Práctico de Pruebas Rápidas para el Monitoreo de la ... · PDF fileEntrenamiento...
Transcript of Práctico de Pruebas Rápidas para el Monitoreo de la ... · PDF fileEntrenamiento...
Entrenamiento Teórico – Práctico de Pruebas Rápidas para el
Monitoreo de la Calidad de Medicamentos
Trujillo, Perú 10-12 Diciembre de 2014
Enfoque de Tres Niveles para el Control
de Calidad de Medicamentos
Q. F. RUBEN GASPAR TABUCHI MATSUMOTO
Centro Nacional de Control de Calidad
INSTITUTO NACIONAL DE SALUD
Cusco, Agosto 2015
Cortesia: Victor Pribluda Phd
PQM/USP
Implementación de Pruebas Rápidas de Control de Calidad de Medicamentos a Nivel Regional
Cusco, Perú 12 – 15 Agosto 2015
ENFOQUE DE 3 NIVELES PARA EL CONTROL
DE CALIDAD DE MEDICAMENTOS
INSTITUTO NACIONAL DE SALUD
RESUMEN:
Conceptos generales de calidad
Enfoque de tres niveles de control de calidad
Conclusión
INSTITUTO NACIONAL DE SALUD
La calidad de los medicamentos se evalúa en base a
estándares establecidos por:
Farmacopeas reconocidas internacionalmente
– BP, EP, IP, JP y USP
Metodología del fabricante
Calidad de Medicamentos
INSTITUTO NACIONAL DE SALUD
Atributos Críticos de Calidad:
Etiquetado y Envase
Identidad
Ensayo/Valoración
Desintegración
Impurezas
Disolución
Uniformidad
Esterilidad
Calidad de Medicamentos
INSTITUTO NACIONAL DE SALUD
Sub-estándard
Producto de marca o genérico que no cumple conlos estándares oficiales correspondientes a
identidad, pureza, contenido, envase y/o
etiquetado, entre otros atributos.
Falsificado
Medicamento que de un modo deliberado proveeinformación incorrecta de identidad, contenido y/u
origen
Calidad de Medicamentos
INSTITUTO NACIONAL DE SALUD
Se basa en la utilización de tres niveles de
evaluación de la calidad de medicamentos,
utilizando metodologías
– Diferentes
– De complejidad creciente
– Complementarias entre sí
Nivel 1 (N1): Inspección visual y física
Nivel 2 (N2): Pruebas analíticas básicas
Nivel 3 (N3): Pruebas compéndiales/validadas
Enfoque de Tres Niveles de Control de Calidad
INSTITUTO NACIONAL DE SALUD
N1: Inspección Visual y Física
Propiedades del inserto y el embalaje
Aspecto, condiciones y características físicas del
medicamento
N2: Pruebas Analíticas Rápidas
Pruebas reproducibles, costo-efectivas y de fácil
implementación que en el contexto del GPHF
Minilab® son:
1. Desintegración:
– Proceso físico necesario para la disolución completa
de formas farmacéuticas solidas
– No es equivalente a disolución
Enfoque de Tres Niveles de Control de Calidad
INSTITUTO NACIONAL DE SALUD
N2: Pruebas Analíticas Rápidas (cont.)
2. Cromatografía de Capa Delgada (CCD, TLC)
– Identificación del Ingrediente Farmacéutico Activo (IFA)
– Presencia de Impurezas
– Evaluación semi-cuantitativa de contenido (80%-100%)
N3: Pruebas compendiales/validadas
De acuerdo a especificaciones de registro
Evaluación de todos los atributos críticos de calidad
Enfoque de Tres Niveles de Control de Calidad
INSTITUTO NACIONAL DE SALUD
Países desarrollados: EE.UU. 2010
Medicamentos para bajar de peso - Estilo de vida
Inspección Visual y Física
N1: Inspección Visual y Física
Holograma original de
artesunato de Guilin
Pharmaceutical Co.
Artesunato 50 mg 002-03
PVH lote 000902 de “GuilinPharmaceutical Co.”
N1: Inspección Visual y Física
PROMOTING THE QUALITY OF MEDICINEN
Falsificación "Perfecta" del Envase de Lamivudine
(Hong Kong 2000)
Lamivudine Lamivudine
Each coated tablet larnivudine 1 5Orni
Each coated tablet larnivudine 1 SOmc
Falsificado Verdadero
N2: Desintegración
N2: Cromatografía de Capa Delgada
Fácil de Interpretar y Reproducible
Identificación
de IFA
ER Artesunato
No contiene Artesunato
N2: Cromatografía de Capa Delgada
Fácil de Interpretar y Reproducible
No contiene Quinina
Identificación de IFA
ER Quinina
N2: Cromatografía de Capa Delgada
Fácil de Interpretar y Reproducible
Impureza Contenido Bajo (Artesunato) (Artemetero)
ER Artesunato
Muestra <80%
ER 100% ER 80%
Identidad
Ensayo/Valoración
Desintegración
Impurezas
Disolución
Uniformidad
Esterilidad
Pruebas Básicas y Atributos Críticos de Calidad
Atributos Críticos de Calidad:
Etiquetado y Envase
PB
¿Cuán Efectivas son las Pruebas Básicas?
