Programa extraordinario - sinfonicadegalicia.com · orquesta de Niños de la sinfónica de Galicia...

36
21 abril 2014 Programa extraordinario ORQUESTA JOVEN 20 ANIVERSARIO Programa orquesta joven abril_T 13-14_02.indd 1 21/04/14 11:23

Transcript of Programa extraordinario - sinfonicadegalicia.com · orquesta de Niños de la sinfónica de Galicia...

Page 1: Programa extraordinario - sinfonicadegalicia.com · orquesta de Niños de la sinfónica de Galicia Jorge Montes director luka Hauser piano orquesta Joven de la sinfónica de Galicia

21 abril 2014

Programa extraordinario

orquesta joven

20 ANIVERSARIO

Programa orquesta joven abril_T 13-14_02.indd 1 21/04/14 11:23

Page 2: Programa extraordinario - sinfonicadegalicia.com · orquesta de Niños de la sinfónica de Galicia Jorge Montes director luka Hauser piano orquesta Joven de la sinfónica de Galicia

Programa orquesta joven abril_T 13-14_02.indd 2 21/04/14 11:23

Page 3: Programa extraordinario - sinfonicadegalicia.com · orquesta de Niños de la sinfónica de Galicia Jorge Montes director luka Hauser piano orquesta Joven de la sinfónica de Galicia

orquesta joven

Programa extraordinario

Temporada 2013-14

Dima SlobodenioukDirector titular

Programa orquesta joven abril_T 13-14_02.indd 1 21/04/14 11:23

Page 4: Programa extraordinario - sinfonicadegalicia.com · orquesta de Niños de la sinfónica de Galicia Jorge Montes director luka Hauser piano orquesta Joven de la sinfónica de Galicia

2

Temporada 2013-14

el proyecto sonFuturo cuenta con el patrocinio de

Palacio de la ÓPera

Lunes, 21 de abril de 2014 – 20.30h.

Programa orquesta joven abril_T 13-14_02.indd 2 21/04/14 11:23

Page 5: Programa extraordinario - sinfonicadegalicia.com · orquesta de Niños de la sinfónica de Galicia Jorge Montes director luka Hauser piano orquesta Joven de la sinfónica de Galicia

3

orquesTa joven

orquesta de Niños de la sinfónica de Galicia

Jorge Montes director

luka Hauser piano

orquesta Joven de la sinfónica de Galicia

Niños cantores de la osG

James ross director

i JoHaNN seBastiaN BacH (1685-1750)Concierto nº 1, en re menor, BWv 1052

allegro adagioallego

FerNaNdo Buide (1980)Lingua de escumapara coro de niños y orquesta sobre un texto de Javier a. Vizoso

ii dMitri sHostaKÓVicH (1906-1975)sinfonía nº 10, en mi menor, op. 93

Moderatoallegroallegrettoandante - allegro

Programa orquesta joven abril_T 13-14_02.indd 3 21/04/14 11:23

Page 6: Programa extraordinario - sinfonicadegalicia.com · orquesta de Niños de la sinfónica de Galicia Jorge Montes director luka Hauser piano orquesta Joven de la sinfónica de Galicia

4

Temporada 2013-14

JOHANN SEBASTIAN BACHConcerto nº 1, en re menor, BWV 1052 (1738)

curioso cómo a familia Bach, igual que unha ecuación fractal, converteuse no s.XVii nunha liñaxe extraordinaria ao longo de varias xera-cións e máis de 70 membros [varóns, iso si] que se gañaban a vida como músicos.

se axitamos calquera póla desta árbore xenealóxica alemá [de raíz húngara], a póla resoa e dela cae un instrumento, pode ser unha cítara, un órgano ou un clavecín. os «garabullos» do clan Bach, case todos chamados Johann, adoitaban reunirse cando menos unha vez ao ano. e o pega-mento máis mesto que o sangue era a música.

así que, se tras viaxar na máquina do tempo preguntásemos por un Bach no s. XViii, seguramente haberíannos responder á galega, con outra pregunta: pero a ver, cal deles?

semellante conciencia de estirpe musical non caeu en saco roto. Johann sebastian, o Bach por antonomasia, mantívose sempre moi ao tanto do seu destino en vida, ata o punto de que nunha época na que o concepto de «autor» cristalizaba [hoxe en cambio, parece disolverse] Bach deixaba a súa marca de auga: B-a-c- H [si bemol-

la- do- si natural, en notación xermánica] convértese na súa firma, sobre todo nas fugas, un logotipo fabricado a base de son. un xogo, si, mais tamén dalgún xeito, unha tatuaxe de tribo.

unha figura como Bach seica non nace ex nihilo. ademais de polos seus xens, sería inxusto centrarse na súa obra sen seguirmos a recta imaxinaria que vai desde o seu penta-grama cheo de correcións ao pentagrama de Vivaldi entintando L’estro armonico [e do que tanto se nutriu Johann sebastian] ou ata a partitura de A Paixón segundo san Mateo que resucita Mendelssohn en 1829. sen Vivaldi detrás e sen Mendelssohn diante, entre outros, Bach non é Bach.

en 1738, en plena madurez, o compositor dirixe o collegium musicum de leipzig, fundado por telemann: unha asociación de músicos e estudantes que programaba concertos nunha coffee-house, o café Zimmermann (os venres de 20 a 22 h., por se a máquina do tempo vos funciona).

o clave é o instrumento de moda. o propio Bach conta con pupilos destacados ao clave no collegium (o seu fillo Wilhelm Frie-demann entre eles) e para eles curta, pega, escolle, adapta e desenvolve.

esta obra encabézase cun J.J. [Jesu juva] e toda a serie de 6 concertos para clavecín

esta noite, a orquestra Nova e a orquestra de Nenos da osG tecen unha atmosfera de acertixo. compo-sitores que se agochan en criptogramas musicais, textos que xogan ás adiviñas, como unha furna de seixo Branco da que xorde a espuma sen vermos o fondo, sinfonías onde se ocultan retratos de dictadores, identidades deformadas, prohibidas. que se desxean.

adiviña, adiviñanza.

Programa orquesta joven abril_T 13-14_02.indd 4 21/04/14 11:23

Page 7: Programa extraordinario - sinfonicadegalicia.com · orquesta de Niños de la sinfónica de Galicia Jorge Montes director luka Hauser piano orquesta Joven de la sinfónica de Galicia

5

orquesTa joven

JOHANN SEBASTIAN BACHConcierto nº 1, en re menor, BWV 1052 (1738)

curioso cómo la familia Bach, igual que una ecuación fractal, se había convertido en el s.XVii en un linaje extraordinario a lo largo de varias generaciones y un montón de miembros [varones, eso sí] que se ganaban la vida como músicos.

si agitamos cualquier rama de este árbol genealógico alemán [de raíz húngara], la rama suena y de ella cae un instrumento, puede ser una cítara, un órgano o un clavecín. los vástagos del clan Bach, casi todos llamados Johann, solían reunirse al menos una vez al año. Y el pegamento más espeso que la sangre era la música.

así que, si tras viajar en la máquina del tiempo preguntásemos por un Bach en el s. XViii, seguramente nos responderían a la gallega, con otra pregunta: pero a ver, ¿cuál de ellos?

semejante conciencia de estirpe musical no cayó en saco roto. Johann sebastian, el Bach por antonomasia, se mantuvo siempre muy al tanto de su destino en vida, hasta el punto de que en una época en la que el concepto de «autor» cristali-zaba [hoy en cambio, parece disolverse] Bach dejaba su marca de agua: B-a-c- H

[si bemol- la- do- si natural, en notación germánica] se convierte en su firma, sobre todo en las fugas, un logotipo fabricado a base de sonido. un juego, sí, pero también de alguna manera, un tatuaje tribal.

una figura como Bach, pues, no nace ex nihilo. además de por sus genes, sería injusto centrarse en su obra sin seguir la recta imaginaria que va desde su penta-grama lleno de correcciones al pentagrama de Vivaldi entintando L’estro armonico [y del que tanto se nutrió Johann sebastian] o hasta la partitura de La Pasión según san Mateo que resucita Mendelssohn en 1829. sin Vivaldi detrás y sin Mendelssohn delante, entre otros, Bach no es Bach.

en 1738, en plena madurez, el compositor dirige el collegium musicum de leipzig, fundado por telemann: una asociación de músicos y estudiantes que programaba conciertos en una coffee-house, el café Zimmermann (los viernes de 20 a 22 h., por si la máquina del tiempo os funciona).

el clave es el instrumento de moda. el propio Bach cuenta con pupilos desta-cados al clave en el collegium (su hijo Wilhelm Friedemann entre ellos)y para ellos corta, pega, escoge, adapta y desarrolla.

esta obra se encabeza con un J.J. [Jesu juva] y toda la serie de 6 conciertos para

estíBaliZ esPiNosa

esta noche, la orquesta Joven y la orquesta de Niños de la osG tejen una atmósfera de acertijo. composi-tores que se esconden tras criptogramas musicales,

textos que juegan a la adivinanza, como una furna de seixo Branco de la que surge la espuma sin ver el fondo,

sinfonías donde se ocultan retratos de dictadores, identidades deformadas, prohibidas. que se deshielan.

adivina, adivinanza.

