New Txotxongilolari eta antzezleentzako trebakuntza-ikastaroak … · 2019. 10. 30. · teknologia...

13
1 Txotxongilolari eta antzezleentzako trebakuntza-ikastaroak Cursos de formación para actores y titiriteros. Ikastaroen helburuak: Antzezlearen trebakuntzan txotxongilo eta objektu antzerkiaren filosofiak, estetikek eta teknikek beren lekua izan dezaten. Hau da, antzezleek (txotxongilolariak) maneiatutako objektuen bidez azaldutako dramaturgiarako sarrera; objektu horiek asmo dramatikoaz maneiatzeko eta animazioa emateko sarrera ere izango dena. Aspektu bisualei berebiziko garrantzia emango zaie, baita emaitza dramaturgikoan antzezlearen presentziatik haratago egoerak sortzeari ere. Txotxongiloen munduan objektu antzerkiaren teknikek eta materialek espresio-elementu bezala duten garrantzia azalaraztea dugu zeharkako beste helburu bat. Metodologia: Proiektu pertsonala garatu heinean materialekin lan egitean eta erabilitako objektuek dituzten aukera dramatikoekin eta espresiboekin denbora errealean esperimentatzean datza erabiliko dugun metodologia. Objetivos de los cursos: Integrar en la formación del actor la filosofía, estéticas y técnicas del teatro de títeres y objetos. Mas concretamente, hacer una introducción a la dramaturgia, contada con objetos manipulados por actores (titiriteros) y a la manipulación o animación de estos objetos con una intención dramática. Se dará una importancia especial a los aspectos visuales y a las posibilidades de crear situaciones mas allá de la presencia del actor en el resultado dramatúrgico. Otro objetivo colateral es el de presentar las diferentes técnicas del teatro de objetos y la importancia de los materiales como elementos expresivos en el tratamiento titiritero. Metodología: La metodología que se utilizará será la de trabajar con los materiales, desarrollando un proyecto personal y el de la experimentación en tiempos reales de las posibilidades dramáticas y expresivas de los objetos trabajados.

Transcript of New Txotxongilolari eta antzezleentzako trebakuntza-ikastaroak … · 2019. 10. 30. · teknologia...

Page 1: New Txotxongilolari eta antzezleentzako trebakuntza-ikastaroak … · 2019. 10. 30. · teknologia berriak. Ereduei eutsiz eta parte-hartzaileen lanak garatuz azalduko dira maneiatzearen

1

Txotxongilolarietaantzezleentzakotrebakuntza-ikastaroakCursosdeformaciónparaactoresytitiriteros.

Ikastaroenhelburuak:Antzezlearen trebakuntzan txotxongilo eta objektu antzerkiaren filosofiak,estetikek eta teknikek beren lekua izan dezaten. Hau da, antzezleek(txotxongilolariak) maneiatutako objektuen bidez azaldutakodramaturgiarako sarrera; objektu horiek asmo dramatikoaz maneiatzekoetaanimazioaematekosarreraereizangodena.Aspektu bisualei berebiziko garrantzia emango zaie, baita emaitzadramaturgikoanantzezlearenpresentziatikharatagoegoeraksortzeariere.Txotxongiloen munduan objektu antzerkiaren teknikek eta materialekespresio-elementu bezala duten garrantzia azalaraztea dugu zeharkakobestehelburubat.Metodologia:Proiektupertsonalagaratuheineanmaterialekinlanegiteanetaerabilitakoobjektuek dituzten aukera dramatikoekin eta espresiboekin denboraerrealeanesperimentatzeandatzaerabilikodugunmetodologia.

Objetivosdeloscursos:Integrarenlaformacióndelactorlafilosofía,estéticasytécnicasdelteatrodetíteresyobjetos.Mas concretamente, hacer una introducción a la dramaturgia, contada conobjetos manipulados por actores (titiriteros) y a la manipulación oanimacióndeestosobjetosconunaintencióndramática.Sedaráunaimportanciaespecialalosaspectosvisualesyalasposibilidadesde crear situaciones mas allá de la presencia del actor en el resultadodramatúrgico.Otroobjetivocolateraleseldepresentarlasdiferentestécnicasdelteatrodeobjetosylaimportanciadelosmaterialescomoelementosexpresivoseneltratamientotitiritero.Metodología:La metodología que se utilizará será la de trabajar con los materiales,desarrollandounproyectopersonalyelde laexperimentaciónen tiemposrealesdelasposibilidadesdramáticasyexpresivasdelosobjetostrabajados.

Page 2: New Txotxongilolari eta antzezleentzako trebakuntza-ikastaroak … · 2019. 10. 30. · teknologia berriak. Ereduei eutsiz eta parte-hartzaileen lanak garatuz azalduko dira maneiatzearen

2

DamietVanDalsumMUGIMENDUARENETAMATERIALENEKONOMIA19/11/20:(4ordu)Ordutegia16:00-20:0019/11/21:(4ordu)Ordutegia16:00-20:0019/11/22:(4ordu)Ordutegia16:00-20:0019/11/23:(4ordu)Ordutegia16:00-20:00Guztira:16ordu.Lekua:DEUSTUKOUDALTEGIAAguirreLehendakarierenEtorb.42Teléfono:+34944762331Sarrera:Txotxongilo antzerkiaren atzoko eta gaurko teknikak azaltzea eta artedramatikohonekbostkontinenteetangizon-emakumeguztienhistorianizanduenpresentziaikustarazteadituardatzmintegihonek.Ikastaroa:Papera, ura, mapa kartografikoak, izaditik batutako elementuak nahizinguruanizanohiditugunakizangodiramaterialak.Material “txiro” horiek erabiliko ditu Damiet van Dalsum-ek, bere eskumaitasunez eginiko artelanak emango dutelarik. Objektu apaingarrieksortutako ilusioa nabarmendu ez ezik, errituetan oinarrizko eginkizunaduten objektu magikoek arte primitiboarekin duten harremana ereaztertukodugu.Materialezberdineksortarazikoezustekokonbinazioakfantasia

