MUTURREKO METEOROLOGIA 2011N METEOROLOGÍA SEVERA … · jasotako litro kopurua esanguratsua izan...

44
2011KO METEOROLOGIA TXOSTENA / INFORME METEOROLÓGICO DEL AÑO 2011 203 MUTURREKO METEOROLOGIA 2011N METEOROLOGÍA SEVERA EN EL AÑO 2011

Transcript of MUTURREKO METEOROLOGIA 2011N METEOROLOGÍA SEVERA … · jasotako litro kopurua esanguratsua izan...

Page 1: MUTURREKO METEOROLOGIA 2011N METEOROLOGÍA SEVERA … · jasotako litro kopurua esanguratsua izan zen. Elur-kotak beherako joera izan arren, poliki jaisten joan zen eta goizaldean

2011KO METEOROLOGIA TXOSTENA / INFORME METEOROLÓGICO DEL AÑO 2011

203

MUTURREKO METEOROLOGIA 2011N

METEOROLOGÍA SEVERA EN EL AÑO 2011

Page 2: MUTURREKO METEOROLOGIA 2011N METEOROLOGÍA SEVERA … · jasotako litro kopurua esanguratsua izan zen. Elur-kotak beherako joera izan arren, poliki jaisten joan zen eta goizaldean

2011KO METEOROLOGIA TXOSTENA / INFORME METEOROLÓGICO DEL AÑO 2011

204

INTRODUCCIÓN. Se presenta a continuación una selección de episodios de meteorología

adversa del año 2011. Se recogen los aspectos más destacados de los episodios de meteorología adversa que han afectado a la CAPV durante este año. Se presenta una breve descripción de los aspectos meteorológicos relativos a los diferentes episodios, adjuntando información de distintos modelos numéricos, además de algunos registros de la red hidrometeorológica del País Vasco.

Lo más destacable del 2011 por su impacto en la sociedad es sin duda el

episodio de precipitaciones que se produce del 5 al 7 de noviembre, con importantes inundaciones, especialmente en Gipuzkoa. Otro episodio destacable del año es el ciclón extratropical bautizado como Joachim, responsable de un importante temporal en el Cantábrico a mediados de diciembre, dejando rachas huracanadas del suroeste en numerosas zonas expuestas (Punta Galea 149 km/h, Matxitxako 142.6 km/h), así como una altura de ola significante elevada.

En cuanto a las temperaturas, el invierno transita sin eventos de relevancia, ni

en cuanto a valores extremos de frío, ni en cuanto a episodios de nieve. Solo cabe mencionar el episodio de nieve del 27-28 de febrero, con nevadas por encima de los 600 metros. En cuanto a las temperaturas máximas, cabe destacar dos momentos puntuales, uno al final de junio y otro el 21 y 22 de agosto, con valores que superan la barrera de los 40 ºC en algunos puntos.

En relación a las precipitaciones, a lo largo de 2011 se producen distintos

episodios de meteorología adversa, destacando sobre manera dos: uno por su intensidad, el ocurrido el 30 de mayo en las estribaciones del Gorbea con 115 mm/h; el otro episodio reseñable destaca por el acumulado, es del 5 al 7 de noviembre, cuando se recogen más de 300 mm en el este de Gipuzkoa.

El año 2011 nos ha dejado numerosos episodios de vientos intensos, incluso durante julio, un mes habitualmente tranquilo. Sin duda, el evento más destacado es el ciclón extratropical bautizado como Joachim, con rachas cercanas a los 150 km/h en zonas expuestas del litoral y por encima de los 100 km/h en zonas no expuestas (Navarrete 114.5 km/h, Arrasate 106.6 km/h).

Page 3: MUTURREKO METEOROLOGIA 2011N METEOROLOGÍA SEVERA … · jasotako litro kopurua esanguratsua izan zen. Elur-kotak beherako joera izan arren, poliki jaisten joan zen eta goizaldean

2011KO METEOROLOGIA TXOSTENA / INFORME METEOROLÓGICO DEL AÑO 2011

205

SARRERA. 2011 urtean jasandako muturreko meteorologia gertaera sorta bat duzu esku

artean. Txosten honetan EAEn nozitutako muturreko gertaera meteorologiko nabarmenenak batu dira. Gertaera horien gaineko alderdi meteorologikoen azalpen xume bat prestatu dugu, eredu numerikoei buruzko informazioarekin, eta EAEko sentsore hidrometeorologikoen sareak jasotako datuekin.

Inolako zalantzarik gabe, 2011ko gertaera esanguratsuena azaroaren 5etik

7ra jasandako uholdeak izan ziren, bereziki Gipuzkoan, gizartean izan zuen eragina eta oiartzunagatik. Bestalde, beste gertaera garrantzitsu bat Joachim izena jarri zitzaion zikloi extratropikalak eragin zuen abenduaren erdi aldean; denboraleak Kantauri isurialdea astindu zuen, eta hego-mendebaldeko bolada bortitzak izan ziren haizegune askotan (Punta Galea 149 km/h, Matxitxako 142.6 km/h). Horrez gain, olatuen altuera adierazgarria ere esanguratsua izan zen.

Tenperaturari dagokionez, negua nahiko lasai igaro zen, eta ez zen izan

gertaera esanguratsurik, ez muturreko balio baxuei dagokienez, ezta elurrari dagokionez ere. Aipatzekotan, otsailaren 27-28an izan zen elur gertaera; 600 m-tik gora egin zuen elurra. Tenperatura maximoei dagokionez, bi momentu puntual nabarmendu behar dira: bata ekainaren bukaeran eta bestea abuztuaren 21ean eta 22an, 40 ºC-ren muga gainditu zen leku batzuetan.

Prezipitazioari dagokionez, 2011 urtean hainbat muturreko meteorologia

gertaera izan ziren. Horietariko bi oso azpimarragarriak: bata intentsitateagatik, maiatzaren 30ean gertatu zena Gorbeia inguruan, 115 mm/h jaso ziren; bestea pilatutako kantitateagatik, azaroaren 5etik 7ra gertatu zen, eta orduan Gipuzkoan 300 mm baino gehiago jaso ziren.

2011 urtean haize zakarreko gertaera ugari izan ziren, baita uztailean ere,

nahiz eta normalean hilabete lasaia izan. Dudarik gabe, gertaera nabariena Joachim izena jarri zitzaion zikloi extratropikala izan zen; kostaldeko haizeguneetan 150 km/h inguruko haize-boladak eragin zituen eta haizeguneak ez diren tokietan 100 km/h-tik gorakoak (Navarrete 114.5 km/h, Arrasate 106.6 km/h).

Page 4: MUTURREKO METEOROLOGIA 2011N METEOROLOGÍA SEVERA … · jasotako litro kopurua esanguratsua izan zen. Elur-kotak beherako joera izan arren, poliki jaisten joan zen eta goizaldean

2011KO METEOROLOGIA TXOSTENA / INFORME METEOROLÓGICO DEL AÑO 2011

206

NIEVE. 27-28 FEBRERO.

Durante el domingo día 27 se registran chubascos generalizados aunque no intensos, con una cota de nieve alta, ya que está en torno a 900-1000 m durante gran parte de la jornada. A partir de la media noche, los chubascos se intensifican de forma notable, dejando una madrugada con chubascos abundantes y acumulados de cierta importancia. Sin embargo la cota de nieve, a pesar de que su tendencia es al descenso, lo hace de una forma mucho más lenta, no bajando de los 700-800 m durante la madrugada, salvo en algún punto muy localizado. Durante la mañana, la cota de nieve se localiza en torno a los 600 m, aunque las precipitaciones son menos cuantiosas. El paso de la línea de inestabilidad deja rachas de viento de componente norte muy fuertes. Durante la primera mitad del día se producen a su vez tormentas acompañadas de granizo, especialmente en el litoral.

La situación sinóptica viene influenciada por las altas presiones sobre el

Atlántico. Desde esa posición el anticiclón favorece un flujo de vientos de componente norte y la entrada de una masa de aire frío proveniente de latitudes altas durante la tarde-noche del domingo día 27 y la madrugada del lunes día 28 (figura 1.1 y figura 1.2). Esto provoca un descenso de las temperaturas, que conlleva consigo un descenso de la cota de nieve. La entrada de aire frío se produce tanto en las capas bajas de la atmósfera, como en las capas altas, por lo que genera inestabilidad. El paso de una línea de inestabilidad a lo largo de la tarde, contribuye a que las precipitaciones sean cuantiosas (figura 1.3). Esto da lugar a una situación en la que coexisten en el tiempo el riesgo de precipitaciones muy abundantes, con una cota de nieve relativamente baja; lo que da a lugar a acumulación de espesores de nieve importantes a altitudes por debajo de los 1000 m.

.

Page 5: MUTURREKO METEOROLOGIA 2011N METEOROLOGÍA SEVERA … · jasotako litro kopurua esanguratsua izan zen. Elur-kotak beherako joera izan arren, poliki jaisten joan zen eta goizaldean

2011KO METEOROLOGIA TXOSTENA / INFORME METEOROLÓGICO DEL AÑO 2011

207

ELURRA. OTSAILAREN 27AN ETA 28AN.

Igandean, hilaren 27an, euri zaparradak bota zituen denean, baina intentsitate txikikoak. Elur-kota altu kokatu zen, 900-1000 m inguruan. Gauerditik aurrera zaparraden intentsitatea handitu egin zen; goizaldean erruz egin zuen euria, eta jasotako litro kopurua esanguratsua izan zen. Elur-kotak beherako joera izan arren, poliki jaisten joan zen eta goizaldean ez zen 700-800 m-tik jaitsi, punturen batean izan ezik. Goizean 600 m inguruan egon zen, baina prezipitazioa askoz urriagoa izan zen. Ezegonkortasun lerro bat pasa zen, eta ipar-osagaiko haize-bolada oso gogorrak neurtu ziren. Horrez gain, egunaren lehen partean trumoi-ekaitzak eta txingorra bota zituen, bereziki kostaldean.

