NUTRIZINO FUNTZINOA Nutrizino funtzinoak lau aparatu ditu digestino,arnasa,zirkulazio eta iraitz aparatuak dira: Digestino aparatua: digestino aparatuaren funtzinoa da hartzen doguzan elikagaiak mantenugai bihurtu eta ez doguzanak behar kanporatu.

Arnas aparatua: arnas aparatuaren funtzinoa da oxigenoa gorputzera sartzea eta karbono dioxidoa kanporatzea.

Zirkulazio aparatua:zirkulazio aparatuaren funtzinoa da oxigenoa eta elikagaiak zelulei heltzea eta karbono dioxidoa eta hondakinak kanporatzea.

Iraitz aparatua:iraitz aparatuaren funtzinoa da zelulek sortutako hondakinak kanporatzea.

DIGESTINO APARATUA

Ahoa: ahoan elikagaia sartu eta hortzekin murtxikatu eta mihinaren txuarekin elikagai boloa sortzen da.

Esne hortzeria:aurreko haginak letaginak eta ebakortzak.

Hortzeri iraunkorra: aurreko haginak atzeko haginak letaginak eta ebakortzak.

Faringea: faringeak ahoa eta heste gorria lotzen dauan hodia da.

Heste gorria: faringea eta urdaila lotzen dauan hodia da.

Urdaila: urdailearen hasiera kardia eta amaiera piloroa deitzen jako.Urdailean boloa urin gastrikoagaz nahastu egiten da eta kimoa sortzen da kimoa heste meharrera doa.

Heste meharra:kimoa, pankreako urinekaz behazunagaz eta heste urinekaz nahasten da eta kiloa sortzen da. Heste meharrean mantenugaiak xurgatzen dira eta odolera doaz eta zelula guztietara heltzen dira.

Heste lodia: gure gorputzak ez dauan mantenugaiak aprobetxatu gorozki bihurtzen dau eta uzkitik doa. Heste lodiak bost zati daukaz kolona, itsua, ondestea apendizea eta uzkia

GURUINA JARAITZEN DAUAN SUBSTANTZIA

KOKALEKUA

TXU GURUINA TXUA AHOA

URDAIL GURUINA URIN GASTRIKOA URDAILA

HESTE GURUINA HESTE URINAK HESTEA

PANKREA PANKREAKO URINAK HESTEA

GIBELA BEHAZUNA HESTEA

ARNAS APARATUA

Sudur hobiak: oxigenoa birikietara heldu baino lehen oxigeno berotu hezetu eta garbitu egiten dau.

Faringea: oxigenoa eroaten dau laringera.

Laringea: faringea eta trakea lotzen dauan hodia da, han ahots kordak dagoz eta laringearen hasieran, epligotisa.Epligotisa jaten edo edaten gagozanean zarratu egiten da, baina oxigenoa arnasten dogunean epligotisa ireki egiten da.

Trakea: hodi bat da eta beste bi hoditan banatzen da, bronkioetan.

Bronkioak: trakearen bi hodiak dira eta hortik oxigenoa birikietara heltzen da bronkioak bronkioloak daukaz.

Bronkioloak: bronkioloak bronkioen amaieran dagoz eta bronkioloen puntetan albeoloak daukiez.

Albeoloak: albeoloetan gas trukea egiten da.

ARNASA PROZEZUA

Arnasketa mugimenduak:arnasgora eta arnasbehera da, gure birikietan oxigenoa sartzeko eta urtetzeko mugimenduak dira.

Gasen trukea: biriki albeoloetan gertatzen da.

ZIRKULAZIO APARATUA

BIHOTZA: ezkerreko aurikula eta bentrikulua daukaz eta balbula mitrala. Eskoiko aurikula eta bentrikulua eta balbula trikuspidea.

ARTERIAK:odola bihotzetik organo guztietaraODOL BASOAK: BENAK:odola gorputzeko atal guztitik bihotzera KAPILARRAK:arteriak eta benak lotzen dauzan hodiak

ODOLA: PLASMEA: likido horixka hor flotatzen dabe organo guztiak.

ZATIAK: globulu gorriak, globulu zuriak eta plaketak. GLOBULU GORRIAK:oxigenoa eta karbono dioxidoa garraiatzen dabe. GLOBULU ZURIAK:infekzioetatik babesten deuskue. PLAKETAK:zauri bat dagoenean horra doaz odol gehiago ez galtzeko.

ODOL ZIRKULAZIOA

ODOL ZIRKULAZIOAREN FUTZINOA: odola gorputzeko organo guztietara heltzea eta horretarako bi zirkulazio daude: birikietakoa eta orokorra.

Birikietakoa: biriki bena eta biriki arteria dagoz,biriki bena birikietatik bihotzera doa eta biriki arteria bihotzetik birikietara.

Orokorra:bihotzetik gorputz gutira doan arteria, aorta arteria deitzen da etagorputz guztitik bihotzera doan kaba bena deitzen da.

SISTOLEA ETA DIASTOLEA

DIASTOLEA:erlaxatu egiten da eta benetatik datorren odolez odolez beteten da.SISTOLEA:bihotza uzkurtu egiten da eta odola eta arteriara bueltatzen dau.

IRAITZ APARATUAIRAITZ APARATUAREN FUNTZINOA: izerdi guruinetik eta gernu sistemetik substantzi toxikoak eta hondakinak kanporatzea.

GERNU SISTEMA

Kuntzurrunak: baba formako organo bi dira, horren eginkizuna odola iragaztea da, organismoarentzako toxikoak diran hondakinak erauzteko.

Ureterrak: hodi bi dira, kuntzurrunetatik gernu maskurira doan bi hodi dira.

Gernu maskuria: organo gihartsua da, hor gernua gordetzen da uretratik kanporatu arte; gernu maskuriak esfinter bat dauka, maskurian litro laurden gordetzen da.

Uretra: hortik gernua kanporatzen da.

IZERDI GURUINA

IZERDI GURINAREN FUNTZINOA:Azalean izerdi guruinak dagoz bi gauza egiten dauz substantzia toxikoak ezabatu eta gorputzaren tenperatura bajatu.

Substantzia toxikoak: substantzia toxikoak ezabatzeko izerdia sortzen da.

Izerdi guruinen didez gorputzaren tenperatura kontrolatzen da.

Azalak atalak daukaz: dermisa, epidermisa, ulea eta izerdi guruinak.

EGILEA: NAIA