O EMPIRISMOO EMPIRISMO

Locke

Berkeley

Hume

JOHN LOCKE

1632-1704

O EMPIRISMO

Corrente filosófica dos S. XVII e XVIII

Os seus principais representantes son británicos. (empirismo inglés)

Tema fundamental O problema do coñecemento

Tesis máis importantes

O ser das cousas dáse na conciencia

A orixe do coñecemento é a experienciapor tanto negación das ideas innatas dos racionalistas

O coñecemento humano está limitado pola experiencia.por tanto negación da metafísica

Crítica á idea de sustancia

Pensante

Extensa

InfinitaCrítica á idea de causalidade

Todo coñecemento é coñecemento de ideas. FENOMENISMO

ConclusiónO empirismo propón

un novoconcepto de razón

dependente e limitada á experiencia

práctica

crítica cos seus límites e posibilidades

O EMPIRISMO

O COÑECEMENTO HUMANO

Qué son? o que a mente contemplaTeoría representativado coñecemento

Orixen Toda idea procede da Experiencia Tipos

Ideas simplesIdeas complexasIdeas xeraisIdeas particulares

Coñecer é percibir ideas

na nosa mente

Ten os seus límites

Non é posible ir más alá das ideas simplesAs ideas simples son os materiais únicos do noso coñecemento

Interna

Externa

A METAFÍSICA

Locke sosten un realismo crítico

O ser humano ten un coñecemento

intuitivo de si mesmo

demostrativo de Deus

sensible das cousas

porque posee

unha mente substancialQue é fundamento da identidade

persoal

As Cousas naturais son coñecidas a través das sensacións

teñen cualidadesprimarias

secundarias

Que ten plena conciencia de si mesma

JOHN LOCKE: O liberalismo( textos 9-10)

OBRA: II Tratado sobre o goberno civil, 1690

ESTADO DE NATUREZA Os homes son libres e iguais; limitados pola lei natural

Da lei natural salen os dereitos á: vida, saúde, liberdade e posesións

No hai leis comúns, nin xuíz imparcial

CAUSAS DO PACTOA vinganza leva o castigo máis alá da reparación do dano

A situación agrávase. Obriga ao home a facelo pacto

A causa é a violación da lei natural

PACTO Os homes renuncian ao poder executivo natural. depósitanno na comunidade

A comunidade, de acuerdo ás leis comúns, xulga diferenzas e castiga

Só o consentimento dá orixe ao goberno lexítimo

CONSECUENCIAS DO PACTO

Os gobernantes quedan sometidos a leis fixas

Os xuízes teñen que ser imparciais

Os poderes lexislativo e executivo estarán separados

Os cidadáns só renuncian ao poder executivo

Cada home ten o poder executivo de castigar aos transgresores

Si os gobernantes non cumpren, os cidadáns deben rebelarseCIDADÁNS

O Empirismo: DAVID HUMEO Empirismo: DAVID HUME

Distinción impresión/ideaDistinción impresión/idea Hume pretendía crear unha ciencia empírica do ser humano, así como Newton

creara a ciencia física. As súas investigacións céntranse no entendemento, nas

paixóns e na moral.

Con respecto ao coñecemento, Hume parte de dúas preguntas fundamentais:

◦ De que materiais está provista a nosa mente?

◦ Qué uso podemos facer deles?

Hume responde que todos os contidos da nosa mente son “percepcións”.

As percepcións poden ser de dous tipos: impresións e ideas.

◦ As impresións son as percepcións máis inmediatas, actuais, vivas e intensas.

As fundamentais son: sensacións, paixóns e emocións.

◦ As ideas son copias das impresións e por eso máis débiles e menos vivas.

As ideas únense e combinan en virtude das formas de asociación

denominadas contigüidade, semellanza e causalidade. A causa da

asociación descoñecémola: só coñecemos os seus efectos.

Unha idea pode causar unha nova impresión, pero esta xa non é unha

impresión de sensación (orixinal) senón de reflexión.

Tanto as ideas como as impresións poden ser simples ou complexas.

A afirmación de que toda idea procede dunha impresión levou a Hume a

criticar algúns conceptos fundamentais da filosofía como o concepto de

causa ou de substancia.

