O F) ROBLE/v‘A DA GRANDE VILAarchivomunicipal.betanzos.net/Irmandade da Fala/Cultura...viguesa e...
Transcript of O F) ROBLE/v‘A DA GRANDE VILAarchivomunicipal.betanzos.net/Irmandade da Fala/Cultura...viguesa e...
XANIE IRO
Moitos parvas expidan gue os li-
beraes que agora rubiron ó poder
han acre os taumaturgos que es-
uaquícen os cacicatos da Caliza.
Pro ¿entr'os liberaes non man-
dan o García Pmeto e o Gassat que
son asoballadores da vontade °lb-
dadana so moitos dos ncsos pobos
e aldeias? ¿A traxedia de Narón
non ten relación c'o garcipretismo
e a de Nebra c'o gasetismo? Vitu-
turro, liberal e millar que Buga-
llal, conservador? ¡Somentes unha
Galiza nazonalista, de costas a
Madre, daranos a libertadel
2." ÉPOCA 19 28
O F) ROBLE/v‘A DA GRANDE VILA NDASE debatindo iste asunto antre nós. Hai quen sinte en Caliza a ne-cesidade, dainha gran vila. Dend'as suxestiós do Antón Vilar Ponte nos
s lumiosos artígos, até as arquiteituras u ensono que proieita o xenial Antón Pala-'os, coma no desacougado arelar da opinión
viguesa e os polos de eapitalidade que sinte a Cruna, o degaro da gran vila é cousa que
apalpa na Galiza d'oxe. Fai pouco trataba disto Euxeuio Montes
n EL SOL. Non é iste escritor partidario da grande vila; eu non-o boli .ampouco. As7nosas razós en endeben as mesmas.
O Montes, fixándose nas arelas de creación qu'oxe sinte a Galiza coscente-ansia criadora que é a mei-ande e decisiva xustifica-
caín das arelas nazonalis-as—pensa, e pensa ben, tle máis propicias ao des.
enrolo d'unha civilización e d'unha cultura, son moi-tas pequenas vilas, que non unha soila vila gran-de; pon os eixempros da Grecia antiga, da Italia da Renacencia ; da Alemana da boa época. Tomada nota, lago , os de Betanzos, cl
«
'unha ideia qu'oferce vosa vila un posto na cre-ación da nova cultura enxebre...
Mais a mina ideia vai en cesto modo, roáis alá. Eu escribo ateigado do sentimento raiz da mina Raza, o sentimennto da Natureza, o amor apaixoado da Terra natal. Eu sei qu'hai n-iste sentimento a fonda concencia d'unha gran verdad° eterna y-esquecida; que esta Te-rra que pisamos é <O HUMUS do que HOME foi formado , a pirmeira sustancia da concencia;) aTerra é a placenta onda estamos sondo forma-dos, día por día, en corpo y-alma, é a que nos dá mantenza pro corpo e imaxes pra y-alma.
O esquecemento d'esta verdad°, o arreda-
mento da Natureza, a crescente artificializa-ción da vida, é o pecado e mais o castigo do home oucidental. Todal-as convulsiós étnicas e sociaes, o non acougaren os espritos, os si-nos todos do noso tempo, indicando o afun-dirse d'unha civilización que quixo ser de su-perhomes e ficóu sendo de forinigas, son a vinganza das beis biolóxicas conculcadas pol-os escasos d` esa civilización artificial que por tanto tempo nos ten arredados da, Natureza. Todal-as nosas tristuras venen determos per-dido o sentido da Terra.
Non iremos agora nós, os pobos céltigos, ao rexur-dirmos pra criarmol-a no-sa civilización inédita, cair no renuncio d'imitarmol-a conduta suicida dos pobos mediterráne -e centroeu-ropeos. Sexa mais ben o noso Evanxeo o da reinte-gración do homo na Terra, de vital comunión co-aNa• tureza. Salvemol-o inundo disto xeito. Fagamos unha cultura asegura o Sentido da Terra.
