O SALV.ADOR

NA LOITA ANTl·IMPERl~l.15,TA ~ ·.

O FUNDIMENTO .. . "

DQ· "VtKI~~" ~

- . A AMPLIACl0..N DA ~

. REFIN~RIA, ~LEGAli 1

a r Lepr u.· t:• · {Í .:~~ .. -. ·. <_.íd~ ''.it. ¡i'i.! 1 L1lidrn~11l 1 ! 'Sd• poder reali ; ars · 11fl éJ lla l ÍtÍ CO e -· ; •·, dri~I ' 21 · Ull punto cua lqu ier C!el fo110 estudG -interpretativo do terro rismo a enterrar una vi'c- Certo "Eubensei", que fir-

-NONSEISESABEHA~

. ..:~ · .. <' mesr;r.io. ~ ~. ,. -~. .r. ~ ·• ~ ~. '.tLmf~,~,.-·- '~º~ .:i:\~_ :,.·...;:~, .:. ·:; _ .. ~:·~. ,.,L? ·rrna Lln''t,trabaljo en 'TI· Correo l- • : '• ' ~; No seu momer"lto, fare'rnps ·::- ~·~ .v:·.:r-i ';-,9m , ~es.~e- ;;fí:i'9 .~o Mar~1al · - '"Gal lego..;:';. sobre a actividade

:. ·,~: ... : .. á1"eg~ r a" rej:;Jrese~taci6~ do,~ tra-· : . ' Lafuente Estefanía, diriase ·que musica l en Compostela, engad'e ball odores o antepr.oxecto elabo- - · se está asinalando ao terrorista unh a' P.D., que rep[Odu cimos:

1 ... ~· ,•'

'IDIOMA BONITO,PERO N~pA SERIQ. . .

..

(•

.Ágradecemosl le ' ~wl~o a a · .-~ ,:: . ' tención que , con nosc(l ;:tiver;.o~ ,. ao enviarnos o .s.éu . ahtepróx~ecto . para' o próximo . corivéo io col'ec:·: tivo do sec:tor' de· 1ransporte 9 . negoc,iarse no mes de fo..b-ri l . ; . ,.,, ,

· A pet ición dos· membros da Comisión do Convén io ·desta Fe- . deración Provi·ncial de Empresa~ rios do T ref"ñsporte, pregámos­ll e envíenos un ha· versión ·na 1 In­gua españo la do art iculo do seu

rndp pór esta Federaci_ó[l .. ~o dedo. "non poidemos \eprirri ir o r.1osp Na 'confianz-a de qtie 'atende- «nci xo'. p.Üla diaria- cont.emp lac ión ·

rán 'a' no~a ·pet ic ión, sa~dacraten- ' 'no~ . muros ' e fachadas'.-da cidade tamente. - · · · ,;."'." . · "monumen.tal de ta ntó . empel.a-

".J LJ AN 'R" ·coS'fAS MART INEl ­, SEC::RETAl11CYD E.LA FEDE_:_

·. RACiON DE"".EfV1RRESAR IOS . . DE · T R'ANSP\JFfTES . P.O R CA~·

RRETERA ' Y' "SE~RVIG I OS ·AU­Xl LI . p s DE f-)0 'T -v r ORA

. \} l_C?O · ·.

~ ....... ·. - .·-· :- ~ '

Foi lé11n ~n en "El \....O rreo · Gal lego", . "Rodolfo Mart(n Vi- ~ l la ': , exm in istro ·del· ·interior. ¿Recuerdan? . El que se desp la-

C•

. 'r·

SOA1 IGUA.L DA ~JEDO · ·· '· ~ A -corporación municip al ¿¡p

._ Cizur . ( Nafarr:oa) deG:idira·· ('!)

~ sesiórJ plenária que no "Aher 11

· Eguna" · ·(D ia da Pátria Basca) • . a bíl11ueira né!cional de Eus ·adi ond ará soa ·Flo· mastro, sen o consLifi..1cional acompai'íamento d-a "roja y gualda" . E vén o Go-

·. berno · Civil, e dal.le pé a info r-. Jmació n period r'sti('.a: "Orden al

Ayuritamiento d~ Cizur-: La . Bandera de España< que ondee jun.to a la iku_rriña.

Ar '!_.

. PO.ISQVE LLE GLJ( .. TÓU A CADEA _ AO T{l'ACT0'2.;C: pO\NO PASEAf< poLA ALDEA ADIANTe ! ~GUE.ClfE PA·

JlECEl

[.

.. mer.ito .; ind isc'riminado: e pinta-· das".. ·

Mália que. o noxa non ati~xa . tamén á diária -conteril­

. plación do "neo,iorkino" .por-que automovilístico q.ue fai

inhalitábel a cidade. Anque, ben pensado, coches e propa­ganda son distintos interese~. ,

t 1

llustraclós: FIZ V ALCARCE L

'.

A

•

M 0p m< es1 op cat .xa axL acc vix par

·pre ~ n

seg nin cib crit Pút a cu sua

ser .brE de así: s·e ese nm obr Cüéi 19( ele( de ' mil dec QUE F.C niz.

e·sc ro do tan dia est. .pee par nor

,.. - ~

•

'/

. Hai uns ~ias os veciños de Meicende, pobo ·¡jerto da Córuña, ce- . lebraron unha asamblea multitüdiriária ·na qu~ decidiron oporse por

1

~' .

. -- todos os mé~ios-a construción da "Te.rc~fra AmpJi.ación'~ 'd~ Refine.­ria cuxas obras xa están en marcha de~d~ fai. tempo anqúe_ non teñan · a oportun'a licéncia municipal de ningún ·dos Axuntamentos OSJde . queren emplazar dita lactaria: Coruña.e Arteixo. . . · .' ··. ::-· ·

7 •

'·X«!. ar:ites ·mandaran escritos e al·e;9aéións-a todos. os organisn1os . correspóndentes, non tom~ndo estes- dm_cisión ninguntTa,. agás .·'do · Axunta_m~n~~ dá Coruña que fixo para11iar ·a~~ó~~as. que se facj,aJf~ -'l-

oaRAS llEGAIS ./

Os Veciños, por médio da AA.VV. · "San ~osé q~rer~" ~· opuxéron.se desde ~!! prime1ro momento a estas ob.ras que se estaban · facendG sen contar coas oportunas aútorizacións. O dia catro de xaneiro do presente ano

1 xa mandaron ·un escrito .ao 'axuntamento de Arteixo onde,· acolléndose ao · Art. 184 da vixente leí do chan, 'pedian a paralización das mesmas. -

Pero o Axuntamento non se ·pronunciou e as obras segÚiron a un ritmo acelerado. Este escrito · s'egu íronlle outros quince pero a

· ningun se contestou. Non foi re­cibida resposta tampouco dos es­critos mandados á -Xunta, Obras Públ iéas o 14 de febrei ro, con acuse de recibo. Sanidade pala sua banda escurriu o b~lto.

Asi as causas, vóltaron pre­sentar outro escrito o 27 de fe­.breirci, avalado por 482 firmas de '!cabezas de familia"·, onde asíxian razonadamente qJ:;Le non s·e ·concedese a 1 icencia. A este esc;rito atompañabano uns pla­nos onde · se podian ver que as obras non cumpl ian tampouco coa lei do 30 de novembro do 1961 xa que eran moitos os nú­cleos de poboación, como se po­de ver, que están a menos áe dous mil metros a factoria . Hai que decir tamén que o chan onde queren asentar a planta de coque F.C.C. está declarado non urba­ni zábel.

:,._ "'-• -r"'" .

Arteíxo. H.ai que decir -=que a maioria dQs con~ella!s son da U. C.D. .

A CONTAMINACION SOBRE­PASARA OS LIMITES

PERMITIDOS

Que as obras desta terc!'li ra fase se esteah real izanao sen au­toriLación e a.índa non as parali­·Zasen non ten nada de estrano, xa que a "segund,a a¡ripl iación",

_que a- .sua impl_~n-tabón _v~i- tíier·­na zona.

segundo os estu_dos realiza~~ " dos. 'por ADEGA, os pobos li'rc:i'í-_ trotes están moitas veces óaixo o-1 imite da c'c::mtamir.iación, ·9hegan-do en moitas ocasións a sobrep·<I- ' sar a barreira de permisividad~ ·esta()elecida, que se cifra en 4ÓO urgrs·: Concretamente o .30 d~ xulio de 1979 a contam inacion . chegou a emerxéncia de seglindo. ~~ .. grado con rno4 ~tgrs. , . \ '

~ .· ,. . . .(Y p·obo peRSa que VJi ocurrir CÜ'-. • · ~ • " <. ' /_ : ~·--';~" .• ,·· ~- nm _se_mpre,J ·que níngun dos .se~is

Petroljbe( S.A. ~'@s '-s::eus es-,.~ VECirlQS .se vai ~ benefic~~:r des.tes Wdos so ten en COrJté;r a contan:iJ- ·-. r:fosfos _'': N@!? obras -que hoxexa ~e nación que produc~n as_súc;is pro- .~ están real izan:do ·non ..... rfai:"fraba­

_pias - f~ctorias, non te-hdo e·n con · - . 1 lando . ni-nguri -do "'pgbo:· Cando , ta a p_roduc;)da· palas _fé!ctocias· de · foron as · expropiacior-is dos te-al~.m ín·io, .am.on íaco, et,c ~ _.._> · rreos, a·empresa estivo :negocian- "'··

dó con .. afgwns .propietários a s.ua · · .: •. ,-Pola s~_a bar(lda Sanidad~ : · inclusión en · plañtilJa :pero ao ; ·

que _real iZ? unha Q]edic.iór) diária. conqueri r os terreas as n~goeiá-nunca facil 1tou os datos reais de · cio s racharonse e ·os danos que-

. ~ ~ ... ' '°"' ·-' tal -comprot;iaci0n. , ;,...~- " - d.~ron .sen_ emprego . .• ··, --A ,ñiveis baixos de contarrri- - ,.. ·

n'ác ió.n por H F I NOx dásé a_ bron~ ' Mefce~de n.0n con'ia tampou-quite; crónk;a e asma, pero cando ,

· eo, r::oa·s máis m inimas e$truturas

· · Acompañ aban tamén esté e,scrito unha acta notarial núme­ro 1 E 99-54 766 firmada Eduar­·do i'V'lenéndez Valdés. Axuntaban tamén fotograf ias onde 1e po­di.an ver xa as dbras en aba'nzado estado de xestación'. polo que .pedían tarñén a SUC\ inmeéHata p\arali zación, causa que aí()da non: decretou o Axuntamentó de

como lles gusta ch.amar aos de Petral iber S.A., xa leva ben tem­po funcionando e a índa non con.­ta cos .correspondentes permisos de obras.

Coa posta en funéJonamen- · to desta planta ae~ Coche F.C.C .. calcúlase que .. ·o 1 ímjte vai 'estar · sobrepasando ·-continuamente-, · chegandose 9 afamar que o' H F,

es tes n iveis·suben pqden chegar a· . sani tárlas. nen viais por se se pro~- l'.

· causa e a._morte re¡:;>er.rtimL . : ~ucii ra· ·ubha. pos í.b;el -al,ar:im . por . .

O .POBO NON"SE ~ENEFICIA- 'caJq 1.1era . ti'pp de 2rccidente . . ·Por

Edit~: Pro~oción~ :c·ul~urais .Ga- · legas S.A .. ' · · · · -

Por outra banda, e deixqndo a uri lado a. ·total ilegal idade, os veciños ·opo'ñense ·pp.la catástrofe_

C~m-isión de .. Fu~d-~ores: --Aéos-~ . ta _ B~ir-as, Xoaquin;. Fonterila Ro-.. dri'guez, : Xosé LuiS; . López 'tó:

) l}ez, ·F.:el ipe . .Senén; · · Moral·es· O~inta'na, Xosé Eñrfqu.e; Varela :

·.qarcia, c;esar. · ·

~ire~tora:. -Margarita Ledo· An> é:fión · .. , '· r1. .

• · Redáctoresr:e ·Colaboradores:' Xo­. ·:. sefina L. Corr~r, Al.fon só ... Eyi:é,

Ñox e' os hidratos-a-ldeidos v.an aum.en-tar case nun cir:icuenta por cen. Tam.én a$ pártículas '"e"n .s~Js.-

· - r)on hal;;ler-.· non hai neste "pebo, .:· RA EN,NADJ\ . ?,: ·:de · máis . de~ cQ.tr.o mil . h¡;ib;i~ant~ ! ·

( \'[en da ,oáx. anterior) ri ~\1 tan ·xjquera · un ,, merl iÍ-:o o u ~ .'+

. 'ur:i p raü@a.nt~~ I Pe~o ' non :so i~·ó :· .,~ h~i que ~~nt·ar.,qu$:estea . p'.r~vistó · qu.e nuns ~n os a poboacion che- · gw.e a perto de vinte mil .

i CONSTRUCION .· .... :· I ~ .. ~· .';'

~º~ UN ' ~Q~,y~~·Q)~A~IP~,.;L . ·. ' ·, _.... . - . ·- . .. ' .v. ""· '· ••!f - .... '. _....._ ... !

Habia tempo · e 3· ·partir:.. rrx~ .. 'era.. .repr€sentar1te:·e;dé°Rosk .\-~-'·o .. ·"rnem·br·05 ~ .. d·a .'~ 1 · 1\,~G t , • ' · ~, · • • · • • - · · " • ••· • 1\1 amen

1 , J. Est?_ obra levara consigo ta ;~ .•

rr-\én que . duas: ·novas . tu o'erias sé ~-. · v~Tí an sum·ar as que' pas'a0. por · debaixo da·Coruña. ·, . ' · ' 1

..

ma1ormente .. ele propostas d~ dtario ~osN·interes e.s .dos t~ab~lla- lem.braran a . situación actual· 11\!G, que· ~e viñá . fala.ndo eri< ores . esta c1rcunstanc 1a , consecuéncia-da form "' d Galíéia de convénios co'lectivo~~ . · ~a » hJriiG:a .saú:Ja Ql.U8' •. n_os queda~ . : ·· do-marco .·1.;q'ue ·-: non· ~e' ~,~cor-

" . . - • .,. b ·11 ,.J ·, 1 . 1 ¡ l 11a1s ca

os PARTIDOS NóN DH\1 .. a hivel nacio'nat ., _ · · :.. ªcq>.:.,. t~a .. a gwGor

1es .. e .. 01taEr: PQdo ~ ... ·un frojto da ' política· 9~ Pacto"'.

. • · ~- . ony.¡:;nio. . a 6'::JG· . . · . nga e· · ·social" . . ·"·. · .. 1 .; •

):.

. . ~ADA;, ' .... ';~

1- A adr.n1n istra9íón non se m·o­ve, o ·Axtmtamento de A'rteix ó ~~ 'ª· . Petroliber v9i recwr'ir ·col"l- ' tra a deci'sión da Corp.orac ión . • Municipal corufl_esa, e algúns par­üdos poi iticos tampouco djn rnuito pois á asambl~a celebrada só asistiron os . representantes do B-loque e Xav ier Soi~n?-· pero .a t (­tul o persbal, xa que o PSOE ; que CQnta cun co'ñce liaf na directiva · qa AAVV .. . ,C11x o ~Lie tiñé\ "que pensalo antes de ·pron uncia rse. · Out ros par tidos invi tados , asi como o alcalde da Coru.ña, decVi~ naron a sua asiténcia .ou non fi-' xeron acto de preséncia . . .

'.>; "Non comp rendemós a ac-­tüación de · partidós que se ch a- · man de· esquerda e obre iros , o qqe non queren e mollar o cl'J " > drnos un dirixente da AA.VV. ·

·. Para o d ia 18 de abril' a AA.

' No Vidro e :Cerámica,.; Ma~. it:;eira e· algún outi"o .sec~or xu~1 diran i.niciatív:a~ que, .. unhas ve~ ces pola negatiiva terminante d~. . pat.rónal, outras ,!?ola . ,dalgult ·

' sindicato . doS:: anomeado~., . 'S¡;~lQritários", .Óunc¡_¡ fo_r:an a~ diante. . Houbc>" r:ioústante uil ·

... \ .

sector que~ lién pola stta· impo[ táncia aiobal - e semellanza de · proble~as· en todo o p~ís, berf ,· polo ..carácter dos sindicato~~

·~~· hexem.ánicos nel (maio.rmente ,CSUT e ING), a .idei;l callou a~~ xiña. Era o· sector da Construc­ción, ·e anque diversas. circun~~ tancias, as ·máis importantes a.

· oposici.ó'n rac:lic~I da 'patronal ·e· . a falla de decisión da maiori@ ' dos sindicatos, inviab.iHzaran a . cuestión .estes dous anos pasa--· dos, a situ.atión: actual das re" lacións ' 1aborais no país maidri . me·nte reflexados .na negocia-,:-VV. teñen pE!dido . al'.ltOri zaGi·Ón

para ce l e b~ar unhá manifestaci.ó.n as oito da tarde en Arte i¡< o "con­tra as instalación dél pl

