OSG 20-21 16

36

Transcript of OSG 20-21 16

Page 1: OSG 20-21 16
Page 2: OSG 20-21 16

Programa

Programa 16

EDUARDO SOUTULLO (1968)I Can’t Breathe [Obra encargo de la OSG. Estreno absoluto] (10’)

JOHANNES BRAHMS (1883-1897)Obertura trágica, op. 81 (13’)

FRANZ SCHUBERT (1864-1949)Sinfonía nº 4, en do menor, D. 417, «Trágica» (31’)Adagio molto – Allegro vivaceAndante Menuetto: allegretto vivaceAllegro

Dima Slobodeniouk, directorOrquesta Sinfónica de Galicia

Coliseum de A CoruñaViernes, 5 de marzo 2021 – 20h.

Page 3: OSG 20-21 16

Notas

Eduardo Soutullo: I Can’t Breathe

Esta obra es fruto de un encargo de la Orquesta sinfónica de Galiciapara el «Proyecto 2020(21) 20 compositores 20 estrenos» queincluye el encargo de veinte obras a veinte compositores gallegosde distintas generaciones y estéticas cuyas obras seráninterpretadas por los grupos de música de cámara de la Sinfónica alo largo de la temporada y por todo el territorio de Galicia. Esta es larazón por la cual  I Can’t Breathe utiliza una plantilla de orquesta decámara con tan solo una �auta, un oboe, un clarinete, un fagot, dostrompas, una trompeta, un trombón, un percusionista y cuerda.

El título de la obra,  I can’t breathe, son las últimas palabraspronunciadas tanto por George Floyd en 2020 como por EricGarner en 2014 antes morir ambos a manos de la policíaestadounidense, y que se han convertido en un grito de denunciacontra el racismo, el clasismo y el abuso del poder. Desde el puntode vista estrictamente musical, la obra utiliza, aunque ciñéndose auna plantilla de orquesta de cámara, algunas de las técnicascompositivas también presentes en mis recientes obras sinfónicas,cómo es el caso de  Alén,  ganadora del X Premio de ComposiciónAEOS-Fundación BBVA.

Eduardo Soutullo

Eduardo Soutullo ha recibido, entre otros, los siguientes galardones:X Premio de Composición AEOS-Fundación BBVA (2019), Lawson-May Award for Composition 2020 (Reino Unido), primer premio enel VII Composition Competition New Note (Orquesta Sinfónica de laRadio TV de Croacia), Segundo Premio (Finalista) en RED NOTE NewMusic Festival Composition Competition U.S.A. (Illinois State

Page 4: OSG 20-21 16

University Symphony Orchestra, 2018), �nalista en XIV CompositionCompetition Andrei Petrov (San Petersburgo, 2020) con la partiturade su ópera Romance de lobos (Valle-Inclán), mención de honor enLutoslawski Award 2007 (Varsovia), �nalista en el InternationalProko�ev Competition (San Petersburgo, 2008), �nalista del PremioReina Sofía 2008, tercer premio en el «Concurso Internacional deComposición 150 Aniversario de la Uni�cación de Italia (R.A.I. yEditorial Ricordi), primer premio en el Concurso Internacional deComposición Ciutat de Tarragona 2005, tercer premio en el IIConcurso Internacional de Composición Auditorio Nacional -Fundacion BBVA, etc. 

Sus obras orquestales han sido interpretadas por numerosasorquestas como por ejemplo la Swedish Radio SymphonyOrchestra, Orchestre National de Lorrain (France) St. PetersburgSymphony Orchestra, Orquesta Nacional de España, OrquestaSinfónica de Radio Televisión Española (RTVE) Orquesta de laComunidad de Madrid, Orquesta Sinfónica de Bilbao (BOS)Orquesta Sinfónica de Barcelona y Nacional de Cataluña, OrquestaSinfónica de Castilla y León, Orquesta Sinfónica de Galicia, OrquestaCiudad de Granada, Orquesta de Extremadura, Orquesta RealFilharmonía de Galicia, etc.

***

En la primavera de 1794 las tropas napoleónicas invadieron Bonnprovocando una grave crisis política y social y la desapariciónde�nitiva de la corte renana del arzobispo elector de Colonia, elilustrado Maximiliano Federico von Königsegg-Rothenfels (1708-1784), fundador de la Universidad de Bonn, único patrón de Ludwigvan Beethoven y el principal de sus mecenas bonnenses. Cuando seprodujo la invasión, Beethoven residía en Viena disfrutando de unagenerosa licencia retribuida por estudios que se había iniciado ennoviembre de 1792 y que conllevaba pocas obligaciones, más allá

Page 5: OSG 20-21 16

de enviar a Bonn, periódicamente, informes sobre sus progresosartísticos y muestras de sus nuevas composiciones destinadas a lacapilla musical. De la noche a la mañana Beethoven perdió suestupendo empleo de funcionario y, en lugar de llorar por lasesquinas, lamentando su triste suerte, decidió inventarse una nuevaidentidad, amparada en una brillante campaña de promociónpersonal que le permitió convertirse rápidamente en un profesionalautónomo con una selecta y exclusiva agenda de clientes.