1 munidad° agraria. Eis a Galiza é unha gran co-
nosa forma social enxebre. Levemos esta forma social á sua ruaor grandeza. A clás labrega pode e debe, asegún isto poseer e do-minar Galiza, e será dona d'ela sempre que siga son-
do labrega. En lugar de coller os síntomas da decadencia vilega—que tamén chegan a nós, importado3 pol-o comercio mundial—deben impor á vila o seu rusticismo esencial... E compre que nonos asustemos d'esta verba. Non esquezamos, xa que temo-lo o vicio dos eixempros clásicos, qu'o rusticismo fixo a for-za da Roma repubrican.a• As grandes vilas... Seipamos faguel-as gran.
des cousas en pequeno...
VICENTE RISCO.
53
111~1111 -at,W1-0511....6~~ars~
RE XURDI . M
GABANZAS
DO EA/AEhRE
.112£1111111111~11111111 I
A ZOCA Xa, tense feíto a loubanza d'alparagata e mais das
botinas. Ainda se non fixo a loubanza da zoca, da posa zoca: da zoca celta. - •
A alparagata foi grega, foi ateniense. A alparaga-ta foi y-é meditertán. E, e foi, o calzado dos pobos de "ceo craro, dos pobos de caminos poirentos, dos pobos de Sol. Ainda foi, tamén, na Grecia, calzado das he-tairas: as fermosas mulleres mercadeiras d'amores.
Os botinas son-o calzado burgués dos tempos d'a-gora. Sop o calzado nacido do industrialismo e das manufacturas. Son o 4 calzado filio do maquinismo e da uniformidade cosmopolita. O calzado dos pobos de Sol e dos pobos de brétema: unha tendenza uniforma-dora do mundo do século XIX, engaiolado pol-o par-vismo dos conceutos hoCos y-astrautos.
A zoca é o calzado celta. O calzado dos pobos su-peroucidentaes. O calzado dos pobos húmedos, e pol-o tanto das paisaxes verdecentes. Calzado dos galego e mais dos bretóns. O calzado dos días de traballo e dos días de (esta e roma-ice.
A y-auga dos ceos é a nai das liosas zocas e das zo-cas dos bretóns armoricanos. A y-auga dos ceos qu'é, ,c, - 1:;aesme tempo, nai da nosa paisaxe: a dos neboei-roS e dos fecundos oroallos.
Na comarca'do Ferrol non hay muller que non leve zocas.. Poderán vestirse mais ou menos ao xeito mo-derno. As veces levan o peinado das vilas, as blusas das rapazas da cibdade. Mais as zocas non-as deixan. ¡Y-é unha ledicia ollalas todas vestindo ao «señorito», mais anaostrando a s'u aboenza labrega e celta co-as zocas nos pes! ;As zocas ingrávidas, tan in ornas o tan agarimosas pra.os pés danzales daS nosa.s rapazas!
A CEUVIA Y-é unha conformidade coa paisaxe nosa o uso das
zocas. E, mais qu'unha conformidade, unha comu-nión, unha consubstanciación.
Entr‘os seiloritos das vilas, dos que gastan ¡as bo-tinas cosmopolitas, hainos qu'arrenegan da chuvia, da nosa meiga chuvia: tan acaída coa nosa paiSaxe. Entr(os honres vagamundos de terras castehís, que verien de alparagatas pol-a nosa Teraa, sonan as mal-diciós coutr'á noca benditiña chuvia. Mais entr'os celtas galegos do campo, a chuvia é unlia, fada agari-mesa e 'doce; entres celtas galegos' que gastan zocas a chuvia e unha verdadeira bendición de Deus.
Non cohlan, cóin'os señoritos das vilas ou os estran-xeiros das terras irtas, que chuvia sexa monótona. ¡Saben en'ela é ben musical e que canta nas follas dos castineiros, e que brúa nas pondáS dos pinos, e que fai choutal-os regatos, e qué a nai dos cadoiros fecundantes e das fervenzas cantareiras! E saben mais: qu'ela é a nai da nosa alma saudosa, tan acaída có babuxar dos ecos y-o orballar dás nubens.
¡Albas zocas do branco bidueiro, á lixugárense nas lamugueiras dos -- camiños! A vosa albura é unha ofrenda á Terra-Nai, da que saídes sempre brancas: ainda lixugadas nas lamugueirás dos camitlos.
JAIME QUINTANILLA.
TOPIE0
Milleiros de pei'soas ates-
tiguan que non hai coma o
pi% curar radicalmente as
durezas e callos dos pés.
Pi !ao mis farmacias.
