado, facendoreferencia ás leis nas que se basea.

9. Os erros nas unidades ou ben o non poñelas descontarán un 25% da nota do apartado.

10. Un erro no cálculo considerase leve e descontarase o 25% da nota do apartado, agás que os resultados carezan de lóxicaalgunha e o alumno non faga unha discusión acerca da falsedade de dito resultado.

11. Nun problema numérico a resposta correcta, sen razoamento ou xustificación pode ser valorado cun 0, se o corrector non équen de ver de onde saíu dito resultado.

12. No caso das cuestións ou preguntas teóricas, será fundamental o razoamento das mesmas, facendo alusión áscorrespondentes leis físicas ou químicas necesarias para dito razoamento.


13. A cualificación terá en conta non só a resolución correcta e a resposta, senón o plantexamento e os comentarios necesariospara poder seguir as leis utilizadas e a súa aplicación. Así mesmo valorarase a adecuada utilización das unidades e aclaridade dos diagramas, esquemas e debuxos realizados, necesarios para o desenvolvemento do exercicio. Non se valoraráunha resposta sen razoamento.

3. SISTEMA DE AVALIACIÓN

A avaliación será cualitativa e formativa, seguindo o proceso das etapas obrigatorias co fin de saber se o proceso deensinanza-aprendizaxe se encamiña a obter os resultados propostos. A avaliación é un elemento máis do currículo e debe traballarseconxuntamente cos demais elementos curriculares.

Non se pode concibir a superación da materia sen un traballo diario por parte do alumnado. Neste sentido, as faltas deasistencia a clase sen causa xustificada, as actitudes negativas ante a realización ou corrección de exercicios, a non presentación atempo das tarefas encomendadas influirán negativamente na avaliación da materia.

Valoraranse o traballo e a actitude cara a materia no laboratorio ( sempre que se poida levar a cabo) e na clase, os traballospresentados, as probas de clase e os exames de avaliación.

A cualificación final por avaliacións obterase do seguinte xeito:

Observación directa: que recolle o rendemento xeral, progresos, actividades, interese polo traballo, participación en clase, hábitosde traballo, habilidades e destrezas no traballo experimental, controis periódicos. As porcentaxes a ter en conta son os seguintes:10% da nota final , e dicir, até un máximo de 1 punto

Probas escritas obxectivas:

Realizaranse un mínimo de dúas por avaliación. As porcentaxes a ter en conta son as seguintes: 90% da nota, destaporcentaxe corresponde un 10% á nota de prácticas de laboratorio naqueles parciais nos que se inclúa esta actividade( esempre que a súa realización sexa posible pola situación sanitaria). A realización das prácticas de laboratorio e a entrega docorrespondente traballo é obrigatorio para todo alumnado.


No caso de que quede demostrado que un alumno copiou nunha proba, a nota desa avaliación será de 1.

A avaliación será continua durante todo o curso, polo que as probas escritas de cada trimestre corresponderán a toda amateria impartida ata ese momento.

No mes de maio realizaranse dous exames finais e a cualificación do terceiro trimestre será o 90% a media aritmética obtidanestes dous exames e o 10% resultante da observación directa do traballo do alumno.

A cualificación final en xuño serà a calculada do seguinte xeito:

60% a nota do terceiro trimestre.

25% a nota do segundo trimestre.

15% a nota do primeiro trimestre.

A nota de cada trimestre será a nota real, é dicir, a nota antes do redondeo.

No caso de que ao aplicar a ponderación indicada anteriormente, o/a alumno/a non acade o aprobado, terase en conta amedia dos dous exames finais, e se esta é superior a 5, aprobará a materia en xuño cunha cualificación de 5.

A cualificación final de Setembro será a obtida no exame, realizarase unha proba sobre os contidos desenvolvidos duranteo curso. Esta proba terá o mesmo formato e nivel de dificultade que as elaboradas durante o curso, de tal xeito que o alumnopoida aspirar a unha nota mellor que un simple aprobado.

Na convocatoria extraordinaria de setembro, o/a alumno/a deberá examinarse de TODA a materia.




ción


Probaescrita

Observación na

aula

Traballoindividual

Traballoen grupo

Cadernode clase

QUB1.1.1. Aplica habilidades necesarias para a investigación científica traballando tantoindividualmente como en grupo, formulando preguntas, identificando problemas, recollendo datosmediante a observación ou a experimentación, analizando e comunicando os resultados, edesenvolvendo explicacións mediante a realización dun informe final.

4 X X X

QUB1.2.1.Utiliza o material e os instrumentos de laboratorio empregando as normas de seguridadeadecuadas para a realización de experiencias químicas.

4 X X

QUB1.3.1. Elabora información e relaciona os coñecementos químicos aprendidos con fenómenosda natureza, e as posibles aplicacións e consecuencias na sociedade actual.

3 X

QUB1.3.2. Localiza e utiliza aplicacións e programas de simulación de prácticas de laboratorio. 3 X

QUB1.3.3. Realiza e defende un traballo de investigación utilizando as tecnoloxías da informacióne da comunicación.

3 X X

QUB1.4.1. Analiza a información obtida principalmente a través de internet, identificando asprincipais características ligadas á fiabilidade e á obxectividade do fluxo de información científica.

3 X X

QUB1.4.2. Selecciona, comprende e interpreta información relevante nunha fonte de informaciónde divulgación científica,a e transmite as conclusións obtidas utilizando a linguaxe oral e escritacon propiedade.

3 X X

QUB2.1.1. Explica as limitacións dos distintos modelos atómicos en relación cos feitosexperimentais que levan asociados.

3 X X X

QUB2.1.2. Calcula o valor enerxético correspondente a unha transición electrónica entre dousniveis dados, en relación coa interpretación dos espectros atómicos.

3 X X X



ción


Probaescrita

Observación na

aula

Traballoindividual

Traballoen grupo

Cadernode clase

QUB2.2.1. Diferencia o significado dos números cuánticos segundo Bohr e a teoríamecanocuántica que define o modelo atómico actual, en relación co concepto de órbita e orbital.

4 X X X

QUB2.3.1. Determina lonxitudes de onda asociadas a partículas en movemento para xustificar ocomportamento ondulatorio dos electróns.

4 X X

QUB2.3.2. Xustifica o carácter probabilístico do estudo de partículas atómicas a partir do principiode indeterminación de Heisenberg.

3 X X

QUB2.4.1. Coñece as partículas subatómicas e os tipos de quarks presentes na natureza íntima damateria e na orixe primixenia do Universo, explicando as características e a clasificación destes.

3 X X

QUB2.5.1. Determina a configuración electrónica dun átomo, coñecida a súa posición na táboaperiódica e os números cuánticos posibles do electrón diferenciador.

4 X X X

QUB2.6.1. Xustifica a reactividade dun elemento a partir da estrutura electrónica ou a súa posiciónna táboa periódica.

4 X X X

QUB2.7.1. Argumenta a variación do raio atómico, potencial de ionización, afinidade electrónica eelectronegatividade en grupos e períodos, comparando as devanditas propiedades paraelementos diferentes.

4 X X X

QUB2.8.1. Xustifica a estabilidade das moléculas ou dos cristais formados empregando a regra doocteto ou baseándose nas interaccións dos electróns da capa de valencia para a formación dosenlaces.

3 X

QUB2.9.1. Aplica o ciclo de Born-Haber para o cálculo da enerxía reticular de cristais iónicos. 4 X X X



ción


Probaescrita

Observación na

aula

Traballoindividual

Traballoen grupo

Cadernode clase

QUB2.9.2. Compara a fortaleza do enlace en distintos compostos iónicos aplicando a fórmula deBorn-Landé para considerar os factores dos que depende a enerxía reticular.

4 X X X

QUB2.10.1. Determina a polaridade dunha molécula utilizando o modelo ou a teoría máis axeitadospara explicar a súa xeometría.

4 X X X

QUB2.10.2. Representa a xeometría molecular de distintas substancias covalentes aplicando aTEV e a TRPECV.

4 X X X

QUB2.11.1. Dálles sentido aos parámetros moleculares en compostos covalentes utilizando ateoría de hibridación para compostos inorgánicos e orgánicos.

3 X X

QUB2.12.1. Explica a condutividade eléctrica e térmica mediante o modelo do gas electrónico,aplicándoo tamén a substancias semicondutoras e supercondutoras.

3 X X

QUB2.13.1. Describe o comportamento dun elemento como illante, condutor ou semicondutoreléctrico, utilizando a teoría de bandas.

3 X X

QUB2.13.2. Coñece e explica algunhas aplicacións dos semicondutores e supercondutores, eanaliza a súa repercusión no avance tecnolóxico da sociedade.

3 X

QUB2.14.1. Xustifica a influencia das forzas intermoleculares para explicar como varían aspropiedades específicas de diversas substancias en función das devanditas interaccións.

3 X

QUB2.15.1. Compara a enerxía dos enlaces intramoleculares en relación coa enerxíacorrespondente ás forzas intermoleculares, xustificando o comportamento fisicoquímico dasmoléculas.