Programa orquesta joven abril_T 13-14_02.indd 5 21/04/14 11:23

Page 8: Programa extraordinario - sinfonicadegalicia.com · orquesta de Niños de la sinfónica de Galicia Jorge Montes director luka Hauser piano orquesta Joven de la sinfónica de Galicia

6

Temporada 2013-14

[BWV 1052-7] remata con Finis s. d. Gl [Soli Deo Gloria], o que a xuízo dos expertos marca a decisión de que constitúan un opus independente. e non se trata dun concerto orixinal, senón un refrito doutro concerto perdido de violín e transcrito para clave: unha ximnasia mental que, en palabras de Forkel, «axudaralle a pensar musicalmente». salvando os anos-luz pertinentes, o que fixo o astronauta chris Hadfield con «space oddity», de d. Bowie: iso que hoxe chama-riamos un cover, só que levado a cabo polo mesmo compositor.

este concerto vendíase con dous atrac-tivos de marketing:

1.- o propio clave como instrumento demandado. a composición desta peza, interpretada seguramente polo propio Bach no Zimmermann, encádrase entre as dúas compilacións de o clave ben temperado publicadas a título póstumo e é contempo-ránea dos Essersizi per gravicemvalo, de d. scarlatti.

2.- a forma italiana do ritornello, unha especie de ecuación fractal que, como un xirasol, crece en espiral ao longo da obra e aquí arrinca con tal forza no allegro que, dalgún modo, sóanos xa de antes por moito que sexa a primeira vez que a escoi-temos, coma se a portasemos nos cromo-somas.

No primeiro movemento, o ritornello confór-mano 16 compases con 5 notas iniciais que deixan a súa pegada como a dunha man estreitada alternativamente polos diferentes contertulios: a orquesta tutti [o ripieno ou recheo] e o solista ao teclado. Progresións minuciosas e apertadas como sementeiros de xirasol que se ramifican polo fa maior, la menor, do maior, sol menor e de volta ao re menor.

trala soñadora e sempre vigorosa cadenza do solista, o primeiro movemento pecha cun unísono do ritornello. a ledicia impla-cable e sen fisuras do mellor Bach.

o 2º movemento en sol menor entretécese sobre un basso ostinato e unha estrutura de espello, simétrica: de sol menor a do menor e volta. o solista semella florecer un pouco no medio dun xardín sombrizo aínda que asombroso, onde a orquestra nunca é mera comparsa, senón contertulia que anima, debate, inmiscúese.

o Allegro final, en tres por catro, ese move-mento a miúdo concibido para que a xente saia contenta e cos pés quentiños, conta con momento de tocata e fuga [o solo inicial] e parece render tributo ao estilo do veneciano, Vivaldi.

Homenaxes e máis refritos: os dous primeiros movementos desta BWV 1052 son tamén os da cantata BWV 146 «Wir müssen durch viel Trübsal». e o terceiro movemento, o da cantata 188 «Ich habe meine Zuversicht».

e é que Bach nunca deixa de tocar nin retocar as súas obras. tanto lle ten reciclar, autoplaxiarse, fractalizarse. a súa crea-ción é vivida como un proceso continuo, algo que o estudoso bachiano John Butt relacionou coa concepción filosófica da creación divina que propugnara Baruch spinoza. Nada que ver coa nosa fame de orixinalidade de hoxe en día.

FERNANDO BUIDE - JAVIER VIZOSOLingua de escuma (2011)

este inverno, a espuma do mar a punto estivo de glasear a coruña como a unha filloa en varias ocasións. aquí estamos afeitos a iso, a nosa luz é burbullante,

Programa orquesta joven abril_T 13-14_02.indd 6 21/04/14 11:23

Page 9: Programa extraordinario - sinfonicadegalicia.com · orquesta de Niños de la sinfónica de Galicia Jorge Montes director luka Hauser piano orquesta Joven de la sinfónica de Galicia

7

orquesTa joven

clavecín [BWV 1052-7] remata con Finis s. d. Gl [Soli Deo Gloria], lo que a juicio de los expertos marca la decisión de que consti-tuyan un opus independiente. Y no se trata de un concierto original, sino un refrito de otro concierto perdido de violín y transcrito para clave: una gimnasia mental que, en palabras de Forkel, «le ayudará a pensar musicalmente». salvando los años-luz pertinentes, lo que hizo el astronauta chris Hadfield con «space oddity», de d. Bowie: eso que hoy llamaríamos un cover, sólo que llevado a cabo por el mismo compositor.

este concierto se vendía con dos atractivos de marketing:

1.- el propio clave como instrumento demandado. la composición de esta pieza, interpretada seguramente por el propio Bach en el Zimmermann, se encuadra entre sus dos recopilaciones de El clave bien temperado publicadas a título póstumo y es contemporánea de los Essersizi per gravicemvalo, de d. scarlatti.

2.- la forma italiana del ritornello, una especie de ecuación fractal que, como un girasol, crece en espiral a lo largo de la obra y aquí arranca con tal fuerza en el allegro que, de algún modo, nos suena ya de antes aunque sea la primera vez que la escuchemos, como si la portásemos en los cromosomas.

en el primer movimiento, el ritornello lo conforman 16 compases con 5 notas iniciales que dejan su huella como la de una mano estrechada alternativamente por los diferentes contertulios: la orquesta tutti [el ripieno, o relleno] y el solista al teclado. Progresiones minuciosas y apretadas como semilleros de girasol que se ramifican por el fa mayor, la menor, do mayor, sol menor y de vuelta al re menor.

tras la soñadora y siempre vigorosa cadenza del solista, el primer movimiento cierra con un unísono del ritornello. es la alegría impla-cable y sin fisuras del mejor Bach.

el 2º movimiento en sol menor se entreteje sobre un basso ostinato y una estructura de espejo, simétrica: de sol menor a do menor y vuelta. el solista parece florecer un poco en medio de un jardín sombrío aunque asombroso, en donde la orquesta nunca es mera comparsa, sino contertulia que anima, debate, se inmiscuye.

el Allegro final, en tres por cuatro, ese movimiento a menudo concebido para que la gente salga contenta y con los pies calentitos, cuenta con momento de tocata y fuga [el solo inicial] y parece rendir tributo al estilo del veneciano, Vivaldi.

Homenajes y más refritos: los dos primeros movimientos de esta BWV 1052 son también los de la Cantata BWV 146 «Wir müssen durch viel Trübsal». Y el tercer movimiento, el de la cantata 188 «Ich habe meine Zuversicht».

Y es que Bach nunca deja de tocar ni retocar sus obras. No le importa reciclar, autoplagiarse, fractalizarse. su creación es vivida como un proceso continuo, algo que el estudioso bachiano John Butt ha relacionado con la concepción filosófica de la creación divina que propugnara Baruch spinoza. Nada que ver con nuestra hambre de originalidad de hoy día.

FERNANDO BUIDE - JAVIER VIZOSOLingua de escuma (2011)

este invierno, la espuma del mar a punto estuvo de glasear a coruña como a una filloa en varias ocasiones. aquí estamos acostum-brados a eso, nuestra luz es burbujeante,

Programa orquesta joven abril_T 13-14_02.indd 7 21/04/14 11:23

Page 10: Programa extraordinario - sinfonicadegalicia.com · orquesta de Niños de la sinfónica de Galicia Jorge Montes director luka Hauser piano orquesta Joven de la sinfónica de Galicia

8

Temporada 2013-14

escamuda, sabíano urbano lugrís e Álvaro cunqueiro, e a estrella Galicia sábeo, vive baixo a escuma. a nosa lingua —ou as nosas linguas— son escumantes dalgún modo, aínda que ás veces non medren como a espuma.

os coruñeses non somos tritóns por apenas un ensanche, un Papagaio e unha Pescadería. Nunha reportaxe sobre cambio climático da revista dixital materia.es, esta cidade figuraba como unha das moitas candidatas a desaparecer baixo o mar. dentro de 2000 anos, tampouco hai que alarmarse. Mais abondo para que o músculo mariño se crave no noso imaxi-nario coma un narval, se nos apareza en soños, en poemas. e na música.

o escritor Javier a. Vizoso (ourense, 1967) escolle ese imaxinario costeiro para expresar, nunha pequena burbulla lírica que mestura mar e lume, a ilusión e desilusión do que se nos desfai.