Entre los proyectos enviados a Bonn por Beethoven �guran variosbocetos de sinfonías, un género de música doméstica que habíapasado de moda en Viena hacía años con la paulatina disolución delas orquestas palaciegas y su sustitución por los Harmoniemusik,pequeños grupos de viento, a partir de 17821. La crisis económicaderivada de la Revolución Francesa fue el golpe de gracia a lapráctica vienesa de las sinfonías y cuando Beethoven llegó a Vienala ciudad no contaba con ninguna orquesta estable, fuera de losteatros. Esta es la causa del fracaso del proyecto beethoveniano deorganizar anualmente un concierto público de música orquestal,incluyendo los estrenos de un concierto y una sinfonía. Por fortuna,supo hacer de la necesidad virtud y concibió un nuevo tipo desinfonía que nos sigue causando admiración, sus ocho sinfonías dela época napoleónica tuvieron mucho éxito en las principalesciudades europeas y americanas, no tanto en Viena donde el bestseller orquestal de Beethoven fue la brillante fantasía WellingtonsSieg op 91 (1813).

Cuarta sinfonía en do menor, D 417, «Tragische Sinfonie» deFranz Peter Schubert (Lichtenthal, 31 de enero de 1897; Viena, 19 de noviembre

de 1828). Compuesta en Viena entre diciembre 1815 y el 27 de abril de 1816. Estrenada

en Leizipg el 19 de noviembre de 1849. Primera edición revisada y completada por

Johannes Brahms, Schubert Gesamtausgabe, Leipzig: Breitkopf & Härtel, 1884, nº de plancha

F.S: 4, reedición en 1928. Edición crítica, Neue Schubert-Ausgabe, Bärenreiter Verlag: Kassel,

1998.

Page 6: OSG 20-21 16

En junio de 1815, Napoleón fue derrotado de�nitivamente enWaterloo pocos días después de que el Congreso de Vienaformalizase los utópicos acuerdos para la restauración del viejoorden europeo. Tras años de violencia y miseria, los vienesesanhelaban la vuelta a la cotidianeidad, a la sencillez de la vidadoméstica y, desde luego, a los espectáculos públicos másemocionantes. Aquel otoño llegó a Viena una excelente compañíade ópera italiana que con los estrenos locales de L’inganno felice (26de noviembre) y Tancredi (17 de diciembre) convirtió a Rossini en unídolo vienés.

Aquel verano la Capilla Imperial despidió a un grupo de niños decoro que habían cambiado la voz. Los muchachos, deseosos demantener sus prácticas orquestales, llegado el otoño alquilaron uncuarto en la Dorotheagasse en la casa del comerciante FranzFrischling, y reunieron una orquesta de veinte cuerdas con maderasy percusión. Entre los instrumentistas se encontraban Ferdinand yFranz Schubert, violín y viola, respectivamente. Los excoristasconsiguieron que Otto Hatwing (1766 - 1834), un competentemúsico del Theater an der Wien y del Burgtheater, aceptase ser elconcertino y director de esa orquesta juvenil, y en los últimos díasde 1815 se instalaron en el amplio apartamento de Hatwing en elSchottenstift y, al año siguiente, crearon un ciclo de conciertosprivados en los que se estrenaron entre otoño de 1816 y el inviernode 1818, las cuatro obras de Schubert que, con mayor claridad,muestran su fascinación por Rossini, las Sinfonías 5 y 6 y las dosOberturas en estilo italiano.

La creación de esta orquesta fue, probablemente, el principalestímulo para que Franz Schubert abordase la composición de unaobra tan ambiciosa como la Sinfonía en do menor, un guiño obvio ala Quinta sinfonía de Beethoven, en la misma tonalidad y con lamisma plantilla instrumental, e incluso decidiese llamarla Trágica, unsubtítulo literario que remite al indisimulado uso de estilemas de la

Page 7: OSG 20-21 16

música teatral, incluyendo Tancredi. Al margen de este homenajesimbólico al Beethoven «heroico», Schubert se encuentra máscómodo con el estilo del joven bonnense que luchaba por hacerseun nombre en Viena, por eso Schubert mira hacia los Cuartetos op18, que le resultan muy compatibles con los modelos que mejorconocía: Haydn, Mozart, su maestro Salieri, Hummel y, desde luego,la espléndida Segunda sinfonía en do menor op 80 (1814) deFerdinand Ries (1784-1838), que Schubert había parodiado consingular fortuna unos meses antes en su propia Segunda sinfonía ensi bemol mayor D 125.

La Sinfonía en do menor no parece haber sido interpretada por laorquesta de Hatwing, de hecho el manuscrito autógrafo tienefragmentos en blanco o sin completar. El estreno tuvo lugar enLeipzig dos décadas después de la muerte de Schubert y hasta1998 no se publicó la partitura original, que hoy interpretará la OSG.Desde 1884 hasta 1998, todas las interpretaciones y grabacionesde la Sinfonía en do menor usaron la recomposición tan hermosacomo arbitraria de Johannes Brahms, que debería mantenerse enrepertorio a condición de que en los programas se especi�que laautoría Brahms-Schubert.

Tragische Ouvertüre, op 81, de Johannes Brahms (Hamburgo, 7 de

mayo de 1833; Viena, 3 de abril de 1897). Compuesta en el balneario de Bad Ischl durante

el verano de 1880. Estrenada en Viena el 26 de diciembre de 1880 bajo la dirección de

Hans Richter. Primera edición, Berlín: N. Simrock, 1881, nº de plancha 8189.