3 X X

QUB3.1.1. Obtén ecuacións cinéticas reflectindo as unidades das magnitudes que interveñen. 4 X

QUB3.2.1. Predí a influencia dos factores que modifican a velocidade dunha reacción. 4 X



ción


Probaescrita

Observación na

aula

Traballoindividual

Traballoen grupo

Cadernode clase

QUB3.2.2. Explica o funcionamento dos catalizadores en relación con procesos industriais e acatálise encimática, analizando a súa repercusión no medio e na saúde.

3 X

QUB3.3.1. Deduce o proceso de control da velocidade dunha reacción química identificando aetapa limitante correspondente ao seu mecanismo de reacción.

3 X

QUB3.4.1. Interpreta o valor do cociente de reacción comparándoo coa constante de equilibrio,prevendo a evolución dunha reacción para alcanzar o equilibrio.

4 X

QUB3.4.2. Comproba e interpreta experiencias de laboratorio onde se poñen de manifesto osfactores que inflúen no desprazamento do equilibrio químico, en equilibrios homoxéneos eheteroxéneos.

4 X X

QUB3.5.1. Acha o valor das constantes de equilibrio, Kc e Kp, para un equilibrio en diferentessituacións de presión, volume ou concentración.

4 X X

QUB3.5.2. Calcula as concentracións ou presións parciais das substancias presentes nun equilibrioquímico empregando a lei de acción de masas, e deduce como evoluciona o equilibrio ao variar acantidade de produto ou reactivo.

4 X X X

QUB3.6.1. Utiliza o grao de disociación aplicándoo ao cálculo de concentracións e constantes deequilibrio Kc e Kp.

4 X X X

QUB3.7.1. Relaciona a solubilidade e o produto de solubilidade aplicando a lei de Guldberg eWaage en equilibrios heteroxéneos sólido-líquido, e aplícao experimentalmente como método deseparación e identificación de mesturas de sales disolvidos.

4 X X X

QUB3.8.1. Aplica o principio de Le Chatelier para predicir a evolución dun sistema en equilibrio aomodificar a temperatura, a presión, o volume ou a concentración que o definen, utilizando comoexemplo a obtención industrial do amoníaco.

4 X X



ción


Probaescrita

Observación na

aula

Traballoindividual

Traballoen grupo

Cadernode clase

QUB3.9.1. Analiza os factores cinéticos e termodinámicos que inflúen nas velocidades de reaccióne na evolución dos equilibrios para optimizar a obtención de compostos de interese industrial,como por exemplo o amoníaco.

3 X

QUB3.10.1. Calcula a solubilidade dun sal interpretando como se modifica ao engadir un ióncomún, e verifícao experimentalmente nalgúns casos concretos.

4 X X X

QUB3.11.1. Xustifica o comportamento ácido ou básico dun composto aplicando a teoría deBrönsted-Lowry dos pares de ácido-base conxugados.

4 X X X

QUB3.12.1. Identifica o carácter ácido, básico ou neutro, e a fortaleza ácido-base de distintasdisolucións segundo o tipo de composto disolvido nelas, e determina teoricamente eexperimentalmente o valor do pH destas.

4 X X X

QUB3.13.1. Describe o procedemento para realizar unha volumetría ácido-base dunha disoluciónde concentración descoñecida, realizando os cálculos necesarios.

4 X X X

QUB3.14.1. Predí o comportamento ácido-base dun sal disolvido en auga aplicando o concepto dehidrólise, e escribr os procesos intermedios e os equilibrios que teñen lugar.

4 X X X

QUB3.15.1. Determina a concentración dun ácido ou unha base valorándoa con outra deconcentración coñecida, establecendo o punto de equivalencia da neutralización mediante oemprego de indicadores ácido-base (faino no laboratorio no caso de ácidos e bases fortes).

4 X X X

QUB3.16.1. Recoñece a acción dalgúns produtos de uso cotián como consecuencia do seucomportamento químico ácido-base.

2 X

QUB3.17.1. Define oxidación e redución en relación coa variación do número de oxidación dunátomo en substancias oxidantes e redutoras.

4 X X X

QUB3.18.1. Identifica reaccións de oxidación-redución empregando o método do ión-electrón para 4 X X X



ción


Probaescrita

Observación na

aula

Traballoindividual

Traballoen grupo

Cadernode clase

axustalas.

QUB3.19.1. Relaciona a espontaneidade dun proceso redox coa variación de enerxía de Gibbs,considerando o valor da forza electromotriz obtida.

4 X X X

QUB3.19.2. Deseña unha pila coñecendo os potenciais estándar de redución, utilizándoos paracalcular o potencial xerado formulando as semirreacións redox correspondentes, e constrúe unhapila Daniell.

4 X X X

QUB3.19.3. Analiza un proceso de oxidación-redución coa xeración de corrente eléctricarepresentando unha célula galvánica.

3 X X

QUB3.20.1. Describe o procedemento para realizar unha volumetría redox, realizando os cálculosestequiométricos correspondentes.

4 X X X

QUB3.21.1. Aplica as leis de Faraday a un proceso electrolítico determinando a cantidade demateria depositada nun eléctrodo ou o tempo que tarda en facelo, e compróbaoexperimentalmente nalgún proceso dado.

4 X X X

QUB3.22.1. Representa os procesos que teñen lugar nunha pila de combustible, escribindo assemirreaccións redox e indicando as vantaxes e os inconvenientes do uso destas pilas fronte ásconvencionais.

3 X X

QUB4.1.1. Relaciona a forma de hibridación do átomo de carbono co tipo de enlace en diferentescompostos representando graficamente moléculas orgánicas sinxelas.

4 X X X

QUB4.2.1. Diferencia, nomea e formula hidrocarburos e compostos orgánicos que posúen variosgrupos funcionais.

4 X X X

QUB4.3.1. Distingue os tipos de isomería representando, formulando e nomeando os posiblesisómeros, dada unha fórmula molecular.

4 X X X



ción


Probaescrita

Observación na

aula

Traballoindividual

Traballoen grupo

Cadernode clase

QUB4.4.1. Identifica e explica os principais tipos de reaccións orgánicas (substitución, adición,eliminación, condensación e redox), predicindo os produtos, se é necesario.

4 X X X

QUB4.6.1. Relaciona os grupos funcionais e as estruturas principais con compostos sinxelos deinterese biolóxico.

2 X

QUB4.7.1. Recoñece macromoléculas de orixe natural e sintética. 2 X X

QUB4.8.1. A partir dun monómero, deseña o polímero correspondente e explica o proceso que tivolugar.

3 X X

QUB4.9.1. Utiliza as reaccións de polimerización para a obtención de compostos de intereseindustrial como polietileno, PVC, poliestireno, caucho, poliamidas e poliésteres, poliuretanos ebaquelita.

3 X

QUB4.10.1. Identifica substancias e derivados orgánicos que se utilizan como principios activos demedicamentos, cosméticos e biomateriais, e valora a repercusión na calidade de vida.

2 X

QUB4.11.1. Describe as principais aplicacións dos materiais polímeros de alto interese tecnolóxicoe biolóxico (adhesivos e revestimentos, resinas, tecidos, pinturas, próteses, lentes, etc.), enrelación coas vantaxes e as desvantaxes do seu uso segundo as propiedades que ocaracterizan.

2 X


1 Medio-baixo

2 medio

3 Medio-alto


4 alto

17. DESEÑO DA AVALIACIÓN INICIAL E MEDIDAS INDIVIDUAIS OU COLECTIVAS QUE SE POIDAN ADOPTAR COMO CONSECUENCIA DOS SEUS RESULTADOS

Á hora de planificar as medidas de atención á diversidade e inclusión temos que recoller, en primeiro lugar, diversa información sobre cada grupo de alumnos e alumnas; como mínimo debe coñecerse a relativa a:

Descrición do grupo:• O número de alumnos e alumnas.• O funcionamento do grupo (clima da aula, nivel de disciplina, atención...).• As fortalezas que se identifican no grupo en canto ó desenvolvemento de contidos curriculares.• As necesidades que se puideran identificar; convén pensar nesta fase en cómo se poden abordar(planificación de estratexias metodolóxicas, xestión da aula, estratexias de seguimento da eficacia de medidas, etc.).• Os aspectos que se deben ter en conta ao agrupar aos alumnos e ás alumnas para os traballos cooperativos.• Os tipos de recursos que se necesitan adaptar ao nivel xeral para obter un logro óptimo do grupo.Esta información obterase mediante a observación do grupo durante as primeiras semanas de clase.A avaliación inicial facilítanos non só coñecemento acerca do grupo como conxunto, senón que tamén nos proporciona informaciónacerca de diversos aspectos individuais dos estudantes:Necesidades individuais

• Identificar ós alumnos ou ás alumnas que necesitan un maior seguimento ou personalización de estratexias no seu proceso de aprendizaxe. (Débese ter en conta a aquel alumnado con necesidades educativas, con altas capacidades e con necesidades non diagnosticadas, pero que requiran atención específica por estar en risco, pola historia familiar, etc.).• Saber as medidas organizativas a adoptar. (Planificación de reforzos, xestión de tempos grupais para favorecer a intervención individual).Programación Didáctica Física e Química-Curso 19/20 IES Eduardo Pondal 256

• Establecer conclusións sobre as medidas curriculares que se vaian a adoptar, así como sobre os recursos que se van a empregar.Esta outra información obterase mediante a observación directa de cada individuo na aula, do traballo individual realizado durante ese período e, de considerarse necesaria, dunha proba escrita.