Fernando Buide non naceu en coruña senón en santiago de compostela, en 1980, pero atravesou o atlántico a miúdo ao longo da súa deslumbrante formación: desde os conservatorios de santiago e oviedo deu o salto á universidade de Yale, onde se doctorou, e á carnegie Mellon, en Pittsburgh. Foi tamén compositor residente na academia de españa, en roma.

ademais da sinfónica de Galicia, en Yale ofrecéuse una audición desta peza de encarga para o 20º aniversario da osG. Nela, Buide alíase co poema orixinal de Javier a. Vizoso para levantar un castelo de area de marcado contraste tímbrico, cunha introdución inquietante, que se nos esfiaña na orella. a frauta inicial lévanos como no bico dos pés a uns diálogos diminutos

entre vibráfono e marimba, con nexos moi sutís, xogos de escuma na orela baixo a sombra de algo inminente.

esta é a primeira incursión do compositor na música para coro de nenos, todo un desafío. Porque da sonoridade como de gruta desa introdución —algo máis de 20 compases— habemos desembocar nunha intervención menos atonal para un coro de voces brancas. e resoan brancas, puras até o sobrenatural, nese «area branca era o meu destino», deslumbrante primeiro verso do poema de Vizoso.

entramos noutro mundo agora. o contraste entre o desacougante do comezo e a serenidade anxelical das voces sublíñase cun timbre novo, as trompetas. o texto, malia adiviñarse amoroso, reserva enigma abondo como para deixarnos un impreciso sabor na boca, sabor a perda, case como de conto infantil.

Lingua de escumaJavier Vizoso

area branca era o meu destinocando os seus ollos grisesprendían lume no horizonte do mar

e as miñas risas foron chuviadiante das portas pechadasdos seus pequenos países

agora que a promesa radianteda palabra dos meus castelosé lingua de escuma e sal

un tritón de cabelos tristesxira furioso na mareae foxe do incendio do mar

sobrevén un interludio que outra volta xoga ao contraste tímbrico con marimba,

Programa orquesta joven abril_T 13-14_02.indd 8 21/04/14 11:23

Page 11: Programa extraordinario - sinfonicadegalicia.com · orquesta de Niños de la sinfónica de Galicia Jorge Montes director luka Hauser piano orquesta Joven de la sinfónica de Galicia

9

orquesTa joven

escamosa, lo sabían urbano lugrís y Álvaro cunqueiro, y la estrella Galicia lo sabe, vive bajo la espuma. Nuestra lengua —o nuestras lenguas— son espumosas de algún modo, aunque a veces no crezcan como la espuma.

los coruñeses no somos tritones por apenas un ensanche, un Papagayo y una Pescadería. en un reportaje sobre cambio climático de la revista digital materia.es, esta ciudad figuraba como una de las muchas candidatas a desaparecer bajo el mar. dentro de 2000 años, tampoco hay que alarmarse. suficiente para que el músculo marino se clave en nuestro imagi-nario como un narval, se nos aparezca en sueños, en poemas. Y en la música.

el escritor Javier a. Vizoso (ourense, 1967) escoge ese imaginario costero para expresar, en una pequeña burbuja lírica que mezcla mar y fuego, la ilusión y desilusión de lo que se nos deshace.

Fernando Buide no nació en coruña sino en santiago de compostela, en 1980, pero ha atravesado el atlántico a menudo a lo largo de su deslumbrante formación: desde los conservatorios de santiago y oviedo, dio el salto a la universidad de Yale, donde se doctoró, y a la carnegie Mellon, en Pitts-burgh. Ha sido también compositor resi-dente en la academia de españa, en roma.

además de la sinfónica de Galicia, en la universidad de Yale se ofreció una audición de esta pieza de encargo para conmemorar el 20º aniversario de la osG. en ella Buide se alía con el poema original de Javier a. Vizoso para levantar un castillo de arena de marcado contraste tímbrico, con una intro-ducción inquietante, que se nos deshilacha en la oreja. la flauta inicial nos lleva como de puntillas a unos diálogos diminutos

entre el vibráfono y la marimba, con nexos muy sutiles, juegos de espuma en la orilla bajo la sombra de algo inminente.

esta es la primera incursión del compositor en la música para coro de niños, todo un desafío. Porque de la sonoridad como de gruta de esa introducción —algo más de 20 compases— tenemos que desembocar en una intervención menos atonal para un coro de voces blancas. Y resuenan blancas, puras hasta lo sobrenatural, en ese «area branca era o meu destino», deslumbrante primer verso del poema de Vizoso.

entramos en otro mundo ahora. el contraste entre lo desasosegante del comienzo y la serenidad angelical de las voces se subraya con un timbre nuevo, las trompetas. el texto, aunque se adivina amoroso, reserva el suficiente enigma como para dejarnos un impreciso sabor en la boca, sabor a pérdida, casi como de cuento infantil.

Lengua de espumaJavier Vizoso

arena blanca era mi destinocuando sus ojos grisesprendían fuego en el horizonte del mar

Y mis risas fueron lluviaante las puertas cerradasde sus pequeños países

ahora que la promesa radiantede la palabra de mis castilloses lengua de espuma y sal

un tritón de cabellos tristesgira furioso en la mareay huye del incendio del mar

sobreviene un interludio que de nuevo juega al contraste tímbrico con marimba,

Programa orquesta joven abril_T 13-14_02.indd 9 21/04/14 11:23

Page 12: Programa extraordinario - sinfonicadegalicia.com · orquesta de Niños de la sinfónica de Galicia Jorge Montes director luka Hauser piano orquesta Joven de la sinfónica de Galicia

10

Temporada 2013-14

tamtam, vibráfono, harpa, corda. anticipa o remuíño, o «xira furioso», o rompente. do xogo de celosías do comezo pasamos a unha cabalería a esnaquizar castelos de area, sentímolos precipitárense baixo a percusión, as cordas descoordinadas, ata esvaecer nun do, o pé para que o coro afine e entre de novo: «agora que a promesa radiante...»

tras un tsunami coas voces infantís mergulladas en instrumentación ardente, a marusía acouga: unha coda en tempo Calmo desdebuxa oniricamente o deseño do poema, palabras soltas entre un violín solista, refachos de ventos e as células sempre submariñas de marimba e vibrá-fono.

«e agora todo é area, area, area en ithcairn», que dicía u. lugrís.

a lingua de escuma, como os soños de todos algunha vez, disólvese. É inconsis-tente. con todo, a dicir do seu compositor a peza busca a consistencia, polo menos a sonora:

compositivamente intentei suscitar un sistema de organización do mate-rial sonoro que fose consistente de principio a fin; unha gramática para a propia obra que garantise un mundo sonoro unificado de principio a fin.

Buide conta con obra prometedora, no ronsel de Boulez ou eliott carter, aos que cita entre os seus influxos. Hai poucos meses, recibía o premio aeos-Funda-ción BBVa por outra peza Fragmentos del Satiricón. Musicou tamén textos de Xesús Pisón [«Medea»] ou rosalía [«dous cantares»].

Дмитрий Дмитриевич Шостакович

DMITRI DMITRIEVICH SHOSTAKÓVICH Sinfonía nº 10 en mi menor, op, 93 (1953)

a shostakóvich vénse a dubidar.Vénse a levitar na butaca e a deixarse enchoupar por toda a paleta de sensacións humanas. Por todas.

en A arte amordazada pola autoridade, libro que foza nos entullos do estalinismo, Bernd Feutchner escribe: «É difícil poñerse no lugar de quen viviron a estrea (da 10ª). Percibían que naquela sinfonía acontecía algo terrible, pero non daban comprendido o que». e prosegue: «shostakóvich só lles brindou uns cantos comentarios pouco reveladores: a sinfonía estaba dedicada a todos os homes que amaban a paz.» Vale. atmosfera de adiviña sempre,non vaia ser o demo.

estamos en 1953, ano da morte de stalin e Prokófiev, ambos o mesmo día de desxeo marzal. shostakóvich, un tipo pendente súa produtividade, leva tempo sen compoñer (a humorística 9ª sinfonía era xa de 1945 e polo medio, obra escasa). de maio a outubro engaiólase na armadura dunha nova sinfonía, mentres no mundo exterior samuel Beckett estrea «espe-rando a Godot», un grupo de revoluciona-rios barbudos derroca a Batista en cuba e eeuu empéñase en detonar bombas de uranio en Nevada.

en decembro estréase a nova obra, baixo a batuta de Yevgueni Mravinski e caendo tamén como unha bomba mediática. ««Non quero que ninguén sufra», iso nos di a música de shostakóvich», en palabras de Mravinski. Pero a shostakóvich vénse a sufrir un pouco tamén.