Egoera sinoptikoa Ozeano Atlantikoan zegoen presio altuen eremuak baldintzatu zuen; ipar-osagaiko haizea nagusitu zen gurean, eta goi latitudeetatik aire masa hotza iritsi zitzaigun. Aire masa hotz hark, igandean, hilaren 27ko arratsalde-gauean eta astelehenean, hilaren 28ko goizaldean izan zuen gurean eragina (1.1 irudia eta 1.2 irudia). Tenperaturak nabarmen egin zuen behera, eta ondorioz elur-kotak ere bai. Aire masa hotza atmosferaren beheko geruzetan eta goi geruzetan sartu zen, eta ezegonkortasuna eragin zuen. Arratsaldean ezegonkortasun lerro bat igaro zen eta prezipitazio ugaria utzi zuen (1.3 irudia). Gauzak horrela, prezipitazioa erruz egiteko eta elur-kota nahiko behera jaisteko baldintza egokiak eman ziren batera. Horren ondorioz, elur dezente pilatu zen 1000 m-tik behera.

Page 6: MUTURREKO METEOROLOGIA 2011N METEOROLOGÍA SEVERA … · jasotako litro kopurua esanguratsua izan zen. Elur-kotak beherako joera izan arren, poliki jaisten joan zen eta goizaldean

2011KO METEOROLOGIA TXOSTENA / INFORME METEOROLÓGICO DEL AÑO 2011

208

Figura 1.1. Presión a nivel del mar, 27/02/2011 a las 12 UTC.

1.1 irudia. Presioa itsasmailan, 2011/02/27an, 12tan UTC.

Figura 1.2. Geopotencial e Isotermas a 850 y 500 hPa del 28/02/2011 a las 00 y 06 UTC

1.2 irudia. Geopotentziala eta isotermak 850 eta 500 hPa-era, 2011/02/28an, 00 eta 06tan UTC.

Page 7: MUTURREKO METEOROLOGIA 2011N METEOROLOGÍA SEVERA … · jasotako litro kopurua esanguratsua izan zen. Elur-kotak beherako joera izan arren, poliki jaisten joan zen eta goizaldean

2011KO METEOROLOGIA TXOSTENA / INFORME METEOROLÓGICO DEL AÑO 2011

209

Figura 1.3. Precipitación total acumulada en mm en 24 horas el 28/02/2011.

1.3 irudia. Pilatutako prezipitazioa (mm) 24 ordutan, 2011/02/28an.

Page 8: MUTURREKO METEOROLOGIA 2011N METEOROLOGÍA SEVERA … · jasotako litro kopurua esanguratsua izan zen. Elur-kotak beherako joera izan arren, poliki jaisten joan zen eta goizaldean

2011KO METEOROLOGIA TXOSTENA / INFORME METEOROLÓGICO DEL AÑO 2011

210

PRECIPITACIONES. 15-16 MARZO.

Durante el martes, día 15, se registran precipitaciones abundantes y persistentes durante la noche, especialmente al este de la vertiente cantábrica donde se superan los 30 mm en algunos puntos. Durante el miércoles, día 16, de madrugada y primeras horas se producen precipitaciones moderadas localmente fuertes y persistentes en puntos de la vertiente cantábrica, especialmente al este. A partir de las primeras horas de la mañana, los máximos de precipitación se van desplazando ligeramente hacia el oeste, por lo que es la zona central de la vertiente cantábrica la que registra los mayores acumulados durante esas horas. Las precipitaciones a partir de media tarde, tienden a remitir, por lo que se concentran prácticamente en el periodo horario que va desde las 18 UTC horas del martes hasta las 15 UTC del miércoles.

Durante todo el episodio las precitaciones máximas recogidas se sitúan por

encima de los 100 mm, siendo máxima la cantidad de 146 mm recogida en Ameraun. Varias estaciones se encuentran por encima de los 100 mm y más de 20 por encima de los 60 mm en todo el episodio (tabla 2.1)(figura 2.3 y figura 2.4).

El panorama sinóptico viene marcado por una depresión situada al este de

Cataluña, que provoca vientos de componente norte sobre la CAPV. Así mismo, desde la noche del martes día 15 y durante el miércoles, un frente ocluido cuasiestacionario se mantiene situado sobre la vertical de la CAPV (figura 2.1 y figura 2.2).

En varias de las estaciones el nivel de la lámina de agua supera el nivel de

alerta (la mayoría de ellos en Gipuzkoa) y en 3 se alcanza el nivel de inundación. Estas últimas son Mungia (Butrón), Muxika (Oka) e Ibai Eder (en la cuenca del Urola).

Estación Precipitación(mm)

Ameraun 146Añarbe 127.5Berastegi 126.4Lasarte 106.9Otxandio 96.4Bidania 96.1Amorebieta 91.4Iurreta 88.5Altzola 85.3Miramon 79.2

Tabla 2.1. Precipitación máxima acumulada durante el 15 y el 16/03/2011.

Page 9: MUTURREKO METEOROLOGIA 2011N METEOROLOGÍA SEVERA … · jasotako litro kopurua esanguratsua izan zen. Elur-kotak beherako joera izan arren, poliki jaisten joan zen eta goizaldean

2011KO METEOROLOGIA TXOSTENA / INFORME METEOROLÓGICO DEL AÑO 2011

211

PREZIPITAZIOA. MARTXOAREN 15EAN ETA 16AN.

Asteartean, hilaren 15ean, prezipitazio ugaria eta iraunkorra egin zuen gauean, bereziki kantauri isurialdearen ekialdean; zenbait tokitan 30 mm baino gehiago pilatu zen. Asteazkenean, hilaren 16an, goizaldean eta goizean goiz prezipitazio ertaina egin zuen, kantauri isurialdeko zenbait tokitan handia eta iraunkorra, bereziki ekialdean. Goizean goizetik aurrera, prezipitazioaren balio maximoak apur bat mendebalderago neurtu ziren, beraz ordu haietan kantauri isurialdearen erdialdean jaso zen litro kopuru handiena. Arratsalde erditik aurrera atertzera egin zuen, horrela bada, euria, batez ere astearteko 18tik UTC asteazkeneko 15era UTC bitartean egin zuen.

Gertaera osoan 100 mm-tik gorako balioak neurtu ziren, eta maximoa Ameraungo estazioan jaso zen, 146 mm, hain zuzen. Estazio batzuetan 100 mm -tik gora jaso zen, eta 20 estazio baino gehiagotan 60 mm-tik gora (2.1 taula) (2.3 eta 2.4 irudiak).

Egoera sinoptikoari dagokionez, Kataluniaren ekialdean depresio bat zegoen eta EAEn ipar-osagaiko haizea nagusitu zen. Halaber, astearte gauean hasi, hilaren 15ean, eta asteazken ia egun osoan fronte okluitu ia-geldikor bat egon zen EAEren gainean (2.1 irudia eta 2.2 irudia).

Estazio batzuetan ur-lamelaren mailak alerta-maila gainditu zuen (gehienak Gipuzkoan), eta 3retan uholde-mailara iritsi ziren Mungian (Butroe), Muxikan (Oka) eta Ibai Ederren (Urolako arroan).

Estazioa Prezipitazioa(mm)

Ameraun 146Añarbe 127.5Berastegi 126.4Lasarte 106.9Otxandio 96.4Bidania 96.1Amorebieta 91.4Iurreta 88.5Altzola 85.3Miramon 79.2

2.1 taula. Pilatutako prezipitazio maximoa 2011/03/15ean eta 16an.

Page 10: MUTURREKO METEOROLOGIA 2011N METEOROLOGÍA SEVERA … · jasotako litro kopurua esanguratsua izan zen. Elur-kotak beherako joera izan arren, poliki jaisten joan zen eta goizaldean

2011KO METEOROLOGIA TXOSTENA / INFORME METEOROLÓGICO DEL AÑO 2011

212

Figura 2.1. Evolución de la presión a nivel del mar durante el episodio.

2.1 irudia. Itsasmailako presioaren bilakaera jazoeran.

Figura 2.2. Geopotencial e Isoterma a 850 y 500 hPa del 16/03/2011 a las 00 UTC.

2.2 irudia. Geopotentziala eta isotermak 850 eta 500 hPa-era, 2011/03/16an, 00tan UTC.

Page 11: MUTURREKO METEOROLOGIA 2011N METEOROLOGÍA SEVERA … · jasotako litro kopurua esanguratsua izan zen. Elur-kotak beherako joera izan arren, poliki jaisten joan zen eta goizaldean

2011KO METEOROLOGIA TXOSTENA / INFORME METEOROLÓGICO DEL AÑO 2011

213

Figura 2.3. Precipitación acumulada en mm los días 15 y 16/03/2011.

2.3 irudia. Pilatutako prezipitazioa (mm) 2011/03/15ean eta 16an.

Figura 2.4. Precipitación acumulada en mm el 15 y el 16/03/2011. 2.4 irudia. Pilatutako prezipitazioa (mm), 2011/03/15ean eta 16an.

Page 12: MUTURREKO METEOROLOGIA 2011N METEOROLOGÍA SEVERA … · jasotako litro kopurua esanguratsua izan zen. Elur-kotak beherako joera izan arren, poliki jaisten joan zen eta goizaldean

2011KO METEOROLOGIA TXOSTENA / INFORME METEOROLÓGICO DEL AÑO 2011

214

CHUBASCOS TORMENTOSOS MUY FUERTES. 30 MAYO.

A primeras horas de la tarde comienzan a formarse núcleos tormentosos en el entorno de la CAPV. Como podemos observar en las imágenes del radar de Kapildui (figura 3.3), estas células convectivas muestran un gran desarrollo vertical llegando a alcanzar o superar los 10 km de altura. Este gran desarrollo junto con valores altos de reflectividad es señal de chubascos intensos (figura 3.4) y de posibles eventos de granizo.

A las 13:30 UTC comienzan a registrarse chubascos moderados en el entorno

de Orduña y posteriormente estos chubascos se extienden hacia las estribaciones del Gorbea. Es en esta zona donde se registran los chubascos más intensos y abundantes al mantenerse cuasi-estacionario el núcleo convectivo. En la estación de Sarria se acumulan 115 mm/h y en estaciones próximas, Beluntza y Gorbea, se registran 45.2 mm/h y 33.4 mm/h respectivamente (tabla 3.1). El descenso de la temperatura en una hora en la estación de Sarria es superior a los 10 ºC. La célula convectiva se desplaza lentamente hacia el este y en el entorno del Alto Deba se desactiva. A lo largo de la tarde, se producen más chubascos tormentosos que dejan intensidades fuertes y muy fuertes: Subijana (15.5 mm/h), Zaldiaran (15.2 mm/h) y Salvatierra 39.1 mm/h (tabla 3.1) (figura 3.4) (figura 3.5.)