Todas as ideas proceden das impresións. Isto proporciona a Hume o

método filosófico que impón someter a proba todo concepto ou categoría

que se presente, buscando a impresión que é a súa orixe e rexeitándoo se a

súa orixe non é unha impresión. Non hai, polo tanto, ideas innatas.

A conexión ou asociación de ideas

IdeasMemoria Conservan orde e forma das impresións

Imaxinación Aparecen coa orde trastocado oo alterado

Aínda que libre, sigue uns principios universais

Leis da asociación da imaxinación na formación de Ideas complexas.

Lei de semellanza:Fainos agrupar

a ideas en virtudedun parecido

ou identidade.

Lei decontigüidadeno espacio eno tempo:

Tendemos a establecerunha relación en base

a súa proximidadetemporal ou espacial

Lei de causalidade

(relación causa-efecto):

Basada na anterior.A nosa mente tende

a establecer relaciónscausa-efecto e a creer

na súa necesidade

RELACIÓNS DE IDEAS E CUESTIÓNS DE FEITO

Relacións de ideas

Proposicións de xeometría, álxebra e aritmética. Analíticas.

Exemplo: dúas máis dúas son catro.

A verdade é independente da experiencia. É un coñecemento demostrativo certo.

Cuestión de feito

Coñecemento derivado da experiencia. Proposicións sintéticas.Exemplo: a pizarra é rectangular.Non se chega por razonamento, é necesario recurrir á experiencia.

Hume se inspira en Leibniz para realizar esta distinción.(“verdades d feito”/ “verdades de razón”)

A verdade está garantida pola experiencia. É certo o presente aos sentidos ou o rexistrado na memoria..

O seu contrario é imposible, implica contradicción.

O seu contrario é posible, non implica contradicción.

Son proposicións necesarias. Permiten a elaboración de razonamentos demostrativos.

Son proposicións posibles. Permiten a elaboración só de razoamentos probables.

CONSECUENCIA: O coñecemento factual sobre feitos futuros, dos que non temos impresións, basados na inferencia causal, non é un coñecemento absolutamente certo, senón probable.

A CIENCIA

Matemáticasversan sobre relacións de ideas.

permiten realizar razoamentos demostrativos seguros e certos a priori.

Físicaversa sobre feitos que reduce a leis as leis son probables.

permite facer previsións sobre o futuro.

Metafísica rexeitada totalmente por Hume porquecarece de valor

É unha ilusión

que manten

un

Escepticismomoderado que impide

caer en dogmatismos

abordar cuestiónsabstrusas

Crítica á MetafísicaCrítica á Metafísica A esixencia de que a toda idea ten que corresponderlle unha

impresión, levou a Hume a criticar os conceptos fundamentais

da filosofía como a idea de causa ou a de substancia.

Hume pregúntase: a que impresión corresponden estas ideas? “Se

albergamos a sospeita de que un termo filosófico se emprega

sen significado ou idea algunha (como ocorre con farta

frecuencia), só haberá que preguntar de que impresión se

deriva a suposta idea; e se é imposible asignarlle unha,

confirmouse a nosa sospeita.“ (Investigación sobre o

entendemento humano)

O PROBLEMA DA SUSTANCIA(TEXTO 8)

SUSTANCIAIdea complexa xurde da actividade combinatoria da mente, non das impresións. Formadas polas leis da asociación, o costume e a tendencia evocadora.

Crítica á sustancia: Non hai impresión de algo que una e esté debaixo das cualidades que percibimos.

Crítica á sustancia extensa cartesiana

Descartes distinguíaCualidades Primarias → Obxectivas → Están nos obxectos

Cualidades Secundarias → Subxectivas → No están nos obxectos

Hume: As cualidades primarias dependen das secundarias para o seu coñecemento, e como aquelas son subxectivas.

Crítica á sustancia infinita cartesiana No hai percepción de Deu

Demostracións da existencia de Deus

Basadas no principio de causalidade (Tomás de Aquino, Descartes...). O principio de causalidade carece de validez obxectiva.

Basadas nas ideas innatas (Descartes). As ideas innatas carecen de valor. No hai idea válida sen a súa impresión correspondiente.

Crítica á sustancia pensante cartesiana

a dúbida metódica só nos dí que hai pensamentos indubitables, non que unha sustancia os sustente.

a sustancia pensante non se deriva de ningunha impresión, polo que carece de fundamento.É un conxunto de ideas simples, unidas pola imaxinación, ao que designamos un nome (nominalismo), que nos recorda dito conxunto.