1879 fue un buen año para Brahms, se inició con el estreno porJoseph Joachim (1831-1907) del Concierto para violín en re mayor op77 (Leipzig; 1 de enero), al cual siguió una amplia gira internacionalde presentación del concierto, y concluyó con otra gira de Joachim yBrahms en la que promocionaron la 1ª Sonata para violín y piano ensol mayor op 78. Entretanto, la Royal Philharmonic Society ofLondon concedió su preciada medalla de oro a Brahms y la

Page 8: OSG 20-21 16

Universidad de Breslavia lo otorgó un doctorado honoris causa.Brahms declinó estar presente en la ceremonia de Londres —eratalasofóbico— y se puso a pensar en la música que iba a sonar ensu investidura como doctor —necesariamente presencial— ladeliciosa Obertura para un festival académico op. 80 en la cualBrahms exhibe su �no sentido del humor reprimiendo exhibir elmérito por el que le hicieron doctor: la «severidad de su naturalezamusical»2. La composición se demoró unos meses y Brahms laterminó en el verano de 1880, mientras disfrutaba de latranquilidad del balneario de Bad Ischl. Pocos días después, el 28de agosto, escribió a su íntimo amigo el gran cirujano Dr. TheodorBillroth (1829-1894):

La Académica me ha llevado a componer otra obertura, a la que,por ahora, sólo puedo llamar Dramática, cosa que, de nuevo, nome gusta. Antes no me gustaba mi propia música, y ahora sonlos títulos, ¿será acaso, al �nal, una cuestión de vanidad?

Por su parte el director Bernhard Scholz (1835-1916), probablemediador del doctorado de Brahms, propuso que la nueva obra setitulase Viadrina como homenaje a Breslavia3. El 17 de septiembre,Brahms le contesta desde el balneario:

Puedes poner en el programa una «obertura dramática» o«trágica» o «fúnebre». Ya ves que tampoco en este caso soycapaz de encontrar un título. Viadrina no suena bien y es,además, un nombre del todo desconocido. Mucho tuve quepreguntar hasta que supe lo del hermoso y azul río Oder.

El epistolario brahmsiano del verano-otoño de 1880 contienediversas consultas sobre el título que se sintetizan en cómocomunica el 7 de octubre al director Karl Reinecke (1824 - 1910) lanoticia del estreno:

Estaré en Breslavia hasta el 6 de enero, donde interpretaré dos

Page 9: OSG 20-21 16

oberturas (Una llora, la otra ríe).

Brahms la compuso rápidamente, utilizando bocetos y fragmentosescritos a �nales de los años sesenta que, aparentemente,formaban parte de un proyecto teatral sobre Goethe. Y, �nalmente,la obra se estrenó el 26 de diciembre con el título TragischeOuvertüre y poco después se publicó como op. 81. A partir deentonces, aparece mencionada pocas veces en la correspondenciade Brahms y, siempre, en relación a cuestiones económicas oprácticas, sin la menor alusión estilística o estética.

La sólida estructura formal de la Tragische Ouvertüre se correspondecon el modus operandi habitual de Brahms, que es aún másevidente en sus abundantes piezas breves de «música ligera» queen la monumental Cuarta Sinfonía en mi menor op 98. La estructuraproporciona mucha información acerca de cómo está hecha unaobra de arte, pero muy poco de qué es dicha obra.

Todas las evidencias documentales indican que ambas oberturasfueron concebidas por motivos meramente prácticos y con elobjetivo de obtener bene�cios económicos. La brillanteinstrumentación y el ágil �ujo emocional se corresponde con elmodelo estándar de obertura orquestal, obras destinadas a abrirlos programas de concierto con una función semejante a la de losentremeses en una comida con varios platos y postre. Desde esepunto de vista, la Tragische Ouvertüre es un paradigma delsentimentalismo de la Belle Époque y no un homenaje al estiloheroico de Beethoven, como se ha dicho a menudo. Y, puestos abuscar modelos beethovenianos, habría que mirar más hacia laBatalla de Wellington que hacia Coriolano o Egmont.

Xoán M. Carreira

Page 10: OSG 20-21 16

1 Recordemos que Mozart compuso sus últimas sinfonías en 1788con destino a su amplia gira por cortes alemanas, que terminó enPostdam, pero no tuvo ocasión de estrenarlas en Viena.

2 La Universidad de Breslavia otorgó el doctorado en Filosofía aBrahms en calidad de illustrisimus artis musicae severioris in Germanianunc primceps [noble artista alemán de la música severa y ahorapríncipe]

3 Viadrus es el nombre latino del río Oder que baña Breslavia.

Page 11: OSG 20-21 16

Notas (Galego)

Eduardo Soutullo: I Can’t Breathe

Esta obra é froito dunha encarga da Orquestra sinfónica de Galiciapara o «Proxecto 2020(21) 20 compositores 20 estreas» que inclúea encarga de vinte obras a vinte compositores galegos de distintasxeracións e estéticas cuxas obras serán interpretadas polos gruposde música de cámara da Sinfónica ao longo da temporada e portodo o territorio de Galicia. Esta é a razón pola cal  I Can’tBreathe utiliza un cadro de músicos de orquestra de cámara con tansó unha frauta, un óboe, un clarinete, un fagot, dúas trompas, unhatrompeta, un trombón, un percusionista e corda.

O título da obra,  I can’t breathe, son as últimas palabraspronunciadas tanto por George Floyd en 2020 como por EricGarner en 2014 antes morrer ambos os dous a mans da policíaestadounidense, e que se converteron nun grito de denunciacontra o racismo, o clasismo e o abuso do poder. Desde o punto devista estritamente musical, a obra utiliza, aínda que cinguíndose aun cadro de músicos de orquestra de cámara, algunhas dastécnicas compositivas tamén presentes nas miñas recentes obrassinfónicas, como é o caso de  Alén,  gañadora do X Premio deComposición AEOS-Fundación BBVA.