DamietVanDalsum

LA ECONOMÍA DE LOS MATERIALES Y DELMOVIMIENTO.20/11/19:(4horas)Horariode16:00a20:0021/11/19:(4horas)Horariode16:00a20:0022/11/19:(4horas)Horariode16:00a20:0023/11/19:(4horas)Horariode09:00a13:00TotalHoras:16LUGAR: CENTROMUNICIPALDEDISTRITODEDEUSTO AguirreLehendakarierenEtorb.42

Teléfono:+34944762331 Elcurso:Los materiales serán el papel, el agua, el mapa cartográfico, materialesrecogidosdelanaturalezayobjetosdenuestravidacotidiana.DamietVanDalsum trabajara conestosmateriales "pobres"queenmanosdel constructor/manipulador nos darán la impresión de materialesfinamente elaborados. Junto con esta ilusión de objetos ornamentales,observaremos también la relación con el arte primitivo, con los objetosmágicosquedesempeñanunpapelbásicoenlosrituales.Esta inesperada combinación de diferentes materiales nos puedetransportaralasfantasíassurrealistas.También nos será posible vincular este mundo mágico y primitivo con elmundodelamentehumanaenlosmaticesquenosunenconnuestropasadoinfantil, que es una fuente de inspiración paramuchos artistas plásticos ydramaturgos.

Page 3: New Txotxongilolari eta antzezleentzako trebakuntza-ikastaroak … · 2019. 10. 30. · teknologia berriak. Ereduei eutsiz eta parte-hartzaileen lanak garatuz azalduko dira maneiatzearen

3

surrealistetaraeroangaitzake.Mundumagikoetaprimitibohorigizon-emakumeenburuarekinere lotukodugu, artista plastiko eta dramaturgo askok inspirazio iturri dutenhaurtzaroarekikoloturaazpimarratuz.Giromagikohorrekezkututako sentimenduenberri,askotan tentsioaketabeldurrak ilundutakomunduaren berri emango digu, txotxongiloen arloanetaobjektubizidunakbezala,baina,argipropioaedukikodutenak,bakanaketa alaiak izango direnak eta ikusteko eta gozatzeko hain erakargarriakdirenpresentziaeszenikoakbihurtukodirenak.Sentimenduak azalarazteko objektuak erabiltzen ditugun heinean, plazerbisualari dagokionez, txotxongilo antzerkia, adierazpen artistiko moduan,margolaritzatik eta eskulturatik oso gertu dugu. Bada, beraz, testuinguruartistiko batean ikusiak izan daitezen aukera, tauletan antzezleak dituenposibilitatedramatikoakzabaltzeaahalbideratuz.Partehartzaileek azal lauanetahirudimentsioko espazioanmaneiatutakomaterialekin egingo dute lan, beti airea eta ura bezalako izadiarenosagaiekinlotuta.Argiaetasoinuarenaldeteknikoakerejorratukodituzteobjektuenbidezkonarrazioespresiboarengainekocurriculumabetedezaten.Ikastaroaingelesezaurkeztukoda,gaztelaniaraitzulikodela.

Estaatmósferamágicaserefierealossentimientosenterrados,aunmundomuchas veces oscuro de miedos y tensión, pero que, en el mundo de lostíteres en su dimensión de objetos animados, tienen luz propia, sonpeculiares y alegres, transformándolos en presencias escénicas tanatractivasdeverydisfrutar.Enloqueserefierealplacervisual,usandomaterialesparalaexpresióndesentimientos,elartedelteatrodetíteressesitúamuycercanoalapinturaoalaesculturacomoexpresiónartística.Másrazón,enesecaso,parapermitirqueseveanenuncontextoartísticopermitiendolaampliacióndelabanicodeposibilidadesdramáticasquetieneelactorenescena.Losparticipantestrabajaranconmaterialesmanipuladosenelespacioplanoytridimensionalenrelaciónconelementosdelanaturalezacomoelaireoelagua.Trabajaran también los aspectos técnicos de la luz y de los sonidos paracompletaruncurriculumexpresivoenlanarracióndramáticaconobjetos.Elcursoserápresentadoeninglescontraducciónyencastellano.

Page 4: New Txotxongilolari eta antzezleentzako trebakuntza-ikastaroak … · 2019. 10. 30. · teknologia berriak. Ereduei eutsiz eta parte-hartzaileen lanak garatuz azalduko dira maneiatzearen

4

ENRIQUELANZETAYANISBELMARTINEZ.ETCETERATEATRO.Txotxongiloantzerkiarengakoak19/11/26:(4,5ordu)Ordutegia,15:30-20:0019/11/27:(4,5ordu)Ordutegia15:30-20:0019/11/28:(5ordu)Ordutegia15:00-20:00Guztira:14ordu.Lekua:SANFRANTZISKOKOUDALTEGIAMariarenBihotzaPlaza,s/n,48003Bilbo,Bizkaia, Teléfono:+34944157337SarreraHogeietahamazortziurtedituEnriqueLanz-ekzuzentzenduenGranadakoEtceterakonpainia.Ikuskizunaksortuezezik,txotxongiloenarteazabaltzeaeta ikastea ere ditu helburu Etceterak. Horrela, gaiaren inguruko hainbaterakusketadiseinatuetakomisario-lanakegin,hainbatargitalpenetanpartehartu eta ikastaroak eta mintzaldiak eskaini ditu konpainiak. 2009an,munduan zehar diren txotxongilo ohituren gaineko ikus-entzunezkoartxiboaosatzeariekinzion.MadrilgoCarlos III etaGranadakounibertsitateekin lan egin izandu, baitaKubako Instituto Superior de Artesekin eta Argentinako InstitutoUniversitario Nacional de Artes eta San Martin Nazio Unibertsitatearekinere.Artea - ogibidea, artisautza – teknologia, bizitza – heriotza, bere