Programa orquesta joven abril_T 13-14_02.indd 10 21/04/14 11:23

Page 13: Programa extraordinario - sinfonicadegalicia.com · orquesta de Niños de la sinfónica de Galicia Jorge Montes director luka Hauser piano orquesta Joven de la sinfónica de Galicia

11

orquesTa joven

tamtam, vibráfono, arpa, cuerda. anticipa el remolino, el «gira furioso», el rompiente. del juego de visillos del comienzo pasamos a una caballería que destroza castillos de arena, los oímos precipitarse bajo la percu-sión, las cuerdas descoordinadas, hasta desvanecerse en un do, el pie para que el coro afine y entre de nuevo: «agora que a promesa radiante...»

tras un tsunami con las voces infantiles sumergidas en instrumentación ardiente, la marejada se sosiega: una coda en tempo Calmo desdibuja oníricamente el diseño del poema, palabras sueltas entre un violín solista, rágafas de vientos y las células siempre submarinas de marimba y vibrá-fono.

«Y ahora todo es arena, arena, arena en ithcairn», que decía u. lugrís.

la lengua de espuma, como los sueños de todos alguna vez, se deshace. es inconsis-tente. sin embargo, a decir de su compo-sitor, la pieza busca la consistencia, por lo menos la sonora:

compositivamente intenté plantear un sistema de organización del material sonoro que fuese consistente de prin-cipio a fin; una gramática para la propia obra que garantizase un mundo sonoro unificado de principio a fin.

Buide cuenta con obra prometedora, en la estela de Boulez o eliott carter, a los que cita entre sus influjos. Hace pocos meses, recibía el premio aeos-Funda-ción BBVa por otra pieza «Fragmentos del Satiricón». Ha musicado textos de Xesús Pisón [«Medea»] o rosalía [«dous cantares»].

Дмитрий Дмитриевич Шостакович

DMITRI DMITRIEVICH SHOSTAKÓVICH Sinfonía nº 10, en mi menor, op, 93 (1953)

a shostakóvich se viene a dudar. se viene a sentarse en vilo en la butaca y a dejarse empapar por toda la paleta de sensaciones humanas. Por todas.

en El arte amordazado por la autoridad, libro que hoza en las escombreras del esta-linismo, Bernd Feutchner escribe: «es difícil ponerse en el lugar de quienes vivieron el estreno (de la 10ª). Percibían que en aquella sinfonía sucedía algo terrible, pero no alcan-zaban a comprender qué era». Y prosigue: «shostakóvich sólo les brindó unos cuantos comentarios poco reveladores: la sinfonía estaba dedicada a todos los hombres que amaban la paz.» Vale. atmósfera de acertijo siempre, no vaya a ser.

estamos en 1953, año de la muerte de stalin y Prokófiev, ambos el mismo día de deshielo de marzo. shostakóvich, un tipo pendiente de su productividad, lleva tiempo sin componer (la humorística 9ª sinfonía era ya de 1945 y en el medio, obra escasa). de mayo a octubre se enjaula en la armadura de una nueva sinfonía, mientras en el mundo exterior samuel Beckett estrena esperando a Godot, un grupo de revolucionarios barbudos derroca a Batista en cuba y eeuu se empeña en detonar bombas de uranio en Nevada.

en diciembre se estrena la nueva obra, bajo la batuta de Yevgueni Mravinski y cayendo también como una bomba mediática. «No quiero que nadie sufra», eso nos dice la música de shostakóvich», en palabras de Mravinski. Pero a shostakóvich se viene a sufrir un poco también.

Programa orquesta joven abril_T 13-14_02.indd 11 21/04/14 11:23

Page 14: Programa extraordinario - sinfonicadegalicia.com · orquesta de Niños de la sinfónica de Galicia Jorge Montes director luka Hauser piano orquesta Joven de la sinfónica de Galicia

12

Temporada 2013-14

«amor é um fogo qu’arde sem verse,É ferida que dói, e nãou se sente,É um contentamento descontente,É dor que desatina sem doer»

dicía luís Vaz de camões sobre o amor: un «contentamento descontente». o sindicato de compositores soviéticos atopou outro paradoxo mellor para a 10ª sinfonía: unha expresión de «optimismo pesimista».

un «que si, pero que non, dmitri».

shostakóvich tivo que tragarse de todo, supoñemos que cun vasiño da súa —en palabras de J.l. Pérez de arteaga— «discreta querenza polo vodka».

o primeiro movemento, 26’, é longo e non menos célebre. igual un dos movementos máis xeniais que teña escrito nunca. Non hai contrabaixos e violonchelos coma os de shostakóvich. son entraña mesma. conmoven ás pedras. Pero nos 50, a curia soviética conmóvese máis ben pouco xa. Para algúns esta sinfonía resultou teimuda, gris; mais con todo sostén un esqueleto orquestral admirable: o arco emocional descrito é amplísimo, lastímase a si mesmo até a tolemia,coma o prota-gonista de O Monxe Negro de chéjov, un dos relatos preferidos do compositor. e faino sen brusquedade, metamorfoseán-dose de marabilla.

un clarinete de tenrura infinda, frautas bipolares, fagots á espreita, coiteladas de violíns que anticipan a banda sonora de «Psicose», gongs criminais, en clímax e máis clímax que proceden do turbio, do exhausto.

e unha disolución luminosa. unha «folerpa de neve sobre unha tumba aberta», é un

verso da poeta anna ajmátova. a algo así podería soarnos o peche con ese piccolo. a shostakóvich vimos a nos desxear.

toda calma shostakoviana é aparente. o segundo movemento arrasa coma un fumareo, un scherzo diabólico posto de decibelios até as cellas.o retrato de stalin? segundo as memorias testemuño de s. Volkov, así o recoñecera o propio compositor.

e aínda por riba o terceiro movemento, Allegro, acende a atmosfera de adiviña unha vez máis. igual que Bach, shostakó-vich formula un criptograma co seu nome d-s-c-H (as notas re-mi bemol- do- si bemol) para o primeiro tema.

Pero hai un segundo tema con outro cripto-grama: e (mi)- la- mi - re- a (la), alternando notación xermánica e occidental. Cherchez la femme, un nome de muller: elmira. a súa alumna elmira Nazirova sería a destinataria desta choscadela. ai, o amor.

Neste terceiro movemento soa a trompa, presaxiando un discurso novo. relacio-nouse este tempo con Boris Godunov, a ópera do seu admirado Músorgski, onde o monxe Pimen exerce de cronista dun drama histórico polo poder. a shostakó-vich vénse a ser testemuña.

o derradeiro movemento volve á terra, aos baixos e violonchelos, interpelados por un oboe flotante que nos leva á luz. tarda en camiñar pero cando o fai, brinca de entu-siasmo. termina tan festivo... coma se os campesiños dun conto danzasen ao redor do cadáver da Baba iaga (Баба Яга), a bruxa arrepiante das fantasías rusas na súa cabana sobre patas de galiña. «Pero polo peirao lendario/ achegábase o século XX», dicía ajmátova.

Programa orquesta joven abril_T 13-14_02.indd 12 21/04/14 11:23

Page 15: Programa extraordinario - sinfonicadegalicia.com · orquesta de Niños de la sinfónica de Galicia Jorge Montes director luka Hauser piano orquesta Joven de la sinfónica de Galicia

13

orquesTa joven

«amor é um fogo qu’arde sem se ver,É ferida que dói, e não se sente,É um contentamento descontente,É dor que desatina sem doer»

decía luís Vaz de camões sobre el amor: un «contentamento descontente». el sindi-cato de compositores soviéticos encontró otra paradoja mejor para la 10ª sinfonía: una expresión de «optimismo pesimista».

un «que sí, pero que no, dmitri».

shostakóvich tuvo que tragarse de todo, suponemos que con un vasito de su –en palabras de J.l. Pérez de arteaga—«discreta querencia hacia el vodka».

el primer movimiento, 26’, es largo y no menos célebre. quizá uno de los movi-mientos más geniales que haya escrito nunca. No hay contrabajos y violonchelos como los de shostakóvich. son entraña misma. conmueven a las piedras. Pero en los 50, la curia soviética se conmueve más bien poco ya. Para algunos esta sinfonía resultó empecinada, gris; y sostiene sin embargo un esqueleto orquestal admirable: describe un arco emocional amplísimo, se lastima a sí mismo hasta la locura,como el protagonista de El Monje Negro de chéjov, uno de los relatos preferidos del compo-sitor. Y lo hace sin brusquedad, metamor-foseándose de maravilla.

un clarinete de ternura infinita, flautas bipolares, fagots al acecho, cuchilladas de violines que anticipan la banda sonora de «Psicosis», gongs criminales, en clímax y más clímax que proceden de lo turbio, de lo exhausto.