18. ORGANIZACIÓN DOS PROCEDEMENTOS QUE LLE PERMITAN AO ALUMNADO ACREDITAR OS COÑECEMENTOS NECESARIOS DE FÍSICA E QUÍMICA DE 1º DE BACHARELATO

Segundo o recollido no artigo vixésimo quinto. Elección no segundo curso de materias condicionadas á superación das correspondentes materias do primeiro curso, da resolución do 29 de maio de 2019, por motivo da organización do centro, o alumnado de segundo curso non pode asistir á clase da materia de primeiro, esta materia tratarase de forma análoga ás pendentese o departamento didáctico que a imparte proporalle un plan de traballo con expresión dos contidos mínimos exixibles e das actividades recomendadas, e programará probas parciais para verificar a superación desa materia.

Este plan de traballo consistirá na entrega ao alumnado de boletíns de exerciccios que deben entregar no prazo marcado e a realización de dúas probas escritas, unha en xaneiro da parte de Física de 1º de BAC e outra en maio da parte de Química de 1º de BAC

19. ORGANIZACIÓN DAS ACTIVIDADES DE SEGUIMENTO, RERCUPERACIÓN E AVALIACIÓN DAS MATERIAS PENDENTES

Por parte do Departamento de Física e Química levarase a cabo un seguimento do alumnado coa materia pendente.

Inclúense únicamente as aprendizaxes imprescindibles do curso 2019/2020 que se impartiron de forma presencial e que figuran naadaptación da programación do curso 2019/2020, páxina web do centro.


19.1. Alumnado de ESO

19.1.1. Alumnos de 3º ESO con Física e Química de 2º ESO

1º Mínimos esixibles:

Os mínimos esixibles aos alumnos de 3º ESO coa materia de Física e Química de 2º ESO pendente serán únicamente asaprendizaxes imprescindibles do curso 2019/2020 que se impartiron de forma presencial e que figuran na adaptación daprogramación do curso 2019/2020, páxina web do centro.

Os contidos son os referidos ás UD (séguese a nomenclatura de UD do curso pasado, xa que foi a que utilizou o alumnado):

Unidade 1. A actividade científica

Unidade 2. Estados da materia. Modelo cinético

Unidade 3. Diversidade da materia

Unidade 4. Cambios na materia

2º Actividades de avaliación:

Entregaránselles ós alumnos uns boletíns de actividades, que deben ser realizadas por eles e logo entregadas nas datas indicadaspara a súa cualificación por parte do Departamento. É obrigatorio realizar e entregar na data acordada todos e cada un dosboletíns, a falta dalgún ou que a entrega sexa fóra de prazo suporá non poder recuperar a materia.

3º Proba final

Ademais, o alumnado terá dereito a realizar no mes de maio unha proba final e de non superala unha proba extraordinaria no mesde setembro. Os criterios de cualificación e de corrección da proba escrita son os mesmos que os aplicados as outras probasescritas.Programación Didáctica Física e Química-Curso 19/20 IES Eduardo Pondal 258

Criterios para a avaliación das probas de pendentes1. Deberase contestar a tódalas preguntas2. Todas as probas constarán dunha serie de problemas ou exercicios numéricos e prácticos e de cuestións teóricas acordo cos estándares establecidos para este nivel.3. Valorarase fundamentalmente que o alumno comprenda os conceptos físicos ou químicos ligados ás cuestións ou problemas, manexándoos correctamente.4.No caso de problemas numéricos, será fundamental que o alumno/a desenvolva as estratexias propias da metodoloxía científica na resolución dos mesmos, tendo que estar perfectamente esquematizado, secuenciado e explicado, facendo referencia ás leis nas que se basea.5. No caso das cuestións ou preguntas teóricas, será fundamental o razoamento das mesmas, facendo alusión ás correspondentesleis físicas ou químicas necesarias para dito razoamento.Non se valorará unha resposta sen razoamento.6. Aqueles exercicios que precisen de fórmulas químicas das sustancias, non serán valorados se as ditas fórmulas non son ascorrectas.Criterios de cualificación1.- O/A alumno/a deberá entregar os exercicios propostos polo departamento resoltos na data fixada. Este traballo contribúe cun 20% á nota final.2.- O/A alumno/a terá que realizar unha proba escrita sobre os contidos e que representará o 80% restante da nota.3. Un cero nalgún dos apartados, a falta dalgún boletín ou non presentarse ao exame sen causa xustificada, suporá non recuperar a materia.Considerase recuperada a materia pendente sempre que a media sexa igual ou superior a 5 puntos.A cualificación final de Setembro será a obtida no exame.Na convocatoria extraordinaria de setembro, o/a alumno/a deberá examinarse de TODA a materia

19.1.2. Alumnos de 4º ESO con Física e Química de 3º ESO



Os mínimos esixibles aos alumnos de 4º ESO coa materia de Física e Química de 3º ESO pendente serán únicamente asaprendizaxes imprescindibles do curso 2019/2020 que se impartiron de forma presencial e que figuran na adaptación daprogramación do curso 2019/2020, páxina web do centro.

Os contidos son os referidos ás UD:

Unidade 1: A ciencia e a medida

Unidade 2: Estrutura atómica. Modelos atómicos

Unidade 3: Elementos e compostos. Formulación inorgánica


Entregaránselles ós alumnos uns boletíns de actividades, que deben ser realizadas por eles e logo entregadas nas datasindicadas, para a súa cualificación por parte do Departamento. É obrigatorio realizar e entregar na data acordada todos e cadaun dos boletíns, a falta dalgún ou que a entrega sexa fóra de prazo suporá non poder recuperar a materia.

3º Proba final

Ademais, o alumnado terá dereito a realizar no mes de maio unha proba final e de non superala unha proba extraordinaria no mesde setembro. Os criterios de cualificación e de corrección da proba escrita son os mesmos que os aplicados as outras probasescritas.

Criterios para a avaliación das probas de pendentes1. Deberase contestar a tódalas preguntas2. Todas as probas constarán dunha serie de problemas ou exercicios numéricos e prácticos e de cuestións teóricas acordo cos estándares establecidos para este nivel.3. Valorarase fundamentalmente que o alumno comprenda os conceptos físicos ou químicos ligados ás cuestións ou problemas, manexándoos correctamente.Programación Didáctica Física e Química-Curso 19/20 IES Eduardo Pondal 260

4.No caso de problemas numéricos, será fundamental que o alumno/a desenvolva as estratexias propias da metodoloxía científica na resolución dos mesmos, tendo que estar perfectamente esquematizado, secuenciado e explicado, facendo referencia ás leis nas que se basea.5. No caso das cuestións ou preguntas teóricas, será fundamental o razoamento das mesmas, facendo alusión ás correspondentesleis físicas ou químicas necesarias para dito razoamento.Non se valorará unha resposta sen razoamento.6. Aqueles exercicios que precisen de fórmulas químicas das sustancias, non serán valorados se as ditas fórmulas non son ascorrectas.Criterios de cualificación1.- O/A alumno/a deberá entregar os exercicios propostos polo departamento resoltos na data fixada. Este traballo contribúe cun 20% á nota final.2.- O/A alumno/a terá que realizar unha proba escrita sobre os contidos e que representará o 80% restante da nota.3. Un cero nalgún dos apartados, a falta dalgún boletín ou non presentarse ao exame sen causa xustificada, suporá non recuperar a materia.Considerase recuperada a materia pendente sempre que a media sexa igual ou superior a 5 puntos.A cualificación final de Setembro será a obtida no exame.Na convocatoria extraordinaria de setembro, o/a alumno/a deberá examinarse de TODA a materia.

Considerase recuperada a materia pendente sempre que a media sexa igual ou superior a 5 puntos.

19.2 Alumnado de 2º Bacharelato con Física e Química 1º Bacharelato


Os mínimos esixibles aos alumnos de 2º de Bacharelato coa materia de Física e Química de 1º de Bacharelato pendente seránúnicamente as aprendizaxes imprescindibles do curso 2019/2020 que se impartiron de forma presencial e que figuran naadaptación da programación do curso 2019/2020, páxina web do centro.