1anta e á

poi itica cac iqui l do A xuntamen- ·

. ción dos con.véniós colectivos~· 'apu.raba aos sincticatos a abarf~

~~~ ~?lraren : a s~lu'ci~ti de;> Convé ' mo Nacional . Galego da Cons;

·to" . · ,-,

A(..FONSO EYRE. · ~

~rución·. Neste contexto, cere: -br.ábase mércoles 9 · a · Xun; t,anza : Nacional de Del,egadoS: Sindicai.s qo ~ecto r en Santía.go :. ·

·, . '

.. ::r. ',¡

'!-.

.,< - ,;;;:'f, .. ~.;J.,, -::! '1:·:·: . ' .• ):~ .1

~ CADA OUEN COAS SUAS RAZÜNS ·

Na mesa, se ts representantes da CTG',CC.00. e ING, Na sáa, arredór de .dousoentos· delega­dos de tod-o o pai's :· Muruzábal ,

· da cr.G , ex.poi'lia a situación: . dous convénios firmados pola . -rf9 í2l unilater_al.mente coa -pa-­~-}ronal ' (Coruña :e Pontevedra h -. ·UIJ a p iques de se ficrnar ( Lugo) .e ·un p~n dente (0-urnnse )'. "De

·~

fondo, duas concepcións~ a no-· · ·ser, -dD -=-s1-rrettcaf.ism·o asa m b 1 eá-·

rí o e a d€1es-, a UGT , que se e-

" . " "'" :~.,_,, . ...,

Mur:azábel .,qü~ . ao x untaren .de sobras "as tr~s ' c.entrajs máís do' 5'0 p.or c:en. dos · délegad~S. db ~.ector, podiase leg'ahrilente de-•ct-

.. TODOS·DAC-OROO NO ·· -PRlNCIP'Al

............... \

' 1 '

nuncia r...: un Lonv.énio cjo árribr- ~ · Aó . final, chegouse· doada-_· to .superior _ao·.:. provinóaLi ni- , mente7~ ·ao' acord d .'AprolJouse dat_iva que propoñia qmáis de , un-ha propo.sta da 1 N6 , a saber-' solicitQr . a des~omdogacíón Esixir o ' Cqnvépío Nacionai dos convénios -provi,nciais.. xa Í.~- -:Gafego ·xa, e:a - creación dunha' firmados ... -':::> • ~ "~'-· -;.; · ·. ' ~' , comisiói} dás centrais que ti\le~'

Nerla, de CC.00., i.nterv.én ra e11 conta a dinámica dos di-para decir que o seu sind icato ferentes convénios provinciais apoia-completarnente a propos, de cara ao ob xet ivo do Convé-ta· dé-derJunci q_r o Convénio Ga- nio Nacional; a Com isióh ,ao · -lego , propón a creaci6n- inme-· tempo, encargarase de encetar diata dunha Comisión para le- conversas coa OirBcción Xeral var ad-iante as xestións, e rema- de Traba~lo e t~ntalas coa Pat-t a cun "Asi' dá gusto". Xosé trunal, de editar unha octavilla Manuel · O íaz., da 1 NG, ialará e de convocar asambl eas de z6. claramente a pro! do Convénio na , de cara a unt')a movili zación 1

Nacional , .'' postura nosa que nacional do sector nun dia que non é nova, que en base ao no- en principio, recollendo pro-sa caracter de sindicato gal ego posta anterior da CTG, seria 0 de clase estamos ci propoñer de 23· deste mes . Este últ ima cen-hai tempo neste e n-outros sec- tral !amén propoñeria un pre-tores ". Diaz propofí~rá apro- nunciamento contra dó acordo- . v~itar a movilización que poida rnarco ·e a UGT, e a pral dun . haber en Ourense a corto pra- sindicalismo asambleário, de zo, o que será motivo de. pe- clase e galega . As duas pro-quenas d íferéncías cos .que pen- postas aprobábanse, a primeira san -que hai que levar a causa cun voto en contra, e o meca-máis vagar (CC.00), ou dos nismo de cara oa primeiro Con-que din que se cadra no·n se dá vénio Nacional, poñiase en movilización de Lugo (CTG 1. marcha:

1

l ..

;:.1l

~

' ·~: ... r.. .;, :.

tom -·máí: haí no ~

_liad• en e ligo! ca f bien nas máh mái! que

os h -unh que un ' ciór, to e cir e riñei tata da r duas nas é de a far

¡. marte tre ~ A mee cun e; tonel< que a soco a'func ra na que s de m¡ lizow li sai Colat do Sa cia·de tes d posta vavid,

mein aos 1 COmE

que s king en A1 desta o Uri s i ma~ isto s de ca balla1 band xo d1 rar e nifes· tan r des i desdE

ga ~k vol ta

. do b1 to.d·o~ esque qui za in_an i1 M ci fi

rnesrr dar- p anál i ~ ·taqo

,/,'. (

én Jal )r-

ea fo"·.

B.! .

·-. ft/ 1se, ~r': -ia l ha' re-Ji­:iis Jé-

ªº tar ral at-· ll_a ~,0- 1

on ue ro-

o' rn­ro­!a­un · de ro­ira ::a­rn­en

-

1

l ..

t ¿4D b•,-,,1

,' ,µ

A comarca ferrolá .qúe .cofuprende · d~hde Mifio, a Cedeira, .· ·ser moi ~c~stosa · e todqs as mir~~ tomand.o cqmo eixo a . ~idade . de Ferr:ol, está a pasar unha das suás ' -apuntan pc;i.ra _a, seg~ndá : ·Este ·de?-•máis grandes crise desde hai anos, .non só polos dez .mil _parados.que · güaée teriaque ser ·-re.ali zac:IG por ·hai na zona·, senón que ·agora esta.:o medo de que a solución de' Astá- · buzos especial izados·nesta tare.fa .- .. no se busque polo desprdo simple e c~an de boa parte dos .s~us t~aba- O que é'dam é qtie 0 buqlle non"

· · lladores, -e tamén. porque a maioria ~e éses dez mil-parados rematen - pode Gontinuar onde éstá. Pol o ·en este ano o se-u seguro de d~semprego,--0 cal fará cada vez máis pe- ·de a,gora b-slizouse ·a· z0.na cunha ligosa ·a comarca desde a ópitca .do Estado. E se socialmente a-cómar-~ boí.a grande de cor roxó provista · ca ferrolá está moi deteriorada, veñense a engadir cada día mais pm- dÚn d~sp~:»sitivo - luminoso par-a· a blemas como é o caso do -barco mercante griego Viking._ Afund_iclo __ ·-noite, pero ·non a_ponda. nas aguas da .Rí~ · de· Arl;!S durante-a Semana Santa con unha c.arga,de .máis de 6.00_0 Toneladas de Potasa, ven pó únha nota de atenc.ión máis sobre as medidas de segurida~e das nosas rías e da .importáncia que as autoriad~.d~s !le dan a riqu~za das n_osas rías. ·

En torno a este ·caso existen Únha serie ere interrogantes que os homes da ~ibeira da Ría de Aresse fan e.que despois de máis ~e -unha sema~ ningué'1 lles contestou. A primeira pregunta que se fan é que -deu a orde de que ese barco entrara .... na ría de Ares, porque xa é un feíto repetido que cando existe un barco con dificulatades a solu- · ción é internalo na ria aresá. En conta do análise feito polo 1 nstitu­to Oceanográfico que por certo tardou máis de un'ha semana en de­'cir que a carga do Vjking do" potasa non dañaba a fauna da ría ~s ma-riñeiros din que "toda a merda lle toca a (ialícia ". E o que se con's­tata oindo coméntarios dos mariñeiros son al loubanzas de riqueza · da ría fai cousa nada máis de uns anos cando un barco ao bou en duas lanzadas recollia máis de cuas . toneladas de marisco. Hoxe ape­nas existe marisco. Chegan noticia~ que nas lonxas o peixe da ría é despreciado por crelo contaminado. Agora como en outros anos . afame volve a rondar as famílias mariñairas da ría de Ares.

As sete e medi-a da tarde do martes; dia 2, fundiase na ria, en­tre · Mirandas e Punta de San Amedo, o buque grego Viking cun cargamento a bordo de 6.-500 toneladas de cloruro de potasio que apos dixose non .sere perigo.:_ so como contaminante. O buque afundiuse a causa dunha tendedu­ra na zona de proa producida, ao que serrielLa, por un forte golpe de mar. Ao saber do caso, movi-1 izouse todo o pobo de Ares é da-· l i sairon ·numerosos pesqueiros. Colaborou, tamén 1 o helicoptero do Sar e as lanchas da Comandan­cia·de Marina. Os quince tripulan­tes do buque, xa foran, porén, postas a salvo, nun remolque sal­vavidas do barco.

A POSIBILIDADE DE CONTAMINACION

Despois qu~ pasaron os pri ­. meiros momentos nos que salvar

aos tripulantes era o prioritário . comenzaron os problemas. Había · que saber se o cargamento do \f ¡'_

king era contaminante ou non e en Ares tiñase moi. mala memória destas causas: O Erkowit e lago o Urquiola deixaron a ria en pé­~imas condicións para a ·pesca e 1sto supón muito para unha gran­de cantidade de personas que tra- ' bailan neste sector. Por outra

· banda, ·a Administración · non fi­xo demasiado .por tratar de ·repa-· r~r .os daños, e segundo nos ma­nifestaron rnarií'Íeiros, inda fal­tan Por pagar algunhas' cantida­des importantes que se adeudan desde que e'stoup0u o Urquiola.

dende aló, facilitasen os datos precisos e deste xeito averiguar a posibel nocividade do C?argamen­to.

O PERIGO DO . COl\:'IBUSTIBEL

Se ben a carga non era conta­minante, si o era, e ·muito, o com­busjibel que utifiza para a sua

Se ben a carga non era conta­minante, si o era, e muito, o com­bustibel que utiliza para a sqa propulsión o buque -unhas 180 toneladas- que de se ·derramar provocarían graves probl~mas . Ao_

dia seguinte mesmo do naufráxio xa se local izaron algunhas man­chas, inda que cativas, combati ­das con deterxentes que guinda-

ron diversos barcos especial iza­dos, algun deles ·xa acondiciona­do para esta tarefa. Tamén ese mesmo dia un buzo taponou os respiradeiros que permitian a·sai ­da do c::ombustibel ao exterior. A extracción do. Fuel iniciouse- o dia 5 e anque ·x·urdiron certas di­ficultades, confiabase en rematar o labor ao princípio desta .sema­na. Asi e todo algu.nhas manchas deron chegad6 á costa. · - ·-

DESGUACE OU ÁEFLOT·I;

o. 1 ugar no -qt:Je ,se . atopa 'o . buque· siniestrc:rdo- e mui perigofo para a ~~vegación ·debido a q~e é ruta obl 1gad@. para. os p~sque1ros

·de Ares e para" os de Saaa. CC>a area· baixa podese· ver ·"e mesmo

"· ' . . - ...

SOLICITOU PERMISO PARA . ENTRAR EN AST~NQ

- . ' . ~

· A Sem@mr Santa foi · Gutro · dos, fact'eres que _intérvir:ofl· no si -

. -ni estro inda t¡u~ de rñaneira indt­recta. Segu ndo declár.aéións . de ~ iontes próximas ~ casa consigna~ ta ria o barco tiña s0I icitado ¡]er miso para entrar a reparar- a fén dedura que tiña no casco hufl · dos .diques de. Astaho pero ~ste permiso foil le·· negado debido- ·á festividade da Semana Santa, pd~ lo que se lle orGlenóu.. que fqndea­se á entrada da- ria de Ares á es­pera ·que se .reanudasen as activi_--. dades_ da -factoria- ferrolana des­pois de samana. Peró os aéGnte­cimentos precipitaronse-e aJeñ~­dedura aumentou, producindose · unha vía de águ~ qwe levoü o. bar-

'I

co a p\que: _ · ARES ,UNHARIA SEGURA

· A paradoxa "_ dáse no sen so que a ría de ;'.\~és! segun _i:nsn"ifes taran mariñelros con-expedencía': · e unha da·s· m~is seguras de -Gal í­cia-pois se se exceptuan os bai >:«os de f\í1 i randa non hai .out ro perigo para a navegación. Paren, este e . o terceir:ó inciderite "gravé qlJe se produce na zona en po.uco tem-

4JQ. Menos· mal que esta· v.ez con .:" . fiase en que o.siniestró ·n'on .afee. ~ · r

te á vjda 9a r.ia que inda añ'da em- · _ : pezando a se recuperar da marea·

' negra do Úrquiola . :

, Da 5 ao ~2Xu.lio'. vóo Char.ter:

, ·coi:f vLsítas. a Museos., - ·Galerías, "moru,1m~ritos,

salas de éxpósiéión.s . (VOO ESPECIAL -·, PAR;AARnSTAS) .

· H.oteL 1~ 'éla.se';-vt»os, .

. Compria sab~r, _pois, se a car­ga d? V.i king ia deixa'rlles, oútta­volta a ria .inser0bel. O Ca13itán d_o _bugue' Dimitri Mae.kis salv6u to.dos os documentos dü bar.ca esgu~ncerndose .$,o~erití;ls de . ú n: quiz?ves 6 . mais importante; o m.a~i~esto de· carga, no que se es-

·· ·- camiñar pór ún G:los lo.mbos · do '_· barco pero o· problema ag0~ra es~ .

autoca.i:es, 'desaiurio'; visitaS 28.Ó.00.·ptas./pÚsón~.: Saiqa 'autócar .Ferrnl.- · · avión desde-Santiago.

Pecifrtan ·as · carácte~ístic;:as · dq · .

rne~~a polo q~e se. tiv~ que agar­dar; ~ara. facer os corresp.ondenteS<· _a~al 1 ~es ·da' éarga ~ pors~ en c0n- "· tacto CC'J_ porto de o_rixe para que,

. t~ . no · que se vai -fa.c;;er cori eL $0- -. mente éaben duas pósibi.I idades : beh tratar· de,er·guelo. por ,medí.o,

, duns flotadores adosados ·ao·cas- . ·co qlle ·déspois son finchados oon ·

• <.,

·aire ou d?sguazalo no lugar ~~de , está. A primeira solución ·parece

'~. • • ,1· •

-.loformat°i6ñ~7Reservas: · , VIAXES NOROE.S: .. "

. (l'r~ dv1.o 1 á, 16 . Teléfonos: '357449 - 357449 O.FER'ROL,

:o. Aberr(Eguna,. "o Día da7 /itria .V aséa·, estivo . este ·ano, como · moitos outro.s non 'moi lonxanos; ~ -

. proi~id0; "polo f;:<?_berno españ_ol. PJr~, desiá vez., .a . postura, de forza das auto'rida_des -'P.Ubernativas te1i .. un maior signifíe.a.do. ·e resúlta.-niais -aclaratária . . O . . lugar .da celebr.ación~ /ruña._ Jbm:plona, en español-, · tiña·.todo o. séntida_práctic¡. da V01J.tade d@s.pa·trio- _ _tas' vascos ·de conseguir ·a ·integración ·de .Nafarroq, · .­éw Euskádi~~ obxetivo f-Zf.n4amentál de . cálqúera ·na- · - -

: -cio.nalista. ~ó~ l!erri' .Batasuna,_ representactón: áté . ,. .. hv;ce eleeto_ral, ·do -f!atríotismó popular, decidiuse a ·· . .

f áéér unha conyocátroiá ¡¡isi, o qué amosa per[ecta­:rnente quen ·estq diSpo-sto á trf!.ballar na realzdade ,

. pota integridáde do país .. Entramentras, o .PNV es­vaia ~data nun ·sinnúmero de festas locais, Euská­diko Eskerra éstollia · Do.nosti pará unha,: celebra­

-- .. -. cián en .nomé dunha suposta .e.squerda, o-1>t;E re­, <;luit¡i-s~ -ert Sesta-o -nuñ mü.irt ·de -g,,r pas_oteril, e o ·'

.PSOE bruaba· .contra do. nacionali$mo con declara­• e cións . de _espáñoliáf!ldt! e -defensa da <Constitución.

To-jlf:lS ' estaf manifestacfón sf . e.~taban coiqadosa­ménte ·autorizadas,

. -A .p:raibidón ºdo .Cob~miJ ·~spáfl<;>fdse~to0

y-."na f 01ida co'!vici.ónJ e Íf!térés de ü:_npeqir c_alq_u,era_ act<? que considera- Nafq.rrp-a Eusktidt, 'na c.onciencta_cla­

_- .. rificada de que.a nac,iona(is.mo está representad.o ali~ de. maneira bexeinónica,. non polo PI\TV señón .ppr

·. Zfnha alternativa de soberanía nacional como a que ·. defende TJIJ?rri Bátq.suna, no cqntub_érnio do su_cZf:r­. salismo _dé e~qu<:rdas, abe_rtqm'énte belixerante con- ·

· -...,.tra o nacioitqlism(Y popular; e na -complicidade a -distancia dó· · pseudonaciona(ismo. l}n _definitiva, '. asentou -en iodo o .. entramado da ·alternativa auto-1JOmica q~e a~o.s~,--~ seu ·carácter f~auqzdenta e ,a sua-expltcíta'fu.1:J.cwn d.e combater-o_peft[fO real_dos Tnovementos naciOv.aliStas e confundir a· opinión púb,lica das n,ació:ris asoballadas d-o Esta.do español. D<i que se / ra_ta b-de impedir, por todos .os médfos, ~

:.- <i ava~ee-do- núJviin."(frzto so..cial .flarificado que loitd' -.. _ pola sobefania nacjtmal-/ 'ii"µ o que é o mesmo, nas --sempre prec!sas _,,e .:a~eitadai palabra~ ae Teles{ oro · Monzón;: itnpedir"unba ·saluéiOn que páse_pola/ ca._ , pac-id_¡¡de -de Eu$kadi dé dia(Qgar de nadón a nación

. con España. . , . - · '· ,. >" -' . ~ ,

· Soberanza ~ na.cio;na,l da q;e ~ hóxe· carece, por · exemplo_, o noso .. pat~ ~ 'que 9 ·E,stado. español m~?- · gasta con-total desp.r_ecio polos _riasQs; tntereses mdis urxentes e. inmédiatos até as ·tindes do .intolerábel. Unha vez_ máis, GaÚéia vese convertida nunha ester-­queíra na que veñen p.ousar ós se'lJS verq_ufdas bar- · . . cos -.que -empeza_n -:ségundo dados oficiais-. -tendQ ,,.. ·problemas a 3,00 millás f!, c~rjos_amente, se funden '. ·na Ria de.Ares.· Non se pode escoller·mellar lugar~ · que. as· nosas c.ostas para_ vi~ran. -"sol~cio'!~r qcciden­. te~'! dos que.11.op._ se .pe~curan ·r~sp~r1:s.ak.i~tdades ~e1.1 · · .. se:.sabe'beri .ª -quen_ serJ;.en: De .tales,_su_ceso·s ~~ ulti­,mos en :enterarse san as· autorulades. il.a r .larina es.: . fe_(J·ñoJq;. qug; ao· qué pqr(!Cf!,~ son as !!-ncargadq.S da v'i­x-i/án-cia_ das n<)sas. costas.~ O cargamento--, -unha. vez

, fnáis~ é .. grqpeme'fl_te.perx_u~icial para~- (auna mqri~a~ . ·- · xa ca~·ttgada n'{l mesma-Ria de Ares (lémbrese -~ ca­

so Erkowit). O mistério·ar.rodea toilo o suceso inda ~ qu~ · flf gíms sinais iz~m agá:ah(!n q"úe.:Síf trata de suxos. · ·: r1:e.góéi'!·s _dá~ ngvieiras .'!e J?-ábe.l(ó-n i1!'_perial. Namen- .

.t,,as, ó rnutism'O oficial e, a ·resposta. Nefeuto, se"! co'nscguit. a. soberania nqqionatpar.a defende_r acqi-

. rdamente . os nosos · intereses, . teremos: dí!. t;ipandar ,suce-s~¿ª'l!lef!_ t~ có:n aten.tadós irrepar4~eis ás nosas ·· riquezás . basica_s, ~n .tr~ques· ·de a'bsolutam_~'!te na: ""ª····· .

• 1 "\-J , ;

llACIO!l.AL · -. I \ ,·ANOSATEIUtA . 6; .. I -

F~RR.OL 0 -15 f 1 · I' estes dias. plenos 'extraordináriós . l .. o ga .-~era ._ ria na necesidade de vencellar na de .cara a solicitar o·apoio da po-

. vidade algunha. Xa que ldgo, loita· a todo.s es sectores socia is, boación a folga xeral, espallánd9-Representantes dos partidos e coalicións PSOE, PCG, . POG,

.. PSG · e BN-PG anunciaban~ , ·no transcurso dunha roda de prensa celebrada a ·s.emana pasada, a sua inte'nción de coQvocar unha fol-· /

ga xeral de 24 Horas de duraci_ón que afectaria if comarca ferrolá ó vindeiro -15 de Abril. O obxecti­vo desta convocátoria con~unta é o de presionar ao Goberno es­pañol, esixíndolle solucións á cri­se na que se -atopa sumida a co­marca ferrolá.

A convocatór ia dos partidos pol.lticos resposta ·ao chamamén­to efectuado pa las Asamb leas de trabal'ladores de A'stano e Bazán ~s for~ as progresistas, instándóas a artellar unha resposta masiva ao progresivG> é:leterioro das ·ccin­dicións eoonórnicas ·e labora is cfa comaréa, concreti zadas na perda'

. de nur-nerosos postos ·de trabal lo e no descenso d,o poder adquisi­tivo dos salários.

comp.ri a prnsionar ao Gobe·rno . porque 0 problema era de todos se bandos e comunicados · de sci-dun· ~.eito firme e contundente e ninguén .. debia ser exclu (do. l·i_daridade coa· folQa · do~ dia 15.

. . . , . ·Neste senso, manifest0t.:J a· i_nt~n- Ante ·a p·regunta dundos .1·n-para que este -to.mase en serio 0 ~ .--oión das' forzas c-onvotantes de· g1

;ave pro_blema da éOmarca" ferro- porse en contacto coa éamara de formadores, Fernando Miramon-a. .Come(cj_o, · Uni·ón de deta ll is.tas, tes CPCG) . explica8a a auséncia

Carlos N eira (PGG) despois da l:JCD nos · seguintes ter mos: . de anal izar as causas tla crise' da pequ@nos _comerciantes e rmpre- . "Alguns partidos que Xa es-tamos

nosª Comarca':enmarcou to.da po- sários ... de ·cara a que todos eles . l' d ucn' b ·párticipasen na.folga ~eral. ~ ... imp ica os coa en uscar

sibilidade de solución á mesma . :. · 0 representante do ' PCG, u.nha ·sai'da a esta situación, ve-nun plan económico racional pa- Fernando. Miramo'ntes, se~ia 0 eri- mos c~mó isto non se levou _a c~-

. ra a economía ·galeg·a. cargado de ex por· 0 papel que as bo. Cremas que ternos que face'r-Pola sua banda. o represen- Cprpo_r_acions locais tiñan que xo - -_ . nos un_ha _.autocri'tica po~que en

tante qo BN-PG, DarJ.i'?I Rq,mer.o, " .gar én .todÓeste procesó, asumin- . · p-_oli'tic'a . equivocárr¡onos· moitas saliento.u o papel que ·as céf.ltri is < cio "a süa función 'pól·íti.ca-"tri:frite vl:fces, . e que tampouco é causa sindicais tiñan que xogar ·en tod9 . aos intentos dé\quetes que pr.eten- . de ·rasgarse as vestiduras e decir este proceso, convert índose· flas ·. den convertir aos a);<: untamentos . que fracasamos unha vez· e deixar correas encargadas de levar o pro~ ,. . · eh m et'os .organismes ~d-ministra= .' · ·~as fó_usq_s corno están. Polo con-blema ás fábricas e aó conxunto .. ti vos. .trário vemos que os partidos cos dos traballadores da comarca. · Un ha vez ·ex pi icado 0 carác- "que pensabamos que iamos ,solu-Mati zando a continuación que a ·. ter dá convocátória 'os represen- cionar os problemas non o fixe-convocátoria ªª . folga xer.al . era . tañtes a os partidos s'ómetéronse ron 'ª~i .. . e hoxe estamos nunha unha convc:icátoria eminentemen-· . ás pr'egun.tas dos 'mfórmador.es, alianza. de esquerdas a ver se so-te ·poi ítica pois o problema do precisando que amáis da p·aral i- mos capaces de darlle solución. Ferrar e comarca era un prob le- .z.ación total das actividades, ·0 Atención, non decimos en nin-ma que requeria sol uc ións poi íti- día .15 teria lugar unha macroma- . gzm momento que vaiamos a.dar-ca$ que -escapan do ámbito mera- lle solución senón que imos a in nifestación que partiriá ás 6 do · ' -mente .local ou coma re.al. Xa que cantón ·de Mol (ns, rematando. no ten talo, e que como decia o com-1 Llano Cotrofe ; ·representate·

do PSOE, ex'p l icaba os · motivos . da convocatória resa ltando éi ne­

cesidade de presionar ao Gober-

logo, a taiga xeral era a pr-.imei ra .. · Cé?m.po de Futbol onde represen- pañeiro istb non pode quedar . ~ ·medida de presión para facerlle nunha manifestación,.. porque

frE;?nte ás ·imm¡nierábe is agresións - . tantes d_os partidos- coñvocantes non podemos facer o mesmo de ' ·. no para que asum 1se as suas res:

ponsabili d~J"des , xa que deica ago- . ra SP 1 im it ir;:i tl 1" rr1ar un l1a serie cl r iri la·s que non t iVffron efert i ~

R e~ is t~ -Galega de · S ócio-pedagoxi'a e socio-lú1güz'stic'a

Editacja por "PROMOCIONS· CULTU- ' RA IS GALEGAS. S.A" sob .o patroci-· nio da "ASOCIACION SOCIO-PEDA-· '

GOXICA GALEGA".

SUBSCRÉBASE DESDE XA!

Ingrese o · impo~ da susc~ip~ión anual de 1.200 pesetas· ·na cc:inta· 01-500.000-5 do Banco de Vizcaia, Sucursal da Avenida de Buenos Aires · en Our~rise, por xiro postal, transferen­_ci-a bancari,a, 9u talón, indicando seu nome, apelido e dbmicilio .

'L . .

N. 101!11-17ABRIL/1980

J .r 1 1 ' ) i 1 ; •

dÓ GeJberno, _que levan á n·osá co- - di rix irian a palabra a.os asistentes. , .r h ;r. · Co obxecto de vencella r a antes: 1 acer un a gran mani1 esta-

marca a cónvértir-se-hldn .. cement~- ción e despois darlle poderes ao ria industrial. ·. todos os sectores, as CO:rpora- .d d b

c ións Locais celebrarán du rante partz o o go erno, porque .a rea-[] ' ida Garc ía (~.SG l. insistí- lidade é que.11on'fixero11 nnda".

carta ·. elltreaberta Querida_ Di recto¿a: , ·

Se. estroutrd';d ia ca11d o te viri p'asar por Lugo non tivera? tan ta présa e pararas un pou­co, hab íache espoñer a mrfía · teoría sóbor da,cociña gal~ga, ,á que hai tempo ll a veño dan­do vo!tas. As 9onel L:Jsións qu.e .

:t irei destas alimenticias medi ­tacións non as te'ño a índa moi cla ras, e se as discutfranios un .pouco, ó mil.lar privábasme

.. de dici r algunh9 barbaridade-, mais xa que ncin -foi así, habe­rá que discut(las po·r carta . .

ou.-coa ital rana ou coa mex ic;:c:¡­na. E a índa a· pouco máis, nal­gunhas nac_ións faríana .figurar representada no seu escudo, e -a moitas sír.velles de .arma di­plomática. Entón r s~ en Gali ­cia hai a infraestrutura, por que non esiste a su perestrutw­ra, como din os sabios ? ,

·segundo fun observando, _ lllllilli.•••M .. .iM1191••

Hasme perdoar · o meu atrevemento, mais quera aven­turar unha teoría: ser non se­rá moi· boa , pero non me nega­rás que tén o seu aq·uel (olla ós gramáticos, parece que dixen algo e rmn díxen nada).

Gal ic.ia non tén un ha bur­gues í.a . naciona l , a di fe.rencia moita xente eré que non esis­

te apenas un.ha coc iña galega, ÓU nué' se -esist'e é probe. Se

. - me quitas ·a xente· do ~onsabi­do lacón con .grelos, da empa­nada de xoubas e do polbc»-ou pulpÓ., pra que noí'\ me malen­tendafl os da miña tribu- con cachelos, ben pouco máis se identifica: E ·francamente ; se non houberamáis cóciña gale­ga ca. esta =por ilustres qué se­ñan estas garoladas-, tj3 ri .amos que recoñece.r E¡Ue. rion esist ía cociña .galega. .

Pero como ti ~abes -que · tamén che g.usta- a real idade é moho · .máis esplendorosa. O poi bo non se come só ó esti 1.o. da feira, .senón que .se prepara polo menos de dez maneiras ,_, máis. As empanadas son cou­sá de n·on acabar. E despols. te­rnos os chourizos, as longa ín­zas, o. botelo e outros cantos · embutidos con rnoitas aplica-cións. A troita non se come só frita: tan1 én>ó forno ou -en ·escabeche teñen o seu éJquel. E xa non falernos das varias maneiras dé asazoar a lamprea,

. as castañas con lei•te, as trinta /Ou corenta maneiras de facer o caldo, Os ilus-tr.es usos do xa~ n i:&n e toda a ri caz vari edade

dó parco, os innumerabl es -gui· de Cataluña por exemp lo. Eu 'sos -chamados polos franceses éntendo que a cociña creouna

- fricasés- e unhas cantas varie- todo 0 pobo no que se refire dades de pratos derivados do ó seu aspecto material, as gal-bácallau. Todo esto e moito drumadas concretas como son rnáis 'é cociña galega, e se.por 0 caldo m.i os cache los con cociña enten·demos tamén os chourizos. Mais -a- creación do viños, nunha pequena -rexión .. corpo case m ísti éo da cociña, coi:na o - Mofra~o eu són capaz c·on todo o seu cerimonial, veu -anque mal · catado( de dist in - - senda na histeria t arefa das guir polo me.nos dez ·sabores burguesías, coido que palo sé-distintos. E-a índa qüe ia xa pra culo pasado ~0u así. Eles ó fin outra cousa, déixame que lem - e ó remate podían viaxar de

- bre as tartas, miña especial vagar ·e comq__..comer gustá ba-debil-idade, das que levo pro- lles, deullés necesariamente badas ducia e media e penso por al í. c~egar ó ·qento ·a Pb.uco_ . que~ . Pefo se eles non o ·fi xe-

v1va. ron, haberáo que facer. Por 'En resume, pO:dG concluir . eso seda bon que aquel cola-

que a cociña galega esiste-e q·u? . · bórador do na;o periódico que

a. maioría pos gale.gos non _te-. fac ía '"o recunch.o do lambón" , ñen concencia dese corpo úni - faría ben erí deixarse ver de

- co, non a teñen nada sistema-novo por estas páx i nas coa fre.-

- ti zada, a pesares de lo.u bables cuencia axe'itada. Eu non 0 co-, e documentados intentos de -lambóns tan ·¡1u.st res coma ñe~o por meu_ mal, mais ben . Cunquéiro,· do que re¿omen- se ve que escribía con rnñece-