ENRIQUE LANZ Y YANISBEL MARTÍNEZ. ETCÉTERATEATROClavesdelteatrodetíteres26/11/19:(4,5horas)Horariode15:30a20:0027/11/19:(4,5horas)Horariode15:30a20:0028/11/19:(5horas)Horariode15:00a20:00Totalhoras:14LUGAR: CENTROMUNICIPALDEDISTRITODESANFRANCISCO MariarenBihotzaPlaza,s/n,48003Bilbo,Bizkaia, Teléfono:+34944157337IntroducciónLacompañíagranadinaEtcétera,dirigidaporEnriqueLanz,tienetreintayochoaños de experiencia en la creación teatral. Mas allá de crear espectáculos,Etcéteratienetambiénpormisiónelestudioyladifusióndelartedelostíteres.Con esa perspectiva ha comisariado y diseñado exposiciones sobre el tema,intervenido en diferentes publicaciones, e impartido cursos y conferencias.Desde 2009 trabaja además en la creación de un archivo de informaciónaudiovisualsobrelastradicionesdetíteresalrededordelmundo.Ha colaborado asi con diferentes espacios académicos y otros centros deestudios como la Universidad Carlos III de Madrid, Universidad de Granada,Universidad Nacional San Martín e Instituto Universitario Nacional de Artes(Argentina),InstitutoSuperiordeArtes(Cuba)entreotros.El teatro de títeres es un artemilenario que se práctica en todo elmundo deformas muy diversas. Históricamente popular, el títere conquistó el mundointelectualyfuemotordemuchasexperienciasdelasvanguardiasartísticasydelarenovaciónescénicadelsigloXX.Enlas€últimasdécadaselteatrodetítereshavividociertoauge,ganandoterrenoenfestivales,publicaciones,formaciones

Page 5: New Txotxongilolari eta antzezleentzako trebakuntza-ikastaroak … · 2019. 10. 30. · teknologia berriak. Ereduei eutsiz eta parte-hartzaileen lanak garatuz azalduko dira maneiatzearen

5

definizioareninguruanditugunhitzakdira;hauguztiaantzerkigintzanduenpresentziageroetahandiagoaizanik.Txotxongiloen mundu ziragarria gerturatzea eta txotxongiloak beraiekproposameneszenikobateanzelanerabilidiraIkastaropraktikoetateorikohonenhelburuak.Hauda,antzerkigenerohonenberezitasunakezagutzeaktresna miresgarri honen erabilpen eraginkorra izatea ahalbideratuko du.Txotxongiloak?Zergatik?Noiz?Non?Zelan?Helburuak:Parte-hartzaileei txotxongiloenmundua ezagutaraztea, arte honen gainekoikuspegia zabala emanez, atzerria zein gurean diren erreferenteak faltaizangoezdirela.Txotxongiloikuskizunbatgozatzenikastea.Txotxongilo-lengoaiarenberezitasunakikertzea.Arteeszenikoetanobjektubizidunakerrazerabiltzekotresnateorikoaketapraktikoakbereganatzea.Edukiak:Mundu osoan zehar diren txotxongiloen inguruko tradizio ezberdinak etamaneiatzeteknikanagusiakazaleratukodiraargazkiaketabideoakbaliatuz.Etceterakonpainiarenlanaaztertukoda;bereikuskizunengaineko“desegiteartistikoak”egingodira.Nazioarteanmaisudirenegilegaraikideenlanaketajoerakerakutsikodira.Txotxongiloantzerkiagozatzekoetatxotxongilo-eszenaksortzekoelementunagusieiheldukozaie;halanola,eskala,egituradramaturgikoa, teknikaetamaterialen hautaketa, antzezlearen eginkizuna, espazio kontzeptua etateknologiaberriak.Ereduei eutsiz eta parte-hartzaileen lanak garatuz azalduko diramaneiatzearenoinarriak.Eszena ezberdinak sortzeko txotxongilo xumeak egingo dira, txotxongilo-lengoaiansakonduetaobjektubiziduneneginkizunaezbaianipiniheinean.Ikastaroagaztelerazgaratukoda.

pedagógicasyprogramacionesdeimportantesteatros.Arte-oficio, artesanía-tecnología, vida-muerte, son palabras que rodean sudefinición, en una época en la que la que tiene una fuerte presencia en elpanoramateatral.Estecursoprácticoyteóricopretendeacercarelapasionantemundode los títeres, con toda su riqueza y variedad, y sobre todo cuestionarporquéycómoutilizartíteresenunapropuestaescénica.El conjunto de los contenidos abordados permitir΅ apreciar mejor laespecificidad de este género teatral, para así hacer un usomás eficaz de estemaravillosoinstrumento.¿Títeres?,¿porqué?¿Cuándo?¿Dónde?¿Cómo?Objetivos:Acercar el mundo de los títeres a los participantes, dotándoles de un ampliopanoramadeestearteanivelinternacionalyconreferentescercanosalavez.Aprenderaapreciarunespectáculodetíteres.Analizarlaespecificidaddellenguajetitiritero.Dotar de herramientas teóricas y prácticas que faciliten el uso de figurasanimadasenexperienciasescénicas.Contenidos:En este curso se expondrán las diferentes tradiciones de títeres que existenalrededor del mundo, así como las principales técnicas de manipulación; atravésdefotografíasyvideos.Se analizará el trabajo de la compañía Etcétera, y se harán “desmontajesartísticos”desusespectáculos.Se expondrán las tendencias y obras de creadores contemporáneos derelevanciainternacional.Seabordaránloselementosprincipalesatenerencuentaen laapreciacióndelteatrodetíteresyenlacreacióndeescenastitiriteras.Seanalizaránaspectosclavesdelteatrodetíterescomolaescala,laestructuradramatúrgica,laeleccióndelatécnicaylosmateriales,elroldelactor-titiritero,laconcepcióndelespacio,aplicacionesdenuevastecnologías.Se explicarán los principios demanipulación, pormedio de demostraciones yprácticasdelosparticipantes.Se construirán títeres-figuras simples con los que montar diferentes escenas,indagandoenellenguajedelteatrodetíteres,ycuestionandoelroldelasfigurasanimadasdentrodelapropuestaescénica.Elcursoserápresentadoencastellano.

