Natur dbh1 02

NATURA ZIENTZIAK, DBH 1Lur planeta

HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA

IRAKURGAIA

ESKEMA

BALIABIDEAK

INTERNET

JARDUERA

IRTENAURREKOA


Roal Amundsen


Irakurgaia

1910eko ekainean, Roal Amundsen norvegiar mediku eta esploratzailea, Bjaaland, Wisling, Hansel eta Hansen Antartikarantz abiatu ziren. Haien helburua Hego polora iristea zen.Nabigatzen hilabeteak eman ondoren, 1911ko urtarrilean iritsi ziren kontinente hartara, eta kanpamentu bat jarri zuten. Bertatik egingo zuten Hego polorako 1.450 km-ko zeharkaldia. Bitartean, britainiar armadako kapitain Robert Scottek Antartikako beste leku batean jarri zuen kanpamentua. Haren asmoa Hego polora Amundsen baino lehen iristea zen. Bi espedizioak 1911ko urrian abiatu ziren; udaberri antartikoarekin batera, alegia. Ez ziren bide beretik ibili, eta oso estrategia desberdinak erabili zituzten, baina biek ala biek ikaragarrizko zailtasunak gainditu behar izan zituzten.1911ko abenduaren 14an, Amundsenen espedizioa Hego polora iritsi zen. «Hego poloa begi-bistan dugu; Lurraren ardatzaren karranka-hotsa entzun dezakegu, ia-ia», idatzi zuen Bjaaland-ek bere egunerokoan.1912ko urtarrilaren 17an iritsi zen Scott Hego polora, eta orduan jakin zuen Amundsen aurreratu egin zitzaiola. Kanpandenda batek eta Norvegiako bandera batek adierazten zuten latitude-puntua 90º hegoa zela.

IRTENAURREKOA

Robert Scott


Edukien eskema

Lur planeta

Ezaugarriak Higidurak


Urtaroak

Ezaugarriak Eguzki-izpiak

Lurra eta Ilargia

HigidurakIlargiaren aldiakEklipseakMareak

Lurraren geruzak

GeosferaAtmosferaHidrosferaBiosfera

HASI

IRTENAURREKOA



HASIUnitatearen azalpenerako baliabideak

IRTENAURREKOA

Estekak

Lurraren ezaugarriak

Ilargiaren higidurak

Geosfera

Ilargiaren aldiak

Lurraren higidurak

Eguzki-izpien banaketa

Eklipseak Mareak Atmosfera

Hidrosfera Biosfera

Urtaroen ezaugarriak

Ilargiaren aldiak Lurraren higidurak

Jarduerak




IRTENAURREKOA

Atmosfera

Eremu magnetikoa

Batez besteko tenperatura

Uraren zikloa

Satelite bat

Geologia-jarduera

Bizia




Eremu magnetikoa

Eguzki-erradiazio arriskutsuetatik babesten gaitu.

IRTENAURREKOA

1

ATZERA

Erradiazioa




IRTENAURREKOA

Atmosfera

Nitrogenoz eta oxigenoz eratuta dago, batik bat.

2

ATZERA




IRTENAURREKOA

Batez besteko tenperatura: 15 ºC

Arrazoiak:

- Eguzkirainoko distantzia.

- Atmosferaren osaera.

3

ATZERA




IRTENAURREKOA

Uraren zikloa

Tenperaturaren ondorioz, ura solido-egoeran, likido-egoeran eta gas-egoeran egon daiteke.

4

ATZERA




IRTENAURREKOA

ATZERA

Satelite bat du

Ilargiak mareak eragiten ditu.

5




IRTENAURREKOA

Geologia-jarduera

Jarduera horren adibide dira lurrikarak, sumendiak,

higadura, etab.

6

ATZERA




IRTENAURREKOA

Bizia

Izugarrizko espezie-aniztasuna, giza espeziea barne.

7

ATZERA


Lurraren higidurak


IRTENAURREKOA

Errotazio-higidura

Translazio-higidura

Errotazio-ardatzaren inguruan bira osoa emateko, 24 ordu behar ditu (egun bat).

Errotazio-ardatzaEguna Gaua

Ipar hemisferioa

Hego hemisferioa

Ekuatore-planoa

Ekliptikaren planoa Lurraren orbita

Eguzkiaren inguruko translazio-higiduran,

365 egunetik behin orbita bat egiten du (urtebetetik behin).

150.000.000 km


Ilargiaren aldiak


IRTENAURREKOA


Lurraren higidurak


IRTENAURREKOA




IRTENAURREKOA

Udaberria Uda Udazkena Negua

Egunak Luzatzen hasten dira.

Laburtzen hasten dira.