mento de causa. Un pouco de do o libro máis ca nada como sistematización non nos virá lamboada 1 (rica. · mal en causa tan agradable. E

Pala contra, se miras prós . despois de todo, a arte de co-Pa íses Cataláns, ves que a cóci- mer é parte nÓn peque.na da ña catalana tén ese corpo·coe- · cultura ·popular. · · · rente na concenci'a de todos. E ·o mesmo pasa coa francesa, DARIO XOHAN CABANA

LUGO '. • i .'

:A Dip_utació~

con· Fenosa·

·polo. Nuclear

O di.a 27 celebrouse unha se-- sión informativa · na Diputación

Provincial ~e lugo sobre da "Cen­tr~I Nuclear a construir en Reg0 .

dela, no concello de Xove. Deia podemo_s sobrancear tres causas: A auséncia de boa parte dos di­putados, a nula intervención de case todos os asistentes, e o com-

, portamento do Presidente Sr­Cordei ro, que non lle permitiu ~­entrada ao corresponsal de A NO­SA TERR~ en lugo.

Recollendo o ambiente de .roposición popular ao proxecto ·da Central, manifestado varias veces en forma de movili zación o BN-PG presentou no seu di~ unha moción na Corporación . Provi·ncial ped indo que esta se pronunciase contra desta obra. Por todo esto foi polo que o Sr: Cordei ro acordou convidar a re­presentantes da FENOSA para espoñeren diante da corporación provincial e dos medios informa­tivos todo o referenté a esta ins­talacion.

· Esta sesión informativa· tivo.. · lugar o día vintesete, facendo a presentación o Sr. Ouinteiro, Di­rector Xeral de Reg.odela, quepa;; sou o tempo a falar ben das cen­trais nucleares, chegantlo a afir­mar que o perigo non é máis ca psicolóxico. Tamén , e díante das preguntas do Diputado Manuel Castiñe.iras, o único que abriu a boca, sostivo que "actua lmente · Gal i'cia xa é deficitária en ener­xia": anque decindo noutro mo- . mento ... "bueno, outra causa é 1 berduero". Noutra contestación as preguntas · do Diputado do BN-PG, dixo que " ... a verdade é

.que non comprendo como a un pa(s como España vamos a com­partimentala enerxeticamente".

Se alío único que ti ña que decir era Castiñeiras, moitos Di· putadas nin fixeron acto de pre· sencia. Secadra o tema parecia\\es de pouca trascendéncia. Entre as ' auséncias , a do Partido Soc ia lista Obrero Español. ·

A DEMOCRACIA Dó'1

SR. CORDEi RO

Outra das incidéncias que non ternos ~áis aquela que rese-_ . ñar é o comportamento do Sr. , Cordei ro. O Presidente da Dipu· ' tación impediul le a entrada /ao, noso corresponsal en Lugo a .un·

' ha sesión informativa, áque, po­la -outra banda, ·asistiron sen tr~­bas ·todos os médios de comun1· cación . ·A· sua explicaé ión foi que : ·"Ya se está pEJrfectamente

·acordado definido". Ao pregun-­tarlle -poÍo's motivos, resposto~ · moj "c.laramente", "Ah! ... imag1-, néselos.J , . .

Hai que decirtamén que ~in- · gún médio informati'-(o se f1 x9 eco desta ngativa, nen tampo~co protestou ninglm. dos informado­res afí presentes. Outras veces P~Jí , menos motivos ieñen dado plaQ~, tes .. . Polo q'ue se ve, é máis . .d,~~n ' o interesado en. que a Central vaia

adiante . .

¿com escritc

p... voc ven a meno me ch

· bia ur os dec a toe CDS df pecei Come tamér funm¡ pola 1

como tiñan cump no m que e timen do.

O Ra critor óbra .Por u

Son 1

galeg< facer plo e

' dec ia son g

Se es' daqu1 taba , estab galeg anqu expr1

· aínd1 escri· en g, no x escril

· facía telán que escril mén Vall E caste es ri galeg escri· ~s~ ri com, POqE de c esori no í1 ta ve

En~ ·-"'ñam - deir·,

no" :cl:iar dos losó

. to e do r

' 1

se­ón m-~o­

ela as : di­de m­Sr;­ll a 10-

de :to ias )n, dia ón . se

ira. Sr: re­ara ión na­ns-

ivo.. ) a Di­pa..i: en­fir-ca

das uel u a nte ier­no- . a é ión do e é un

)m-

~ue

Di-1re-1\es i as ' sta

~ue

~se­

Sr.-.. pu­~ao

l

un-po­tra­mi­foi nte un- · tou ' 3"gi- .

iin-· ixo · JCO

do­ppr . ao­jÚn '1

;ª'ª· ' ~

-¿como xurdiu · a sua vocación de · escritor?

(4. vocación non é u nha causa que ven asi de golpe, sen máis nen menos. A min xa desde 'rapaz se me deu palas artes. Na .casa ha­bía un piano e t an pronto .coñ'To os dedos ll e chegaron xa empecei a tocalo . Vi ñan t amén ci ~nt ífi ­cos de Santiago e por iso me em­pece i a interesar polas ciéncias. Como o meu irmao escribia , eu tamén empecei a escrib ir. Lago fu nme definin€1o pouco a pouco pola literatura, porque pensaba , como case todos de rapaces, que tiña moito que deci r, que tiñ a que cumplir unha funci ón esencia l no mundo. Tamén porque tii1a que expresar as m iñas ideas, sen­timentos e o ve ículo éram e .váli ­do.

O Rafael Dieste coñecido é o es­critor en español. lFixo a sua · óbra neste idioma por forza ou por un i ~terés especial?

Son un escritor eminentementP. galega, tanto asi que cando ten tui facer algunha cousa, por exem­plo dramas ,casteláns, · todos me

\ dec ian: estes non son cast ' láns, son galegas.

Se escri!Jín en castelán foi porque dac.¡uelris o ga lega alnda non es­taba, podernos decir, feito non estaba normat1v11.:ado;; a prosri galega a índa non estaba formada anque o pobo seguía falando e expresándose moi ben nela. Pero

· aínda non estab.a adoptada polos escritores. Agora ben , eu escribin en galega e f 1xeno en cast elán no ~ ~rna l "E l Pueb lo Ga ll egp' ;

. escrib1a dous artígos d iár ios un facíao en galega e outro en 'cas­telán. Pero non todos ternos por­que. escribir eri aa lego, -Camoes es~ rib iu en portugués pero ta­men o fi xo en castelán, o mesmo Vall e· lnclán tivoo que facer en · ·castelán , e outros. Non todos. os escritores galegas escribiron · en ga l e~o . e non é .tampouco que o escri_to r ga lego se enorgulleza de es~ r,ibir . ~n . qiste,l~ri; senón que como ese idioma' evstá~ entre nós Podemolo adoptar como·veícu lo ~e _co~unicación rnáis amplo. O · scrib ir en galega ou én castelá.n· nori corresponde a unha escolle i _. ' ta voluntária . . . -~

·¡

...: ....

·''Cando din de un qüé es,tá buscando a cu.adratura od circ~lo, _e decir que está tolo~ . _ e a cousa non e exactamente asz, .. nen tampouco era zso o. que eu · ·

andaba buscando_. .. " ~}n.os Rafa~/ Dieste, -científico, n:zatemático, escritor, . . . marineirq na (:moranza e vello galeguista. .

· . . . f~ilado m.oitvs ·anos :'a xen"/Je,,da AGUEA, _(Agrupación Galega de · · Unzversitarzos, Escritores e Artistas), de Buenó$ Aires ríon tiñamos unha co-nciéncia clara

de como ·estaba CJ:alícia~ e desde ali, pormáis .. qu;e o· intentamos fo·inos . . · . zmpos1~el conectar-coa ,realt.dade ... " · _ .

frnibido no Estado Español durante anos, estánse editando as .suas obras. . '· Rafael Dieste outra~vez en -Gq/ícia ... · -

. galeguismo ui1iver5alista · . .

Non, non é iso. Non l les dou -a ra­Lón. Por unha banda algunhas de.stas obras que tu chamas sérias, e que el! perrso q~e o son , -anque a literatura tamén ·sea séria- de t i­po f ilosófico, ou ño campo da matemática, son obras polémicas.

. e ao escribilas en castelán abren o campo do· polémí(:a posíbel. Ao m i llar hai xente dabondo en Gal íc ia a que lle interesan es.tes temas, pero van millar en caste­lán -para que asi poidan i.ntervir

- ·o resto dos españoles e mesma­mente os europeQs a quen lles se­rá máis fáci l de ler ou de traducir. Tamén hai que face [ .constar que gran parte dest e vocabulári o c ien­tíf ico non está aínda feíto. Se -empregamos as palabras técnicas chegará un momento en que xa non -p arecerá que estamos escri­b indo en galega , senón que daría o mesmo como se o fix eramos · en francés. ou en portugués. La­go, influe tamén·a formac ión per­son.al que foi feí ta a ,.través de li ­bros casteláns d~ Ortega, Unamu­no , etc. e de traduci óns m ill ares ou pi ares pero niste idioma . Non é que me opoña ao ga_lego para expresar tem as cient íf icos, ou que diga que non sea va l ido . Dif1culdades non hai .. .

Unha das suas facetas literárias "foi a de versificar obras contra do franquismo. lOué papel pen­sa que xogaron estas obras e c& mo ve a literatura eminentemen­te política?-

Tu antes fixeches unha dist1né;ión entre ética e po i ítica . Radica ai o pri ncipa l , o facer as causas da po-i ít ica co'n ét ica. Reunidos os in­te lect uais dec idimos facer roman­ces contra do rex ime franqu'ist.:i, alguns dos que andiveron por .a i . c laro, eran meus .. . Pero a cuest ión ·está que an que sea a 1 iterat ura poi íti ca hai que facela conforme a un ha real idade, hai que co11 ecer pr irneiro esa realidade. Se se co­ñee pódese escribir sobre ela . Foí o que fixemos e vai ser a-lgo · parecido agora "Realidade Ga le-ga" . .

,• 1

DeixemJ>s logo a literatura .e ate­rricemos na realidade~ Gal ícia su­friu desde que vostedé marcho.u .. para o e?<tranxeiró uns oámbios considerábeis. lAo vqlver síntese

ra xa vou querenéfo ao ver ~ em­pe11 o que poñen en ser galegas. Todo este e un· aspecto da real i­dade de Gr 1 í 1a. como o é_ o ma­neira d,e vestir .as mo7as ou·de di ­vertirse« .

Pero. Gal ícia segue senda a mes­ma dantes de can do eu paseaba po~o malecón ou andaba saltan­do de baroo en barco.

· E os cámbios imperados ne pla- · ~o poi ítico... . . ·

·pero antes, é;líltes de estar fora.~ era asi (JOuco máis ou menos:co-

- mo agor.a, ou qu izais ,. ef:i moitos aspéctos . había un entusiasmo a índa máis grande. Ao entusias- . m.o galega ·uníase o eritusias·mo . xeral da . República; era un ha· .es­pécie de festa que acabou d-e ma­neira sanguiñe~ta . A xente a índa non vo) tou a ser tan entusiasta.

\

'~..:~n galega escribiu lite-riit tura, pó­na~os por exemplo "Fiestra Val- · .

· deira" ou "Dos Arquivos do Tras- ' n~" e en ·español, o que adoitan ctfamar as obras "sérias": trata­~os_ ll_latemáticos; científicos e fi. osoficos.- Non pode significar is-

. e_iyaizado nesta realidade actual?

·cando se fala de real idade póde­se ta lar de moitas éousas ... astra t!la real id~de da UCD. ·Pero si, o panorama galego .cambiou rnoito, . a ·motorizac ión do mar foi gran­·de, oo camp9 notei menos .:Con­trastes, só esas vacas pintas que ·

lsto c:id~a galeguizac.ión para vos os novos vex o que é unha sal presa . Notades o contraste entre unha> Gal íc ia-. apagada., murmurande> nes currunchos e a que ·agora se· espalla' e se exp resa· con fra.r.ique­za. Pero eu non...son"'deste tempo. No_s an"ü.s de clandestin idade e de res_ignac ióh calada . est iven fara,

-Está considerado' .. corno Ún uni­versal ista. D!sde esta perspectiva,

''Ú:ómo ve o direito _dos pob.os·a gobe.rnar~e p~r si mesmos?·'

O concepto de universal idade an­da po r ai .moi estragado, ¿pon 1ué non ha ser un vencello tan un·iver·­sal como unha anduriña? Se as leis universais cambia?en, x a non haberi a nen .vencellos nen anduri­ñas, g~ l egos nen ~asteláns .

. tdo que na práctica lles estáí1:Jan-_ . o razón... . · 4it · nqn me gústaban nada e q,ue ago-

1'

· Ser ·univérsalista non é decir : fa­ra o arte galega, forn o arte et rus- ·

. co, fora a língua tosca ... :- A u ní ~ versal idade non é. contrária a di- · feréncia, é o r?coñecirnen1o de algo ·que nos uri~ a todos, as far-

.. m igas aos homes, as estrelaS', aos·· gal e.g os, aos catal_áns .

O dcrei.to dos pobos a gober f"\a r­·se por si mesmos non se pode contradeeir desdtia óptica univer­sal ista nen desde ningunha outra

. óptica , xa que é un di re i t o de senso común. Astra os prim eiros coloni zadores non esféirelaban a ident idade dos pobos conqLr_i sta-­dos, pero os neocolonial istas xa

. non fan iso. ls0· e uh gran erro, ninguén pode re.~olver_ os prn l;:lé­mas millar que qüeí1 os co11 e~e a fondo. ·

Falernos logo da mestura a ·que chaman "Realiciade" ...

Naceu para estudar os -problem as de Gal íc1 a e tratar de en conirar-1 l·es as solucións axeit adas. Detrás non e:?tá a wco. G~.ú.,ara~füWti ~ do que non sea tmha cova de -c;:¡­ciques disfrazados ten que con-

. t ar con-ela . · ,-..., .•

Se _cada un pe nós- se p.ror-i unci ase como. membro _duo parti do, non

· ·va ler ia para .nada, eses xa ex.i st en, . x ;:i están ai· os -par t idos, Aqora (q ué é o ·que ·ll e f alta? A 1nda nQn séi quen~'foí o· qúe redato u o m an ifesto;: pero ~ao facelo in ter.i­tou evit ar discórdias e· lí"mar as a_ristas , quedando así unha·co·usa c.il}e se fa i s'ospcit osa por ser de-

. mas·i ~clo neutral. ª . ·.

No seu ámplo campo de a~ista_­. ·des un dos máis .achegados foi . Manoel Antonio. lCónío era o nacionali~mo deste !llariñeiro­poeta?

T anto Manoel ~om.b .eu 1 che~a~.

mos ao nacional 1sm.o de rapaces, cando fomos a un mi t in a Santia~ go donde participaron os ve llos nacionalistas, Castelao, Cuevill as , -Otero ... Rero o ·que maisl nos im­presionou fo·i . R'isco. "Nos ternos

· que facer a nosa imp·~ ori.ta no Atlántico" , esta frase calJou en nbs e tanto el COrl!.·o eu lan~amos esta, tarefa.

· Manoel ~ pri.meiro foi anarquista, logo foi derivando e.chegou a ser arre-dist a. Un aríedista ao que ll e daban arroutadas, péro certarnen­te nen era Ún terror ist.a. ·Era in ca paz. de -pegadle· un tiro a n inguen, agora iso si , de darlle unhas tr.orn-

. ¡iácias a un caci q.ue ...

- ALFONSO EYRE .

086L / 11H8V' Lt·LL / LO_L "N .

· · · · ' · ·' ·· · · ¡ ·' ·¡¡ e vaisr: decatando d~ ·qüen é éi1dáquén · sen gran trab; llo. · . Hai agora un ano es~abase na percura cj,un cqm,bzo; dun Ja mi _ ora : .· - , · . ·· d- · .. · , .· · b d ;:. - ·t Co' mp•·e ter·

-· " ' . I ll . . '"d . ' l 'd . . e A~nda e·· ce o para. facer xu.icms .so or os ¡._eJ os.. - , . 1

para todos ou tas·eque todos_ os conce os espa,repc.z. os po a a minzs- · · . ·· . . -· · ~j .-.· . · d ¡ · • •, . " ll .' e itos -si'tios . traáón española dentro da nosa nación. ~Era _un ·in-ten:t'o de tro'cti.r: o at:~tfgº· .. ~ . .. n · .ª~ -~ c:J5P.o.zsa'·· as _fie· .tic~zon~,_~, ~~r¡lte -~ qpue .bn m~ 'de· ez

0. s

· - } , · · , · · . - · · · de Gdlicia ' zm aire anvva o e· .resco esta pu anu-o · or arr.er . v · paso· de botar Jora aos caciques é vo-tar nas -urn.p,s aos mazs p·res'ttnn- ·._ · _ . · •· · · · ·. -. . d ·" . - . ,. · 1 • .. • • ' ·

. bel n;en te honrados. .. . . .· " . - . . . v_elJos .truco~ do pas~ ?-. . : , - , .. . . , . b · ¡¡ ·. En tres ,semanas tmos· ter nas nasas pqxinas a 9pznton, o tra a o

. feit'f,J : ~ ·€ P:r~m_~§.~,Pº.r fa~~r, ;na voz_ de ~ t_Y~s ·afocddes dq Morrazo:.:..._.lteu; ·. Cañgas e· ·Moaña,_ pasaran~ par A · NOSA · TERJ!.A coa testemuna_ e a ..

co'nversa. de, dous 'alcaldes nacionalistas' e un. da -esquerda espanola. , Fh:s-, ~1illo ;. ca n/Js, ~d.herán 4e_cif com;o ·v~.i a. proc.csió.12, alá ~0'1' den-. .' ( '-"- . . ~

Se ' tiverade~ qíie face i" h oxe?idia . un balanée, ¿ufo ·o positivo e ·ulo

' o 11egativo da. vasa x e:tión? · . . . i .

Positivo, · a grande participacion p opular desde o primeiro· .i fltre,

· ·p rogresivo desgaste -das · estrutu-

Hsta tarheh",hotan mari do te xto- . que ti ven de ágarélar. d.ou.s meses ' constitucio.'ñaC da so·b~ran-ia do,- •'·par-a· que me cont~(J ese- l.mhéÚ n-::. ~. N

Parlamento español, ·etG., etc .. ;'.' - ~trevis1a ·, q·ue ,ten 'canti-dade de r.a-' . . para impedir unha forna de pos", ._ paces' .de .preescolar sen rnestr~ e ~ ' tur:a. consecuente do laS;i o d.O :m~" - ~::_-~o/r ~gr~Ve§• prC?llil:emas ·g,e _instala-so pobc . - ·~ .. · · · · , · . · . · ,..- ·..:._ · ci.~í,i s · n. os g r~pos e?col .ar~s .. ·- · ·

ras cadqu ís da loéal idade -- é o ;~ d Qué axudas_ rec.ib'ides dá Adrni- :·=i Qilé pa;t~t·ipaci~n teñen ·os ve-máis · impo(tan.te, .-que o estWdo · nist'racil;n para _teh tar qué os pró~ · dñ()s -deniro do concellq? pplo miudo da situac ión, ·perm í- · blémas de B_ue:u fiquen,r_e,solt~$? tenos ter hoxe 'unha "idea da bon- A ''pÚticipaciÓn popular para-nos · . .' : do comp leta .das solucio-ns . que Ceñ índónos ao caso d.e Bueu, 11a~ ~ . ·é : ti~ - pi.m~o o~sico nunf rn xestióñ debemos . darll~ · aos , ·prind pais mentras · a D.i r~fdón 'G.enernL:" dy ... <· ae.m9crat! c;'a_, :e~ xa_ q~ue logo, a}:':l'f i r · problem9s. • ". · Puertos con·cedfa· 200 ·millóns de·-· -ca(ll~s :para qu~ G. n'b~-o pebo t$-·,. :

. No .. négati~o, o .naso descoñece~-. · ·pesetas _par.a. .o "portb de,-Po-rtono- · ~a-.:·_-Nr- !~' .na poi fti ~,B rfiyniclp_al - .-rriento .·"do ¡:¡parella aC!tninistrati- : yo (San xenxo-), cori alcalde de . f.ó·i, ,.Pr$-9tupac i9~ coñ-star:tte. Es-· .vo 7 1.égal t:oas s2ias r:núltiptes col')'l-. .UCD, ·e 600 mil 16ns "p:ara . Má.r-in·;- tas. canles 'va·n··désde· as aud'ién6as · . pi icacións. Mentras o presuposto · co'n alcalde do 'pso·E ; :a· Bue u .dá- públ itas; 't antb' .. (fo . ak:altle .como· . áflter ior presen t aba ··un' teórico; . balle 10 mi lió ns , despois ' dR re-~ de ·écnús.ions · i'hforma~tivas· , .cfo iéá-" ·

. superávit, · o noso ax un"ta.mento · cau dar mais ao través dos impos-· · · os .colóqoíos nos p l ~nos, pasandb ti fí a sen .arrecadar 1 O ,mil ló.ns d~ · t Q§;:;que cobra no noso porto, ~evc i;.; ~1o l ·~fü ) sambleas ·in.fórmati-vas a

'. pesetas; .sqbre a · ter.ce ira ,parh~ do ·. •1senG:lo .o noso un porto' de condi'?XEl ?re%?o~'o·s r:iiveis . presu po st o , provoca ndo pro ble- · • c íóh s nat ura1s privi lex 1ados e o-a~~~~. A ss·1st~cia aos v1?c1ños vén .sen-

.· m as de tesouraria im port ánteS ... • ~ rente das inst alac io ns po,rtuar.ias ·do moi nurnero'Sa , éÍ miúdo -con Tamén ·estamos reci bin'do enor-. · · ind1spensabe1s.O M1111stér10-pre o-. '"abarrqtes nos plen9s-. mes Sorpresas ílO tocélnte a factu- .. · CÚpase, por Ot.Jtrá banda, .de r.eg'a ~- ~ ,. r

ras da él nte ri.o r corporac ión , qu-e ,. l ar ao , Club de r~~ reo Circulo · ~_- ¿cóm~ sefa Í'aelecéión do~· af~al-van aparecend'o agora e non est s- " Náu ti co unha parcéla da mil.lar • · ·des de bárrios e rnl {a sua impor-

. ban · previ stas. Est a caréncia . de p rala ·qu.y.t eñen os nasos mariñei- tá,ncia? · · .- · . ::: _ · · recursos ten provocado ás veces ros para ser v i'cio c:JGs.seus .har9os ... unha sensación de -irnp otén.c ia Se fafamos 1da ·'Diputación . 21 coµ , Os a!cal·pes de -bárri0 son elex i-d iante das n eces i dade~. ?a é t ámén si gnif icativa . A. r·Úé;J de . dos dem ocraticamentepolós.veci·-.

Rarnón Bares que teñen des.de ·ños do seu · lugar ou bárrio,~ n'a , ,

1 •• , ,,,,, , j aj , ffiQ l,tO,S anos ~in asfaltar dei- . . Fl Ormativa el·ectoral establ'eCeuse

¿ Qihin /fl¡Ó~ , qs atrancos, as dúbi-"' ;;~n9, 1~~ora ·mod a' d~ cisa en'tre · -.:.~ t ii.irr'J.érí.,que 'a · asambh~a · de 'oá rri o -d~_.i,:·; "dqsin,te~és., .-"? ' .' · . .J. " m 01tip'le.s dei;noras, mo i. saf?edo- • poder_á en. ca'lq~er intre clesti W (-

, ... . , res do~c¡l9no que, fai a . .xesi .ión. do · lo e ele'x ir un novo .arcalde de bá-' No i~tentq do ·. Bloq"ue de levar · , -_ ªl9qu~\er(Bue.u . ~ .. ,.. ~: · rricn':an.do non:aprobe. a sua ~ ~s-

. adiante t.mh a x·estión galega~ po- ' ·º üso da 'ry¡a\;:¡ui.náría d_uriha aroi~ tión~ [)ou~ra banda, ·son pezas im-. 'pular, qué encare os pro.blem9s '' trariadade .descar,ada e·,<:;Jl/e usa o . por~ca11tes na medida e.n que ·pola ,de ra i'z e ao tempo darifique en-_ Qiputae:hde UCD ·da zóna de xei- . súa. - representatividade -"' saben

al0an rillado e µ_racticame·1 te rnex.istente, corno ná maiori a dos

axu htamentos. · Va i·se elabourar u n -prnx ecto in t eg ral do munici'­p io. Á .cifra que . vai representar esta · r~de de alc;antarlll ado é o Ptin.ci pal p rob lem a que irn os t er de cara á sua so luc ió n. Asimes­mo, b ;:i tumbrado púo lico t amén é ·dabondo ·insLif icient e. Por óu ­tra banda., _o ed if ício q~e hoxe t~_,.mos como praza de A bastos e Lonx.a, resulta insufici ente, a x e­n ial ldade 'da corporac ión ante ri or estivo en telo feitc (é novo) má is J),equeno .que o vel·IÓ.

tr:é OS que estamos poi a defen~a to, totalmer;rt:e ~aciqu¡i ; 'relegando t.fat]Sm iti r a. problemática .do l lJ --dos intereses das clases populares as pétic~óhs do 11oso axuntamen: gar. O problema pesqueiro, ten que galegas e quen están c;:omprome- · to longo tE¡mp9,· namen'fras aten ~ . ¡; ·-.-medida vos afecta e como ten ta-tidos c:;os intereses· dq ir:nperialis- · ~ ·d~ as·- demandas que l le fan os" · Na-rede ;dt; s.ervz'cí~s sociais, úais- des dai-:lle sai'da? ·m·o, teri saltádo ao prime irn P.la-, ·': sel'.Js ·amigos a titulo particular. · -s'o.n prioriú1.rios e-rk. . Jieu? .

" no a con tradición r:iacional ismo-' , . A uti l izatión · das brigada~~ · de· , :i ,~ · · · · . ;_ • ..:... .

· ~. \3Sp9ñ·o1 isrn;Q.' Se .l?erJ a ~CD de_- , n;~Atement_o .da mesr:na. pi puta- ' rin /~J~?~f}{j¡e ios b_~?icos c9mo o . ~bas-fende ar.reo.. e descarada os mte- ~ Ci·Qn , facer:ido accesos -· part1cu la- , te~Jmento de agua, que rmn e da-·reses i:::aéiq'u ÍS·,_ · amparánoose na res, tra8al [OS en vi as qu~ no:n SOh · bando, canta 'clrn~a r ede de~ dis-q onstitución ·tér1t~· b0ic0.tear de da Diputacion·/ tod0-' co·n', ti ns ·_ tribu:c_iórí x9, fl!Q,i vella e a .sua de-

, conüno a nosa x esti'ón, tamén . ~ · :' ·elector.ais, r,ne_ntra·~ des.atender¡ 1• pur9cióri · deixa rrioito que dese-

- '.Cer'to 'que as ·outras· forzas (PSOE · tGdas as-n'osas soficitudes de c0la'.:. . xar-. Es'tamos en·, tondicións de~ e ·uG) 'cando de· galegl.Ji_zar ' re.al ~ ·boraci_óns ., ' __ · _· ; . .-~ . ., · resoi'l{er dún' xeitó definitivo .este ,.

: ,. mente sé trata ou de discu ti r pro" ., Poder]amos cont;inuar-co"Delega- " wobJema que · p·~es.enta para- nos · postas dt.m contido aAti (111peri.a- do Clle Edur:aciór e G: ienc ia , pofo · unha p,referens i·a ~to1:ál. A red 1de

• • ~ • - -- '! • .' •..• ... • ,, ..

. Bueu vive totalmente do mar e xa qu.Eil logci a crise actual 'da pes­ca, tanto de altura como de baí ­

. xura, deixas~ sentir- gravemente " na nosa. poboación como est án a

·sofrir to.dos os portos gal egos. Por 0utra :banda, o nos0 porto ven

' segl'.lindo ·un proceso· de decadén­cia, .for~ado por intereses capi.ta -

no clos . médicos destinados a. Bueu, aparte de ser insuficientes con gran cantidade de cart il las cada . un deles. Asimesmo, segue sen ser atendida a nosa velta rei ­vindicac ión dunha ·c1 ínica de ·guardia para urxencias. A nivel comarcal, o Hospital para o Mo­rrazo . é un ha necesidade apre­m iant'e, como o é, noútro nivel unha casa da cultura, unhas insta- . la.cións polideportivas, etc. etc .

A Manc omunidade do Morrazo, ¿qué tedes feit_o vós para conse­guir axiña os seus benefi'cios?

Polo de agora, o BN-PG elaborou - un p ro xecto de estatutos que se .

pasou 'nos pl enos m u nicipais 'de Bueu, Cangas e Moaña , merecen­do a sua parobaci'ón. Neses ple- • nos teñense nomeadas unh as co·

'misións que van redactar unha proposta definiti va de estatutos. Porén, a oposi ción de t:J CD en Bueu. ·e Cangas é un agoi ro dos.

' · problemas que ·van xurdir µara levar adiante este proxecto con tantas posibilidades : como é a Mancomunidade do Morraz0: le­ñamos . en conta que agora pred­sanse os 2/3 en cada axuntamen­fo p'.ar.a ~oristituir a Mancomuni­cfa·de. ·

1 ista's beri concretos que sacaron -bqn proveito co@ operación. Pare-11.o ·con ·isto est ivo a· potenciación dos por-tps de·Marín e Po.r.tonovo, mentra·s o· de · Suéu mant íñase nun ·cornpleto abandono ·1 e po-

- ñ Íanse obstáculos ·para desplazar Se as· eleccions [oran hoxe, · barcos e compradpres .para · os-. üambearia o seu resultado do

outros portas. Asolucióh do pro- , , de hai im ano7 . . je; ' ~~blema.. pesqueirn somentes te,n "'· ~ . cabida dentrn duri Goberno g9le- - A pesares' de ser esta a 'pior:~tapa (;) . go soberano que P'Ondo én ·mar-· do noso ·mandáto e na que me-~ cha .unh0' reforma pesqueirn de .'nbs podia lucir a nosa xestión, ª

- ~ paso a . unna explotaGiÓn axeita- - S~.t-uación ten variado cia'ramente ~ da c;lo no.s.p· 1 itoral. POio qt,.Jeres - ao noso favor ~ a ~osa introdu~ión l> ' .pecta ªº "n.oso porto estamos de- social fen dado ur:i pasó cons1de-

cidi'dqs 'a' loi t ar por que seá dota- rábel'. ~ evo·lúción do. naciona l is-. do das instalacións neq?s$rias:p·a- · mo pop\..1lar.no naso país, .a c.oe-

ra cumpl i 'r co papel qlJe• tivo 'sem- 'r:éncia e · ma·duréz acadadas coi do pre de gran porto ,da ·ria de Pon- , .... qu~ teñeh dado t _esultados.-frente tévedra, ' ' . . \" . ,ás. enormes dificuldades dun po­

·:A s~nidade'dentro,, do c·oncello . ..-: ,

R·esp eq o · d_a asisténci~ médica · virnós sofriridü t.i n cáfrrsio conti- .

bo co'lon'izado, un ·pobo que.pre-' císa da sua 1 i beración nacion.al 8

. S\;,)ci.al. · - " · ·

I

.. A

qu .ku _qu m• no po ob ·¡)~ cla lír í..ll4 XÍ4

.Al

' . ~. ne i l ír

ne os o

. ' li t tri tu

go 8 ' irr ric tic ce XE

m Vi l as

ce dé ra bE ce ·ce

.ca a~

fa cí F1 re

.(i sé iri ti a: d

:1

e

1 '

/

J

.ANOSATIBBA· 9

! .. . . ~ . . ,. . us termos lle L 1 11~u1 . i' d' J'.\P.licaqa, L·ingulstica A¡ 11 -·