Pol-o ben de voslede, non
acemita nutro eallicida que
non sexi- o auténtico
TOPICO KIRSEM
54
I? EX UR 1) _[ 111 E, _N T O •
MADRÍ XUSGADO POR UN GALEGO CULTO,
QUE VIVE E TRABALLA EN PARIS.
Em ■ ziam
NDUDABREMENTE que Madrí posee varias per-soalidades diírentes formando ese deus po-lítice- social horribre que apadriña a nosa vorgoñosa 'rutina, protexe o noso atraso e
°menta a uosa miseria moral e material. Madrí ten, coma todal-as capitales d'Estado, a sua
poboación que trababa, a que se adevirte, a que vive no vicio e a que desgoberna ó resto da Hesnalla, coma en Buenos Aires, ende é imposibre, atopar arxentinos despois de arreciar os tendeiros italianos, os merca-deiros . hespalioes, os banqueiros franceses, etc., en [Madrí non quedan moitos madrileños si arredamcs o elemento provinciano que todo o acapara, dend,a ten-da do carboeiro do barrio baixo, hasta a presidencia do Concello de ministros. En Madrí, coma en Cons-tantinopla, o elemento indixina áchase particular-mente encarregado do servicio da decadenza, e o res-o. a casi totalidade da poboacion, composta de todal-
as metas e razas, adícase a vivire mais ou menos hon-radamente e a tra,ballare. E meto entre o elemento 'nclíxeria a todol-os finos de provincianos e os pro-vincianos vergonzantes. O provinciano trocado en madrileño resulta case que sempre un tipo ponto in-
ésarite e o pior nemigo das provincias. Madrí ten a particularidade de que quilo imitare
a París políticamente, e coma o mecho e mol difrente, resultou unha, caricatura guiña. París ten recibido dos departamentos, nos derradeiros cincoenta anos, o mil lor que naqueles eisistia en elementos sociaes.
Madrí, Tora d'unhos cantos miles de barrendeiros, cafeteiros, ultramariños e outros elementos trabal la-dores e honrados en xeral, non recibía nos derradei-os cincoenta anos mais que literatos e artistas, e en-
col de todo empregados e politicos. En cantos paises adia.ntados do estranxeiro que conezo, o funcíonario e o político son elementos compr€tamente difrentes. En Madrí e Costantinopla, todo militar, de sarxento pra riba, é político por dreito propio, e todo cid:nlán dono d'un títolo calquera, pro perfeutamente incapaz de faguer cousa útil, pertenece tamén de dreito. se-nondefeito,ó corpo político activo ou da reserva. En Madrí, coma todos sabemos, acontece o mesmo.
Terio vivido en Madrí nos derradeiros do califato político de Rorneiro Robredo, °ando a boa capital do Estado hespañol aehábase baixo a proteución e o Go-berilo efeutivo dos sens húsares, e asegúrovos que por cada homo traballador que enviaba a provincia, re-rintía des folgazás pol-o menos e media ducia de vires Todas istas xentes, naturalmente, arrenegaban do seu orixe provinciano á volta d'un ano e trocábanse en madrileños de puro sangue. O mais curioso d'estes tipos era o galego, trasformado en toureiro, chulo e matón; asegúrovos que centre a escoria da sociedade e do baixo rameirismo de París, non ollei en ningures nada tan repulsivo e odioso.
Si toda esta semilla xerniolou e dou froito, e as leiss da herem4ia en materia de trasmisión de caracteres non son un mito, a nosa, Meca do centralismo percisa de mais d'un purgante heroico pra por a sua socieda-de en xeito aceitabre.
Poriso eu non ademito o argumento que pra xusti-tical-o mal goberno do Estado empregan moitos: de que os provincianos son Tienes fan a. mala. política. Pois o único corto é que Madrí resulta un tobo de canto ratito hui ria, liespafia, e pol-o mesmo, as pro-vincias tenen o dreito e o deber de se defenderen de tan nativa situación por todol-os rucios. E non é só no terreio da, política ondea infruenzá de Madrí fai se funesta: no dos negocios, no dos intreses.materiaes, en xeneral, nono e menos. A Madrí debémoslle os monopolios e o acaparamento do zucre, do tabaco, do trigo e das fariñas; debémoslle todal-as trabas que 'se oponen ó progreso material. Sin os elementos de Madrí, a industria do zucre sería libre, e o zucre ¿listaría a mitade; sin os intreses de media ducia, de madrileños, o tabaco colleitaríase na llespaña: a Madrí debémoslle que os hespañoles pa-guen todol-os anos centenares de millons de pesetas que non tenían que pe pra poderen comer pan, e que non paulan [aa fencionáiense e imprantárense, por mor do urpsmo, meitas industrias capaces de cos-tar a poboación equivalente a d mis provincias.