La situación sinóptica viene marcada por el paso de una vaguada en altura de

oeste a este de la CAPV, con aire relativamente frío en su seno (-16 ºC a 500 hPa) (figura 3.2). Esta vaguada tiene su reflejo en niveles bajos de la atmósfera, con la formación de bajas presiones relativas (figura 3.1) y el paso de una línea de inestabilidad asociada a ellas. El flujo en altura es flojo, predominando la componente oeste, lo que provoca que el desplazamiento de los focos tormentosos se ralentice.

Estación Precipitación(mm)

Sarria 115Beluntza 45.2Salvatierra 39.1Gorbea 33.4Urkulu 23.9San Prudentzio 19.5Altube 19.4Amundarain 19.3Orduña 19.2Subijana 15.5

Tabla 3.1. Máximos horarios de precipitación acumulada.

Page 13: MUTURREKO METEOROLOGIA 2011N METEOROLOGÍA SEVERA … · jasotako litro kopurua esanguratsua izan zen. Elur-kotak beherako joera izan arren, poliki jaisten joan zen eta goizaldean

2011KO METEOROLOGIA TXOSTENA / INFORME METEOROLÓGICO DEL AÑO 2011

215

ZAPARRADA TRUMOITSUAK ETA OSO HANDIAK. MAIATZAREN 30EAN.

Arratsaldeko lehen orduetan EAE inguruan trumoi-hodeiak sortzen hasi ziren,

Kapilduiko radarraren irudietan ikus daitekeen moduan (3.3 irudia). Zelula konbektibo haiek garapen bertikal handia zuten, izan ere 10 km-ko altuera harrapatu edo gainditu zuten. Zenbat eta handiagoa izan hodeien garapen bertikala eta erreflektibitatearen balioa, hainbat eta handiagoa da zaparrada handiak (3.4 irudia) eta txingorra egiteko probabilitatea.

Urduña inguruan 13:30etan UTC euritara jo zuen; intentsitate ertaineko zaparradak neurtu ziren, eta ondoren zaparradak Gorbea ingurura zabaldu ziren. Eskualde hartan ekaitzaren gunea ia-geldikor egon zen denbora luzez, eta horren ondorioz zaparrada handienak eta ugarienak bertan jaso ziren. Sarriako estazioan 115 mm/h neurtu ziren eta ondoko estazioetan, Beluntzan eta Gorbean adibidez, 45.2 mm/h eta 33.4 mm/h jaso ziren hurrenez hurren (3.1 taula). Sarriako estazioan tenperaturaren jaitsiera ordubetean 10 ºC-tik gorakoa izan zen. Zelula konbektiboa ekialderantz poliki mugitu zen, eta Deba Garaia inguruan desaktibatu zen. Arratsaldean ekaitz-gune gehiago aktibatu ziren, eta zaparrada trumoitsu handiak eta oso handiak bota zituen: Subijana (15.5 mm/h), Zaldiaran (15.2 mm/h) eta Salvatierra 39.1 mm/h (3.1 taula) (3.4 irudia) (3.5 irudia).

Egoera sinoptikoari dagokionez, goi-geruzetan aska barometriko bat EAEren mendebaldetik ekialdera pasatu zen, eta aire masa nahikoa hotza zeraman barnealdean (-16 ºC 500 hPa-eko mailan). Aska hura eguratsaren behe-geruzetan ere islatu zen; presio baxuko gune bat sortu zen (3.1 irudia), eta hari loturiko ezegonkortasun lerro bat pasatu zen. Mendebal-osagaiko haize ahula nagusitu zen goi-geruzetan; horren ondorioz, trumoi-ekaitzen guneak oso mantso mugitu ziren.

Estazioa Prezipitazioa(mm)

Sarria 115Beluntza 45.2Salvatierra 39.1Gorbea 33.4Urkulu 23.9San Prudentzio 19.5Altube 19.4Amundarain 19.3Orduña 19.2Subijana 15.5

3.1 taula. Ordu betean pilatutako prezipitazio maximoak.

Page 14: MUTURREKO METEOROLOGIA 2011N METEOROLOGÍA SEVERA … · jasotako litro kopurua esanguratsua izan zen. Elur-kotak beherako joera izan arren, poliki jaisten joan zen eta goizaldean

2011KO METEOROLOGIA TXOSTENA / INFORME METEOROLÓGICO DEL AÑO 2011

216

Figura 3.1. Evolución de la presión a nivel del mar.

3.1 irudia. Itsasmailan presioaren bilakaera.

Figura 3.2. Geopotencial e isotermas a 500 hPa del 30/05/2011 a las 06, 12 y 18 UTC.

3.2 irudia. Geopotentziala eta isotermak 500 hPa-era, 2011/05/11an, 06, 12 eta 18tan UTC.

Page 15: MUTURREKO METEOROLOGIA 2011N METEOROLOGÍA SEVERA … · jasotako litro kopurua esanguratsua izan zen. Elur-kotak beherako joera izan arren, poliki jaisten joan zen eta goizaldean

2011KO METEOROLOGIA TXOSTENA / INFORME METEOROLÓGICO DEL AÑO 2011

217

Figura 3.3: Imágenes del Radar de Kapildui desde las 13:40 hasta las 14:50 UTC.

3.3 Irudia: Kapilduiko Radarraren irudiak 13:40tik 14:50era UTC.

Page 16: MUTURREKO METEOROLOGIA 2011N METEOROLOGÍA SEVERA … · jasotako litro kopurua esanguratsua izan zen. Elur-kotak beherako joera izan arren, poliki jaisten joan zen eta goizaldean

2011KO METEOROLOGIA TXOSTENA / INFORME METEOROLÓGICO DEL AÑO 2011

218

Figura 3.4. Precipitación máxima diezminutaria.

3.4. Irudia. Hamar minututan pilatutako prezipitazio maximoa.

Page 17: MUTURREKO METEOROLOGIA 2011N METEOROLOGÍA SEVERA … · jasotako litro kopurua esanguratsua izan zen. Elur-kotak beherako joera izan arren, poliki jaisten joan zen eta goizaldean

2011KO METEOROLOGIA TXOSTENA / INFORME METEOROLÓGICO DEL AÑO 2011

219

Figura 3.5. Precipitación máxima horaria.

3.5 irudia. Ordu betean pilatutako prezipitazio maximoa.

Page 18: MUTURREKO METEOROLOGIA 2011N METEOROLOGÍA SEVERA … · jasotako litro kopurua esanguratsua izan zen. Elur-kotak beherako joera izan arren, poliki jaisten joan zen eta goizaldean

2011KO METEOROLOGIA TXOSTENA / INFORME METEOROLÓGICO DEL AÑO 2011

220

CHUBASCOS TORMENTOSOS MUY FUERTES Y PRECIPITACIONES PERSISTENTES. 06 y 07 DE JUNIO.

A partir de las 11:00 UTC comienzan a formarse los primeros núcleos tormentosos en el interior peninsular. En concreto, a las 15:00 UTC en la Ibérica riojana se forman unos núcleos convectivos que posteriormente llegan a la CAPV. Se producen chubascos muy fuertes, que alcanzan intensidades de hasta 15.2 mm en 10 minutos en la estación de Zaldiaran a las 17:20 UTC y acumulados horarios por encima de los 30 mm, en concreto 34.2 mm/h en la misma estación. En otros puntos de Gipuzkoa y Álava los chubascos son fuertes, y en estaciones como Zegama o Zambrana se acumulan 16.7 mm en una hora (tabla 4.1) (figuras 4.3 y 4.4).

El martes de madrugada se mantuvo la inestabilidad, los chubascos siguieron

siendo intensos, aunque los más importantes se produjeron en el este de Gipuzkoa. De madrugada, en concreto a las 01:20 UTC en la estación de Jaizkibel los chubascos casi son muy fuertes (27.6 mm/h), y en diez minutos se acumularon 11.9 mm. También es en la estación de Jaizkibel donde se registran los mayores acumulados de precipitación, superándose el umbral de 60 mm en 24 horas desde las 12 UTC del lunes, día 6, y hasta las 12 UTC del martes, día 7; en concreto se acumulan 74 mm (tabla 4.1) (figuras 4.3 y 4.4).

Durante la jornada del lunes, día 6, la presencia de un centro de bajas

presiones centrado en las Islas Británicas favorece la llegada de vientos húmedos de componente norte a la CAPV, y este aporte de humedad se mantiene durante la jornada del martes. Por otra parte, en el interior de la Península Ibérica, debido a la diferencia térmica entre la temperatura en superficie y la temperatura en capas altas de la atmósfera (ligeramente inferior a -16 ºC, (fig 4.2)) durante el lunes por la mañana se forma una baja relativa en el interior peninsular con una línea de inestabilidad asociada (fig 4.1) que da lugar a la formación de numerosos núcleos tormentosos que se fueron desplazando hasta llegar a la CAPV durante la tarde-noche del lunes día 6, y la madrugada y primeras horas del martes, día 7. La inestabilidad no fue solamente térmica, sino que también era dinámica, debido a la presencia de una vaguada atlántica en el nivel de 500 hPa que durante la tarde-noche del lunes y primera mitad del martes se desplaza de oeste a este de la Península Ibérica, favoreciendo los ascensos verticales de las masas de aire, y con ello la actividad convectiva durante el episodio.

Page 19: MUTURREKO METEOROLOGIA 2011N METEOROLOGÍA SEVERA … · jasotako litro kopurua esanguratsua izan zen. Elur-kotak beherako joera izan arren, poliki jaisten joan zen eta goizaldean

2011KO METEOROLOGIA TXOSTENA / INFORME METEOROLÓGICO DEL AÑO 2011

221

ZAPARRADA TRUMOITSU OSO HANDIAK ETA PREZIPITAZIO IRAUNKORRA. EKAINAREN 6AN ETA 7AN.