q~ i eé, Aílgewndte t . rac~1wissenstha.f( ·Toegep~ste .-·9a1-· .ku rlde, etc., fÓrmatjo,s _sobre. o '!'~delo i~g~és · Appli ed _ L.in ­,qu istics vans~ . ~spallando tJ~sde fat máis -~e -~uas décadas n.o ... mundo cient1f1co pa_ra des1,gnar· unfia c1encia no~~ e a~to­noma. O seu contido semántico· Joise prec.isando pouco a pouco a medida que se ia. fix~ndo con !f1áis -pr~~isión ~:>. obxeto do seu estu~<?. : ·Nun c~me1i;i.zo -d~s.igan~ba ·to~.o tipo · 1

(:¡~ aplicación de ci~ncia Íingu íst,lca :é;) ' ':alga':: .. aprenéliiaxe, e.la língoa materna au ·dunha língoa ·estraxeira;· ensino des'aS­língoas, certos fenómenos relaciQnados co bilinguismo, pro- · úlemas relativos á patoloxfa d9 linguaxe, certos tipos de (e­xieograffo, crítiéa literá~ia, ~te. Néste 'sensó a li.nguJ~fl'CEa >-, Aplicada, ( L.A.), era unha filla d_a Lingu ística Xeral. · ·. · '

Máis axiña ia entrar en colisión co.n outras. eiéncias novas que ian ap~recendo .• Asi· no tocante á adquisición da 1 íngua materna ou p~ltoxo l ía do 1 inguaxe, a L.A. entraba no eido da psicolingu(st ica, nova c;iéncia tamén que estudo

· 05 fenómenos lingui'.sticos baixo a ollada da socio loxía. o mesma lle pasaba con reJación á pedag0>da e á critica .literária,. Oeste xelto foi comprendendo que tiña que res­tri xir o obxetto do seu estudo para, poder asquirir un esta­tuto cient lfico.

Restrinxir o seu obxecto impl iéa concentrarse en al ­go concreto". defini~o e directo, neste caso a aprendizaxe

. e o ensino dunha 1.íngoa, rnáis a restrinción do obxecto non implica unha ·restrición dos coñocimentos teóricos necesa ríos · para o o estudo dese ouxecto : coñocimentos li n ur -1

ticos das duas llnguas __.'.. a materna e a estranxeir tJ - ,

· va .entre -dous~riñcípio_s opostos a e.orna Bresson di,·o·ensi ­nó d'.Li nha 1 íngoa .amQs9 unh9 paradoxa que ~onsiste a en­xend rar· a·creatividáde .por . r:nédÍo de métodos qu'e se basañ pri'ncipalmente na repetición . .

As tendéncias níáis rete~otes, inspiradas na sicoloxía e na [Tletoélo lo x i'~ pregn:iáric-a;s R<:JF .unha banda e np socio ­

-·1 i·rígu ístiéa ·po l·a putr.a, pi_ ri xer'l'~~:·cara métodos de ensi'no que .. «co_mb1nen a c·re~tivid:ld~:f1e ' a repetióión o que reprf!semtaría

un'ha so lució rfá -paradóxa fo'rm_l::llada por Bresson. O printí-- ' pio ~_etÓdolóx i co su xacente consiste en ollar a ciéncia co-

.. r'mci Úr:i proceso e non como un sistema e os-seus resultad0s . ' como ·-adequisición provisiohais e. ·non definitiva. Máis con ­

. cretamente rntroduce de -novó a noción de ciclo o que na· l.A. representa uo_retor_no ao f.Jétodo Directo (·Gouin facla ell)prego sistemático do. ciclo) A noción de ciclo é ambigua aquí entre unidaqes temáticas e estrutura gramatical e im­plica en ambos ·os casos de r.eiteraci·fü( dun element o en con­textos diferentes. r • • ..,.. • . l

Nestes -métod~s de·ensinó rehabii:ítafise tamén folko­ricos (conto.s, c_anügas, qitos .. :.) e literários ( ce'rtas pesias, fábulas, narracións cortas) que presentan unha éstrutura c ' -clica e que a moda dos der1rade(ros anos condenan .

r - ~

• ll " TEORIA E ~PRAXE

'" P. C::or der no manu~f lntrociució.n á finguísti_ca Apli·

coñecimento psicolingui'sticos do proceso da aprendi1 , - CARBALLA

caola distiñgue dous niv.eis principais, ci nivel pa teorla pura e o nivei' práctico . No nivel · da· teoría distingue a parte pre­teórica ou· implicacioos dos outras teoría·s como t:1 linguis­t ica, a sicolingl1Ística e a sociolirigu{st ica e a parte teóri-ca o · modelo abstrato que serve de guia á confocion dos dife­rentes métodos e qÚe consta· da selección do 'contido e da or.ganización do· c0íl t ido. A p~rte práctica ou presentación cqnsta d;:i ttadu·ciórf 'do -modelo -elaborndo en rriaterial con- · crét o e a presentación en clase dese material -ao alumno.

xe,coñecimentos socio! ingu fsticos das duas 1 lngoas, coñecí - . · , . . . . mento pedagóxico do ensino, etc . Oeste xeito a L.A. con- ~nsmo progr~n:iado dos me~odos aud10-~1sua1s que cnns1~-virtese nuha ciéncias interdisciplin-ária ao mesmo título que . tian en exercictos estr~cturats ( ~atten drills) ., LanzCJd os po­as suas irmáns, a psicolinguística e a sociolinguística. los m~s~os estrut~ ral rst~: amer1cano:os. Q;:.~ oa ~u~ . a,x ~da e

Os seus progresos e contradicións tamén van parellos benedicio.n, 0 alumno tina que rep~t1r. e$ es exerc 1c1os, a cos progresos e contradicións das outras ciéncias aparenta- m~nudo lllados de_ ,context,o comumcat1vo '... como un papa-das. Os movementos filosóficos como o empirsmo e gaio · astra ª.tac;r~e a ¡¡ova 1 in,gº.ª· " ., racionalismo tamén se reflexan na L.A. baixo a forma de · . _O principio meto?oloxico su xac~_nte . cons1st1a na · behaviourismo e cognotivismo ségundo se faga fincapé na crencia segundo ª cal a l i ngoa .non era m~1s. que u~ cc:nx~,n -

. to de costumes e a sua aprend1zaxe cons1st1a na as1milac1orr

A .LA E O E!\j$1NO DO GALEGO_

costume ou na ·costume o_u ~a creactividade linguística.

PRORIDADE.A LltJGUA FALADA

En reacción cóntra os métodos tradicionais dirixidos _cara o ensino da 1 íngua escrita,cara fins do século dezanove aparecen novos métodos cuio obxecto directo é a 1 íngua talada e nos que a conversa en clase se remplaza os exer­cícios da traducción e as regras gramaticais. · Gouin en Fráncia e Berlitz en Alemánia foron os principais promotS­res destes métodos chamados Directos.

PRIORIDADE A REPETICION

Máis este moverríento que tiña moito de Nc.tural (in fluenciado sicolóxicamente poi!)' gestaltismp e f ilo sóficamente polo· romanticismo alemán conéE3'dia moita impotáncia á esponteneidade creativa a través dunhc repe­tición i~tensa), por influéncias do behaviourismo (Skinner), axiña foi ernpuxado a extremos puramente mecán-icos sen d,eixar lugar á creatividade linguística . Eran os tempos clo

don augusto

destas costumés.. · Centos de métodos deste tipo invadiron o mercado e

·o mundo do erísino ran¡e unh.a longa década, tempo dabci'n ­do para decatarense do seu influxo negativo pois lonxe de­axudaren, estes métodos qloqueaban a capacidade de-talar a nova 1 íngoa.

PRIORIDADE ACREATIVIDADE

A import.áncia ·desta nova ciéncia para Gal ícia neste i'ntre en. que nos- compren métodos cientifícos para o ensi­no do galega 'a todos os niveis brinca aos' olios, máis os organ i smo~s de ensino .estatais fican tamén aquí cópleta­mente·. arreciados das necesidades de. pobo ga'legn . Unha ciéncia que conta h_oxe con Oepqrtamento e subdeparta- " mento proRios en caseque todas as· universidades europeas tanto do este Goma do oeste e cuio finé a formación peda­gxica·dos futu r,oS' R'í!Jfesores de"l~lnguas e a confecffm c:fe'mé­todos .coerentss 'de ensino dunh;;i 1 (ngua dada; unhp cién cia

A reacción contre estes .métodos chamados moitos - con centos de revistas espalladas en todo o mundo, con C anos revolucionarios non podía tardar e ia sitoarse no ex- Cong~esos evf\sociaéións 1 nternacionais. (A.1 . L .A) e nacio­tremo aposto. Baixo a influéncia da nova psicol.ingu lst ica e- nai; un ha cié'n.cia con organ ismos de ensino moi altos poi a de movemento xenerativi sta que se reclama en parte da filo- sua gran incidéncia d'e cara a· formación dos novas rñestres · sof ía racionalista, os novas métodos [cognetivismo) resta- e á eficácia dos métodos 'empregacfos; unha ciéncia qué tan blecen a creactividade ás expensas da repetición. Os seus ._perto esÚ do pobo e ·con tan.tas implicacións positivas para comenzos datan dos tempos da famosa demolición da ted- ós'f i líos do pobo br ila ·tanto hoxe en d ia én · Gal lcia· • - na da de Skinn polo mesmo Chomski, o gran promotor da Universidade atJtónoma de Barcel'of'la introducius~ ao nivel .. teoría xenerativa'. Máis a crítica de Chomski, lonxe de cons- do .Oepartar:nento de Pedagoxia - - como o sol un dia de ne-' truir unha demostración das suas hipótes_is de- mecan!smo _boa pecha. · innato de adequisición -do linguaxe, o que fai é aniosar­c:is li 1 l itac ións da teoría de Sk inner. M~ís~L1Punha altern ti -

_. .. 11ª'""~1·1~+ ' ; '

X AOUIN MAR-IN

A 1.'GGS:IA LUGUESA~~

. · No~ pf'imefir~~ ano_s da di~ada do_s .70, '!.costa lu~e~a ia ser o eixo 'dunh~ . · . md'l!-strialtzacton irracional que_ traeria consigo u.n. cab'into·en toda a sua estrutura.

ba in:zplantación de Alumina-Alumínio e$comenzouse a primeira fase dun proceso · . que Íq ter a sua cónti71uación coa futura· c{!ntral nuclear de Regorjela . . que se tenta constrúir en cQntrµ da vontade popular. Asi e. todo, o ecosistema·

a voltas c9n ·novas promesas. Nes­te caso, a construción, dun tre·n

. de laminado que polo de agora · non é mais qwe precisamente iso: unha p'romesa .

·· o PARO, NOVOS XEITOS DEYmA ...

da costq. veriase modificado sustanCialmente. A ,vida de-pobos e vilas tamén ia sufrir as Sécuelas desta_ industrialización. O progreso, diriamos'nós falos progreso~ ·

do.qui! tantos· alardes se facian a través ·das institucións oficiais, respaldadas en moitas ocasións polos grupos políticos., maioritariamente. os parlamentarios, · que aínda que amosaban unha postura dqbondo' ambígµa n/m por. iso.

a deixarian de. rexeitar, a excepción BN-PG e P.oúcos mais, e co consentimento - pr~vio do gob~rno ttsp.añol non seria tal, péro si ia supor .

Namentras, o paro segue a medrar na zona e o descontento vaise xeneral izando. Os pobos da -

._ - .zona decantaron~e de como os·

- . a desf eita da costa lucense. · -• • • • ? •

_Marcha sobe;~ Lugo convocada convénio de Alúmina no 78.

poló '

.ALUMl-NA: INDUSTRIA DE ENCLAVE

A história de Alumiria-:Alu­minio data de princ ípios dos anos 70. Por aquel entón, en Vitagar-1

- c ia de Arousa rexeitase a sua im-plantación. Nembargantes, os

· monopolios 1an topar axiña outro punto de enclave':· Viveiro, ao ~r~e. de 'Lugo. E ~~i, a pri~ejra 'bt1c1a da constru.c1on da empre­

sa apareéeu no xornal "El ·Progre= so" de Lugo. ·Alumina-Aluminio empeza a exprop_iar os terreo§. a ~través dunha rede caciquil que imperaba na zona. Namentras que .fenosa utilizara para os seus fins a policia, lembrémonos das · En­cro.bas, a Alumina 'ia facer oso doutros xeitos, ' en -cert'a maneira

· _(lláis sutis, de · convencemento: promesas de postas de traballo:

_ milloras estruturais, progresó e máis. progreso. ,. . - -

Diante desta situación, a A·grupación. Cultural ···sementei­ra" comenza unha extensa labóu­ra ae información. P,ola sua· ban- · da;, a empresa adicabase a espp-11 ar a· falacia ·-de que .,,-Alumina-aluminio contamina men-os que un corraLdE? vacas,"..... . .

As diversas fases tia constru­ción da- Alumina ian acoller un volumen. ,de trabal.ladores- que se cifraba enfre os 1.600 e os 1.800. _

Nas pr imeiras solicitudes de postos de t'raballo · e_six.iase como · dado fundamental a constata-

, ción dunha peh oaa qu'e a empre­sche poidera a iri x ir~pára recabar· inform9o(ór:1_ Un sistema. de em­prego cuxas características son. · c_omuns a todas' as de. ámbito es~ tatql. - Mesmo a empresa salientaba ·que u~ 80 por cento .da man 'de obra qu&-se ía empre.gar seria ga­lega e que dese '80 gor~ ·cento ou

· 75 por cento ícaballadores da zó­na de V.iveiro. P\ '(ealidadé foi ou- . tra. ~sé ben na primeita fase, a fa­se de corrstru8ión, a man de obra que se empregou foi fun

1

damen-. talmente galega non acpnteceria

¡ .

o mesmo rio montaxe. Trabal ~a ­·dores doutras -i onas e sobre todo de fara da nacion íanse' facér cos postas· de traballo, fundamental-

. mente os traballos máis cualificp­dos. Oeste xeito, en Viveiro a to­rre ·dun ·edif Ício acondicionouse para traballadbres de Alumina con pastos cualificados.

· ~ Doutra banaa·, o desfase vi- -ria dado polo volumen de traba­llaaores e· a ·rnversiÓn prevista pa-ra a constru.ción e posta en mar-. cha da empresa. 76.000 millóns· _de ~pesetas ....

AS PRIMEIHAS CONSECUENCIAS

. . ·É non ¡:fasaria ·moito, tempo· · ,'ast~a que as ·primeirás consecuén­

cias da Alumina se empezaran a nota·r. Asi, a .fins do ano· 79 ·un .escape de fluor pon .en .entredíto ·a fiabilidade das instala6iórl. Mo­·rren . animais e mesmo algunhas .Petsoas vense seriamente afecta- · das.,polo. escape de fluóí. A'con­tam i-nación era da bon do grave _$e ternos en conta que somentes es~ tá a funcionar o 2'5 por ce'n ·do total da planta.

' Nembarg3ntes., r:ias pre,visións da empresa .non se tiñan en .con- . ta '--ningun tip'o de medidas anti­eontami'na~tes .. · . , . . . ,

A · act1tude q.U€ amosaron tanto o 'Gp,bern0-

1

español com.O o Gobernador Civjl dei-xában entre­ver as 'claras unha certa permisi ­vidade. O G'obern.ador Civi'I eri-. xiuse n~r.i dos•máxírnos defel')'sO­res - de ' :Al·umina ao tempo que

. tentaba de restar! le importáncia ···,Por fódos· os médios.ao foito e as

·cqnsecuéncias da ·contary¡i nación. Oeste xeito, a Alumina. utiliz-Ow er;¡ repetkias .ocasións .o despach·o , do Gobernador Civil para celebrar

' -as suas. rodas dé prensa para tra­tar - o tema. E mesmo o alcaide de Xove. optaba poi a vla de ach·e­gamento a empresa tentando de solventar a grave, situaci.ón. Na·.

· meritras, a Delegación de Agric~~ 'tura envia .u.n iforme sobre o alto

índi·~e de contaminación ex i?ten­te na z9na e-a. sua pel ígrosl dade.

E' de sal ientar que por aquel entón, e a pes~res de. que xa ,ha­bia un erro de motores, t iñase qu~ rematar un pedido xaponés que · estaba solicitado anterior­mente.

~.,

Malia todo isto. os vec'iños empézarise a movili zac de cara áo arte! lammtó .dunha solución . Nun prio_cípio, a AN-PG levaria adian­te a movilización e a loita en con­tra dos presupostos parangona-

. dos por Alumina-Aluminio. As reivindicatións dos veciños iahse

·. canalizar . a través da Comisión · Mixta que se formou, na que se

integraron amais da .mai'or ia das Asociacións de. Veciños da zona, · a maioria tamén dos grupos po-i íticos. Aos poucos dias lévase a cabo Uf!_M manifestación. A esi-

, xéncia era . unha: _parar a -produ­ción . · Claro .está, a' ernprea ende­xarnais tivo en -canta dita reivin­dicación. E o alcalde de X-ove.ne­gocia ca.a empresa a espaldas do pobo e serve corno -peón . do Go- / berno Cfvjl para non enfrentarse dire~tamenté coa Comisión Mix­ta .

De certo,_ as · consecuéncias da contaminación non se poden ,chegar. nen xjquera a albiscar na su9 total idade. Asimesmo, a exis­téncia de lodqs roxos trai consi­go graves erpercusións no que ao -chan e 'sobre ·todó ao mar respec­ta. Oeste xeito, o -sector pesquéi ­ro fica .completamente desman­telado.

Pola cor:1tra . a empresa segue

. ·seus xeitos de vida, as suas cos- · tumbres ianse modificando ao :través do tempo, mentras que a infraestmtura da zona non se al ­teraba e nen moitó menos m illo­. raba nos seus aspectos básicos. Alumirna-Alumiriio ·non ,,se preo­cupou 1de axe itar a infraestrut ura. O ferroca~ril ; o F.A.V .~ .. segue a ser o mesmo que · se tendera nos anos 20. Outros. serv ici os tan ur­xentes 'comQ-a construciórí dun Hospi tal segue a ser somentes Linha neccsiclade. Estás a fa lar de que a UCÓ está agora dabon­do interesada en facel o por. mé­dio da Mancomunidade de Mu ni- · cip i-os . Nernbargantes, o volumen d~. coti zacióñs a· Seguri dade So-cial é moi elevado.... . .

o -gobernd, as instituclóns e mesmo a prensa oficial non va lo­raba o alcance das consecuénci as. Ou izais porque segundo d ixo un corresponsal "meternos coa Alu­mina ser ia met ernos en cam isa de once varas" .. .. .. .

·TENTAN DE POÑER A . NUCLEAR

T amén e po los mesmos años anúnciase a construc ión dunha

· central nucle'ar en Regodela . De­ciase que era unha gran fábr ica

-para producir enerxia. Chegados ao ano 73. outrn Agrupación Cultural, neste caso "Valle ln ­clán" de Lugo, ·levou a cabo a primeira tabqa redonda sobre o tema,, anque participaron Bei ­·ras, o actual alcalde de Xove e

· o i nxen ieró xefe da central de Azorita . CtJriosamente o hoxe

'"'alcalde de Xove amasaba unha postura de rexei t amento. Da sua h ;1 l f, r 1A 1 Sd i'c- L. Li i. ar ao

mesmos ' métodos dos que a t . , 11 e-.riormente a A lu rn ina _se valera· postas de traballo e prom · : d h ' f esa un. a in ·raestrutura. Poreéi

. pobo manifestábase·en cont r~·d0 1 A . . a

nuc ear . co r.isecuenc1a mul· . · tas por valor de 200.000 Peset N t "S . . as,

amen ras, ementeira" segue artelland? . ta.boas redondas nas que. part1c1pan econom istas 7 eco-lox 1stas .. ... - . ·

E. _así _a,conteceu as primei ras movil1 zac1ons e man ifestación en contra da ubicación _da At!€lear l ~vadas ad iantc polo AN -PG · '

. Ne1nbargantes, o dipl.itado Diaz Fuentes asegura qlle "no pla n enerxF>ti r:o Jo Goberno non aparece nada da construción dunha centra l muclear" -

Pbla ·contra, a Dire~~iÓnGe. nera l de Ob ras Hid raulicas con­cede a Asociac ión - centra\ Nuclear de Regodela o apro\Jei· tamento dun caudal de 100 Ji· tras por segu ndo no rio Gui llan e do rio A R igueira.

A teima co ntinuaba .-Segundo un estudo da Conselleria de Or­denación do Território, a pesares do c;let.eri oro e ria ciestrución da ecor:iomia tradicional que tanto a nuclear como Alum ina -Alumi· n io van provocar, "é f)erciso que este desenrolo se integre no sis· tem.a económico qÜe se vai crear". Ao tempo que "a espe-· c ial probl emática da zona norde de Lug9 e a sua incorporación ao S'istéma ind ustrial terciário fai necesaria a elaboracióR dur¡ pro· grama territor ial integral que evi· te a apari c ión de realizacións a· nárqtJ ica·s que conduzcan a si· t uacións cuxa recuparación sig· n ifique un el evado coste social" Oest e xeito , ''determinadas , in· dústrias, po lo · funcionamento int égrandose perfectamente na léxica dos sitemas". E así, ta· mén segundo este estudo, e pre­ciso e necesário que a industriali­zación non estre en conflito e.o ecosistema das- r ías .

GALICIA, RESERVA DOS MONOPOLIOS

A inef i áciél cJ 11nha central - nuclear en G¿¡1 lc ia radica n~ fei- ,

1 , '\

No· mes1 sta inglé aun 1(

radiacti.1 , nun n trOS, p( perso as ros de 1 ón e.e

s. SitU3( ps en ce nos va1~ · uclear . i outra 1

térrr t ral nuc io anbi1 do cal

na tem litoral

eu efec s· sustá1 gua ce

r para trica n alonxa1

cores de ~ a de ~

· o fur e o em~ n respo onómicé a da emp

Out ro e, tomé tida o rrisburg .n contir ais non ntes na

i ta, sen ·a Gall1 ta do n e mar1

cións x ra a Al e;

A 1~ lur perigo <

ese a n bo ·da ar .come sfán ca1

habit; stancialr ns mo1 nha in< 1, que ~ reses e r des ..

que ante­.se Valer.a:

~ Promesa Poreén. 0

1_ contra· da :ia , multas º· Pesetas. ira'' segue !ondas nas n istas,. e~o-

; Priméiras ~stació n en 1a R-l:K:lear N-PC. ' '

el ip1 1tado 3 r¡ue "no )berno non '.~ nstrución

..... ...._ _

·ección Ge­ulicas con-1 - central o aprovei­dé 100 .li-0 Guil lan e

a.- Segundo eria de Or­), a pesares

'A DOS s

oi4es--es ar ofen­osa voil-

· exportamos un 70 por e que . d' '

nerxia e que nesta me 1-e e · ·-nosa terra estáse.a c

1

_onvert1r

Va dos monopo 1os es-ta-ser . . . .

O· mesmo senso, un espe­·a inglés afirmaba que t,mha dun 1 o por cen· de prod u­

rad iactivos gaseosos P rovo-. nun rádio de 30 ou 4? ~ 1 - .

e~ros, poboados por 1 mll l o ~1 ersoas e en 2~ anos,m 1 P 5 de tiroides, cincuenta de (O 1 ' gn 8 .cincoce.ntos de euce-s Situación que se agrava se ~s en ca nta que no plazo de nos _vaise desmantelar a cen-uclear. . . outra banda, a contamina-

térmica provocada pola tral nuclear, ao verter ao m · io anbiente máis de 65 por do calor que produce trai

sigo a mo ~te de moitos pei-e mariscos, e outros dese­

ibrios na zona como conse­cia da elevación de 1 5 gra­na temperatura da agua do litoral nunha ampla área.

eu efecto tóxico agudízase s sustáncias que ar9stra es­gua como son os antioxi­es o cloro, amais doutros utas tóxicos para a vida do

A pesares das previsións de cióh de novos postes de allo na zona, as necesidades que dan cu bertas con 1 50 -

os que poderia .h.aber en Xo­Así, falar de novos pastos de allo non deixa de ser outro

ento de confusionismo. Dou­banda, os recursos· financiei­a empregar, cen mil millóns R~s~tas, non se van utilizar

'fJ este uso, dal que o feíto de utilizados nesta centrat nu­r é doblemente grave xa que crean postas de traballo en

andáncia nen provocan u.nha ustria derivada. Asemesmo, o to de crear unha central nuc­r para produción -Oe enerxia trica nun lugar como Xove, alonxado dos centros consu· · ores de enerxia eléctrica, non a de ser outra falácia. Ou i­

is o fundamental radique en e o emplazamento da nuclear n_ responde, xa lego, a razóns @nómicas, senón a convenién­a da empresa.

Outro aspecto a sa l ientar é e" tomando cono punto de rt1da o accidente nuclear de rrisburg, o pobo gal ego vese . n_~onti n uo perigo, perigo que ais non estaria local izado so- ·

. ntes na área xeográf ica i nrne-1 ta, senón qu·e abrangueria a ·a Ga l íc ia provocando a des-Ita do rnéd io ambiente terres­

~. mar ltimo , cáncros, malfor­cions xenét icas hered itárias e ra ª _mesma_ marte.das persoas. A 1;1 · · . um ina segue a'funcionar

perigo da centra l nut lear sé­ese a man.ter e namen tras o bo .· da costa 1 uguesa "S~gu e a ar .como as suas .ca rrete·iras se sfán cada d la má is, . como. o

h-ab itat sócia'I se mod ifi ca stancialmente pola imposición ns n:omopólios, salvargard a

ltlnha industrialización irracio-1 ',

' que van contra dos seus ih -reses e mesmo das suas· net esi­des._ · " .·

. ·' .. ·.

'· ·-· . . . - ~- ·' ~ .

- ~ -~ - ~ ~ · :~ .. -. '·. · : ·' ..

~ --- - . .... ·. . ~

I

i r

~· ·_.

No ma r~a l do 77. tiña lugar a pr.irrieira marcha ·sobre Xove, convocada p'olo galegos cor:itest aban a Nuc lear, a colonización, os intereses monopólicos. · ·

• 1 • - •

Xesús Cambre Mariño _ -J<:,, ~ . ·.~1 i'_,f··. ':: _:,'~ .. • <.. :·: :.:~ ... (_ ,';,. t-,.i..:.:- . ' l

~ - . ~: '-.~ ~· ~- . ~ \: 1 ... ~ . : . ~ -'t • <.

Cinco anos despois da morte de ~Fra·nco e con . _.,_\l·~·-~t;,·~;i ~'{ ;~~~;~iVr:f1Udad:~,~ ~s~IB· !_~~ _ Cí~,~~<: '.·ás~~qptr::l:J.~ i?;dés~ ,4;:~%~~o~as ano e médio de°reximen constituci~f!l- ~s-": p~s1as , poid~1.1n'?$!~f: · · · · · non poder·an en ningun caso adop·a:tar medfdas tr ibÜtá'ri ·

-·• ~erm0 p0o .pdroªcbeosno~ºauRt,0~rna0~bmo_1tca0r upnrohfa1_ 1o1-.

1a. ldla0'dap'~r0:e1f0. 1~Px0'lvsatf;~ra·~cn,~q-tu:~1·-s~ ~ JL~:-~J; ~obre os .b_ens situadg~_ for~ _d o se~_}err itór.ip ou que sup~~ ~u n?''. o?,sta_cu lo par~··§l :~:-~· 1 br_~ 1 c 1,r,G;~,,i~~1.9,n de .· í!l~r";cp:,tcs i'a~ e. ser-

. mo-e as-saasl, imp~antáci6r;~,)Jára Galícia. r ' VICIOS . Despo1s deJotlo·isto 6 apartatl o 2 cfoartf'eu l.o t5'.8 · Un dos problemas f_µndamentais ces q4e se e~fren- . 9fi rma cor:i paternalismo cent ralista que "co fin de correx i

tou ··o , reformismo..:· postfrailquistá foi .a ... reorgafíi~a·ciórf ; ... . . . .. ~k,,.desequil ibrios interterriforiales e facer efectivo 0 princi'pi~ .políti.co':'adminis~rati~a" do :~Estadó españ'.ol .,. arteHan~ó as . ·, .. ~<.· ~ e)!. AfJ : de sol ida_r idade constitu i_ranse -~n Fo~do de Compensación autonomíasda·s nac'io'nafüfades ·e r.eX.ioi:ls .. :Nemberg·antes;os ·· '\ Tf~lr~ -\-·'"' c~,n . d;es.t.1ro. a .~ast_os ciernve:s~p n, ,~!;J ' '?s . rec.~rsps. ~~r.án dis-homes',"•que integrában a · coalición·"·cei;rtro·dereitistª Ro . ..i ~ . .. ··~ .y 1?~1 ~os _ po l aB :. C?rt:~:? .. . _Xenera ~ s~ ent~~ _as . C.omunid,gcJe~ .

·poder achegáronse a un téma ~e tanta t.rascendencia para·: os nAGA EC ·:. -. . ,.:..- Au~2~oma.s _e. ~r9v inci~1~_'. no ~eu ca~q _ ,: q qLJe, ten9o ~~r,i pobos afectados i:on enfoqúes -restritiyós,-:prexuJciados · é. f'AVOlt OE _ · ~ · co_nta a · re~l1~a9~ _econom1ca e a per~1~tenc1a dos desequi .li ~ ca1'entes ·de imanixa-ción creadorá. -lstó'i·co·tenipo tenderí~ a A MA .. _ · . bn os espac1a1s_ existentes no con xunto do Estado , resulta :uñ

. fomentar a insatisfación e o contusionismo:"-' _ . . · ": · · _ · .~~rs:asmcs .máis dos xectores do c9pa i!a l l?mo españot oi;:i . . '. .. • .. ·"· •. '-, _ _.. ·· :.,,·~~ .. , .-. :: -· - poder . - · _ · · ~ . ·)'·: ..

1 . . . · Ao parecer o$ h.omeS: ?~ _U_F D, eit-¿j'mén o,s ·?9s 'C,~)utro-~ Non cape, c,iúb_iqa de q(,Je as. aLl:i.q_.r.ior-n.í.as do postfra~-part1des que .forrn fub.ªn a·-0p.os1c1on· par. eirnentaria, estabgn q~isrñ'o · non poden ser o rernéd_io a~e i tado para solucionar conscientBs do descontento xeneral izado €,ln todo o 'Estádo' os problemas d·e Gal !t ia. Desde a p~rspectiva nacional !$ta contra o centralismo, enfefmedade endémiqr es·pañola qu·E ·~: as autonomías previstas na Constitución postfranqÜista

1

~ . se tiña" agra~ado baixo o réxime de · F'íanco. Xa q1-rn nos son unha resposta. insuficiente pra á problemática da nosá derradeiros tempos da ditadura, e principak'nente desde nación . O nacionalismo popular rec lama as suas própias -ba-P,resupostos tecnocrá:ficos, fbra collendo forza a'idea de que ses constitucionais que levarían a un verdadeiro autogober-cmnviña "rex_ionaizar" a territorio. do ~s,tado. Os tecnócra- · no e autodeterminación . · tas pensaban que a sua "rexi'onalización " 1·evaría a unha. Cando se fala dosprocesos autonómicos hai que_ ter

