IRAITZ APARATUA

Zer da eta zerez osatuta dago?

• Odoleko hondakinak hartu eta kanporatzen ditu.

• Giltzurrunak, ureterrak, gernu-maskuriak eta uretrak osatzen dute.

Gernu sistema

Gizakion gernu-sistema giltzurrunek eta gernubideek osatzen dute:• Giltzurrunak: Odola iragazten dute,

hondakin-substantziak kentzeko, horren emaitza gernua da.

• Gernubideak: gernua giltzurrunetik kanporantz garraiatzen duten hodiak dira.

Ondakinak kanporatzeko bi modu daude

• Pixa egiten; Odola giltzurrunetara iristean bertan aurkitzen diren iragazkiek odoleko zikinkeria eta hondakinak garbitzen dituzte.

• Izerditik; Gure gorputzeko larruazalean izerdia jariatzen duten izerdi guruinak daude.

Giltzurruna

• Bere funtzioa eta funtzionamendua;• Giltzurrunen funtzioa odola iragaztea da

1.Piramidea2. Arteria eferentea3. Giltzurrun arteria4. Giltzurrun zaina5. Pelbisa6. Ureterra7. Giltzurrun guruina8. Azpiko guruina9. Gaineko guruina10. Zain aferentea

URETERRA

Zer da? Ureterrak gernua giltzurrunetatik puxikara bideratzen duten hodi gihartsuak dira.

Gernu-maskuria

• Gernu maskuriak, gernuari maskuritik irteten uzteko nahita irekitzen eta ixten den esfinter bat da barrualdean. Maskuriak litro laurden gernu baino gehixeago gordetzen duenean, pixagurea izaten dugu.

Gaixotasunak

• Iraitz-aparatuak eta lurrazalak gaizki funtzionatzen dutenean, gorputz barruan substantzia toxikoak edo pozointsuak metatzen dira

Giltzurruneko kolikoa

• Hainbat gatz mineralez osatutako harriak pilatzeagatik sortzen dira. Harria giltzurrunean gera daitezke, edo gernu bideetan aurrera joan.

• Asaldura metabolikoak, ur gutxi edatea eta zenbait elikagai hartzea izaten dira arrazoi nagusiak.

Zistitisa

• Maskuriaren pareten edo gernubideen hantura da, zenbait mikroorganismoren infekzioak eragina.

Gaixotasunei aurre egitea

• Higienea: garrantzitsua da gernubideen higienea egokia izatea, eta pixa ruazala egoera onean eduki behar da.

• Behar bezala elikatzea: azido urikoan aberatzak diren elikagaiak neurriz kontsumitu behar dira, giltzurruneko kolikoak saiheste aldera

• ugari edatea: adituek diotenez, komeni da egunean gutxienez litro ta erdi ur edatea. Izan ere, ur asko edatea giltzurrunen funtzionamendua errazteko modu egokia da