AURKIBIDEA

Osaunerako Hezkuntzaren definizioa ………………..………….1.orria

Osasunerako Hezkuntzaren helburua ……………………………1,2 eta 3 orriak

Osasunerako Hezkuntza Eskolan ……………………………….. 4,5 eta 6 orriak

Bideoak eta irudiak ………………………………………… 7,8,9 eta 10orriak

Bibliografia ……………………………………………………… 11.orria

OSASUNERAKO HEZKUNTZA

Osasunerako hezkuntzaren inguruan azken garaiotako berrikuntza

garrantzitsuenetako bat dela eta geroz eta garrantzia gehiago hartzen ari dela esan

dezakegu. Horrela, honako hau, antzinako praktika bat da eta aldatu egin da bai

ideologikoki eta baita metodologikoki ere, osasunaren ikuspuntua bezala. Izan ere,

lehen osasuna gaixotasunik gabeko egoera zen, eta orain ongizate psikiko, fisiko nahiz

sozialarekin ere lotzen da.

Beraz, osasunaren hezkuntzaren helburua, hezkuntzak garatu beharreko ekintzak

bizi eredu osasuntsu batera bideratuak izatea litzateke, indar hartu duen prebentzio

ikuspuntutik. Alde batetik, osasun arazoak saihesten ikasi behar da, arrisku egoerak

kontrolatu eta horien ondorioak ekidinez. Eta bestetik, osasuna promozionatu behar da,

hots, pertsonei gaitasunak eman behar zaizkie bizi eredu osasungarriak lor ditzaten.

Honenbestez, osasunerako hezkuntza, heziketa prozesu bat bezala proposatzen

da, non ume, nerabe, gazte, heldu nahiz edadeko gizon emakumeek norbanakoaren eta

taldearen defentsa eta promoziorako hainbat eduki, jarrera eta ohitura jasoko dituzten.

Hau da, guztiak arduratsu bihurtu nahiko dira, osasunarekiko jarrera positiboak garatuz

nahiz bizi eredu osasuntsuena izateko saiakera eginaz.

Honenbestez, Ottawa eskutitzean( 1986an) eta Liverpooleko Kongresuan(1988)

bildu ziren Osasunerako Hezkuntza sustatzeko zenbait helburu hautatu ditugu, aurrerago

jorratuko ditugunak:

1- Norbere gorputza ezagutu nahiz maitatzea, horrela ahal den heinean gizabanako

bakoitzak autonomoki osasungarriak diren ohitura batzuk hartzea eta beste

gizabanakoen osasuna errespetatzea.

2- Kirolarekiko interesa piztea eta baita ariketa fisikoa bizitza osasuntsu bat izateko

bide bezala erabiltzea ere; laguntasuna eta solidaritatea sustatuz

(konpetentziarik gabeko kirola eta agresibitaterik gabeko kirola erabiliaz).

3- Gizabanakoek osasunerako arriskutsuak diren portaera nahiz ekintzak kritikatzea

eta baita hauek ekiditen saiatzea pertsonalki nahiz beste zenbait eragile

sozialekin kolaboratuz.

-1-

Jarraian beraz, helburu hauek gehiago sakonduko

ditugu:

Lehenengo helburuari dagokionez,

bizimodu osasuntsuagoak pertsonaren osasun

egoera hobetzen du, minbizi-mota batzuk eta

gaixotasun kardiobaskularrak prebenitzen

laguntzen du. Ariketa fisikoa egitea, koipe

gutxiago hartzea, alkohola neurriz edatea,

larregizko pisua ebitatzea…dira adibide egokienak. Baina batez ere dieta egoki bat

mantentzea eta kirola egitea.

Bigarren helburuari dagokionez, aipatzekoa da geroz eta onartuago dagoela

ariketa fisikoa eta bizi-estilo aktiboa direla osasuna

eskuratzeko giltzak. Onura hauek direla eta, kirolean parte

hartzera bultzatzen gaituzte adituek edozein adinetan. Izan

ere, gorputzeko atal eta eremuetan onura ugari ekartzen

baititu : bizi- kalitatea eta bizi- itxaropena hobetu, muskuluak

garatu, bizkarreko minak gutxitu, hezurrak sendotu, artrosiari

aurre egiten lagundu, zirkulazioa hobetu, bihotza landu …

Onura guzti hauek direla eta, medikuek diotenez, ez dago ariketa fisikoa egitea bezalako

txertorik prebentzioaren eremua. Lema hau bultzatzen dute : “zure osasunagatik, mugi

zaitez!”.

Bestetik, hirugarren puntu honekin zerikusi zuzena du drogamenpekotasunak eta

baita horrelako ekintzak saihesteak ere. Horrela, alde batetik, gaur egungo mendetasuna

hori patologia bihurtzen ari da. Beste modu batean esanda, bi aldetako mendetasuna

sortzen ari da. Batetik, sustantzia konkretu baten kontsumoa ez delako egokia, eta

bestetik aldez aurretik beste gaixotasun mota bat dagoelako.Bi gauzak elkartzen

direnean patologia arazoak sortzen dira. Esate baterako, gaur egungo kontsumitzaile

berri asko ez dira alkoholiko hutsak, kokainomano hutsak edo heroinomano hutsak,

baizik eta dena nahastuta kontsumitzen dute. Droga batzuk estimulatzaileak dira, beste

batzuk depresiboak… eta horiek nahastuta buru osasun nahasketak gertatzen dira.