Porcentaje de no-conformidades en 325 muestras de un total de 771
medicamentos sub-estandard provenientes de una base de datos de la OMS
recopilada entre 1982-1999. Incluye antibioticos, antimalaricos y
antituberculosos de múltiples paises
Contenido
Incorrecto
Ingrediente
Incorrecto
17%
16%
Más del 76%
de medicamentos
no-conformes podrían
haber sido identificados por
una prueba básica de
CCD
60%
7%
Ingrediente
Correcto No Contiene IFA
Pruebas Rápidas (N2) Análisis no-compendial Utiliza equipo portátil y descentralizado– Equipo de bajo costo– Recursos humanos no especializados
Análisis simples Procesamiento corto de resultados Costo bajo de análisis
Pruebas Compendiales (N3, LOCM) Análisis compendial Requiere laboratorio centralizado– Equipo costoso– Recursos humanos especializados
Análisis complejos Procesamiento largo de resultados Costo alto de análisis
Pruebas Rápidas vs. Pruebas Compendiales
Pruebas en el LOCM
Verificación (N2) o
Confirmatorias (N3)
Atributos Críticos de Calidad
Etiquetado y Envase
Identidad
Ensayo/Valoración
Desintegración
Impurezas
Disolución
Uniformidad
Esterilidad
Tres Niveles de Control de Calidad
para Evaluar Atributos Críticos
N1: IVF
N2: PR
N3: PC
Resumen del Enfoque de Tres Niveles para el Control de Calidad
Nivel Tipo de
Análisis Tipo de Pruebas Objetivo
Personal
responsable de
efectuar el análisis
1
Inspección
Visual y Física
Visual – Propiedades del
inserto y embalaje
Física:
– Aspecto, condiciones
y características
físicas del
medicamento
Identificar – Medicamentos vencidos
– Información insuficiente,
errónea y/o fraudulenta
– Envase dañado
– Daños y/o alteraciones del
medicamento
Personal en cada
etapa de la cadena
de suministro, desde
adquisición hasta
uso, a nivel local y/o
central.
2
Pruebas
Básicas
– Desintegración
– Reacciones
colorimétricas *
– Cromatografía de
Capa Delgada
Evaluar cuatro atributos
críticos de calidad – Identidad
– Contenido
– Impurezas – Desintegración
– Personal entrenado
en Pruebas Básicas –
Personal del LOCM
3
Pruebas
Compendiales/
Validadas
De acuerdo a las
especificaciones del
registro
Evaluar todos los atributos
críticos de calidad
Personal del LOCM
* El uso de métodos colorimétricos no es recomendado cuando existe un método de CCD para el mismo medicamento. Las pruebas de
CCD proveen información sobre tres atributos críticos (Identidad, Contenido e Impurezas). En tanto que las pruebas colorimétricas de
campo solo proveen información para un solo atributo críticos(Identidad)
El enfoque de tres niveles permite
• De un modo eficiente
• Rápido
• En ámbitos diversos
Identificar problemas de calidad
• Para una gama amplia de medicamentos
• En diferentes etapas de la cadena de suministro
• En actividades de vigilancia del mercado
Expandiendo el alcance de las actividades de
monitoreo de calidad y reduciendo la carga
impuesta al LOCM
Enfoque de Tres Niveles para Control de Calidad
Conclusiones
MINILABS
Los GPHF-Minilab® son minilaboratorios móviles
que se han originado hace 15 años para ofrecer a
las instituciones de salud de los países del tercer
mundo, la posibilidad de realizar ensayos básicos
de cromatografía en capa fina, para verificar
rápidamente la calidad de medicamentos y
detectar falsificaciones, con la finalidad de
proteger al paciente.
Los manuales se encuentran en inglés, español
y francés.
Hay en 70 paises del Africa, Asia y América Latina.
MINILABS
Global Pharma Health Fund (GPHF)
Métodos farmacopeicos son de alto costo.
Kits de prueba de campo de bajo costo.
Utilizan simples métodos de ensayo para la rápida
verificación de la calidad de los medicamentos y
la detección de la falsificación.
Tienen el esquema de análisis de medicamentos
básicos publicado por la OMS desde hace unos 35
años.