Eduardo Soutullo

duardo Soutullo recibiu, entre outros, os seguintes galardóns: XPremio de Composición AEOS-Fundación BBVA (2019), Lawson-MayAward for Composition 2020 (Reino Unido), primeiro premio no VIIComposition Competition New Note (Orquestra Sinfónica da RadioTV de Croacia), Segundo Premio (Finalista) en RED NOTE New MusicFestival Composition Competition U.S.A. (Illinois State University

Page 12: OSG 20-21 16

Symphony Orchestra, 2018), �nalista en XIV CompositionCompetition Andrei Petrov (San Petersburgo, 2020) coa partitura dasúa ópera Romance de lobos (Valle-Inclán), mención de honor enLutoslawski Award 2007 (Varsovia), �nalista no InternationalProko�ev Competition (San Petersburgo, 2008), �nalista do PremioReina Sofía 2008, terceiro premio no «Concurso Internacional deComposición 150 Aniversario da Uni�cación de Italia (R.A.I. eEditorial Ricordi), primeiro premio no Concurso Internacional deComposición Ciutat de Tarragona 2005, terceiro premio no IIConcurso Internacional de Composición Auditorio Nacional -Fundacion BBVA, etc. 

As súas obras orquestrais foron interpretadas por numerosasorquestras como por exemplo a Swedish Radio SymphonyOrchestra, a Orchestre National de Lorrain (Francia), a St.Petersburg Symphony Orchestra, a Orquesta Nacional de España, aOrquesta Sinfónica de Radio Televisión Española (RTVE), a Orquestrada Comunidade de Madrid, a Orquestra Sinfónica de Bilbao (BOS), aOrquestra Sinfónica de Barcelona e Nacional de Cataluña, aOrquestra Sinfónica de Castela e León, a Orquestra Sinfónica deGalicia,  a Orquestra Ciudad de Granada, a Orquestra deEstremadura, a Orquestra Real Filharmonía de Galicia, etc.

***

Na primavera de 1794 as tropas napoleónicas invadiron Bonn eprovocaron unha grave crise política e social e a desapariciónde�nitiva da corte renana do arcebispo elector de Colonia, oilustrado Maximiliano Federico von Königsegg-Rothenfels (1708-1784), fundador da Universidade de Bonn, único patrón de Ludwigvan Beethoven e o principal dos seus mecenas bonnenses. Candose produciu a invasión, Beethoven residía en Viena e gozaba dunhaxenerosa licenza retribuída por estudos que se iniciara ennovembro de 1792 e que implicaba poucas obrigas, máis alá de

Page 13: OSG 20-21 16

enviar a Bonn, periodicamente, informes sobre os seus progresosartísticos e mostras das súas novas composicións destinadas ácapela musical. Da noite para a mañá Beethoven perdeu o seuestupendo emprego de funcionario e, no canto de chorar polasesquinas, lamentando a súa triste sorte, decidiu inventar unha novaidentidade, amparada nunha brillante campaña de promociónpersoal que lle permitiu converterse rapidamente nun profesionalautónomo cunha selecta e exclusiva axenda de clientes.

Entre os proxectos enviados a Bonn por Beethoven �guran variosbosquexos de sinfonías, un xénero de música doméstica quepasara de moda en Viena había anos coa paulatina disolución dasorquestras palacianas e a súa substitución polos Harmoniemusik,pequenos grupos de vento, a partir de 17821. A crise económicaderivada da Revolución Francesa foi o golpe de graza á prácticavienesa das sinfonías e cando Beethoven chegou a Viena a cidadenon contaba con ningunha orquestra estable, fóra dos teatros. Estaé a causa do fracaso do proxecto beethoveniano de organizaranualmente un concerto público de música orquestral, incluíndo asestreas dun concerto e unha sinfonía. Por fortuna, soubo facer danecesidade virtude e concibiu un novo tipo de sinfonía que nossegue a causar admiración, as súas oito sinfonías da épocanapoleónica tiveron moito éxito nas principais cidades europeas eamericanas, non tanto en Viena onde o best seller orquestral deBeethoven foi a brillante fantasía Wellingtons Sieg op 91 (1813).

Cuarta sinfonía en dó menor, D 417 «Tragische Sinfonie» deFranz Peter Schubert (Lichtenthal, 31 de xaneiro de 1897; Viena, 19 de

novembro de 1828). Composta en Viena entre decembro 1815 e o 27 de abril de 1816.

Estreada en Leizipg o 19 de novembro de 1849. Primeira edición revisada e completada

por Johannes Brahms, Schubert Gesamtausgabe, Leipzig: Breitkopf & Härtel, 1884, nº de

prancha F.S: 4, reedición en 1928. Edición crítica, Neue Schubert-Ausgabe, Bärenreiter

Verlag: Kassel, 1998.

Page 14: OSG 20-21 16

En xuño de 1815, Napoleón foi derrotado de�nitivamente enWaterloo poucos días despois de que o Congreso de Vienaformalizase os utópicos acordos para a restauración da vella ordeeuropea. Tras anos de violencia e miseria, os vieneses anhelaban avolta á vida cotiá, á sinxeleza da vida doméstica e, desde logo, aosespectáculos públicos máis emocionantes. Aquel outono chegou aViena unha excelente compañía de ópera italiana que coas estreaslocais de L’inganno felice (26 de novembro) e Tancredi (17 dedecembro) converteu a Rossini nun ídolo vienés.