Os contidos son os referidos ás UD:

Unidade 0: A medida

Unidade 1: Identificación de sustancias

Unidade 2: Os gases

Unidade 3: Disolucións

Anexo Formulación inorgánica

Unidade 4: Reaccións químicas

Unidade 5: Termodinámica química

Unidade 6: Química do carbono

Unidade 7: O movemento

Unidade 8: Tipos de movemento


Entregaránselles ós alumnos uns boletíns de actividades, que deben ser realizadas por eles e logo entregadas no momento daspara a súa cualificación por parte do Departamento. É obrigatorio realizar e entregar na data acordada todos e cada un dosboletíns, a falta dalgún ou que a entrega sexa fóra de prazo suporá non poder recuperar a materia.

Entregaránselles ós alumnos uns boletíns de actividades, que deben ser realizadas por eles e logo entregadas nas datasindicadas, para a súa cualificación por parte do Departamento. É obrigatorio realizar e entregar na data acordada todos e cadaun dos boletíns, a falta dalgún ou que a entrega sexa fóra de prazo suporá non poder recuperar a materia.


3º Proba final

Ademais, o alumnado terá dereito a realizar no mes de maio unha proba final e de non superala unha proba extraordinaria no mesde setembro. Os criterios de cualificación e de corrección da proba escrita son os mesmos que os aplicados as outras probasescritas.

3º Proba final

O alumnado que non supere a materia por parciais poderá realizar no mes de maio unha proba final, e de non superala, unhaproba extraordinaria no mes de xuño, ambas versarán sobre a totalidade da materia.

No caso de presentarse ao exame final de toda a materia, ben na convocatoria ordinaria de maio ben na extraordinaria de xuño,para superar a materia o alumno deberá obter como mínimo 5 puntos sobre 10 en ditos exames.

Os criterios para a avaliación das probas de pendentes son:1. Todas as probas constarán dunha serie de problemas ou exercicios numéricos e prácticos e de cuestións teóricas.2. Valorarase fundamentalmente que o/a alumno/a comprenda os conceptos físicos ligados ás cuestións ou problemas, manexándoos correctamente.3. No caso de problemas numéricos, será fundamental que o alumno/a desenvolva as estratexias propias da metodoloxía científicana resolución dos mesmos, tendo que estar perfectamente esquematizado, secuenciado e explicado, facendo referencia ás leis nas que se basea.4. No caso das cuestións ou preguntas teóricas, será fundamental o razoamento das mesmas, facendo alusión ás correspondentesleis físicas ou químicas necesarias para o dito razoamento. Non se valorará unha resposta sen razoamento.5. Aqueles exercicios que precisen de fórmulas químicas das sustancias, non serán valorados se as ditas fórmulas non son as correctas.Criterios de cualificación1.- O/A alumno/a deberá entregar os exercicios propostos polo departamento resoltos na data fixada. Este traballo contribúe cun 20% á nota final.


2.- O/A alumno/a terá que realizar unha proba escrita sobre os contidos e que representará o 80% restante da nota.3. Un cero nalgún dos apartados, a falta dalgún boletín ou non presentarse ao exame sen causa xustificada, suporá non recuperar a materia.Considerase recuperada a materia pendente sempre que a media sexa igual ou superior a 5 puntos.A cualificación final de Setembro será a obtida no exame.Na convocatoria extraordinaria de setembro, o/a alumno/a deberá examinarse de TODA a materia.

20. PLAN DE ATENCIÓN AO ALUMNADO REPETIDOR

Este plan trata de responder a unha pregunta que pode ofertar o departamento de Física e Química a un alumno ou alumna concreto/a que repite curso e que, posiblemente, está en risco evidente de fracaso escolar?

A resposta depende de si o alumno/a que está repetindo curso, aprobou ou non a materia de Física e Química no curso anterior:

- Se repite curso pero no curso anterior aprobou a materia de Física e Química: seguirá a clase con normalidade sen seguir un plan de reforzo determinado.

- Se repite curso e no curso anterior non aprobou a materia de Física e Química:

1. O alumno/a seguirá un plan específico personalizado, adaptado a cada alumno/a en concreto, orientado á superación das dificultades detectadas no curso anterior.

2. Este plan poderá incluir a incorporación do alumno/a a un programa de reforzo así como un conxunto de actividades programadas para realizar un seguimiento personalizado do mesmo.

3. Todas estas medidas realizaranse coa participación activa do alumno/a repetidor/a e a supervisión continua do profesor/a da materia, en comunicación co titor/a, orientador/a e pais ou titores legais.


O plan desenvolverase partindo da información obtida na proba inicial e dos informes personalizados do alumno/a. Unha vez detectadas as carencias, realizarase o seguinte:

- Prestar unha atención especial e interés pola motivación do alumno. Reforzando aquelas competencias, contidos e actitudes nas que mostrara dificultades no curso anterior.

- Situalo/a na aula próximo/a ao profesor/a, para poder realizar un mellor seguimiento e observación da evolución da súa aprendizaxe.

- Sentalo/a ao lado dun compañeiro/a que poida axudalo/a nas dúbidas básicas para un mellor seguimento da clase,

- En caso necesario, por carencias significativas, realizará un caderno de actividades básicas. Estas actividades desenvolveríanse polas tardes na súa casa e as dúbidas responderíaas o profesor/a nun recreo. Este material recolleríase ao final de cada avaliación, valorando o progreso do alumno/a.

Os obxectivos, contidos e criterios de avaliación serán os do curso en cuestión.

21. CONTRIBUCIÓN AO PROXECTO LECTOR

A materia de Física e Química na súa práctica diaria e nas súas actividades ordinarias contribúe ao desenvolvemento dacompetencia en comunicación lingüística e á competencia no tratamento da información e competencia dixital.

Competencia en comunicación lingüística.

Nesta área trátase de desenvolver a capacidade de comprensión:


Cando se fan lecturas de textos científicos e o alumnado aprende a diferencialos doutros que non son científicos, cando secontrastan materiais escritos e audiovisuais de diferentes fontes, tanto descritivos como argumentativos, nun proceso quepasa pola identificación dos conceptos e ideas principais, a interpretación do papel que desempeñan segundo o contexto eas relacións que se establecen entre eles.

Na resolución de problemas débese estimular a lectura comprensiva a través da contextualización da situación, daidentificación dos conceptos que aparecen e das relacións que se establecen entre os ditos conceptos e os datos.

No ensino da área, a expresión oral e escrita busca a coherencia e precisión no uso da linguaxe, tanto no nivel descritivo como nointerpretativo.

Trabállase a expresión cando se emiten hipóteses, contrástanse ideas, acláranse significados sobre conceptos ou procesoscientíficos en contextos diferentes, realízanse sínteses, elabóranse mapas conceptuais, extráense conclusións, realízanseinformes ou organízanse debates onde se fomenten actitudes que favorezan a mellora na expresión oral e escrita, aconfianza para expresarse en público, o saber escoitar, o contrastar opinión e ter en conta as ideas dos demais.

Tratamento da información e competencia dixital.

A área de ciencias da natureza contribúe á competencia de tratamento da información e competencia dixital:

Xa que se traballan habilidades para identificar, contextualizar, relacionar e sintetizar a información procedente de diferentesfontes e presentada en diversas linguaxes propias das tecnoloxías da información e comunicación, como os buscadorespola internet, documentos dixitais, foros, chats, mensaxaría, xornais dixitais, revistas divulgativas na web, presentaciónelectrónicas e simulacións interactivas.

Cando se traballa a crítica reflexiva sobre as informacións de tipo científico que achegan as tecnoloxías da información e acomunicación, foméntanse actitudes favorables ao emprego delas evitando o seu emprego indiscriminado.

Cando se apoia a aprendizaxe de modelos teóricos por medio de simulacións, cando se traballan representacións de datospor medio de programas informáticos, cando se realizan experiencias virtuais para contrastalas coas reais, cando serepresentan estruturas moleculares, atómicas, situación problemáticas coa axuda dos ordenadores, desde a área estase acontribuír á competencia dixital.


Ademais disto, parece necesario deseñar accións e actividades conducentes a fomentar o hábito lector e a mellorar a competencialectora, garantindo na práctica docente un tempo dedicado á lectura.

Obxectivos:

- Potenciar o desenvolvemento do hábito lector e a mellora da competencia lectora.

-Potenciar a utilización de diversas fontes de información e documentación, e de diferentes situacións comunicativas, xénerosdiscursivos e tipos de texto, en distintos formatos e soportes, para o desenvolvemento da competencia lectora e do hábito lector.

− Contribuír á calidade do proceso de ensinanza-aprendizaxe relacionado co desenvolvemento da competencia lectora.

− Utilizar as tecnoloxías da información e a comunicación, especialmente Internet, como recurso didáctico para o desenvolvementoda competencia lectora e o fomento do hábito lector.

Accións

Incluir na materia a lectura de textos non escolares en distintos soportes: extraídos de internet, da prensa diaria, revistas,etc. Garantindo a comprensión por medio da utilización do diccionario, a realización de esquemas, resumes ou respostas apreguntas.