Iberiar Penintsularen barnealdean 11:00tatik UTC aurrera lehenengo ekaitz-guneak sortzen hasi ziren. Zehazki 15:00etan UTC Errioxako Iberiar mendilerroan gune konbektibo batzuk garatu ziren. Ondoren, EAEra iritsi ziren eta zaparrada oso handiak bota zituen; Zaldiarango estazioan 10 minututan 15.2 mm jaso ziren 17:20tan UTC, eta ordu betean pilatutako kopurua 30 mm-tik gorakoa, zehazki 34.2 mm. Gipuzkoako eta Arabako beste puntu batzuetan ere zaparrada handiak bota zituen; Zegama eta Zanbranako estazioetan ordu betetan 16,7 mm jaso ziren (4.1 taula) (4.3 eta 4.4 irudiak).

Giro ezegonkorrarekin jarraitu genuen astearte goizaldera arte; zaparrada handiak botatzen jarraitu zuen, handienak Gipuzkoa ekialdean. Goizaldean, 01:20tan UTC Jaizkibelgo estazioan zaparrada ia oso handiak bota zituen, ordu betean 27.6 mm jaso ziren, eta hamar minututan 11.9 mm. 24 ordutan pilatutako prezipitazio kopuru handiena ere Jaizkibelgo estazioan neurtu zen, 60 mm-ko atalasea gaindituz: 74 mm pilatu zen asteleheneko 12tatik UTC, ekainak 6, astearteko 12ak UTC, ekainak 7, bitartean (4.1 taula) (4.3 eta 4.4 irudiak).

Astelehenean, hilaren 6an, batetik Britainiar uharteetan zegoen presio baxuko gunearen eraginez EAEn ipar-osagaiko haize umela nagusitu zen, eta hezetasun ekarpenak asteartera arte iraun zuen. Bestetik, astelehen goizean Iberiar penintsularen barnealdean depresio erlatibo bat sortu zen, lurrazaleko eta atmosferaren goi-geruzetako tenperatura diferentziagatik (goi-geruzetan tenperatura -16 ºC baino zertxobait baxuagoa zen, ikus 4.2 irudia); depresioari loturik, ezegonkortasun lerro bat (4.1 irudia) sortu zen. Egoera hark ekaitz-gune ugari garatzea erraztu zuen. Astelehen arratsalde-gauetik, hilak 6, astearte goizera bitartean, hilak 7, ekaitz-guneak Penintsula barnealdetik EAEra mugitu ziren. Ezegonkortasuna ez zen soilik termikoa izan, baita dinamikoa ere, izan ere 500 hPa-eko mailan aska barometriko bat sortu zen Ozeano Atlantikoan, eta asteleheneko arratsalde-gauetik astearte goizera bitartean, Iberiar penintsularen mendebaldetik ekialderantz mugitu zen. Aska barometrikoak aire masen igoera bertikala eragin zuen, eta ondorioz jarduera konbektiboa.

Page 20: MUTURREKO METEOROLOGIA 2011N METEOROLOGÍA SEVERA … · jasotako litro kopurua esanguratsua izan zen. Elur-kotak beherako joera izan arren, poliki jaisten joan zen eta goizaldean

2011KO METEOROLOGIA TXOSTENA / INFORME METEOROLÓGICO DEL AÑO 2011

222

Estación/ Estazioa Precipitación/ Prezipitazioa

(mm) Estación/ Estazioa

Precipitación/ Prezipitazioa

(mm) Zaldiaran 34.2 Jaizkibel 27.6 Ordunte 20.2 Ereñozu 12.8

Zambrana 16.7 Miramon 11.2 Zegama 16.7 Añarbe 10.6 Urkulu 13.8 Oiartzun 10.2

Salvatierra 12.7 Ameraun 7.7 Zaratamo 12.3 Higer 8.9

Aizarnazabal 12.2 Lasarte 6.6 Tabla 4.1. Máximos horarios de precipitación acumulada el 06 y el 07/06/2011 respectivamente. 4.1. Taula. Ordu betean pilatutako prezipitazio maximoa 2011/06/06an eta 7an hurrenez hurren.

Figura 4.1. Presión a nivel del mar de las 18 UTC del 06/06/2011 y las 00 UTC del 07/06/2011

4.1. Irudia. Presioa itsasmailan 2011/06/06an 18tan UTC eta 2011/06/07an 00tan UTC.

Figura 4.2. Geopotencial e isotermas el 06/06/2011 a las 18 UTC y el 07/06/2011 a las 00 y 06

UTC. 4.2. Irudia. Geopotentziala eta isotermak 2011/06/06an 18tan UTC, eta 2011/06/07an 00 eta 06tan

UTC.

Page 21: MUTURREKO METEOROLOGIA 2011N METEOROLOGÍA SEVERA … · jasotako litro kopurua esanguratsua izan zen. Elur-kotak beherako joera izan arren, poliki jaisten joan zen eta goizaldean

2011KO METEOROLOGIA TXOSTENA / INFORME METEOROLÓGICO DEL AÑO 2011

223

Figura 4.3. Precipitación máxima horaria del 06 y del 07/06/2011

4.3. Irudia. Pilatutako prezipitazioa maximoa ordu betean 2011/06/06an eta 07an.

Figura 4.4. Precipitación total del 06 y del 07/06/2011.

4.4. Irudia. Pilatutako prezipitazioa 2011/06/06an eta 7an.

Page 22: MUTURREKO METEOROLOGIA 2011N METEOROLOGÍA SEVERA … · jasotako litro kopurua esanguratsua izan zen. Elur-kotak beherako joera izan arren, poliki jaisten joan zen eta goizaldean

2011KO METEOROLOGIA TXOSTENA / INFORME METEOROLÓGICO DEL AÑO 2011

224

TEMPERATURAS ALTAS EXTREMAS Y PERSISTENTES. 20 y 21 DE AGOSTO.

El día 20 las máximas se registran en las comarcas del Alto Deba y del Goierri (Oñate 39.4 ºC, Estanda 39.5 ºC, Alegia 39.2 ºC) y en los Valles Alaveses (Subijana y Zambrana 38.9 ºC). En la costa la brisa no permite a la temperatura que se eleve demasiado: en la vizcaína no pasan de 30 ºC, y en la guipuzcoana llegan a los 33 ºC. La cosa cambia el día 21 al entrar con claridad el viento sur hasta el litoral. Son numerosas las estaciones que sobrepasan aquí los 39 ºC (Zarautz 39.6 ºC, Miramon 39.4 ºC, Oleta 39.6 ºC). Se sitúan por encima de 39 ºC también en otros puntos del interior de la vertiente cantábrica: Belauntza 41.5, Eitzaga 40.3, Alegia 39.9 ºC, Llodio y Lasarte 39.8 ºC. Además, durante el episodio se experimentan noches tropicales, al no bajar el termómetro de los 20 ºC. El fenómeno sucede sobre todo en la costa, pero también en puntos tan dispares como Orduña o Páganos (tablas 5.1 y 5.2) (figuras 5.4 y 5.5).

Sinópticamente la situación está definida por un centro de altas presiones en

el Mediterráneo y una baja relativa en el suroeste peninsular, coincidente con la presencia de un embolsamiento de aire frío en capas altas (figura 5.3), generando un flujo de vientos de componente sur (figura 5.1). Esta situación provoca la entrada de una masa de aire cálido (aire de origen sahariano) procedente del norte de África. La temperatura de la masa de aire, a unos 1500 m de altura, se sitúa entre los 22-24 ºC (figura 5.2).

Estación Tmax (ºC) el 20/08/2011 Estación Tmax (ºC) el

21/08/2011 Estanda 39.5 Belauntza 41.5

Oñati 39.4 Eitzaga 40.3 Alegia 39.2 Alegia 39.9

Zambrana 38.9 Llodio 39.8 Subijana 38.9 Lasarte 39.8 Ordizia 38.7 Zarautz 39.6

Aranguren 38.6 Oleta 39.6 Orozko 38.5 Estanda 39.4

Balmaseda 38.5 Miramon 39.4 Agauntza 38.5 Arrasate 39.3

Tabla 5.1. Temperaturas máximas registradas.

Tabla 5.2. Datos representativos de las temperaturas mínimas y máximas.

Estación 20/08/2011 Tmín / Tmáx

21/08/2011 Tmín / Tmáx

Abetxuko 17.7 / 38.3 17.3 / 36.7 Subijana 15.9 / 38.9 16.4 / 38. 2 Alegría 15.8 / 37.8 18.3 / 36.4 Zambrana 16.9 /38.9 17.4 / 37.2 Deusto 21.3 / 35.0 22.0 / 33.0 Balmaseda 10.3 / 38.5 17.4 / 39.0 Ordizia 19.6 / 38.7 19.8 / 38.3 Arrasate 19.0 / 37.5 18.6 / 39.3 Lasarte 19.6 / 36.4 20.3 / 39.8 Zarautz 18.7 / 33.1 21.3 / 39.6 Bermeo 20.2 / 29.2 21.3 / 36.1

Page 23: MUTURREKO METEOROLOGIA 2011N METEOROLOGÍA SEVERA … · jasotako litro kopurua esanguratsua izan zen. Elur-kotak beherako joera izan arren, poliki jaisten joan zen eta goizaldean

2011KO METEOROLOGIA TXOSTENA / INFORME METEOROLÓGICO DEL AÑO 2011

225

MUTURREKO TENPERATURA ALTUAK ETA IRAUNKORRAK. ABUZTUAREN 20AN ETA 21EAN.

Hilaren 20an, tenperatura maximoak Deba Garaian eta Goierrin neurtu ziren (Oñati 39.4 ºC, Estanda 39.5 ºC, Alegia 39.2 ºC) eta baita Arabako Ibarretan ere (Subijana eta Zambrana 38.9 ºC). Kostaldean brisak ez zion tenperaturari hainbeste igotzen utzi: Bizkaiko kostaldean ez zuten 30 ºC-ren muga gainditu eta Gipuzkoako kostaldean 33 ºC-ra iritsi ziren. Hilaren 21ean egoera aldatu egin zen, izan ere hegoaldeko haizea kostalderaino iritsi zen. Kostaldeko estazio askotan 39 ºC-ak gainditu ziren (Zarautz 39.6 ºC, Miramon 39.4 ºC, Oleta 39.6 ºC). Kantauri isurialdeko beste toki batzuetan ere 39 ºC-tik gora igo zen termometroa: Belauntza 41.5, Eitzaga 40.3, Alegia 39.9 ºC, eta Llodio eta Lasarte 39.8 ºC. Horrez gain, gertaera honetan gau tropikalak izan ziren, termometroa ez baitzen 20 ºC-tik jaitsi. Fenomeno hau batez ere kostaldean gertatu zen, baina baita beste leku batzuetan ere, Urduñan eta Paganosen esaterako (5.1 eta 5.2 taulak) (5.4 eta 5.5 irudiak).