Y una disolución luminosa. un «copo de nieve sobre una tumba abierta», es un

verso de la poeta anna ajmátova. a algo así podría sonarnos el cierre con ese piccolo. a shostakóvich se viene a deshelarse.

toda calma shostakoviana es aparente. el 2º movimiento arrasa como un tornado, un scherzo diabólico, puesto de decibelios hasta las cejas.¿el retrato de stalin? según las memorias «testimonio» de s. Volkov, así lo reconoció el propio compositor.

Y por si fuera poco el 3er movimiento, Allegro, enciende la atmósfera de acertijo una vez más. igual que Bach, shostakó-vich formula un criptograma con su nombre d-s-c-H (las notas re-Mi bemol- do- si bemol) para el primer tema.

Pero hay un segundo tema con otro cripto-grama: e (mi)- la- mi- re- a (la), alternando notación germánica y occidental. Cherchez la femme, un nombre de mujer: elmira. su alumna elmira Nazirova sería la destinataria de este guiño. ay, el amor.

en este tercer movimiento suena la trompa, presagiando un discurso nuevo. se ha rela-cionado este tempo con Boris Godunov, la ópera de su admirado Músorgski, donde el monje Pimen ejerce de cronista de un drama histórico por el poder. a shostakó-vich se viene a ser testigo.

el último movimiento vuelve a la tierra, a los bajos y violonchelos, interpelados por un oboe flotante que nos lleva a la luz. tarda en caminar pero cuando lo hace, brinca de entusiasmo. termina tan festivo... como si los campesinos de un cuento danzasen alrededor del cadáver de la Baba iaga (Баба Яга), la bruja espeluznante de la fantasía rusa en su cabaña sobre patas de gallina.«Pero por el muelle legendario/ se acercaba el siglo XX», decía ajmátova.

Programa orquesta joven abril_T 13-14_02.indd 13 21/04/14 11:23

Page 16: Programa extraordinario - sinfonicadegalicia.com · orquesta de Niños de la sinfónica de Galicia Jorge Montes director luka Hauser piano orquesta Joven de la sinfónica de Galicia

14

Temporada 2013-14

Para os que xa pasamos páxina de século e de milenio, shostakóvich volveuse un mastodonte da composición sinfónica. Mastodonte e bifronte. Vemos aquí e acolá as súas fotografías en branco e negro, as lentes de miope, nin un sorriso, encarnando a resiliencia, pero dalgún modo tamén a esquizofrenia do que se atopa en pleno «abrazo de oso»: alivio de que o oso elixa abrazarte, xunta o medo cerval, porque iso que te abraza non deixa de ser un oso. o «oso» acababa de morrer ese ano de 1953. Pero o terror persiste máis aló da morte. o terror é un estado de cousas.

un amigo adoita comentarme que shos-takóvich tenlle un aquel co noso actor galego antonio durán, «Morris». disque estaba cheo de tics e dun humor soca-rrón, reflexivo. Velaí esta semblanza de V. Gussev:

está sempre nervioso ou sempre tran-quilo? Por fóra, iso si, segue a ser o mesmo raparigo de sempre; o raparigo serio, de aspecto un pouco taciturno e confundido. É fascinante. ten algo de marciano, segundo me imaxinaba eu aos marcianos de cativo

Xa non saberemos nunca se o cara a cara con este mestre resultaría tan marciano. o que si resulta extraterrestre é a súa honestidade en declaracións coma esta (a respecto do finale da 10ª): «Malia que a música do finale, en trazos xerais, si queda bastante redondeada, eu tamén teño a sensación de que algo non terminou de saírme ben». d. shostakóvich

ese «algo que non terminou de saírlle ben» desbórdanos aos que o escoitamos pasados os anos: a 10ª sinfonía é unha das máis coñecidas, brillantes e interpretadas do seu repertorio, unha marca de identi-dade. e estas palabras que el pronunciara sobre Bach nunha homenaxe en lepizig, acáenlle como un guante a el mesmo:

o legado de Bach é para nós unha expresión do faiscante sentimento de entusiasmo, de humanidade, de verda-deiro humanismo que fai fronte ao escuro mundo do mal e do desprezo do humano.

adiviña, adiviñanza. a shostakóvich un vén entusiasmarse.

Programa orquesta joven abril_T 13-14_02.indd 14 21/04/14 11:23

Page 17: Programa extraordinario - sinfonicadegalicia.com · orquesta de Niños de la sinfónica de Galicia Jorge Montes director luka Hauser piano orquesta Joven de la sinfónica de Galicia

15

orquesTa joven

Para los que ya pasamos página de siglo y de milenio, shostakóvich se ha vuelto un mastodonte de la composición sinfónica. Mastodonte y bifronte. Vemos por doquier sus fotografías en blanco y negro, sus gafas de miope, ni una sonrisa, encarnando la resiliencia, pero de algún modo también la esquizofrenia del que se encuentra en pleno «abrazo de oso»: alivio de que el oso elija abrazarte, junto al miedo cerval, porque eso que te abraza no deja de ser un oso. el «oso» acababa de morir ese año de 1953. Pero el terror persiste más allá de la muerte. el terror es un estado de cosas.

un amigo suele comentarme que shos-takóvich le recuerda a nuestro actor gallego antonio durán, «Morris». al parecer, estaba lleno de tics y de un humor soca-rrón, reflexivo. Valga esta semblanza de V. Gussev:

¿está siempre nervioso o siempre tran-quilo? Por fuera, eso sí, sigue siendo el mismo muchacho de siempre; el muchacho serio, de aspecto un poco taciturno y confundido. es fascinante. tiene algo de marciano, según me imagi-naba yo a los marcianos de pequeño

Ya no sabremos nunca si el cara a cara con este maestro resultaría tan marciano. lo que sí resulta extraterrestre es su honestidad en declaraciones como esta (a respecto del finale de la 10ª): «a pesar de que la música del finale, en términos generales, sí queda bastante redondeada, yo también tengo la sensación de que algo no ha terminado de salirme bien». d. shostakóvich

ese «algo que no terminó de salirle bien» nos desborda a los que lo escuchamos pasados los años: la 10ª sinfonía es una de las más conocidas, brillantes e interpre-tadas de su repertorio, una marca de iden-tidad. Y estas palabras que él pronunció sobre Bach en un homenaje en lepizig, le sientan como un guante a él mismo:

el legado de Bach es para nosotros una expresión del restallante senti-miento de entusiasmo, de humanidad, de verdadero humanismo que hace frente al oscuro mundo del mal y del desprecio de lo humano.

adivina, adivinanza. a shostakóvich se viene a entusiasmarse.

Programa orquesta joven abril_T 13-14_02.indd 15 21/04/14 11:23

Page 18: Programa extraordinario - sinfonicadegalicia.com · orquesta de Niños de la sinfónica de Galicia Jorge Montes director luka Hauser piano orquesta Joven de la sinfónica de Galicia

16

James ross é director das actividades orquestrais da universidade de Maryland, da Facultade de dirección na escola Juilliard, e director musical da recentemente formada orquestra Nacional americana no carnegie Hall.

as actividades musicais de James ross abranguen tres ámbitos: a dirección de orquestra, a interpretación como trompista e mais a docencia.

ross medrou estudando trompa en Boston e obtivo a súa licenciatura na universidade de Harvard en 1981. logo desta, comezou en leipzig a súa formación como director de orquestra, sendo discípulo de Kurt Masur ao tempo que exercía como trompa solista na prestixiosa orquestra da Gewandhaus de leipzig, converténdose no primeiro membro americano desta nos seus 250 anos de historia.

despois de dúas estancias de verán estudando no tanglewood Music center (1984-85) ross traballou como director asistente interino da orquestra sinfónica de Boston. en xuño de 1994 culminou catro anos como director musical da orquestra sinfónica de Yale. igualmente, colaborou con William christie durante tres anos como director asis-tente da orquestra de instrumentos históricos establecida en París les arts Florissants. Foi director convidado de orquestras como a Gewandhaus de leipzig, a sinfónica de utah, a orquestra ciudad de Granada, a orquestra sinfónica de Harrisburg, a orquestra sinfónica de Galicia, a Neubrandenburger Philarmonia, a Filharmónica de Binghamton e a National symphony orchestra en concertos en colaboración coa uMso.

como profesor, anterior á súa contratación pola universidade de Maryland, ross traba-llou nas facultades da universidade de Yale, curtis institute of Music, os colexios de Haverford e Bryn Mawr e, como artista convidado, na toho school of Music en tokio.

Foi director fundador dos Music Masters course en Kazusa, un festival internacional de música de cámara que ten lugar anualmente en chiva, Xapón.