B. CALDERÓN.
DIAMANTES AMERICANOS
A casa mais importante de ÓPTICA da Galiza
CUÁL 1LS CERTIFIY1 S A PR VDS 111- 18 EN CS
1? E X U L DI 1[E,1VTO
DAS SUPERSTICIÓS O POBO, ADIANTANDOSE A CENCTA
INDA que todos entendémonos cando falamos de «superstición», refi-
ríndonos a determinadas crencias encol de feitos tidos .por irreás, é
natural o nos perguntare si as crencias supersticiosas de que se anda a cul-
par ó vulgo, e que comparten d'ahondo espritos cultivados, non responden
verdadeiramente a aquela categoría de realidás que en estudo na miña de-
rradeira obra «Physis y Psyquis». Un asunto cheio d'intrés tería de selo, sin estud.ar os puntos de contauto antr`os fundamentos estemos e inter-
nos das crencias supersticiosas e os fenómenos revelados pol-os estudos me-
tapsíquicos, pois parece que tamén eiquí o mesuro que n'outros ordes da aiti-vidade humana, a ollada ouservadora e os sentimentos do pobo adiantáronse
o estudo e ós descubrimentos dos homes de cencia.
R. NÓVOA SANTOS.
DOS NÓSOS
NA fETeMf\ POI GOZA LO LÓPEZ A.BENTE
Cando Apolo destrenza a cabeleira
no curuto d'un facho outivo e mouro
e a mañán desparrama o seu tesouro
de alcendidos fulgores na pradeira,
cando a caterva paxaril peneira
cantigas de cristal, de prata e d'ouro
e pol - o chan un agarimo louro
corre nas áas da brisa pasaxeíra, sinto as fondas arelas d'un eterno
ben que rebule do meu ser no interno: Perdel®a forma e a unida que encorva
o meu corpo mortal e, libertado,
entre o ensoño, vivir arrandeado
- c '") na brétema sotil da miña terra.
VICENTE RISCO. Conselleiro Supremo da I,N. G.
56
REXURDIMENT O
LISRIPI,L1 wc5s.—Boletín mensual ilustrado da cultura galega, órgao da Sociedade ,<Nós»
Direitor, VICENTE RISCO, (Praza do Ferro, 6, ORENSE. Pódese pór, pra o noso orgulo, en comparanza c'ols millores revistas europeias. (Suscrición anual:6 pesetas)
CELalic3..A...—Novela semanal ilustrada: india das millor persentra,das da Peninsua. Direitor, XAIME QUINTANILLA. (Praza de Dolores, FERROL.) Números pubricados: Saudade.—Os catro cisnes brancos —Almas mortas.—O novo Xuez.—Axúdate e O ManciZiel:.-o. Costureira.—Un ollo de vidro.—A y-alma da Mingos.—Terra e Raza. (Suscripción anual, 4 pesetas. Número solto, 30 céntimos.)
VOLUMES APARTE DA sEDITORIAL CnTIG-A»
«Além» comedia de Xaime Quintanilla. «Mal de Moitos e Trato a cegas», parrafeos tea-traes de Charlón e Hermida. «Doutrína Nazonalista», de Ramón Villar Ponte. No preio: «Hestoria de Merliji», de Vicente Risco, e ontras.
POEStA__—Vento Mareiro, de Ramón Cabanillas• Abrente.—de Victoriano Taibo. D'o Ermo, de Noriega Varela. Alento da Raza, de López Abente.
UÉRE FACER ECONOMÍAS?
MERQUE NA CASA
UD I lir gafill )1111111 Éliti "llu{lum Pañería, Lanería, Pañolería, Paquete-
ría, Camisería, Lencería e demáis tecidos.