Page 6: New Txotxongilolari eta antzezleentzako trebakuntza-ikastaroak … · 2019. 10. 30. · teknologia berriak. Ereduei eutsiz eta parte-hartzaileen lanak garatuz azalduko dira maneiatzearen

6

ANTXONORDOÑEZMASKARATIKTXOTXONGILORA,MATERIABIZIDUNLABORATEGIA19/12/02:(4ordu)Ordutegia16:00-20:0019/12/03:(4ordu)Ordutegia16:00-20:0019/12/04:(4ordu)Ordutegia16:00-20:0019/12/05:(4ordu)Ordutegia16:00-20:00Guztira:16orduNon:HARROBIALangaranKalea,3,48004Bilbo,Bizkaia Teléfono:+34944597747Zein da materia eta bizitzaren arteko lotura? Gizon-emakumeen etatxotxongiloarenartekoa?Maskaraetaobjektumaneiatuarenartekoa?Aurpegianobjektuaipiniz,maskara-teknikajorratzendugu,txotxongiloetamaneiatzaileenartekozubiaeraikitzeko;gorputzaetamateriaeszenikoarenartekoharremanaberregiteko.Lan tresna presentzia bera duten txotxongiloak eta maskarak ditugu,mugimendu eta tekniken arteko aldeak eta antzekotasunak ikasteko. Gureeskarmentuabaliatukodugu.PARTE-HARTZAILEAKProfesionalei eta amateur aurreratuei zuzendua, gure lana partekatu etaparte-hartzaileensormenaindartunahiditugutailerhonetan.Ez damaila edota estilo ezberdinetara gure buruamoldatu nahi ez izatea:hezitzaile bezala, gure buruarekiko zorrotzak gara, gurekin lan egitera

ANTXONORDOÑEZ DE LA MÁSCARA A LA MARIONETA, LABORATORIO DE MATERIAS VIVAS 02/12/19:(4horas)Horariode16:00a20:0003/12/19:(4horas)Horariode16:00a20:0004/12/19:(4horas)Horariode16:00a20:0005/12/19:(4horas)Horariode16:00a20:00Totalhoras:16LUGAR: HARROBIA LangaranKalea,3,48004Bilbo,Bizkaia Teléfono:+34944597747 ¿Cuáleselvínculoentrelamateriaylavida?¿Entreelhumanoylamarioneta?¿Entremáscarayobjetomanipulado?Instalamosunobjetosobrenuestrorostroytrabajamoslatécnicadelamáscarapara construir puentes entre marionetas y manipuladores, para jugar areconstruirnuestrarelaciónentrenuestrocuerpoylamateriaescénica.Comoherramientadetrabajoconcretaproponemosmarionetasymáscarasconcon la misma presencia para estudiar la diferencias y similitudes entre losmovimientos y las técnicas. Técnicamente propondremos nuestra experienciaenmáscaras,clownymarionetas.LOSYPARTICIPANTESEsteesuntallerparaprofesionalesyamateursavanzados,enelquequeremoscompartirnuestraprácticaeimpulsarlacreatividaddelosylasparticipantes.Esto no significa que no queramos adaptarnos a diferentes niveles o estilos,sencillamente que seremos muy exigentes con nosotras mismas comoformadoras y lo seremos también con las personas que vengan a trabajar con

Page 7: New Txotxongilolari eta antzezleentzako trebakuntza-ikastaroak … · 2019. 10. 30. · teknologia berriak. Ereduei eutsiz eta parte-hartzaileen lanak garatuz azalduko dira maneiatzearen

7

etorrikodirenekinberdinegingodugula.Ikasi eta irakatsi egiteko aurretiaz ikasitako guztia zalantzan ipini beharduguna gero eta argiagodugu, ikuspegi horretatik lan gogorra eginez.Norberelekutiketaberehelburuekin,bainazorroztasunetik,beti.GUZTIENJAKITEAMaskarak, txotxongiloak eta mugimendu-antzerkiak dituzten oinarriberdinak abiapuntu ditugu. Deskonposaketak, erritmoak, espazioarekikoharremanak eta mugimenduaren dramaturgiak osatzen duten ondareak -estilo bakoitzarentzako beharrezkoak diren trebetasunak alboratuta-pentsatuegitekobaliodu.Antzezleak bere lanarekin, objektuarekin eta ikusleriarekin duenharremanakzintzotasuna,autokritikaetapresentziaeszenikoabidaideizanbeharditu.Ahalizatekotan,idazteeszenikoatailerhonenosagaiaizangodaere.ACCIDENTALCOMPANYNazioarteko taldea osatzen dugu. Lan taldea gogoko dugu, baita ekoizpeneszenikoaren osagai oro nahastea ere. Antzezpena, kultura kudeaketa,teknika, idaztea eta administrazioa ditugu ogibide. Gogoko dugu ikuspegiorokorra, gure egitasmoak lanbide honen alde guztietatik ikustea uztendiguna.Txotxongiloa,maskara eta antzerki fisikoaren inguruanmurgiltzendiragurelanak.Kulturaekitaldiakprogramatuetaantolatzendituguere.TEKNIKAETAPROZESUAPartehartukodutenprofesionalekberenprozesusortzaileaknahizkultura-artisauakbezalaeginikoproduktuakaberatsditzatendagopentsatutatailerhau.Laborategi-kudeatzaile edo pedagogo moduan dugun estrategiak gureeskarmentua eta dakiguna zabaltzea ditu ardatz. Hiru zutabe dituen gure