Ondorioz, arazoa ez da soilik drogamenpekotasuna, baizik eta buru osasuna ere bada.

-2-

Bestetik, badira zenbait elkarte prebenitze lanetan jarduten dutenak, esaterako,

Askagintza. Horrela, elkarte honek, ikastetxeetan topaketak antolatzen ditu, bai guraso

eta baita gazteenak ere.

Baina noski, garrantzia handiagoa ematen diete gazteei, beraiek baitira

protagonistak eta drogak oso eskuragarri eduki ditzaketenak ere. Horrela, normalean

DBH 1, 2, 3 eta 4. mailan ere aritzen dira hitzaldiak ematen nahiz informazioa

zabaltzen.

Baina beste zenbait ikastetxeetan berriz, esaterako batxilergoko ikasleak

daudenetan, urtean lau film inguru ikusten dituzte gai horrekin zerikusi zuzena dutenak.

Horrela, ondoren film horiek lantzen dituztelarik geletan irakasleekin.

-3-

OSASUNERAKO HEZKUNTZA ESKOLAN

Lehenik eta behin aipatzekoa da, Osasunerako Mundu

Erakundeak(OME) aspalditik duen funtzioetako bat, eskolan haurren osasuna

bultzatzea dela.

Horrela, Eskolako osasun-hezkuntza programatzerakoan, osasunaren

kontzeptuen artean ondokoa kontutan izan behar dugu: osasunak, geroz eta era

autonomoago, solidarioago eta gogoagoan bizitzea izan behar duela.

Beraz, ikuspegi honek, ondorio batetara eramaten gaitu. Hau da, osasuna

ez da inola ere zientzialari eta medikuen betebeharra soilik; ez baita besterik

gabe, arazo zientifiko hutsa, ezta eritasun eza bakarrik ere. Osasunaren defentsa

eta sustapenean era guztietako teknikoek hartu behar dute parte eta denek eman

behar dituzte beren ezagutza bereziak; baina, batez ere, osasuna bakoitzaren eta

komunitatearen erantzukizuna da. Osasunaren lehen erantzulea norbera da eta

arazo pertsonalak konpontzeko gure ezagutza urriegia denean, orduan bakarrik

jo behar dugu teknikariengana.

Gainera, eskola-emaitzen eta eskola asistentziaren, bizi-kalitatearen eta

emankortasun ekonomikoaren artean badago lotura. Izan ere, osasun egoera

egokia, lortzera bideraturiko ezagutzak, balioak, konpetentziak eta ohiturak

eskainiaz, haurrei bizitza osasuntsua eman eta komunitatean gertatuko diren

osasunaren alorreko aldaketen protagonista izateko beharrezko bideak irekiko

zaizkie.

Honenbestez, Euskal Autonomia Erkidegoan, ikastola, Eskola Publiko

eta Pribatuetan, Eskola-osasunaz legeari esker(7/1982 ekainaren 30eko Legea),

Osasun Eskolarra izeneko programa ipini zen martxan eta oraindik ere martxan

dihardu.

-4-

Eta lege edota programa horretan agertzen diren ekintzabideak honako hauek dira:

1. Eskola-ikasleen, ikastegietako irakasle eta irakasleez bestekoen aldian-aldiko

osasun-ikerketak.

2. Eskola-ikasleen arau-kontrako jokabideez ohartzea eta horiekiko arreta.

3. Osasun-hezkuntzaren programak.

4. Janariekiko osasunbideak eta eskola-jangeletako elikadura zaingoa.

5. Eskola alorrean zabal daitezkeen gaitzekiko aurre hartzezko ekintzak.

6. Ikastetxeko eta instalazioen osasunbide eta osasuntzearen alde-etikako egoerari

bere onean eustea eta hobetzea."

Baina aipatzekoa da, egunetik egunera eskoletan aurrerapauso handiagoak egiten

badira ere, badirela zenbait lege ez direnak betetzen, esaterako, 3.puntua.Izan ere,

Osasun Hezkuntzarako programak aldatuz eta ia desagertuz joan baitira. Baina badaude

zenbait salbuespen ere, HIESarena bezalako azpiprograma batzuk.Beraz, programa

hauek osasunerako heztea izan beharrean helburua, osasun arazo zehatz batzuen

prebentzioa izaten dute helburu.

Beraz, hau ikusirik, lege guztiak bete daitezen OMEek eta beste zenbait

erakundek, beste proposamen egiten dituzte, osasun eskolak abian jartzeko. Beraz,

ekimen honek, Europan bezalako osasun-eskola sarea izango du helburu. Eta ekimen

horien arabera, eskola osasuntsuek ondokoa eskaini beharko luke:

Behar adina espaziorekin inguru osasuntsua, lan-baldintza egokiak eta klima

psikosozial positiboa.