Sancho* Bregue., 3 (Soportas d'a Praza l
Z A P 51 T 1, 11 A 1)0 CA IN TO A que máis surtido ten. A que máis barato vende. Compre vostede alí.
H. COMERCIO Ramón G. Pernas
( SUCESOR DE JOHAN LOPES ) Praza tPArines.—BETANZOS
É a millor, máis céntrica i-económeca da cidade. V¡sitena os señores viaxeiros e convenceránse
Si queredes mercar barato visitade o novo establecimento de
PANOSA TECIDOS E NOVEDADES
lit . 3110N1 LS juatravesa, 2, esquina ós Prateiros, — BETANZOS
PRECIOS FIXOS
C z — ne —
Ccnstantinc Rábarle Do cAm:,()
Dulces finos. Fanse toda crás d'encárregos.
H. LA CORUÑESA LiSM-RRO I-:ECO1NTEDMIA
Valdoncel, 18, BETANZOS
Especialista nas doenzas ola pe!, st:filiticas e venéreas.
Consulta de 11 a I e de 4 a 6.
Castelar. 10 LUGO
57
ato th e s40,ao Ata innao,
Na cerdeira do meu horto os passaros a cantar. A ledicia da alborada somentes fai-me chorar.
Na cerdeira do meu horto rosa de tal pedraría asuvía o passarinho... e eu sinto vielanconía.
Puxen-me a pensar en tí baijo a cerdeira a frorida. O ar desfolhaba as frores n'urna fonte entristecida.
Tenho urna barca ligeira, tenho un caminho no mar; Se me dís que me non queres, un día non hei voltar.
Fose eu urna fror singela, margarida antr'a herba mol: fose eu, ante(o verde prado urna pingota de sol.
Eu quixer ser, minha mae, como aquel pino lanzal, acochar na minha alma Codal-as rulas do val
Eu quixer ser passarinho que voa ao Sol, minha mae, eu quixer ser corno aquela barca brinca se vae.
Por-me na coya urna fror e urna pedra que diga: "pobre captivo d'Amor."
Ja vae-se morrendo o día. Van as pombas pelo ceo. Ai, minha noiva longana, ai, as pombas do teu seo!
Minha noiva, minha noiva, cómo recordo apuel día. Recordo o primoiro hico cuma gran melancoiiía.
. Se eu miro-te namorado ti ésa rainha altiva. Se fago que te non vexo, miras-me tan pensativa...
O rodicio do muinho canta sepre a sua cangon. Cal rodicio cantareiro o meu pobre coragon.
A auga yac caladinha baijo os olmos da ribeira. Eu recordo, minha xoia, cando estaba a tua veira.
No ceo da noite, brilan centos de estrells e a lua. Eu, mirla noiva Tongana, vou lembrando a imagen tua!
Inda lembro-me de tí e gardo un record() teu: Aguda sorrisa tua! Se algún e quixo, fun eu.
O alcipreste do adro canta cando o bita o vento. E o meu coragon ao verte vaise enchendo de contento!
Ev Correa Calderón.
Xogos Route, EN BETANZOS
Na imprenta de M Villuendus fono levados ao prelo os traballos premiados nos Xogos frorae'& orgaizados pol-a en-tiba Irmandade da Fala de Betanzow, no ano 1918. Os orixin tes recolleitos for-man un feituco liliriño valorado con fer-mosas iluetraciós.
pis o texto do citado libro:
Canto a Galicia, accésit por D. Francis co Sánchez García
Reseña hestórica dos moimentos e obras d'arte qu'eisistiron y-eisisten en Be- tanzos, premio, por D A del Castillo,
O probrema agrario en Betanzos, premio uor D. L Peña Novo.
Influenza da lingua galega na formazón do castelán, premio, por D. Eugenio l'arre Aldeo.
Eisixenzas ferroviarias da Galiza e a ne- cesidade de resolver este probrema, premio, por D. Constante A mor eveiro
Discurso de Vázquez de Mella. ¡Terra a Nosa! por D, Rodrigo Saz
ha ita imprenta háchase á, venda o prezo de ptas. 1'50.