Fomentar a práctica na aula de distintos tipos de lectura: en voz alta, para buscar información concreta, lectura global, etc. Traballo co libro de texto do alumno. Fomentar a lectura realizando traballos biográficos de científicos ilustres, buscando información en distintas fontes. Algúns

destes traballos poderán formar parte da revista do centro. En cada unidade didáctica se recollen lecturas de textos sobre o tema en concreto, de divulgación científica, científicos

ilustres, vida cotiá… Traballar a expresión realizando mapas conceptuais de cada unidade didáctica. Se proporá a lectura de libros, a relación dos cales será subida á páxina web do centro.


Orientacións

É conveniente que o profesorado, en primeiro lugar, faga explícitos aos alumnos/as os obxectivos e intencións que se plantexa coalectura dun texto e, en segundo lugar, propoña actividades que faciliten a elaboración, por parte do alumnado, dos seus propiosobxectivos e intencións de lectura. Todo iso co fin de que os alumnos/as saiban que len por algo e para algo.

É de interese que o profesorado propoña ao alumnado a lectura de distintos tipos de texto, con diferentes graos de adecuación ecomplexidade, presentes na vida cotiá: “textos continuos” (textos narrativos, expositivos, descritivos, argumentativos/persuasivos,prescriptivos/mandatarios) e “ textos discontinuos” (cadros/gráficos, táboas, diagramas, mapas, listas, formularios, anuncios);textos humanísticos, científico-técnicos, periodísticos, publicitarios, literarios, xurídicos, administrativos… O acercamento, por partedo alumno/a, a esta multiplicidade textual vaille permitir desenvolverse e integrarse con máis facilidade na sociedade actual.

As TIC poden ser un elemento motivador e estimulante que favoreza o desenrolo da competencia lectora e do hábito lector xa quepermiten traballar, de maneira planificada e ben organizada, sobre unha maior diversidade de tipos de textos, ben como lectores oucomo escritores.

De igual maneira, a presenza das TIC na aula pode favorecer a utilización de enfoques máis prácticos e participativos nos que sepoñen en xogo ricas situacións reais de comunicación, mediante o uso de recursos e programas específicos como Internet, correoelectrónico, foros, webquest, procesadores de texto, programas de estimulación da lectura e a escritura, programas interactivos,programas multimedia…

De entre os recursos especificados con anterioridade, cabe destacar a utilización de Internet, posto que ofrece unha multiplicidade de posibilidades encamiñadas á mellora da competencia lectora no alumnado. O seu papel é relevante no proceso lector encamiñado á adquisición e elaboración de coñecementos. A rede é unha fonte de tipoloxía textual (ler resultados dun buscador, ler páxinas web, ler foros, ler textos convencionais...). As habilidades para ler esta diversidade de formatos supoñen habilidades específicas de lectura. Así, pois, o uso deste recurso é de gran importancia posto que permite o acceso a unha gran variedade e cantidade de información. Neste sentido, é fundamental o coñecemento e posta en práctica das estratexias necesarias para a busca, selección, organización e presentación de dita información, de maneira que se consigan lectores competentes capaces de transformar esa información en coñecemento.Programación Didáctica Física e Química-Curso 19/20 IES Eduardo Pondal 268

Actividades dirixidas a fomentar o interese pola lectura e a desenvolver a comprensión lectora.En todos os niveis o profesorado adicará unha parte das horas lectivas da materia a potenciar algunhas das seguintes capacidades:1. A lectura comprensiva dunha unidade didáctica, traballando o vocabulario específico da materia e manexando o diccionario. En todas as unidades do libro é necesaria a lectura do texto ademais da explicación do profesor/a.2. O subraiado das ideas principais e as secundarias.3. A elaboración dun resume e un esquema incidindo especialmente no uso das súas propias palabras e recurrindo ó dicionario.4. A elaboración por parte dos alumnos de preguntas tipo exame referidas ó tema.5. Unha breve exposición oral coas súas propias palabras dun dos apartados traballados ou en resposta a estas preguntas elaboradas.6. Pódese plantexar un exercicio de búsqueda de información específica nos fondos da Biblioteca referida ó tema tratado. No caso de que sexa Internet ou unha enciclopedia informática o recurso proposto, facilitaranse as direccións e apartados concretos a consultar.Actividades de comprensión lectora Lecturas sobre a historia e evolución da materia. Traballos de investigación coas novas tecnoloxías. Lectura comprensiva de textos relacionados coa materia. Lecturas de biografías de científicos. Unha vez concluido o tema, deberán buscar información sobre a biografía dos científicos

relacionados cos contidos da unidade. Caderno de clase: vocabulario específico da área. Unha vez concluido o tema, o alumno deberá ter no seu caderno unha relación

dos novos conceptos e coñecer o seu significado. Lecturas de revistas e obras de divulgación. Lecturas e curiosidades sobre aportacións da Física e a Química no mundo actual. Ó rematar cada unidade, no apartado de

Ciencia e Sociedade, o alumno poderá atopar algunhas curiosidades científicas e aplicacións da Físca e a Química na tecnoloxía ena sociedade. A lectura destes textos fomentan no alumnado a motivación cara á área e axúdanlle a tomar conciencia da importancia da materia na sociedade


Lecturas enfocadas o desenrolo das actividades extraescolares. Películas en DVD ou se existe a posibilidade no cine relacionadas cos temas.

En 1º e 2º de Bacharelato proporáse a lectura de textos científicos extraídos do libro de texto, ou libros de divulgación científica ou novelas.Lecturas recomendadas polo Departamento de Física e Química1.- La tragedia de la Luna. Isaac Asimov. (1º -4º). Recopilación de artigos. A Lúa e a súa posición respecto a outros astros, a influencia en la Terra, os calendarios lunares, as antigas civilizacións e a Lúa. O cálculo da velocidade da luz.2.- Las damas del laboratorio. Mª José Casado . (ESO-bacharelato). Biografía dalgunhas mulleres adicadas á ciencia: Hipatia de Alexandría, María Andrea Casamayor, Emilie de Châtelet, Ada Byron; Marie Curie, Rosalind Franklin, Mary Leakey.3.- Seis piezas fáciles. Richard P. Feynman. (ESO-bacharelato). Introducción á Física para os non científicos. Temas que trata: os átomos en movemento, a conservación da enerxía, a gravitación ... lectura amena e con exemplos xa clásicos presentes nos librosde texto.4.- Historia da enerxía nuclear. Isaac Asimov.Alianza Editorial (3º-4º ESO-bacharelato). Amena descrición dende os átomos de Dalton á antimateria. Electricidade, enerxía, núcleo atómico, fisión e fusión nuclear. Descritivo e fácil de ler. Sen fórmulas.5.- Historia del telescopio. Isaac Asimov. Alianza Editorial. (3º, 4º ESO-bacharelato). Descrición amnea da historia do telescopio. Avances rexistrados nel dende Galileo ata a actualidade. Técnicas que contribuíron á súa mellora. Reflicte a historia da astronomía.6.- La medida de todas las cosas. Ken Alder. (4º ESO-bacharelato). NO medio do caos da Revolución Francesa, dous astrónomos son enviados pola Academia das Ciencias en direccións opostas para medir o arco do meridiano que pasa por París. Os resultadosservirían para determinar a definición de metro. Narración a medio camiño entre o ensaio e a novela histórica.7.- Taller de sabios. José Mª Aguirregabirira. Biblioteca de Recursos Didácticos (4ºESO- bacharelato). Representación teatral onde se describen pasaxes da vida e obra de Arquímedes, Galileo, Newton e Faraday. Intercálanse amenas experiencias prácticas destes científicos.8.- El mundo cuántico. Stéphane Deligeorges. (1º-2º bacharelato) Colección de artigos sobre os fundamentos e a historia da mecánica cuántica. Interpretación de Copenhague, paradoxa EPR, desigualdade de Bell e experimentos de Aspeat. Interpretación filosófica.