Osasunerako heziketaren ekintza osagarriak, osasun-arazoei buruz dauden eskaeren

artean enfasia jarriz.

Eskola-osasunerako zerbitzuak, lehentasunezko osasun-arazoen erantzukizuna izan,

hauek zaindu, txikiagotu eta aurrea hartzeko.

Erakundeez kanpoko proiektuak eskoletan eta komunikabideetan osasuna

hobetzeko. -5-

Nutrizio- eta elikadura-programak, pertsonek elikagai osasuntsuak lortu, ezagutu eta

prestatzen laguntzeko.

Kirol-ekintzak, ekintza fisikoak eta aisialdikoak norbanako nahiz giza taldearen

garapena lortzera zuzenduak.

Aholku eta gizarte-laguntzarako zerbitzuak ikasleentzat, hauen familientzat eta baita

eskolako langileentzat ere.

Osasunaren sustapenerako ekintzak eskolako langileei zuzenduak.

-6-

Bestetik, zenbait bideo edota irudi interesgarri bilatu ditugu, Osasunerako

Hezkuntzarekin zerikusi zuzena dutenak. Honako hauek dira:

ERRETZEAREN KONTRAKO KANPAINAK

Argazki hauetan erretzen duten pertsonak inpaktatzeko esaldiak eta irudiak

agertzen dira, jendea horretaz jabetzeko.

Lehenengo argazkian, zigarro baten irudia ikus dezakegu eta baita bizi-zikloa

marra batean irudikatuta ere. Horregatik, bertan galdetzen da ea zenbat denbora bizi

nahi duzun zigarroak erretzen badituzu.

Bigarrenean, aldiz, erretzen duzun heinean zure bizitza murriztuz doala

irudikatzen da, azkenean, bizitza agortu arte.Gainera, hau saihestea bakoitzaren

aukera dela aipatzen da, bakoitzak bere bizitza nondik eraman erabakitzen baitu.

-7-

DROGEN AURKAKO KANPAINA

Irudi hauetan, ikus ditzakegu, drogen aurka egindako kanpaina batzuk, jendea

drogek eragiten duten kalteez jabetzeko.

Lehenengo irudian ikusten diren trenbideek bakoitzak bere bizitzan nondik joan

nahi duen irudikatzen dute.Batzuetan, bide ona aukeratzen dugu, osasuntsua, beste

batzuetan, ordea, guztiz kontrakoa, kaltegarria. Trenbide horiek, drogak hartzen

ditugunean, zer nolako bidetatik joaten garen irudikatzen dute. Hau da, bide inestablea

eta arriskutsua.

Bigarren argazkian berriz, pertsona bakoitzak jaiotzean ez daukala bere bidea

eginda eta berak bakarrik aukeratzen duela nola jokatu, zer nolako bizitza eraman eta

baita drogak kontsumitu ala ez. Izan ere, Txikitatik ez ditugu drogak hartzen, baina

denborarekin, hartzeko aukera handituz joaten da. Horregatik, hezkuntza ezinbestekoa

da, gaur egungo umeek etorkizun on bat izan dezaten.

-8-

AURKITU DITUGUN BIDEOAK

Alkoholaren aurkako kanpaina http://www.youtube.com/watch?v=v612KOLGqLg

Bideo hau, batez ere, gazteei zuzenduta dago. Izan ere, Gazte askok

asteburuetan ateratzen direnean, alkohola edaten baitute eta gero ondorio

kaltegarriak ekartzen baititu horrek.

Beraz, kanpaina honen bidez, alkoholak gizabanakoarengan dituen eraginak

erakutsi nahi dituzte, horrela, gazteek alkohola modu arduratsu batean

kontsumitu dezaten.

Drogen aurkako kanpaina http://www.youtube.com/watch?v=D8N9Fcl99Mc

Bideo hau drogen aurkakoa da. Kanpaina honetan ikus dezakegu, nola gizon

batek bere burmuinaren zati bat kentzen duen, ondoren hori esnidatzeko.

Honek adierazten du, drogak hartzen ditugun bakoitzean, gure burmuina

kaltetzen ari garela eta gure neuronak hiltzen doazela.

-9-

Minbiziaren saihesteko kanpaina http://www.youtube.com/watch?v=bnOgkIJEvYQ

Bideo hau minbizia saihesteko eginda dago. Hemen agertzen dira hiru

pertsona: gizon heldu bat, mutiko bat eta gazte bat. Haiek alkandora kentzen

dute, eta biluzik daudenean titi baten erradiografia erakusten dute, emakumeak

zerbait nabaritzen dutenean medikuarengana jotzeko, lehen-bailen minbizi

kasuren bat egotekotan detektatzeko.

-10-

BIBLIOGRAFIA

Eskolako informazioa : http://www.zientzia.net/artikulua.asp?Artik_kod=4369

Kirolari buruzko informazioa: http://www.oreki.org/dokumentoak/2006/2006-IIICurso-Osasuna.pdf

http://www.hikhasi.com/artikulua/1296

-11-