Náudase o libriño a queu o solicite, previo o xiro do seu importe mais o gastos de correo
Imprenta de 11. YIlluendas Valdoneel, 48 - BETANZOS
REXUR07AIEN7 .0, despois dos pri-meii.os t!nteios que, inda seudo tímidos, foros ben acollidos por todol-os amantes
nedenzón ale 27(•ra, quixo superarse. P02 .80 tras un curto (icono que non
tiro outro ouxeto que podere dar en 7702,0 p9110 'e.:l'i0—pra 59 pór 17 017017'11 que o/Mes—how.? 'rolla a sair co'a su vida ecOn ómicri ya ro tifirz , unhz encomenda tan siria cid a de ser cirro de 102'1 a de I. N. G., a única institución enxebre que tonta con núcleos orgeividos e disciprinc- . dos ni1.1> 722'inCikiS viles di Pfit•ia, venda-deiros formen tos da cultura va.r.onfiliSta.
R.E'.KURDIMEATIO, aPudei4 senip•e os consellos do Xeje e ofercer4 os lento-res traballos literarios . e artísticos dos nazonalistes que saben sentir e 7;e11S(Ir coma Deus manda. Porque X,7 haben-do verte responsabilidede no de ademitire calquen couse que se escribe en <Mego.
RATUR DIN ENTO, que ter' referen-zas direitas dos mais i2nportantes paises d'Europa e Am¿iica, pol a mediación dos bós irmans espallados por -o mundo arda sere un boletín que se excite, coma nin. 022,d propaganda do ideal con craridadii e sinxeleza.
58
PAQUETERÍA QUINCALLA
El Gato N, ro r)rtncio P=cct
JI
GRAN FABRICA DE GASEOSAS E AUGAS DE SELTZ
ELABORACION ESMERADA e HIGIÉNICA PRECIOS SIN COMPETENCIA
114anuel V. Gómez CASCAS —BETANZOS
REXURDIMEITO
O MELLOR HOTEL 1)0 FERR1)1
L 00 M GR1N CONFORT -------
De "O Marisca O 17 de Nadal do 1483 foron axustizados
na praza de Mondoñedo Pedro Pardo de Ce la. seu filio e Pedro Miranda, por se teren er-guido main4 mil itani contra do Poder de
astela que pretendía asoballar, como o con-sigui'', a libio vontade da noca Terra.
Relembrando ista patriótica e triste efe-mérides que costitaie o convenzo da escravi-tude galega, que inda hoxe sigue, coidamos o inillot Dforcerlles os leutores un anaco da énda tráxica en tres xornadas ,0 Mariscal», que Antón Villar Ponte compuxo en prosa, brindándolla ó poeta da Raza Ramón Caba-nillas pra que a versificara. coma o fixo.
É Pedro Bolato, un persoaxe da traxedia, o que fala:
¡Gemido de le rredura que leves (1 ,TIondoído! ¡Nova roa de C271(79VVV/1!
¡Ou vereda de inxus(2ze pol-e que cabe 0 wertoio o redentor de lize! ¡Dalle peso dore e breado que temen el 'coi (toldo' antre segóqs e 8771111•11721/0!
¡Tenzén, el, todo bondede, leve ds costes e cruz santa d'un sono de liber tecle! llantén el, cheo de dores, voi con coroa de espills poste de mee de (reidores!
(lixrire pause) ¡Ce nzilio de ferredure, liberto ó paso de 1]^o2te na noite triste e escore! ¡leve con pez e sosego ó soriador d'uilhe patria Ó 2201)0 Cristo gelego!
wassisramomaisetamaiss
NOS DAB°C Lu TT IuNn MENSUAL
GALLEGA
Ademítense suscripciós n'esta redaición.
'HIJOS DE A. NUNEZ" CASA FUNDADA EN 1871.
AlInftee.‘s de tecidos e mob os
Sánches Bregua, 2 e13
Librería, Papelería, Paquetería e Quincalla Plaza d'Arines, 32.
C Compra-venda de valores, xiros, ardes telegráficas e
toda crás d'operaciones bancarias.
JOSE IGLESIAS SDIAS MERCEAIRíA, PAPELEIRÍA E- QUINCALLA
Praza da Constituzón, 2.
.14'\ERin wrEnIA_ Ferramentas, Ferraxes e Puntas. — Gran surtido én
bateiría de cocina. Non merquedes denantes de visitar esta casa.