Aquel verán a Capela Imperial despediu un grupo de nenos de coroque cambiaran a voz. Os mozos, desexosos de manteren as súasprácticas orquestrais, chegado o outono alugaron un cuarto naDorotheagasse na casa do comerciante Franz Frischling, e reunironunha orquestra de vinte cordas con madeiras e percusión. Entre osinstrumentistas atopábanse Ferdinand e Franz Schubert, violín eviola, respectivamente. Os excoristas conseguiron que Otto Hatwing(1766 - 1834), un competente músico do Theater an der Wien e doBurgtheater, aceptase ser o concertino e director desa orquestraxuvenil, e nos últimos días de 1815 instaláronse no amploapartamento de Hatwing no Schottenstift e, ao ano seguinte,crearon un ciclo de concertos privados nos que se estrearon entreo outono de 1816 e o inverno de 1818, as catro obras de Schubertque, con maior claridade, amosan a súa fascinación por Rossini, asSinfonías 5 e 6 e as dúas Aberturas en estilo italiano.

A creación desta orquestra foi, probablemente, o principal estímulopara que Franz Schubert abordase a composición dunha obra tanambiciosa como a Sinfonía en dó menor, unha chiscadela obvia áQuinta sinfonía de Beethoven, na mesma tonalidade e co mesmocadro instrumental, e mesmo decidise chamala Tráxica, un subtítuloliterario que remite ao non disimulado uso de estilemas da músicateatral, incluíndo Tancredi. Á marxe desta homenaxe simbólica aoBeethoven «heroico», Schubert atópase máis cómodo co estilo do

Page 15: OSG 20-21 16

mozo bonnense que loitaba por se facer un nome en Viena, por isoSchubert mira cara aos Cuartetos op 18, que lle resultan moicompatibles cos modelos que mellor coñecía: Haydn, Mozart, o seumestre Salieri, Hummel e, desde logo, a espléndida Segunda sinfoníaen dó menor op 80 (1814) de Ferdinand Ries (1784-1838), queSchubert parodiara con singular fortuna uns meses antes na súapropia Segunda sinfonía en si bemol mayor D 125.

A Sinfonía en dó menor non semella ter sido interpretada polaorquestra de Hatwing, de feito o manuscrito autógrafo tenfragmentos en branco ou sen completar. A estrea tivo lugar enLeipzig dúas décadas despois da morte de Schubert e ata 1998 nonse publicou a partitura orixinal, que hoxe ha de interpretar a OSG.Dende 1884 ata 1998, todas as interpretacións e gravacións daSinfonía en dó menor usaron a recomposición tan fermosa comoarbitraria de Johannes Brahms, que debería manterse en repertoriocoa condición de que nos programas se especi�que a autoríaBrahms-Schubert.

Tragische Ouvertüre, op 81, de Johannes Brahms (Hamburgo, 7 de

maio de 1833; Viena, 3 de abril de 1897). Composta no balneario de Bad Ischl durante o

verán de 1880. Estreada en Viena o 26 de decembro de 1880 baixo a dirección de Hans

Richter. Primeira edición, Berlín: N. Simrock, 1881, nº de prancha 8189.

1879 foi un bo ano para Brahms, iniciouse coa estrea por JosephJoachim (1831-1907) do Concerto para violín en re maior op 77(Leipzig; 1 de xaneiro), ao cal lle seguiu unha ampla xirainternacional de presentación do concerto, e concluíu con outraxira de Joachim e Brahms na que promocionaron a 1ª Sonata paraviolín e piano en sol maior op 78. Entre tanto, a Royal PhilharmonicSociety of London concedeulle a súa prezada medalla de ouro aBrahms e a Universidade de Breslavia outorgoulle un doutoramentohonoris causa. Brahms declinou estar presente na cerimonia deLondres —era talasofóbico— e púxose a pensar na música que ía

Page 16: OSG 20-21 16

soar na súa investidura como doutor —necesariamente presencial— a deliciosa Abertura para un festival académico op. 80 na calBrahms exhibe o seu �no sentido do humor reprimindo exhibir omérito polo que o �xeron doutor: a «severidade da súa naturezamusical»2. A composición demorouse uns meses e Brahmsrematouna no verán de 1880, mentres gozaba da tranquilidade dobalneario de Bad Ischl. Poucos días despois, o 28 de agosto,escribiulle ao seu íntimo amigo o gran cirurxián Dr. Theodor Billroth(1829-1894):

A Académica levoume a compoñer outra abertura, á que, poragora, só podo chamar Dramática, cousa que, de novo, non megusta. Antes non me gustaba a miña propia música, e agora sonos títulos, será acaso, ao �nal, unha cuestión de vaidade?

Pola súa banda o director Bernhard Scholz (1835-1916), probablemediador do doutoramento de Brahms, propuxo que a nova obrase titulase Viadrina como homenaxe a Breslavia3. O 17 de setembro,Brahms contéstalle desde o balneario:

Podes poñer no programa unha «abertura dramática» ou«tráxica» ou «fúnebre». Xa ves que tampouco neste caso sonquen de atopar un título. Viadrina non soa ben e é, ademais, unnome totalmente descoñecido. Moito tiven que preguntar ataque souben o do fermoso e azul río Oder.

O epistolario brahmsiano do verán-outono de 1880 contén diversasconsultas sobre o título que se sintetizan en como lle comunica o 7de outubro ao director Karl Reinecke (1824 - 1910) a nova daestrea:

Estarei en Breslavia ata o 6 de xaneiro, onde interpretarei dúasaberturas (Unha chora, a outra ri).

Brahms compúxoa rapidamente, utilizando bosquexos e

Page 17: OSG 20-21 16

fragmentos escritos a �nais dos anos sesenta que, aparentemente,formaban parte dun proxecto teatral sobre Goethe. E, �nalmente, aobra estreouse o 26 de decembro co título Tragische Ouvertüre epouco despois publicouse como op. 81. A partir daquela, aparecemencionada poucas veces na correspondencia de Brahms e,sempre, en relación con cuestións económicas ou prácticas, sen amenor alusión estilística ou estética.