9.- ¿Qué es la teoría de la relatividad?.Landau/Rumer. (1º-2º bacharelato). Moi boa descrición cualitativa da teoría da relatividade. Non hai fórmulas. Explica de maneira sencilla, utilizando trens e reloxos, os conceptos de simultaneidade, dilatación do tempo, contracción das lonxitudes e aumento da masa.10.- En busca del gato de Schrodinger. John Gribbin. (Biblioteca Científica Salvat) (1º-2º bacharelato).Historia da primeira teoría cuántica: ondas e partículas. A luz, átomos, electróns, raios X e radiactividade. A mecánica cuántica. Bases e problemas de mecánica cuántica actual. Teorías en desenvolvemento: electrodinámica cuántica, cromodinámica cuántica...11.- ¡Física sí! La Física está en lo cotidiano. M. A. Queiruga Dios Ed. Q. 2009. 4º ESO-bahcarelato. Dirixido aos alumnos e a “todas aquelas personas que desexen iniciarse na física”. Os conceptos expostos son elementais, básicos, desprovistos de calquera tratamento matemático, pero imprescindibles. Neste libro faise un rápido paseo polos contidos fundamentais da física: o método científico e o proceso de medida, o movemento, as forzas, presión e forzas nos fluídos, a enerxía, ondas... etc. É un paseomoi agradable xa que o enfoque e a discusión dos conceptos está desprovista dese ton tan típico dos libros de texto empeñados en definir e pontificar sobre as cousas. Vai ao que interesa; os conceptos parecen saír da observación do mundo e das cousas e serven para explicar os fenómenos que podemos ver a diario.12.- Electrones, neutrinos y quarks. La física de las partículas en el siglo XX. Fco. J. Ynduráin. (Ed. Crítica. 2006) Drakontos bolsillo. (2ºbacharelato). O libro "representa un intento de achegar ao gran público un dos logros máis impresionantes do intelecto humano, o desvelar a estrutura íntima da materia a partir da que se pode, en principio, entender todo o cosmos" O libro fala de case todo: primeiros modelos atómicos, aceleradores, detectores, partículas elementais, produción e desintegración de partículas, antipartículas, interacción forte, interacción débil, neutrinos, simetrías, teorías máis alá do modelo estándar, materia escura, enerxía escura... ¡incluso do baleiro!13.- Galileo. Johannes Hemleben. Ed. Salvat .Biblioteca Salvat de grandes biografías. Lendo o libro de Hemleben non só aprenderás cousas sobre a vida e obra de Galileo, tamén faraste unha idea das relacións de poder da época. Ademais da silueta do pisano terás unha visión do fondo da sociedade de principios do s. VII.14.- Mendeléiev. El profeta del orden químico. Pascual Román Polo. Ed. Nivola. 2002 Ademais de proporcionar un extenso e documentado percorrido pola vida de Mendeléiev, o libro fai un repaso ás principais personaxes e acontecementos da química de finais do s. XIX e principios do XX. Co Congreso de Karlsruhe (1860) como telón de fondo resulta realmente agradable seguir o fío dos principais acontecementos que levaron ao descubrimento da Lei Periódica.


15.- É un libro de lectura fácil e moi ameno. Tortilla quemada. 23 raciones de Química cotidiana. Claudi Mans. ED. Col de Quimics de Catalunya. 2005.En vintetrés capítulos tal vez aclares conceptos que te explicaron pero que non acababas de entender, tal vez aprenderás cousas que nin imaxinabas. E tal vez mirarás a química, a ciencia, con outra visión. Non hai que ser químico para leer este libro, claro. Se o es, entenderalo todo. Se tes estudado algo de química entenderalo case todo, e se non, creo que tamén te gustará, aínda que terás que saltarte algúns párrafos. Pero non te preocupes, todos o temos feito cando nos convén.16.- El tío Tungsteno. Oliver Sacks. ED. Anagrama. 2003.Oliver Sacks evoca neste libro de memorias a súa nenez en Inglaterra, en tempos de guerra. Case medio século despois, o ruído que fai ao caer unha pequena barra de tungsteno que lle enviou un científico amigo, xunto cunha grande táboa periódica con fotografías de todos os elementos,será a chave proustiana que abra as portas do recordo. Totalmente absorto na física e a química, o adolescente vai descubrindo o mundo experimento a experimento e construíndose un peculiar paraíso intelectual, onde os seus heroes son Lavoisier, Marie Curie, Mendeleev e a súa táboa dos elementos.17.- La búsqueda de los elementos. Isaac Asimov. ED. Plaza &Janés . Dende Tales de MIleto hasta Seaborg, de California, da alquimia ao ciclotrón, dende a búsqueda do secreto de converter o chumbo en ouro á fabricación dos elementos artificiais, todo eloconstituíu un relato fantástico de descubrimentos, de falsificacións e ideas brillantes, todo o cal nos proporciona unha lectura de veras apasionante.Outras lecturas recomendadas son as seguintes obras :1.Angeles y Demonios .Brown,Dan2.El Código Da Vinci;Brown,Dan3.La conspiración,Brown,Dan4.A ciencia no punto de Mira,Jorge Mira5.Como fosilizar a tu hamster.Mick O ́Hare6.¿Hay algo que coma avispas? Mick O ́Hare7.Los experimentos de Flipy.Flipy y el hombre de negro.8.La química al alcance de todos.Pinto,Castro y Martínez.9.Cuestiones curiosas de Química.AriasMulero,Guerra


10.Todo vai !Funciona!Ramón Vilalta.11.Esa caótica Química.Nick Arnold.12Funestas Fuerzas.Nick Arnold.13.Eistein.El gozo de pensar.Balibar.14.La Física de un día.Javier Alanque.15.50 cosas que hay que saber sobre Física.Joane Baker.16.El prisma y el péndulo.Crease.17.Café Andrómena.Englert y Jager.Películas recomendadas: 1.Galileo.1969 2.La vida de Galileo.1974. 3.Angeles y demonios. 4.El código Da Vinci. 5.La máquina del tiempo. 6.El planeta de los simios. 7.Flash,el relámpago humano. 8.Abbys. 9.Frankestein. 10.Madame Curie

22. CONTRIBUCIÓN AO PLAN TICA materia de Física e Química na súa práctica diaria, nas súas actividades ordinarias contribúe ao desenvolvemento dacompetencia no tratamento da información e competencia dixital.

Tratamento da información e competencia dixital.

A área de ciencias da natureza contribúe á competencia de tratamento da información e competencia dixital:


Xa que se traballan habilidades para identificar, contextualizar, relacionar e sintetizar a información procedente de diferentesfontes e presentada en diversas linguaxes propias das tecnoloxías da información e comunicación, como os buscadorespola internet, documentos dixitais, foros, chats, mensaxaría, xornais dixitais, revistas divulgativas na web, presentaciónelectrónicas e simulacións interactivas.

Cando se traballa a crítica reflexiva sobre as informacións de tipo científico que achegan as tecnoloxías da información e acomunicación, foméntanse actitudes favorables ao emprego delas evitando o seu emprego indiscriminado.

Cando se apoia a aprendizaxe de modelos teóricos por medio de simulacións, cando se traballan representacións de datospor medio de programas informáticos, cando se realizan experiencias virtuais para contrastalas coas reais, cando serepresentan estruturas moleculares, atómicas, situación problemáticas coa axuda dos ordenadores, desde a área estase acontribuír á competencia dixital.

Ademais disto, parece necesario deseñar accións e actividades conducentes á aplicación das tecnoloxías da información e acomunicación ao traballo da aula.

Obxectivos:

-Potenciar o desenvolvemento de habilidades para buscar, obter, procesar e comunicar información, para transformala encoñecemento.

- Promover o acceso ás TIC en condicións de igualdade por parte de persoas dos dous sexos e de diferentes condicións sociais.

- Potenciar a capacidade de razoamento do alumnado, a súa motivación e o seu afán de coñecemento.

-Empregar as tecnoloxías da información e a comunicación para o traballo cotián e nas actividades de aula: programacións,proxectos, explicacións, actividades...

- Consultar e obter información a través das tecnoloxías da información e a comunicación,

− Contribuir á calidade do proceso de ensinanza-aprendizaxe relacionado co tratamento da información e competencia dixital.


− Utilizar as tecnoloxías da información e a comunicación, especialmente Internet, como recurso didáctico.

- Fomentar a páxina web do centro como espazo de comunicación e de colaboración con toda a comunidade educativa.

Accións

Incluir nas UD actividades de busca de información na rede, uso de buscadores, enciclopedias dixitais, diccionarios dixitais,presentacións, etc.

Elaborar un listado de termos fundamentais da materia que deben ser coñecidos polo alumnado para ser comprendidos oscontidos. Os alumnos deberán elaborar un diccionario científico utilizando definicións claras e concisas, no cal incluiránademais, grandes científicos que vaian xurdindo no estudo da materia.

Realizar en cada UD o mapa conceptual correspondente. Fomentar a presentación de traballos do alumnado en formato dixital. Facilitar ao alumnado direccións onde atoparán recursos útiles para a comprensión das UD. Apoiar a aprendizaxe de modelos teóricos por medio de simulacións, facer representacións de datos por medio de

programas informáticos, realizar experiencias virtuais para contrastalas coas reais, representar estruturas moleculares,atómicas, situación problemáticas coa axuda dos ordenadores.

Fomentar a utilización de recursos TIC concretos do ITE (Instituto de tecnologías educativas) dispoñibles na rede como son:Proyecto Newton e Proyecto Antonio de Ulloa.

Utilizar recursos audiovisuais e presentacións. Utilizar de forma directa, nalgunhas UD, por parte do alumnado o ordenador como ferramenta principal de traballo diario. Subir información útil á páxina web do centro.