Ferreirol, 19.--BETARIZOS.
f i
59
A AUTONOMÍA DE GALICIA r ALICIA ten probremas de seu que o Esta- U do de Madrí nin foi iíin será endexamais capaz de resolver; probremas que sornentes tefien que ver con nós e que soilo nós somos chamados a por mau n-iles,
Galicia ten intreses que defender e istes intreses son decote pospostos poi-o estado de Madrí ós intreses de outras rexiós españolas, así por eixempro a proteución ós trigos de Castilla fai que nas vilas galegas se merque o pan caro, a proteución ós xénerom catalán fai que as roupas senos esgacen
Galicia precisa a au- tonomía que quer decir o seguinte:
A delegación poi-o goberno central n-un goberno galego de todos aquiles servicios que non teñan relación co-a defensa nacional nin co-as relaciós esteriores.
A redaición de un acordo tributario no que dispois de un estudo do que hoxe paga Gali-cia, que é casi o mais que pode pagar, e do esamiñar o que n-ela se gasta, se fixara cantidá c-oa que en forma de concerto debía
contribuir pra sostenimento dos servicios que quedaran a carrego do poder central.
A autonomía de Galicia supon a supresión das Diputaciós provincias que serían susti-tuidas por. unha especie de Cortes gallegas; nas que tenían representación todol-os galle-gos, as mulleres incrusive, tenían voto, e ado-rnáis a. corporaciós, os gremios, entidades agrarias, obreiras e de todal-as profesión e ofi-
cios. A autonomía da Ga-
licia supon a supresión dos auntamentos, nos núcreos de poboación menores de 3.000 habi-tantes, que serían susti-tuidos por conéellos pa-rroquiaes compostos por todol-os vecinos, c,`unha xunta encarregada da sua direición composta por dous maores, dous menores e dous peque-nos contribuintes, o cre-go, o médico, onde o houbera, e o escolante como segredario.
Xa esto repersenta un gran aforro, temo en eonta que un autamen-to rural paga antre se-gredario, oficias, deposi-tario e alguaciles 10.000 pesetas poi-o pouco, e ademáis impidiría as fil-tracios do diñeiro en
mau de caciques. A autonomía de Galicia supon ademáis as
catre quintas partes dos empregados de todas clás, que constituyen un dos maís grandes despilfarros do Estado centralista, e o empre-go do diñeiro aforrado en caminos, escolas, fontes, etc.
Pol-o derradeiro, a autonomía de Galicia sup on ainda a xusticia breve e gratuita.
Todo esto podedes ter si queredes, si sabe-des impon a vosa vontade.
a pouco de estrealas, y en toda Galicia hay que mercar á forza ferros vascos ou carbós astu-rianos que como non te-ñen competencia ven-dense do xeito que que-den os, seus vendedores.
Os galegas teñen di-reito a gobernaren a súa casa sin a axuda costosa de ningnén; a darense a sí mesmos as leises que inillor lles con-veñan pra viviren os us cos outros; a defenderen os seus intreses contra quen intente dañalos; a resolveren asegún as suas luces os probremas privativos da sua terra.
Pra esto compre que Galicia sexa autónoma.
Na tua pila, percisa a Itirmandade Nazonalisla Galegan ter repersentaates. Un, dous bós, valen mais que malos cativos.
No» podes fagUcr nada mais patriótico que vires a nós
Os millores artistas, os meirandes pensadores galegos e literatos están connosco.
A calque•a vila que veías, onde haxa un feixe. de nazonalistas—dista mocedade seleuta que leva a estrela na frente—acolleránte todos c'o agarimo
I de irmán, pol-o feito de ti seres dos nosos, E ti po- , derás decire na tua vila que ostentas un valor que
n'ela non ten ninguén: O de perleneceres á única ' verdadeira aristocracia intelectual e espritoal da Terra; o de seres un, c`os millores da Galiza, cos que han de pasar á Ilestoria coma apóstoles da ti-bertade
d'unpobo que, andando o tempo, e gracias
ó noto esforzo, ergueráse a outura dos primeiros da Europa.
Pol-o amor* á Patria Galega escravizada, al-draxada, calo hada e convertida en colonia dos es-orgaizadores, aldraxadore,s e caloñadores, non per-das un Vi minuto sin te dirixires ó Uonselleiro Su-premo da I. N. G. pregándolle te ademita entr`os nosos.
Contigo Talamos, rapacilio
60