nosotras.Cada vez estamos más convencidas que para aprender y enseñar hay quecuestionar lo que se sabe de antemano, y trabajaremos a fondo desde estaperspectiva. Cada persona con sus objetivos y desde su lugar, pero siempredesdeelrigor.UNSABERCOMÚNNuestropuntodepartidaesqueel clown, lamáscara, lamarionetayel teatrodel movimiento en general comparten una serie de principios básicos. Ladescomposición, el ritmo, la relación con el espacio o la dramaturgia delmovimiento formanun acervo quepermite reflexionar en términos generales,másalládelashabilidadesnecesariasparacadaestilo.La relación de la actriz o el actor creador con su obra, el objeto y el públicopasan para nosotras por una relación con la sinceridad, la autocrítica y lapresencia escénica. Si la oportunidad y la voluntad de las personas queparticipen lo permiten, la escritura escénica también formará parte de estetaller.ACCIDENTALCOMPANYSomos un colectivo internacional. Nos gusta el trabajo en grupo, y lacombinación de los diversos engranajes de la producción escénica. Somospersonas que se dedican a la interpretación, a la administración y gestióncultural, la escritura y la técnica. Nos gusta reflexionar desde una óptica quegeneral,quenospermitaenfocarnuestrosproyectosdesdetodoslosengranajesdenuestraprofesión.Nuestrascreacionesgiranalrededordelamáscara,lamarionetayteatrofísico.Tambiénprogramamosyorganizamoseventosculturales.ELPROCESOYLATÉCNICAEste taller está pensado para aportar a los y las profesionales que participenelementos que puedan enriquecer tanto sus procesos creativos como susproductosfinalescomoartesanosdelacultura.Nuestraestrategiacomopedagogosogestoresdelaboratoriosesextensa,ypasa

Page 8: New Txotxongilolari eta antzezleentzako trebakuntza-ikastaroak … · 2019. 10. 30. · teknologia berriak. Ereduei eutsiz eta parte-hartzaileen lanak garatuz azalduko dira maneiatzearen

8

ikuspuntua -antolatzaile-programatzaile, pedagogo eta sortzaile bezala-industria ikuspuntuabilakatzendaere,nazioartean lortutakoeskarmentuagureraekarriz.Ikastaro trinkoak dira gureak, talde bakoitzak dituen beharrei garatzenditugula,aurreikusitakoprogramakahaztuz.Norkbereburuaidatzizaurkeztukoduparte-hartzaileenbeharrakzeintzukdiren jakin dezagun. Txotxongilo, maskara eta antzerki fisikoari lotutakoidazte eszeniko ikasi edota bertan sakondu egin nahi duten arteeszenikoetakoprofesionaleizuzendurikotailerradahau.Mugimenduaren deskonposaketa oinarrizko informazio unitateetan lanegitean datza; dramaturgia zatikatuta eskaini, kode argia eta garbiaosatzeko. Barruan antzeztu eginez eta tauletatik kanpoko begiradazorroztuzegitendalan.Maskara kodeak deskonposaketa bera du oinarri eta objektu-antzerkitikeszenagarbiakidaztenuztendigu.Denborapasaahala,maskarakorobatetaprotagonistaren arteko aukerak artikulatzen dituzten kodeak identifikatuditugu.Hauekezagutuzetaerabiliz,maskarabatekin–taldekaalabakarka-inprobisatu egingo dugu, era ordenatu batean emozioak zein prozesulogikoak jorratuko ditugula. Teknika hau ezagutzeak maskara eroatenduenariedo txotxongiloariobjektuak transmititzenduenaetaantzezlearenpresentzia bereiztea uzten die. Bereizketa horretatik eszenak sortzekobeharrezko askatasuna irteten da. Kodeak antzezle sortzailearekinharremanikizateautzikodiozuzendariariere.Bat-bateko saio komikoak barrea sortarazteko erabiltzen du aurretiazikasitako guztia. Dramaturgia mailan azterketa erritmikoak eta narrazioegiturak izango dira oinarriak. Jorratzen dugu ere antzezlea etapertsonaiaren arteko lotura, baita ikusleriarekin dagoena ere. Melodramaetatragediariheltzeaerebertanizangodugunahiizanezgero.

siempre por compartir al máximo nuestros conocimientos y perspectivas.Nuestratriplevisión,deorganizadores/programadores,pedagogosycreadoresculturales,nosllevaaabordarlatécnicaconperspectivadeindustria,tratandodeaportarenlolocalnuestraexperienciainternacional.Trabajamos siempre bajo forma de taller intensivo, dosificando nuestrosconocimientosenfuncióndelasnecesidadesdecadagrupoynoenrelaciónaunprogramaodosificaciónpreestablecida.Laprimerapartedeltrabajoconsistiráenunanálisispreviodelasnecesidadesdelosylasparticipantes,yaquesesolicitaráunapresentaciónporescritodesuperfil. En un principio este taller está orientado a profesionales de las artesescénicas que quieran adquirir o profundizar en las técnicas de escrituraescénicaconmarionetas,máscarasyteatrofísico.Ladescomposicióndelmovimientoconsisteentrabajarconunidadesbásicasdeinformación,escanciar la dramaturgia en partes para poder componer un código claro ylimpio.SetrabajadesdeactuandodentroyaguzandolamiradadesdefueradelescenarioEl código de la máscara se basa sobre el principio de la descomposición ypermite escribir escenas claras a partir del teatro de objetos. Con el tiempohemos identificado una serie de códigos que articulan las posibilidades de uncorodemáscarasrespectoasuprotagonistaocorifeo.Conocerestoscódigosypracticarlos nos lleva a poder improvisar con una máscara, en solitario o engrupo,altrabajartantoemocionescomoprocesoslógicosymentalesdemaneraordenada.Elcontroldeestatécnicapermitealapersonaqueportalamáscaraolamarioneta (cuyacabezaconsisteesencialmenteenunamáscara)disociarsupresencia de actor o actriz de lo que transmite el objeto. Es a partir de estadisociación que se produce la libertad necesaria para construir escenas. Estecódigocomúnpermitetambiénalapersonaquedirigeinteractuarconelactorolaactrizcreadoresdemanerafluidayprecisa.La improvisación cómica utiliza este conocimiento previo para aplicarlo aproducirrisa.Sebasaaniveldramatúrgicoenanálisisrítmicosydeestructurasnarrativas. Respecto a lo actoral tratamos el impulso, la relación entre