Crítica á idea de substanciaCrítica á idea de substancia

Non existe unha impresión da idea de substancia. Non é máis

que unha colección de ideas simples unidas pola imaxinación.

Os filósofos como Descartes falan de tres substancias (o eu, o mundo

e Deus) pero para Hume as tres son falsas posto que non temos

impresión ningunha delas.

O eu (alma): por qué creo que son a mesma persoa que onte? Non

hai ningunha impresión do eu, só unha colección de percepcións

(pensamentos, sentimentos, recordos,...). A memoria fainos crer que

existe o eu pero é unha ilusión, é falso. Confundimos a idea de

sucesión coa de identidade.

CRÍTICA DE HUME AO PRINCIPIO DE CAUSALIDADE(Texto 7)

“Todo o que empeza a existir ten unha causa”

A RELACIÓN CAUSA-EFECTO NON É NECESARIA

Non é unha relación de ideas

Non se coñece a priori, por puro razonamiento

A análise do obxecto non dí nada da “súa” causa

Non é un coñecemento de feitos

A experiencia só instrúe sobre a conxunción constante de “causa” e “efecto”.

Só amosa que un feito sucede regularmente a outro

Causa e efecto son heteroxéneos

O entendemento pode concibir efectos distintos non contradictorios

O Noso coñecemento de feitos se limita a impresións e ideas actuais

Da conexión causa-efecto non temos impresións

O coñecemento que prevea o futuro non é certo, senón probable. Ten o seu fundamento no hábito ou costume da contigüidade espacio-temporal de causa-efecto.

O HÁBITO OU COSTUME

Entre causa e efecto non hai conexión necesaria

Non hai fundamento para pensar que no futuro sigan ocorrendo os mesmos efectos

Seguimos esperando os mismo efectos aos experimentados no pasado

O fundamento é o hábito ou a costume

Principal guía da vida do home.

Fai que a experiencia pasada sirva para predecilo futuro.

Non é un principio racional → non produce coñecemento.

É un acto de sentimento (impresión de reflexión) → produce crenza.

Como todo coñecemento fundaméntase nunha impresión.

A forza da creza dependerá do grado da probabilidade da certeza do coñecemento

Consecuencias

Ontolóxicamente nega a causalidade: Non é algo real que se dé no mundo

Gnoseolóxicamente admite a causalidade, como lei que rixe o funcionamento da imaxinación. Debido ás experiencias pasadas determínanos a crer na súa necesidade

““Cremos”Cremos” que a bola lila se moverá se lle damos coa que a bola lila se moverá se lle damos coa branca porque sempre ocurreu así, pero non podemos branca porque sempre ocurreu así, pero non podemos

estar seguros ao 100%estar seguros ao 100%

FENOMENISMO

A mente só coñece percepcións (impresións e ideas).

a existencia dos corpos, distintos das percepcións vólvese problemática

Dos obxectos exteriores, distintos das percepcións, non hai coñecemento, só coñecemos o que aparece: FENOMENISMO

Do mundo exterior non hai xustificación racional. Non sabemos a qué se deben as nosas impresións: ESCEPTICISMO.

Do mundo exterior (e do eu) non hai coñecemento, só crenza.

A crenza é un sentimiento, que ocupa un posto tan importante na mente humana como a razón.

A validez do coñecemento dos obxetos exteriores depende da crenza xerada pola costume.

conduce ao

son causa de

ordenadas polas

conduce ao

constituen

fundaméntase en

PERCEPCIÓNS

IMPRESIÓNS IDEAS

CONTIGUIDADE

LEIS DE ASOCIACIÓN DA

IMAXINACIÓN

IDEA DE SUBSTANCIA:

MUNDO, DEUS, EU

IDEA DE CONEXIÓN NECESARIA

CAUSALIDADE SEMELLANZA

CRÍTICA Á METAFÍSICA E A

CIENCIA

FENOMENISMO

HUME O COŃECEMENTO

CUESTIÓNS DE FEITO

RELACIÓNS DE IDEAS

ESCEPTICISMO

BASEADO NA CRENCIA A PARTIR DO

HABITO

COŃECEMENTO UNIVERSAL, NECESARIO