Foi director artístico da escola de Práctica orquestral da sinfónica de Galicia (actual oNsG) e director no Festival internacional de lucena. desempeñou un papel funda-mental na educación dunha xeración de músicos españois e recentemente renunciou á súa posición como artistic director of the National orchestral institute onde o seu liderado desde o ano 2001 axudou a fomentar un cambio na paisaxe orquestral nos estados unidos.

director

JAMES ROSS

Temporada 2013-14

Programa orquesta joven abril_T 13-14_02.indd 16 21/04/14 11:23

Page 19: Programa extraordinario - sinfonicadegalicia.com · orquesta de Niños de la sinfónica de Galicia Jorge Montes director luka Hauser piano orquesta Joven de la sinfónica de Galicia

17

orquesTa joven

James ross es director de las actividades orquestales de la universidad de Maryland, de la Facultad de dirección en la escuela Juilliard, y director musical de la recientemente formada orquesta Nacional americana en el carnegie Hall.

las actividades musicales de James ross abarcan tres ámbitos: la dirección de orquesta, la interpretación como trompista y la docencia.

ross creció estudiando trompa en Boston y obtuvo su licenciatura en la universidad de Harvard en 1981. tras la misma, comenzó en leipzig su formación como director de orquesta, siendo discípulo de Kurt Masur al tiempo que ejercía como trompa solista en la prestigiosa orquesta de la Gewandhaus de leipzig, convirtiéndose en el primer miembro americano de la misma en sus 250 años de historia.

después de dos estancias de verano estudiando en el tanglewood Music center (1984-85) ross trabajó como director asistente interino de la orquesta sinfónica de Boston. en junio de 1994 culminó cuatro años como director musical de la orquesta sinfónica de Yale. igualmente, colaboró con William christie durante tres años como director asistente de la orquesta de instrumentos históricos establecida en París les arts Florissants. Ha sido director invitado de orquestas como la Gewandhaus de leipzig, la sinfónica de utah, la orquesta ciudad de Granada, la orquesta sinfónica de Harrisburg, la orquesta sinfónica de Galicia, la Neubrandenburger Philarmonia, la Filarmónica de Binghamton y la National symphony orchestra en conciertos en colaboración con la uMso.

como profesor, anterior a su contratación por la universidad de Maryland, ross trabajó en las facultades de la universidad de Yale, curtis institute of Music, los colegios de Haverford y Bryn Mawr y, como artista invitado, en la toho school of Music in tokio.

Ha sido director fundador de los Music Masters course en Kazusa, un festival interna-cional de música de cámara que tiene lugar anualmente en chiva, Japón.

Ha sido director artístico de la escuela de Práctica orquestal de la sinfónica de Galicia (actual oJsG) y director en el Festival internacional de lucena. Ha jugado un papel funda-mental en la educación de una generación de músicos españoles y recientemente ha renunciado a su posición como artistic director of the National orchestral institute donde su liderazgo desde el 2001 ha ayudado a fomentar un cambio en el paisaje orquestal en los estados unidos.

Programa orquesta joven abril_T 13-14_02.indd 17 21/04/14 11:23

Page 20: Programa extraordinario - sinfonicadegalicia.com · orquesta de Niños de la sinfónica de Galicia Jorge Montes director luka Hauser piano orquesta Joven de la sinfónica de Galicia

18

dende a súa fundación en 1994 a orquestra Nova da sinfónica de Galicia permitiu por centos de mozas instrumentistas completar a súa formación musical participando en espectáculos operísticos e concertos sinfónicos, baixo o maxisterio de mestres como alberto Zedda, Víctor Pablo Pérez, James Judd, Pietro rizzo, Michael Gilbert, James ross ou Joan company entre outros.

a orquestra Nova participou como orquestra de foso no Festival Mozart da coruña, no que baixo a dirección de alberto Zedda interpretou a ópera barroca Os amores de Apolo e Dafne, interpretación que publicóu en disco a discográfica Naxos—, compartiu escenario coa orquestra sinfónica de Galicia na Sinfonía nº 8 de Gustav Mahler e ofreceu concertos sinfónicos en Madrid, san sebastián, Murcia, Valencia, león, segovia, Xerez, Xavea e concentaina.

convertida xa nun dos proxectos educativos máis orixinais do panorama musical español, a orquestra Nova supón unha das poucas posibilidades reais de achegar aos futuros profesionais á práctica do seu instrumento no seo dunha orquestra sinfónica. os mozos reciben unha completa formación musical por medio do traballo á beira dos profesores instrumentistas da osG, das innumerables clases maxistrais de grandes profesores e intérpretes —nas que participaron artistas como Wolfgang Klos, anne Gastinel, Gene-viéve laurenceau ou Mario Brunello entre outros moitos— e do contacto diario co atril nos catro encontros anuais de que consta cada curso e nos que se abarca un repertorio que vai desde a música barroca até a dos nosos días.

ORquEStA JOVEN dE lA SINfóNIcA dE GAlIcIA

Temporada 2013-14

Programa orquesta joven abril_T 13-14_02.indd 18 21/04/14 11:23

Page 21: Programa extraordinario - sinfonicadegalicia.com · orquesta de Niños de la sinfónica de Galicia Jorge Montes director luka Hauser piano orquesta Joven de la sinfónica de Galicia

19

orquesTa joven

desde su fundación en 1994 la orquesta Joven de la sinfónica de Galicia ha permitido a cientos de jóvenes instrumentistas completar su formación musical participando en espectáculos operísticos y conciertos sinfónicos, bajo el magisterio de maestros como alberto Zedda, Víctor Pablo Pérez, James Judd, Pietro rizzo, Michael Gilbert, James ross o Joan company entre otros.

la orquesta Joven ha participado como orquesta de foso en el Festival Mozart de a coruña, —en el que bajo la dirección de alberto Zedda interpretó la ópera barroca Los amores de Apolo y Dafne, interpretación que publicó en disco la discográfica Naxos—, ha compartido escenario con la orquesta sinfónica de Galicia en la Sinfonía nº 8 de Gustav Mahler y ha ofrecido conciertos sinfónicos en Madrid, san sebastián, Murcia, Valencia, león, segovia, Jerez, Xavea y concentaina.

convertida ya en uno de los proyectos educativos más originales del panorama musical español, la orquesta Joven supone una de las pocas posibilidades reales de acercar a los futuros profesionales a la práctica de su instrumento en el seno de una orquesta sinfónica. los jóvenes reciben una completa formación musical por medio del trabajo al lado de los profesores instrumentistas de la osG, de las innumerables clases magistrales de grandes profesores e intérpretes —en las que han participado artistas como Wolfgang Klos, anne Gastinel, Geneviéve laurenceau o Mario Brunello entre otros muchos— y del contacto diario con el atril en los cuatro encuentros anuales de que consta cada curso y en los que se abarca un repertorio que va desde la música barroca hasta la de nuestros días.

Programa orquesta joven abril_T 13-14_02.indd 19 21/04/14 11:23

Page 22: Programa extraordinario - sinfonicadegalicia.com · orquesta de Niños de la sinfónica de Galicia Jorge Montes director luka Hauser piano orquesta Joven de la sinfónica de Galicia

20

obtivo o título de profesor superior de violín con matrícula de honra e premio extraordi-nario. Bolsado pola deputación da coruña, entre 2001 e 2005 estudou violín con Keiko Wataya e música de cámara con charles-andré linale na Hogeschool voor de Kunsten de utrecht, Holanda. No verán de 2005 a accademia Musicale chigiana bolsouno para formarse co mestre Giuliano carmignola en siena, italia. en 2005 e 2006 participou no Festival de Música de cámara MMcK en Kazusa (Xapón). ofreceu concertos en españa, Holanda, Portugal, Francia, alemania, Bélxica, italia, Xapón, destacando festivales como o are More, Via stellae, sen Batuta, Festival de música cidade de lugo, etc.

como solista actuou coa orquestra Nova da sinfónica de Galicia baixo a dirección de rubén Gimeno, e realizou a estrea absoluta do concerto para violín e violonchelo de Wladimir rosinskij xunto a violonchelista ruslana Prokopenko e a orquestra Filarmónica de odessa, en ucrania.