Page 9: New Txotxongilolari eta antzezleentzako trebakuntza-ikastaroak … · 2019. 10. 30. · teknologia berriak. Ereduei eutsiz eta parte-hartzaileen lanak garatuz azalduko dira maneiatzearen

9

Idazte eszenikoaren garapena prozesu honen amaiera da. Arteeszenikoetakomunduan,askotan,ezdakigubesteekegindakolanarikritikakonstruktiboa ezartzen. Tailerra akatsik izateko leku segurua da, bertanedozein erabakia diruz garesti atera daitekeen eguneroko eremuprofesionalekoeginkizunakhainzehaztutaezdaudelako.Tailerrean zehar, arte eszenikoetara begira erabakiak hartzearekin etataldeenkudeatzekoteknikekinlanegingodugu.Sormen,antolakuntzaedotateknika mailan parte-hartzaileek proposamen berriak garatzea duguhelburu.Ikastaroagaztelerazgaratukoda.

comedianteypersonajeolacomunicaciónconelpúblico.Tambiénabordaremosocasionalmente,siespertinente,otrosestiloscomoelmelodramaolatragedia.El desarrollo de una escritura escénica por el actor y la actriz creadoraconformaelcolofóndeesteproceso.Amenudosedesconoceenelmundodelasartes escénicas (y por desgracia en otros muchos que no conciernen a estetaller) cómo criticar el trabajo del otro de manera constructiva. Esto sucedetambién con el trabajo sobre la autocrítica o la búsqueda de un resultadocreativoapartirdepremisassencillas.Untalleresunlugardeseguridad,dóndepoder confundirse sin miedo, pues los roles no son tan definidos como en elentornoprofesionalcotidiano,enelquecadadecisiónpuedecostardinero.Proponemos a lo largo de todo el taller una experimentación en técnicas degestióndeequiposytomadedecisionesaplicadasalasartesescénicas.Nuestraintención es tratar de favorecer, una vez más y en la medida de nuestrasposibilidades,quelosparticipantesdesarrollenpropuestasnuevas,tantoaniveltécnico,creativoodeorganización.Nuestro fin último será el de partir de la demanda inicial de cada persona yllevarleadescubriralgúnlugarnuevoconnosotras.Elcursoserápresentadoencastellano.

BestelakoargibideakIzena ematea: 10 euro (Jaialdiak koste horri eutsi ahal izateko diru-laguntzakjasotzekotan).Parte hartzaileak: Antzezleak, txotxongilolariak, dantza garaikidedantzariak.INFORMAZIOAETAIZENEMATEAfestival.titeres.bilbao@gmail.com688611614.JuanjoCorraleswww.bilbaotxfest.org

OtrasinformacionesCoste:Inscripciónde10euros.estecostesejustificasolosilaorganizacióntendrá los medios económicos con las ayudas recibidas para ofertar estecursodelamaneramasaccesibleposibleparalosparticipantes...Participantes:Actoresyactricesdramáticos,titiriter@s,bailarines/asdeladanzamoderna.INFORMACIONEINSCRIPCIONESfestival.titeres.bilbao@gmail.com688611614.JuanjoCorraleswww.bilbaotxfest.org

Page 10: New Txotxongilolari eta antzezleentzako trebakuntza-ikastaroak … · 2019. 10. 30. · teknologia berriak. Ereduei eutsiz eta parte-hartzaileen lanak garatuz azalduko dira maneiatzearen

10

DamietVanDalsum(Herbehereak)Damietentzat gaien bidezko emozioak,sentimenduak eta mugimendua diratxotxongiloen mamia, baita emozioakikusleeieroateaere.Herbehereetanetaatzerrian zuzendaritza lanak egin ezezik, ikasgai magistralak ematera eregonbidatzen dute, askotan, munduosokojaialdieketaantzerkieskolek.

25 urtez, Dordrecht-ko Nazioarteko Txotxongilo Jaialdiaren bultzatzaileaizanzen.Egun,NazioartekoMikro-jaialdiaantolatzendu.http://www.poppentheaterdamiet.nl

Damiet Van Dalsum(Holanda).ParaDamiet,laesenciadelostíteresesel movimiento, las emociones y lossentimientos a través demateriales yla transferencia de emociones alpúblico.En el campo de los títeres, dirige en

Holandayenelextranjero.Confrecuencia,lasescuelasdeteatroylasorganizacionesdefestivalesdetodoelmundolepidenquedeclasesmagistrales.Durante 25 años fue la fuerza impulsora detrás del Festival Internacional deTíteresenDordrecht.AhoraorganizaelMicroFestivalinternacionaldesdelos5añosenlamismaciudad.