·meirarÍde eficiénciencia técnica e: fu1

nciorial, tanto no mpi presente támen os desequil íbrios causados pola marxi-ad~inistrat.ivo como no ámbito do económico. s·e· dúbida nación co lonialista. Neste contesto ternos que lembrarnos ~lgunha, neses· antecedentes atópab,anse as raices ideolóxicas que Gal ícia é un caso especialmente grave dentrq dos dese-do tratamento utedeo da cu-estión das autonomlas. adminjstrativa que metera . no. rr~smo saco, ou no mÓl de~ as q·uil íbri os peninsulares ¡:froduto da dominación centro _¿ap i-11 · Lembrémono~ . que .a Declaración d~ . ~oberno rexións españolas e ás. nacionalid_ades . . Desde e.sta p~rpec- lista pois na nosa nación confluen 9s estragos devastadores que se formou despois das eleccións do 15 de xuño de itiva a mOnobra aas autonomías adequirirían as sblas verda- . dun clonialismo de doble fio. Por unha banda Gal (cia sufreu 191r7 af irmaba que era o seu obxetivo posibilitar "a insti- deiras dirnensións dun descarado fraude histórico. . histo ricamente os efeétos alíeantes da colonización política tucional izaciór:i das rex ión's én réxim.e de autonomía", Se¡Ju ~os do que querí9n, os herdeiro~ dó f;,anq_u1sm~ lingu i?tica e cultural imposta polo centralismo español , en'. axustandose aos segÚintes prindpios: 1, 1) Recoñecimento seguiroh 1a:idiante co seu model~. de auto~om1~;no - rex1o~al. fermedade que comparte cas outras nacións do Estado . Pero constitucional das rexións, determinación · das funcións e· e .amosar:.onse dispostos a conceder rex1 mes pre-autono~1- ademais, Gal ícia .foi sometida a unha colonización do capi-­rnaterias que 'corresponden ás mesmas - E;i fixación das cos" a eito. POF aquilo do prestlxio histórico do catalan1s- talismo español que sumiu na pobreza e no subdesenvol-11ormas básicas que, coa d·ébida flexibilidade constituen o m.o .e en grácia a qu_e éste sempr~)ivo unha forte _compo- vemento a unha terra potencialmente rica e a un pobo récio marco legal para elaboración dos estatutos de autonomía . · ñente burguesa, o _Goberno da U~D antes que nada restable_- e traba llador. 12) O recoñecimento rexional debe quedar posibilitado ·a ceu provisionalmente a Generalitat de .Cat~l~nya e!1 setem - Non se pode descoñecer que como un dos resultados tódas as rexións e, sen perxü(cio do que acorden as Cortes, bre de 1977. -.A conE:esión da _pre-autonom 1a a Catalun a mais dolorodsos ··desa situación colonizada Gal'ícia refrexa a sua institucional i;zación á de desca'nsar tanto no prin- fácil itou o retorno do exilio do vello poi ítico centro-derei- no seu corpe- soc ial duas ..as grandes lacras do colonialismo. cípio de autonomía como no de solidaridade. · tista Josep Tarradellas, _quen presidiría a G_eneralifat · por No cultural ten sufrido o mesmo padecimento alleante e . Vai de seu que esa noíl podía ser a resposta axeitada á acordo ·con Adolfo Suarez.- ·transculturador que Cataluña e Euskadi. E no económico

problemática de nacionalidades come;¡ a nosa. O confusio ~ o pals galega equipárase mais ben a explotación padecida nlsmo centro-dereitista arracaba do feito básico e funda- Ao final izar

0 ano 19TZ UCD -tamén concedeu a por terra_s tan d istintas como Andaluc1a ou C:stremadura . .

mental de que, ao falar de rexións, ·os homes da UCD E-ben ¿qué lle deron a Gal ícia os cinco ano's de post-deliberadamente trataban de ocultar-a ex·isténcic;i dentro do pre-autonomía ª §; Rrüvíncias de Euskadi, cem exclusión d~ franquismo , o autonom is o da UCD, e as X untas de Rosón, Estado. español . de nacionalidades como· Cataluña, Euskadi Navarra, constitúíndpse ·º"Consejo Gener?I Vasco" baixo ~ Ouiroga e compañia? Os emigrantes seguen na emigración e Galííifüi . . Cun· enfoque de. inspiracl()'~"~ecnOcrát.ica : .- 0; presidencia do ~socialista (PSOE) José R.tibíal. Por cabo, .en ( , . )

marzal de 1978 a UCD "fabricou" .tamén a preautonom la senon demigran mais é porque non hai onde ir e o sesem-h¡erdeiros do -franquismo· persistían . n.o mesmo srró multi- para.

0 pa_ís galega formán_,dose _unha "Xunl:a de Gál ícia" prego vai en aumento coa perda de máis de 25.000 pastos

: secular que provocara mqitasyaxédi9s ao longo da. história · é:J.e traballo ná província de Pontevedra somente. Namentras de España- non reéoñoc:en a existéncia de pobos. con per- que seria· presidida polo franquista Anton io Rosón . · o capitalismo español e multinacional segue artellando pro-

. Namentras, a. realidade da · vida poi íÜcó-adm inistrati--ion~lidade e· identidade própias. As desastrosas · conse-. va na~ nacionalidades 'segu la desenvolvén~ose, agásalguns xeitos colonia is para Gali'cia como son as Autopistas, Alú-

cuéncias do cesarismo dos A·1strias e os .seus . validos de - minas e centrais ucleares. _ , t l..Jrno,·desastrE?S repetidos en épbcas posteriores, non acaban · adovios . cosméticos, cama apuntaba apunta.ba na prens9 Por outra banda no eido cultural seguen as manobras

Be ser asimiladas polas clases gobernantes españolas·. · " . m.adrileñ~, "dfi jefes provincia,les del tviovimiento" os. go-· de corte imperialista coma. o fedorento "Decreto bilinguis-. · / · bernadores tiñán pasado a ser " jefes de. la Unión de Centro

· t · E curi.oso que o Gaberno da UCD decl-arnba ~er. Democ.rático". Por exemplo en Gal lcia, xa en plena etapa ta" que non é outra cousa que unha "ferramenta colonialis-cons.cier;ite de . que '.'a polltica ·debe de- axusta·rse á .. rea- ta"- ·

Jidade. histórica, social~ econ©miaca e · cultt.¿raJ ·"· dos po- éonstitúcional·, un gobemadqr ciyil · proced Íp na .mes- ·· Para findar hai que decir que desde a perspectiva na-bos"-~ Mas· cun enfoque terxiversador que desmentía esa~ ina for'ma 9utoritária e éibl,lsiva tan própia da·era de Franco. • cionalista galega as posibilidades que ofr~ce o autonomismo declaración· equiparábase as diferentes' tr ex'iórís españolai,' Coma un feito revelador · da verdadeira situación existente · postfranquista poden cons iderarse sen ningun valor . O pro· · · con caracter i'sticas rnais 0u.'menos acu.S:~l:l1ás~ ás ve·rdadeiras n·as naci~halidades tras o cámbio de réxirnen, o, gobernador ceso ,autonomista aberto polos nedfranquistas da UCD po nacionalidades deca'ritádas ¡:¡9._ lorgo: do pí.oceso histórit o . · civil. de· Ourense -impof-)ía fortes multas · de médio millón deria catalogarse mais ben coma un intento de axeitar e ac De~e ·xeito, ' b ·pse.udo ·rexionálismó ér'npu.~apo por \JCI? e-·dua·s· centas cincuenta m.ir.pesetas a ·dous membros. do tuali¿ar, seguindo os médios e as recomendacións necoca­repr esentaba no "fondo un d'esenfoque mal intencionado do Frente Cultural · d_a AN-PG. ' O de li t o que · r;io~ivaba tan pital istas, a expl otación colonia l exercida h istoricamente problema ' das .nacionalidades .. o-- obxétivo · Erra vana.I izar a .duras sancións era o inter-ito, · posto na · practica pol os sobre Gal ícia polo capitalismo español :

. cuestión nacion·a1 ista por rnécdio c::Ja' · concesión dunhas- ".f'lacionaHstas, ·de galeguizar os nornes das ruas e pral as _ . .autonomías moi restrinxidas e O; cebo da descentralizaciÓh ouren.sás que tiñan denominacións foráneas impostas po ló

· · coloni.al ismo. poi ítico' e cultural. . · / ' · Por, outrá ,banda hai que sinalar ' que as. provisións da

.Constitucfon rela.t ivas as autónom ías que _figwran nos artíct1- .

J((.. ,fi )\(.

úNTiWec.A~ ~ O<AJeAITe..

'Jcis ·143 ao 158, ambos inclusives, non ofrecian grandes perspectiv.as . de\uperación ,destje o punto de vista das nacio­nalidades e rexió,ns. En. primeiro término, ·.as competéncias as.i-g~ada~ a _simples minúcias . Rolo contrario, as competén ~· cias ·reservadas polo Estado en esclusividaqe ao longo dos t trinta e dous apartados do articulo 149 abarcan os aspectos · furidamentais do .ordenamento .ecwnómico, político, social e cu ltural· da sÓdedape. Basta sinalar que o Estado res€rvase a competencia esclusiva nas maté.rrias. relativas a: Naciona-lidade, Raj.acións in.ternacionais, Defensa e For_zas Armadas, A~r'n ir:iistracióri de Xustícia, Le>< islacióo' mercantil, penal e

· penit~r~Cf:i~:f i, Lexis)ación e Laboral,· Lexi~~-ación Civil,Le­x islac¡jó.fi\J.§Obre a propiedad e ·i ntelectuéll e industrial, Ré­xime aduanefro e aracelário, Sistema monetario, e as{ suce­sivamente astra tri nta e d uas materias.

P.ódese concl.uir que moi poucas áreas de actuación·, e de escaslsima importáncia, quedan dispostas para as Comu­nidades. Por firí, o artí\;ulo 145, no seu apartado primei-

. t'o , dispón que "en ningun caso se admitirá a .federación de Comunidades Autónomas". O, artículo · ·157, apárté;ldo2, '. ·cbmª ·unha· top e restrición aos poderes econó.micos da_s na-

,·

¡,

E' ~

·~ s: !'? X !TI C/l ·e "' i (')

~ :::. ,, g,

E.US

o r

~ · toria . . L

indica • . precisa

ción, es liciáis d do frani . ., , E

··que de1

salto, c1 inciden·

POI

Her da, ader tude d2 cuestiór nada fe demosti crácia n poder"

o Egu~a

. maior t ruña e ' capita l mediod veu un l tomaba gos elec tras, os zaban é

.' bárrios A'

zóo da · un ba'\t ·os recar vos poi quen s á polici

· que á SE

tada p arrestad máis té ele

Pof

~:~~ ~ ífuornas b'tá'r'ias : supo-~ e ser-fo 158 orrex ir nci'pi0 isación án dis­¡id,gcJe:t · · Jc;fo·rer,i ¡equi .li ~ Jlta :un ~o! c' BQ

-1·

stfran-1cionar nali~ta 1quista a nosá >i as .ba-1gober-

~ue.. ter marxi-1rarnos s dese­> -capi­adores sufreu )! ítíca, ol, en­). Pero o capi-· ;en vol­) récio

1ltaclos efrexa liismo. ante e ómico decida ira. . e post­=iosón, ¡ración sesem­postos ientras lo pró­s, Alú-

nobras inguis­m ial is-

iva na· mismo O pro· · · :o po 1r e ac ecoca­mente

ti!'

X m en e cn . (') ~ :::. 'ti . o en '

o ANTON OLEA

. Co Parfamente de . Catah.,itiya: -~ pun~o de se CQ!lStituire~, aparece , xa seguro -de todo que o prim~i_ro-"Goberno" da .GenerªHtat autóno­

ma post-franquista vai ser un goberno ·en minoria e mónócolor, for­madó por hpnJeS d~ ConvegéAc_ia i ~ Unió e- algún·s indeper:identes, . e . sen.-apoio pªr.lamentário éstábel · suxeito, xa que logo, a poslbeis cri ­se~, e pende.nte das decisións de dous"grupos ·minoritá.ri0s,' µco e Es­quetra R~publicaná .de Catalunya, que ma.iormente _esta última, te-

. os "Aberri É.guna'' (Dia d~ .P~tria Bas_ca) unitár1os xa pasaron á h!s-· toría . . L>e -certo, a dispersi(m de co-nvocatórias do Abarri Eguna d.este an_o : __ . indica que en Euz_kadi ~aise ·a paso~ _dff xigant~ cara un~ d;etinición máis '.· . .,

, precisa dos diferentes partidos. Nembergantes, de .xeito pare11.o .. a cel~hra- . cíón, este dia éoñecen un dos ma_iores alardes de despregue e represióf! po­liciais dos últimos anos, somente comparábeis aos que producian _nb~ anos do franquismo. · _ · , .. , Esta última característica hab_iaa denunciar despois o rrie~mo PNV,

.. ·que ·déclarou que "~e · dese.~rolou .n~n clima ~e intranquili~ad~ e so~r~- -salto, culi alarde de ocupac1on pohc1al, que, en vez de contribuir a evitar incidentes foi moit~s veces causa del~s"

- ñen ~a.· suá -_ man in · importante. e!ement_o de · presión .'á hóra de éondi~ · cionar o ·seu apoio a Jo.rdi Pujol.: De momento, xa se fala. de que· se­gurameilJe a Pres.idéncia do Parlamentó vaille tocctr a un homa de ERC, con·cretamente o diputad<t·por Lle.ida Victo·r Torres, vell9 miH- .

-tante da ."-Esquerra'r históric~ - · · · · · . ~. . . ...

Da ·sua banda,.o segur} do par- do >.<a .a- posi:clón ·~doptada polo

POLICIA CONTRA H.B.

Herri Batasuna, da sua ban­da, ademáis de denunciar a acti­tude das FO P, deulle a vol ta á cuestión para vir decir que a xor­nada fqra un éxito, ''.xa que se demostrot:J que nen existe demo-· crácia nen existen demócratas no poder" ,

O desenrol o deste Aberri Eguna 80 é xa coñecido. A

. maior tensión produciuse e.n ·1-ruña e Gasteiz. Os incidentes na capita l nafarra comenzaron ao mediodi¡:¡, cando a policia disol­veu unha l')'lanifestación · na que tomaban parte dirixentes e car­gos electos de H. B .. Entramen­tr_as, os enfrentamentos comen­zaban a ábondar nos d iferentes bárrios per iféricos da cidcide.

A "Plaza del Castillo " cora­zqo da cidade, era nac¡usl

1

iritre · un ba"luarte . Qol'icial, con. todos ·os recantos ocupados· por efecti­vos poi iciais. Mal ia isto houbo ~ uen se astreveron a insultar ª policía , que repo.stou cun ata-

. ; ue: á sede c;io PNV, ,s-ita na men­ada Praza, Gle onde. levaron ­arr~stad os a oito p·ersoas, que _ ma is tade quedar ian 8n 1 iberta-

de ·.. . . ·

Polo que 1ie toca ao· PNV · compre sa l ientar tamén que · ~ ~res.19.Etnt~ do ~afar roa Buru atzarra do Part ido ,.. Pello lru jc,

result9u fe.ricio c;iun pelotaio de · goma nun .0 ·110 á sa i ~a do funéral.

organizado polo PNV na lem7 bra111-a de clous militantes da sua pol a xuvenil EG 1, que rest,Jlta­ron mortos hai · máis de 'dez anos cando tentaban colocar un arte­facto expl_osivo.

Gasteiz toi lugar tamén de enfrentamentos 'desde o momen­to en que varios autobuses cheos cJe simpatizantes de HB se dirixi­ron a capital de Araba <:10 serl les in i ped ida a entrada en 1 ruña. O · c·en it da tensión atinguiuse can­.do estas persoas pe·netrabari . no · prazo da Diputación ·Fpral on-de se celebraba un banquete co gallo 'de Aberri Eguna, senda de- · saloxados violentamente .Pbla poUcia tras dun forcexeo entre a "Policia Nacional" e a. Foral · ( ,,rnjñones") , qt,rnn . se opoñian á intervenéión · da "Poi icia Na-

. cional _".

O :'.QAIS IMP.ORT Af\!TE', .ALEM.DOS PIRINEOS . Én tanto que a xornada ·en

G.ipt:iLkoa e Bi .zkq ia xiraba arre-. dor dos ·actos Jestivos a. nive_l .de ·1oc_alídade , orgahizac.los poi as - . "Juntas Municipales" do PNV, o · Aberri -Eguna' d.e ~ Euzkadi Norde , erixiuse no~ máis importante -da história das tres provincias bas-

. cas alén d-os Pireneos. Con máis ·atruéncia . que hunca, a celebra­ción .- servíu parn facer_ saltar .á palestra ; a traversG •de diferentes acto:s, a precárj_a ·situación .eco-

tido, PSG-PSó .E, té.n -ratificado " 'Conselfer de . Sanitat"" Espada, mais dunha vez a sua·decis·ión de do PSUC, · no conflicto recén a· se cónstituiren no primeiro p·arti- ~ pro! da campaña do_· "prann.ing"

· do aa oposición, sén formar ~blo- fam i liar. Campaña lanzada pou-_que con ninguén · e exercendo, 'cos....,dias após as elecci'óns , que,.se. asegú n di·n ; unha oposición cons> paro u a raíz .du.nha or.de d.o Presi-tructiva. E evi~nte :que im PSOE, , dént . Tarradel las ~1€gando . que dende a sua perspectiva ' non" lle : -· habia 'que d'ebatela antes nQ c"on- ·~. , ' 'intereia partiéipar nun Goberno · _sell Executiu ·d9

1Ge.neral itat.-Nes-

en -que estaria en - inJerioridade te ol'ganismó., nó~stanre, non de cond!Crons, cun.ha máioria __ de chegqu a' ·di-scuÚrse, após' Tarra-dereita ·e ·ca desgaste , o descrédi- .. ,. -.del-les se .ter btüado atr~$ .na sua tp e a perqa_ acelerada de credibi- - · proibi.c1ór::i tras de ·vá.rias · mo.v.il i-

n&1t:;l idade _.de ésquerda que· lle ia ~u- _ zac'ions; importantes se ternos de .., i:¡;-.-. P.0ñ e~, _e or:id~ a ~~~,un dos de~~,,, canta -as datas de Semana Santa,

. tmatarios princ1pa1s dos votos , . · . ,

nómica ~ ·cu ltural da zóna. Con­'tráriamente ao acontecido do outro lado da fronteira, a poli cía non apareceu.

perdidos polos socialistas o io ,e _.a act1tude i.nflex i ?el do Co~s~- . de marzo, tE;r ia unha posición de_, 11.~r, _ que ameaz.ou :.{;ºª sua dimi-arbi.traxe de priviléxio . ·Un Go- . s1_on _él_e,contado caso de que est~ bemo . desta caste (CDC-ERC- - d1scus1on se levara -~ª c~bo. Ev1 _-PSOE) .secia 0 que lle interesaria :- dente~ente, o protagonismo que precisamente-ao partido de Barre- pod~ri_a adquirir o PSU C. con ~s-r'a, e ·máis inda , ésta foi ·a candi - te cho10, arredor dunha campana ¿ión ·imprescind lbe(que a ·Esque- q.u,e un~a grand(;! P,a~te d~ pob?a-rra ~)°uxo · para· p-a·rticipw no Go- _c1 on · sinte ne~~~aria, ten. fe 110 ·berno. E é que a ERC é con'sclen-· ·cambeqr a_ dec1s1on, dó ~res1dent, te' de que un ha boa parte· do seu eª campé;) na seg u ira. ·

' , . r 1 o ¡r . . e J;. 1s·1 ~\:} t.bS;i , voto e de intenclonalidade socia-r . PUJO~, ~E_SIDENT '0 -~ ._ 1 izarlte4 e tampOL.JCO se pode arris-ca r a perderé a sua imaxe c.un gó-bern·b s6 con Converger;icia, par­tidd que. tén recoll id0 unha gran­·de partª- do voto "centrista". · E

· inda mengs se este Goberno . CDC~ ERC. - contara co apoio. ex- · P.1 lc i to do part1_do- de·Suarez. ·

lCARAA _ 'ITALIANIZACION"? -

. -No · que lle toca ¡:¡o novo Pre- .

· · sident de l.a -General itat , pódese dar xa co·mo certo que vai ser

.:" Jordi Pujo!, _ co apoio da U ~D e .. da Esq.uerra Repubricana de. Ca­talunya, anque este último poñe­rá algunhas _c-ondicións no que: ! le: toca á forma de Gobernó, e. red.a-

O "UNITARISiJiO", ESl,:0-RREf'JTE · ,:.-,_ · tL Pero qül PSC:PSOE conven:..., -

. mará algún cargo (x'a talamos .an-· tes da Presidéncia ·do. Parlame.nt), ctesestirriada ,xa a sua pretensión

· inic ial, sen dúbida sobex·a, de as-· t-t.;'~ _ 11 e desmarcarse . tamén do PS.U.C, Xa ao marxe da represíón, 0 - e polo tanto, téñ · deixado claro

Aberri Eguna deixou pafenté a ·que · non . vai formar tarripouco fonda · división entre partidos bloque ~ ningún de esquerdas ne¡ que se está a prnducir eñ Eus- _oposición .- Esto ja significa·r., sen kadi. Ao p_rinci'pi9·, HB escolleu· dúbida, pa'ra os socialistas ir ao unilateral mente a cidade de lru- remolque dos . eurocomunistas, fi ,.. baixo 0 lema de "'Poi-a s·obera- que -coa.tan cun partido rhoito nía_ n·acional de Euskadi", véndo- ·' máis·estructurado ; estabilizado e

se posteriormente esta iniciativa _·sec.undada por LKI e E-MK. Eus­

kadiko" Eskerra ta.mén ·tirou pqla . süa banda, escollendo Donost i e

o lelJla de "Amnistia, ·Nafartoa e saída da crises favorábel aos .tra- · ballacfores", e. apó~ teren fraca­sadas negociacions con· F>Sd E PCE, que non admitiah ningún -

. deis· seus primeiros· pontos. Pero quen máis. se distan-·

ciou do resto das fürzas á hora de· rfal iz¡;ir o "Aberri l;:guna' ' foi o PNV, que renuncio.u a cal quera xeito de manisfestación masiva nen reinvindicativa, dei xando a ._ cel~bración nunha chea de mino­ritários ~ctos '.fol klóric'os. ·

. Cón este pano.rama, e en m · médlo' dun relanz.amento da re- . presión poi icial, -aparece impen­sábel que en Eus~adi se .votvan reproducir Ós a'ctos m¡'l·s.ivos de épocas anter ia.res. . . !

_ con capacid;;ide de ' movil iz.ación. Eso signlficaria_; e· tamén signifi­

_caria es:vair inda máis o seu espá - · cio pbl 1tico, sen dtJbida a pral . do PSUC . . ',6,fgúns obse·rvadores poi 1 tícos. teñ~n fal.ado xa· da po­slbel ,,.italiani zacion" da· poi i'ti ­ca en Catalunya, CU[l progresivo enfeblece_mento dos socialistas, e unha bipol-arizacion entre o cen­tro-dereita e mai's o eurocomunis~ mo.

Así , o PSC-PSOE tén anun­.ciado ·~ir .realiza·r u·nh9 acción lconstructiva,. se~ formar bloque ningún, e o PSUC vai ~ser _ a nivel parlameritário, e seguramente a , fondo, q'uen xogará a partido da oposicion, cu·n sindicato por tras, ·· apoñéndol le á coc :toda a ·res- -ponsabi 1 idade de non te ren acep-

. tadó a sua proposta de "Go0ern d'tm i.:tat". · . -. .

Mostra -. desta atti.tude tén· si-

pirará Presidénciatla Generalitat. Da sua banda: o PSOE tén anun-

. ciado hor} ire er\trar en negocia­ción ningtJnha; e inda non tén decidido se se vai 'abster o votar á cor:itra da .elección Gle Puí pl. ·

-P.V.~ ·lUNl_DADE · "NACIONALISTA?

En tan-to se cace no _Principat todo este maremágnum parla­men1á~io, tense encetado· un pro·­ceso·que compre ·seguir con aten, · . ción. E.n tanto os p_artidós auto-· nomistas fican no calexón sen sai­da que sigflifica · e non podernñ aplicar ·nin.gunha' vía autonómica _(para a do 151 faltalles o' apoio da ·uco, e para a do ·143 , segura­-me.ntEil á do ,PSOE) , empeza a ca­llar un movemen.to en base a uns ponfos de ·acordo inda ·b!;)n am­p los, e -élerítró do ·ámbi ro da Es- ,. : querra d.' A l i ib.erament "Nacional (1 ibertades nacionais para o País Valenciá, reuni_ficación dos Pa í­ses . Cataláns ,- defensa das· sinais de· identi-dade e 1 iberación da cl a­se tr::aballadora), que parece irse chama-r " P ro.ntd'Esqu~rra Naci o-

. nalista" .. .. •

, N. 101 / 11:; 17 ABR 1 L I 1980

:

o· SAt V AD.OR - .Monseñor- Roine.ro -na ·1oita

anti-im.periallsto-0 17 Ce m_arzo caía abatido palas balas dUlílS pistoleros, men­

tras celebraba un acto eucaristico, ·o Arcebispo -de . San S<ilyador Os ·historiadores eclesiasticos lembraron de .inme.tliato · outro

criq1en ; ó asesinato na cateclral -de Tome Becktt -por emisários rea is. · . As motivacións son diferentes. A reacción da 1·grexa oficial tamén; · para Tomé a inmeciiala canonización e é:le.clicación cie , altares; para Ose ar. uns comunicados de reprobación.'pero nada de-idéntificación ­

- co morto. T Ómé significou a. defe,ilsa dos der~itos eclesiasticos na reforma gregoriana .Osear a defensa das clases op rim.idas .

O caso .. persoal ·de Osear A : R.om ero súmase ao secto r-m ino­

-r it ' r io da lgrex-á prcÍf~tica. da · Ameérica Latina. E ben Sabido· q ue .diversos movirnentos · cr isti a ~ nos de aquél continente signifi , can desd e a ·decáda dos sese nta a oposi c ión ás d it a_dura~e forman na varigarda das loitas ~evolu c io ~ nar ias cont ra o colo.niali sm o im ­periali st a de U.S.A. Como obse­vou o bispo de V ¿¡,ll ecas, l'v1ns. l­ni esta, @ lgrexa lat inoam eri ca na que elaborou as conclusi óns· de Med~ ll in e' Puebla , dános· unhél lecc ión'-aos cri stianos euro p~os; . ment ras aq u1 só unha mi.nori a ~s

r t á soltdama_Qa cos asoba llados, a. rna io ra arner iacan é máis nurne­rosi'l e má i ~ .lo1t adora. En t odos · os rnovern entos revoluc in á1·ios lat inoamericanos est ivero n e · es-

. t án presentes os_ 'g ru pos cris t ia­nos revo luciori1á rios. A 1 grexa·-o- . f ic ial non copa todos os lugares, ne11 monopoli za ·as d c is ións; nen os b ispos da .minor ía revol u­cil l l íl r in . e saben t amé11 ir a mor-

t e .. Son xa c'entos · os .-cr ist ianos asesinados · palas . dereitas ol i-

- gárq uicas. Prec isam ente Mns. Rom ero , Bispo ~~ sen _p_rob l.emas par9 _o _. V..Q.Úcano , - despertou ·ao ve r qué alguns cbs seus ·sae::erd o- . · t es . 111á is ad icados ao pobo caían abatid os po la viol énc ia dere it ist a.

GATORCE FAMILIAS DONAS DO PAIS

A· real idade soc iopol iti ca do Sa lvador cl ramática eh 1977 , cando Mns . Rc:i mern · foi ascen­

' qido a arc.ebi spo da capü al .

·· A rep_L'.1bl ica salvadoreña t iña . 4~ 3 10 .000 :h., 203. 7 por k m2 !,

··cL n11a t asci ci e n\']éemen.tos noi al­t a, ~41 ,7 o/00 e un analfabet ismo .do 37 por cen da poboación E.s­°'e analfabetismo encub rí a .a )O­

brez,a t anto dos t rab al lad or.es ur­báns :. como do campesinad'o. Catorce f amili as o l igárqu icas e­ra n donas de cáset¡ue tota l i ~ lade

.. ·das t erra cultivabel : Desde 193 1 o poder era de~

t entado polo milhares como. tes ~ taferros da oligárquia . O presi ­dente ·derrocad8 o 15 -de outu - . bro 'do 1979, Garlas H: Romero , era una copia fi.el de Somp1a , Li ­

.r ano de Nicaragua. A X unta Mil itar que lle · sucedeu ,. pudo

. ?Pª r~cer

como reform~ --democráti ca .xa . q1.:1e . ce ntaba _con democrist ianos nos · ministérios e· Mns. Roráero - como outros - tivo esp·eran ­za de ·este novo. goberno ia reali­zar reformas fondas .Pronto voltou do' seu engano e denun­'ci ou os cri i11ens da x'untq q ue i­·gualaoa nos · do - ti rano , Carlos Ro1 lero. Só a ev idéric ia 1 V'oÜ a· rvi ns. Rornero -ao enfrentament-o coa Xu nta . e a def ensa das o rga­.n izac ió ns pop·u lares.

·- ' AS ARf.,~AS VEÑEr\l DESDE

U.S.A,.

,<AJl•l..e ntamen:t~ fo ise ' co nstitu ín­_'d,a )Ltnha coord inadora de masas

· 'q~e engloba ás · va nqardas do Bl oqu€ Pop ula r Revol ucio na rio e aos grupos LP-28 . FAPU . E Mentras 'o Goberrio p rosige urih~ poi ltica' económ ica monopol ista a Coo rd inad orá reivi-ndica ·· a . re­form a agrári a e a i nmediata ele­vación de 'Salários .. Contra estas r'ei vind-icaci ó-ns . a Xuota Mi" li t ar só canta' •coas armas . -Estas est án a sua dispos ición en .USA; ·de a 1 a denúncia de Mns R·omero ·a \=arter e a chámada urxente aos sen ti mentas humanos dos Nor-

~ baste~an .ás ditad u ras e· aos gobernos seudomocráticos de Latinoamérica.

O asesinato ele Mns R·omero es~á·a p rec ipitar a'guerra· ci vi l re-

vol uc ionária, algo invit¿bel no Snlvador. · O seu .enterro non apagou as. armas; 40 persoas ase­si nagas n wnha masaére a tod as

. 1-Hées pro,vocada.

]

Os pasos a seguir no ·salvador levan oa exemy lo de N icaragua onde o FSLN se mantivo in-. flex 1'bel astra a vitóriá . Agom es­tán a ~acer no ·Salvador : como antes en Nicaragua , coalic ións da burguesia coa Coo rdinadora de masas para ·sustitui r .. aos 1 nll i­t ares. E unha serod ia m\meira