É membro fundador do ensemble s21. dende o ano 2000 colabora na osG coa que ofreceu concertos en sudamérica e alemania. Foi profesor da orquestra Nova da sinfó-nica de Galicia, orquestra Nova de castela e león, da academia contemporánea do Festival Via stellae e da Nova orquestra Galega das artes. Na actualidade, é profesor de violín do conservatorio Profesional Xan Viaño de Ferrol así como director da orquestra de Nenos da sinfónica de Galicia.

director orquesta de Niños de la osG

JORGE MONtES

Temporada 2013-14

Programa orquesta joven abril_T 13-14_02.indd 20 21/04/14 11:23

Page 23: Programa extraordinario - sinfonicadegalicia.com · orquesta de Niños de la sinfónica de Galicia Jorge Montes director luka Hauser piano orquesta Joven de la sinfónica de Galicia

21

orquesTa joven

obtuvo el título de profesor superior de violín con matrícula de honor y premio extraordi-nario. Becado por la diputación de a coruña, entre 2001 y 2005 estudió violín con Keiko Wataya y música de cámara con charles-andré linale en la Hogeschool vor de Kunsten de utrecht, Holanda. en el verano de 2005 la accademia Musicale chigiana lo becó para formarse con el maestro Giuliano carmignola en siena, italia. en 2005 y 2006 parti-cipó en el Festival de Música de cámara MMcK en Kazusa (Japón). ofreció conciertos en españa, Holanda, Portugal, Francia, alemania, Bélgica, italia, Japón, destacando su participación en festivales como are More, Via stellae, sen Batuta, Festival de Música cidade de lugo etc.

como solista actuó con la orquesta Joven de la sinfónica de Galicia bajo la dirección de rubén Gimeno, y realizó el estreno absoluto del Concierto para vioín y violonchelo de Wladimir rosinskij junto a la violonchelista ruslana Prokopenko y la orquesta Filarmónica de odessa, en ucrania.

es miembro fundador del ensemble s21ñ. desde el año 2000 colabora con la osG, con la que participó en giras de conciertos en sudamérica y alemania. Fue profesor de la orquesta Joven de la sinfónica de galicia, orquesta Joven de castilla y león, de la academia contemporánea del Festival via stellae y de la Nova orquestra Galega das artes. en la actualidad es profesor de violín del conservatorio Profesional Xan Viaño de Ferrol así como director de la orquesta de Niños de la sinfónica de Galicia

Programa orquesta joven abril_T 13-14_02.indd 21 21/04/14 11:23

Page 24: Programa extraordinario - sinfonicadegalicia.com · orquesta de Niños de la sinfónica de Galicia Jorge Montes director luka Hauser piano orquesta Joven de la sinfónica de Galicia

22

Formada por 83 nenos e nenas de entre 6 e 15 anos, a orquestra de Nenos da sinfónica de Galicia (oNsG) achega os cimentos da formación grupal necesaria para a práctica da música en orquestra sinfónica a os máis pequenos. Baixo a dirección de Jorge Montes e enrique iglesias Precedo, a oNsG ofreceu o seu primeiro concerto público na coruña en abril de 2011.

Na presente tempada de concertos, a agrupación musical infantil —dependente do proxecto educativo da osG e da súa orquestra Nova— volveuse a presentar en concerto cun ambicioso programa con obras de grandes autores como Johann sebastian Bach e Gustav Holst xunto con Georg Bohm e sheila Nelson, que se incorporan así a un reper-torio que xa inclúe música de Henry Purcell e Georg Friedrich Haendel.

ORquEStA dE NIÑOS dE lA SINfóNIcA dE GAlIcIA

Temporada 2013-14

Programa orquesta joven abril_T 13-14_02.indd 22 21/04/14 11:23

Page 25: Programa extraordinario - sinfonicadegalicia.com · orquesta de Niños de la sinfónica de Galicia Jorge Montes director luka Hauser piano orquesta Joven de la sinfónica de Galicia

23

orquesTa joven

Formada por 83 niños y niñas de entre 6 y 15 años, la orquesta de Niños de la sinfó-nica de Galicia (oNsG) aporta los cimientos de la formación grupal necesaria para la práctica de la música en orquesta sinfónica. Bajo la dirección de Jorge Montes y enrique iglesias Precedo, la oNsG ofreció su primer concierto público en a coruña en abril de 2011.

en la presente temporada de conciertos, la agrupación musical infantil —dependiente del proyecto educativo de la osG y de su orquesta Joven— se ha vuelto a presentar en concierto con un ambicioso programa con obras de grandes autores como Johann sebastian Bach y Gustav Holst junto con Georg Bohm y sheila Nelson, que se incorporan así a un repertorio que ya incluye música de Henry Purcell y Georg Friedrich Haendel.

Programa orquesta joven abril_T 13-14_02.indd 23 21/04/14 11:23

Page 26: Programa extraordinario - sinfonicadegalicia.com · orquesta de Niños de la sinfónica de Galicia Jorge Montes director luka Hauser piano orquesta Joven de la sinfónica de Galicia

24

a orquestra sinfónica de Galicia (osG) —unha das agrupacións orquestrais con maior proxección e transcendencia de españa— foi creada en 1992 polo concello da coruña e creou, entre outros, os seguintes proxectos artísticos: o coro da osG, a orquestra de cámara, a orquestra Nova, a escola de Práctica orquestral, os Nenos cantores da osG e o coro Novo da osG.

os Nenos cantores da osG fixeron a súa presentación musical, a principios do ano 2000, interpretando a sinfonía nº 3 de Gustav Mahler á beira da súa orquestra e baixo a dirección de Víctor Pablo.

desde entón actuaron en varias ocasións coa orquestra sinfónica de Galicia, inter-pretando obras de Mahler (cabe destacar, sobre todo, a súa exitosa participación na sinfonía nº 8), orff, shostakovich, Fauré, en óperas como Werther e turandot e cola-borando, entre outros, con emilio aragón. tamén ofreceron concertos a capella na coruña e en diversas localidades da comunidade galega, así como no auditorio de león.

o coro, formado por uns 50 nenos e nenas de entre 10 e 14 anos e dirixido desde a súa creación por José luís Vázquez —tamén subdirector do coro da osG—, nace coa intención de constituír un verdadeiro centro de canto coral, para a formación de novas voces. Posteriormente, poderán formar do coro Novo e do coro da osG.

NIÑOS cANtORES dE lA OSG

Temporada 2013-14

Programa orquesta joven abril_T 13-14_02.indd 24 21/04/14 11:23

Page 27: Programa extraordinario - sinfonicadegalicia.com · orquesta de Niños de la sinfónica de Galicia Jorge Montes director luka Hauser piano orquesta Joven de la sinfónica de Galicia

25

orquesTa joven

la orquesta sinfónica de Galicia (osG) —una de las agrupaciones orquestales con mayor proyección y trascendencia de españa— fue creada en 1992 por el ayuntamiento de a coruña y ha creado, entre otros, los siguientes proyectos artísticos: el coro de la osG, la orquesta de cámara, la orquesta Joven, la escuela de Práctica orquestal, los Niños cantores de la osG y el coro Joven de la osG.

los Niños cantores de la osG hicieron su presentación musical, a principios del año 2000, interpretando la sinfonía nº 3 de Gustav Mahler al lado de su orquesta y bajo la dirección de Víctor Pablo.

desde entonces han actuado en varias ocasiones con la orquesta sinfónica de Galicia, interpretando obras de Mahler (cabe destacar, sobre todo, su exitosa participación en la sinfonía nº 8), orff, shostakovich, Fauré y en óperas como Werther y turandot y colabo-rando, entre otros, con emilio aragón. también han ofrecido conciertos a capella en a coruña y en diversas localidades de la comunidad gallega, así como en el auditorio de león.

el coro, que está formado por unos 50 niños y niñas de entre 10 y 14 años y está diri-gido, desde su creación, por José luis Vázquez —también subdirector del coro de la osG—, nace con la intención de constituir un verdadero centro de canto coral, para la formación de nuevas voces. Posteriormente, podrán formar parte del coro Joven y del coro de la osG.

Programa orquesta joven abril_T 13-14_02.indd 25 21/04/14 11:23

Page 28: Programa extraordinario - sinfonicadegalicia.com · orquesta de Niños de la sinfónica de Galicia Jorge Montes director luka Hauser piano orquesta Joven de la sinfónica de Galicia

26

violines IMarina Hermida rodríguezraquel areal Martínezsara areal Martínezlucía camiños BlancoMireia castro reallaura estévez FernándezNicolás Fraga Gonzálezsara García lópezsabela Hughes sanmartínelías lleó Pérez-abadíndavid Neira rodríguezsalomé Neira rodrígueziria Pérez Gregorioandrea rubio Gómez

violines IIinés Bandín rodríguezNuria Buceta GuimareyMiriam Buceta VidalJakob eirikssonPaloma García Fernández de useraluis lópez Jorgealba Martínez Gonzálezandrea Mayor Gonzáleziria Griselda reyes rodríguezPablo rodríguez FernándezPatricia túñez Gómezsandra Viz lasheras

violassergio alegre Vicenteraquel Álvarez coboisabel arregui Garcíarayén estraviz reyiris Hernández de la ricaeva lópez rodríguezdeborah samanta Morales rey

Kevin e. Morales reylucía Mullor Martínezisabel rodríguez Blancosantiago Velo quintairos

violonchelosana isabel camón Botellaiago domínguez eiraslaura Juncal PájaroBeatriz laborda GonzálezManuel lorenzo Valentínlucía Pérez diegolucía quinteiro socíasandrea trillo sanmartín