Luzatzen hasten dira.

Gauak Laburtzen hasten dira.




uda

negua

udanegua

neguaudazkenauda

udazkena udaberria

udaberria

urtarrila otsaila martxoa apirila maiatza ekaina uztaila abuztua iraila urria azaroa abendua urtarrila otsaila

Hego hemisferioa

Neguko solstizioa

Udako solstizioa

Udazkeneko ekinozioa

Udazkeneko ekinozioa

Udaberriko ekinozioa

Neguko solstizioa Udaberriko ekinozioa

Udako solstizioa

Ipar hemisferioa




IRTENAURREKOA

Urtaroak Ipar hemisferioan

Irailak 22Udazkeneko ekinozioa

Martxoak 21Udaberriko ekinozioa

Abenduak 22Neguko solstizioa

Ekainak 21Udako solstizioa

Hego hemisferioa

UDA

UDABERRIA

UDAZKENA

NEGUA


UDA



IRTENAURREKOA

Ipar hemisferioa

Urtaroak Hego hemisferioan

UDABERRIA

Irailak 22 Udaberriko ekinozioa

Martxoak 21Udazkeneko ekinozioa

Abenduak 22Udako solstizioa

UDAZKENA

NEGUA

Ekainak 21 Neguko solstizioa


Udako solstizioa Neguko solstizioa


Eguzki-izpien banaketa

IRTENAURREKOA

Udako solstizioaren simulazioa

Neguko solstizioaren simulazioa

Izpiak inklinazio handiagoz iristen

dira

Gutxiago berotzen dute

Izpiak oso zut iristen dira

Gehiago berotzen dute


Ilargiak ilargi-hilabete bat (28 egun) behar du Lurraren inguruan orbita bat egiteko

(erloju-orratzen aurkako noranzkoan)


Ilargiaren higidurak

IRTENAURREKOA

Errotazio-ardatza

Puntua Ilargiaren alde ezkutuan dago.

Ilargiak 28 egun behar ditu ardatzaren inguruan bira osoa

emateko (erloju-orratzen aurkako noranzkoan)

Errotazio-higidura

Translazio-higidura


Ilargiaren aldiak


IRTENAURREKOA

ILBERRIA

ILGORA

ILBEHERA

ILBETEA


Lurra Eguzkiaren eta Ilargiaren artean dagoenean gertatzen da

Ilargia Eguzkiaren eta Lurraren artean dagoenean gertatzen da

Eklipseak


IRTENAURREKOA

Eguzki-eklipsea

Nodoak

Ilargi-eklipsea


Mareak


IRTENAURREKOA

2

1

Itsasbehera Iberiar

penintsulan Itsasgora Mexikon

1

2

1

2

Itsasgora Iberiar penintsulan

Itsasbehera Mexikon

1

2

90º-ko bira



Geosfera

IRTENAURREKOA

70 km

2.900 km

5.150 km

6.370 km

0 km

Barneko nukleoa

Kanpoko nukleoa

70 km 10 km

Mantua

Lurrazala

Lurrazal kontinentala Lurrazal ozeanikoa

Erliebea



Geosfera

IRTENAURREKOA

Lurraren gainazaleko erliebea

ATZERA

Plataforma kontinentala

Ezkutua

Mendikatea

Dortsal ozeanikoa

Fosa ozeanikoa

Ordoki abisala

Ur azpiko sumendiak



Atmosfera

IRTENAURREKOA

Lurra inguratzen duen aire-geruza

% 75, nitrogenoa

% 24, oxigenoa

% 1, karbono dioxidoa eta beste gas batzuk

OSAGAIAK



Hidrosfera

IRTENAURREKOA

Lurrean dagoen ur guztia da hidrosfera

Ur gazia

Uraren zikloa

Ur-lurruna eta hodeiak

Ur geza

Eguzkiaren beroa+

Grabitate-indarra


- Ur gutxi.

- Tenperatura-aldaketa handiak.

- Argi asko.

- Airearen dentsitate txikiagoa.

- Oxigeno asko.

- Ur asko.

- Tenperatura ia konstanteak.

- Zenbat eta sakonago, orduan eta argi gutxiago.

- Uraren dentsitate handiagoa.

- Disolbatutako oxigeno gutxi.


Biosfera

IRTENAURREKOA

Lurrean bizi diren izaki

bizidun guztiak

LurrazaleanAtmosferan Hidrosferan

Ingurune urtarra Ingurune lehortarra



Estekak

IRTENAURREKOA

Iris sarea

SARTU WEB ORRI HONETARA

AstroMía

SARTU WEBORRI HONETARA



IRTENAURREKOA

Natur dbh1 02

Documents

Transcript of Natur dbh1 02