Egoera sinoptikoari dagokionez: Mediterraneoan presio altuen eremua zegoen, Iberiar Penintsula hego-mendebaldean depresio erlatibo bat, eta goi-geruzetan (500 hPa) aire masa hotza (5.1 eta 5.3 irudiak). Hego-osagaiko haizea nagusitu zen, eta jatorria Saharan zuen aire masa bat ailegatu zen Afrika iparraldetik EAEra. Aire masaren tenperatura 22-24 ºC ingurukoa zen 1500 m-ra (5.2 irudia).

Estazioa Tmax (ºC) 2011/08/20 Estazioa Tmax (ºC)

2011/08/21 Estanda 39.5 Belauntza 41.5

Oñati 39.4 Eitzaga 40.3 Alegia 39.2 Alegia 39.9

Zambrana 38.9 Llodio 39.8 Subijana 38.9 Lasarte 39.8 Ordizia 38.7 Zarautz 39.6

Aranguren 38.6 Oleta 39.6 Orozko 38.5 Estanda 39.4

Balmaseda 38.5 Miramon 39.4 Agauntza 38.5 Arrasate 39.3

5.1 taula. Neurtutako temperatura maximoak.

5.2 taula. Tenperatura minimo eta maximoen datu adierazgarriak.

Estazioa 2011/08/20 Tmin / Tmax

2011/08/21 Tmin / Tmax

Abetxuko 17.7 / 38.3 17.3 / 36.7 Subijana 15.9 / 38.9 16.4 / 38. 2 Alegría 15.8 / 37.8 18.3 / 36.4 Zambrana 16.9 /38.9 17.4 / 37.2 Deusto 21.3 / 35.0 22.0 / 33.0 Balmaseda 10.3 / 38.5 17.4 / 39.0 Ordizia 19.6 / 38.7 19.8 / 38.3 Arrasate 19.0 / 37.5 18.6 / 39.3 Lasarte 19.6 / 36.4 20.3 / 39.8 Zarautz 18.7 / 33.1 21.3 / 39.6 Bermeo 20.2 / 29.2 21.3 / 36.1

Page 24: MUTURREKO METEOROLOGIA 2011N METEOROLOGÍA SEVERA … · jasotako litro kopurua esanguratsua izan zen. Elur-kotak beherako joera izan arren, poliki jaisten joan zen eta goizaldean

2011KO METEOROLOGIA TXOSTENA / INFORME METEOROLÓGICO DEL AÑO 2011

226

Figura 5.1. Presión a nivel del mar del 20/08/2011 a las 12 y 18 UTC y del 21/08/2011 y a las 00

y 12 UTC. 5.1 irudia. Presioa itsasmailan 2011/08/20an 12tan eta 18tan UTC, eta 2011/08/21ean 00tan eta

12tan UTC

Figura 5.2. Geopotencial e isotermas en el nivel de 850 hPa del 20/08/2011 a las 12 y 18 UTC, y

del 21/08/2011 a las 00 y 12 UTC. 5.2. Irudia. Geopotentziala eta isotermak 850 hPa-era 2011/08/20an 12tan eta 18tan UTC, eta

2011/08/21ean 00tan eta 12tan UTC.

Page 25: MUTURREKO METEOROLOGIA 2011N METEOROLOGÍA SEVERA … · jasotako litro kopurua esanguratsua izan zen. Elur-kotak beherako joera izan arren, poliki jaisten joan zen eta goizaldean

2011KO METEOROLOGIA TXOSTENA / INFORME METEOROLÓGICO DEL AÑO 2011

227

Figura 5.3. Geopotencial e isotermas en el nivel de 500 hPa del 20/08/2011 a las 12 y 18 UTC, y

del 21/08/2011 a las 00 y 12 UTC. 5.3 irudia. Geopotentziala eta isotermak 500 hPa-era 2011/08/20an 12tan eta 18tan UTC, eta

2011/08/21ean 00tan eta 12tan UTC.

Figura 5.4. Temperaturas máximas registradas el 20 y 21/08/2011.

5.4 irudia. Neurtutako tenperatura maximoak 2011/08/20an eta 21ean.

Figura 5.5. Temperaturas mínimas registradas el 20 y 21/08/2011

5.5 irudia. Neurtutako tenperatura minimoak 2011/08/20an eta 21ean.

Page 26: MUTURREKO METEOROLOGIA 2011N METEOROLOGÍA SEVERA … · jasotako litro kopurua esanguratsua izan zen. Elur-kotak beherako joera izan arren, poliki jaisten joan zen eta goizaldean

2011KO METEOROLOGIA TXOSTENA / INFORME METEOROLÓGICO DEL AÑO 2011

228

PRECIPITACIONES MUY FUERTES Y PERSISTENTES EN EL ESTE DE GIPUZKOA. 3 DE SEPTIEMBRE .

En torno a las 23 horas (UTC) del día 2 de septiembre, comienzan a registrarse las primeras precipitaciones en el este de Gipuzkoa, a partir de este momento y hasta el mediodía del día 3 aproximadamente, estas precipitaciones son persistentes. Los acumulados son importantes, superiores en dos estaciones a los 80 mm en 12 horas: Ereñozu y Oiartzun. En otras estaciones se superan los 60 mm en el mismo periodo de tiempo (Lasarte, Higer, Jaizkibel) (tabla 6.1 y figura 6.2). Además de su persistencia, cabe destacar su intensidad, ya que se superan los 30 mm/h en la estación de Higer, con 32,8 mm/h (tabla 6.2). En numerosas estaciones se superan ampliamente los 15 mm/h. En cuanto a los registros diezminutarios destacan los 9,2 mm/10 min de Lasarte. Cabe destacar, además de las precipitaciones registradas, la localización del evento, ya que los mayores acumulados se encuentran en estaciones cercanas, situadas todas al este de la CAPV. En el resto de estaciones de la red apenas se recogen acumulados significativos (figura 6.3).

La situación sinóptica viene marcada por el paso de una DANA de oeste a

este por el sur peninsular. En la parte oriental de esta perturbación se forma una línea de inestabilidad que se traslada de sur a norte por la zona nordeste de la Península Ibérica. En altura (fig 6.1) el flujo predominante es de componente este, haciendo que el movimiento de estructuras mesoescalares procedentes de la línea de inestabilidad presenten un movimiento retrógrado. Por otra parte, en niveles bajos y en superficie el flujo es del noroeste, por lo que existe un aporte de humedad. De esta forma persiste una estructura mesoescalar durante un tiempo prolongado en la parte este del territorio, afectando especialmente al este de Gipuzkoa.

Estación Precipitación total (mm) Estación Precipitación

horaria (mm) Estación Precipitación 10 min (mm)

Erenozu 82.30 Higer 32.80 Lasarte 9.20 Oiartzun 80.90 Lasarte 27.60 Higer 8.70 Lasarte 76.20 Oiartzun 26.30 Oiartzun 6.80 Higer 71.20 Zarautz 24.90 Zarautz 6.80 Jaizkibel 70.80 Jaizkibel 23.30 Jaizkibel 5.70 Berastegi 62.10 Miramon 19.70 Miramon 5.10 Belauntza 60.50 Erenozu 17.20 Berastegi 4.60

Tabla 6.1. Precipitación acumulada (mm)

Page 27: MUTURREKO METEOROLOGIA 2011N METEOROLOGÍA SEVERA … · jasotako litro kopurua esanguratsua izan zen. Elur-kotak beherako joera izan arren, poliki jaisten joan zen eta goizaldean

2011KO METEOROLOGIA TXOSTENA / INFORME METEOROLÓGICO DEL AÑO 2011

229

PREZIPITAZIO OSO HANDIA ETA IRAUNKORRA GIPUZKOA EKIALDEAN. IRAILAREN 3AN.

Irailaren 2an, 23:00ak UTC inguruan, Gipuzkoa ekialdean euria hasi zuen. Ordutik aurrera eta gutxi gorabehera hilaren 3ko eguerdira bitartean, prezipitazioa iraunkorra izan zen. Pilatutako euri kopurua esanguratsua izan zen: bi estaziotan 12 ordutan 80 mm baino gehiago jaso zen, Ereñozun eta Oiartzunen, hain zuzen. Beste estazio batzuetan, denbora tarte berdinean, 60 mm baino gehiago pilatu zen (Lasarte, Higer, Jaizkibel) (6.1 taula eta 6.2 irudia). Iraunkorra izateaz gain, prezipitazioaren intentsitatea ere azpimarragarria izan zen: Higer-eko estazioan ordubetean 30 mm baino gehiago pilatu baitzen, 32.8 mm zehazki (6.2 taula). Estazio askotan 15 mm/h baino dezente gehiago jaso zen. Hamar minutuero jasotako datuei dagokienez, Lasarten pilatutako 9,2 mm-ak nabarmendu behar dira. Jasotako prezipitazioaz gain, gertaeraren tokikotasuna ere azpimarratzekoa da, kantitate esanguratsuenak hurbil dauden estazioetan jaso baitziren, eta denak EAEren ekialdean baitaude. Sareko beste estazioetan ez ziren kopuru esanguratsuak pilatu (6.3 irudia).

Egoera sinoptikoari dagokionez, nabarmenena zera da: Iberiar Penintsularen mendebaldetik ekialdera pasatu zen goi geruzetako depresio isolatua. Perturbazio haren ekialdean ezegonkortasun lerro bat sortu zen, eta Iberiar Penintsularen ipar-ekialdeko partean, hegoaldetik iparraldera mugitu zen. Goi-geruzetan (500 hPa-eko mailan) (6.1 irudia) eki-osagaiko fluxua nagusitu zen; ondorioz, ezegonkortasun lerroan sortu ziren egitura mesoeskalarrak ekialdetik mendebaldera mugitu ziren. Bestalde, lurrazalean ipar-mendebaldeko haizea zebilen, beraz hezetasuna ere handia zen. Gauzak horrela, egitura mesoeskalar batek denbora luzez eragin zuen lurraldearen ekialdean, bereziki Gipuzkoa ekialdean.