• de ap roveitar os fro it os dunha · . lolte::i :ensan_guentada na· que ese

mesmos burgueses se · mancha­- ro n as mans. O __ Sá lvado r é hoxe

un cent ro o nde se enfrenta.n o imper ial ismo co socialismo ;

· o ~ · co lonia li smo exp lortador coa . 1 iberación nacional desco-lo n iiadora . .

Como · acaha ·de escri b ir · un - per.iod ista cató li co a mor t cJo -Arceb ispo Osea r A. Romero no n< é rescatábel; n~n a lgre.xa o.fi c ial 7

.,. romana, nen a bu rgues i9 socia l­demopática poden a·poderarse dun mártir. Mns. Romero foi a~ sesinado polos ricos e_ so pertene.; c~ aos pobres. .

-, FRANCISCO CARBALLÓ

~·,~ A ~OSA TElUtA. -14

. Bol.ivia. e .. a Ubercición naci~~al . . - ~

Despois ~e século 'e médiQ . de perman~nt~s formas-de ~o­minación, o mo.vemento .obreiro e o movemento campesiño sur­xen en Bolivia, e comtirt'íronse no factoor decisivo na loita an­ti-imperi~list(,I, l?ita qui~ ª, trav~s da _cre.ce!lte insurrección po­pular que se esta a dar na area, contnbu1 a facer mais,patente a crise do sistema.

A poboación campesifía, representa perta dÓ 70 por cento dos cinco millons de bolivianos, e está integrada polos pobos quechua e aym~ra, que viven na parte occidental do território (os A ndes e os va les formados nas estribacións da corda Ancl i na) na parte este do território, viven outros grupos étn icos mi­n_oritáricis. To_da esta grande maioria nacional, non ten ningun t 1_po de atenc1on por· parte do goberno, viven en zonas da alta depresión economica onde a tasa de mortandade infantil é d-e 300 nenas p9r cada mil nacidos vivos, o nivel d6'ingresos anuai s

· para cada fam 11 ia campesiña, apenas chega a 19. 50D pts anuai's. En c~ntrapos ic_ión o 5 por cento de fam 11 ias ricas, ten ingresos su periores a 130.000 pts. ao mes. Mais o campesiño bolivi ano non so está sometido 9 este tipo de discri.minación na distri bu ­c ión da riqueza., tamén ten que afrontar unha violenta represión cultural xa que os idiomas ymara e quechua non son oficiais e a t ravés dos _ _g obernos ·de turno, o_ imperial i~mo trata de impar formas de vida alleas ªº méd io a a tradición cwtural autóctona para este 70 por cento da poboación que se resiste a abandona; o_s seus-usos e costumes ancestrais, a esc:¡uecer o seu idioma, o sistema de dominaciór.i négalle cal quera forma de desenrolo cul ­tu_ral, para un _poboador, o feito de falar a sua própia J íngua , fa1 que non tena acceso a alfabetización. Ante estas perspecti

. vas de vida'.o ·campesiño vese abrigado a abandonar as suas te­rras e a emigrar as zonas urbás onde o nivel de vida non cambia e_ segue senda de subsisténcia .~

O proceso de toma de concencia trouxo xa fai moito tem­po _o surximento de movili zacions liberadoras por parte dos campesiños, asi entre 17-65 e 1781 déronse insurreccións r nca­

. beLadas por . Ju 1 ián Apaza contra os conquistadores espai"íois. Hoxendia, madurou a toma de concéncia, e a causa da identifi ­cac ión dos problemas surxiron agrupacións poi íticas, que bus­can principiar o proceso de 1 iberacion nacional.

·No que hoxendia é Bol ívia que só forr:nalmente é un· esta do independente xa que na real idade é un país sometido, opri mido e de_pendente aoque-o imper ia lismo só se ll e permite ele senrolarse na medida dos seus intereses, sinalándolle unh_a fuf1 ·

. c ion mono-ex portadora base.ada na é~tracción de minerais de estano, nestéi actividade participan 80 .000 traballadores que re­·presentar.i o 5 por cento da poboac'ión pero xeneran o 94 por cento dos ingresos pola exportación nesta actividade. A concen ­t:.ración de capital. é- de tal magn itude-, que só vinte empresários · participan na actividade do sector mi neiro . O estado aporta as divisas para a-exportación e o capita l p rivado beneficiase con elas eviden.t emente os grupos fi nancieiros, _dos que estes vinte empresários .son sim p les intermediá ri os , son os rriá is beneficia_­d-os.

A partir d~ Novembro de 1 Q70 déronse grandes movemen­tos ele masas e so bre todo o movemento obre iro ob l igou ao ~­bern o de To rres a adoptar unha poi lti ca anti -imperiali st a, desta fo rma é com o se chegou a nac ional iza r un fía seri e ·de ri quezas m ine_rais 'que pasaron ao poder da Corporac ión Minera ·de Boli­v iá (COM IBOL) ; ·tamén s~ dispu xo o cont rol ¡oor parte do esta- . do das· reservas ·petrol 1feras,. di spú x ose asimesmo o control por

, part e -do estado do monopolio no ~omércjó exterio r de mine­r.a1s. J oda esta corrente nac ional democrát ica, que cons~ itu 1 u un · au ténti co periodo pre- revol uci on.ario, fo i truncada poi a fo r­

_ma vio lentá_ con que actuan o imperi alismo; facendo adema is ··us9 .da ·dese¡;t ao ili zac ión 'económ ica, o terrorismo e fin almente.

todo isto cul mi rÍdu co .. golpe de est ado do .21 de Agosto .de 197 1 que supwx o a il egal izac ión d os part idos pollticos,· a perse­cuc ión dos d irixentes sin dicais e se ap li cóu desde o mesmo es- . tado a v iol énc ia repres iva. ·

1 ·

cante d.o fú coma se . al

q~e 1

en qu

. r perdE dsiór mos a fin'. pos r Qepc na sE asi ce in di que, nomf Luis Reija celin1 do e herdl pero levan Mane que_ E

tivo. 1

mo e posei na n esta t. tivo ~

batér ción vo d dra, cia sE

á grc ción~ t:¡Ue somE (Bu y rr:r e Su b-

·.~ Pe

~ -,,4

11

lo-Jr-

m-•o-~a

to JS

io li ­ii­líl

t_a je

is s. )$

10

J-

1n e )r

3,

3r

o 1-3,

a

1-

IS

l-

i.

I· ;-

1·

l ­

e

.r J-

1

!

t.lTllC! 4 TEB1lA ' 15 . A11~

~.,,:~•\. / '::e n ~1- • < '

' ,

PANO·RA:MICA. DO FUTBOL ,GALEGO·.

.O MUNDO·

,. ;:.

AS· HIGHLANDS; CLEÁRANCE ·. (2~ ,

Sob.re .a-dominac.ión: de: - Es~cotiá-Vimos asistindo, de hai uns

cantos anos, a unha lenta ago~ i.a · do fútbol galego, tanto dep.ort1va c~ma económicamente, sen que se .albisque ningunha sol~ción que poida sacarnos do pantano .en que· estamos.

No aspecto deport ivo tomos · perdend~ pas~niñamente ·as posi-. Clls ión privJlex1adas que ocupc¡ba-. · mos dentro ·do panorama estata l a fins dos anos 60, con tres equi ­

. pos na prime ira Divís)on (Celta, 'Deportivo e Pontevedra) , dous na segunda (Ferrol e Ourense), asi como a nutrida representadón ind ividual ·nos eq uipos españois que, nesa me~ma decada, incluia nomes tan 1mportant.es como Luis Suarez, Amancio, Veloso, Reija, Cortizo, Ufarte, Pais, Mar­celino, Zunzunegi, etc., deixan­do estas verdadeiras figuras uns herdeiros, xa menos cotizados, pero homes tamén dun valor re­levante, coma Costas, Manolete, Manolo, Juan, Amado, _Pellicer ... que.alguns deles inda f ican en ac­tivo.

Po is ben, na actual idade, co­mo de todos é ben sabido, non poseemos .ningun representante na máxi ma categoría do futbol estatal, militando Celta ·e Depor­t ivo da Coruña na segunda A, de­baténdose no fondo da clasifica­ción e tratando de eludir un no­vo descenso, igual ca o Ponteve­dra, Ferro!, e Ourense na catego­[ia seguinte.

No aspecto individual, pesie á grande prol i ferac_i ón de Sel ec­cións· Estata is a distintos niveis que se producen actualmente, soment~ contamos cun home (Buyo) · que é seleccionado con rr rt<l fecuencia para a formac ión Sub-23.

Anque se pés im a e a situacióh deporti va, no económ ico ainda a superamos, cuns números rúb10S... -qLfe J:1a lguns Clubs chegan a subir dps 100 millqns de Pts., e.o que é mais grave, lonx.e de ir a unha

1

dism inuc'ión desas cantidades, de ano en ano medran cónsiderábel-,n ien te. .,.

_Na mei rancie parte dos casos, co1 do que absolutamente toda a cu lpa_ desta 3ituaci.ón, tena a inep­titu,de dos directivos, que en ' grande pr:oporció.n, chegan aos cargos sen 'uns m ínímos co11ece­mentos d.o -terreo que van r:i isar, 'percLÍrando sinxe lamente a noto­ried l~l e que o cargo l les forn8ce, recostados sempre nunha sólida"" POSI ión económica. -

Doutro xei:to non se pocJen comprender as pésimas plani f ica­cións que fan nos seus respecti ­vos equipos (ceses de entrenado­res , que eles mesmos contratn~ ás primeiras de cafnbeo; ficha xes de xogadores foráneos con eleva­das primas, e que raramente ofre- · cen un rendemento aceptábel, non axustarse ás rea lidades eco­nómicas dos seus CI u bs e a con ­seucente confección dun presu­posto conforme ás su.as posibil i-

. dades; e un longo -etc. que se fa­ria interminábel).

A solución de todo esto coi ­do que tén duas vertentes, dun l ado atopar as persoas realmente capacitadas para _ g:ibernar un -e do outro so tén unha verba; Canteira . -

Pero penso qwe calquera das duas solucións, pola. sua comple­xidade, ben merecen un comen­tário aparte que deixamos para out ro dia.

PEPIN GONZALEZ

se 'lle ·va.i viax.ar fago turismo~

I.

na /1

casa'.' m A SUA CASA E SUA. E VOSTEDE VIVE COMO QUER E · VAi ONDE QUER. AS CARAVANAS E COMPLEMEN­TOS CATUSA .TEÑEN TODO" O QUE FAI FALLA.

ASTRA O PRECIO E BON.

. C·ARAVANAS ·cATUSA E COMO UN "LAR" PARA tEVAR NAS VACACIÓNS E '

F(NS 06 SEMAl\IA.

(DcoMERCl"Al"iiMas Perpetuo Socorro,, - Navia .Castrillón, ·1:2 ,General FranC:o, 24

Telt. 21ioao · Telf.'560704 . Telf. 450674 · Lugo · - Vivero · Puentes G. Rodríguez

•• • /< ... . -·- ·-- ~- ........ - -··~- ........ . .-..~---- ... .. ~· - ----.-· .

r. -CARLOS DURAN

Nestes lances distíngu i'ronse" o 9drTii nistrad.Qr James Loch e o sel) enem igo.mortal Donald Mac­leod, albanel' que levou a campa-

' ña á prensa . As con.dicións de Su -- · therland, fieis tradu.t ores (en to­dós os sensos da palabra ) ao gaé- · 1 ico das or.dens e ed i1os ingleses: A sumision chegaba ·ao ponte de ter que' os -'labregos pediTen per~ m iso para se casaren .

Ao [J)rimeiro os señor-es , mag­nánimos_, permitíanlles l1tvar 'as trabes da~ casas car:ido os bota­ban, para asi poderen face r ot.Jtra casa na costa. Despois xa as co­mwa ron a quei.mar "pagár-idol-les" -o prec io en . que as tasaran. · Máis

se polos rochedos, ou perd 1ase. Esta.situac ióñ into lerábel in-

qdiante, cando viran qwe moi tüs se resignaba, _ xa queimaban tod9 · sen miramentos: non· só a casa, senón as dependéncias darredor: pall.eiros, moiñ'os, cortes, celeirns. b pobo fuxia· espavorido; houbo rr:iortes a consecuénéia das quei-

; ten.si ficou a emigración é:¡ue xa comezara· tres cuartos de século ants Prim-eiro ofrecíanlle ~s~;­ll er en tre t::migrar ou someterse

. maduras, sobre todo -en p-ersoas · vellas. Os ~axentes Gla " orde" non respeitaban nen xiquera os a'ni­mais domesticas: gal iñas, gatos, cans, eran queimados dentro .e non lograban fuxir cañdo planta-'ban 1 ume ás chouzas. . · ,

íar,ios tanguendo cara á cos- , ta, eom.o animais, para que se fi­xeran a idea de emigrar. Al guns que apousabán nun ou outrp si­tio, t ratando de fo~ar ~ n lar . fo­ron desplazados tres e catro veces pola le.i.

-. - O- escándafo das queimas - choutou a prensa. _Contáronse. ca-sos heroicos : unha vella de 70 anos escachoul le cunha pedra a espada desembainada a un capi­tán . Outro labrego tivo que per­correr 25 millas levando no colo duas filias, primei ro unha e des­poís outra, aos poucos, pausan­do unha mentras carrexaba' a ou­tra, r. así toda 'a distáncia . Un ve­llo tivo que alimentarse da fariña calda no chan do mQiño, e a fin al morreu. Non respeitaban nen os t oll eitos, queimaban alde¡:is intei ras, o toxo , a _xesta.

O administrador· James Loch ex·presou asi a poi ítica dos " me-

. ·11orarnentos" : "Convertir . a po­boac ión des-tas partes a hábi t os industrioso$ e permitiri'les Levar ªº mercado un excedente moi considráber de provlsions para ó abastecimento das -grandes ci da­des do sul do país, ou para a ex­portaci ón" . .

Das posesións do Duque bo­taron 15:000, o que lle permitiu chegar a exportar medio mil lon: _de libras de lá, mentras os seus súbditos tiñan . que acampar co-· mo ciganos na breña, alimentarse de ovos ·de ventoiña _ Mesmo nas famosas pescarías, a preferéncia declarada era para o forastei ro . As fa ixas c_osteiras er9n ·ru íns, bor'deádas de cantis , con _pouco '

chan ·'cult ivábel que se esborralla-. ·ba polo a~cantilado. O vento guin­

daba a s-emente no mar. o sal ma­riño mer,aba .as plpntas; o gado que puderan traguer vo ltáballes . para a casa e decomisábanllo, ten ­c!o que pagar unha multa pará re ­'<;:upera ló outras veces ·esfragába-

aos plans '~me ll oradores; ;: Pi.ntá­banlles unha imaxe viciósa das te-­rras de ~lén m_ar, arrindbanlles o pJ'iecio da-pasaxe, e metíannos en

·barcos cnas mesmas · condi cións que , os. escrav_os dá A fri ca, en­cben_do os petos dunha caste de

_especuladores que tiñan .m.Rítb ~ en comun cos negreiros {chamé: moslles emigreiros) . Pero cando chegaban a Canadá atopabafls~ . coa hóstil idade dos indios e a cru-deza dos· invernas. Entramentras a especulación ia facendo subfr o valor das ter ras ' que ·lles forari arrebatadas, chegando a dupl 1car­se en ci-néo anos . .

Continuaron os enfrenta­meAtDS. EQ Cülraiñ as mulleres escorrnr:itarnA un - destaG:aPTie-nto de sql-dados coñ paus e. con -péc dra:s q u"e l_evaban no aventa!, e fi­xéronos -recuar deica unha ver.ida onde os t iveron acosados. -Os .te~ rratef"!entes · decian que viña a · anarquia; o xatob inismo. De FÓrt George sa.lan soldados, atende.n-

·..do ás _chamadas anguriaqas dos amos.

.. O· seño_r Chisholm vaLeiro.u · as süas terras de Strathglass.·o se-

.-: ñor Al istir Ranaldsón Macdonald, de_ Glengarrv, b'otou en 20 ar-io.s os dous tercios dos seus labregos. Ao ir quedando valeirns os vales, deron en alugar os direitos de-ca-

. za ·a ociosos. ingleses-que lle viBan disparar ao· ga lo monteiro, 6 cer­vo,_ a lebre, ou pescar o sa'lmóri .

. 1

'-4<­

Para emp(orar as causas, en 1832 ch ego u· de 1 nglaterra o có-lera. Dixerori que o espal"laran os

· vagamundos que andaban dunha parte para a outra coas su as mí­sérias. En 1836 fallou a colleíta e_ veu unha grande fame aos High­lands. Pero os labregos continua­ron a res isti .r e en 1841 o pobo reduciu un fato de p9 I icias a un - -ha cabana, logo-. de escorrentalos pol o monte abaixo. Pero afinal a leí serrrp r"e gañaba e as ovell as ian avantanéJo polas valgadas arriba<

En ·1845 veu a ferru xe da pa­taca (qu¡:; . dezrTiou a poboación . de Irlanda) . A subida dbs précios fixo lvcrativa a exportación da

·pataca e da cebada. O pobo opú-' xose aos ~mbar.q·ues de alimentos

, para o su l cando eles estaban a morrer de fame . O gober:cio' esta­ba disposto a dar algo de traballo coa · construc ión do Caledonian Canal .: era·a po.lítica das "wor k­haÚses"' casas· de' caridadé. o-n'de se ' trabal fa a cár-ñ b.i o 'di·..: ~or:ner' controlando 'a can"t idade'de comi­cia segundo a cantidade de t raba­l lo realizado. -Mentras tanto as ba1ónetas protex ian ·9s -emrnrc¡ u~s de tr igo, ce.bada e avea pa~a o sul.

. En 1847 houbo ouúa vez tu­mu·ltos poi a -corri ida -en Ross e Ca ithness. Repetianse a's circuns­'táncias: a xente apedrexaba os soldádos, cjue atacaban a baio'ne­ta despois de lerlles a · R i ot Act. mentras a xente_.·gritaba : "esta-

. mos a morrer de .famei'''.. O poeta Kennth _ MaGkenzie ,.

escrebia :

."Vexo os ·-montes, os vales e as encostas,/ ·mai$ noi:i me aliviar as p~nas./ Vexo fatos de xente em­barcando/ nos barcos de velas brancas./ Vexo a nacíón gael ica porta afora./ Vexo o pobo que se vai;l as · montañas non o que­ren"./ ·

. Entr~ .1763 e 1775 _ftmigra­ron · 20.000 montañ·eses . Nun ano sa íron 54 barcos dos por-tos

. .:. escoceses_ Nos emígrá11tes cebá­b@nse os-. éspecuiadores, o t ífus, o cólera, a desintéria .. Os barcos pertenCian a. ingleses qüe. m~rca­ran á Coma terras en· Nova Esco-cia e predsaban --colonos. Pero, cheg.ados ao paradLso, os colonos tiñan queco'mer:a casca das árbo"-res e ardnear lapas das · rochas xe.adas para Sobreviv_er o inve·rno.

.. · Dun carg9mento· de 200 que sáJ'­ran no. outono so quedaban 78 na primavera. Tiv·eron que rou­bar comida ou entregarse en con­tratas onerosas' a emigrantes que os préc.eder_an. · · ·

N. 1O1 I 11 -17 A.B R 1 L ! 1980

, , r ..

· Falando_ de morbil idade, comr:ire ad icar, nesta penta­lox ia epi clemio lóx ica·, unh·a consideracio n especial á TU ­BE R-CU LOSE , enfermedade enc!ém'ica en Gal i'ciá, ·cos Ind i­ces mais .altos do Estaao e mesmo de Europa. ,

A pesares do n·ivel actual do sab e.r. e da técnica méd i­cas- sobre esta enfermedade, tanto na sua epid emiolo~ ia -d-a­bondo coñecida, coma no diagnóstico, mesmo no seu tra- -támentó , da máx ima efecácia, ·hoxendia a tubercu lose con ­tinua a ser un grave. probl ema sanitário , debido a unha sér ie de fact ores d.iversos qu-e negat ivi zan· ún control ax.e ltado Para a sanidad.e ofic ial, Gal i'c ia constitue o ~úcleo das cha:: macias ,.'prov(ncias negras',,_ Os i'nd'ices de ·. morbi lidade, '·

· sempre por .ba ixo da rea l idade, son sol prendenterner:ite al ~ to~. os' dados' de mort al idade, mais certos e fiábe1s, ·non f"­

ñen rnoi'to valor sanitar io -debido a que son dados·seród iós e pouco sign ificativos d9 grau de enderñicidade se· t f)mos· en canta que a enfermedade é fundamentalmente de longa evo

.'- lución e curáb·el, e .por suposto a tasa de notificac_ió n non C· real (4 .165 casos eri 1979? ). ·

MORTÁLIDADE POR' TUBERCULOSE

( Todas as qdade.s e todas as fori~as; · con m~is do 95 p or cento d,a,s for rn,as pul~ oares) ·

A CORUÑA L UGO OUR ENSE . PONTE.VEDRA T9tal

. .

11.4 55 4fi

-16 ' ' 299 .

. ~- Fonte : Movemiento natural de la pobla~ión espa- ¡ ~ ,ñola año 19 76 (Tpmo 11 . \/o l 1. 1979) 1.N.E: . · '

llustracjón: XULÍO MASIDE

. sqcl@is como na den:and-a ·de medidas soc'iais ou soc i ~eco­nómicas. A situ¡3ción actual de desaxuste na loita antitur­l rn rcu l0sa , que ten ban anal izada Navarro( 1.977) nos l l i! ,rentes· niveis '... sanitáriq, _ protes·i~n~I ·: comunitário , é rnoi semell.aht.e, salvando tempo e espacio, a daq·ueles anos. o

. estudar estes· desaxustes penso que o contexto e subcept íbel 'El e unh~ . "redutio ad unum" capit? lismo-colonialismo. lne--v it,a~el mente o capital ísmo xener~ a sua própia práctica·

. med1 cq.. .... ... . · . : () REUMATISMO . INFA.~Tl .~-XU\(ENIL,FEBRE REUMATlCA cando escomenza, e outro p rob·letna que f ica ser mol . grave na nasa a rea . Segun~o os expert os, os feitos . máis documentados qué gardan relación co decl ive na inéi­déncia e prevaléncia do reumatismo cardio-vascuiar-febre­reumática, ser ian · sen estab lecer claramente un orde de ·

- prio ridade, as m ill oras soc ieconómicas (in sa lubridade das vivenaas, pro miscuidade, p robeza) e os anti bioticos. .

Lembrando un t raba ll o naso de fa_i uns anos;' para a­portar datos saber d a~ posibeis re lac ións entre. á frecuénc ia de reumat ismo e a infl uéncia de presuntos parámetros bio­meteorolóxicos do noso médio sen chegar a negar as eviden-

. c ías que amosabamos, case resu lta rid (culo hoxendia non pensar, que para documentar axeitadamente aqueles datos -seria preciso neutralizar previamente a acción dos factores ambientais socieconómicos, o que non estaba por suposto na nosa man, e que inciden tan fortemente na epidernio­loxia desta enfermedade, non so nas condicións do ospede senón ta­mén no cóntrol do axente da ·enfermedade. Unha conclu­sión ~ ue decote ig nórase na epidemioloxia das enfermeda-

. des que seguen o mesmo esquem·a. . De maneira que coñocido o axente causélnte da F.R .

·· estreptococo) e dada a eficácia da prevención primária, a eixisténcia hoxendia de reumatismo é unha proba flagrante ·

· da ·negl ixéncia do sistema sanitário, máis aínda do sistema social do que aquel e un pr.oducto.

A tasa dé infecc ión anua/ qu·e sofr_en os. nenos ·de ·sete .. a cato rce anos, a segundo estimación ofic iaes fiabe is é de 1 .85 por cen e a prevaféri c iá da enfermedade, que se mant en é ' xa a pr imei r-a med ida p reventiva é _aínda poide- ser desa-caseq ue invari ábel nos derr~de iros anos, eré! pra 1973 de · co nselláber · .. -

A cardiopatia .reumatica como consécuencia de en­fermedadé estreptococica, anxinas, farinxites e evitábel . Hai cJi fi cu ldade.s para elaborar unha estadística axeitada, c::leJ?ido como sempre a escasa notificación, etc. pero compre decir

42.890 casos. Por outra banda a vacuna€ión _BCG .non· signí- ·A t uberculose xa foi para Marx (.: .cond,i<;:J ón de \!'. ida f i ·a unha co_bertu_ra ef.ectiva, mesmo' as vegadas as t:om pl_ica- do cap italismo, .. . sanidade nos distritos fab ril es ·da ·Gran c i(\ ns da vacunac ión sobrepasa n os benef.i'cios e en real id ad e .. Bretaña. 1861) o prototipo de ~nferriledade. "social " ta ri to ( .J,.JI' rleb.ai XO duns cl eterm iné-1'-1os ÍllU ices cJe pr~va l é n c i a non nas r~ l a:: i óns_ dé_ causa l id ad e social , na prod uc ión de efe1tos

· q ue 7 d e cada 1-000 mozos de 18-29 anos padecen carclio­ratia reumática . Por tratsrse tamén de un proceso de longa e" Jlución os dados qe mortalidade non son -indicativos do grao de endemicidade, de todas maneiras ,10.000 mortos a- ··

· nuaes a nivel rlo e.staclo e unha c ifra importante. A noti·i:a-

. OU RHJSE REPR Es1mj uo ENSlf\lO

. - ber1.tro _d.o <:¡ ue . se ten dado en cham.ar dese,nrolo cons ti tu­cional, , teRíeri · ido aparecendo · unha seri e de le is que veñen marcar as pautas e:ofv ieirospo­los que encarri lar· o ensino.

Asi a recénte aprobación db Estatuto dos Centros; asi o De-

. c'reto' de· Bil ing_ü ísmo_, asi a ·futu -ra lei de Autonomía' Universita­ri·a. Un só fin se persigue: a · irn -·

mos ~r \em·pegar · nesta . siste- faciana, tantG do sistema · ~c. e 11-l ~ti z9da represión En Po-nfeve- . tivo, com o d os. f)ró p isos rect o res dra, na Coruña, con numerosos . do centro . . -:--casos ~de ".represióh 1 ingü ística . '_ A9s _[ntentos de asa.mbleas; (non a cor'rección de exámenes. · reunións de delegados .. ... ·respón-

·impedimento 'dff emprego do no-.• . dese co máis ref inado repertório so idioma·,_ .. :.) en toda :a. Naéión ,represor : "encarcelamento" de cóa restrición dos m ínímos de- 9 .compañ.eiros. durante· máis de 2 ·reitc)'s democrático_s (li~Jertáded~ . "'· horas polo grav~ "delito" de re-rel.mión-; expresión e partir panpletos de ERGA, aper-

1 ...... ._ imos ~ construínd0 o mapa tur:¡:¡ de Qaties por raz6ns rid ícu-dt.mha teim0sa persecuGión de .. · las (i raos servic ios, solieitar a-

. todo ·aquel o que · po·ida qbsta_ou- . sambleas, levantar a voz, ... e un , 1 izar a i.mposiciól1 dunha poi íti - · longo etc .. ) 80 chegáronse a a-·

dOs pa is e a actitucJe fascista das di reccións constituen o biriómio . perfect o para deixar as cousas

· ~en atadas e conseguir que t_a­mén os cent ros de ens ino estata l sean os t r:ansm isores de fo rma­c ión de colon izados.

: plantación inmediata do·s prind­~ pios .consagrados' polo artigo 27

da Const itución Española . · ca quef com'ü · di )(enios, . non ~ brir · nl mha·soa mañá .. E ademais

· ne.n má~s· 1.1en menos que o fiel utilizando algo que astra agora -· espello. QO espíritu da- Constitu - pem:luraba com.o Espada de Da-

Soio o noso enf rentamento decid ido , a· nosa postura i ntran­si xente trente todo tipo de re­presións, a nosa práctica de opo­ción ás leis do Goberno Español '(Decreto de Bil ingü ísmo, Estatu­to de Centros: .. . ), ·empregando o. noso idioma, loitant o palas no­sas reivincacións , pode parar esta

·Todo isto xa o tiñamos de: o·unciado dia.nle do estüdantado, e tiñam,os advertido s9b're ó que Í<il 'P(!Sa,rcando · istas Je is col.o.niais fosen postás en práctica . Non era m.esianismo, e os primeiros -' 'froi-

. tos" dista- poi íti'e,a xa vtne-• rOí) .derriba. do estudiantado gq-_, lego, hon máis de t res semanas. despois xa de ter sido 'aprob~do o Estatutd de Centros.. ·

. Cunha· crude_za que non . se r·ernbraba· desde hai moitos anos, cun sbspe itoso ü no á hora de e- "

. !exir aqueles que tiñan de ser e- .· . .. ¡'(mina.dos, paseniñ~amente nun . · " prindpio . :- _para tar¡tes:ir a<flo-

sá · resposta .....,. o Góberno Es~ pañol a través qos seus inte'rme-d iáriQ.S - Delegacióñs,. d irec~ · cións ·~ empezou o seu ."safari" :para eléiminar· a aqueles cp1 e en­(r:r~ntañ a sua poi ítica educa_tiva . · En Qurense' ti vem os un caso

1paradigmático dé -quen y an ser os· ~'el exi&os" e. cai~ van ser· ós''me-

· N. 19.1,11,.1-p A-!3RI L 119so

ción Colonial Espai1ola. ' mocl es sobre · nós . As Asocia-. O centro tarnado ·como labo- c ióos de Padres.

ratório de éx perim$n,tación .--.- 0 ' O_s obxetiv.os espuxémolo INB. das Lagoas -- · pasou astra a- -antes,· eliminar o estudiantado 'gora' como o rTiáis "progresista" . confl itivd . e todo aquel o qpe da cidade. Aquel onde se facján · cheire a ·gale.go é popular · asamqleas, feunió,iis, . actos,.. . __ impedir¡.- snlir;l 2.rid0de c;J o estu sen problem_as ·por . parte da di -- dantadd: impor ~ na ·práctica o .

