NUTRIZINO FUNTZINOADIGESTINO APARATUA

Bere funtzinoa, elikagaiak mantenugai bihurtzea da.

PROSESUA

Ahoan elikagaiak hortzekin mastekatzen dira.

Mihinaren txu guruinekin boloa sortzen da. Boloa faringetik eta hestegorritik urdailera heltzen da.

Urdailan, elikadura boloa kardiatik sartzen da eta urin gastrikoekin kimoa bihurtzen da pilorotik irten baino lehen.

Heste meharrean kimoa kiloa bihurtzen da eta odolera xurgatzen dau.Heste lodian, aprobetxatu bako elikagaiak gorozki bihurtzen dira, uzkitik egozteko.

Guruinak Jariatzen daben substantzia

Kokalekua

Txu guruinak Txua Ahoa Urdail guruinak

Urin gastrikoak Urdaila

Heste guruinak

Heste urinak Hestea

Pankrea Pankreako urinak HesteaGibela Behazuna Hestea

ARNAS APARATUAAiretik oxigenoa hartzen dau eta karbono dioxidoa bota.

OSOGAIAK

Arnasbideak, aireak zirkulatzeko hodiak dira.

Sudur hobiak airea sartzeko eta urteteko hobiak dira, eta airea berotu , hezotu eta garbitzen du.

Faringeak, airea sudur hobietatik birikietara eramaten du, eta horregaitik ahal dugu arnasa hartu ahotik.

Laringeak, ahotz-kordak daukaz, airea igarotzean soinua sortzen dabenak. Gainera, laringearen sarreran epiglotis izeneko balbula bat dago, jaten edo edaten dogunean zarratu egiten dana.

Trakea, bronkio bitan banatzen dan hodia da.Bronkioak, birikietara heltzen diran hodiak dira, bronkioloetan adartzen direnak biriki barruan.

Birikiak, larrosa koloreko organoak dira eta barruan, bronkioloetan, albeoloak dauka.

ARNASKETA PROSESUA

Arnasketa mugimenduak, arnasgora eta arnasbehera dira. Birikietan airea sartzeko eta irteteko.

Gasen trukea, biriki albeoloetan gertatzen da. Euren bidez, oxigenoa odolera doa eta karbono dioxidoa kanporatzen da.

ZIRKULAZINO APARATATUA

Mantenugaiak eta oxigenoa zeluletara eramaten dau eta zeluletako hondakinak egozten dauz.

BERE OSOGAIAK

Bihotzak, odola bultzatzen dau gorputz guztira eta lau barrunbe daukaz. Aurikulak goiko barrunbeak dira eta bentrikuluak bekoak . Balbulez bereiztuta dagoz:mitrala,eskerrekoa eta trikuspidea, eskoikoa.

Odol basoak, odolak zirkulatzeko zirkuitu bat osotzen dabe.Arteriak, lodienak dira eta odola bihotzetik organoetara eramaten dau. Benak, odola gorputzetik bihotzera eramaten dabe.Kapilarrak, meheenak dira eta arteriak eta zainak lotzen dabez.

Odola, bihotzak bultzatuta, odol basoetatik doan likidoa da, eta mantenugaiak eta oxigenoa garraiatzen dau.

Plasma likido horixka bat da, odol zelulak flotatzen daramana.

Globulu gorriak, oxigenoa eta karbono dioxidoa garraiatzen dabe.

Globulu zuriak, gorputza infekzinoetatik babesten dabe.

Plaketak, zauriak izten dabez.

ODOL ZIRKULAZIOA

Zirkuitu bi bereizten dira.

Birikietako zirkulazinoa, bihotzetik birikietara eta berriro bihotzera doan zirkulazinoa da.

Biriki arteriak, eskumako bentrikulutik karbono dioxidoa eramaten dau birikietara eta oxigenoa hartzen du. Oxigenoa biriki benen bidez itzultzen da bihotzera eskerreko aurikulatik eta mitralaren bidez, oxigenoa bentrikulura doa.

Zirkulazino orokorra, bihotzetik gorputz guztira doa eta gero berriro bihotzera.Aorta arterien bidez, eskerreko bentrikuluko oxigenoa eta digestino aparatuko mantenugaiak gorputz guztira doaz bertan usteko eta karbono dioxidoa eta hondakinak hartzeko. Kaba benetatik, hondakinak eta karbono dioxidoa bihotzera sartzen da eskumako aurikulatik eta trikuspidetik eskumako bentrikulura.

SIASTOLEA ETA DIASTOLEA

Bihotzaren mugimendu biak dira, taupada osotzen dabenak.

Sistolean, bihotza uzkurtu egiten da eta odola arterietara doa.

Diastolean, bihotza erlaxatu egiten da eta benetako odola sartzen da.

IRAITZ APARATUA

Gernu sistema

Hondakin ez-gaseosoak kanporatzen dauz.Kuntzurrunak, odola iragazten dabe, hondakinak erauzteko eta eurekin gernua sortzeko.Ureterrak, gernua kuntzurrunetatik gernu maskurira daramate.

Gernu maskuriak, gernua gordetzen dau litro laurden euki arte eta orduan, esfinterra irekiz gernua uretrara doa.Uretran, gernua egostu egiten da.

IZERDI GURUINAK

Azala bi motatan desberdintzen epidermisa (kanpokoa) eta dermisa(barrukoa)Substantzia toxikoak egozten dauz izerdiaren bitartez, poroetatik. Izerdia 99% ura da eta 1% hondakin. Gorputzaren tenperatura kontrolatzen du. Izerdia kanporatzean freskatzen garelako.

IZARO E.

Gernu sistema

Hondakin ez-gaseosoak kanporatzen dauz.Kuntzurrunak, odola iragazten dabe, hondakinak erauzteko eta eurekin gernua sortzeko.Ureterrak, gernua kuntzurrunetatik gernu maskurira daramate.

Gernu maskuriak, gernua gordetzen dau litro laurden euki arte eta orduan, esfinterra irekiz gernua uretrara doa.Uretran, gernua egostu egiten da.

IZERDI GURUINAK

Azala bi motatan desberdintzen epidermisa (kanpokoa) eta dermisa(barrukoa)Substantzia toxikoak egozten dauz izerdiaren bitartez, poroetatik. Izerdia 99% ura da eta 1% hondakin. Gorputzaren tenperatura kontrolatzen du. Izerdia kanporatzean freskatzen garelako.

IZARO E.