Estazioa Prezipitazioa (mm) Estazioa

Prezipitazioa ordubetean

(mm) Estazioa

Prezipitazioa 10 minututan

(mm) Erenozu 82.30 Higer 32.80 Lasarte 9.20 Oiartzun 80.90 Lasarte 27.60 Higer 8.70 Lasarte 76.20 Oiartzun 26.30 Oiartzun 6.80 Higer 71.20 Zarautz 24.90 Zarautz 6.80 Jaizkibel 70.80 Jaizkibel 23.30 Jaizkibel 5.70 Berastegi 62.10 Miramon 19.70 Miramon 5.10 Belauntza 60.50 Erenozu 17.20 Berastegi 4.60

6.1 taula. Pilatutako prezipitazioa (mm).

Page 28: MUTURREKO METEOROLOGIA 2011N METEOROLOGÍA SEVERA … · jasotako litro kopurua esanguratsua izan zen. Elur-kotak beherako joera izan arren, poliki jaisten joan zen eta goizaldean

2011KO METEOROLOGIA TXOSTENA / INFORME METEOROLÓGICO DEL AÑO 2011

230

Figura 6.1. Geopotencial e isotermas en el nivel de 500 hPa del 02/09/2011 a las 18 UTC y a las

00, 06 y 12 UTC del 03/09/2011 6.1. Irudia. Geopotentziala eta isotermak 500 hPa-era 2011/09/02an 18tan UTC, eta 2011/09/03an

00, 06 eta 12tan UTC

Page 29: MUTURREKO METEOROLOGIA 2011N METEOROLOGÍA SEVERA … · jasotako litro kopurua esanguratsua izan zen. Elur-kotak beherako joera izan arren, poliki jaisten joan zen eta goizaldean

2011KO METEOROLOGIA TXOSTENA / INFORME METEOROLÓGICO DEL AÑO 2011

231

Figura 6.2. Precipitación en diversas estaciones

6.2. Irudia. Prezipitazioa hainbat estaziotan

Figura 6.3. Precipitación diezminutaria, horaria y total (mm).

6.3. Irudia. Prezipitazioa (mm) hamar minututan, ordu betean eta totala.

Page 30: MUTURREKO METEOROLOGIA 2011N METEOROLOGÍA SEVERA … · jasotako litro kopurua esanguratsua izan zen. Elur-kotak beherako joera izan arren, poliki jaisten joan zen eta goizaldean

2011KO METEOROLOGIA TXOSTENA / INFORME METEOROLÓGICO DEL AÑO 2011

232

PRECIPITACIONES MUY ABUNDANTES Y PERSISTENTES DEL 4 AL 7 DE NOVIEMBRE.

Las precipitaciones registradas durante el episodio son muy abundantes, persistentes y localmente fuertes. Los acumulados más significativos se registran en Gipuzkoa, superando los 200 mm en gran parte de la provincia, con especial incidencia en las comarcas de Tolosaldea, Urola Costa, Goierri y Donostialdea donde en varias estaciones se superan los 300 mm (Belauntza 339.8 mm, Bidania 316.9 mm, Añarbe 310 mm y Berastegi 301 mm). En Bizkaia se acumulan del orden de 150-200 mm, con varias estaciones por encima de los 200 mm (Mungia 225.7 mm, Iurreta 208.9 mm, Amorebieta 202.5 mm y Derio 201.3 mm). En el norte de Álava los registros se sitúan entre los 100 y los 150 mm (Altube 144.5 mm, Llodio 144.1 mm y Beluntza 137.8 mm) disminuyendo las precipitaciones hacia el suroeste, donde se registran valores en torno a 30-60 mm (Abetxuko 60.1 mm y Subijana 40.2 mm). (tabla 7.1) (figuras 7.4, 7.5 y 7.6).

En cuanto al viento, arrecia durante el sábado día 5 y sopla con fuerza

durante la madrugada del domingo día 6, perdiendo fuerza posteriormente. Durante el episodio se registran rachas muy fuertes, destacando los 108 km/h en Bidania o los 103 km/h en la estación de Zarautz (tabla 7.2).

La altura de ola significante comienza a subir el sábado día 5, a medida que

arrecia el viento del noroeste, descendiendo durante la segunda mitad del domingo día 6, descenso asociado a la menor intensidad del viento. Durante el episodio se alcanza un máximo de altura significante de 5.24 m en el Puerto de Pasaia.

A lo largo del fin de semana un embolsamiento de aire frío en altura con su

correspondiente reflejo en superficie se desplaza hacia el Mediterráneo, desde la zona sur de los Pirineos, situándose el centro de la depresión durante el domingo sobre las Islas Baleares (figura 7.2 y 7.3). Desde esta posición genera un flujo de componente norte sobre la CAPV, con un frente ocluído cuasi-estacionario primero y otro cálido posteriormente asociados a esta depresión fría, que afectan de lleno a la CAPV (figura 7.1). La procedencia de la masa de aire del Mediterráneo, el recorrido posteriormente por el mar Cantábrico, y la persistencia de los frentes en la CAPV, provocan una alta eficiencia de precipitación dejando acumulados extraordinarios en la vertiente cantábrica durante todo el episodio. La depresión situada en el Mediterráneo se profundiza durante la madrugada del domingo, día 6, generando además de las abundantes precipitaciones, intenso viento y fuerte oleaje en el mar.

Page 31: MUTURREKO METEOROLOGIA 2011N METEOROLOGÍA SEVERA … · jasotako litro kopurua esanguratsua izan zen. Elur-kotak beherako joera izan arren, poliki jaisten joan zen eta goizaldean

2011KO METEOROLOGIA TXOSTENA / INFORME METEOROLÓGICO DEL AÑO 2011

233

PREZIPITAZIO OSO UGARIA ETA IRAUNKORRA. AZAROAREN 4TIK 7RA BITARTEAN..

Prezipitazioa oso ugaria, iraunkorra eta zenbait puntutan handia izan zen.

Gipuzkoan pilatu zen euri kantitate handiena, non probintziaren zati handi batean 200 mm baino gehiago jaso zen. Tolosaldea, Urola-Kostaldea, Goierri eta Donostialdea izan ziren zonalde kaltetuenak, bertako hainbat estaziotan 300 mm baino gehiago metatu zen (Belauntza 339.8 mm, Bidania 316.9 mm, Añarbe 310 mm eta Berastegi 301 mm). Bizkaian, oro har, 150-200 mm pilatu baziren ere, zenbait estaziotan 200 mm-tik gora (Mungia 225.7 mm, Iurreta 208.9 mm, Amorebieta 202.5 mm eta Derio 201.3 mm). Araba ipar partean 100 eta 150 mm artean jaso zen (Altube 144.5 mm, Llodio 144.1 mm, eta Beluntza 137.8 mm), baina zenbat eta hego-mendebalderago, hainbat eta txikiagoa izan zen pilatutako prezipitazioa, 30-60 mm inguru jaso ziren (Abetxuko 60.1 mm eta Subijana 40.2 mm) (7.1 taula) (7.4, 7.5 eta 7.6 irudiak)

Haizeari dagokionez, larunbatean, hilaren 5ean, zakartu egin zen, eta igande goizaldean, hilaren 6an indartsu ibili zen; gerora indarra galdu zuen. Denboralean haize-bolada oso indartsuak neurtu ziren: Bidanian 108 km/h eta Zarautzen 103 km/h, adibidez (7.2 taula).

Larunbatean, hilaren 5ean, ipar-mendebaldeko haizea zakartzearekin batera olatuen altuera adierazgarria handitu egin zen, eta igandean, egunaren bigarren partera arte, haizea baretu arte, olatu handiak izan genituen. Pasaiako portuan neurtu zen olatuen altuera adierazgarri maximoa: 5.24 m.

Asteburuan goi-geruzetako aire hotza, eta lurrazalean aire hotzaren isla zen aire masa, Pirinio hegoaldetik Mediterraneo aldera mugitu zen, Balear uharteetaraino. Depresio hotz haren eraginez iparraldeko haizea ibili zen EAEn; depresio hotz hari loturiko fronte okluitu ia-geldikor bat igaro zen lehenengo EAEtik, eta ondoren bero bat, EAEn bete-betean eraginez (7.1 irudia). Euria erruz egin zuen, eta ohiz kanpoko kantitateak jaso ziren kantauri isurialdean, izan ere, kontuan hartu behar dira ondokoak: lehenenik, aire masaren jatorri mediterraneoa; bigarrenik, aire masak Kantauri Itsasoan barrena izan zuen ibilbidea; eta azkenik, berari lotutako fronteen iraunkortasuna. Igande goizaldean, hilaren 6an, Mediterraneoko depresioa sakondu egin zen, beraz, euriteaz gain, itsaso zakarra eta haize-bolada oso gogorrak izan genituen.

Page 32: MUTURREKO METEOROLOGIA 2011N METEOROLOGÍA SEVERA … · jasotako litro kopurua esanguratsua izan zen. Elur-kotak beherako joera izan arren, poliki jaisten joan zen eta goizaldean

2011KO METEOROLOGIA TXOSTENA / INFORME METEOROLÓGICO DEL AÑO 2011

234

Figura 7.1. Presión a nivel del mar desde el 04/11/2011 a las 12 UTC hasta el 07/11/2011 a las 12

UTC (cada 24 horas). 7.1. Irudia. Presioa itsasmailan 24 orduero 2011/11/04an 12tatik hasi eta 2011711/07an 12tara

bitartean.

Page 33: MUTURREKO METEOROLOGIA 2011N METEOROLOGÍA SEVERA … · jasotako litro kopurua esanguratsua izan zen. Elur-kotak beherako joera izan arren, poliki jaisten joan zen eta goizaldean

2011KO METEOROLOGIA TXOSTENA / INFORME METEOROLÓGICO DEL AÑO 2011

235

Figura 7.2. Geopotencial e isotermas en el nivel de 850 hPa desde el 05/11/2011 a las 00 UTC

hasta el 07/11/2011 a las 00 UTC (cada 12 horas). 7.2. Irudia. Geopotentziala eta isotermak 850 hPa-era (12 orduero) 2011/11/05an 00tik hasi eta

2011711/07an 00ra bitartean.