A sólida estrutura formal da Tragische Ouvertüre correspóndese comodus operandi habitual de Brahms, que é aínda máis evidente nassúas abundantes pezas breves de «música lixeira» que namonumental Cuarta Sinfonía en mi menor op 98. A estruturaproporciona moita información sobre como está feita unha obra dearte, pero moi pouco de que é a devandita obra.

Todas as evidencias documentais indican que ambas as dúasaberturas foron concibidas por motivos simplemente prácticos e coobxectivo de obter bene�cios económicos. A brillanteinstrumentación e mais o áxil �uxo emocional correspóndese comodelo estándar de abertura orquestral, obras destinadas a abriros programas de concerto cunha función semellante á dosentremeses nunha comida con varios pratos e sobremesa. Desdeese punto de vista, a Tragische Ouvertüre é un paradigma dosentimentalismo da Belle Époque e non unha homenaxe ao estiloheroico de Beethoven, como se veu dicindo a miúdo. E, postos xa abuscar modelos beethovenianos, habería que mirar máis cara áBatalla de Wellington que cara a Coriolano ou Egmont.

Xoán M. Carreira

1 Lembremos que Mozart compuxo as súas últimas sinfonías en1788 con destino á súa ampla xira por cortes alemás, que rematouen Postdam, pero non tivo ocasión de as estrear en Viena.

Page 18: OSG 20-21 16

2 A Universidade de Breslavia outorgoulle o doutoramento enFilosofía a Brahms en calidade de illustrisimus artis musicaeseverioris in Germania nunc primceps [nobre artista alemán damúsica severa e agora príncipe]

3 Viadrus é o nome latino do río Oder que baña Breslavia.

Page 19: OSG 20-21 16

Biografía

Dima Slobodeniouk, director

Alabado por su inteligente liderazgo artístico, Dima Slobodenioukocupa el cargo de director titular de la Orquesta Sinfónica de Galiciadesde 2013, puesto que combina con sus más recientescompromisos como director de la Orquesta Sinfónica de Lahti ydirector artístico del Festival Sibelius tras su nombramiento en2016. Vinculando sus raíces rusas nativas con la in�uencia culturalde su tierra natal —Finlandia—, se apoya en el poderoso patrimoniomusical de ambos países.

Trabaja además con orquestas como la Filarmónica de Berlín,Gewandhausorchester de Leipzig, Symphonieorchester desBayerischen Rundfunks, Rundfunk-Sinfonieorchester de Berlín, ORFRadio-Symphonieorchester de Viena, Orquesta Filarmónica deLondres, Orquesta Sinfónica de Londres, Orquesta Sinfónica de laRadio Finlandesa, Orquesta Filarmónica de Rotterdam, lasorquestas sinfónicas de Chicago, Houston y Baltimore, así como laOrquesta Sinfónica de Sídney.

Page 20: OSG 20-21 16

Los compromisos del Slobodeniouk para 2020/21 incluyen su debutcon la Filarmónica de Estocolmo y la Orquesta Sinfónica dePittsburg. Dirigirá a la Orquesta Sinfónica de Boston con El Pájaro deFuego de Stravinski, vuelve a trabajar con la Orquesta de Minnesota,la Sinfónica de Frankfurt Rundfunk, Rundfunk-Sinfonieorchester deBerlín, la Radio-Symphonieorchester de Viena con Prometeo deScriabin y la Sinfonía de los Salmos de Stravinski, con el Coro de laORF. Además, dirigirá a la Filarmónica de los Países Bajos en susetenta y cinco aniversario con Truls Mørk así como la OrquestraSinfónica de Barcelona.

Abrió la temporada de la Orquesta Sinfónica de Galicia con laSinfonía nº 9 de Mahler. Con la Orquesta Sinfónica de Lahti inició latemporada con el trabajo de cinco jóvenes compositores: OlliMoilanen, Petros Paukkunen, Lara Poe Stephen Webb y DanteThelestam como parte del Festival Sibelius Nursery. Todos estosjóvenes compositores han creado sus obras durante la primavera ybajo la tutela de grandes compositores como: Haapanen, Whittall,Fagerlund, Talvitie, Wennäkoski. Algunos de los solistas con los queha trabajará esta temporada son Leif Ove Andsnes, Joshua Bell,Khatia Buniatishvili, Vadim Gluzman, Håkan Hardenberger, JohannesMoser, Truls Mørk, Baiba Skride, Yuja Wang and Frank PeterZimmermann.

La discografía de Slobodeniouk se amplió recientemente congrabaciones de las suites de Prokó�ev con la Orquesta Sinfónica deLahti, con la que previamente había grabado las obras de Kalevi Aho(BIS), recibiendo este último trabajo el premio BBC Music Magazine2018. Ha grabado obras de Stravinski con la Orquesta Sinfónica deGalicia (BIS), Perttu Haapanen y Lotta Wennäkoski con la OrquestaSinfónica de la Radio Finlandesa (Ondine) y obras de SebastianFagerlund con la Orquesta Sinfónica de Gotemburgo (BIS).

Dima Slobodeniouk, nacido en Moscú, estudió violín en la Escuela

Page 21: OSG 20-21 16

Central de Música de Moscú con Zinaida Gilels y Jevgenia Chugajev;en el Conservatorio de Finlandia Central así como en la AcademiaSibelius con Olga Parhomenko. Sus estudios de direccióncontinuaron con Atso Almila bajo la guía de Leif Segerstam y JormaPanula en la Academia Sibelius, y también estudió con Ilya Musin yEsa-Pekka Salonen. En su afán por inspirar a los jóvenes músicosdel futuro, Slobodeniouk ha trabajado en los últimos años conestudiantes en la Academia del Festival Verbier y, además, comenzóuna iniciativa de dirección de orquesta con la Sinfónica de Galicia,brindando una oportunidad para que los estudiantes trabajen en elpodio con una orquesta profesional.