También se han introducidos nuevos métodos
incluyendo manuales impresos, material de
laboratorio, kit de productos químicos, estándares
de referencia y normas de referencia.
MINILABS
La verificación de la calidad de los medicamentos usando
los GPHF-Minilab® involucra un plan de ensayos en cuatro
pasos que emplea pruebas físicas y químicas muy simples:
1. Un esquema de inspección visual a los medicamentos de
forma farmacéutica sólida, incluyendo al material de
empaque para un rechazo inicial de los falsificados más comunmente presentados.
2. Un simple ensayo de desintegración de tabletas y cápsulas a
fin de verificar que corresponde al rotulado de las tabletas
con cubierta entérica y otros sistemas de liberación
modificada.
3. Ensayos de reacciones de color simples para una evaluación
rápida del principio activo presente, que corresponde al
rotulado.
4. Ensayos de cromatografía en capa fina de fácil uso para
verificar el contenido y la potencia del ingrediente activo.
Global Pharma Health Fund (GPHF) Minilab®
Equipo fácil de transportar que incluye instrumental e
insumos básicos, estándares de referencia, reactivos
y manuales con metodologías para análisis
Kit de pruebas cromatográficas Kit para reacciones colorimétricas Fácil transportación
Los maletines contienen el material de vidrio para
la extracción, preparación, pipeteado y sembrado
de las muestras, placas cromatográficas de alta
calidad, cámaras para revelado y la detección,
lámparas de UV en diferentes longitudes de onda,
una placa para calentar, una lámpara, tubos de
ensayo, inclusive lapiceros y lápices y si es
necesario incluir una balanza digital de bolsillo
también se puede incluir una colección completa
de mas de sesenta estándares secundarios con
sus procedimientos
Analgésicos (pain relievers)
Acido Acetilsalicilico, Metamizol, Paracetamol
Antiasmáticos
Aminofilina, Salbutamol
Antibióticos
Amoxicilina, Ampicilina, Cefalexina, Cloramfenicol, Ciprofloxacino, Cloxacilina, Cotrimoxazol, Eritromicina, Metronidazol Fenoximetilpenicilina, Tetraciclina
Antidiabético
Glibenclamida
Antifúngico
Griseofulvina
Antihelmíntico
Mebendazol
Antimaláricos
Amodiaquin, Artemeter, Artesunato, Lumefantrin, Cloroquina, Mefloquina, Primaquina, Quinina, Sulfadoxina/Pirimetamina
Antiretrovirales (ARVs)*
Didanosin, Indinavir, Lamivudin, Nevirapin, Etavudina, Zidovudina
Antituberculostático
Etambutol, Isoniazida, Pirazinamida, Rifampicina
Diuretico
Furosemide
Esteroide
Prednisolona
Antimicrobials (20) Antimalarials (17) Anti-TBs (12) Antiretrovirals (7)
Amoxicillin
Ampicillin
Azithromycin
Cefalexin
Cefixime
Cefuroxime
Chloramphenicol
Ciprofloxacin
Clarithromycin
Clavulanic acid
Cloxacillin
Erythromycin
Levofloxacin
Metronidazole
Moxifloxacin
Ofloxacin
Phenoxymethylpenicillin
Sulfamethoxazole
Tetracycline
Trimethoprim
Amodiaquine
Artemether
Artesunate
Atovaquone
Chloroquine
Dihydroartemisinin
Halofantrine
Lumefantrine
Mefloquine
Piperaquine
Primaquine
Proguanil
Pyrimethamine
Pyronaridine
Quinine
Sulfadoxine
Sulfamethoxypyrazine
Ciprofloxacin
Cycloserine
Ethambutol
Ethionamide
Isoniazid
Kanamycin
Levofloxacin
Moxifloxacin
Ofloxacin
Prothionamide
Pyrazinamide
Rifampicin
Didanosine
Indinavir
Lamivudine
Nevirapine
Oseltamivir
Stavudine
Zidovudine
Non
Antinfectives (7)
Acetylsalicylic acid
Aminophylline
Furosemide
Glibenclamide
Paracetamol
Prednisolone
Salbutamol
Antifungals (1)
Griseofulvin
Anthelmintics (3)
Albendazole
Mebendazole
Praziquantel
Estándares de Referencia del GPHF Minilab®
Listado del 2014 Negrilla indica más de una indicación terapéutica
Q.F. Rubén Gaspar Tabuchi Matsumoto
DIRECTOR GENERAL CENTRO NACIONAL DE CONTROL DE CALIDAD
Muchas Gracias
CNCC con la ISO 17025
Laboratorio de Referencia de la ONU/OMS
INSTITUTO NACIONAL DE SALUD