Figura 7.3. Geopotencial e isotermas en el nivel de 500 hPa desde el 05/11/2011 a las 00 UTC

hasta el 07/11/2011 a las 00 UTC (cada 12 horas). 7.3. Irudia. Geopotentziala eta isotermak 500 hPa-era (12 orduero) 2011/11/05an 00tik hasi eta

2011711/07an 00ra bitartean

Page 34: MUTURREKO METEOROLOGIA 2011N METEOROLOGÍA SEVERA … · jasotako litro kopurua esanguratsua izan zen. Elur-kotak beherako joera izan arren, poliki jaisten joan zen eta goizaldean

2011KO METEOROLOGIA TXOSTENA / INFORME METEOROLÓGICO DEL AÑO 2011

236

Figura 7.4 y 7.5. Precipitación total acumulada (mm) el 5/11/2011 (izquierda) y el 6/11/2011 (derecha).

7.4 eta 7.5 irudia. Pilatutako prezipitazio (mm) totala 2011/11/5ean (ezkerrean) eta 2011/11/06an (eskuinean)

Figura 7.6. Precipitación (mm) total acumulada el 5 y 6/11/2011. 7.6 Irudia. Pilatutako prezipitazio (mm) totala 2011/11/5ean eta 6an.

Page 35: MUTURREKO METEOROLOGIA 2011N METEOROLOGÍA SEVERA … · jasotako litro kopurua esanguratsua izan zen. Elur-kotak beherako joera izan arren, poliki jaisten joan zen eta goizaldean

2011KO METEOROLOGIA TXOSTENA / INFORME METEOROLÓGICO DEL AÑO 2011

237

Estación/Estazioa

(Gipuzkoa) 04/11/2011 2011/11/04

(mm)

05/11/2011 2011/11/05

(mm)

06/11/2011 2011/11/06

(mm)

07/11/2011 2011/11/07

(mm)

Precipitación total (mm)

Belauntza 12.7 104 211.5 11.6 339.8 Bidania 17 121.9 162.5 15.5 316.9 Anarbe 0.9 125.2 172 12.2 310.3

Berastegi 11.4 106.3 168.4 14.9 301 IbaiEder 0.3 120.2 146.2 11.3 278

Aitzu 2.3 106.7 139.3 6 254.3 Andoain 4.1 94.7 143.1 8.8 250.7

Estación/Estazioa (Bizkaia)

Mungia 44.6 85.4 89.5 6.2 225.7 Iurreta 1.9 78.4 122.4 6.2 208.9

Amorebieta 20.3 78.7 96 7.5 202.5 Derio 26.3 88.7 80.2 6.1 201.3

Berriatua 7.7 71 109 9.6 197.3 Abusu 26.4 94.1 69.8 6.3 196.6

Arboleda 35.6 55.6 73.8 27.4 192.4 Estación/Estazioa

(Álava-Araba)

Altube 6.8 75.2 54.5 8 144.5 Llodio 11.5 88.2 35.7 8.7 144.1

Beluntza 8.9 80.8 37.5 10.6 137.8 Gardea 14.1 83.4 27.4 9.3 134.2 Ozaeta 12.1 53.2 44.7 1.6 111.6

Salvatierra 10 53.3 35.7 1.1 100.1 Saratxo 9.3 61.5 6 3.5 80.3

Tabla 7.1. Precipitación registrada. 7.1 taula. Pilatutako prezipitazioa.

Estación/Estazioa Km/h Bidania 108 Zarautz 103.7

Páganos 99.5 Herrera 96.3 Kapildui 90.3

Tabla 7.2. Rachas máxmas de viento (km/h). 7.2 taula. Haize-bolada maximoa (km/h).

Page 36: MUTURREKO METEOROLOGIA 2011N METEOROLOGÍA SEVERA … · jasotako litro kopurua esanguratsua izan zen. Elur-kotak beherako joera izan arren, poliki jaisten joan zen eta goizaldean

2011KO METEOROLOGIA TXOSTENA / INFORME METEOROLÓGICO DEL AÑO 2011

238

VIENTOS MUY FUERTES. 15 Y 16 DE DICIEMBRE.

El jueves, día 15, durante la tarde-noche el viento del suroeste comienza a intensificarse, especialmente al final del día, con rachas máximas que superan los 100-120 km/h en zonas expuestas y los 80-100 km/h en zonas no expuestas. La racha máxima se registra en Matxitxako con 125.2 km/h, y en zonas no expuestas destaca Zegama con 108 km/h (tablas 8.1 y 8.2). En las primeras horas del viernes, día 16, el viento se intensifica, y es entonces cuando el viento del suroeste alcanza los valores más altos de todo el episodio (tablas 8.3 y 8.4). Las rachas máximas se registran en zonas expuestas de Bizkaia y Álava. Destaca Punta Galea con 148.9 km/h y en zonas no expuestas Gasteiz con 108.9 km/h. A partir del mediodía el viento gira a noroeste y pierde intensidad, aunque las rachas máximas, especialmente en zonas expuestas, y sobre todo en puntos del litoral, siguen superando los 100-110 km/h (figuras 8.4, 8.5 y 8.6).

Durante la tarde del jueves, día 15, y la mañana del viernes, día 16, una

borrasca atlántica se profundiza rápidamente y se desplaza desde el sur de las Islas Británicas hasta el continente europeo (figura 8.1). Hacia el sur limita con una zona de altas presiones que abarcaba la Península Ibérica. Esto provoca que el gradiente de presión sea fuerte; esto unido al paso de un frente cálido y después otro frío da lugar a fuertes vientos en superficie con rachas huracanadas en la CAPV. En capas medias y altas también existe un alto gradiente de geopotencial aunque la dirección no es totalmente coincidente con la del viento en superficie. En el nivel de 850 hPa y 500 hPa la diferencia de temperatura entre las dos masas de aire limítrofes favorece la rápida formación de esta borrasca, y podría considerarse que se produce una ciclógenesis explosiva en latitudes más septentrionales (figuras 8.2 y 8.3).

Page 37: MUTURREKO METEOROLOGIA 2011N METEOROLOGÍA SEVERA … · jasotako litro kopurua esanguratsua izan zen. Elur-kotak beherako joera izan arren, poliki jaisten joan zen eta goizaldean

2011KO METEOROLOGIA TXOSTENA / INFORME METEOROLÓGICO DEL AÑO 2011

239

HAIZE OSO GOGORRA. ABENDUAREAN 15EAN ETA 16AN.

Ostegunean, hilaren 15ean, arratsalde-gauean hego-mendebaldeko haizea zakartzen hasi zen, bereziki egunaren bukaeran; haize-bolada maximoek 100-120 km/h-ko abiadura gainditu zuten haizeguneetan, eta 80-100 km/h-ko abiadura haizeguneak ez diren tokietan. Haize-bolada maximoa Matxitxakon neurtu zen, 125.2 km/h-koa izan zen, eta haizeguneak ez diren tokietan Zegama nabarmendu zen, 108 km/h (8.1 eta 8.2 taulak). Ostiraleko lehenengo orduetan, hilaren 16an, haizea oraindik gehiago zakartu zen; orduan neurtu ziren, hain zuzen, gertaerako haize-bolada bortitzenak (hego-mendebaldekoak) (8.3 eta 8.4 taulak). Ufada maximoak Bizkaiko eta Arabako haizeguneetan neurtu ziren. Punta Galea nabarmendu zen, 148.9 km/h-ko balioarekin, eta haizeguneak ez diren tokietan Gasteiz bereizi zen, 108.9 km/h-ko haize-bolada maximoarekin. Eguerditik aurrera haizeak ipar-mendebaldera egin, eta indarra galdu zuen, hala ere haize-bolada maximoak, bereziki kostaldeko haizeguneetan, 100-110 km/h-tik gorakoak izan ziren (8.4, 8.5 eta 8.6 irudiak).

Ostegun arratsaldean, hilaren 15ean, eta ostiral goizean, hilaren 16an, Ozeano Atlantikoan zegoen depresio bat azkar sakondu zen eta Britainiar uharteen hegoaldetik Europaraino mugitu zen (8.1 irudia). Hegoaldean, Iberiar penintsula osoa hartzen zuen presio altuko eremu bat zegoen. Bi gune haien artean presio gradiente handia sortu zen. Horrez gain, fronte bero bat eta ondoren hotz bat pasatu ziren EAEtik, eta guzti hark haize gogorra eragin zuen, bolada bortitzekin. Erdi mailako eta goi-geruzetan ere gradiente geopotentzial nahiko handia zegoen, baina norabidea ez zen lurrazalekoaren berdina. 850 hPa eta 500 hPa-eko mailetan, aire-masa mugakideen arteko tenperatura diferentziak depresio haren sorrera azkarra erraztu zuen, eta iparralderago dauden latitudeetan ziklogenesi leherkorra garatu zela kontsidera daiteke (8.2 eta 8.3 irudiak).

Page 38: MUTURREKO METEOROLOGIA 2011N METEOROLOGÍA SEVERA … · jasotako litro kopurua esanguratsua izan zen. Elur-kotak beherako joera izan arren, poliki jaisten joan zen eta goizaldean

2011KO METEOROLOGIA TXOSTENA / INFORME METEOROLÓGICO DEL AÑO 2011

240

Figura 8.1. Presión a nivel del mar a las 00 del 15 y 16/12/2011 8.1. Irudia. Presioa itsasmailan 2011/12/15ean eta 16an 00tan.

Figura 8.2. Geopotencial e isotermas a 850 hPa a las 12 UTC del 15/12/2011 y las 00 y 12 UTC

del 16/12/2011. 8.2. Irudia. Geopotentziala eta isotermak 850 hPa-era 2011/12/15ean 12tan UTC, eta

2011/12/16an 00tan eta 12tan UTC.

Page 39: MUTURREKO METEOROLOGIA 2011N METEOROLOGÍA SEVERA … · jasotako litro kopurua esanguratsua izan zen. Elur-kotak beherako joera izan arren, poliki jaisten joan zen eta goizaldean

2011KO METEOROLOGIA TXOSTENA / INFORME METEOROLÓGICO DEL AÑO 2011

241

Figura 8.3. Geopotencial e isotermas a 500 hPa a las 12 UTC del 15/12/2011 y las 00 y 12 UTC

del 16/12/2011. 8.3. Irudia. Geopotentziala eta isotermak 500 hPa-era 2011/12/15ean 12tan UTC, eta

2011/12/16an 00tan eta 12tan UTC.