· ofe,nsiva que se esta a lev.ar . no ensino e vai ser garantía de -que tarnpouco no ensino sea levada adia'nte a p'ráct_i ca con~tituc iona l.

OIRECCION NACIONAi - E.R.G.A.

_ OS DEREITOS DOS .MINUSYAllDOS

rección. curiosamente · ou 'non -~ E.státuto ci~ Centros .. Meus b'ons amigos : tan.to, i'ndu$o a p-rópia' di recc'ión · . - 1?ar9 isto noA se van -parar en chegaba ·a-potencia.r ·as ,l0itás·'ao · -, fnéci ias tintas e os médios a em- aproveito esta ocasion que 8$tUdanfado (semana fo ita , dÓ pregar" van ser tódos; qurzais ·o :: . escribid~ para co_ntestarVOS .e de~ '.

· · · · .. ci rvos . o · que véxo . e -vivo ·como · 2.8 :de Xane_i ro folga ·de Noverñ- má!s c,hamativo sea o emprégo

m. inusvál idó, agradecen do tivera-bro)., ·ac;:titude co,mpresíbel per· " . ·das Asoeións· El'e Padres. " · • ·des a ben o .pÚGr:icar esta en Car-

fecta-rnehte en '. cantó se qui-xo e C h. d : 1· · , • , f d tas ao"-D.ire. cto.r. ' ·

quérese presentar unha lmaxen .. un a .. 1recc10n.. or:ma a· _de det erioro · do ensino j est~t~I, · . por mernpros .da AP"UCO e PSG, . . CÓido . do ~fa.n9 ionamento in.ter~o anár". con 45 cotizantes de 1400 posí~ que, e'n primeiro , iu -quic6 ; do . centro , "etc .:.'- que bes : - inmen~a · repres13nt_ivl- gar, en ·España 'no , · facilite a viab ilidace a prevista dade! ! .. _este fantasmal ante ter . ·-: -Coido que, en primei-ro ·1u-

· rer:;ires'ión ulterior .- · · a desfachate:e . de proriunciarse gar, en .España non se mentaliza Coa "" espulsión d~n < compa , pola ·espulsión . do noso ·· co rripa- - nenseeducaaxuventuder1os .de-

ríeiro, ·e xa en ' repetidasocasi"óns reitos dos minusválidos nen dos ~~_Ir~ · ~ afil iado -~a- E R'tiA ª "ped·1ra ·· cabezas" en " pa. labras d · · d ( ·· b ' · Jm~aLs . mwx1na o~ neri~s, xu ·1-

· mediados do mes, todo este · te- testuai.s do director do Centro. : ládQ§,1

tontos e suonorma1s) . . · · .. -Ión cai, e arn6s¡:ise a :vel'<'.':ladéira-. A util ii ació.n e manipula~i6'Í'i ~, A diver-sion dos mir]usválr- .

dos é o problema máis discutido e tirado por terra po la parte da , aburguesada e egoísta xuventude femenina solteira, que ao non ter" ningun problema social marx lna­nos de mala rnaneira, tratándonos pior cos del in cuentes en todos os-

. centros de diversión como bai-les, discotecas, festas, viaxes e par· ques de recreo.

Non vemos solidaridade, igualdade nen tampouco unha fi r· me dec isión por parte do pobo galega ou español para romper ?S .

. barreiras sociais que nos oprimen ou separan -as veces deste capr i­choso e cachazudo pobo como· son as chicas solteiras que as ve­ces non respetan nen a Casa de Deus cando sesenta un disminuí· do físico perta del-as, 1 iscando co: mo alma que leva o cierno para outro banco. ·

Calificam.os de abus iva al· c'urrie, intolerábel, anticonst itu­cional e inhumana a acti-tude .vi­x~nte a ÍAda de. desprécio e agre· . slvidade por parte das rapaza~ nos bailes e salas de festa tie cara aos inocentes --xordomu'dos, mi· ·n.usválidos ou calquer fealdade f í-

. ·sica, cando hoxe a lib~rdade e a igualdade están por enriba de to-

~ do, non negándciselle 'nen a.os d,e· 1 incuentes ·pqlo que sea. ¿Que~ somos nós para tercos min l!sva· ­J'idos tari refinada_ crueldade nos ba i'I es e festas?. .

Unha aperta do -vaso am_1go . que qoere ~ue pensedes.

. Eui.eni~ Pére~ VÍllS . ..

·--­- UN

. ¡

tan te n10S ' ·de ·s, · ru adc . tergo · clá tr

enter se. fe

d1om2 que súa e xentE

. unho pode

·''álme1 j rnalff

Si ó pía cu\?¡ ·mani Mais pu l ar rnetn Por ~

traba band bo\ré sin Con e adulé Lo pe entre do S(

do S• mellé hósp• forte o p1 qued daxe galeg

1

do P tiga. ,ardí

:de d1 most súa · dunr

ar

ES,

nosa veu dio unli¡ men prot

senn l~rne recu ·d.enc ción e ·vé

-~[$J

P.a~:¿ .to , rr du.nl rior( i,nte1 ii)ér , 1

~· > ·~

1¡.ac,i.1 vir ·é

,n á l i ~ terié:

~ ioeco­ntitur­) nos é moi

lOS .. Q

Ptíbe/ ). lne­'áctica·

EBRE Je f ica feito.s .

a inci­·febre­de de Je das

>ara a­Jéncia lS bio­!Viden­a non datos -

_et ores iposto lemio­)spede

ta­o ne/u­meda-

3 F.R . ária. a grante · ·stema

:Je en­~I. Hai lebido ! decir ~ :arrlio-longa ,

ros do ·

rtos a- ··· t i 1i :a· --utido te da itude in ter"· x ína­lonos os os ai~es, par·

:Jade, a fir­Jobo ·er ?S imen apri­omo s ve­:a de inuí­J co­p'ara

a/­ti tu­:; .vi-1gre- ·

cara mi-

3 f Í­e a

! to-de­

uén svá-· nos

1igo

. uNHA ~URlüSA 1: .. ·1AXE o:e . . . · SANTA ANA . . - .

Ent re os moimentos impor­tantes que -_ ten Monforte de L_e -

05 hai ·que contar o mosrer-10 -~~~ · san Vicente do Pi~o . Está si­

, tuado ' n.o mesmo cen~ro do. an­- tergo castro Dacton~o, c~p1téJI · cia tribu dqs /emavos . o .dec;r dos

entendidos. A ·unha ve1ra er:gue •. · se', tortee fachendosa, a "t:orre do . , homaxe do castel o dos· condes

que toron, ·que mete fTledo posa sua outura e pola súa solidez. As

. xentes . populares dicen que

. unhos ganchos de ferro , q ~1e ·se pod en · ollar aínda nas 01,Jtas

- ·a/mena~ . ·eran i pra · ~forcar · a ) J mal feitores e vasalos rebeldes.

Si ó que se iban aforcar lle -rom­pía a corda quedaba libre de culpa Era o xuicio de Deus que ·manifestaba así a súe sentencia. Mais, de ser certa a tradición po-pular. as forcas poíi1ºanas a tr int3 metros do chao , por un acaso. Por si - o xuicio de Deus se mos­traba favorable ó reo. Po/a outra banda está o pazo. que se va i es­borral lando dun xeito tristei ro e sin . remedio, que erguera o VI 1 Conde de Lemas. Aquel ó que adu laron Cervantes, Góngora, Lope de Vega e os Argensola, entre outros ilustres escritores do século XVI 1 español, nomea­do Século de Ouro. Polo que se­rnella o señor de Góngora f oi hóspede, eiqu í no pazo de Mon·­forte, do V r 1 Conde de Lemos. O poeta .cordobés ·non debeu quedar moi gustoso do nospe­daxe, ~ xuzgar o que dixo dos galegas.

O mosteio de SanVicente do Pino é de fundación moi an­tiga. A eirexa actual é dun gótiéo tardió; maxestuosa, cumprida e de delicada feitura . o edificio cin most~rio é do secu~o XVI 11 ~ súa fachada é fría e armo11osa. dunha xeometria severa e gracio-

arredor de nós

ESPACIOS NATURAIS PROTEXIDOS

C0ido qu e está claro que na nosa- sociedade, ao tempo que .,.3

veu dando un deterioro do m -dio ~mbiente, deuse tamén unha maior concienc iación. polo menos a nivel téórico .a ·pro/ dos problemas ambietais. ·

Xunto có "creci~ento ede­senrolo" e máis' a oportuna so­

· 1~ r-eexplótación ~ dunha séri e ·de recursos,, foi xurdindo unha ren­d:e,ncia . á. preservación e protec­c1on .. tan.to de 1~specie~ . animais e v:~e.ta ts c;orria <;ie z0;nas de i.n­

.. !fj~S<§ÍilJ~-#f-a¡ ~qb q , ,¡:; h¡ .i 8 T• l'-'"

é• < ¡i?ens~ • ílU€ ,q,efráS, disto, poi~ par.~ 1~[f!1e~n.te, pode ,haber un cer­.tq ! meajo .·q~rivado do extermíni.o d.unha. ·S~rie'·oe esp'e.cie$ e(¡) det~­'.10ro ., de esp.ácios -·naturais d.€ :~.te r,,( .as~r!~· :o ,que .p.od.ería supo-· 1'.~F- C?. r:if?,ri .pqcfer d .isp0f'.íer de 'íes­.l?~C..i9s-p ,9jró.r.i" que~poideran se ~:-

. Y1; _d13 comppr~c;:ió~ ":paf"a ' u'nha ~..:: ,nal_i_se 09xectiva do est;;ido de de­ti;rioro ciou1ros. . ·_i: 1• Por;)§to -~: outras ... rrr;ioitas c~u -·

t - ,,.

; ··!"." ---· ·- ·.:..:~.'::.:.!

sa ó mesmo tempo . Tamén é moi notabl e e proporcionado o claus­tro de dous · pisos que, no seu centro, ten un alxibe que· recolle .

as· aguas da choivá e que aínda u­tilizan os escasos monxes ... Nó claustro pódes·e contemplar .a la-

sas, as que pode haber un-ha xus­tif icac ión , que non ¡1 jrcura dun ­ha 'solución, encetáron'se unha séri e de estudos de evaluc1ón do estado do 111édio natural cé.l ra a sua protección.

Para isto , téñense seg u id os uQha série ,de pautas e criterios e.Je diversa casta . Así, entre _ou­tros . ,aténdése á import~cia fal.1-n íst ica. floristica e xeo~óxi ca, ao · estado -de ·espác ios a. Qrotexer, rexeitándose aqLieles ' q~e '. este­ñan nunha fase <;Je deg~ada~ión; situación .xeOJgrá.f ica,, . p_a"s., ~reas, sendo ·de ' inte'ré·s os ~ territórios aillados non por eso eje difícil· atc,~A9 ,-rf?#~~ 1 r\Í f-q.µe· set)~p zopas cunh~. di;p~i,d9q~, de poboacióñ . moi ·baixa ou c'ás.eque .nula , etc. 1 - .Todo istó, xunto con outros

. asp~mctos· de iriterés :económico·,·, ou ele diversa ca ._ ..... ''-. :.

aspectos de interés económic·o,, 6u de diversa casi:e ; lévase p·are­llo á percura dun¡1a funci_onal id a~ · de tanto der:iqe o p.onto de vista educativo cOmo· recreativo. Ror isa c'abe diferenc;:far aqueÍas ZQ­

nas" qu.e ~s·e po1déran. des~_nrólar _ ... .• \ . ·.. . . ~ . .

:. · ... -

"nl~e o ¿¡aust ro e a e lrexa~·. o r clt.'1hidas sobre a personaliuade da . .. ela pasaban .os monxes-. Agora ta- · cacla ún deles.

_ .~ pá ~o n'l lé '~ a · enfr.ada . que tiña ó De ·que seipamos ninguén · ·'olaus't'ro. E esa ¡Sarta, que está a estodou ·estas imaxes ton certo

rnau esquerda do cruceiro. ~-1 ue- c! Plimento. -E pensam os que val dou metida nunha · t(aste ira, na· a l.Jen . Tanto pola·sú:a fermosurn que os monxes teñeri COUS?S c;Jó ;~ co1no pola · súa antiguedacle e

. }:~d:to. A0ora o mbsterio esté arli- aínda .polo "CUrioso '· do grupo es-·\ cado,'en L.J.üa paqe, a hos¡Jeder ía . cultór:ico . .

; de alumnos. q ue. estudan nos . Estas im9xes so ri . de doada ;f ceAtros docentes da cidade. _Pra: loc~I ización,. Están. a mau _derita · -: .éso ·t-i:xer.on. unhas ob ras nas ·que·' segt.m s~ entr? na .e1rexa, n~ .nave "18111rregaron cemento e·lad .r. illo~ _ r central.. Dam8 a . 1 mpres 1 ~n d~

:.: ·. Gas lma):¿es da eirexa con- que rn o1 pouca xente re¡:rara ne-:_ :_,.~ér'Ytu~I e parroq ui:JI. el e s~n Vi- l~s. A!_í están soi_~s, ab~ndonadµs, .: cente_,d.9 Pino hai unha de estrá-. Sin unha la_mpanna (lUe as ~~ume .

· ordictari o - in terés. Trátase · da a d1fcrenc1a de San Br~s 1no ou escu.ftura de Santa Ana, que ten · da chamada Nosa Senora de

- nS -.Óo.lo á Virxe e a VirxeFÚen , a · rvlonserrat. que ten aínda moitas sú-a- vez, no colo ó Neno· Xes0s . lar l ¡)ariñas acesas. E eso que r . Esté . in xénuo e aeJ iéioso ancro- un ha vJ.rxe: branca" e, pulo 1anw

nada ten que ver coa "Monsr·. nismo fainos cavilar na imaxe rrat"catalana.

· - as imaxes - son creaci ón dun O máis· penoso -r!t; todo é artistá popu,lar. As tallas. polo que a· couza está rematando cor · qué_seme!la , son do sé_cu l-o XV_ este · singular e . feJmoso gruµo e:,..P,ei-teñecen claramente ó estilo escultórico . Calqueira que o/l e

~·gÓtkó. Resulta conm'ovec:Jcir e e- ·_ pode ver eses bur:aquiños tan re-ddíca-nte o.lla r a Santa Ana coa dondos que fai' a cou za na ma-f.illa : medrada no seu colo e con "defra. E cada día que pasa ól_la-.. : Noso -Se'í'í@riño, que é o seu neto. mos máis, sin que ni-nguén o re~ Sarna Ana ten -a· testa-· cuberta medie. Uri non ~e pode espricar cv nha to_uca que lle ca·¡ por bai- tal abandono . Aínda que non x io- da_ .... papada. Os_seus vestidos , somos _ entend idos · neste lerio o mesrno c1ue os da filia e do ne- ternos a impresión de que, si si-­to ta.r1 gra.cioso pregues. E as es- · guen así as causas .. dentro de· t í1fÚas están todas elc¡s policro- pouco este grupo e·scultóri(:a séré m"itfa1s. Sin dúpita hai anos que . unha lembranza .. Vai desaparecer rmh as pintas on. 'As' c'óres están gracias ó . trabal/o arreo q0e a

-· un ~tanto esmaceladas e difusas, couza fai né l , ante a indiferencia ~ con esa - cór mister i:osa que lle de todos. ·Por sí vaie para a/gg

dan os an~os . No fondo 'das ima- · quera dar dende eiquí- o meu xes, a xeito de peana, hai r-eises e berro de alár.ma. O mellor teño a p r.ofotas .. f:ntre _eles o _Rei David , sorte de que algu~n m!3 .es9oite e de cuia albre xenealóxica pro- ' de que se salve o· grupo escultó­cede Noso SeñoriAo ó decir da rico que, adema is, non t~n nin­Bibl.ia. Tanto os Reises como os Q\.mha clase de proteción cont ra .Prt>fetas teñen casa ún o seu · le~ nada nin coíltra ninguen. Dende ti-eiro en Gótico, para qué sepa- logo esta Santa Ana debe ser moi

xendaria pía -do abad e tspasan­do. A entrada da eirexa. hai un · sartego romani~o dun abaae _que ' se chamaba Xo'án e que a lénda· quere sexa o protagonista do·su­céso áa cüroa · e lume. A'ae~áfs­hqi unha porta mio interesante-, q_ue case nin~uen coño.ce. Está

rn9s_ que_n son.e Ese J e.treir~.1.-- rriilagrejr¡::¡ . . O . s~v- rT}il_pgre. mei .. ~ ·pen-. r.1r:i:de~- ~ i;i~u,~. ch.eg_an~ ~~-~~s~ , sa -ún. é como ·si fora-o ·seu car- . ·nosos. días~ sln- : nl.Jtra '·nnv~aao_e.- ·

. net de identidade. _'. Asf non-. h·ai ;r.&No_n.sei por canto t~rnpo' será.

por Cfi11RA

io' f'J~· ,estas fo nció.ns' e. aq uel as q~e :p.o, 1 J t:.:; - '· ' .i;<

las su as 6 P-~s:u l i_aridades, '.. non ·déran s,oporta.d o un . uso deste tipo . . .

Sén repar'ar aqu i na catego- · . ria en que se po,derían: clasifi'ca( · 3S diversas zonas .· ex isten.t'es en •. Galicia (que· se. Refú x·io de Cé~za, ou Parque)\!atural, ou .cal quera outra), ,caib"e.cf tw. var.ias.

Asi', no · interior .de Galicia ) 8V.1.\ temoJ3 , entre outrs.s, _a Ser.ra de .

p·1·'.Y1 San · IMamev e . .S¡;irf:a do Cour-el. · Serra pos Aneares e Serra do Xu~ rés; · 1agoa~ . inter.io-fBs, ,CGmo .P.o­dé ser a de Sob rado; i-nontes cos- .

· ,teiros cor:no- pode' . .ser o Barbahza · -· e a Capelada; 1 llas· ·Cles, Ons. Si-

;j,._, i_.: sarga.s: . .. ~ l·ag·oas .~i-tornis, , maris­mas (Cprr~bedo,. Louro, Ponte~ teso ... ) e rias, o mesmo que éer, . · tos ct..:1-rsos fluy ja-is. . . ~.

E:stas zonas, 1<u·nto · con . 0~1-·

trrs _que rnantiveran unha. estre·i_-.: ta . próximi.dap·e._ .cos núcl,eC?s de . poboación para C? · séy uso . estric-,

' tamente recreativo e cara a crea- . .i ción ~e ... itinerários de in.terés, , pq~eri:an .. terse ,, en principio; en canta.

N. 1 O 1 () 1-} 7 A~ R l_ l; I .1 ~8Q ~ ~3~.·, · -;~'li ' l't /", ' , •, ·¡ l : 1-("r; ' ,/ .

:-l

:.--

·, , ... . ) f •\ f !<.-~ '~\ ffl1: t ',-• :_r-f ( ~.;· ~ ,t ...

' ; ; !!;~rófica parn .ironi1élr; ní,.•1i ao rig r armónico e contrapü_nti'sti-

0 s·EGUNDO CUARTETO DE · co -- de novo cuarto movemen- .

·:' ni.c'r t<<~ · ':sua pc;rrrí S-1 , _ --:· 1 1.fl.1.gracion e aesen1l; 1,

i1 r.¡xr·<; i jf1CHit ü st .·p .1Í' 11fa ~ . , Ja l_io-i_a-Estacl_Li 1.c;_s1) a11oJ ·' ' is d·iie-.. tensión _. l ater\te entré. resignacior. re~.~~as

11

cunat1t 1vas son estrütu- . ,e protesta q\Ji{ recorr..e ~oda ·a cin: r~!s ; Enco l .· do colonialism·

0- .·

ROXEllO GF.mB·A· to, verdade·iro·exercléio frú~tlfe­ro para amantes da anál ise rnusi-

ta .. ~se _g; upo h!:1ngaro,. s(mbo.lo (importante apbrtaciori)"'; "Pro-.dQ .destino dun pdbo,-verc1a.deiro · letariado Industrial- e coloni.alii{

x~ te~os fa lado en A NO- c~ I : -. Ao rña~xe db maxistério SA TERRA da 1 mpGrt~ncja cuJ- .... fo rmal, compre 'insistir na fres­tura} ,de RoxMio Graba para o · twa: na immediatez desta obra noso país : ·lmportánc ia 'fuñda- @robiana aínda ria evitac ión de mental como " pedagogo garan- emo:tivi~mos :de cljñ.o -r.orn¿ntico -

protagonista colectivo - d.o fitm, mo"; "A estratexia do desenrolo . · man~én a sua coesion contr:a a -__econ'<?mico de Gal icia"; ': Para un-

amargura e a m iséria, mantén a · · ha indu.strial izacio·n 'axeitada de · espranza ha vo l ta 'aterra, no ree'n- · Gal ic;: ia"; "A · int.egracicin na . co-

·-tizador de profosionais con p re- en. b enef ícin 'do uso.d'e tensores contro e-as _r~igames, dandolle ao .mun id.ade economica europea: ·conx.unto-do film uñ contido .epi- \.m debate necesario" ; "D·a viabi-

parac ión. para· o futu'ro; como - expresionistas. fundadqr e director da Orquesta . · A _interpretación non é ex- ...

co.· A ignGr-áncia, a ·arriar.gura liqa8e economica das pequenas 1",(0ué batalla ' gañaron os ·hL1n- nacions" e "Criti ca do Programa

da ·Coruña, poderoso instrumen- césivamente " fidel . á - partitura, . ' to de difusión ·musical ·e a mgn.os . a·(nda asi a ,serve C'on' gran díg­·evidente -. polo descoñecein·e·n- · nid·ade e _momer:itos - de, '-51.s;erto · to da sua obra -:- de COíTJPO$itor ind iscutíbel polo gue rne,rece O

garcis? ' '. preg1.1ntanse os prQtar_io- de "Unidade Galega',' . ' nistas) son sempre 'fil los 'da mi- ' Seiéa, nesre. u ltimo trabalro 0 seria e .da opresion-:- - autor áinda puido ser algo ma is

M.V. "c'ritico ': en canto se retire a al-que- trata con mimo artesanal_ as . [lü~iJ áp lauso. su'as ' creació·ns, constantemente .- o disco .. comp létase co r.Jensadas en función de Gal (c ia .ct;Jarteto . "Sp_he'Kae' ~ , c;l e• Mi.gu,eJ e¡:¡ sua cu ltL:Jr:a. . AJons'o, . cua.r~eto · qu~ ' foi. estré-

27-2 .. 80 ternativa de "Unidade Galega" · (que se conteñ no "libro negro' ; espal lado ·nas- ultimas eleccions xe ra is ) nos aspectos poi iti cos e non sinxe lamente ecoñomicos ~ A edición _fonográfica { 1) _do en Gai t1~ja n0 curso·.ae Música :

do seu segundo cuarte~o de arcos en Compostela de ·1976 .. T rá'tase·. " Llafa". é únhél im.portante ·Rova dunhas variacións; entenG:!énclose · -pára o depauperado .. catárogo .cada vahación éomó un estúd-io ·

Por AIVIARO VE IGA

ECONOMIA MARX!STA . _ cl isc9g~áflco galega, a(~,da ~)3 is dÚJJ pa~á~evo m_u-sical, ~n ata- grafía b~stante .' lnedha 'nos cines por tratar~e dunha vers1on digna q1Je, .un ri~mo ; unha ~inta?<€ ~:":. Ü '~ tom~rciais, a C: inematogra'fia hú- Varios artigas do profesad Lo­e dunha obra excelente. ·· . _ reswltado . sono~o é .m~i atroctiv? " .~a ra:. " H~nga_ros", de Zoltan Fa- p~z -S~e.vo~, da . -facultade . de

. O segundo cuarteto fo1 ·e compre. adm1.rar .o g.rande of1- . ~ri,é , ·ante todo, unha p·eli.culao .:..C1enc1as Econom1cas da Un1ver-con:p'Osto e~. 1974 ._nu~ mo.rn.e~-.; c::.io dQ.com,po_s'i~o r; . z a.mqrano,_ es- . 'sorprénde·nte, smprende a emoti- · sidade _de. San~ja~o, son ;;coll.ei­to 1mportan..te do labor creat1- . t1snado PD_r mo1tos- auditores de vjda0e, ª bel'eza da narración, a t os · mm l 1bro 1nt1tulado Do ca­vo de .. ~roba: ,xa -superada a ~f':J E ' ,P?la~ leccións d.e _história . fonda amargura 'do- discurso. A pi tal ismo colonial

11

, ma is suxe­con:ipJex l~É:lde de ª\:_ontec;emen.; . da mus1ca q_ue ~r-ªr:i os- ~e.us "pro- t pel' fcula abrese cu ns ver'sos 00 rente en canto ao ti'tulo do que

. ~?-s conf 1g.u:a~-ores d~ ·cantata· ~.ra~~s de ''Músic~ ~~Alemania'. , ,grán :poeta nacional ·húngaro Ati- resulta logo o contido . Publica-" Nova Gal 1c1a e clarexada a po- · Mus1ca. -df:) > ~ustria · , ... A 1nter- la Jbzsef e mariten unha estrutu- - dos en pren~a española como ·

si.ción do , r:r~stré frente a· Gal(-· pretación de . "Sphera-e> é supe- ·r'a estaci-onal ,que a sua apertura é. "La Voz de Ga l icia" e 'TI Ideal ~ l a. Non e ningun ·secreto nen() Tior á de "Uafa' '. sebe.no sacri- - · a ~ tren · no. que marchan os emi- Gallego" .ademais do semanario p~~alel i~mo entre a pos~ció~· es! ~~ .. Hc~io da m.eti~_ul~sa'é:Jin ,ám i'G>iilldo o~'vaBos en busca de trabajlo e cu- ' nacionalista 'A NOSA TER RA, _tet1ca qe Gro.b~ e a de ~ar_t?,k, · auto_r . r;ierxüd1~~- o r.esulta_do so-. ""xo peche e 0 tren n.0 que voltan estes artigas, segundo o autof, es-n en a emoc1on~da adm 1ta.c1on no ro. ao perder a leved~d~,que lle a ·march<tr estes hLingaros· a lbi- tan divididos en tres partes rela-do galega polo hungaro. Es~e se- · c;:;on~1re _o en~anto. · " - . _ . tár nu~ha'guerra qu·e non enten- tivas a rr:)etodos e fontes estadis-gundo cuarteto yresenta un bo · ·: , · Coido .ex.ousad6 recom~n-- · den e para ·eles e·abs·urda . -ticas da estrutura e·conom ica ga-feixe de elementos s~rnoros .gal_e- · dar este d is.co. pol'a sua importán- A base argumental seriél a lega, anal ise sectoria l e diversos.

· gos, desde o ,;olclore .. mu~1c;~! -as- cia _para no:; e.co a~~-~ctivo de en- ex plosión .duns emigr-g_dos h-únga- _ Critica ·oo introito a A NOSA TE­tra o USQ de onomatopeJas , co-, gad 1r unha. obra rmport'élnte e ros en Alemania ·e a sl:la relac ión - RRA por nón lle ter pub! icado

1_1 10 a .imitaci?n, ~o .son do ~arra fe~r:i.,osa, na. outra banda: •A g:a- primeiro t~nxer:i cíal ., -- logo direc: algún tmbal lo inxerido no l'ibro µo la ~ 1ola no 1n~ c 10 .dO'adag10 .," ba~1on e· be~ e as notas de carpE'.- _ta, co co 111flito bélico. Pero, p 'or coa rapidez- que o autor desexa-

Neste · cuarteto da · Groba ·ta - de Miguel Alonso ~Julio arri ba disto, a pel rcula é· u'nha - ba, se ben este semanario non lle un ha boa mostra do seu of íc io ~ndr:ade m'oi 9laras- e infor-_ so bérb ia pi~t\Jra cfo pobo hun- pechou as ponas a. este profesor compositivo na impecábel escr i- 11 'ra l; as. garo, v ivamente retratado, co 'seu galego', segundo· puido averiguar t'ura e mo ace~tado uso de at a- " ?l--':.- ' ., Xoan M. Ca-rrelra ~-:·r'ito"-l ir'lguaxe e :a sua forma de este comentarista. Os traballos,

' q'L.J ' ~ e recursos exp·r.esivos , sem - · ser pec() liar. Pero e 'tamsn un re- en xeral, xa coñe~i-dos por estar_ · pre ' ao .servício dun prantex a- {_l) R oxeljo Gro0a.- CUARTEO trato íiel da miséria de todos os · publ icados anter.iormente, nos . ·rnento · de ·estética naciorralistél JJ "- Llafa". Migµel '. Alonso. _... pol:5os que· se ven 'abrigados a · .medi·os c itados, amasan a fondu-

sen concesións ao tópic'o ou ao "Sp• ,•rae'.' mendigar a mi-sériá -lonxe da sua ra de pensamento e rigor cie.ntifi-presuntamente populista. O ca- ' Cu ~ , ·ptó Sonor terra: de todas as xentes que se · cO prqpio de Lopez Suevos; po-rácter' -. socarrón d9 '.mestre ' apa- A.C. . .J .E.-. Moviep lay.-17.1541/6 ven . aplastadas . pola · marfipula- . ren, algun non debia ser incluipo 'rece_ -polos ·corrunchos sonoros Grat ,",c ión .- 8 .1 nterpretación.-- ción reli-x ipsa, a ignoráncia c;;ul- neste fei xe de artigas, mal ia a Sll 1

da part itl!ra;· espectalmente no .~e g Interés.- Moi: grande. . rural e o subdesenr?lo . O retrato · oportunidade nun intreconcreto, cuarteto· movernento nO' que 6 .·As· partituras· e~tán no -catálogo .,.e, pois univer?al, _e .o pobo gal~- . ral e o caso de.- "A Universid é!d~ humorismo beethovenián dó' dé Ed. AÍpuerto · - · · go·, 'forzado él · emigración, non e o clesenrolc;i economico de c;a

·_ Graba se am·osa por todás partes .. _ _ .está lonxe. desta identificación. i icia" , ab rem ate do ca l se of re-· ' .E: curiqso 'ópservar a·nqn ren ~rn . <CIN r " -P,or arí.í'ba· da beleza ' plastica das c_e Ur}ha al térn ativa xa de mais ·c,ia¡rnn · ?S forn:ias clásicas - q ue , ~ - ,... . . · .- _ . · !>~ ir~axe§, por riba do equ il tbrio ultrapasada. En deben, os mello lle serven como ·irrstrüme.n,to "Htmga_ro~" (ZoPtan Fabri) en.tre narración realista e .alusións res trabé;!llos como aport acion con fi gurado~ ~> por E?_x'emp:10 o . ' · on lricas.- ( por: outra · bane.la, dun- t eor ica estan GOntidos m Js primei -nlCl.vemento lento é. un li r l ·rin Chega agora as pantallas · un ha gran .. beleza formal , como a ros 1 V capitu las. escomasi nos ca-e¡u11 " canta" o carro 8 ü 'Pr.es r:, , . -bo ,:x11oi1ente c;lunha ciñemato-~ éscea -do soño ¡;fo .húrigaro o 1 ; . p itt:J l s VIII ~ IX ·é X, ·a -saher so-

, do programa desta coal icion, pois viña representar unha alternati va neocap i.tal ista e colonial (en base ao suporte de d?dos de ent idades coma Sodiga) sen cuest ionar fon- 1

damente a estrutura do Estado capitalista español; istó e o seu programa, podia perfecta-mente ser a base dun programa indus-

. tr i al izado.r pseudoprogresista da nosa l')acion, sen ter en conta me­didas reais de planeamento eco­nomico vi ncu lante en defensa das clases traballadoras e das ca­madas populares , galegas desde unha perspectiva nidiamente na­ci.onal ista . Nor.i abonda con facer unha critica esencialmente eco­nomica sen tirar conxuntamente os dados poi iticos corresponden­tes~ Nunha palabra, o programa de "Unidade. Galega", que e de supoñer non admiti ría o P.G p.ex., seria perfectamente asimi label polo capitalismo español, _como

·noutra arde de. causas e asimila­be l a nivel europeo e español -mesmo peninsular- o euroco­munismo {Vexase senon o ult i mo, informe ao respecto da Tri­lateral) .

O: todas maneiras, aportacions como as do profesor Lope1. Su 1!­v0s veílen marcar fi t os dentro <.Jo que podemos chamar econon\i ¡1 ~ '(Jr x1sta ga lega, que permiten o avanc ,, n.on so teorico seno11 él­

nien : 1ractico do nacional i ~1 1 10 n•·s( ' ·! ic.lo ideoloxico. A elal Jt· ri

c1or ·11orica sobre o colo11ial1sr 10 0 11 ~ tire a eco nomia das "peqrre

is 11dclons" permiten, poi s, rJe 11·1 é.lr importantes consecue nci<1~ p1ac l icas para os nac ionalistas 1 or mor destes traba ll os do ¡ 1ro f 1 •s 1 1r L.ori e1 Suevos .

üBLf CON C RTO PR..L\ CORO DE METAIS ca.ROAS E BAIXO CONTINUO ,

Yehudi Menuhin (Director e .so­li sta) Menuhin Fe~tivál Orchesta EM 1-0deón -037_-.0001962

a

!-]~ co bl1 .co

· inl fa su qu en he írr pe .d2 tu

te. se ta pr lis pr de Je ri ~

pé lir ur

di pr d< <l1