Page 22: OSG 20-21 16

Biografía (Galego)

Dima Slobodeniouk, director

Loado polo seu intelixente liderado artístico, Dima Slobodenioukocupa o cargo de director titular da Orquestra Sinfónica de Galiciadesde 2013, posto que combina cos seus máis recentescompromisos como director da Orquestra Sinfónica de Lahti edirector artístico do Festival Sibelius tras o seu nomeamento en2016. Vinculando as súas raíces rusas nativas coa in�uencia culturalda súa terra natal —Finlandia—, apóiase no poderoso patrimoniomusical de ambos os dous países.

Traballa ademais con orquestras como a Filharmónica de Berlín, aGewandhausorchester de Leipzig, a Symphonieorchester desBayerischen Rundfunks, a Rundfunk-Sinfonieorchester de Berlín, aORF Radio-Symphonieorchester de Viena, a Orquestra Filharmónicade Londres, a Orquestra Sinfónica de Londres, a OrquestraSinfónica da Radio Finlandesa, a Orquestra Filharmónica deRotterdam, as orquestras sinfónicas de Chicago, Houston eBaltimore, así como a Orquestra Sinfónica de Sidney.

Page 23: OSG 20-21 16

Os compromisos de Slobodeniouk para 2020/21 inclúen o seudebut coa Filharmónica de Estocolmo e a Orquestra Sinfónica dePittsburg. Dirixirá a Orquestra Sinfónica de Boston coas obras OPaxaro de Lume de Stravinsqui, volve traballar coa Orquestra deMinnesota, coa Sinfónica de Frankfurt Rundfunk, coa Rundfunk-Sinfonieorchester de Berlín, coa Radio-Symphonieorchester deViena con Prometeo de Scriabin e mais coa Sinfonía dos Salmos deStravinsqui, co Coro da ORF. Ademais, dirixirá a Filharmónica dosPaíses Baixos no seu setenta e cinco aniversario con Truls Mørk asícomo a Orquestra Sinfónica de Barcelona.

Abriu a temporada da Orquestra Sinfónica de Galicia coa Sinfonía nº9 de Mahler. Coa Orquestra Sinfónica de Lahti iniciou a temporadaco traballo de cinco mozos compositores: Olli Moilanen, PetrosPaukkunen, Lara Poe Stephen Webb e Dante Thelestam como partedo Festival Sibelius Nursery. Todos estes mozos compositorescrearon as súas obras durante a primavera e baixo a tutela degrandes compositores como: Haapanen, Whittall, Fagerlund, Talvitie,Wennäkoski. Algúns dos solistas cos que traballou esta temporadason Leif Ove Andsnes, Joshua Bell, Khatia Buniatishvili, VadimGluzman, Håkan Hardenberger, Johannes Moser, Truls Mørk, BaibaSkride ou Yuja Wang and Frank Peter Zimmermann.

A discografía de Slobodeniouk ampliouse recentemente congravacións das suites de Prokó�ev coa Orquestra Sinfónica de Lahti,coa que previamente gravara as obras de Kalevi Aho (BIS), traballoque recibiu o premio BBC Music Magazine 2018. Gravou obras deStravinsqui coa Orquestra Sinfónica de Galicia (BIS), PerttuHaapanen e Lotta Wennäkoski coa Orquestra Sinfónica da RadioFinlandesa (Ondine) e obras de Sebastian Fagerlund coa OrquestraSinfónica de Gotemburgo (BIS).

Dima Slobodeniouk, nado en Moscova, estudou violín na EscolaCentral de Música de Moscova con Zinaida Gilels e Jevgenia

Page 24: OSG 20-21 16

Chugajev; no Conservatorio de Finlandia Central así como naAcademia Sibelius con Olga Parhomenko. Os seus estudos dedirección continuaron con Atso Almila baixo a guía de LeifSegerstam e Jorma Panula na Academia Sibelius, e tamén estudoucon Ilya Musin e Esa-Pekka Salonen. No seu afán por inspirar osmozos músicos do futuro, Slobodeniouk traballou nos últimos anoscon estudantes na Academia do Festival Verbier e, ademais,comezou unha iniciativa de dirección de orquestra coa Sinfónica deGalicia, que brinda unha oportunidade para que os estudantestraballen no podio cunha orquestra profesional.

Page 25: OSG 20-21 16

Miembros de la OSG

Orquesta Sinfónica de GaliciaVIOLINES IMassimo Spadano*****Ludwig Dürichen****Vladimir Prjevalski****Iana AntonyanRuslan AsanovCaroline BournaudGabriel BussiCarolina Mª Cygan WitoslawskaDominica Malec AndruszkiewiczDorothea NicholasMihai Andrei Tanasescu KadarStefan UtanuFlorian VlashiRoman Wojtowicz

VIOLINES IIFumika Yamamura***Adrián Linares Reyes***Gertraud BrilmayerLylia ChirilovMarcelo González KriguerDeborah HamburgerEnrique Iglesias PrecedoHelle KarlssonGregory KlassStefan Marinescu

VIOLASEugenia Petrova***

Page 26: OSG 20-21 16

Francisco Miguens Regozo***Andrei Kevorkov*Raymond Arteaga MoralesAlison DalglishDespina IonescuJe�rey JohnsonJozef KramarLuigi MazzucatoKaren PoghosyanWladimir Rosinskij