Figura 8.4. Velocidad y dirección del viento en la estación de Punta Galea el día 15 y

16/12/2011. 8.4. Irudia. Haizearen abiadura eta norabidea Punta Galeako estazioan 2011/12/15ean eta 16an.

Page 40: MUTURREKO METEOROLOGIA 2011N METEOROLOGÍA SEVERA … · jasotako litro kopurua esanguratsua izan zen. Elur-kotak beherako joera izan arren, poliki jaisten joan zen eta goizaldean

2011KO METEOROLOGIA TXOSTENA / INFORME METEOROLÓGICO DEL AÑO 2011

242

Figura 8.5. Velocidad y dirección del viento en la estación de Matxitxako el día 15 y 16/12/2011. 8.5. Irudia. Haizearen abiadura eta norabidea Matxitxakoko estazioan 2011/12/15ean eta 16an.

Figura 8.6. Velocidad y dirección del viento en la estación de Gasteiz el día 15 y 16/12/2011. 8.6. Irudia. Haizearen abiadura eta norabidea Gasteizko estazioan 2011/12/15ean eta 16an.

Page 41: MUTURREKO METEOROLOGIA 2011N METEOROLOGÍA SEVERA … · jasotako litro kopurua esanguratsua izan zen. Elur-kotak beherako joera izan arren, poliki jaisten joan zen eta goizaldean

2011KO METEOROLOGIA TXOSTENA / INFORME METEOROLÓGICO DEL AÑO 2011

243

Estación/Estazioa Racha/ Bolada

Hora/ Ordua Dirección/Norabidea

Matxitxako 125.2 23:30 236 SW Orduña 115.7 23:50 236 SW Herrera 114.7 23:40 272 W

Punta Galea 113.3 23:00 244 SW Cerroja 108.6 21:30 231 SW

La Garbea 105.8 23:10 240 SW Arboleda 105.8 20:20 210 SW Zaldiaran 104.4 23:20 249 SW Kapildui 102.7 23:20 242 SW

Tabla 8.1. Rachas máximas en zonas expuestas el 15/12/2011. 8.1. Taula. Haizeguneetan haize-bolada maximoak 2011/12/15ean.

Estación/Estazioa Racha/ Bolada

Hora/ Ordua Dirección/Norabidea

Zegama 108 20:10 134 SE Deusto 87.5 23:50 159 SE Saratxo 86.4 21:00 136 SE

Arkaute I 77.3 15:10 240 SW Páganos 76.6 22:50 268 SW Alegría 75.9 22:30 257 SW

Tabla 8.2. Rachas máximas en zonas no expuestas el 15/12/2011. 8.2. Taula. Haizeguneak ez diren lekuetan haize-bolada maximoak 2011/12/15ean.

Estación/Estazioa Racha/ Bolada

Hora/ Ordua Dirección/Norabidea

Punta Galea 148.9 7:40 236 SW Matxitxako 142.5 8:20 236 SW Arboleda 139.4 7:30 272 W Cerroja 136.9 8:10 244 SW Herrera 136.2 8:40 231 SW

La Garbea 131.3 7:30 134 SE Ordunte 131.3 13:10 240 SW Orduña 130.9 8:10 210 SW Kapildui 129.5 10:20 249 SW

Tabla 8.3. Rachas máximas en zonas expuestas el 16/12/2011. 8.3. Taula. Haizeguneetan haize-bolada maximoak 2011/12/16an.

Estación/Estazioa Racha/ Bolada

Hora/ Ordua Dirección/Norabidea

Gasteiz 108.6 9:30 272 W Arrasate 106.6 9:30 251 SW Alegría 105.5 10:40 184 S Saratxo 104.4 9:10 179 S Deusto 102 4:20 213 SW

Páganos 101.6 18:20 171 S Tabla 8.4. Rachas máximas en zonas no expuestas el 16/12/2011.

8.4. Taula. Haizeguneak ez diren lekuetan haize-bolada maximoak 2011/12/16an.

Page 42: MUTURREKO METEOROLOGIA 2011N METEOROLOGÍA SEVERA … · jasotako litro kopurua esanguratsua izan zen. Elur-kotak beherako joera izan arren, poliki jaisten joan zen eta goizaldean

2011KO METEOROLOGIA TXOSTENA / INFORME METEOROLÓGICO DEL AÑO 2011

244

FUERTE OLEAJE. 14 - 17 DE DICIEMBRE.

A partir del lunes, día 12, y hasta las últimas horas del día 17 de diciembre, la altura de ola significante se sitúa por encima de los 3,5 m de altura. Siendo el jueves día 15, por la mañana, el momento en el que la altura de ola significante alcanza su valor más alto, superando los 7 m; su componente principal sigue siendo el mar de fondo que se sitúa entre 6-7 m.

A partir del 12 de diciembre, se forma una circulación zonal muy intensa por donde circulan distintas depresiones. En superficie la configuración viene determinada por el anticiclón de las Azores extendiéndose de oeste a este en su latitud habitual y por depresiones con mínimos de presión inferiores a 970 mb en algunos momentos, circulando en latitudes superiores de oeste a este. El 13 de diciembre, una depresión situada en el norte de las Islas Británicas llega a profundizarse hasta tener un centro de 946 mb. Esta situación genera un intenso flujo del oeste con vientos muy fuertes en todo el Atlántico, extendiéndose esta situación de vientos fuertes por todo el Cantábrico. Este intenso flujo del oeste hace que las olas que lleguen a la costa vasca como mar de fondo del noroeste con periodos en torno a 16 segundos, sean cada vez mayores. Durante la tarde del jueves, día 15 y mañana del viernes, día 16, una borrasca atlántica se profundiza rápidamente y se desplaza desde el sur de las Islas Británicas hasta el continente europeo, hasta centrarse frente a la Bretaña francesa con un centro de 968 mb. Entre las bajas presiones del norte de Europa y las altas presiones que abarca la Península Ibérica, se crea un gradiente de presión acusado, generando fuertes vientos del suroeste. El día 17 a medida que esta depresión se va rellenando y alejando, las altas presiones atlánticas se refuerzan, y la circulación zonal se va debilitando. Además del viento intenso de componente oeste, esta configuración sinóptica favorece un alto alcance (fetch) provocando que la altura de ola significante se sitúe por encima del umbral adverso establecido. En las capas medias y altas de la atmósfera la situación es similar, aunque con menor influencia, con un flujo zonal de largo recorrido (figuras 9.1 y 9.2).

Page 43: MUTURREKO METEOROLOGIA 2011N METEOROLOGÍA SEVERA … · jasotako litro kopurua esanguratsua izan zen. Elur-kotak beherako joera izan arren, poliki jaisten joan zen eta goizaldean

2011KO METEOROLOGIA TXOSTENA / INFORME METEOROLÓGICO DEL AÑO 2011

245

ITSASALDI GOGORRA. ABENDUAREN 14TIK 17RA.

Astelehena, hilak 12, larunbat gauera arte, hilak 17, olatuaren altuera adierazgarria 3,5 m-tik gora kokatu zen. Ostegunean, hilaren 15ean, goizean olatuaren altuera adierazgarria bere baliorik altuenera iritsi zen, 7 m-tik gora; bere osagairik garrantzitsuena hondoko itsasoa izan zen, 6-7 m artekoa.

Abenduaren 12tik aurrera, fluxu zonal indartsua sortu zen, presio baxuko guneei bidea irekiz. Itsasmailan Azoreetako antizikloia ohiko latitudean zegoen, mendebaldetik ekialdera luzatuta; bitartean, latitude altuagoetan hainbat momentutan 970 mb baino presio baxuagoa izan zuten depresioak mendebaldetik ekialderantz pasatzen ziren. Abenduaren 14an, Britainiar uharteen ipar partean zegoen depresiogune bat sakondu egin zen; 946 mb-eko presioa neurtu zen gunean. Egoera hark mendebaldeko fluxu gogorra sortu zuen; Ozeano Atlantikoan ipar-mendebaldeko haize oso gogorra eragin zuen, baita Kantauri Itsasoan ere. Euskadiko kostaldean itsasaldi gogorra eragin zuen egoera hark, eta ondorioz ipar-mendebaldeko hondoko itsasoak geroz eta olatu handiagoak altxatu zituen; 16 segundu inguruko periodoa zuten olatuak. Ostegun arratsaldean, hilaren 15ean, eta ostiral goizean, hilarean 16an, Ozeano Atlantikoan zegoen depresiogune bat oso azkar sakondu zen (968 mb gunean), eta Britainiar uharteen hegoaldetik kontinenterantz mugitu zen, Bretainiara. Europa ipar partea hartzen zuten presio baxuen eta Iberiar Penintsula hartzen zuten presio altuen artean, presio gradiente handia sortu zen, eta egoera hark hego-mendebaldeko haize gogorra eragin zuen. Larunbatean, hilaren 17an, depresiogune hura bete, eta urrundu egin zen. Gauzak horrela, Ozeano Atlantikoko presio altuak indartu egin ziren, eta fluxu zonala ahuldu. Mendebal-osagaiko haize zakarraz gain, egoera sinoptiko hark irismen (fetch) handia eragin zuen, eta olatuen altuera adierazgarriak muturreko atalaseak gainditu zituen. Atmosferako erdiko mailako geruzetan eta goi-geruzetan, antzekoa gertatu zen; fluxu zonala oso indartsua izan zen (9.1 eta 9.2 irudiak).

Page 44: MUTURREKO METEOROLOGIA 2011N METEOROLOGÍA SEVERA … · jasotako litro kopurua esanguratsua izan zen. Elur-kotak beherako joera izan arren, poliki jaisten joan zen eta goizaldean

2011KO METEOROLOGIA TXOSTENA / INFORME METEOROLÓGICO DEL AÑO 2011

246

Figura 9.1. Presión a nivel del mar del 14 al 17/12/2011 a las 00 UTC.

9.1. Irudia. Presioa itsasmailan 2011/12/14tik 17ra, 00tan UTC.

Figura 9.2. Geopotencial e Isotermas del 14 al 17/12/2011 a las 00 UTC. 9.2. Irudia. Geopotentziala eta isotermak 2011/12/14tik 17ra, 00tan UTC.