AntxonOrdoñezNazioarteko talde baten partaidea da,taldekako lanaetaekoizpeneszenikoarenosagai oro nahastea gogoko dituena.Antzezpenean, kultura kudeaketan,teknikan, idaztean eta administrazioanjantziak dira. Ikuspegi orokorra maitedute, beren egitasmoak lanbidearen aldeguztietatik ikustea uzten duena.Txotxongiloa,maskaraetaantzerki

fisikoaren inguruan murgiltzen dira. Kultura ekitaldiak programatu etaantolatzendituzte.Filologia klasikoan lizentziadun, Parisen eta Madrilen garatu zituen

AntxonOrdoñezPertenezcoauncolectivo internacional.Nos gusta el trabajo en grupo, y lacombinaciónde losdiversosengranajesde la producción escénica. Somospersonas que se dedican a la

interpretación, a la administración y gestión cultural, la escritura y la técnica.Nos gusta reflexionar desde una óptica que general, que nos permita enfocarnuestrosproyectosdesdetodoslosengranajesdenuestraprofesión.Nuestrascreacionesgiranalrededordelamáscara,lamarionetayteatrofísico.Tambiénprogramamosyorganizamoseventosculturales.Licenciado en Filología clásica, Se formó en la escuela Lecoq de París y en laescuela de clownde Chamé -Gené enMadrid. Posteriormente fue asistente en

Page 11: New Txotxongilolari eta antzezleentzako trebakuntza-ikastaroak … · 2019. 10. 30. · teknologia berriak. Ereduei eutsiz eta parte-hartzaileen lanak garatuz azalduko dira maneiatzearen

11

antzerki-ikasketak. Hainbat konpainian eta erakundetan kolaboratzaile etaaholkulari, maskara eta antzerki fisikoaren inguruko tailerrentzakometodologia propioa sortu du, Europan eta Amerikan hainbat eman izandituela.HelenaOrdoñezekinbaterasortuzuenAccidentalCompany;egun,CNACetaESAC-kin Zirkuaren dramaturgia masterra garatzean dihardutela. AvilakoFestivaldeNuevosLenguajesEscénicosereantolatzendute.https://www.accidentalcompany.fr

laboratorios de máscaras de Mario González, pedagogo del conservatorio deParís.Tras colaborar con varias compañías de teatro (entre las que se encuentra elPiccolo Teatro de Milano), desarrolló su propia metodología de talleres ylaboratoriosdemáscarasy teatro físico, impartiendo talleresenEspaña, Italia,Francia,Américadelsurydelnorte.Hatrabajadocomoasesordemovimientodevariascompañíasoestructuras,comoelCentreYvelinoisdelaMarionnette,Association de Marionnettes et Arts Associées de Languedoc Rousillon, ocompañíascomoAnónimaTeatro.Hasidoprogramadordel festivalArtPantindemarionetasenOccitania.JuntoconHelenaOrdoñezBergarechefundaAccidentalCompany,conlaqueenestemomentocolaboraconlaCNACylaESACenunmasterdeDramaturgiadelCirco. Con accidental company, organiza también el Festival de NuevosLenguajesEscénicosenÁvila.

EnriqueLanz(Granada, 1964). Heziketa autodidaktakoa ezezik, arte eszenikoetako maisu diren XavierFàbregas, Albrecht Roser, Henryk Jurkowskieta Jean-Pierre Lescotekin ikasi egin du.1981tik, hamaika antzezpen egin dituAmerikan eta Europan Etceterakonpainiarekin, hainbat sari jaso dituela.Egun, musika klasikoa oinarri duten

ikuskizunaksortzendabil,halanola“ElretablodemaesePedro”.Pedagogobezala,hainbat ikastaroemandituEspainian,Argentinan,Kubaneta Ekuadorren. Azken 30 urteotan, konpainia profesionalak sortzekoharrobi bilakatu da, Granadako sortze sarea elikatuz eta talde berriaksortzen lagunduz. Eszena zuzendari eta txotxongilolari bezala ez ezik, Elalmadelpuebloegitasmorakobideoaketaargazkiakereegitenditu.

EnriqueLanz(Granada, 1964). Dirige desde 1981 la compañía Etcétera. Combina su formaciónautodidactacon loscursosquerecibede importantesmaestrosdelarteescénico,entreellosXavierFàbregas,AlbrechtRoser,HenrykJurkowskiyJean-PierreLescot.Porlarelevanciayelprestigioganadosconsuscreaciones,en1994EtcéteraseconvierteenlaprimeracompañíateatraldetíteresdelpaísfilmadaporTelevisiónEspañolaenaltadefinición. En 1996 Lanz coproduce con el Ensemble Instrumental de la Société deMusique Ancienne, el Choeur Départamental des Alpes Maritimes y el Théâtre de laMassue, el oratorio Motets en Dialogue de G. Bouzignac. Ese año Trans es invitado alFestival Internacional de Títeres de Teherán, donde resulta seleccionado como mejorespectáculo;lomismoocurreen1998conSypnosis.En1997LanzdirigePedroyellobo,queen1999obtieneelPremioNacionalTeatraliaalmejor montaje para niños. Esta obra abre al público infantil las puertas de la salaprincipaldelGranTeatredelLiceudeBarcelonaen2002yhastahoyacumulamásdedosmilepresentacionesenEspaña,EuropayAmérica.Apartirdeesemomentolalabordeldirectorseperfilahacialarealizacióndemontajesde títeresqueposeencomo fuenteel repertoriode lamúsicaclásica:Laservapadrona(1998), Historia de Babar el elefantito (2001) y Soñando el carnaval de los animales(2004), El teatrinodeBernat (2005), El retablodemaesePedro (2009), La cajade losjuguetes(2009),Elsastrecillovaliente(2013).

Page 12: New Txotxongilolari eta antzezleentzako trebakuntza-ikastaroak … · 2019. 10. 30. · teknologia berriak. Ereduei eutsiz eta parte-hartzaileen lanak garatuz azalduko dira maneiatzearen

12

Yanisbel Victoria Martínez (La Habana,1975)Habanako Instituto Superior de Arte-nlizentziaduna, Frantzian borobildu dituikasketak; egun, Paris III unibertsitateanmaster bi egiten ari dela. Kuba, Frantzia,

GreziaetaVietnamgohainbatkonpainiarekinegindu lan.2007an,Etceterataldeansartuzen.ZenbaitikastaroemandituAsian,AmerikanetaEuropan.Aipatutakoherrialdeetakohainbat argitalpen zein erakundeekin lan egitendu.