A presenza das TIC na aula pode favorecer a utilización de enfoques máis prácticos e participativos nos que se poñen en xogoricas situacións reais de comunicación, mediante o uso de recursos e programas específicos como Internet, correo electrónico,foros, webquest, procesadores de texto, programas interactivos, programas multimedia…


De entre os recursos especificados con anterioridade, cabe destacar a utilización de Internet, posto que ofrece unha multiplicidadede posibilidades. O seu papel é relevante na adquisición e elaboración de coñecementos. Así, pois, o uso deste recurso é de granimportancia posto que permite o acceso a unha gran variedade e cantidade de información. Neste sentido, é fundamental ocoñecemento e posta en práctica das estratexias necesarias para a busca, selección, organización e presentación de ditainformación, de maneira que se consigan alumnos competentes capaces de transformar esa información en coñecemento.

23. CONTRIBUCIÓN AO PLAN DE CONVIVENCIAA Convivencia e a expresión dos propósitos e actuacións educativas referidas ao modo en que poden mellorarse as relacións nocentro, previr a violencia escolar, facilitar o desenrolo integral dos alumnos e dar resposta aos problemas de convivencia quepoidan xurdir dende os principios de respecto, xustiza, solidariedade e cooperación propios da convivencia democrática (Ballestery Calvo, 2006).

A educación para a prevención de conflitos e para a resolución pacífica dos mesmos constitúe un dos principios da LOEmodificada pola LOMCE. O cal permitirá ao alumnado desenvolverse con autonomía e autoconfianza, e aprender formasconstrutivas de relacionarse cos demais.O conflito forma parte da vida en sociedade, o conflito xurde sempre que alguén percibe que un ou varios dos seus fins ou o modode acadalos son ameazados ou estorbados polas intencións ou actividades doutros.

A área de Física e Química contribúe a desenvolver as capacidades plasmadas nos obxectivos da etapa, promovendo a formaciónde persoas tolerantes, cooperativas, solidarias e democráticas; consolidando hábitos de estudo e traballo, individual e en equipo;respectando a diferenza de sexos e a igualdade de dereitos entre mulleres e homes; incentivando a busca de solucións dialogadasaos problemas, rexeitando a violencia e os comportamentos sexistas; desenvolvendo a capacidade de pensamento abstracto, acuriosidade, a creatividade e a actitude crítica e favorecendo actitudes responsables dirixidas a sentar as bases dundesenvolvemento sustentable.

A nosa proposta identifica, en primeiro lugar as normas e principios que rexen os deberes e dereitos dos alumnos, pero amosatamén os elementos esenciais para a prevención e resolución de conflitos, supón desenrolar autoconfianza, coñecer dereitos e


deberes, identificar as normas de conduta, aprender a vivir en sociedade e a tomar decisións, desenrolar unha actitude de nonviolencia e tolerancia, aprender formas construtivas de relacionarse cos demais, ser asertivo e controlar os propios sentimentos.

As normas de convivencia deben propiciar o clima de responsabilidade, de traballo e esforzo que permita que todos os alumnosobteñan os mellores resultados do proceso educativo e adquiran os hábitos e actitudes recollidos na LOE modificada pola LOMCE.É necesario que o alumno perciba que as normas non lle son alleas.

Ter unhas normas de convivencia claras, e facelas cumprir de maneira coherente, é fundamental para encauzar os conflitos.

NORMAS BÁSICAS DE CONVIVENCIA NA AULA

Serán normas básicas da aula as seguintes:

1. Asistir sempre e con puntualidade

2. Traballar ordenadamente e en silencio na clase, baixo a dirección do profesor

3. Traballar en clase e en casa para acadar os niveis adecuados de formación

4. Obedecer as indicacións do profesor.

5. Respectar o mobiliario e instalacións, así como as pertenzas dos demais.

6. Non exercer violencia física, psicolóxica ou moral sobre ningunha persoa, nin condutas de intimidación ou ameazas

7. Tratar con respecto a todas as persoas

8. Dialogar para a resolución de conflitos

9. Os móbiles e reprodutores en xeral deberán estar apagados en horario lectivo.


Para contribuír ao plan de convivencia este Departamento realiza as seguintes acción:

• Incluír na programación didáctica actividades para traballar cos alumnos a formación en actitudes, valores e normas.

• Incluír na programación didáctica, actividades de recuperación, reforzo e ampliación para atender á diversidade e previr o fracasoescolar.

• Planificar situacións de “aprendizaxe cooperativa”, para mellorar a convivencia, axudar a crear un clima positivo na aula e atenderá diversidade dos alumnos.O obxectivo último é acadar un marco de convivencia e autorresponsabilidade que faga practicamente innecesarias a adopción demedidas disciplinarias. En todo caso, cando estas resulten inevitables, as correccións deberán ter un carácter educativo econtribuír ao proceso de formación do alumno.

Propiciar que os alumnos aprendan e practiquen os valores, actitudes e comportamentos que os habiliten como cidadánslibres, responsables e solidarios.

Favorecer a aprendizaxe e a integración de todos os alumnos.

Potenciar a intervención eficaz nos problemas de convivencia e a resolución pacífica de conflictos.

É necesario fomentar a responsabilidade individual e colectiva de maneira que valores como o respecto á diferencia, o esforzo e oafán de superación, sexan fundamentais nunha convivencia democrática e respectuosa cos dereitos de todos, recoñecendo o valoreducativo do conflito e a súa resolución pacífica.

Para logralo ofrecemos unha atención individualizada, promovemos o desenrolo integral da persoa, recoñecemos e estimulamos otraballo ben feito, fomentamos a lectura e o uso das novas tecnoloxías, todo isto a través dunha metodoloxía act iva nun marco deensino construtivista.

Formación individualizada que propicie unha educación integral en coñecementos, destrezas e valores dos alumnos.


A efectiva igualdade de dereitos entre os sexos, o rexeitamento a todo tipo de discriminación e o respecto aos demais.

Desenrolo de capacidades creativas e do espíritu crítico.

Fomento de hábitos de comportamento democrático e defensa da paz.

Metodoloxía activa que fomente la participación do alumnado, adaptada aos ritmos personais de aprendizaxe fundamentadano esforzo persoal.

Formación no respecto e defensa do medio ambiente.

Ofrecer unha ensinanza de calidade, baseada no traballo e no esforzo persoal e colectivo, que promova o desenrolo dascapacidades persoais do alumnado e a súa autoestima e que potencie a reflexión, organización, creatividade, autonomía eesixencia.

A metodoloxía didáctica tratará de favorecer a capacidade do alumnado para:

Respectar os dereitos e liberdades fundamentais e o exercicio da tolerancia e da liberdade dentro dos principiosdemocráticos de convivencia.

Asumir os seus deberes ao tempo que exercita os seus dereitos.

Aprender por si mesmo á vez que desenvolve a capacidade de traballar en equipo.

Adquirir hábitos de comportamento democrático, respectar opinións diferentes ás súas e participar activamente na vida doCentro.

Rexeitar a discriminación por razón de raza, opinión, desigualdade social, sexo, relixión, inmigración, etc.

Prepararse para a interacción social e amosar respecto, responsabilidade, solidariedade e honestidade.


Adquirir hábitos intelectuais e técnicas de traballo, así como coñecementos científicos, técnicos, humanísticos e estéticos.

Formación integral en coñecementos, destrezas e valores morais en todos os ámbitos da vida persoal, familiar e profesionalfutura.

A participación do alumnado nos procesos de ensino e aprendizaxe, utilizando unha metodoloxía activa.

O mantemento e conservación das instalacións e recursos.En primeira instancia corresponde ao profesor a prevención dos conflitos e velar polo cumprimento das normas de convivenciatanto na aula como nas actividades complementarias e extraescolares.

O profesor debe manter un suficiente orden e ritmo de traballo nas súas clases, aplicando os métodos que consideren adecuadosou que estean recollidos na Programación.

Se se produce algunha conduta contraria ás normas de convivencia, o profesor poderá impoñer medidas educativas de correccióne sancións inmediatas ao alumnado debendo notificalo ao titor.

Os problemas de indisciplina convén que sexan tratados de maneira gradada e crecente e, a ser posible, é preferible que sexanresoltos de forma directa e inmediata, desta maneira afirmase a nosa autoridade como responsables do clima de traballo na aula.As sancións ou mandar ó alumnado a dirección, que xa é unha medida sancionadora, deben utilizarse cando se teñan esgotadasoutras estratexias.

24. ACTIVIDADES COMPLEMENTARIAS E EXTRAESCOLARESTodas as actividades extraescolares deste departamento teñen dous obxectivos primordiais: aumentar o interese polas ciencias noalumnado para así completar os seus coñecementos e fomentar a boa convivencia entre o profesorado e o alumnado. De aí aimportancia de que estas se leven a cabo en tódolos niveis.

En xeral, desenvolveranse os seguintes tipos de actividades:


Todas aquelas que lle propoña a Dirección ou unha administración como o Concello, Consellería de Educación ou asuniversidades, sempre que fose posible e de acordo cos contidos e ritmo das materias a impartir polo Departamento.

Participación no Día da ciencia en galego en colaboración co equipo de normalización lingüística.

Participación na semana da ciencia se nos chegan propostas interesantes a este departamento

Participación en tódalas propostas de interese para este departamento que poidan xurdir ao longo do curso.