ContrabajosJavier carbajal Ferrodaniel lópez Giménezandrea Parga suárezlaura Pérez lópezana María solla BarreiroMarcos Vázquez rendo

FlautasMafalda Barradas carvalhoiria castro realPaula Padín Blanco

oboesraquel alves Baladocarolina rodríguez canosaMarta sánchez Paz

Clarinetesemilio alonso espasandínadrián José castedo alonsoJavier losada araujo

FagotesPedro antonio Pérez MéndezJavier sánchez Gonzálezana isabel Vieira alves queirós Bastos

Trompasiván abalde coveloadrián lavía PintosJacobo loza díazMillán Molina VarelaNelson Miguel oliveira da silva

Trompetasandrés Álvarez toiráneduardo Gracia Garcíatiago daniel Martins rebelo

TrombonesJuan daniel romero Pérezdiogo silva de andradeJoaquim Miguel alves costo dos santos rocha

TubaFernando escribano lucas-torres

PercusiónPablo Blanco corderosabela castro rodríguezcarlos Puga Garcíaalba rodríguez alfonsoMarta rodríguez Figueiredo

arpatania Barreiro otero

MieMBros

ORquEStA JOVEN dE lA SINfóNIcA dE GAlIcIA

Director artístico

Pietro rizzo

Director académico

alejandro sanz

Temporada 2013-14

Programa orquesta joven abril_T 13-14_02.indd 26 21/04/14 11:23

Page 29: Programa extraordinario - sinfonicadegalicia.com · orquesta de Niños de la sinfónica de Galicia Jorge Montes director luka Hauser piano orquesta Joven de la sinfónica de Galicia

27

orquesTa joven

violines Idorothea Nicholas

violines IIstefan Marinescu

violasalison dalglish

violonchelosrouslana Prokopenko***

ContrabajosJosé F. rodrigues alexandre

Flautasclaudia Walker***

oboescasey Hill***

Clarinetesiván Marín García**

Fagotessteve Harriswangler***

Trompasdavid Bushnell***

Trompetasthomas Purdie**

TrombonesPetur eiriksson***

TubaJesper Boile Nielsen***

PercusiónJosé Belmonte Monar**

arpaceline landelle***

*** Principal | ** Principal asistente | * coprincipal

ProFesores

Programa orquesta joven abril_T 13-14_02.indd 27 21/04/14 11:23

Page 30: Programa extraordinario - sinfonicadegalicia.com · orquesta de Niños de la sinfónica de Galicia Jorge Montes director luka Hauser piano orquesta Joven de la sinfónica de Galicia

28

violines Icarlos cortón cobascristina Fernández lemacarolina Fuentes Núñezana García FernándezMarina García rubioMarina Hermida rodríguezdavid Poghosyan antonyandiana Poghosyan Mirzoyanelena rodríguez oubiñaantonio silva searaserguei González Pavlovalucía llano Núñez

violines IIenrique aldao Pensadoelisa concheiro Veleiro

iria Mª Fernández sánchezJorge García rubioalexander González PavlovaMarina Kramar Ferrerocarla lópez lópezlucía Mesías de concepciónMagdalena rodríguez carreradaniel rodríguez castiñeiraMaría rodríguez estévezalma Villaverde roldán

violaslaura candame romeroJuncal alma castro Vázquezana estévez Fernándeziria Fernández silvaana Martínez rilla

Marta rodríguez oteroisabel saavedra seijo

violonchelosNicolás concheiro Veleiroeva Fernández lestayocarmela Franco caaveiroalicia Fuentes NúñezNoa Granja FealGrisha KeilinZaira Pena Montesana represas catalanBeatriz sardón Martín

Contrabajossergio cabeza carlésManuel Vázquez Vázquez

MieMBros

ORquEStA dE NIÑOS dE lA SINfóNIcA dE GAlIcIA

Director

Jorge Montes

Temporada 2013-14

Programa orquesta joven abril_T 13-14_02.indd 28 21/04/14 11:23

Page 31: Programa extraordinario - sinfonicadegalicia.com · orquesta de Niños de la sinfónica de Galicia Jorge Montes director luka Hauser piano orquesta Joven de la sinfónica de Galicia

29

orquesTa joven

Manuel Barrio caxidesara Brandaríz Freirealma Brea FrutosMaikol andrés cabana Braidalucía canabal Pazosalvaro celemín trevínlía celemín trevínPaloma delgado Ferreirosantiago delgado Ferreiroclaudia Fernández argudínJacqueline Ferrín Meilántania González Moreiracarmen Mª Guarnizo castilloarlinn Harriswanglerlilian HarriswanglerMadalyn Harriswanglerlucía iglesias GarcíaMariña iglesias otero

olivia illán lorenzoisabel Juncal romanísabela leiro Gonzálezamanda Marquina Basantaangela Martínez loureiroana Martínez rillaBuruktawit Martins Gonzálezinés outeiro NovoJulia Pérez carrascosara Permuy BlancoMarcos Piñeiro GuillermoJorge Porta Blancorafael ríos Vigosara ríos Vigolucía rodríguez campeloMaría rodríguez coboMarta rodríguez coboisabel saavedra seijo

alan sánchez-tembleque Murataraquel torres díazcristina tubío castroMiguel ulla Berdullassofía Valderruten cordero

Director artístico

Joan company

Director

José luís Vázquez

Pianista

isabel romero

Coordinadora

María García MieMBros

NIÑOS cANtORES dE lA SINfóNIcA dE GAlIcIA

Programa orquesta joven abril_T 13-14_02.indd 29 21/04/14 11:23

Page 32: Programa extraordinario - sinfonicadegalicia.com · orquesta de Niños de la sinfónica de Galicia Jorge Montes director luka Hauser piano orquesta Joven de la sinfónica de Galicia

30

cONSORcIO PARA lA PROMOcIóN dE lA MÚSIcA

secretario-interventorJuan José de ozámiz lestón

jefa de gestión económicaMaría salgado Porto

Coordinadora generalÁngeles cucarella lópez

jefe de producciónJosé Manuel queijo

jefe de prensa y comunicaciónJavier Vizoso

Presidente

carlos Negreira souto

Gerente

andrés lacasa Nikiforov

Temporada 2013-14

Programa orquesta joven abril_T 13-14_02.indd 30 21/04/14 11:23

Page 33: Programa extraordinario - sinfonicadegalicia.com · orquesta de Niños de la sinfónica de Galicia Jorge Montes director luka Hauser piano orquesta Joven de la sinfónica de Galicia

31

orquesTa joven

Contablealberto García Buño

archivo musicalZita tanasescu

Programas didácticosiván Portela lópez

administraciónJosé antonio anido rodríguezMargarita Fernández Nóvoaangelina déniz GarcíaNoelia reboredo secades

Gerencia y coordinacióninmaculada sánchez canosa

secretaría de producciónNerea Varela

Prensa y comunicaciónlucía sández sanmartín

regidoresJosé Manuel ageitos calvodaniel rey campaña

auxiliar de regidorJosé rúa lobo

auxiliar de archivodiana romero Vila

Programa orquesta joven abril_T 13-14_02.indd 31 21/04/14 11:23

Page 34: Programa extraordinario - sinfonicadegalicia.com · orquesta de Niños de la sinfónica de Galicia Jorge Montes director luka Hauser piano orquesta Joven de la sinfónica de Galicia

TRADUCCIÓN Roxelio Xabier García Romero Pilar Ponte Patiño Estíbaliz Espinosa

foTogRAfíAs Xurxo Lobato (foto Orquesta Joven)

IMPRIME Norprint, S.A.

EDITA Consorcio para la Promoción de la MúsicaA Coruña - Galicia - España, 2013

Programa orquesta joven abril_T 13-14_02.indd 32 21/04/14 11:23

Page 35: Programa extraordinario - sinfonicadegalicia.com · orquesta de Niños de la sinfónica de Galicia Jorge Montes director luka Hauser piano orquesta Joven de la sinfónica de Galicia

Programa orquesta joven abril_T 13-14_02.indd 33 21/04/14 11:23

Page 36: Programa extraordinario - sinfonicadegalicia.com · orquesta de Niños de la sinfónica de Galicia Jorge Montes director luka Hauser piano orquesta Joven de la sinfónica de Galicia

facebook.com/sinfonicadegalicia twitter.com/OSGgalicia youtube.com/sinfonicadegalicia

Consorcio para la Promoción de la Música

Glorieta de América, 3 | 15004 A Coruña | T. 981 252 021 | F. 981 277 499

sinfonicadegalicia.com | sonfuturo.com

Programa orquesta joven abril_T 13-14_02.indd 34 21/04/14 11:23