tel "11 qu ni1 ci! tu

lé1 pó to pe no l'U

ENRI

Ne -'un ana me dos l ic ia a mesrrio

~ r..on glc deles f l abart

;_rnos i112 ·flo anc ~Vniver )_le deL ,_que nc ·namor' .\énerc cantos

:·1.0 que -~ bri daq -~ sua

- ) evou .~ i r:i tcr gracia! 6u1·.· C1

;rno )ro-31 is- · ·010

un-de

CO->ea : :i bi-·nas ima

) o la is al-

ia"'. ro" ons IS e cos • lOis ti víl >ase des 'Oíl· :ido seu nte Jus-da

Tle-!C O-nsa ca-sde na-cer co-nte en-ma de

'.)X.,

bel mo

ila-ñol •CO-ilt i fri-

ons ·llf) -

,cJo 11 iíl ') o

a-11 10 1¡:¡ -

ll \()

111.: de

i a ~ tas ro

-

)0-

e" ·o­ue ;e­j e !n­ja j e

io ._ r:i­

,e Ja JS'

1

~~ ' ~;"

,,

curso a· lingüa . . . .'. .. , __ ·>. "~ CASTELAO:- . se.1npte ' e/1 ríngoa pá meseta 'non-·se impuxo º se impoñia o-~astelán?:· · ·· Eu vin es. "idio~a oficial dé la R~pú- reita ~'O~o ·na :esquema, da mesma':

Gall.za (e IV) - . pula '.forza da sua cultura·, a pesa-- a un Presidente. de Audencia blica. . Todo · español : . trene mentalidade españolista dos ·seus an >"

l , l -d . .- . . prohibírlle a un abogadÓ que in- obl1'ga" c1"'o'n .-d.e s' ab.erl.o ·y'·d.erec'.·ho · tepa_sados -da R.ep0 .. blica . . • -~_:: res te catro secu os e rmpena- - .. S.on móitos os ánacos . q~e· se.--X. M . Dobq,rro Paz lismo castelán e de obrigatório- . terrogase a ury ' lab.rego-galego. en a usarlo, _sin perjuicio de l~s .-d_ér- , poderiar::i sef_eccionar do Sel)ipre en· .

M. P. Garcia Negro apredizax~ do idioma do Estado, galego, · fu!ldán~ose en que o ga- chos qÜe' las leyes del Estado Galiza, ainda atendento só ao crite- '..', i'.>ois os ga1egos ainda preferimos lego entendia o castelá¿n i -~J (o reco.nózcan a las leµguas .de ~ la ria da sua vixénpia. Decid ímos por;;

"l' , · " , .fresidente) non-· entendici ~ ga- , . . al 1 este, tendo en canta que tala da pro- ·:· En várias ocas1óns ouvm a nosa mgoa rustl~a a que I ,. , . . provmc1as o regiones. S vo o - b l em~tica da . l(ngoa, en atención ás"é.

nos impoñen. Non hai dúvida de e~o; p·ero !! indiscutible que que se dispomg!l er:i leyes espe- caracterí-sticas do Curso e á sua actua-a intelectuaes casteláns -dos que Galiza conserva o 'seu idioma . as . declara:cións .ttadutidas "in- .. dales,- a nadie se le .podrá exi- lidade. Compiaren,por c'erto ; e>s pro __-; que . finxcn scren liberaes e porque nofl' n~ngun outro pode -m~_!!te''. _ p~los. -testlgo~ non son gir el conocimiento ni el uso de _pag~mdistas- da Constitución espa· ~omprensivos- falar dos pro- "d . !est~om,ios. in. tegros: e q· ue, p· 0 _ . 1 . 1,., l ñola ·actucil - qlguns deles, segundo

l. , . d H • espresar rnellor as suas 1 e1as e . . rungitna engua reg1ona . Ve á.~ manifestan, áfervoad. os 'admiradores ·. blemas mgo1st1cos e espana ;lo ·ta-nto · - · ..... · · os seus sentiffientós, ·é decir, a ' · '!llil se· c;onqye_ un xuez hí os termos en .que a República . da persoa e da· obra de Casteláo - o:

dunha cu-stión mórta, · · Galº ú · --· · -ál coma sua cultura; c. polo tanto, non - ·en iza q e non se.1p_;:t !J ·g e- liberal e democrática resolvia' artículo - da , Constitució.n repu -. . inhibídos con xesto de.· trun- hai para qu ~ falar da supcriori- go_ nii;i ~. con~ibe gu.<un aboga- · 0 p-robTemadas língoas. Pode de- blicana qye · reproduce Castefáo 'co fadores, por puro dere1to de - - ~ . d n · id · t · - .· ·corr:espondente -da Constitución en',

diulr cultural de Castela a non -~·- 0 · on po ª m. errogar a un tes cir un u~teleituat castelán que O· vigor e 'vexan como está informado ·~ superioridade natural... Din eles · · . ' · · tigo na·s0a própria líñ-goa, _aiñda galego seria libre en canto Galiza / da mesma letra e do m~smo espírito . que endexamais ~e pro)lil?eu 0 ser que se iñbre o yalor_ f:la.v~ba qúe sex~ ·"r(istica" .... Podíamos demandara esas ' leis especia·es;· _ _Caste_lac;i, anti~imperiali~ta c~n­emprego das diferentes língoas "cultural". Castela -logrou ·asimi- enchcr páxinas_ écf1;r telatos de pero é qu~ dós demandámolas-e v~nc;1do, ~sab1a.- ben _ ~comc:osauten--hespañolas, e que o feíto <!a. , , • f ºt · 11 t · · . " · . ' . t1cos nac1ona l1 stas de hóxe - da 11 - lar· a Leon e Asturias -- poño e1 os seme an es, nos que se v1- non fomos atendidos. Con to- port9ncia fundament9l -do no.so irl io -:. ímposición do castelán sóio se por caso - como antano o latín se cono a coswme, conv..ertida en do, ~a pooemos. amostra;rlle aos ma no proceso de conquista-dos no­pode atribui~ ao esmorecimento asimilou a Iíngoa que · se falaba lei, foi un:ha ar)Tla violenta, cuia inteleitµaes casteláns unha.pr,oba • sos -dere itos como pobo. Nós ta lé~.~ · .das outras língoas e á forza <mi- - · I' · h · ~ · · ·1 c t 1 d. · 11 en Galiza, da que sóio poderán vio enc1a e egou a ser 1rrac1ona documtmtal <J.a imposición de ·como ·. as eªº · . icen:io~ es qw se- . rural que' a língoa de Cru;- t t t - , . cando as "lingoas rúsa"cas" re- e t l ' ' . c t '•tu . , gu eA d ser IJns 1mpenal1stas fracasa­tela posuia no intre en que a oparse res os nas opomm1as; . . . . - : as e a, ,Pº~s se a ons I - c10n dp s e, tamén rnmci Castelao , qu.e ai11-·· se realizou a unidade. Inten- pero falar de asimilación de Ga- nasc1an '~1t~ranamente . . Xa i;no- da -_Repubhca se · mostrou · xe- da f , ~·os ino 1t~-cwe dicer na nosa.1

i liza e cantadle o responso á nosa rrera Rosal1a, Curros e Pondal, nerosa, abrindo posibilidades-que . 1 íngoa. · · · tan . poren en ridículo aos que M d "d h "C' fala é unha vaidade própria de e creouse en, a n u~ a a- antes ·non esistian, é porque No specto 1 ing ü íst ico , .rep · re-· protestamos da violéncia asirni- casteláns. A verdade está xusta- tedr~ _de· Lmgoa e Literatura se iritentou "linha reform?- xurí- mas -en p1iñ1eiro termo , na- concep--.: lista de Castela, e a estas outuras mente no contra'ri"o do que ase-· galaico-portuguesa", . pero esta diºca f . t ción que do naso idiomª tiña Caste-

d · · · h b - _- re orma que som.en es lao · .. " .. a nasa l1'ngoa esta' v1·va er1 Preten en e1sixunos un a pro a · c' d f 11 d -

guran os "catedráticos de seca- mes_ma. at_e ra o .e nega a: a se: compreu para C;italuñ.a ·- frocere en Portugal, .... . ",· concepció n · documental da nosa esclavitu- dad d G I no", pois Galiza sigue falandó Umvers1 . e e_· .ªiza, que. era ' tendendo á libertade das língoas. que · comparte calquera que teña u n~ de. Negan a intención impe- d d b N - · ·· · · _galego ·porque ten unhá cultura on e e ia es1strr. on rm~s· Poda\ os inteleituaes casie- mínimo coñec imento de linguistica e rialista da meseta e o pro- ma'1"s forte que a d9s castela'ns .. O fal. ar_ dos tempos -da rnQnarnma l' . 11 , l non padeza de fóbia anti-portuguesa . . pósito -de chegar á unidade "1 ans en~rgu ecerense po ª sua E óbvio . por outra parte que Castelao

, h , feíto de qu_e o galego ~hegase a mn. dos de_ agora; pero com.p.re hexemonia oficial e ·poden ci- noñ padeceu nerrgunha enf.ermid acfe lingo1stica como se é egou a d G b ser ·_ como eles din - · unha ec1r 9ue ,º . o ~rno p~ov1~0- · tamos -aos .cofrades galegos que infélnt\1 -do nacionalismo que lle im- -unificación relixiosa, ase_guran~o " língoa rústica"é un delito que nal da Repu?hca f ixose o xp.r~o ri so:mentes usan a língoa do Esta- c_pedi?e-ver que o problema do idioma _ .. que o galego "morrreu de morte se lle pode achacará hexemonia cando _ Galiza de.m. and.ou un do·, pero non· pod. en decir que 0 era polít ico, como ben ás claras· de-

d 1 d mostra o. texto que apresentamos. E .· política de Castela, que o deste- ecreto .a pro 0 bihngoismo es- seu idioma matou aos demais por isa que os nacio nalistas de hoxe Ni.',s irnos a supor que non se

dicrou ningunha ordenanL:.t real prohibindo a língoa galega" nos documentos público_s; pero é in­<liscu_tible que sóio eran válidos os documentos redactados en i­dioma castelán, na língoa oficial de H~spaña. Nós irnos supor que enºde.xamais se dixese "fica pro-- -hibidÓ usar o gal ego"; pero -é indiscutible"" que sóio •se ensinou o cas~elán nas escolas e que os galegos non podían escrebrr e leer o idioma que falaban. ¿ Hou­bo ou non unha política asimilis­ta?

·:o galego - din alguns in­teleituaes casteláns - é unha "língoa rústica". Irnos a supor que non é máis que eso; pero ninguén pode negar que ainda cisiste. Este regocixo dos intelei­tuaes casteláns, e .a sua condo­lé~cia finxida - que quer ser postuma -, estaria-- no seu pun­to se Galiza falase en castelán; pero ainda fala galego, anque non seipa escrebilo e anque lle rnstc- traballo leelo. Calisqucra 11rrsoa pode dccatarsc ik que a

. ENR IOUE LABARTA POSSE

Non Po i do ne n x iq u e ra pasar un anaco de tempo, se n le1 1bar­~e dos moitos fil los que tivo' Ga­l 1c1a ao pasar dos tem p os , co mesrno q ue brilantes estel éls di-

rrou das escolas e das solemni- colar, semellante ª? que se, . ~e · idiomas hespañoes, porque ainda debemos loitar por descontaminar o dadcs cibdadáns; pero afortuna- concedeµ en Ca~luna~ e~ M1ms.- siguen vivos na boca sfo povo, naso idioma tanto das infl.úenc ias d.unente a nosa língoá está viva e tro de Intruccuon Pubhca con- que é qu L crea e sostén as lín- da 1 íngua colonial como dos vu l-

d l 1 f .garismos, que aparecen. como é trurece en Portugal, fálana e cul- te,stou ª ~º. ~os te egramas que goas. Así eu . digo que a nos ló ~ ico, en todas as línguas no nivel o-.: t ivana máis de sesenta millóns nos lle dmxi~amo.~ ~oa n:ie~ma "lÍngoa rustica" vive porque ain- ral ,deixando o contrário, isto é a de: de seres que, hoxe ·por hoxe - f~:mnula r~vellida: . Est~ Min_iste- da temos .mo_ito que decir dela. fensa da língua contaminada aos es-ainda viven forado imperialismo no estudia con sumo mteres el pañoleiros e pseudonacional istas até

d t d I I " Hoxe damos rnmai:e- a este . Pe~ que consig9n confundir galega · e es-hespailol. Poden os Estados Uni- caso e .q1!e u~ e e~ e P antean · qu ena c iclo dedícado a Castelao . 0 paño l, idioma. este que é o que , en dos de ·América - citemos este Eu recibm, por tres -veces, a naso propósito' toi facer unha apro---d_efini tiva, están de!¡exando falar, ain­c_'\cm ~·l· ·cbaixar o c~telán ;- promesa de · que crearlan Cáte- ximación _aos . diferentes ·aspecto s ~a qL1e non eiagan por probl~~a~ de p 0 1 • ~ \. • ., ci Lriste categoria de dras de galego nas Eseola's Nur- _ da .su-a obra, E-sta semana corrnspó n- , QQq[tun~~mo º-~ de mal? q::>qc_ 1y__ric~_a. . 00 ¡ 111 _ • · lh: ..1 ··, porque esto é maes de Galiza, e !1ª derradeira. delle ao ·capítulo do ensaio e, por-isa, -. _Ma 1s Castelao non era bdmg1s ta ;'

escollémos un texto da sua obra máis e a1nda que como xa quedou aporita­do.idt> l "' ' .,oio,. ensinar o inglés conquerin autorización ·para significativa,Sempre en Galiza. q,ue do eserebeu un ~alé§Jo popula_r eleva-.­ná~ cscula~; pero do imperialis- cómunicalo á . prensa; -pero er~ __ p_!ecisamentE_:! serv iu para dar título 'ás d_o a . catego~1a l 1t~raria, o perigo que "­mo yankee protestan· os intelei- promesas falsas. ¿Podo eti. es- lecc ións a el adicadas . _v1a no espano l levouno a botar man tu aes casteláns... quencer cqmo as· Cortes consti- . . Sefl1Jre en Gal iza {conclu ída de _diferencialismos de todo ~ipo. As í .

en 1944) é un ha obra ·fundamental · ne~te a.naco , encontraf!10_~ h 1peren> e­tuintes desbotaron unha enmen-

Seríamos parvos se non rea­cionáremos contra os finxidos partidários da corfülidade hespa­iiola cando supedita.o esta cor­dialidade a un sometimento do galcgo á sua tradicional intransi­xéncia. Nós non podemos · es­qucncer que dende a Escola, a Cátedra, o · Púlpito, a Tribuna,' o Tribunal, a Oficiña e o Coartel, o dedo erguido do Estado hespa-1101 impoñia silenzo aos que in­tentaban falar ,galego. ¿Qué non

non xa ~orno libro da , .literatura br ismo;: Tril:x.Ja, oficiña, silenzo, pr<r. :a, que eu presentei e defendin, galega , senón como expoñente da visioal, enorgulecerense {X Tril:x.Jna,..

na que somentes se ,pedía liberta- teori.a e da práctica dun. poi ítico pa- oficina, silencio, provisional, esnogu­dade para as língoas .hespañólas triota como Castelao, fito fundamen- llererense), vu lgarismos: lingoisticos, non termos en q' ue xa estaba tal na h ist_ória do ño~o nacion?lismo . . eus-tion, lingoas, coarte!, iñor~. exem-

As· páxinas do SeíJ1lre en Gahza son plo, inteleituaes, eisiste ... {X linguisti-concedida para o catalán? boa pro bél do grau de lucidez e clarifi- cos, cuestion, linguas, cuartel, ignore,

· Tamén podo ·decir un ·inte- cac ión c'1~_qi.)e ~astelao,, an ~i ou. e~emplo~ intelectua!s, existe ... J.gi-a- .·· 1 · 1 d R , bl" hcª1 . a pro blemat1ca nac1onaf de Gal iza e " ·f1as arcaicas: renasc1an (x renac1an). eitua a epu Jea que:i on se as posturas dos poi íticos republica_- usos dislocados: conquerir como si-

prohibeu o uso do galego; pero nos . . Véx:ase ·a m <l_x ist~al d isecc ión-que , nonimó de conseguir, para evitar a · abond~ coñecer o . artigo 4 ~a fai no .texto que reproducimos das emprego desta palabra comun, some­Constitución para saber que, de actitudes dos intelectuais espaiíois, tendo palabras a ·evolucions fon eticas -feito e de dereito , sobrevimia no re.P r.esores e condescentes ao mesmo que non tiveron lugar : outura {creado .·

tempo. Ac ti tudes, por certo, que se- a °partir-dcr arcaico QUto. conservado novo rexrmen a intransixéncia gue , te ndo os seus co legas ·de. hoxe; · -hoxe na toponi mia: Petoufo., Picouto , · monárquica: "El -castellano es ik1s· res rep resentantes , fan o na ,de- Montouto ... ) para evitar alturas .. .

o utras · , i.is. A sua 11 ill or feli c i­d acle se n d(J b id a n ingL(_nhá e r~ a· de ica r· na sua aldea, mais n on foi. asi. Da Diputación .·de Ponte-.. vedra onde fara fúncionário moi-

SOEUOONS .

·· Taboleiro:

11 wn glor ia e nome á sua t e rra. Un ·?eles fo i o xenial poeta, Enrique . l~ba~ta Posse. Nasceu na agari ­;_p1os1na aldea . de Baio (Coruñ.a ) ·110 a~o 1863; senda escolar da .Universidade compostelár:i, onde -. -~ l e deu ofín ·á Cqrre ira de O ireiG:o ,_ que non chegou a exercer polo , n~moro de adicarse de cheo ó .xenero pºoético q ue lle daba re­_cantos a seu inquedo' espr-lto. Po­

~,1P . que moi axiña ad·iquirlu ce le­·,bridaqe. Po r opostos vi e iras, fai ·:h sua fervente _im a x in ac ión que

-~vou a bón fin t anto no verso ~ intome~tol, c om.a ·no s¡, 1·1 ir.o le Qrª.?10so ... humorismo ·incÓmpará­bc:l. Com6 improvisador abando-

so, ti vo s~me ll a n 1a µo las in e l c­tl'.láis do s u tempo, c o n N rc iso Se mi , Fe li pe Pe rez é Vita l-Az_a . Nesta c idade~ fundou e diri x iu .á fro lescente Rev ista "Galic ia Hu­morística"· no ano 1888 ao mes­mo que 'a "Gal iza Mod_erna". En Pontévedra, tamén fundo u outra · de moito interés, baixo o Ütulo , "Estrauto da Literatura". Foi En­rique Lab@rta un- incasá,,bel poeta tanto en galego e.orno en castelán; en Rev istas é xornais, entre elas a ben coAec ida "11 ustrac ión Ga­l~ga y Asturiana". Tivo .este bón poeta, a dita _de coñecer a grória dos seus méritos, po lo ·te ito que ganou mo itísimos premios en to­dos os xogos froráis e .certames a · onde quer: que fara . En todas su as belidás composic ións se ergLJia ·o seu fort e xén io poi as satiri zac iáns ( IUO !"les dé;lbá bón t e rmo Sempre amo't.i a sua t e rriñ 21, con dor1da é dore morriña., proba que na "Co-

loni i'í Go lega " ~e Bu e1 .us 1\i res fo fo· ) rno i buscad os os <;· ' t1. trnc ball cis como 'n "Pr0 1 i i tt~ i ro

. to tempo, fai trasladado para a de Barcelona. onqe un triste iro dia · mórreu baixo da rodas dun tranvía nos primeircis anos deste sééu lo, As í·, con .dqr á su·a memo­ria com o un namorado dá sua obra · tao fe rmosa, ad ícolle est s sentiment;íis versos,

Dendelonxanos hourizontes vías/ o~ t(Jo fogar, pinales e l_ago as,! qu erendo sere enterrao baixo ó campanario! da tua aldea de .Ba­yo. · iMiña x oya!: . .I iPero. oxe an te a tu~ mortaza esquencida,!

,Galiz.a u lembra, te adi111ira ¡. chora!. l

"Marcf1érnonos moi cedo cara as v.iñas oara ver.rnos se frolecen os bacelos

se a t ro l se traca 'en froito - se xa bota ron tro les as mazairas . '. a l í ofJendareiche 6 meu namorr/ .

A Cant ign das Cant igas 7 .- 1.2' ITrad .,M. Casado Niet 1

·c ·iave A ~ Mo nforte de Le 1 JS

Bl' Manue l Maria · C) Compostela.

) ) Ca.mari1)as L ) Fervenzas F) An.tro idQ-

·-l <>sesos L) ·C rri -;o

Mi 1 ll " I N) V dC"dS

0) Clieos P) Hocha· -0 ) { , ¡fé

. .de ó .i o '', un Caf1' ri "cr.,..n , 11 Galic ia "Tauros en 1 lia c..0 1n n J,\NTONIO PR-AÓO ÓIAZ

G ) Bílso iras · · 1\ •ri ,' irn

·R) 111

. SJ · · 1

T :r ~~; .

r:38 . J ~ r, %; , 1 r r r 1 ' rt / N. 101/11-17 AB RIL./ 1980

í

A Nosa história Xeolóxica

A Gal i'c ia é o resultadG , xeolox icamente fa lando, de duas compresió n moi antiguas que se perden na ·noite

· dos tempos. A 'Hu roniana qué aconteceu nos tempos precámb ri cos , é decir,. _qntes -tja Era Primária,. Esta ·

' ' • • ' ~ . ) . - 1

c99_ ma1eri.áis de tipo metasedir:nentos. Estas roch as apa-rec~n ~co11 in t rusión -de rochas. magmáticas,gran l ticas máis

-nov9s é-lo que as- ela zona océldental, .deixando pontbs c:ie contactQ dé ambas as duas m chas unha aureola de mate­ri al metamorfi-zado, chamades aureolas de cont;acto ~

¡j -

A_s nosas roch_as e a sua distribución com pres ión ou· o roxén ia, afeEtou ad'-._ c;¡ue chamarr;i os . . mac j;zo ga lega na d,irecGión 'SW-NE . , ". - . ~!d:h:ias _· rexi6ns galegás, o rien ta l ~ occident al, pó-'

A oUtra compresi ón que conforma o rnac.izo galega dense . c~osidera r: , 'en _termos ·serais, como afastadas por é a Her<:iniana, máis moderna no tempo do que a ante~ ur.iha gran.pe fa l la en 'di recc ión N-NW, de.cáráct er p ro-

ti no , chamados por. Schult granito' cGm(in , por ser n m<fü abundante nesta zona occiden1al. E o gran ito de Pon te­cladelas, da Serra do SwJdo, co que se adoitan construir as casas de p~erpiaño tan a_bundantes _nas terras ponteve-dresas. .

rior, aínda .que de todos.xeitos ori:entadá -~un tempo. moi. · babelmente .pr ofundo, qtJe .vai desde Valdoviño astrá as antigo, durante a' Era Primaria'. terras de Our.ense., perdéndose no -que hox e é Port ugal. ros.

' Praticamente todos _os materia is que ergueron. estas .. -Pm:alela case a esta fract urá aparece unha. forma- - En Gal icia o1-iental atópanse as cu arcitas do

Os granitos novos, chamados porfídicos, porque non t eñen tiom oxeneidade nos seus grans,senon que presentan u~s crst áls grandes de fel despato . Son máis resistentes qLJe os gran itos ve llos e conforman eses pene­dos de Traba , po'lo que Parga Pondal chamounos de t ipo Traba. Empréganse nas terras do Sul para facer os sopor­tes clas viñas e os · val os das veigas, aproveit ando o seu xeito pecu liar de ·fenci er, que tan ben coñecen os cantei-

m oxénias superf icie os núcleos e ~ basamentos - daqueles __ c,ión r.oclios_a cnnstitu(da por tm gneis especial , que-apa- Silúrico que están espare>..idas por t oda a zo nél m~is pregrarnentos e cordilleiras formando as roc·has que recendo nq N, na illa- Coellei ra, percbne GaUcia- astra o orient al , atópanse nelas frecuentemente segregacións mai0rmente atopamos na nasa Terra: Sul·, nas te'rras de Ourense, desapar.endo pa ~a vol t ar af io- férricas. Estas cuarcitas están atravesadas pola ún ica

· As rochas gal eg~s :so·il, p.or iso, na su~ ~·aio.ría ar- ra,r '-nas· tfrras da áctual Zamor . A. esta clase de .rocha formación ca l iza que presenta a nosa Terra. ca i cas ~ . isto é ante'Óo r:es· á Era · P r-Ííná ria ~ . Óuri tef'rJpp,, q t;ie'~ . ~ ~ .,sua. iorryi ~c;: i~n, c~áma?e lJ ~ "-ol) o .~d.e séipp" · termo acu- · A formación caliza, que se atopa nesta zona ori en -

"poae: ir entre."t>~ ·3:t500 ·aof'57ó mjlf óns d e ái:1os e~ ílarreJ ,. naefo' por' -Pá rga -Ponda l, baseándose "no nome imposto po- ta l , penetra poi a act ual Ast urias astra Mondoñ;;iedo, rea· fer- idas á, Era Primária, dos seus peridos i.nferiores, isto é Jo naso pobo. . parece en· Lugo recorrendG en bandas paralelas a estaracJa ·cámbricas e Silúri cas. As máis. ántigas datacións · feítas Entre esta formad ón de olio de sapo e a falla a Castela para aflorar en Becerreá, en f .dan a idad'e de .900 millóns de anos, nG>n se .atopando N-NW ap~. ece ao Norte º~ ~omp i'ex~ do Cabo Ortega! ,' formactón sedimentos. de firis da Era Primárica (CarbÓ.nífero e PER- del[mi.t ado Qor un siste'ma. de fallas que conforman 'unha

. MICO) nen da Era Secundá ria. . - _ cuñ~ de rochas básica·s e ult rabásicas de elevado grau de A formación caliza, que se atopa nesta zona orien·, .. Da Era - Terciária aparecen alguns sedimentos metammfismo. ' Son - da cla?e q·ue se supon pode estar ta l, penetr.a poi a actual Asturias· astra Mondoñedo, rea· acumulados nas bacías dei'xád.as por fal1as Óü rompemen ~ " conformad9 ° n;.ianto terrestre isto é Eclox itas, An f iboíi - · parece en .Lugo recorrendo en bandas para lelas a estarada

, · Id · tas, Periaotitas. : ti B , f d edos to dos \11 aterais ex istentes, como no c;asa da de Ba a10- . . . - a Castela para a orar en e~rrea , en orma e pen , Por riño , Meirama '.· 'As · Pontes: SQn· xa. poster iores' aos En Gal lcia oriental pódeose di xergar vár ias unida- é:ubertos de vex et ación po lo que fic:an agachados á vi sta. manchóns de Xinzo i Montarte e Terra Chá, pm exem- el.es· róchosas que se ' diferencian · do conxunto .. As , as · . .Os granitós tie intrusión , tarnén nesta ZOl'.'la, forma n

plo . roch,as · núcl eos gran ít i.cos de edad e má is nova do que os occi· O Cuaternário propiamente dito está pouco_ mal. dentáis, o de Lugo está formado por un granito de tur-

reprensentado, serí dúbita por mor do cli.m9 gal ego que des rochosas que se diferenc)a~ do_ conxunto. Asi; as malina o mesmo do que está fe íta a cat edral luguesa; non. é doado para conservar sed¡mentos nen. fóseis, rochas básicas do lopolito, anel de rochas de tipo básico tamén se·atopan, en Burela·-.Viveiro , no Norte , et c> . porque o seu -poder mateorizante e o ambi'en,te altamente (grabas, p-erid0thas,) arrod~ando · polo sul a denomina- As .arxila's que forman acúm úlos en lugares como·· ácedo xerado destruen os ·restos posíbeis . . Os materiáis . das comarca c;fas Mari'ñas; anel qwe reaparece na co rnarca ·Terra Chá ,luguesa ou abac ia de Montarte. de t ernos, deste peri9do úhimo fican case sempre · locali i ados nas . ~ Lal"in ~ · · · · - .. · - const itu ída por arx ilas r icas en carbonatos cálcicos, que . brañas , ·gándaras, bei ras e aesem bocadurns dos ri,as. . . . 'os. ·xístos,-que c~ntituen fo!rnaciÓhs m~i ·espáliadas , . se coñecen có nom_e de margas. Aprové itanse parara a f~ -

Porén a dist ribucK)n do.s materi~is formados h~asd i -· :'"de ·~rochas metamórfice1s, d.e· estrut ura lam iñar ou fo liar 'brrcaCi0n' de-cemento . A tópanse tarnén arx il as na U mia ferenJes Eras garda en Gal íc ia unha certa ordenación. A- espallaclas ~o . N<? rte-de Sa.ntiago :...pola comarca das ·Mari~ de Veri ~ . · \ _ ..

· sí, en ·Gal íc ia occidental .predominan os materia is do ñas,. e de Norte a Sul .atravesando as Rias , en SE:n t ido Os x_istos ou pizarras, con alto grau de matamor· P.~e~ámbÍco , qu; e.stá'n representados· por rochas ma~má- lonx itudinal. . . fismo SO(l mo.i ' abundar.tes nas terras ~ lugues~s e de Ou· t1cas e metamorf1cas. Toda vez que, ao longo · da sua Os gneis do · 1compl~xo antigo ,qu'e ·.constituen ·un · rense, ~mpregándose para facer os tel.ládos. As má 1s fa ­h istória · sofriron estés ·materia is movernentos de compre- . arco ati>erto' coa cavié:fade. cara o ' in.terior de Gal,(cia. G que1 . rnosas sor:i as do Ba~co de · Valdeorras, hÓxe d ir i'x idas 15 . s_ión (oroxénese) e complexos · rnovementos bascula'- vai· desde La~e astra o ·Sul, ·atravesando as Rias en sentí- ex portación explotadora dos naso recursos. mento . (epiroxénese) c8n .intrusión . magmáticas, os do Úahsversál , de fo~ma · paralela 'á formación d'e xistos. F ican outras rochas como as , brechas, milon it as . sedimentos posíbeis atópanse alterados polo proceso 'Est,e ' grupÓ gnéisico, conformado'•por rochas acedas me- él lins, lig·nitos, etc ,,.que forman enclaves moi conc\et ) S

coñecido como metamorf ismo . tamórficas de composición s~r.nellante- ao granito , .dá na nosa Terra e que' son obxeto de explo.tación ·expo lia.· En "Gal ícia oriental prédomina os me{eriais dÓ or rxe a -un gneis con grandes bolas de feldespato .. po lo dor¡;i, dos que compri-r (a talar nu

1n' traball ó de -ca rác te·r tempo do Silú rico_ e Cámbri co , constit u Indo rochas do , que é coñecido ·co neme tle glíleís_ gl andu lar - '-' má is pracatico de que o presente de divu·lgac ión xera l , .metamorfismo n:áJ.s "bai x'0 d0 que as anter iores:-meSr¡:1 0 05-- granitos vellos de duas lu icas_ OU granitos de grán . nout r<;l O\:aSiÓn . .

•