Visitas a distintas facultades de ciencias e centros de investigación singulares ( CIQUS, CIMUS, CIBUS, CITIUS )paraque o alumnado coñeza de primeira man o que se está a desenrolar nas mesmas e se interesen polas ciencias.

Visitas a museos científicos co gallo de motivar os alumnos no estudio das ciencias.

Visitas a fábricas, laboratorios ou instalacións interesantes dende o punto de vista da Física ou da Química e que sirvanpara ampliar os coñecementos e intereses dos nosos alumnos nestas ciencias experimentais.

Ademais o departamento ten programadas as seguintes actividades:

1. Participación do alumnado de 2º de bacharelato de Física na xornada de “Física de Partículas”, que se ven desenvolvendo na facultade de Física de Santiago de Compostela, nos últimos cursos. A data na que se realiza é comunicada, no seu momento, pola facultade, sendo normalmente no segundo/terceiro trimestre.

2. Participación de alumnado de bacharelato e 4º ESO en actividades que programa a Universidade aínda sen especificar, xa que cada ano ofertan actividades en distintas datas do ano e non sempre coinciden co inicio do curso.

3. Participación do alumnado de 3º e 4º da ESO e BACHARELATO nas Olimpíadas de Química e Física que celebra o Ilustre Colexio Oficial de Químicos de Galicia no segundo trimestre. A participación do alumnado é voluntaria, polo que esta actividade poderá realizarse se hai alumnado que o solicita.


4. Visita do alumnado de 2º da ESO aos laboratorios InDrops e Laber situados no Polígono do Tambre en Santiago de Compostela.

O departamento tamén ten previstas as seguintes visitas de un día repartidas ó longo de todo o curso:

1. Visita do alumnado de1º BACHARELATO A á DOMUS, na Coruña para a realización dunha práctica de laboratorio.

2. Visita do alumnado de 3º ESO ó parque eólico de Sotavento.

3. Visita, e posible participación, en Galiciencia coa visita a Tecnopole en San Cibrao das Viñas de 4º ESO, punto de encontro do alumnado destes niveis para coñecer as súas ideas innovadoras e participar en talleres que os permite achegar á ciencia do noso país .

4. Visita ao Museo de Ciencia e Tecnoloxía (MUNCYT) na Coruña para o alumnado de 2º de ESO e posible visita ás instalacións dunha industria relacionada co currículo da materia.

5. Visita do alumnado de 2º de bacharelato , Química, ao CIQUS

6. Visita do alumnado de 4º ESO e bacharelato á facultade de E.T.S.I. de Minas dentro das actividades organizadas pola Universidade de Vigo co gallo da Semana da Ciencia en novembro.

7. Visita ao Congreso de Innovación na Formación Profesional, que terá lugar en maio na Cidade da Cultura en Santiago de Compostela. Este evento é organizado pola Consellería de Educación, Universidade e Formación Profesional. Alí os alumnos poden experimentar en primeira persoa das novas tecnoloxías, coa participación nos obradoiros sobre robótica aplicada, deseño e impresión 3D, vehículos non tripulados, electrónica, ...

O departamento tiña programada unha visita de varios días (do 09 ao 14 de outubro) a Genéve: CERN, ONU, Cruz Vermella, etc para o alumnado que cursou a materia de Física e Química no curso 2019/20 e que foi cancelada pola situación sanitaria.

A dita visita tentará ser desenvolvida ao longo deste curso , sempre que as condicións sanitarias o permitan.

A data prevista sería no mes de xuño, unha vez o alumnado remate as probas ABAU.Programación Didáctica Física e Química-Curso 19/20 IES Eduardo Pondal 282

As actividades están abertas a todo o alumnado. No caso de limitación no número de participantes nalgunha das visitas,o criterio que seguirá este departamento para facer a selección do alumnado, unha vez entregadas as autorizaciónsrequiridas, será a nota da avaliación anterior, xa que esta reflicte o interese e traballo do alumnado cara a materia para unmellor aproveitamento da dita actividade.

25. INDICADORES DE LOGRO PARA AVALIAR O PROCESO DE ENSINO E A PRÁCTICADOCENTE

25.1 Indicadores de logro para avaliar o proceso do ensino

Escala

1 2 3 4

1. O nivel de dificultade foi adecuado ás características do alumnado.

2. Conseguiuse a participación activa de todo o alumnado.

3. Conseguiuse motivar a todo o alumnado.

4. Contouse co apoio e coa implicación das familias no traballo do alumnado.

5. Mantívose un contacto periódico coa familia por parte do profesorado.

6. Adoptáronse as medidas adecuadas para atender ao alumnado con NEAE.

7. Atendeuse adecuadamente á diversidade do alumnado.


8. Usáronse distintos instrumentos de avaliación.

9. Valorouse adecuadamente o traballo do alumnado na aula.

25.2. Indicadores de logro para avaliar a práctica docente

Escala

1 2 3 4

1. Como norma xeral, fanse explicacións xerais para todo o alumnado.

2. Ofrécense a cada alumno/a as explicacións individualizadas que precisa.

3. Elabóranse actividades atendendo á diversidade.

4. Elabóranse probas de avaliación adaptadas ás necesidades do alumnado con NEAE.

5. Utilízanse distintas estratexias metodolóxicas en función dos temas a tratar.

6. Poténcianse estratexias de animación á lectura.

7. Poténcianse estratexias tanto de expresión como de comprensión oral e escrita.

8. Incorpóranse as TIC aos procesos de ensino – aprendizaxe.

9. Ofrécense ao alumnado de forma rápida os resultados das probas / traballos, etc.


10. Analízanse e coméntanse co alumnado os aspectos máis significativos derivados da corrección das probas, traballos, etc.

11. Avalíase a eficacia dos programas de apoio, reforzo, recuperación, ampliación...

26. MECANISMOS DE REVISIÓN, AVALIACIÓN E MODIFICACIÓN DA PROGRAMACIÓNDIDÁCTICA

A avaliación terá por finalidade verificar a adecuación do proceso de ensino e, en función diso, realizar as melloras pertinentes,tendo, así mesmo, un carácter continuo e formativo.

Unha vez deseñada e, levada á práctica, é necesario proceder á verificación/comprobación da coherencia e adecuación daProgramación didáctica. Isto supón a verificación, a partir da experiencia, de que o traballo de planificación realizado permiteacadar os obxectivos previstos, tanto na organización dos tempos como, en último termo, a adquisición das competencias.

A avaliación do proceso de ensino, terá un carácter formativo para facilitar a toma de decisións e poder introducir modificaciónsque permitan a mellora do proceso.

En reunións de carácter mensual realizarase un seguimento da programación didáctica por parte de todos os membros do departamento, ademaisda posta en común que se fará entre profesores que impartan clase dunha mesma materia e curso.

Ao finalizar o curso, nunha reunión do departamento, farase unha análise dos resultados e discutiranse os posibles cambios na programación cara o curso seguinte (que se recollerán na memoria do Departamento) segundo os indicadores do cadro seguinte:


Indicadores de avaliación da programación didáctica

Escala

1 2 3 4

1. Adecuación do deseño das unidades didácticas a partir dos elementos do currículo.

2. Adecuación da secuenciación e da temporalización das unidades didácticas.

3. Adecuación dos mínimos esixibles para superar a materia.

4. Vinculación de cada estándar a un ou varios instrumentos para a súa avaliación.

5. Adecuación da metodoloxía empregada.

6. Adecuación dos materiais e recursos didácticos utilizados.

7. Adecuación das medidas de atención á diversidade.

8. Asociación dos estándares cos elementos transversais.

9. Adecuación dos criterios establecidos para a avaliación.

10. Adecuación dos criterios establecidos para a cualificación.

11. Adecuación dos criterios establecidos para a promoción.


12. Adecuación do deseño da avaliación inicial.

13.Adecuación do procedemento de acreditación de coñecementos previos [Só para determinadas materias de 2º de bacharelato].

14. Adecuación dos criterios establecidos para o seguimento e avaliación de materias pendentes.

15. Adecuación dos programas de apoio, recuperación, etc.

16. Contribución desde a materia ao plan de lectura do centro.

17. Contribución desde a materia ao plan de convivencia do centro.

18. Grao de integración das TIC no desenvolvemento da materia.

19. Grao de desenvolvemento das actividades complementarias e extraescolares previstas.

20. Adecuación do seguimento e da revisión da programación ao longo do curso.

Santiago, 23 de Outubro de 2020

Membro do Departamento Membro do Departamento O Xefe do Departamento

Asdo.: Guillermo Fernández Fernández Asdo.: Paloma Calderón Bustillo Asdo.: Jesús Rodríguez GarcíaProgramación Didáctica Física e Química-Curso 19/20 IES Eduardo Pondal 287

Programación didáctica Departamento Física e Química · 2021. 3. 25. · Distribución do...

Documents

Transcript of Programación didáctica Departamento Física e Química · 2021. 3. 25. · Distribución do...