Etcétera2014koHaurtzaroetaGaztaroarentzakoantzerkinaziosaria.1981n, Granadan, Enrique Lanzek eta FabiolaGarridoksortutakokonpainiaduguEtcetera,egun,Espainiako antzerki garaikidearen erreferentedena.Bereneginkizunenartean,ohikoetagaurkotxotxongilo antzerkiaren gaineko ikerketa,hedatze eta dokumentatze lanak ditugu. 2009tik,El alma del pueblo egitasmoa, munduan zehar

direntxotxongiloareningurukotradizioengainekoartxiboa,jorratzendute.http://titeresetcetera.com

Por su trabajo en El retablo demaese Pedro, Enrique Lanz es premiado por la criticaoperísticadeBarcelona,comomejordirectordeescenaenlatemporada2008-2009.En2005y2006ofrececonextraordinarioéxitodepúblicocasiuncentenardefuncionesdePedroyelloboySoñandoelcarnavaldelosanimales,enelCentroCulturaldelaVilla(Madrid). En este escenario, ahora llamado Teatro Fernán Gómez, estrena durante latemporadanavideñade2009Lacajadelosjuguetes.Unaversióndelamisma,Eldesvándelosjuguetes,llegaalTeatroRealen2011.ComopedagogohaimpartidocursosenEspaña,Argentina,CubayEcuador.Sucompañíahasidocanteradeprofesionalesdeestaespecialidadescénicaalolargodetresdécadas,nutriendoeltejidoteatralgranadinoypotenciandolaaparicióndenuevosgrupos.Entre 1998 y 2007 es director artístico de “La verbena con títeres” organizada por laHuertadeSanVicente,y,desde2005,tambiénde“ElrinconcillodeCristobica”,eventodelaDiputacióndeGranadaqueabordaelartedelasfigurasanimadas.Ha sido comisario de varias exposiciones dedicadas a su abuelo, el polifacético artistaplásticoHermenegildoLanz.Hasidotambiénconsultorartísticodeleventoanualsobreautómatas del Parque de las Ciencias de Granada. Fue comisario y diseñador de laexposiciónTíteres.30añosdeEtcétera,enelParquedelasCienciasdeGranada.Enparaleloasulaborcomodirectordeescenaytitiritero,desarrollaunintensotrabajocomo documentalista, realizador de vídeos y director de fotografía, para el proyectodocumentalElalmadelpueblo.YanisbelVictoriaMartínez(LaHabana,1975).EsLicenciadaenArteTeatral,especialidadDireccióndeEscena,enelInstituto Superior de Arte de la Habana. Entre 1993 y 1999 trabaja con diferentescompañíasteatralesenCuba.En1999viajaaFranciaparaestudiarteatrodetíteresenlaEscuela Superior Nacional de Artes del Títere, de Charleville-Mézières, y luego en laSorbonneNouvelle,París(InstitutodeEstudiosTeatrales).Enestauniversidad,ParísIII,cursadosMastersenArteTeatral,investigando sobre el teatro de títeres contemporáneo (Teatro Gioco Vita, y lasinfluenciasasiáticasenlaescenatitiriteracontemporáneafrancesa).En2007seintegraalacompañíaEtcétera,comoayudantededireccióndeEnriqueLanz.En esta agrupación trabaja además como responsable deproducción,manipuladoradetíteresyactriz.Ha impartidonumerosostalleres,cursosyconferenciassobretíteresenEspaña, Cuba, Venezuela, Argentina, Uruguay, Francia, Grecia, Tailandia y Vietnam.Colabora desde 1997 con revistas teatrales cubanas: Tablas, Conjunto, Mojiganga; asícomo en la organización de festivales, eventos y publicaciones de teatro en Cuba. Susartículoshanaparecido tambiénen las revistas francesasPuck,ManipySais-tusinoussommesencoreloindelamer?,yenlasespañolasTiteresante,FantocheeIntramuros.

Page 13: New Txotxongilolari eta antzezleentzako trebakuntza-ikastaroak … · 2019. 10. 30. · teknologia berriak. Ereduei eutsiz eta parte-hartzaileen lanak garatuz azalduko dira maneiatzearen

13

EtcéteraPREMIONACIONALDETEATROPARALAINFANCIAYLAJUVENTUD2014Compañía fundada en 1981 en Granada, por Enrique Lanz y Fabiola Garrido. Laexcelencia y versatilidad de su trabajo la han convertido en un referente del teatrocontemporáneoespañol.Suobraessinánimoderigoryvanguardia.Etcétera ha estrenado diferentes espectáculos viajando por una veintena de países,actuandoademásenlosteatrosdemayorrenombredelaescenaespañola.EltrabajodeEtcétera se podría identificar por la escenificación de obrasmusicales con títeres paratodos los públicos. La compañía es líder en España en este género, y con su obra haabierto la puerta de grandes teatros y festivales que ahora acogen a los títeres en susprogramaciones.Etcéterahaallanadoelcaminoasíamuchascompañíasquesiguensuspasos.Cadaespectáculoquecreaesvoluntariamentediferenteenestéticaytécnicaalosanteriores.Teatre del LiceudeBarcelonadurante 12 temporadas, dondeha presentado cuatro desusEspectáculos.TeatroRealdeMadrid,dondehapresentadocincodesusespectáculos.Entresusmisionesseencuentratambiénlainvestigación,documentaciónydifusióndelteatrodetíterestradicionalycontemporáneo.Desde2009sededicanalproyectoElalmadelpueblo,unarchivodocumentalsobrelastradicionesdetíteresalrededordelmundo.Entredejuniode2012yagostode2014,laexposiciónTíteres.30añosdeEtcétera,enel Parque de las Ciencias de Granada. La muestra fue visitada por cerca de 800.000personas.