VIOLONCHELOSRouslana Prokopenko***Raúl Mirás López***Gabriel Tanasescu*Mª Antonieta Carrasco LeitonBerthold HamburgerScott M. HardyFlorence RonfortRamón Solsona Massana

CONTRABAJOSRisto Vuolanne***Diego Zecharies***Todd Williamson*Mario J. Alexandre RodriguesDouglas GwynnJose F. Rodrigues Alexandre

FLAUTASClaudia Walker Moore***Mª José Ortuño Benito**Juan Ibáñez Briz*

Page 27: OSG 20-21 16

OBOESCasey Hill***David Villa Escribano**

CLARINETESJuan Antonio Ferrer Cerveró***Iván Marín García**Pere Anguera Camós*

FAGOTESSteve Harriswangler***Mary Ellen Harriswangler**Alex Salgueiro *

TROMPASNicolás Gómez Naval***David Bushnell**Manuel Moya Canós*Amy Schimelmann*

TROMPETASThomas Purdie**Michael Halpern*

TROMBONESJon Etterbeek***Eyvind Sommerfelt*

TUBAJesper Boile Nielsen***

PERCUSIÓNJosé A. Trigueros Segarra***José Belmonte Monar**Alejandro Sanz Redondo*

Page 28: OSG 20-21 16

ARPACeline C. Landelle***

MÚSICOS INVITADOS TEMPORADA 20-21

VIOLIN IAngel Enrique Sánchez Marote

VIOLINES IINatalia Cid IriarteElena Pérez VelascoClara Vázquez Ledesma

VIOLONCHELOMª Victoria Pedrero Pérez

OBOETania Ramos Morado*

TROMPETAAlejandro Vázquez Lamela***Manuel Fernández Alvárez*

Notas:

***** Concertino

**** Ayuda de Concertino

*** Principal

** Principal-Asistente

* Coprincipal

Page 29: OSG 20-21 16

Músicos invitados

Músicos invitados para esteprogramaVIOLÍN IPedro Rodríguez Rodríguez****Ioan Ha�ner

VIOLÍN IIPaloma García Fernández de Usera

VIOLONCHELOVirginia del Cura Miranda

CONTRABAJORaquel Miguelez IglesiasTiago Rocha

OBOERodrigo Ares Furelos*

TROMPAPedro Pintos Rodríguez**

TROMBÓN BAJOBrais Molina Varela***

Page 30: OSG 20-21 16

Personal OSG

Consorcio para la Promoción de laMúsica

Inés ReyPresidenta

EQUIPO TÉCNICO - ADMINISTRATIVO

Andrés Lacasa NikiforovGerente

Olga Dourado GonzálezSecretaria-interventora

María Salgado PortoJefa de gestión económica

Ángeles Cucarella LópezCoordinadora general

José Manuel QueijoJefe de producción

Javier VizosoJefe de prensa y comunicación

Alberto García BuñoContable

Zita KadarArchivo musical

Iván Portela LópezProgramas didácticos

Page 31: OSG 20-21 16

José Antonio Anido RodríguezAngelina Déniz García

Noelia Roberedo SecadesAdministración

Inmaculada Sánchez CanosaGerencia y coordinación

Nerea VarelaSecretaría de producción

Lucía Sández SanmartínPrensa y comunicación

José Manuel Ageitos CalvoDaniel Rey CampañaRegidores

Diana Romero VilaAuxiliar de archivo

Montse BonhomeAuxiliar de regidor

Page 32: OSG 20-21 16

Próximos conciertos

Concierto en LugoCírculo de las Artes de LugoViernes, 12 de marzo 2021 – 20h.

WOLFGANG AMADEUS MOZARTConcierto para violín nº 3 en sol mayor, K 216 Concierto para violín nº 4 en re mayor, K 218Concierto para violín nº 5 en la mayor, K 21

David Grimal, director artístico y solista

Concierto en colaboración con

Programa 17Palacio de la Ópera de A Coruña Viernes, 19 de marzo 2021 – 20h.

ROBERT SCHUMANNSinfonía nº 2 en sol mayor, op. 61

JOHANNES BRAHMSSinfonía nº 2 en re mayor, op. 73

James Conlon, director

Page 33: OSG 20-21 16

Próximos conciertos

Concierto en FerrolAuditorio de FerrolJueves, 25 de marzo 2021 – 20h.

EDOUARD LALOSinfonía española, op. 21 (33’)

PIOTR ILYICH CHAIKOVSKISinfonía nº 5 en mi menor, op. 64 (50’)

Clara-Jumi Kang, violín François López-Ferrer, director

Concierto en colaboración con

Programa 18Coliseum de A Coruña Viernes, 26 de marzo 2021 – 20h.

EDOUARD LALOSinfonía española, op. 21

PIOTR ILICH CHAIKOVSKISinfonia nº 5 en mi menor, op. 64

Page 34: OSG 20-21 16

Clara-Jumi Kang, violínFrançois López-Ferrer, director

Page 35: OSG 20-21 16

Contacto

sinfonicadegalicia.com sonfuturo.com

facebook.com/sinfonicadegalicia

twitter.com/OSGgalicia

youtube.com/sinfonicadegalicia

instagram.com/osggalicia

El Consorcio para la Promoción de la Música cuenta con la financiación de:

Page 36: OSG 20-21 16

Créditos

EDITA

Consorcio para la Promoción de la Música

Glorieta de América, 3

15004 A Coruña - Galicia - España

T. 981 252 021 - F. 981 277 499

ILUSTRACIÓN, DISEÑO Y MAQUETACIÓN

Marta Parra

TRADUCCIÓN

Roxelio Xabier García Romero

Pilar Ponte Patiño